Modulair 4 - Open Universiteit Nederland

24 www.ou.nl/emodulair 20 december 2006
onderwijs – Natuurwetenschappen
NW-symposium 2006:
Dé biodiversiteit bestaat niet!
Het jaarlijks symposium van de faculteit Natuurwetenschappen ging dit jaar over het thema biodiversiteit.
Op zaterdag 4 november sprak decaan prof. dr. Paquita Pérez Salgado met haar openingswoord een kleine
honderd deelnemers toe in het prachtige Auditorium van het Pharmacologische Laboratorium nabij het
studiecentrum Utrecht. Het thema biodiversiteit, de variatie van leven, is al decennia actueel. Er worden veel
soorten bedreigd en er zijn al veel uitgestorven, zoals bijvoorbeeld de overbekende dodo, maar ook het
pokkenvirus, waar we minder tranen om laten. Zoals professor Eijsackers later in zijn lezing opmerkte:
‘Hadden bacteriën maar zulke ogen als de zeehondjes’.
In de eerste lezing schetste universitair
docent dr. Johan van
Rhijn de succesvolle opkomst van
de soort ‘de moderne mens’. Met
zijn explosieve groei en zijn ongehoorde
behoeftepatroon heeft die
een enorme invloed op het mondiale
ecosysteem. Dat de mens
daarmee de aarde en de biosfeer
om zeep helpt, is volgens Van
Rhijn een wijd verbreid misverstand, maar dat
de biosfeer daardoor verandert staat buiten
kijf, met tenminste een lelijke knauw voor de
menselijke populatie.
Prof. dr. Herman Eijsackers, voorzitter van de
Science Advisory Board van de Universiteit
Wageningen, sprak over de wederzijdse beïnvloeding
van natuur en milieu. Onder natuur
verstaat hij alle leven op aarde. Milieu is de
manier waarop de mens de natuurlijke omstandigheden
verandert. Het milieu is sinds de
industriële revolutie een ernstige bedreiging
voor de natuur, maar omgekeerd heeft de
natuur weer invloed op het milieu. Zo breken
micro-organismen bijvoorbeeld verontreinigende
stoffen af. Door ‘eco-engineering’ kunnen we
dit soort natuurlijke processen gebruiken en
verbeteren. Eijsackers pleitte voor beleid op
kortere termijn; dan kun je de effecten beter
overzien en eventueel bijsturen.
Prof. dr. Salomon Kroonenberg,
hoogleraar aan de TU
Delft, sprak juist over de
ontwikkelingen op zeer
lange termijn. Zijn definitie
van ‘natuur’ is ook een
andere:‘dat wat je krijgt als
wij er met onze vingers van
afblijven’. In Nederland valt
dus geen natuur te bekennen.
Door een aantal ontwikkelingen
van vele duizenden jaren te schetsen,
plaatste hij de zorgen en wensen van deze
tijd in een verrassend perspectief. Bijvoorbeeld:
het CO2-gehalte was weliswaar in de ijstijden
de helft van wat het nu is, maar tijdens het
krijttijdperk was het twintig maal zoveel, en de
zeespiegel is de vorige eeuw met 13 centimeter
gestegen, maar er zijn wel periodes geweest
waarin de zeespiegel een stijging vertoonde
van 4 meter per eeuw. Conclusie: over de aarde
hoeven wij ons niet zoveel zorgen te maken,
maar over de overlevingsmogelijkheden van de
soort ‘mens’ op de lange termijn wel wat meer.
Het panel van de drie sprekers, aangevuld met
studente Thea Sigmond die mede dit symposium
heeft voorbereid, kwam in de discussie met
het publiek toch nog tot min of meer gemeenschappelijke
conclusies.‘Fight poverty, not
climate’ was zo’n conclusie, maar ook de conclusie
dat iedereen een eigen beeld heeft van
biodiversiteit.
Tijdens de workshops in het middagprogramma
kon men over de onderwerpen tijdens de
plenaire discussie verder doorspreken: Is economische
groei wel zo’n goed idee? Wat is
gebruiksnatuur en wat kunnen we ermee? Is
de invloed van de mens wel zo desastreus of
is onze bezorgdheid eerder ingegeven door
eigenbelang en economische motieven? Al tijdens
de middagpauze brak de discussie los,
mede naar aanleiding van de diverse milieuparagrafen
in de programma’s van de politieke
partijen. De definitieve antwoorden zullen ook
in de workshops nog wel niet gevonden zijn.
Aan het eind van deze geslaagde dag werden
acht afgestudeerden in het zonnetje gezet,
waarna in een ontspannen atmosfeer bij een
drankje nog even nagepraat kon worden voor
men naar huis vertrok. Die thuisreis was minder
vaak dan je in dit gezelschap zou verwachten
met het openbaar vervoer, want juist deze
zaterdag had de NS uitgekozen voor een hele
reeks van onderhoudswerkzaamheden. Velen
konden dus in de auto nog eens nadenken over
de CO2-uitstoot.
Marga Mulder