Familie in de langdurige ggz - Trimbos-instituut

3 Psycho-educatie voor familieleden
Voor de beschrijving van de cursus Psycho-educatie voor familieleden (ook wel Omgaan
met schizofrenie of Omgaan met borderline genoemd) is gebruik gemaakt van de volgende
bronnen:
- Publicaties: Bransen & Van Mierlo (2007), Cuijpers (1999)
- Interviews coördinator Psycho-educatie Mentrum, begeleider cursus Omgaan met borderline
en familielid dat de cursus Omgaan met schizofrenie gevolgd en mede begeleid
heeft.
Beschrijving van de interventie
Aanleiding
Familieleden en andere direct betrokken zijn een grote steun voor mensen met psychische
problemen. Door de zware belasting is de kans op psychische problemen bij familieleden
groter. Psycho-educatie is vanuit preventief oogpunt ontwikkeld als onderdeel van
het ondersteuningsaanbod voor familieleden.
Doel en inhoud
Het Landelijk Steunpunt Preventie van het Trimbos-instituut heeft in samenwerking met
de familieorganisatie Ypsilon een gestandaardiseerd cursusaanbod Psycho-educatie voor
familieleden ontwikkeld. Kernelementen zijn interactieve kennisoverdracht, erkenning
van last en lijden, empowerment, vergroten van draagkracht door het aanleren van
vaardigheden en het bevorderen van onderlinge sociale steun.
Het doel van de cursus is tweeledig, namelijk zowel de subjectieve belasting van directbetrokkenen
(mantelzorgers) van mensen met psychiatrische problemen te verminderen
als de kwaliteit van leven van familie en –in het verlengde hiervan– ook van de
cliënt te verhogen. Hiervoor zijn vier subdoelen geformuleerd:
- Voorlichting zodat familieleden op basis van goede informatie zorg en steun kunnen
bieden;
- Verminderen van de draaglast door het erkennen van de last en het lijden;
- Vergroten van de draagkracht door probleemoplossende en stressverlagende vaardigheden
aan te leren;
- Verbeteren van de balans tussen draaglast en draagkracht door het bevorderen van
onderlinge sociale steun.
De volgende onderwerpen komen in de cursus aan bod: informatie over ziekte, oorzaken,
fasen, beloop en prognose, informatie over medicatie en behandelingsmogelijkheden,
ontwikkelen van probleemoplossende vaardigheden, noodplannen/crisiskaart, organiseren
van sociale steun, opbouwen en onderhouden van sociaal netwerk, communicatie
over de ziekte met de buitenwereld, aandacht en zorg voor uzelf: verlies, rouw en acceptatie,
schuldgevoel, grenzen stellen en empowerment, en omgaan met en afhankelijkheid
van de hulpverlening.
Familie in de langdurige GGZ, deel 1: Interventies TRIMBOS-INSTITUUT 17