Familie in de langdurige ggz - Trimbos-instituut

Effecten
Er is een effectonderzoek naar de Psycho-educatie cursus Omgaan met schizofrenie uitgevoerd.
Het onderzoek heeft een pretest-posttest design: er is één voormeting uitgevoerd
en drie nametingen (vlak na de cursus, drie maanden en zes maanden na afloop
van de cursus). Er is onder meer gebruik gemaakt van de volgende meetinstrumenten:
Betrokkenen Evaluatie Schaal (BES), Ervaren Druk door Informele Zorg (EDIZ), subjectief
welbevinden GHQ (General Health Questionnaire) en Ervaren sociale steun (ISB).
Uit de resultaten blijkt dat de cursus positief gewaardeerd wordt en positieve effecten
heeft op de belasting en het subjectief welbevinden. De cursus heeft geen effect op de
ervaren steun. De positieve effecten op belasting en subjectief welbevinden gelden niet
alleen voor de korte termijn, maar de effecten houden ook aan op de langere termijn. De
cursus is effectief ongeacht leeftijd, geslacht en aard van de relatie. Conclusie is dat het
gaat om een effectieve interventie (Bransen & Van Mierlo 2007).
Ervaringen in de praktijk
Uitvoering
Mentrum biedt drie verschillende Psycho-educatiecursussen voor familieleden van mensen
met psychische problemen: schizofrenie, borderline en depressie. Ruim tien jaar geleden
startte Mentrum met een zelf ontwikkelde Psycho-educatiecursus voor familieleden
van mensen met schizofrenie en later volgde een cursus voor borderline, overgenomen
van een andere instelling. Deze cursussen zijn sinds een aantal jaar vervangen door de
modelcursus Psycho-educatie.
De eerste bijeenkomsten worden net als in de modelcursus wekelijks gehouden. Afhankelijk
van vakantieperiodes en beschikbaarheid van hulpverleners wijzigt de frequentie,
vaak in tweewekelijkse in plaats van wekelijkse bijeenkomsten. Voorafgaand aan de
cursus Omgaan met borderline voert Mentrum geen individuele kennismakingsgesprekken
met familie, maar wordt een gezamenlijke introductiebijeenkomst georganiseerd. De
introductiebijeenkomst is bedoeld om mensen die willen deelnemen aan de cursus, te
informeren over de inhoud en opzet van de cursus. Bovendien is het een eerste kennismaking
met de medecursisten en begeleiders. Op basis van deze bijeenkomst wordt ook
duidelijk of de familieleden op de juiste plek zitten of doorverwezen moeten worden naar
een andere vorm van hulpverlening/begeleiding.
Bij Mentrum bestaan de Psycho-educatiegroepen gemiddeld uit zeven tot negen deelnemers.
Voor de cursussen Omgaan met borderline en Omgaan met schizofrenie is de
meeste belangstelling. Familieleden van cliënten met manische depressie of schizofrenie
met lange depressieve periodes kunnen zich ook aanmelden voor de cursus Omgaan met
depressie. Hoewel de familieleden zich net iets minder in de andere familieleden herkennen,
blijken de vaardigheden, het communiceren en het steun zoeken voor jezelf voor
alle familieleden van toepassing te zijn.
De Psycho-educatiecursus Omgaan met borderline en Omgaan met schizofrenie worden
twee keer per jaar uitgevoerd. De cursistengroep van de Psycho-educatiecursussen
bestaat voornamelijk uit ouders en een aantal partners. De cursus voor naastbetrokkenen
van mensen met schizofrenie wordt voornamelijk in de langdurende -en soms kortdurende
klinische- zorg uitgevoerd.
Familie in de langdurige GGZ, deel 1: Interventies TRIMBOS-INSTITUUT 19