Provincie Groningen

K R I M P
I N
G R O N I N G E N
V O O R T G A N G S R A P P O R T A G E
P R O V I N C I A A L A C T I E P L A N
B E V O L K I N G S D A L I N G 2 0 1 1 - 2 0 1 3
J U N I 2 0 1 1 • P R O V I N C I E G R O N I N G E N

Kijk op Krimp
Voortgangsrapportage Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling
2011 - 2013
Provincie Groningen

INHOUDSOPGAVE
VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING 2011 - 2013
1. Voorwoord
2. Landelijke en provinciale ontwikkelingen
3. De 27 acties uit het Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling
4. Subsidieregeling Leefbaarheid Krimpgebieden
Bijlage 1: Overzicht stand van zaken acties en financiering
3

1. VOORWOORD
VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING 2011 - 2013
Met deze eerste voortgangsrapportage over
het Provinciaal Actieplan Bevolkingsdaling
‘Kijk op krimp’ wil ik u informeren over de
voortgang van het project en de uitvoering
van de acties.
Bij het totstandkomen van het actieplan waren
bewustwording en agendering belangrijke
thema’s in het proces om tot afspraken
te komen tussen de verschillende partijen
die met bevolkingsdaling geconfronteerd
worden. In deze fase zijn de nodige afspraken
gemaakt en randvoorwaarden gecreëerd
zodat er vervolgens samen aan de slag kon
worden gegaan. Bij de vaststelling van het
actieplan op 15 december 2010 is daarmee
de fase van de uitvoering ingegaan. Deze
rapportage gaat in op de uitvoering van het
actieplan in het afgelopen half jaar, de eerste
fase waarin de gemaakte afspraken concreet
worden ingevuld zodat de betrokken
partijen daadwerkelijk aan de slag kunnen.
De uitvoering van de acties ligt goed op
koers. Zo werken de gemeenten in de Groninger
krimpregio’s hard aan de regionale
woon- en leefbaarheidsplannen. Het eerste
woon- en leefbaarheidsplan kunnen we dit
najaar tegemoet zien. Vooruitlopend op de
vaststelling van de woon- en leefbaarheidplannen
komen betrokken partijen dit jaar al
met project- en programmavoorstellen.
Een aantal acties betreft ook de uitvoering
van verschillende experimenten. Samen met
de betrokken partijen zijn er het afgelopen
half jaar duidelijke afspraken gemaakt over
de aanpak en uitvoering.
Dat krimp hoog op de agenda staat blijkt ook
uit de vele aanvragen die binnengekomen
zijn bij de eerste tender van de Subsidieregeling
Reserve Leefbaarheid Krimpgebieden.
Er zijn veel partijen die initiatieven ontwikkelen
die betrekking hebben op het vinden
van oplossingen om de leefbaarheid in de
krimpgebieden op peil te houden; gemeenten
en maatschappelijke organisaties, inwoners
van de krimpgebieden die met elkaar
aan de slag gaan om te investeren in hun eigen
woon- en leefgebied.
Kortom, na een fase van bewustwording en
plannen maken rond de krimp zijn we nu
volop aan de slag met de uitvoering.
Marianne Besselink,
Gedeputeerde Wonen, Welzijn, Zorg en
Leefbaarheid
4

2. Landelijke en provinciale ontwikkelingen
VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING 2011 - 2013
De voorbereidingen op het Interbestuurlijk
Actieplan Bevolkingsdaling, krimpen met
kwaliteit, en die van ons Provinciale Actieplan
Bevolkingsdaling, krimp in Groningen,
zijn met het vorige kabinet gestart. Op 14
oktober is het Kabinet Rutte aangetreden.
De algemene coördinatie van het krimpdossier
is ondergebracht bij het Ministerie van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties.
Bij brief van 28 januari betreffende Wijkaanpak
en Vogelaarheffing schrijft de Minister
onder andere dat de leefbaarheid in gebieden
die te maken hebben – of nog krijgen
– met een aanzienlijke bevolkingsdaling de
aandacht van het Rijk vraagt. Hij geeft daarbij
aan dat regionale partijen aan zet zijn en
dat zij met oog voor de eigen regionale omstandigheden
tot een beleidsmatige aanpak
moeten komen. Het Rijk ziet voor zichzelf
vooral een rol weggelegd in het krimpproof
maken van regelgeving, kennisuitwisseling
en visievorming. In juni 2011 heeft het Kabinet
een voortgangsrapportage aan de Tweede
Kamer over het Interbestuurlijk Actieplan
Bevolkingsdaling gestuurd. In deze rapportage
zijn ook de nieuwe accenten wat betreft
de inzet van het Rijk nader uitgewerkt. Het
Rijk legt een stevig accent op de regionale
economie en de eigen kracht van de regio’s.
Verder gaat het Rijk zich vooral richten op
het oplossingen voor knellende regelgeving
en komt er meer aandacht voor anticipeergebieden.
Ook in onze provincie heeft een collegewisseling
plaatsgevonden. In het coalitieakkoord
hebben wij een paragraaf Leefbaarheid,
Voorzieningen en Zorg opgenomen. Wij
constateren dat de bevolkingsontwikkeling,
de vergrijzing en ontgroening en de verdunning
van huishoudens gevolgen hebben voor
het voorzieningenniveau, het onderwijsaanbod,
de woonsituatie, de maatschappelijke
participatie en voor zorg en welzijn. In de
krimpgebieden staat de leefbaarheid onder
druk. Wij willen de kwaliteit en bereikbaarheid
van voorzieningen op peil brengen en
houden om te voorkomen dat mensen in
Groningen door de bevolkingsontwikkeling in
een sociaal isolement terecht komen.
Wij zijn van mening dat de discussie over
krimp niet alleen moet gaan over het verdwijnen
van voorzieningen. Zo blijkt uit
onderzoek naar de leefbaarheid in Noord-
Groningen (Bedreigd Bestaan,2011) dat voorzieningen
geen voorwaarde zijn voor de leefbaarheid
maar dat sociale factoren dat wel
zijn. Goede contacten in de buurt, een hechte
gemeenschap en het ondernemen van activiteiten
in de omgeving (vrijwilligerswerk,
lidmaatschap verenigingen) blijken meer bij
te dragen aan de leefbaarheid dan de aanwezigheid
van fysieke voorzieningen als winkels
en scholen. We willen daarom via onze
regeling voor experimenten en innovatieve
projecten initiatieven ondersteunen die ook
bijdragen aan de sociale component. Ook
zijn wij van mening dat sociale factoren ook
een plaats moeten krijgen in de Regionale
Woon- en Leefbaarheidsplannen.
Het versterken van de leefbaarheid in gebieden
met een dalende bevolking en het
op peil houden van het voorzieningsniveau
vraagt om de inzet van financiële middelen.
Wij blijven de ISV-middelen geconcentreerd
in deze krimpgebieden inzetten. In ons collegeprogramma
is voor de jaren 2011 - 2040
structureel € 3 mln. per jaar opgenomen
voor de Reserve Leefbaarheid en Krimp.
Een deel van dit geld is beschikbaar voor de
uitvoering van de Regionale Woon- en Leefbaarheidsplannen
en een deel is beschikbaar
voor experimenten en innovatieve projecten
die erop gericht zijn oplossingen te vinden
voor de krimp. Wij realiseren ons echter ook
dat de gestelde opgave de draagkracht van
de gemeenten, betrokken instellingen en
de provincie te boven gaan. Op basis van
goede plannen zullen wij, samen met de
drie krimpregio’s en in IPO-verband, bij het
Rijk een beroep doen op voldoende financiële
middelen om de algehele transformatie
van de krimpgebieden te realiseren. Overigens
heeft de Minister ons laten weten geen
ruimte te zien voor extra middelen.
5

3. De 27 acties uit het Provinciaal Actieplan
Bevolkingsdaling
VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
6
Dit hoofdstuk vormt de kern van deze rapportage.
Per actie staat de stand van zaken
beschreven en wordt er aangegeven wat de
tot nu toe behaalde resultaten zijn. In bijlage
1 wordt de voortgang per actie beknopt
weergegeven en wordt vermeld wat de financiële
inzet per actiepunt is.
Actie 1
Communicatie en bewustwording
Achtergrond:
Hoewel in onze provincie de effecten van een
veranderende samenstelling van de bevolking
al langer merkbaar zijn, is krimp een relatief
nieuw begrip. Nog lang niet iedereen is
zich (voldoende) bewust van het feit dat de
bevolking in bepaalde gebieden de komende
jaren sterk zal veranderen en afnemen. De
gevolgen zijn nog niet volledig te overzien,
omdat de echte krimp de komende jaren pas
zal inzetten, ook buiten de huidige krimpregio’s.
Het is belangrijk dat instellingen, organisaties,
bedrijven, gemeenten, bewoners
van krimpgebieden, maar ook van regio’s die
nu nog groeien, zich meer bewust worden
van het krimpvraagstuk en de brede gevolgen
daarvan.
Stand van zaken:
Er is een communicatieplan voor 2010-2011
vastgesteld en uitgevoerd met een stevig
accent op bewustwording bij gemeenten en
maatschappelijk middenveld.
Er is veel aandacht besteed aan een goede
communicatievoorziening. In de vorm van
een factsheet wordt beknopte informatie
weergegeven over het onderwerp krimp. Voor
de communicatie met buitenlandse partners
is er een Engelstalige versie beschikbaar. Op
de provinciale website is een dossier krimp
ingericht waar alle relevante informatie te
vinden is. Ook is veel informatie te vinden op
de website www.kknn.nl. Deze website maakt
onderdeel uit van het Kennisnetwerk Noord
Nederland. In dit kennisnetwerk werken de
drie Noordelijke provincies, de Hanzehogeschool
en de Rijksuniversiteit samen.
Door het Rijk is een krimpgame ontwikkeld
die in onze provincie gespeeld is. De game
heeft als doel de samenwerking tussen gemeenten
onderling en tussen maatschappelijke
organisaties te bevorderen.
Op aanvraag en op uitnodiging van ons zijn
er voor verschillende groepen deelnemers
regelmatig ‘krimpexcursies’ georganiseerd.
Tijdens deze excursies krijgen deelnemers
een goed beeld van de problemen in de regio.
Naast een rondrit komen de deelnemers
in contact met partijen die krimpproblematiek
in de dagelijkse praktijk ervaren zoals
bijvoorbeeld gemeenten, onderwijsinstellingen,
bedrijven en zorginstellingen. De gedeputeerde
en de projectleider hebben diverse
presentaties gehouden over het thema krimp
en afhankelijk van de doelgroep toegespitst
op een bepaald beleidsthema. Zo zijn voor
een vijftal Groninger gemeenteraden presentaties
gehouden.
Tenslotte heeft over de subsidieregeling Reserve
Leefbaarheid Krimpgebieden een uitgebreide
communicatie plaatsgevonden, zie
hiervoor ook hoofdstuk 4, Subsidieregeling
Leefbaarheid Krimpgebieden.
Op dit moment wordt er gewerkt aan een
communicatiestrategie voor de periode van
juni 2011 t/m juni 2012.
Resultaten:
• Communicatieplan 2010/2011
• Persvoorlichting
• Krimpexcursies
• Factsheets
• Lezingen/presentaties over de
bevolkingsontwikkeling en de gevolgen
ervan.

VOORTGANGSRAPPORTAGE• PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Actie 2
Regionaal woon- en leefbaarheidsplan
Eemsdelta
Achtergrond:
In de regio Eemsdelta (Delfzijl, Eemsmond,
Appingedam en Loppersum - afgekort DEALgemeenten)
zal het aantal inwoners volgens
de prognose Primos 2009 in de periode 2008-
2040 met 25 procent dalen; van 66.689 naar
50.993 inwoners. In Delfzijl wordt zelfs een
daling van 50 procent verwacht. Het aantal
huishoudens in de regio daalt tot 2040 met
5000, oftewel met 17 procent.
Binnen Nederland is de Eemsdelta de zwaarst
krimpende regio. Het Provinciaal Omgevingsplan
Groningen vraagt deze regio een woonen
leefbaarheidplan te ontwikkelen als antwoord
op de krimp. De provincie ondersteunt
en faciliteert de totstandkoming van dit plan
door deelname aan de stuurgroep, de inzet
van menskracht en de financiering van een
deel van de proceskosten.
Stand van zaken
In het najaar 2009 heeft de regio het ‘Pact
regio Eemsdelta’ vastgesteld. Hierin is het
toekomstige beleid voor wonen en voorzieningen
uitgewerkt. Voor wonen is dat het
meest concreet gebeurd: per gemeente is
vastgelegd het nieuwbouw- en sloopprogramma
voor de periode 2009 - 2018. Dit
programma concentreert zich grotendeels
in de huursector. De woningbouwcorporaties
hebben de intenties van het Pact Eemsdelta
onderschreven, maar hebben moeite met de
inhoud van het programma. Om die reden
hebben zij door het Rigo een contra-expertise
uit laten voeren waaruit blijkt dat ook de
koopsector, een forse transformatieopgave
kent.
Daarnaast is in opdracht van de rijksoverheid
en de provincie Groningen door het
Economisch Instituut Bouwnijverheid (EIB)
een Maatschappelijke Kosten-Baten analyse
(MKBA) uitgevoerd, die in september
2011 gepresenteerd wordt. Het MKBA adviseert
een nieuwbouw- en transformatieprogramma
dat aanmerkelijk terughoudender is
dan het Pact Eemsdelta, ter voorkoming van
dreigende leegstand op langere termijn. Het
Pact Eemsdelta moet nu aangepast en verder
uitgewerkt worden, in nauwe samenwerking
met het maatschappelijk middenveld.
Draagvlak bij de politiek en de bevolking en
goede communicatie zijn daarvoor randvoorwaarden.
De stuurgroep Eemsdelta zal zich, ter voorbereiding
van de onderhandelingen in het
kader van het convenant, op korte termijn
een oordeel moeten vormen in hoeverre
het Pact voor de regio Eemsdelta aangepast
moet worden in het licht van de contra-expertise
van de woningbouwcorporaties en
het MKBA-advies. De planning is erop gericht
om september 2012 het Woon- en Leefbaarheidsplan,
inclusief bijbehorende ontwikkelingsovereenkomst,
gereed te hebben.
In het Interbestuurlijk Actieplan Bevolkingsdaling
heeft het Rijk € 31 miljoen beschikbaar
gesteld voor de verwachte structurele
leegstand tussen 2010 en 2020. Dankzij een
uitvoerige lobby is van dit bedrag € 14,75
miljoen beschikbaar gekomen voor de provincie
Groningen. Een klein deel van dit bedrag
is ingezet voor Ganzedijk. Het grootste
deel, € 14,25 miljoen, is bedoeld voor de
regio Eemsdelta. Vervolgens is er een Financieel
Arrangement Eemsdelta uitgewerkt.
Naast de bijdrage van het Rijk leggen de vier
gemeenten gezamenlijk eenzelfde bedrag
van € 14,25 miljoen bij. Ook de provincie
stelt € 14,25 beschikbaar voor het financieel
arrangement. De provinciale bijdrage wordt
gefinancierd uit de Reserve Leefbaarheid
Krimpgebieden en de ISV-middelen.
In totaal bedraagt het te verdelen budget in
deze regio € 42,75 miljoen. Er is afgesproken
dat de provincie de middelen beheert en de
administratie voor haar rekening neemt. De
procedure hiervoor is vastgelegd in een Administratieve
Organisatie.
Ter voorbereiding van het Regionale Woonen
Leefbaarheidsplan Eemsdelta is een plan
van aanpak opgesteld. Dit plan van aanpak
is in maart 2011 door alle colleges van B&W
en het college van GS vastgesteld. De eerste
stap is nu om te komen tot een convenant.
Over de wijze waarop dit convenant
tot stand komt is in maart 2011 de “Intentieovereenkomst
Eemsdelta” getekend door de
overheden, de corporaties, de zorg- en welzijnsinstellingen,
de onderwijsinstellingen
en de ondernemersverenigingen.
7

VOORTGANGSRAPPORTAGE• PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
8
Een onderdeel van het Plan van Aanpak
Woon- en Leefbaarheidsplan regio Eemsdelta
is het ‘Experiment planningsmethodiek
Woon- en Leefbaarheidplan Eemsdelta’. Dit
experiment is gericht op het ontwikkelen
van en het experimenteren met een nieuwe
methodiek van (ruimtelijke) planning voor
krimpende regio’s. Het huidige planningsstelsel
is immers gebaseerd op het accommoderen
van groei, niet van krimp. Het Rijk
is nauw betrokken bij de uitvoering van dit
experiment. Voor de uitvoering van het experiment
is in mei 2011 is de opdracht verleend
aan een bureau.
De totstandkoming van het Woon- en Leefbaarheidplan
Eemsdelta komt de komende
maanden in een cruciale fase. Na een lange
periode van procesmatige voorbereiding
wordt nu toegewerkt naar een convenant
met daarin inhoudelijke afspraken over de
sectorale programma’s, hun onderlinge afstemming
en de na te streven robuuste ruimtelijke
structuur die ook op langere termijn
overeind kan blijven.
Het overeind houden van een goede voorzieningenstructuur
voor voortgezet onderwijs
is van belang voor de leefbaarheid en de
sociaaleconomische structuur van de regio
Eemsdelta. Om met een verminderde instroom
van leerlingen toch een kwalitatief
goed en breed onderwijsaanbod voor voortgezet
onderwijs te waarborgen hebben het
Fivelcollege, het Ommelander College besloten
over te gaan tot een fusie en draagt het
Noorderpoortcollege het praktijkonderwijs
en het VMBO over aan de nieuw te vormen
school.
Resultaten:
• Pact Regio Eemsdelta
• Financieel Arrangement van €42,75
miljoen
• Plan van Aanpak voorbereiding
woon- en leefbaarheidplan
• Intentieovereenkomst Eemsdelta
• Voorgenomen fusie Fivelcollege en
Ommelander College en overdracht
Praktijkonderwijs en VMBO
Noorderpoortcollege aan de nieuwe
fusieschool
Actie 3
Regionaal woon- en leefbaarheidplan
Oost-Groningen
Achtergrond:
In Oost-Groningen (Bellingwedde, Menterwolde,
Pekela, Oldambt, Stadskanaal, Veendam
en Vlagtwedde) daalt de bevolking met
13 procent; van 153.063 in 2008 naar 132.684
inwoners in 2040. Dat treft in meerdere of
mindere mate elk van deze gemeenten. Het
aantal huishoudens daalt tot 2040 met 4000,
oftewel met 6 procent.
Ook voor deze regio is in het Provinciaal
Omgevingsplan Groningen gevraagd een
woon- en leefbaarheidplan te ontwikkelen
als antwoord op de krimp. Net als in de regio
Eemsdelta ondersteunen en faciliteren
wij hier de totstandkoming van dit plan. Wij
doen dit onder ander door deelname aan de
stuurgroep, de inzet van menskracht en de
financiering van een deel van de proceskosten.
Stand van zaken:
Vanaf de zomer van 2010 werken de 7 gemeenten
in Oost-Groningen hard aan de
totstand¬koming van een regionaal Woon- en
Leefbaarheidplan voor de regio. Daarvoor is
een overleg¬structuur met 3 subregio’s bedacht,
waarbij elke subregio een bestuurlijke
vertegenwoordiger in de kerngroep heeft.
Naast de bestuurlijke kerngroep functioneert
een ambtelijke kerngroep die verantwoordelijk
is voor de terugkoppeling aan de collega’s
in de subregio’s. Ook de provincie is lid
van zowel de bestuurlijke als de ambtelijke
kerngroep. Voor de ondersteuning van het
proces en het schrijven van het definitieve
plan is opdracht verleend aan KAW architecten
en adviseurs.
Naast een bestuurlijk spoor (met dus de 7
gemeenten, verdeeld in 3 subregio’s, en de
provincie) wordt ook een maatschappelijk
spoor gevolgd. Om deze beide sporen bij
elkaar te laten komen is op 13 mei jl. een
toogdag georganiseerd. Daarbij waren zowel
vertegenwoordigers van maatschappelijke
organisaties als van overheden aanwezig.
Aan allen is gevraagd te reageren op discussienotities
over de krimpopgave en de kansen.
De toogdag is afgesloten met concrete
afspraken over gezamenlijk te nemen

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
vervolgstappen op 8 verschillende thema’s.
Deze vervolgstappen vormen de basis van het
woon- en leefbaarheidsplan.
Tijdens de tweede bestuurdersconferentie
met het thema ‘Krimp in Beweging’ december
2010 is de regio Oost-Groningen” winnaar
geworden van de prijsvraag van het Ministerie
‘Expeditie 2040’.
Resultaten:
• Inventarisatierapport over krimp in
Oost-Groningen ‘Van krimp naar
kwaliteit’
• Discussienotitie over de te volgen
aanpak ‘Van opgave naar kans’
• Winnaar Expeditie 2040
Actie 4
Regionaal Woon- en Leefbaarheidplan De
Marne
Achtergrond:
In de gemeente De Marne doet zich een forse
krimp van de bevolking voor: een daling van
25 procent; van 10.696 inwoners in 2008 naar
7950 in 2040. Het aantal huishoudens daalt
met 11 procent van 4674 in 2008 naar 4200
in 2040.
De Marne wordt al een aantal decennia geconfronteerd
met de krimp van de bevolking.
De lokale politiek erkent volmondig de
krimp. Dat is grote winst. De gemeente heeft
in het verleden al een belangrijke keus gemaakt
in het belang van de krimp: de kern
Leens is aangewezen als het centrum waar in
de toekomst de voorzieningen overeind moeten
blijven. Het is een groot voordeel voor
de gemeente De Marne dat ze alleen aan het
stuur staan bij het ontwerpen van het Woonen
Leefbaarheidplan. Bovendien heeft deze
gemeente te maken met maar slechts één
woningbouwcorporatie (Wierden en Borgen)
die hier actief is. Dit biedt kansen om snel
concrete krimpmaatregelen te treffen. Anderzijds
is het zo dat de financiële situatie
van de gemeente er niet rooskleurig uitziet
en dat er beperkte ambtelijke capaciteit beschikbaar
is. De woningcorporatie Wierden en
Borgen staat er alleen voor bij de realisatie
van de noodzakelijke transformatieopgave.
Daarnaast blijft afstemming met de buurgemeenten
noodzakelijk.
Ook aan de gemeente De Marne is via het
Provinciaal Omgevingsplan Groningen gevraagd
een woon- en Leefbaarheidplan te
ontwikkelen als antwoord op de krimp. Ondersteuning
en facilitering door de provincie
is ook hier van toepassing.
Stand van zaken:
Op 15 februari 2011 heeft de voltallige
gemeenteraad het Integraal Beleidskader
Krimp en Leefbaarheid “De Marne, blijvend
de moeite waard” aangenomen. Dit stuk
geeft de beleidskaders aan voor het beleid
van De Marne in de komende jaren. Deze
beleidskaders worden onder andere uitgewerkt
in vervolgbeleidsstukken, waarvan het
Woon- en Leefbaarheidplan en het Intergraal
Huisvestingsplan Onderwijsvoorzieningen
(IHP) de eerste zijn. De verdere uitwerking
wordt gecoördineerd binnen het op te zetten
Programma Krimp en Leefbaarheid De Marne
2011-2020.
Het proces richting een regionaal Woon-en
leefbaarheidsplan De Marne is in volle gang.
Vanaf januari 2011 werkt de gemeente De
Marne aan de totstand¬koming ervan. Net
als bij de totstandkoming van het Integraal
Beleidskader zet de gemeente bij de
totstandkoning van het plan in op zo groot
mogelijke input van de inwoners en maatschappelijke
partners. Daarvoor zijn reeds
bijeenkomsten georganiseerd en is er een
brede projectgroep (Projectgroep +) in het
leven geroepen met daarin vertegenwoordigers
vanuit inwoners, onafhankelijke experts
en maatschappelijke partners.
De opgaven voor de komende jaren zijn in
beeld gebracht en besproken. Van daaruit
wordt momenteel gewerkt aan de uitwerking
van het plan. Het woon-en leefbaarheidsplan
is komend najaar gereed.
De provincie is lid van zowel de ambtelijke
projectgroep als de brede projectgroep
(projectgroep +). Voor de ondersteuning van
het proces en het schrijven van het plan is
opdracht verleend aan bureau Companen.
Resultaten:
• Vastgestelde krimpnota ‘De Marne,
blijvend de moeite waard’.
9

VOORTGANGSRAPPORTAGE• PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
10
Actie 5
Experiment goedkope koop Oost-Groningen
Achtergrond:
Het Interbestuurlijk Actieplan “Krimpen met
kwaliteit” bevat naast onderzoeken, analyses
ook concrete acties. Bij de uitvoering
van deze acties heeft het Rijk lokale partijen
gevraagd om een aantal krimpexperimenten
aan te melden, met als doel van elkaars ervaringen
te leren. In de provincie Groningen
heeft dat geleid tot een aantal experimenten
op het terrein van wonen, onderwijs en
planningsmethodiek.
Deze actie heeft betrekking op de goedkope
woningvoorraad in de particuliere sector in
Oost-Groningen. Het experiment is opgebouwd
uit twee deelprojecten: project 1.
Oldambt, de Bomenbuurt en Ganzedijk en
project 2. Veendam.
Bomenbuurt en Ganzedijk
Het eerste project bestaat aldus uit twee
op zichzelf staande projecten die hun eigen
spoor volgen: het project Bomenbuurt en
de pilot Ganzedijk. Beide projecten hebben
met elkaar gemeen dat het gaat om
projecten in krimpgebieden, waarbij een
gecombineerde aanpak van woningen in de
huur- en de koopsector alsmede het verbeteren
van de openbare ruimte wordt voorgestaan.
Doel van beide is om de buurten
toekomst¬bestendig te maken. De wijze
waarop verschilt vanwege de aard, de schaal
en de ligging van de buurten.
Stand van zaken:
Het project Bomenbuurt beslaat slechts een
deel van de gehele Bomenbuurt in Winschoten.
In de kern Winschoten heeft al in een
aantal buurten wijk¬vernieuwing plaatsgevonden.
Vanwege de kenmerken van de wijk,
is het oudste deel van de Bomenbuurt de volgende
buurt die aan de beurt is voor wijkvernieuwing.
In dit betreffende deelgebied
staan 478 woningen. Er wordt al een aantal
jaren gesproken over het nemen van maatregelen
in dit deel van de buurt. In deze periode
zijn verschillende informatieve rapporten
tot stand gekomen, waardoor er nu sprake is
van een vrij goed beeld van de kenmerken
van de buurt.
In maart 2011 heeft bestuurlijk overleg
plaatsgevonden over de mogelijk te nemen
stappen. Bepalend voor wat er daadwerkelijk
kan worden gedaan is de financiële ruimte die
met name door de gemeente Oldambt voor
dit project kan worden gerealiseerd. De andere
partners in het project zijn woningcorporatie
Acantus en de provincie. Verder zit
de Stichting Experimenten Volkshuisvesting
(SEV) aan tafel om de verbinding met het Rijk
tot stand te brengen. Daarnaast worden ambtelijk
lijnen onderhouden met de Stichting
Welzijn Oldambt. Het bestuurlijk overleg van
afgelopen maart heeft de projectgroep een
aantal opdrachten meegegeven.
Wat betreft de Bomenbuurt is het nu aan de
gemeente om te besluiten wat hun financiële
inzet is voor dit project.
De pilot Ganzedijk is gestart ruim voor de
start van de krimpexperimenten van het Rijk.
Na de grote media-aandacht begin 2008 is
de provincie de trekker van de pilot geworden.
De afgelopen jaren hebben de provincie,
gemeente en woningcorporatie Acantus met
eerst het Comité Ganzedijk Blijft! en later
de Vereniging voor Dorpsbelangen Ganzedijk
nauw samengewerkt. Dit heeft eind 2009 geleid
tot een plan voor de toekomst van Ganzedijk.
In 2010 zijn de partijen gestart met
de uitvoering van dit plan. Het pilotproject
Ganzedijk is nagenoeg klaar. De laatste werkzaamheden
in het dorp worden afgerond. De
evaluatie is inmiddels afgerond.
Resultaten:
• Pilot Ganzedijk succesvol afgerond
Project Veendam
Een ander krimpexperiment op het terrein
van wonen dat is aangemeld bij het Rijk is
van de gemeente Veendam. Dit project heeft
eveneens betrekking op de verbetering van de
goedkope woningvoorraad in de particuliere
sector. Het project in Veendam speelt zich af
in verschillende buurten, waarvoor een gecoördineerde
aanpak (één loket) van goedkoop
particulier woningbezit met relatief slechte
kwaliteit wordt beoogd, vooral gericht op ondersteuning
van eigenaar-bewoners bij verbetering
en energiezuinig maken van de woning.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Stand van zaken:
Dit voorjaar is er bestuurlijk overleg geweest
met de gemeente Veendam over het plan van
aanpak voor de verbetering van de particuliere
woningvoorraad. Het oorspronkelijke
plan ontbeerde voldoende kwaliteit om voor
een ISV bijdrage in aanmerking te komen, onder
meer omdat het plan betrekking had op
alleen energiemaatregelen.
De gemeente heeft het plan aangepast en wil
nu een traject inzetten om in samenspraak
met de eigenaar/bewoners maatregelen te
treffen die zullen leiden tot een kwaliteitsverbetering
van particuliere woningen in 7
buurten in een combinatie van energie, comfort
en cascoverbetering en maatregelen ter
verbetering van de woonomgeving.
De ambitie is om van de ca. 500 woningen
met een WOZ waarde van max. € 150.000 een
representatief aantal eigenaren te bewegen
deel te nemen aan het experiment: er wordt
gemikt op een deelname van 20%. In de nieuwe
opzet wordt verder ook de sociale component
meegenomen op basis van de ervaringen
met het project ‘Meedoen kan iedereen’.
Tijdens het bestuurlijk overleg is ingestemd
met de voorgestane aanpak, met het verzoek
aan de gemeente in het plan nog de volgende
onderdelen op te nemen: stappenplan en een
tijdpad, beschrijving van de buurten en aanpak
openbare ruimte en een financiële onderbouwing
met een uitsplitsing over de deelnemende
partijen. Verder zal de gemeente na
afloop een verslag opstellen met de ‘lessons
learned’.
Verder zijn de volgende afspraken gemaakt:
- de gemeente stelt een verordening ‘Fonds
particuliere woningverbetering’ op;
- de kosten voor de uitvoering van het verkenningstraject
om het experiment onder
de aandacht te brengen, voor een gemeentelijke
projectleider en voor de inhuur van
een bureau voor de procesbegeleiding zijn
begroot op € 210.000. Voor een deel van de
proceskosten kan de gemeente een beroep
doen een bijdrage uit de knelpuntenpot ISV.
De gemeente zal de herziene versie van het
plan van aanpak en het verzoek om een bijdrage
in de proceskosten voor goedkeuring
bij de provincie indienen.
Actie 6
Experiment geïntegreerde kindvoorziening
op het
Groninger platteland
Achtergrond:
De bevolkingsdaling in de komende decennia
in Noord Groningen varieert, waarbij vooral
in de toekomst minder kinderen in het gebied
zullen wonen. Het vraagstuk waar
Noord-Groningen de komende decennia voor
staat is hoe om te gaan met een verminderde
instroom van kinderen en toch kwalitatief,
betaalbaar en bereikbaar onderwijs blijvend
kan worden geboden aan alle 0 - 12 jarigen
in de regio.
Met het Experiment geïntegreerde kindvoorziening
op het Groninger platteland willen we
op kleine schaal concrete stappen zetten om
dit vraagstuk verder te verkennen en oplossingen
te bieden. Hierbij richten we ons op
samenwerking tussen verschillende voorzieningen
in het primair onderwijs en kinderopvang
van verschillende denominaties, om zo
het aanbod financieel en kwalitatief in stand
te kunnen houden. In twee plattelandsgebieden
in Noord-Groningen wordt een ontwerp
voor een geïntegreerde kindvoorziening met
doorlopende leer- en ontwikkelingslijnen uitgewerkt.
Deze ontwerpen worden breed vertaald
naar een ontwerp voor het hele gebied.
Tegelijkertijd onderzoeken vier onderwijskoepels
en de regionale stichting voor kinderopvang
en peuterspeelzaalwerk een voor
allen geaccepteerde vorm van samenwerking
waardoor het organisatorisch mogelijk wordt
de kindvoorziening vorm te geven.
CMO Groningen schrijft een onderzoeksrapport
over kindvoorzieningen in het algemeen
en specifiek wat dit betekent voor Noord-Groningen,
compleet met prognoses voor de komende
jaren en voorbeelden van kindvoorzieningen
welke in de rest van Nederland reeds
zijn ontwikkeld.
In het Experiment geïntegreerde kindvoorziening
op het Groninger platteland werken
de volgende organisaties samen: de gemeenten
Appingedam, Delfzijl, Loppersum, Eemsmond,
De Marne, Bedum en Winsum; de
schoolbesturen Marenland, Noordkwartier,
VCPO Noord Groningen en Lauwerd en Eems;
kinderopvanginstelling Kids2b,
11

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
12
peuterspeelzalen in Loppersum en De Marne;
de provincie Groningen.
De voorgenoemde partijen werken samen in
de ambtelijke- en bestuurlijke regiegroep
om de voortgang en het proces rondom het
Experiment te bewaken. In de pilots werken
de partijen samen in werkgroepen op gemeenteniveau.
Binnen het Experiment Geïntegreerde Kindvoorzieningen
wordt waar mogelijk een link
gelegd met het reeds lopende Interreg NEND
IVa- deelproject ‘Binnenklimaat en energiezuinigheid
bij scholen’ waarin de provincie
samen met de provincie Drenthe de komende
twee jaren 320 schoolgebouwen gaan onderzoeken
op energieverbruik, binnenklimaat,
bouwkundige en bouwfysische staat en de
functionele geschiktheid van het gebouw.
Gemeenten kunnen deze informatie gebruiken
bij hun overleg over een duurzaam en
integraal huisvestigingsbeleid. Zij kunnen de
maatregelen en de noodzakelijke investeringen
die zij moeten uitvoeren in hun schoolgebouwen
duidelijk afzetten tegenover de
kwaliteit die zij voor de toekomst kunnen
realiseren.
Stand van zaken:
In oktober 2010 heeft de bestuurlijke regiegroep
het plan van aanpak van het experiment
vastgesteld. Hiermee is besloten een
tweetal pilots uit te voeren. De pilots worden
uitgevoerd in de gemeenten Loppersum
(Stedum) en De Marne (Zoutkamp en Ulrum).
Pilot Gemeente Loppersum, Stedum
De werkgroep is in november 2010 voortvarend
van start gegaan. Er bleek bij de deelnemers
voldoende kennis, maar ook enthousiasme,
om de opdracht te aanvaarden.
Er is gestart met het nadere kennismaking
door middel van het uitwisselen van de missie
en visie van de verschillende betrokken
organisaties en het bespreken van de kansen
en bedreigingen die men ervaart. Daarnaast
is informatie verzameld die van belang is bij
de voortgang, zoals bijvoorbeeld het Integraal
Huisvestingsplan.
Pilot Gemeente De Marne, Zoutkamp en Ulrum
Deze werkgroep is in januari 2011 voor het
eerst bijeengekomen. De plaatselijke situatie
verschilt met die van de Loppersum/Stedum,
evenals de ‘sense of urgency’.
De leden van deze werkgroep zijn bereid de
meerwaarde van het gezamenlijke actief te
onderzoeken, men ziet hier zeker kansen om
ook op langere termijn een kwalitatief goed
aanbod aan ouders en kinderen te kunnen
blijven verzorgen.
Momenteel wordt een Werkconferentie Experiment
geïntegreerde kindvoorziening op het
Groninger platteland voorbereid. De werkconferentie
is bedoeld om een brede doelgroep
te bereiken om zo de uitkomsten van
onder andere de werkgroepen en het rapport
welke door het CMO is geschreven verder uit
te rollen. Een ander belangrijk doel is om
committent van alle betrokkenen binnen het
Experiment vast te houden. Er zal aandacht
zijn voor andere gemeenten en organisaties
welke wel binnen de regiegroepen van het
Experiment participeren maar niet direct zijn
betrokken bij de pilots in Loppersum en De
Marne.
Stand van zaken:
NEND IVa deelproject ‘Binnenklimaat en
energiezuinigheid bij scholen’ De basisscholen
in de gemeente Delfzijl, Loppersum, Bellingwedde
zijn onderzocht en de rapportages
zijn zo goed als afgerond. De onderzoeken in
de gemeente Emmen lopen. Binnenkort wordt
gestart met de onderzoeken in de gemeente
Zuidhorn. Gesprekken zijn gaande met de
gemeente Eemsmond over deelname aan het
NEND project.
Resultaten:
• Betrokken partijen hebben uitgesproken te
willen samenwerken
• De eerste 50 rapporten NEND IVa deelproject
‘Binnenklimaat en energiezuinigheid bij
scholen’ zijn gereed
Actie 7
Experiment planningsmethodiek woon- en
leefbaarheidplan Eemsdelta
Zie hiervoor onder actie 2: Woon- en Leefbaarheidplan
Eemsdelta.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Actie 8
Waarborgen zorgvoorzieningen in de regio;
Masterplan zorg voor de toekomst.
Achtergrond:
Het Masterplan ‘Zorg voor de Toekomst
Noord- en Oost-Groningen’ is een nadere uitwerking
van de showcase ‘Zorg voor de Toekomst’.
Het masterplan vloeit onder andere
voort uit een aantal ongunstige parameters
dat kenmerkend is voor het gebied, zoals een
lage sociaal economische status, een toenemend
aantal mensen met een chronische
aandoening en steeds vaker ongezond gedrag
op jonge leeftijd. Daarnaast vloeit het plan
voort uit de problematiek rondom de krimp,
ontgroening en vergrijzing, die binnen de
zorgsector verstrekkende gevolgen hebben.
Vergrijzing leidt bijv. aan de ene kant tot een
toenemende zorgvraag, terwijl er aan de andere
kant sprake is van krapte aan personeel
in de zorgsector. Dit leidt tot een slechtere
kwaliteit en bereikbaarheid van zorg voor
mensen in Noord- en Oost-Groningen. Om de
zorg in de krimpgebieden beschikbaar en bereikbaar
te houden en mensen toch van kwalitatief
hoogwaardige zorg te blijven voorzien,
is het masterplan ‘Zorg voor de Toekomst
Noord- en Oost-Groningen’ opgezet.
Het masterplan, in de vorm van een programma,
verwoordt een integraal en breed gedragen
visie over hoe zorg in de regio Noord- en
Oost-Groningen vernieuwend en toekomstgericht
kan worden georganiseerd. De ‘overall’
doelstelling van dit programma luidt als
volgt: ‘De regio Noord- en Oost-Groningen
is landelijk bekend om haar aanpak waarbij
zorg anders is georganiseerd.
Dit heeft geleid tot beschikbare, bereikbare
en kwalitatief hoogwaardige zorg waarbij
mensen langer in hun eigen omgeving kunnen
blijven wonen’. Daarnaast fungeert het programma
als proefgebied voor ontwikkelingen
op Noord-Nederlandse schaal (bijv. op het gebied
van eHealth). Vraaggestuurde zorg vormt
de rode draad door het gehele programma.
Om de ‘overall’ doelstelling te bereiken zijn
vijf actielijnen uitgezet:
• Leefstijlinterventies en preventie
(beïnvloeding en verandering van leefstijl)
• Zorg dichtbij (zorg op afstand aanbieden/
efficiënter inrichten van
zorg d.m.v. eHealth)
• Participatie (structurele verster
king participatie burgers als preventief
middel)
• Arbeidsondersteunende technologie
(gevolgen van de veranderende zorgvraag
op het zorgaanbod)
• Meten is weten (onderzoek, monitoring
en evaluatie voorgaande
actielijnen)
Stand van zaken:
I. Leefstijlinterventies en preventie
Voor de actielijn leefstijlinterventies heeft
de GGD de rol als trekker op zich genomen.
De GGD heeft een plan van aanpak opgesteld
voor de komende 2 jaar. Het doel van het
plan van aanpak ‘Gezond Gedrag in Noorden
Oost-Groningen’ is om jongeren (12+) te
verleiden tot verantwoorde keuzes omtrent
‘gezond gedrag’. Inmiddels is er voor twee
thema’s gekozen, te weten overgewicht
& alcoholgebruik. Een derde thema wordt
samen met en door de jongeren bepaald.
Vanuit een integrale aanpak beoogt het programma
reeds bestaande leefstijlinterventies
onder hetzelfde programma samen te
brengen en onderzoek te doen naar leefterreinen
waarop nog geen interventies plaatsvinden
om vervolgens deze interventies te
organiseren. In samenwerking met de GGD,
het CMO en De Eijk BV wordt het programma
verder uitgewerkt en wordt naar aanvullende
financieringsmogelijkheden gezocht.
Daarnaast is o.a. samenwerking gezocht met
het HANNN, het Huis voor de Sport Groningen
en Nightcity (gespecialiseerd in bereik
jongeren in Oost-Groningen).
Naast het bevorderen van een gezonde leefstijl
onder jongeren richt de actielijn ‘leefstijlinterventies
en preventie’ zich tevens op
de doelgroep ouderen. Om ouderen aan te
zetten tot een gezonde leefstijl is de samenwerking
gezocht met het UMCG (Nationaal
Programma Ouderenzorg – NPO).
13

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Verder is in het jaar 2010 een inventarisatie
gemaakt van lopende initiatieven rondom
het thema leefstijlinterventies in de regio
Noord- en Oost-Groningen. Initiatieven worden
zoveel mogelijk ontsloten op de website
(www.zorgvoordetoekomst.com).
zorgvraag op het zorgaanbod. Momenteel
wordt een actieplan opgezet om de afstemming
tussen verschillende zorgaanbieders te
verbeteren. In samenwerking met de OZG is
een begin gemaakt met een reeks van bijeenkomsten
over dit thema.
II.
Zorg dichtbij
V. Meten is weten
14
Binnen de actielijn Zorg Dichtbij heeft Stichting
Koala, in 2010, een zestal verkenningen
voor Zorg Dichtbij toepassingen afgerond.
Uit de verkenningen blijkt dat o.a. de screen
to screen toepassingen het meest kansrijk
zijn qua implementatie en ook qua profilering
van het gebied.
Verder is een voorbeeldportaal in de vorm
van een startpagina voor de regio NO-Groningen
gepresenteerd: http://www.symbaloo.
com/mix/zvdt. In dit portaal wordt in beeld
gebracht welke eHealth diensten door de
zorgaanbieders worden aangeboden en deze
worden vervolgens worden aan de startpagina
toegevoegd. Vanuit dit aanbod worden de
wensen en behoeften van de cliënt, patiënt
en zorgprofessionals in beeld gebracht.
III.
Participatie
De actielijn ‘participatie’ is in 2010 aan
het masterplan toegevoegd. Het doel van
de actielijn participatie is het Masterprogramma
aan te laten sluiten bij de taal en
cultuur van de Noord- en Oost- Groningers.
De Rijks Universiteit Groningen (RUG) heeft
de trekkersrol van deze actielijn op zich genomen.
In eerste instantie ligt de focus op
het toepassen van de participatieve onderzoeksbenadering
binnen de actielijnen ‘Zorg
dichtbij’ en ‘Leefstijl’. Voor de uitvoering
van o.a. participatief onderzoek binnen het
masterplan, worden vanuit de RUG 2 PhD’s
aangetrokken.
IV. Arbeidsondersteuning
d.m.v. technologie
Met de trekker van deze actielijn, te weten:
de Stichting Samenwerkende Ziekenhuizen
Oost- Groningen (SSZOG), zijn meerdere gesprekken
gevoerd over de invulling van de
actielijn. Het SSZOG wil zich met de actielijn
richten op de gevolgen van de veranderende
Het UMCG en de RUG zijn de trekkers van de
actielijn Meten is weten. Een nota is opgesteld
waarin per actielijn een samenvatting
wordt gegeven van reeds beschikbaar onderzoek
dat als input kan dienen voor de actielijn
‘Meten is weten’.
De focus ligt in eerste instantie op de actielijn
‘Zorg dichtbij’. De door de RUG aangetrokken
PhD’s richten zich o.a. op onderzoek
in Noord-Oost Groningen in het kader van het
Masterplan.
Resultaten:
In 2010 is een plan van aanpak opgesteld voor
de uitvoering van het Masterplan. Het plan
van aanpak beschrijft de doelen van dit masterplan
in het algemeen voor de komende 3
jaar en voor het komende jaar in het bijzonder.
Daarnaast is de ‘Zorg voor de Toekomst’
website online: www.zorgvoordetoekomst.
com. Met de website wordt o.a. de mogelijkheid
geboden om kennis en informatie uit te
wisselen over de projecten die spelen binnen
Noord- en Oost-Groningen.
Actie 9
Pilot “groen voor rood”
Achtergrond:
De afgelopen jaren zijn er veel woningen gesloopt
in Delfzijl noord. De nieuwbouwplannen
voor deze gebieden zijn slechts voor een
zeer gering deel ontwikkeld, omdat er geen
vraag naar is. De gebieden die al jaren leeg
zijn, klaar om bebouwd te worden, blijven
waarschijnlijk oningevuld.
Deze lege plekken geven de omgeving een desolate
indruk en vragen om een invulling. De
lege gebieden zijn nu braakliggende grasvelden
die onderhouden moeten worden door de
gemeente. De kosten hiervoor drukken zwaar
op de gemeentelijke begroting. Daarnaast
moet de gemeente het verlies incasseren van

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
de woningen die niet meer gebouwd gaan
worden op deze gronden.
Gezocht moet worden naar een (tijdelijke)
groene invulling die een bijdrage levert aan
de leefbaarheid en de ruimtelijke kwaliteit
van de omgeving en die voor de gemeente
geen extra kosten met zich meebrengt.
Stand van zaken:
De gemeente Delfzijl is in overleg met het
ministerie van Economische Zaken, Landbouw
en Innovatie, het innovatienetwerk
Landbouw (EL&I) en de Stichting Experimenten
Volkshuisvesting (SEV) en de provincie,
om te beoordelen of patijen hiervoor gezamenlijk
een pilot kunnen ontwikkelen. In
overleg is afgesproken om drie werkgroepen
op te richten: ‘burgerparticipatie, ‘natuur
in de stad’ en ‘stadsboerderij’, waarbij de
bevolking van Delfzijl nadrukkelijk betrokken
wordt. In maart 2011 hebben deze werkgroepen
een plan van aanpak gemaakt.
Het Ministerie van EL&I heeft toegezegd te
willen bijdragen in een toekomstbestendige
gebieds-ontwikkeling in krimpgebieden.
Daartoe stelt zij uren ter beschikking aan
DLG om bij te dragen aan 2 pilot gebieden:
in Delfzijl en in Heerlen. Door te investeren
in experimenten met krimp wil ELI input krijgen
voor een strategische beleidsagenda en
bijbehorend overheidsinstrumentarium. Het
plan is om in het najaar van 2011 de plannen
concreet uit te werken, onder andere door
middel van een ontwerpatelier (“schetsschuit”)
georganiseerd door de Dienst Landelijk
Gebied (DLG). De uitvoering van de
plannen staat gepland vanaf maart 2012. De
projecten zullen dan half 2012 gereed zijn.
Resultaten:
Plan van aanpak en afspraken over rijks betrokkenheid.
Actie 10
Verkenning kansen vanuit de
culturele sector voor leefbaarheid en
krimp
Achtergrond:
Cultuur draagt op vele manieren bij aan de
kwaliteit van leven. Dit is voor de gehele
provincie van belang en voor de krimpgebie
bieden erg hoog. We willen verkennen welke
kansen vanuit de culturele sector met het
thema krimp in verband kunnen worden gebracht.
Leefbaarheid en cultuur immers zijn
nauw met elkaar verweven. Cultuur biedt in
brede zin mogelijkheden, maar we beginnen
met een pilot binnen het cultureel erfgoed.
Stand van zaken:
In de maanden juni en juli van 2011 vindt met
meerdere deskundigen (o.a. Museumhuis)
overleg plaats over cultureel erfgoed in relatie
tot krimp.
Overleg waarin de mogelijkheden om te komen
tot een pilot nader worden verkend. Bovendien
wordt het overleg over een mogelijk
pilot opgestart met de gemeente De Marne.
Resultaten:
• Actie in de verkennende fase
Actie 11
Samenwerking in Noord-Nederland
Achtergrond:
Afstemming en kennisuitwisseling met de
buurprovincies Fryslân en Drenthe vindt
plaats in een overleg tussen de drie noordelijke
gedeputeerden.
Stand van zaken:
De Noordelijke ‘krimpsamenwerking’ heeft
in 2010 geleid tot de oprichting van het Kennisnetwerk
Krimp Noord-Nederland. In dit
netwerk participeren alle drie provincies, de
Hanzehogeschool en de Rijksuniversiteit Groningen.
Zie hiervoor ook actie 19.
Op 21 oktober 2010 hebben we samen met
de provincie Drenthe ter voorbereiding van
de tweede landelijke bestuurdersconferentie
over krimp een Noordelijke Krimpbeurs georganiseerd
(ondersteund met Interreg middelen
vanuit het Europese project DC-Noise
project; zie Actie 14). Op deze beurs konden
organisaties/instellingen, uit de drie Noordelijke
provincies, die op een creatieve manier
werken aan het thema krimp zich presenteren.
Het was een zeer druk bezochte beurs
waarop 42 organisaties 50 projecten presenteerden
hoe omgegaan wordt met demografische
ontwikkelingen in de krimpgebieden.
15

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
16
Op 26 oktober 2010 heeft de SER Noord-Nederland
het advies ‘Het Noorden geeft geen
krimp’ uitgebracht. De SER Noord-Nederland
ziet krimp niet enkel als probleem maar ziet
ook nieuwe kansen.
Het advies van de SER Noord-Nederland bestaat
uit de volgende punten:
1. Faciliteren en stimuleren van economische
ontwikkelingen.
2. Coördinatieproblemen, waarbij de
SER Noord-Nederland constateert
dat er dringend behoefte is aan
een duidelijke coördinatie van de
vraagstukken in de regio.
3. Belemmerende wet- en regelgeving
en experimenten.
4. Bestuurlijke informatie en kennis
ontwikkeling.
5. Integrale aanpak van eigen-woningproblematiek.
In een gezamenlijke reactie zijn de drie
Noordelijke provincies ingegaan op deze vijf
adviezen en nodigen de portefeuillehouders
krimp de SER Noord-Nederland uit voor een
overleg om hen te informeren over de aanpak
en de gezamenlijke kennisvragen. Het
SNN heeft op 5 april 2011 ingestemd met dit
advies. Door de drie Noordelijke portefeuillehouders
krimp is afgesproken om een gezamenlijke
position paper onderwijs en Krimp
Noord-Nederland te schrijven en waar nodig
een gezamenlijk lobby richting het Rijk en
de Tweede Kamer te organiseren.
Resultaten:
• Oprichting Kennisnetwerk Noord-
Nederland (zie ook Actie 19)
• Noordelijke Krimpbeurs
Actie 12
Samenwerking met de krimpprovincies
Zeeland en Limburg
Achtergrond:
Samen met de provincies Zeeland en Limburg
behoren wij tot de topkrimp provincies
van Nederland. De drie provincies hebben
begin 2009 besloten nauw samen te werken
in het dossier bevolkingsdaling. Samen met
Zeeland en Limburg hebben wij een stevige
lobby opgezet om onze belangen bij het Rijk
voor het voetlicht te brengen.
Stand van zaken:
De eerste gezamenlijke actie was de inventarisatie
van regelknelpunten die het oplossen
van krimpvraagstukken belemmeren. Het
daaruit voortgekomen rapport “Krimp-en-de
regelgeving” is tijdens de eerste bestuurdersconferentie
in juni 2009 aan minister
toenmalige Van der Laan en staatssecretaris
Bijleveld aangeboden.
Tijdens de genoemde bestuurdersconferentie
zijn afspraken gemaakt over een inventarisatie
regelknelpunten in het onderwijs
en wonen en het instellen van een meldpunt
regelknelpunten. Zowel voor onderwijs als
voor wonen zijn de inventarisaties uitgevoerd.
In krimpregio’s worden scholen steeds vaker
geconfronteerd met een afnemend aantal
leerlingen. Om kwalitatief goed en voldoende
onderwijs te kunnen blijven aanbieden,
is samenwerking tussen onderwijsinstellingen
belangrijk. De huidige wet- en regelgeving
biedt echter onvoldoende ruimte voor
vergaande samenwerking. Minister Van
Bijsterveldt (Onderwijs) gaat onderwijsinstellingen
in krimpregio’s daarom de ruimte
bieden om experimenten te starten. Met
deze ‘sleutelexperimenten’ wil de bewindsvrouw
een goed en divers aanbod van onderwijs
in krimpregio’s stimuleren. Onlangs
heeft er in onze provincie een bestuurlijk
overleg plaatsgevonden tussen schoolbesturen,
gemeenten en provincie en wordt er in
het kader van bovengenoemde regeling een
aanvraag voorbereid waarin wij experimenteerruimte
aanvragen voor knellende regelgeving
onderwijs.
Inmiddels is het Meldpunt regelknelpunten
ingericht. De drie krimpprovincies zijn ook
gestart met een onderzoek naar de relatie
tussen (gemeente)financiën en krimp.
De gezamenlijke krimplobby heeft geleid
tot extra financiële middelen voor de topkrimpprovincies.
Voor de verwachte structurele
leegstand tussen 2010 en 2020 is door
het Rijk € 31 miljoen beschikbaar gesteld.
Daarnaast is voor krimpgemeenten uit de
topkrimp provincies een tijdelijke maatstaf
krimp aan het gemeentefonds toegevoegd.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Op 14 oktober 2010 hebben de gedeputeerden
gezamenlijk het initiatief genomen om
de krimpproblematiek onder de aandacht te
brengen van de nieuwe leden van de Tweede
Kamer.
Op 15 maart hebben de 3 provinciebestuurders
de krimp onder de aandacht van minister
Donner gebracht. Op 9 juni hebben partijen
uit Noord-Nederland, Limburg en Zeeland inbreng
ge leverd voor een hoorzitting van de
Tweede Kamer over onderwijs en krimp. Dit
maakt onderdeel uit van onze inzet om samen
met Limburg en Zeeland een gezamenlijke
lobby op te zetten.
In maart van dit jaar hebben de portefeuillehouders
‘krimp’ van Zeeland en Groningen
gesproken met een lid van de Raad van
Bestuur van de RABO-bank over de noodzakelijke
transformatie van de goedkope
koopwoningen. Van de zijde van de RABO is
toegezegd om samen met de regionale directies
van de bank voor de topkrimpregio’s
Zeeuws Vlaanderen, Parkstad en Eemsdelta
de mogelijkheden voor een pilot op dit gebied
te onderzoeken. In april heeft hierover
een vervolgoverleg met een vertegenwoordiger
van het bestuur van de RABO-bank over
plaatsgevonden.
Het onderwerp demografische ontwikkelingen
heeft momenteel maar beperkt aandacht van
Brussel, hoewel het door commissie voorzitter
Barroso als een van de grote uitdagingen
voor de EU is genoemd. Samen met het departement
van BZK proberen de drie krimpprovincies
het thema hoger op de Europese
agenda te krijgen. Vooral van belang daarbij
is de beïnvloeding van de doelen van de EUfondsen
2013-2020, zodanig dat deze ook inzetbaar
zijn voor krimpgerelateerde projecten.
Resultaten:
• Extra financiële middelen van het
Rijk
• Rapportage Onderwijs en Krimp,
knelpunten wet- en regelgeving
• In Groningen: sleutelproject experimenteerruimte
onderwijs in voorbereiding
• Regelknelpunten Woonbeleid Krimp
gebieden, tussen droom en daad
• Inrichting Meldpunt Regelknelpunten
Actie 13
Samenwerking in Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling
Achtergrond:
Samen met de provincies Zeeland en Limburg
participeren wij in het Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling
(NNB). Dit is een landelijk forum
dat ondersteund wordt door het Rijk. Het
doel van dit forum is kennisontwikkelingen en
-uitwisseling.
Stand van zaken:
Het NNB en de bijbehorende werkgroepen
hebben een belangrijke rol gespeeld bij de
voorbereiding van het Interbestuurlijk Actieplan
Bevolkingsdaling en recenter bij de voorbereiding
van de eerste voortgangsrapportage
bij dit Interbestuurlijk Actieplan.
Resultaten:
• Invloed op Interbestuurlijk Actieplan
Bevolkingsdaling en de bijbehorende
voortgangsrapportage.
• Kennisdeling met landelijke partners.
Actie 14
Samenwerking met Duitse partners en verkenning
samenwerking in het Demographic
Change Regions Network (DCNOISE)
Achtergrond:
Internationaal zoeken we aansluiting bij
andere Europese regio’s die met krimp te
maken krijgen of hiermee al de nodige ervaring
hebben.
Stand van zaken:
We zijn in 2010 partner geworden van het Demographic
Change Regions Network (DCRN).
Daarnaast willen we het EDR-kader (Eems-
Dollard Regio) benutten voor samenwerking
en uitwisseling met onze Duitse partners.
Inzet is om het thema krimp een plaats te
geven in bestaande en toekomstige Europese
programma’s. Samen met de provincies Zeeland
en Limburg, maar ook in Noordelijk verband,
worden de mogelijkheden van de Europese
fondsen 2013-2020 verkend.
Resultaat:
• Partner is Demographic Change Regions
Network
17

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
18
Actie 15
DCNOISE: demografische veranderingen en
internationale samenwerking
Achtergrond:
Met in totaal 9 regio’s neemt de provincie
Groningen deel aan het project Demografic
Change, New Opportunities In Shrinking Europe
(DC NOISE) in het kader van het Interreg
IV B North Sea Region Programma. Met de slogan
‘it’s your future’ is het project in 2008 op
initiatief van de regio Twente gestart. Andere
partners zijn de provincie Zeeland, de provincies
Oost- en West-Vlaanderen (België), Sorlandet
(Noorwegen), stad Hamburg en regio
Bremen (Duitsland) en de Dundee University
(Schotland).
Doel van dit transnationale project is de
Noordzeekustregio voor te bereiden op de
demografische veranderingen en de kennis en
de bewustwording over de bevolkingsdaling
te vergroten.: uitwisselen ideeën, nieuw beleid
en ‘best practices’ uit proberen, passende
strategieën te ontwikkelen en agendering.
Minister Donner is, in opvolging van voormalig
staatssecretaris mevrouw Bijleveld, ambassadeur
van dit project.
Op transnationaal niveau staan in dit samenwerkingsverband
vier thema’s centraal:
arbeidsmarkt, innovatieve woonconcepten,
monitoring en voorzieningen. Binnen deze
thema’s participeert de provincie Groningen
met vier regionale partners:
1. De gemeente Stadskanaal i.s.m. welzijnsinstelling
Welstad: onderzoek naar maatregelen
om senioren langer zelfstandig te laten
wonen.
2. Zorgplein Noord: arbeidsmarkt zorgstrategie
Oost-Groningen voor een structurele versterking
van de personeelsvoorziening in de
zorg.
3. Zorg Innovatie Forum: vergrijzing en zorg
op afstand, ontwikkeling van ICT diensten.
4. Oldambt, project Ganzedijk: ontwikkelen
visie voor de toekomst van Ganzedijk.
Verder zijn er nog een tweetal conferenties
georganiseerd (zie onder resultaten).
Stand van zaken:
Op 27 september 2011 wordt het project afgesloten
met een slotconferentie te Brugge,
België. Daarna wordt er een afsluitend verslag
over het project DCNOISE opgeleverd.
Verder wordt er een voorstel uitgewerkt
om een aantal succesvolle lopende Interreg
projecten, waaronder DC NOISE, Vital
Rural Areas en MP4, te clusteren. Het betreft
regio’s in transitie die te maken hebben
met demografische en economische
veranderingen die van invloed zijn op de
leefbaarheid en het concurrerend vermogen.
Met de clustering van de diverse projecten
wordt het mogelijk de resultaten en
‘best practices’ met meer regio’s te delen.
De bedoeling is dat alle deelnemende partners
een bijdrage leveren aan een transnationaal
model voor het behoud van de
leefbaarheid in regio’s die te maken hebben
met bevolkingsdaling.
Leadpartner is de gemeente Emmen en
op dit moment wordt de bereidheid voor
deelname geïnventariseerd. Bij voldoende
belangstelling zal het projectvoorstel in
september worden ingediend en na goedkeuring
in januari 2012 van start gaan.
Resultaten:
• In het kader van de bewustwording en
agendering heeft de provincie Groningen
als onderdeel van dit project een tweetal
succesvolle conferenties georganiseerd:
o Conferentie Kijk op Krimp 10 februari
2010 te Winschoten.
o Noordelijke Krimpbeurs op 21 oktober te
Veenhuizen.
Actie 16
Bevorderen samenhang en samenwerking
tussen de groeiregio Groningen/Assen
en de krimpregio’s in onze provincie
Achtergrond:
Onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen,
in opdracht van de gemeente Groningen,
onderstreept de samenhang en
de noodzaak tot samenwerking tussen de
krimpregio’s en de regio Groningen-Assen.
Mede op advies Top Team Krimp heeft de
provincie Groningen het initiatief genomen
voor een bestuurlijk overleg tussen vertegenwoordigers
van de Regiovisie gemeenten
en de Groningse en Drentse krimpgemeenten.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Stand van zaken:
Het bovenstaande was de reden voor de betrokken
provinciale en gemeentelijke bestuurders
in de provincie Groningen en Drenthe
zich 9 december 2010 gezamenlijk te
buigen over de vraag wat deze regio’s voor
elkaar kunnen betekenen, niet alleen vanuit
de overheid maar ook vanuit
maatschappelijke organisaties. Dit heeft geresulteerd
in een bestuursconferentie (mei
2011) met als doel de samenhang en de kansen
voor samenwerking van de genoemde regio’s
zo concreet mogelijk in beeld te brengen.
De eerste focus richt zich op de thema’s
wonen, arbeidsmarkt, onderwijs en zorg.
Daarnaast hebben Provinciale Staten op 17
november 2010 een motie aanvaard waarin
wordt geconstateerd dat in Meerstad een toename
van het aantal vrije kavels is gepland,
zonder dat er een goed inzicht bestaat in de
gevolgen hiervan op de krimpgebieden. Ook
voor andere woningbouwplannen ontbreekt
dit inzicht. Goed zicht op de gevolgen van
woningbouwplannen op de krimpgebieden
wordt voor de provincie noodzakelijk geacht
om haar regiefunctie ten aanzien van woningbouw
en krimp in de gehele provincie te kunnen
vervullen. GS wordt daarom in de motie
gevraagd een onderzoek te doen naar de effecten
die (wijzigingen van) regionale en lokale
woningbouwplannen kunnen hebben op
de provinciale woningmarkt en met name op
de woningmarkt in de krimpgebieden.
Binnenkort start dit onderzoek met als doel
om na te gaan in hoeverre de woningbouwplannen
in de stad Groningen en directe omgeving
(= Centraal Groningen) gevolgen hebben
voor de woningmarkt in de Groninger en
Drentse krimpgebieden (= Oost Groningen,
Eemsdelta en De Marne).
Het onderzoek moet afsluiten met een advies
over de wijze waarop de onderlinge afstemming
van het woningmarktbeleid in Centraal
Groningen en de Groninger krimpgebieden
het beste vormgegeven kan worden.
Resultaten:
• Bestuurdersconferentie groei en
krimp voorjaar 2011
• Onderzoek naar de effecten die
(wijzigingen van) regionale en lokale
woningbouwplannen kunnen
hebben op de provinciale woning -
markt en met name op de woningmarkt
in de krimpgebieden. Het
onderzoek wordt najaar 2011 uitgevoerd.
Actie 17
Atelier Krimp
Achtergrond:
De Stichting LIBAU, een onafhankelijke adviesorganisatie
voor ruimtelijke kwaliteit,
bereidt een initiatief voor ter ondersteuning
van lokaal gedragen en krimpgerelateerde
initiatieven en projecten: het Atelier Krimp.
Stand van zaken:
Dit Initiatief is aan LIBAU die samen met Het
Provinciaal Bouwheerschap afdeling Ruimtelijke
Plannen, voor betreffende gemeenten
een Werkatelier zal gaan voorbereiden met
als thema nieuwe werkmethodiek voor versterking
van de ruimtelijke kwaliteit met
ruimtelijke ordening bij krimp. Dit Atelier
staat gepland voor het najaar van 2011.
Actie 18
Ontwikkeling van nieuwe en inzet van bestaande
financiële instrumenten (zoals
transitiefonds woningvoorraad, Reserve
Leefbaarheid Krimpgebieden, bestaande
doeluitkeringen (ISV, PLG, Waddenfonds)
Achtergrond:
Voor de uitvoering van het beleid op het gebied
van bevolkingsdaling wil de provincie bestaande
doeluitkeringen en fondsen inzetten
en nieuwe fondsen ontwikkelen. Er worden
experimenten opgezet met nieuwe financiële
arrangementen voor de verbetering van goedkope
koopwoningen.
Doel is de ontwikkeling van een andere manier
van plannen en financiering van ruimtelijke
ontwikkeling die zowel groei als krimp
kan faciliteren en overheden in staat stelt de
financiële opgaven, voortkomend uit krimp,
te beantwoorden.
Stand van zaken:
Er is een financieel arrangement Eemsdelta
vastgesteld waarin gemeenten, Rijk en provincie
diverse doeluitkeringen combineren
voor de uitvoering van het Woon- en Leefbaarheidplan
Eemsdelta.
19

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
20
In Oost Groningen loopt een initiatief van
VNO/NCW, RABO, Lefier, Provincie) voor een
fonds gevoed door RABO, Lefier, Provincie
voor de aanpak van de leegstand van karakteristieke
panden (koopwoningen) in de linten.
De drie ‘topkrimp-provincies’ voeren overleg
met de RvB RABO over betrokkenheid RABO
bij aanpak problematiek goedkope koopwoningen
in krimpgebieden (voortouw bij Zeeland
en Groningen)
Resultaat:
in verkennende fase
Actie 19
Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland
Achtergrond:
Om kennis over krimp te bundelen en kennis
en ervaringen uit te wisselen, zijn nationale
en internationale samenwerking en afstemming
gewenst. De provincies Groningen, Fryslân
en Drenthe, de Hanzehogeschool en de
Rijksuniversiteit Groningen (faculteit ruimtelijke
wetenschappen) hebben hiervoor samen
het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland
opgericht. Dit netwerk heeft als doel kennis
over bevolkingsdaling te verzamelen, te delen
en nieuwe kennis te verwerven.
Er is een Stuurgroep ingesteld met voor 2011
de gedeputeerde van Groningen als vertegenwoordiger
van de drie Noordelijk provincies.
De Stuurgroep heeft in februari 2011 het Plan
van Aanpak KKNN vastgesteld. De drie doelen
van het KKNN (kennis delen, kennisnetwerk
en kennis ontwikkelen) worden uitgewerkt in
het activiteitenprogramma 2011-2012.
Stand van zaken:
Op 29 november 2010 is het Kennisnetwerk
Krimp Noord-Nederland officieel van start
gegaan. De project coördinatie is ondergebracht
bij de Hanzehogeschool. De projectcoördinator
vertegenwoordigt Noord- Nederland
bij de landelijke discussie (met BZK en
andere provincies) over een landelijke kennisfaciliteit
en een landelijk kennisagenda.
Minister Donner heeft ondersteuning van een
landelijke kennisfaciliteit toegezegd.
Resultaten:
• Formele start Kennisnetwerk Noord-
Nederland 29 november 2010
• Website: www.vanmeernaarbeter.
nl/kknn
• Activiteitenprogramma 2011-2012
Actie 20
Opstellen Sociaal Rapport 2011-2014
Achtergrond:
De Sociale Atlas is de opvolger van het Sociale
Rapport dat de provincie in 2008 heeft uitgebracht.
De gegevens worden periodiek verzameld.
Daarmee kunnen ontwikkelingen over een
reeks van jaren worden geanalyseerd: de Sociale
Atlas als monitorfunctie. De gegevens
bestaan uit een combinatie van ‘harde’ gegevens
en gegevens afkomstig van burgers. Waar
mogelijk wordt gebruik gemaakt van beschikbare
gegevensbestanden zoals de gezondheidsenquête
van GGD Groningen.
Stand van zaken:
Het sociaal rapport provincie Groningen
2010 met de naam : Weten waar we staan is
recent verschenen. Het thema krimp en leefbaarheid
vormt in dit rapport de rode draad.
Het rapport gaat uitgebreid in op de demografische
ontwikkelingen en besteedt aandacht
aan de situatie van krimpgebieden in
vergelijking tot niet-krimpgebieden in onze
provincie.
Resultaten:
• Sociaal Rapport Provincie Gronigen,
Weten waar we staan. De gegevens
uit het rapport waren input voor het
nieuwe collegeprogramma en wor
den gebruikt bij het sociaal- en
krimbeleid. Omdat het rapport een
schat aan gemeentelijke informatie
bevat is het aangeboden aan ge
meenten.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Actie 21
Onderzoek naar zorg, krimp en mobiliteit
Achtergrond:
De demografische ontwikkelingen en dan
vooral de vergrijzing zijn van invloed op de
vraag naar zorg. Bij ouderen neemt de vraag
naar zorg op een gegeven moment sterk toe.
Dit geldt zowel voor de cure (bijv. huisartsenzorg
, ziekenhuizen ) als de care ( thuiszorg,
verzorgings- en verpleegtehuizen).
Dat de demografische ontwikkelingen invloed
hebben op de vraag is evident, maar er is -
ook landelijk- nog weinig onderzoek naar gedaan
hoe dat dan concreet uitpakt.
Stand van zaken:
Inmiddels hebben de provincie, zorgbelang
Groningen, Menzis en de regionale ziekenhuizen
Ommelander Ziekenhuis Groep en Refaja
opdracht verleend aan the Boston Consulting
Group (BCG) om de ontwikkelingen op
de zorgmarkt in het verzorgingsgebied van
de twee ziekenhuizen te inventariseren. Dit
heeft geleid tot het rapport ‘zorgvraag Oost
Groningen en Noord- Oost Drenthe’ , ontwikkelingen
in de zorgvraag en het speelveld tot
2035.
Het rapport constateert dat de zorgvraag in
Oost Groningen toeneemt:
a. tengevolge van vergrijzing en krimp van de
bevolking en
b. door de groei van de ‘intrinsieke zorgvraag’
ofwel de vraag naar zorg, per persoon, gecorrigeerd
per leeftijd. Het rapport toont aan
dat er naast de demografische ontwikkelingen
ook andere belangrijke trends zijn die de
vraag naar zorg beïnvloeden. Als er onderzoek
wordt gedaan moeten die trends dus ook in
beeld komen.
Terwijl andere voorzieningen met een krimpend
draagvlak te maken krijgen, groeit de
vraag naar zorg ook in krimpgebieden.
Het is van belang om evt. verder onderzoek
voor andere zorgsectoren te doen wanneer
daar een concrete aanleiding toe is en daar
dan de relevante organisaties uit de zorg bij
te betrekken. Zij zijn immers degenen die
met evt. aanbevelingen uit onderzoek aan de
slag moeten.
Resultaten:
Onderzoek is afgerond en beschikbaar gekomen
van de Boston Consulting Group (BCG).
Het onderzoek is gebruikt door de betrokken
ziekenhuizen voor het opstellen van een plan
van aanpak. Dit plan van aanpak is in Provinciale
Staten aan de orde geweest. Samen
met de betrokken gemeenten zullen wij de
verdere uitwerking van het plan van aanpak
volgen met oog op het publieke belang en zal
PS geïnformeerd worden.
Actie 22
Onderzoek naar collectief personenvervoer
Achtergrond:
Door bevolkingsdaling, bezuinigingen, vergrijzing/ontgroening
en schaalvergroting komt
het collectief personenvervoer steeds verder
onder druk te staan. Om in de toekomst het
vervoer betaalbaar en kwalitatief acceptabel
te houden, moet inzichtelijk worden gemaakt
welke problemen kunnen ontstaan en hoe we
deze het hoofd moeten bieden. Doel is een
beeld te krijgen van de gevolgen van krimp/
schaalvergroting/ vergrijzing op de OV-bereikbaarheid
van voorzieningen, wat dit betekent
voor dorpen, welke oplossingen nodig
zijn en wat dit gaat kosten.
Het onderzoeksgebied richt zich (in eerste
instantie) op Noord-Groningen, de gemeenten
De Marne, Winsum, Bedum, Eemsmond,
Loppersum, Delfzijl, Appingedam en Ten Boer.
Deze gemeente vormen samen één concessiegebied
voor wat betreft kleinschalig OV en
doelgroepenvervoer. De nadruk van het onderzoek
ligt op de krimpschil in dit gebied.
Stand van zaken:
Voor de zomer wordt een plan van aanpak
vastgesteld met hierin een beschrijving welke
onderzoeksvraag in welke mate en op welk
moment kan worden beantwoord. Uiteraard
worden hier ook de kosten en financiering beschreven
Acties 23 tot en met 27
Sociaal- economische vitalisering
Activiteiten die in het kader van de sociaaleconomische
vitalisering worden uitgevoerd,
zijn erop gericht de bedrijvigheid en werkge-
21

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
22
legenheid in de regio te behouden/uit te breiden
en tegelijkertijd nadelige gevolgen van
krimp te compenseren. Daarbij moet vooral
worden gedacht aan uitbreiden en in stand
houden van kleinschalige bedrijvigheid door
het faciliteren van starters en het ondersteunen
van initiatieven op het gebied van recreatie
en van verbreding. Het gaat hierbij
vaak om pilot-achtige initiatieven, hoewel
grote(re) projecten niet worden uitgesloten.
Ook de realisering van overwegend kleinschalige
infrastructuur in voorwaardenscheppende
zin kan in het algemeen gesproken de
bedrijvigheid en dus de leefbaarheid in de
Krimpgebieden bevorderen. De economische
revitalisering heeft niet alleen betrekking op
de landelijke gebieden maar ook op de herinrichting
van dorpskernen en stedelijke kernen
in de krimpgebieden.
Actie 23
Recreatie en Toerisme
De gemeenten in Noord-Groningen kijken nadrukkelijk
naar de kansen die de liggen op
het gebied van recreatie en toerisme. Hiertoe
worden een aantal projecten opgepakt, waar
het ‘ Rondje om de Noord’, ‘Fietsknoopunten’
en ‘Kiek over Diek’ voorbeelden van zijn.
Noord-Groningen is een relatief onbekend gebied,
maar kent vele toeristische kwaliteiten.
Onder het noemer ‘ Hoogeland op de kaart’
willen de Noord-Groninger gemeenten de bekendheid
van het gebied een impuls geven.
Tevens zijn er reeds een aantal publicaties
uitgebracht in het kader van de actie Er Gaat
Niets Boven Groningen (zoals folder ‘Genieten’)
waarin ook de Groninger Krimpgebieden
zich op een positieve manier profileren.
De gemeente De Marne heeft in haar krimpnota
duidelijk gesteld een grotere inzet om
de kansen die het landschap biedt voor recreatie
en toerisme uit te bouwen. Hiertoe is
tevens de samenwerking met de Friese buurgemeenten
aangehaalt.
Stand van zaken:
Rondje om de Noord
• Verhoging/vernieuwing Zuderhornstertil onder
Warffum. Deze brug ligt in de Warffumermaar
die ter hoogte van Onderdendam een
verbinding heeft met de vaarroute ‘Rondje
om de Noord’, de verbinding tussen Zoutkamp
en het Damsterdiep. Door de doorvaarthoogte
van de Zuderhornstertil te verhogen kunnen
meer en grotere schepen richting Warffum varen.
Deze ontwikkeling is gunstig voor de verdere
groei van het toerisme in het algemeen
en van de vaarrecreatie in het bijzonder. De
vergroting van de gebruiksmogelijkheid van
de Warffumermaar als vaarweg past in het
streven naar de verbetering van de leefbaarheid
van Noord-Groningen en de bestrijding
van de negatieve gevolgen van krimp. Onlangs
heeft GS ingestemd met een financiële
bijdrage aan de gemeente Eemsmond voor
de uitvoering van dit deelproject van
€ 42.500;
• de HD Louwessluis. Hierover vindt nader
overleg plaats met het Waterschap, zo ook
met de Een ander belangrijk obstakel in
‘Rondje om de Noord’ vormt de aanpassing
van functie van gemeente De Marne over de
aanpassing van een aantal bruggen bij Leens;
• In de vaarroute “Rondje om de Noord” is
momenteel in uitvoering het herstel van de
kademuur, de sluis en de brug bij Dijkshorn in
de Westerwijtwerdermaar.
Uitbreiding en kwaliteitsverbetering van aanlegplaatsen
voor passanten in het Reitdiep.
Een uitgebreide inventarisatie van welke
wensen er in de verschillende gebieden leven
omtrent de aanleg van aanlegplaatsen elders
vindt waarschijnlijk in het najaar plaats.
Resultaten:
• Financiering Zuderhornstertil is
rond; de gemeente neemt het initiatief
voor uitvoering
• Herstel kademuur Westerwijtwerdermaar
is begonnen
• Op basis van een inventarisatie en
in overleg met de Noorder Schippers
wordt momenteel door de provincie
een projectplan met kostenraming
voorbereid. Dit projectplan wordt
vervolgens ter goedkeuring aan GS
voorgelegd. Het gaat om ca. 200 meter
passantenplaatsen voor de bruine
vloot op 7 locaties in het Reitdiep.

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Actie 24
Biobased economy/landbouw
Algen voor een schoner Wad
Een innovatief pilotproject dat wordt getrokken
door Algaecom en gericht is op het testen
van een algenkweeksysteem, bedoeld om
hoogwaardige eiwitten en oliën te produceren
en dat tevens ingezet wordt voor hergebruik
van restwarmte uit industriële processen
en van CO2 uit rookgassen van industrie
in de Eemsdelta.
De aanvraag is in het najaar 2010 ingediend
bij het Waddenfonds. Het project is inmiddels
van start gegaan; de eerste resultaten worden
volgend jaar verwacht.
Greening FMC Haalbaarheids- en Ontwikkelingsonderzoek
Een ambitieus en innovatief project, gericht
op verdere uitbouw van energiekennis die
aanwezig is binnen de provincie Groningen,
maar ook specifiek binnen Noord-Nederland.
Het project is geïnitieerd vanuit de duurzaamheidvisie
van de onderneming FMC en
het energiecluster Energy Valley en is specifiek
gericht op activiteiten binnen de pijlers:
- Duurzame energie;
- Energiekennis;
- Energiegerelateerde bedrijfsactiviteiten.
In breder verband is de uitvoering van dit
project een voorbeeld voor andere bedrijven
in de Eemsdelta en de verdere regio. De verwachting
is dat het project binnenkort wordt
afgerond.
Landbouw/verbreding:
Om qua inkomen minder afhankelijk te zijn
van het Europese markt- en inkomensbeleid,
worden in sommige regio’s voor bedrijven oplossingen
gezocht in de vorm van verbreding,
dat wil zeggen: landbouwbedrijven worden
uitgebreid met een andere activiteit (bijvoorbeeld
natuurbeheer, toerisme, zorg en
energie). Dergelijke activiteiten dragen bij
aan de economische levensvatbaarheid van
bedrijven en vergroten de leefbaarheid van
het platteland.
Resultaten:
• De aanvraag in het kader van het
Waddenfonds voor het project ‘algen
voor een schoner wad’ is gehonoreerd
• Er zijn nog geen resultaten voor het
project Greening FMC te melden
Actie 25
Herinvulling leegstaande panden
Stand van zaken:
Project Inventarisatie vrijkomende /vrijstaande
panden in de krimpregio’s voor economische
herinvulling (via regionale Woon- en
Leefbaarheidplannen).
Begin 2010 is aan het Kadaster Apeldoorn
opdracht verleend voor een pilotstudie voor
potentiële bedrijfslocaties, waarvan de gebouwen
momenteel niet als zodanig worden
gebruikt.
Resultaten:
• In juni bespreking conceptrapport
met 2 onderzoeksgemeenten
• In najaar verdere ontwikkeling van
het instrument
• In 2012 is instrument uit ontwikkeld
en komt het beschikbaar
Toelichting:
Het onderzoek van het Kadaster heeft zich
toegespitst op 2 niet-krimpgemeenten (te
weten Winsum en Grootegast). In juni vindt
een eerste bespreking van het conceptrapport
met beide gemeenten plaats. Na deze bespreking
worden vervolgafspraken gemaakt. Doel
van deze actie is om voor gemeenten in het
landelijk gebied een instrument te ontwikkelen
waarmee zij een zo volledig mogelijk
overzicht krijgen over potentiële en kansrijke
vestigingslocaties in leegstaande en in nabije
toekomst leegkomende panden.
Actie 26.
Project Samenwerking arbeidsmarkt Oost-
Groningen (op gebied van zorg, transport)
Oost-Groningen, de regio rond de gemeenten
Stadskanaal, Veendam en Oldamt, ligt
geografisch zeer centraal in de Noord-Nederlandse
en Noord-West Duitse regio. In het
gebied is behoefte aan een versterking van
de economische ontwikkeling. De huidige arbeidsmarkt
ligt grotendeels op MBO-niveau
en Noorderpoort is als onderwijsinstelling in
het gebied aanwezig op het terrein van zorg,
welzijn, zakelijke en commerciële dienstverlening.
De gemeenten, provincie Groningen
en Noorderpoort hebben het initiatief genomen
om de maatschappelijke en economische
ontwikkeling in het gebied samen met het bedrijfsleven
en het maatschappelijk midden-
23

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
24
veld op te pakken. Het adviesbureau Sinz is
gevraagd daarvoor een aanpak op te zetten.
Hiervoor zijn gesprekken gevoerd met provincie
Groningen/gemeente Oldamt en Noorderpoort.
Nauwe betrokkenheid vanuit het bedrijfsleven
is nadrukkelijk aan de orde. In de aanpak
worden via de Ondernemers Academie ook
jonge ondernemers betrokken, de Kamer van
Koophandel en gemeenten. Daarnaast wordt
contact gezocht met een bestaand initiatief
op het terrein van zorg technologie in Stadskanaal.
Deze aanpak moet er toe leiden dat voorzieningen
als onderwijs, cultuur en zorg worden
gebundeld en waar mogelijk anders worden
georganiseerd, teneinde (een deel van) de
negatieve gevolgen van krimp op te vangen
en de leefbaarheid van het gebied te vergroten.
Tegelijkertijd kunnen de beschikbare
middelen worden ingezet om de kwaliteiten
van het gebied te versterken en nieuwe maatschappelijke
functies te ontwikkelen.
Resultaten:
De gesprekspartners bereiden voor bovenstaande
activiteiten een voorstel voor, dat
wordt ingediend in één van de tenders.
Actie 27
Arbeidsmarktstrategie Noordoost-Groningen
Stand van zaken:
ZorgpleinNoord heeft het projectleiderschap
van het project Arbeidsmarktstrategie Zorg in
Oost-Groningen. Dit project maakt onderdeel
uit van het Europese project DC NOISE (Demographic
Change New Opportunities in Shrinking
Europe). Het Europese project DC NOISE
is in december 2010 afgerond. In het project
Arbeidsmarktstrategie Zorg in Oost-Groningen
staat ‘de krimpvraag’ centraal: ‘Hoe kunnen
zorg- en welzijnsinstellingen zorgen voor voldoende
en goed personeel in de toekomst?’
Om de benodigde zorg te kunnen blijven leveren,
is het nodig arbeidsstrategieën te ontwikkelen.
Zorggroep Meander en de projectorganisatie
‘Ik doe mee in Oost-Groningen’
(een initiatief van de Oostgroningse gemeenten,
het UWV en onderwijsinstellingen) werken
aan de instroom van uitkeringsgerechtigden
in het arbeidsproces.
Uit deze samenwerking valt veel te leren
over arbeidsmarktstrategieën in krimpgebieden.
De resultaten van het project kunnen
gedurende het project DC NOISE slechts deels
geëvalueerd worden. De belangrijkste resultaten
vallen namelijk buiten deze periode.
ZorgpleinNoord wil graag na 2010 de instroom
van kandidaten uit de bijstand bij Zorggroep
Meander blijven volgen. Op deze manier kunnen
de uiteindelijke opbrengsten, de succes-
en faalfactoren worden vastgesteld en
de opbrengst van dit project worden gemaximaliseerd.
Het project Arbeidsmarktstrategie
ZoGroningen is een vervolg op het DC NOISE
project en heeft als doel het beschrijven van
een good practice dat inzicht biedt in alle
facetten rond een instroomtraject bij een
zorginstelling. Een instelling waar nog geen
sprake is van krapte, maar waar nu al actie
wordt ondernomen om in de toekomst tekorten
te voorkomen. Daarnaast is de kennis en
ervaring (instrumenten/methoden) die worden
opgedaan van belang voor de integrale
arbeidsmarktstrategie waar ZorgpleinNoord
aan werkt en die, als er daadwerkelijk tekorten
ontstaan, kan worden ingezet bij andere
geïnteresseerde zorginstellingen. rg in Oost-
Momenteel beschrijft ZorgpleinNoord in een
good practice de arbeidsmarktstrategie bij
Zorggroep Meander. Zij volgen hiervoor onder
andere een aantal kandidaten die in deze organisatie
een traject volgen
Resultaten:
De kandidaten: stand van zaken (kort)
• In september starten er 15 leerlingen op
niveau 3: financiering en afspraken met de
gemeente zijn veranderd. Daarbij is het werving-
en selectietraject strakker en helderder
vormgegeven.
• Het huidige niveau 2 traject loopt door: 4
tot 5 kandidaten zullen kunnen doorstromen
naar niveau 3. -
• Het activeringstraject (niveau 1) komt
moeizaam op gang. De afspraken die in het
convenant gemaakt zijn voor de gemeente
Veendam al losgelaten omdat de werkgever
TSN niet genoeg banen te bieden heeft (heeft
te o.a. maken met de WMO afspraken in de
gemeente).

VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Overige activiteiten:
• In januari heeft een deel van de
interviews met de samenwerkende
partners (niveau 1) plaatsgevonden.
• In de voorjaarsnieuwsbrief van
ZorgpleinNoord is aandacht besteed
aan het project ‘Ik doe mee in
Oost-Groningen’: interview met
projectleider Ik doe mee (zorg)
Carel Plas.
• Programma ‘Ik Doe Mee’: bijeenkomsten
(maart,april) en gesprekken
Meander en Zonnehuisgroep -
Noord Zuidhorn; miniconferentie
(24 mei: presentatie overzicht van
de resultaten) en brede conferentie
(31 mei; diverse werkgevers, ver
tegenwoordigers zorg en welzijn);
voorlichting Ik doe mee leerlingen
helpende bij Zorggroep Meander
• In kader van DC NOISE/Provincie
Groningen opzet voor digitale
introductiemodule (valt onder DC
NOISE, maar wordt wel meegenomen
in de beschrijving)
• Opzet voor vragenlijst en evaluatie
kandidaten niveau 2 en 3 (in overleg
met Noorderpoort)
• In september een slotbijeenkomst
van het DC NOISE project.
25

4. Subsidieregeling Reserve Leefbaarheid
Krimpgebieden
VOORTGANGSRAPPORTAGE • PROVINCIAAL ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
26
Achtergrond:
De subsidieregeling Reserve Leefbaarheid
Krimpgebieden is op 15 december 2010 door
Provinciale Staten vastgesteld. Het doel van
de Reserve Leefbaarheid Krimpgebieden is
om in de krimpgebieden op integrale wijze
een bijdrage te leveren aan het voorkomen
en mogelijk oplossen van leefbaarheidvraagstukken
op het terrein van wonen, onderwijs,
zorg, gezondheid, sociaal- economische vitalisering,
kwetsbare groepen en voorzieningenniveau.
Dit door middel van de in het
Provinciaal OmgevingsPlan (POP) aangegeven
regionale woon- en leefbaarheidplannen en
de uitvoering van de concrete maatregelen
die daaruit voortvloeien. Daarnaast door
middel van het stimuleren en ondersteunen
van innovatieve projecten en experimenten
krimp. Projecten en experimenten die krimpgerelateerd
zijn, die vanuit de samenleving
worden aangedragen en die tevens bijdragen
aan de doelen zoals genoemd in het Provinciaal
Actieplan Bevolkingsdaling.
Voor deze subsidieregeling is jaarlijks 3 miljoen
euro beschikbaar voor de twee krimpregio’s
en de gemeente De Marne. Daarnaast is
er een deel bedoeld voor innovatieve projecten
en experimenten. De verdeling ziet er als
volgt uit:
A) Projecten Regionale Woon- en Leefbaarheidsplannen:
1 Eemsdelta: € 1.000.000,-
2 Oost- Groningen: € 1.000.000,-
(indicatief)
3 De Marne: € 300.000,-
(indicatief)
B) Innovatieve Projecten en Experimenten:
€ 500.000,-
C) Uitvoeringsbudget Provinciaal Actieplan
Bevolkingsdaling: € 200.000,- (indicatief)
Stand van zaken:
Conform eerdere besluitvorming wordt de
subsidieregeling Reserve Leefbaarheid Krimpgebieden
uitgevoerd op basis van een tendersysteem.
Dit tendersysteem bestaat jaarlijks
uit 2 rondes, te weten 1 april en 1 oktober.
Om partijen voldoende tijd te geven aanvragen
goed voor te bereiden hebben we de termijn
voor de eerste tender in 2011 opgeschort
naar 1 juni 2011. Voor de uitvoering van de
subsidieregeling is er binnen het provinciale
apparaat een uitvoeringsorganisatie ingericht
en wordt er gewerkt via een vastgelegde administratieve
procedure.
Naast de formele publicatie hebben wij actief
gecommuniceerd over deze subsidieregelingen.
Al bij de voorbereiding hebben wij
gemeenten geconsulteerd. Na de verdere
uitwerking en vaststelling van de regeling
hebben wij op 18 april jl. een informatiebijeenkomst
georganiseerd voor gemeenten
en maatschappelijke organisaties. In deze
bijeenkomst hebben wij de instellingen geïnformeerd
over de subsidieregeling en de -mogelijkheden.
De bijeenkomst is door ruim 80
belangstellenden bezocht en hier bleek ook
dat er veel behoefte is aan een dergelijke
regeling. Naast de formele regeling is er een
publieksvriendelijke versie van de regeling
gemaakt.
De eerste tender is op 1 juni 2011 gesloten.
In totaal zijn er 34 aanvragen binnengekomen
waarvan 20 in het kader van de regeling Innovatieve
projecten en Experimenten en
14 projecten in het kader van de Regionale
Woon- en Leefbaarheidplannen. In de volgende
voortgangsrapportage zullen wij uitgebreid
ingaan op de aanvragen en de besluiten
op deze aanvragen.
Resultaat:
• Subsidieregeling vastgesteld en
gepubliceerd.
• Informatiefolder: publieksvriendelijk
versie van de regeling.
• Zeer goed bezochte informatiebijeenkomst
(april 2011).
• Eerste tender (1 juni 2011) heeft 34
aanvragen opgeleverd.

Bijlage 1: Overzicht stand van zaken acties
Bijlage
VOORTGANGSRAPPORTAGE
1: Overzicht stand van
• PROVINCIAAL
zaken acties
ACTIEPLAN BEVOLKINGSDALING
Actie Planning Voortgang Financiering en
financiële inzet
provincie
1. Ontwikkelen van een
communicatie- en
bewustwordingsstrategie
2. Ontwikkelen Regionaal Woon- en
Leefbaarheidsplan Eemsdelta
3. Ontwikkelen Regionaal Woon- en
Leefbaarheidsplan Oost-Groningen
4. Ontwikkelen Lokaal Woon- en
Leefbaarheidsplan gemeente De
Marne
5. Experiment Goedkope koop Oost-
Groningen
2010 Communicatieplan
2010/2011 gereed
2010/2011 Gereed: september
2012
2010/2011 Gereed: september
2011
€ 25.000,-- t.l.v.
gebracht van
procesmiddelen
krimp 2010
Totale kosten
€ €47.700,. 1.020.000,
bijdrage provincie
€ €20.000 560.000.-- t.l.v. t.l.v.
Reserve Leefbaar-
Leefbaarheid 2011 2011
Totale kosten
€ 60.727,--,
bijdrage provincie
€ 24.290,-- (40%)
t.l.v. Reserve
Leefbaarheid 2011
+ aanvullende
bijdrage voor
additionele kosten
2010/2011 Gereed: eind 2011 Totale kosten
€47.700,. € 1.020.000,
bijdrage provincie
€20.000 €280.000. t.l.v. t.l.v. Re-
Reserve Leefbaarheid
2011 Leefbaarheid 2011
Project 1. Oldambt: de wijken
‘Bomenbuurt’ en Ganzedijk;
gecoördineerde aanpak van
verbetering en sloop, zowel huurals
koopsector
2011/2012
Gereed:
Bomenbuurt,
december 2012;
Bomenbuurt:
reservering van
€ 1,5 miljoen voor
revolving fund
particuliere woningverbetering
+
investeringsbijdrage
(beide uit
ISV);
Project 2. Veendam: diverse
buurten; gecoördineerde aanpak
(één loket) van goedkoop particulier
woningbezit met relatief slechte
kwaliteit, vooral gericht op
ondersteuning van
eigenaarbewoners bij verbetering
en energiezuinig maken van de
2011
Ganzedijk,
evaluatie zomer
2011, idem
financiële
afhandeling
Plan van aanpak
2011 gereed.
Najaar 2011 wordt
er gestart met een
verkenningstraject
en ligt er een
Ganzedijk:
financiële
afhandeling van
begroting uit
afgesproken
budgetten (o.a.
ISV)
27

woning
verordening en
kunnen eigenaar/
bewoners een
beroep doen op het
fonds particuliere
woningverbetering.
Looptijd project tot
eind 2012.
Kosten verkennings
traject en
aanstellen externe
procesbegeleider
bedragen in totaal
€ 210.000. De
gemeente verzoekt
om een bijdrage
van max € 100.000
tlv knelpuntenpot
ISV.
Vanuit het fonds
reservering van
max € 1.5 mln voor
experiment
Veendam.
Definitieve hoogte
afhankelijk van
belangstelling
particulieren.
6. Experiment Geïntegreerde
kindvoorzieningen op het Groninger
platteland; ondanks verminderde
instroom kwalitatief, bereikbaar en
betaalbaar onderwijs blijven bieden
aan alle 0-12 jarigen
7. Experiment planningsmethodiek
Woon- en Leefbaarheidsplan
Eemsdelta (zie ook actie 2)
8. Waarborgen zorgvoorzieningen in
de regio; Masterplan Zorg voor de
Toekomst Noord- en Oost-
Groningen
9. ‘Groen voor rood’, pilot in
ontwikkeling
2010-2012 Conform planning Totale kosten
€ 105.180
Bijdrage provincie
€ 10.000
2011 Gereed: september
2012
Zie bij actie 2.
2010-2014 Bijdrage provincie €
75.000 t.l.v.
stimuleringsfonds
Zorg 2010
2010 Gereed: zomer
2012
10. Verkenning kansen vanuit de
culturele sector voor krimp en
leefbaarheid
2011 - 2012 Gereed: zomer
2012 (betreft
verkenning)
Personele inzet
(verkenningsfase)
11. Samenwerking in Noord-Nederland doorlopend Conform planning Personele inzet
28
12. Samenwerking met de
'krimpprovincies' Zeeland en
Limburg: lobby richting Den Haag,
verdieping inventarisatie knellende
regelgeving; meldpunt regelgeving;
onderzoek (gemeente)financiën en
krimp
13. Samenwerking in Nationaal
Netwerk Bevolkingsdaling
doorlopend Conform planning Personele inzet
doorlopend Conform planning Personele inzet

14. Samenwerking met Duitse partners
en verkenning samenwerking in het
Demographic.Change Regions
Network
15. Samenwerking in Demographic
Change: New Opportunities in
Shrinking Europe
(DC-NOISE)
16. Bevorderen samenhang en
samenwerking tussen de groeiregio
Groningen/Assen en de
krimpregio's in onze provincie op
basis van diverse thema's
2011 Conform planning Personele inzet
juni 2008 -
juni 2010
Afgerond met
slotconferentie op
27 september 2011
Totale kosten
€ 957.000, 50%
bijdrage EU.
Provinciale
bijdrage: personele
inzet en € 169.000.
2010 Bijdrage aan
miniconferentie
groei/krimp:
€ 8000
17. Atelier Krimp 2010-2014
18. Ontwikkeling van nieuwe en inzet
van bestaande financiële
instrumenten (zoals Transitiefonds
woningvoorraad, Reserve
Leefbaarheid Krimpgebieden,
bestaande doeluitkeringen (ISV,
PLG, Waddenfonds)
19. Kennisnetwerk Krimp Noord-
Nederland
20. Opstellen Sociaal Rapport 2011 -
2014 (met specifieke aandacht voor
de krimpgebieden)
21. Onderzoek naar zorg, krimp en
mobiliteit
2010
2011 - 2014 Conform planning Totale kosten:
€ 219.000 per jaar,
bijdrage provincie,
2010: € 15.000,--
t.l.v. DC-Noise,
2011 - 2014: €
25.000,-- per jaar
t.l.v. Reserve
Leefbaarheid
2010 Gereed: begin
2011 is het sociaal
rapport opgeleverd.
2010
22. Onderzoek naar collectief
personenvervoer en
bevolkingsdaling
23. Recreatie en Toerisme
Projecten:
-Verhoging/vernieuwing
Zuderhornstertil onder Warffum;
vervanging/verhoging bruggen
Rondje om de Noord (gemeente De
Marne)
-Uitbreiding en kwaliteitsverbetering
van aanlegplaatsen voor passanten
in de krimpregio's
2010/2011 Zomer 2011: plan
van aanpak gereed
2011 e.v.
Zuderhornstertil:
financiering is rond;
gemeente zal
project uitvoeren
Reitdiep:
projectplan wordt
opgesteld
Personele inzet
Financiële bijdrage
prov: maximaal €
10.000,-- OVbureau
draagt
evenredig bij
Gemeente: 42.500
provincie (ESFI):
42.500
29

24. Biobased economy/landbouw
Projecten:
-Transitie: vergroening bedrijf Food
Machinery Corporation, algen voor
een schoner wad
-Landbouw/verbreding:
inventarisatie van ideeën in de
krimpregio's die in aanmerking
komen voor verdere ontwikkeling
2011-2014
Looptijd Algen:
2011 t/m 2013
2011: voorstellen
zullen via tender
worden ingediend
Bijdrage
Waddenfonds: E
Bijdrage Krediet
Energy Valley 2008
E 47.800
25. Herinvulling leegstaande panden
Project Inventarisatie vrijkomende
/vrijstaande panden in de
krimpregio's voor economische
herinvulling (via regionale Woon- en
Leefbaarheidsplannen)
26. Project Samenwerking
arbeidsmarkt Oost-Groningen (op
gebied van zorg, transport) naar
voorbeeld van Seaport Experience
Center
27. Arbeidsmarktstrategie Noordoost-
Groningen
Projecten:
-Trajecten voor
uitkeringsgerechtigden voor
verzorgende functies
-Voortrajecten voor
uitkeringsgerechtigden met een
grote afstand tot de arbeidsmarkt
-Ontwikkeling zorgloopbanen
binnen zorgorganisaties
-Bevordering van de vitaliteit van
medewerkers
-Ontwikkeling van combibanen en
partnerarrangementen met
bedrijfsleven
2011 e.v.
2011: ontwikkeling
instrument
2012:
uitontwikkelen en
beschikbaar stellen
instrument
2011 e.v. Waarschijnlijk 2 e
tender/najaar 2011
2011 e.v. Looptijd project:
2011/2012
Krediet
Revitalisering
bedrijventerreinen
2010 totaal
€ 15.000. Het
restant van
€ 5.000 kan evt.
voor het vervolg
worden ingezet
Krediet
Arbeidsmarktbeleid
2011: € 23.571
2012: € 23.571, 50
30