Scan 2, april 2002 - UMC Utrecht

Klaplong door acupunctuur
tekst > Joost van der Gevel
foto > Chris Timmers
Een klaplong is een weinig bekende, maar levensgevaarlijke
complicatie van acupunctuurbehandelingen op de borst of rug.
Bij de spoedeisende hulp meldt zich een jonge
vrouw. Ze heeft het benauwd, heeft pijn op haar
borst en ze is erg moe. Onderzoek wijst uit dat
ze aan beide zijden een klaplong heeft, maar
een oorzaak – een ongeval bijvoorbeeld – is niet
aan te wijzen. Terloops vertelt ze de arts, dat
een homeopaat en acupuncturist haar behandelt
voor chronische vermoeidheid en een lage
bloeddruk. De dag tevoren nog op haar borst en
rug. Al tijdens de behandeling kreeg ze een pijn,
die ze nooit eerder voelde. De acupuncturist kon
de pijn niet verklaren en zei haar nog even rustig
af te wachten. Toen ze het later ook nog benauwd
kreeg, is ze naar het ziekenhuis gegaan.
“Je ziet zelden een patiënt met een onverklaarbare
klaplong aan beide kanten”, vertelt IC-arts
Dharmanand Ramnarain. “Zeker niet als de
patiënt verder gezond lijkt. Dan ga je toch verder
kijken.” Ramnarain onderzocht of de klaplong
een complicatie van de acupunctuurbehandeling
kon zijn. Hij verdiepte zich in de literatuur en
nam contact op met acupuncturisten om meer
over hun werkwijze te weten te komen.
“Acupuncturisten drukken de huid vaak stevig in
voor ze de naalden zetten. Dan dringen die
naalden vrij diep door in het weefsel. Vervolgens
blijven ze wel een halfuur op hun plaats zitten.”
Luchtbel legt longen lam
Als een acupuncturist met zo’n naald de longen
aanprikt of het vlies van de longen, dan kan de
long zich niet meer vacuüm zuigen. Het is geen
gesloten systeem meer. Er komt lucht tussen de
long en het omringende weefsel. Die lucht kan
niet meer weg en de long kan zich daardoor
niet meer ontvouwen. Ramnarain: “Dat zie je
ook bij patiënten die een rib breken bij een
ongeluk. Als die rib de long of het longvlies
beschadigt, krijgen ze ook een klaplong.
Wij voeren die lucht dan af met een drain (een
rubberen slang), zodat de long zich weer kan
ontvouwen.”
Een klaplong door acupunctuur komt wel vaker
voor. Een dubbelzijdige klaplong is echter in de
wetenschappelijke literatuur nog maar zelden
beschreven. “Toch komt dat meer voor dan
wij denken”, vermoedt Ramnarain. “Veel
gevallen worden niet gemeld, omdat
>> De long kan zich niet meer ontvouwen
de symptomen bijvoorbeeld niet
worden herkend. Of de ‘luchtbel’
is zo klein dat de klaplong vanzelf
overgaat. In beide gevallen
gaat zo’n klaplong ongemerkt
aan ons voorbij.”
Lekke hartzak
“Veel acupuncturisten zijn niet van
deze gevaren op de hoogte. Ze hebben
niet genoeg kennis van de anatomie
om op de borst en rug te kunnen
prikken”, stelt Ramnarain. “Anderzijds is
het heel belangrijk dat ook spoedeisende
hulp-artsen en huisartsen weet hebben van
deze risico’s van acupunctuur.” Want hoewel
acupunctuurnaalden wel vaker een klaplong
veroorzaken, is dat risico bij maar weinig mensen
bekend. Acupunctuur wordt bovendien
steeds populairder, waardoor de kans op complicaties
toeneemt. Een miljoen mensen in
borstkas prikken blijft daardoor onduidelijk.”
Nederland neemt jaarlijks zijn toevlucht tot een Niet alleen het aanprikken van de longen is
of meer alternatieve behandelingen, waaronder gevaarlijk. Er zijn zelfs twee gevallen bekend
acupunctuur.
van patiënten die zijn gestorven door een
Ramnarain: “De wetenschappelijke tijdschriften acupuncturistische doodsteek in het hart.
publiceren steeds meer onderzoek naar de
Zij hadden een zeldzame aangeboren opening in
veiligheid van acupunctuur. In Noorwegen zijn het borstbeen. Tijdens de behandeling prikte de
bijvoorbeeld vijfentwintig klaplongen door
acupuncturist door die opening direct in hun
acupunctuur gemeld. Enkele patiënten zijn daaraan
zelfs overleden. Veel studies geven echter om de longen en het hart. Ze moeten die vitale
hart. Ramnarain: “Er zitten niet voor niets ribben
niet aan waar de naalden precies in het lichaam organen beschermen. Daar kun je niet zonder
worden geprikt. Hoe vaak acupuncturisten op de risico een naald tussen zetten.”
nr 2 april 2002 15