Scan 2, april 2002 - UMC Utrecht

Geamputeerde
kinderen
foto > Chris Timmers
Gekleurde bladeren wervelen in een chaotisch patroon voor me uit. Een felle
herfstwind, die uit een steeg komt aanwaaien, kiepert de bladeren in de gracht.
Het kleurenpatroon wordt onmiddellijk door het water gefixeerd. Geen chaotisch
gewoel meer, maar een rustige deining op het vaag stinkende water van de
hoofdstad.
Ik had weinig oog voor het schouwspel. Enkele herenhuizen verderop moest ik
aanbellen. Ik was zenuwachtig. Hoe zou het zijn om als man te leven met een
vrouwenhart? Het hart wordt vaak gezien als centrum van gevoelens.
Veranderen die gevoelens, nadat je een ander hart hebt gekregen? Word je een
ander mens?
“Nee”, zei hij, “daar heb ik geen last van.” Voor hem was het vrouwenhart in zijn
borstkas gewoon een holle spier. Hij dankte zijn leven aan die vrouwelijke, holle
spier, maar daarmee was alles gezegd. De getransplanteerde spier deed wat zijn
eigen spier voorheen ook deed. Bloed rondpompen. Hij had na de transplantatie
geen vrouwelijke gevoelens of gedachten bespeurd, ook geen verandering van
gedrag.
Toch kende hij lotgenoten die er wél moeite mee hadden. Mensen die zich na
een harttransplantatie niet meer dezelfde voelden, iets onbestemds bespeurden.
Ze zaten een beetje vreemd en onwennig in hun eigen lichaam. Inbeelding, of
was er meer aan de hand?
Misschien heeft de functie van het orgaan er iets mee te maken. Een nieuw
hoornvlies is minder essentieel voor het leven dan een nieuw hart. Misschien
dat het hart daarom meer ingrijpt op de persoonlijkheid? Met het verschedelen
van hersenen – breintransplantatie - kan het probleem in de toekomst écht op
de spits worden gedreven. Want wat wordt naar wie getransplanteerd? Krijgt
het lichaam een nieuw brein of ontvangt het brein een nieuw lichaam?
Waar liggen de grenzen van de mens en zijn persoonlijkheid?
Zonder dat ze het weet, heeft een Italiaans meisje enkele jaren geleden die
discussie een nieuwe wending gegeven. De zestienjarige Marzia werd tijdens het
fietsen doodgereden. Haar ouders waren ontroostbaar. Marzia was hun enige
kind. Na haar dood hadden de ouders nauwelijks nog de moed om verder te
leven.
Ze schakelden een advocaat in die een schadevergoeding claimde. De advocaat
had succes en peuterde via een uitspraak van de rechtbank in Milaan bijna
230.000 euro los voor de geleden morele en materiële schade. Bovendien kregen
de ouders van Marzia ook nog een kleine 70.000 euro smartengeld toegewezen
vanwege de ‘biologische schade’ die ze hadden geleden. Er was sprake van ‘biologische
schade’, omdat de ouders de dood van dochter Marzia ‘als een amputatie
van hun eigen lichaam’ hadden ervaren.
Kinderen zijn in Italië kennelijk een orgaan van hun ouders. Ze hebben nog
geen eigen persoonlijkheid, maar zijn als bladeren nog met een onzichtbare
draad aan de ouderlijke boom verbonden. Kinderen zijn de vingers, armen,
harten van hun ouders. In hun kinderlijke aderen vloeit het ouderlijke bloed.
De Italiaanse ouders ontvingen voor hun geamputeerde kind in totaal bijna
300.000 euro. Dat is geen algemeen geaccepteerde marktprijs. Bij een Zaïrese
kinderhandelaar kun je voor 2300 euro al een levend kind bestellen. Met de
schadevergoeding voor hun doodgereden kind kunnen de Italiaanse ouders 130
andere kinderen kopen. Soms is de dood meer waard dan het leven.
Pieter Lomans
commentaar opinie terzijde
nr 2 april 2002 19