download - Samenlevingsopbouw Brussel

Nr 76 December 2002
woningen met drie of vier slaapkamers en amper
3,6% met vijf of meer slaapkamers. Daarenboven
zijn de huurprijzen van deze woningen niet gering.
Een appartement met drie of meer kamers kost
algauw 625 € (ongeveer 25.000 Bef.). De Molenbeekse
sociale huisvestingsmaatschappij beschikt
sinds 1994 aan de Leopold II-laan over een paar
gebouwen met grote appartementen en ook in de
nieuwe woningen die de gemeente liet optrekken in
het kader van het wijkcontract Sint-Jan-Baptist zijn
enkele grotere appartementen gerealiseerd. Dit
weegt echter niet op tegen de alsmaar groter
wordende vraag. Zelf een eigendom verwerven,
blijft voor grote gezinnen vaak de enige oplossing.
In 1991 waren er in het opbouwwerkgebied 34%
eigenaars tegenover 66% huurders. Bij de voorstudie
van het wijkcontract Chrystal - Zwarte
Vijvers bleek dat het aantal inwonende eigenaars
tussen 1980 en 1991 in de betrokken zones verdubbeld
tot verdrievoudigd was. De buurt heeft
aldus een inhaaloperatie doorgevoerd ten aanzien
van het Brusselse Gemiddelde (39% eigenaars en
61% huurders). Meer recente cijfers en onze
ervaringen wijzen op een stijgend aantal gezinnen
dat een eigen woning verwierf.
Uit een onderzoek naar de eigenaarverhoudingen
binnen de zone van het wijkcontract St.-Jan-
Baptist-Voorplein en de GOMB-perimeter blijkt
inderdaad dat in 1997 58% van de eigenaars het
eigen huis effectief bewoont. (47% is van buitenlandse
afkomst tegenover 11% eigenaars-bewoners
van Belgische afkomst).
Een huis in Molenbeek kost gemiddeld 87.500€
(ongeveer 3.500.000 Bef.). Gezien het lage gemiddelde
inkomen (zie hoger) is dit niet zo evident.
Ook de kwaliteit van de woningen laat vaak te
wensen over. In 1991 merkten we op dat een groot
deel van het woningbestand – maar liefst 39,1%
tegenover 17,5% voor het Brussels Gewest –
dateert van voor de Eerste Wereldoorlog. Ook was
er een hoge tot zeer hoge concentratie vast te
stellen van woningen met klein en woningen
zonder klein comfort (respectievelijk 39,6% en
35,5% tegenover 18,2% en 15,7% in het Brussels
Gewest). Slechts 67,5% van de woningen beschikte
over een badkamer of stortbad. Deze cijfers moeten
misschien wel wat gerelativeerd worden. In de loop
van de jaren '90 hebben enkele stadsvernieuwingsoperaties
(wijkcontract en Rive-Gauche) niet enkel
voor een toename maar ook voor een kwalitatieve
verbetering van het totale woningaanbod gezorgd.
De laatste jaren echter is de druk op de goedkoopste
woningen dermate groot dat de kwaliteit ervan
onrustbarend gedaald is, terwijl de prijs ervan nog
steeds stijgt. Zoals de demografische gegevens
aantoonden, is en blijft Molenbeek-centrum een
aantrekkingspool voor mensen van buitenlandse
oorsprong, recentelijk vooral politieke en economische
vluchtelingen uit het voormalige Oostblok.
Ook in de huisvestingspermanentie wordt deze
groep talrijker. Betaalbare huisvesting wordt in de
buurt echter alsmaar schaarser, wat de druk op de
huisvestingsmarkt doet toenemen en perverse
effecten met zich meebrengt. Huisjesmelkers
maken misbruik van deze situatie en vragen
woekerprijzen voor kleine kamers die feitelijk
onbewoonbaar zijn. Af en toe slagen ze er zelfs in
matrassen te verhuren. In de statistieken vind je
uiteraard geen cijfers over dergelijke misdrijven.
Kwalitatieve gegevens
Beleidsevoluties inzake stedenbouw
Na de kaalslag door de metrowerken in de jaren
'70 en de daaropvolgende verwaarlozing van het
gebied in de jaren '80, kende het beleid midden
jaren '90 een kentering en werd de herwaardering
en heropleving van de oude stadsbuurten een
politieke prioriteit.
Wijkcontracten
Het beleidsinstrument bij uitstek hiertoe vormden
de wijkcontracten. Wijkcontracten worden afgesloten
tussen een gemeente en het gewest en
hebben als doelstelling een totale herwaardering
van de wijk op gang te brengen met zowel aandacht
voor de openbare ruimte en de huisvesting
als voor de sociale samenhang. Niet enkel de lokale
overheden maar ook het federaal en Europees
niveau interveniëren op wijkniveau met grootstedelijke
programma's (Grootstedenbeleid, Urban,
Doelstelling 2). Aanmoediging tot samenwerking
met de privé-sector is in dit stadsvernieuwingsbeleid
een nieuw gegeven. Binnen de wijkcontracten
kon men totnogtoe geen privé-promotoren
aantrekken. De investeringsdrift schijnt af te nemen
Opbouwwerk Brussel 79