ARGU_06_2013_NL - VSOA

spoor
VSOA
24
ARGUMENT · JUNI 2013
Het spoor en ETF (1)
Eisen en acties voor de toekomst
De sectie spoorwegen van de ETF, ontstaan in 1999 bij de oprichting van de ETF, heeft een belangrijk netwerk van spoorwegvakbonden
opgezet in Europa. Het objectief van de ETF is het versterken van dat netwerk in het voordeel van alle spoorwerknemers in Europa.
De visie van de sectie is het verbeteren van de samenwerking
tussen de spoorwegvakbonden binnen de sectie
spoorwegen van de ETF, door een betere coördinatie
van het collectief onderhandelingsbeleid op Europees
niveau, met het zicht op Europese onderhandelingen
indien mogelijk, om Europese normen te bekomen en
gemeenschappelijke syndicale diensten voor de vakbondsleden
in te voeren.
Het reglementair Europees kader voor de spoorwegsector
is nog altijd niet afgewerkt en de laatste zware klap,
de volledige liberalisering van het nationaal (publiek)
reizigersvervoer per spoor en de scheiding van de geïntegreerde
spoorwegondernemingen, zal aan de orde zijn
van de sectie in de komende jaren. Terzelfdertijd, en dit
geldt ook voor de landen die geen lid zijn van de EU,
wordt de sociale impact van de voortdurende hervormingen
en herstructurering van de sector hoe langer
hoe duidelijker. Nieuwe uitdagingen staan voor de deur
als gevolg van de uitbreiding van grensoverschrijdende
diensten in het kader van de concurrentie. De inkrimping
van de nationale budgetten in het zog van de economische
crisis heeft een impact op de spoorwegmaatschappijen
en hun personeel in termen van banenverlies
en slechtere werkomstandigheden (inbreuken op
het collectieve onderhandelingsakkoord en beperking
van de rechten).
Het effect van de reële concurrentie op de spoorwegmarkt
toont aan dat zulk verschil in de toepassing van
de collectieve onderhandelingsakkoorden tussen de
vroegere nationale ondernemingen en de nieuwe ondernemingen
niet aanvaardbaar is. In de loop van de vier
komende jaren zal de sectie spoorwegen van de ETF
niet enkel het vierde spoorwegpakket moeten bestrijden,
maar ook efficiënte werkmiddelen moeten invoeren
en activiteiten leiden om de maatschappelijke
bedreigingen die de toekomst van de werknemers van
het spoor hypothekeren op Europees niveau te ontkrachten.
Die bedreigingen en activiteiten betreffen de
werknemers van het spoor in gans Europa en niet enkel
diegenen die in de landen van de Europese Unie leven.
Het vierde spoorwegpakket
De gedwongen herstructurering van de spoorwegmaatschappijen
en de invoering van de concurrentie in de
sector op alle niveaus (de oprichting van een unieke
Europese spoorwegruimte), reeds 20 jaar geleden
gestart in het kader van de richtlijn 91/440/CE, worden
doorgevoerd. Op 30 januari 2013 heeft de Europese
Commissie het vierde spoorwegpakket officieel goedgekeurd.
Dit uitgebreid pakket omvat :
- verplichte aanbestedingen voor het geheel van het
openbaar spoorwegvervoer;
- de openstelling van de concurrentie voor alle andere
nationale reizigerstransporten per spoor;
- strengere regels betreffende de scheiding van het
infrastructuurbeheer en de werkzaamheden binnen
een vertikaal geïntegreerde spoorwegmaatschappij;
- een communicatie over de taken en competenties
van het boordpersoneel, voorstellen voor een beperkt
attest van de bevoegdheden (ESA mandaat);
- nieuwe bevoegdheden voor het Europees Spoorwegagentschap.
De goedkeuring van de wetteksten door het Europees
Parlement en de Raad van ministers van Transport zal
twee of drie jaar in beslag nemen, zelfs meer (verkiezingen
van het EP in juni 2014). De lobbying-activiteiten
naar de Europese wetgevers toe zullen de sectie spoorwegen
gedurende de komende inter-congres-periode
2013-2017 in grote mate bezighouden.
De vestiging van de interne markt in de spoorwegsector
heeft een sterke negatieve impact gehad op de werkgelegenheid
en de werkomstandigheden van de werknemers
van het spoor. De opleving van de sector, zoals
beloofd door de EU, is nog niet in zicht. Wel stellen we
een sterkere intra-sectoriële concurrentie vast waarbij
praktijken van sociale dumping en slechte werkomstandigheden
opduiken met de kans dat die zich zullen vermeerderen
in onze sector. Een degelijke evaluatie die
rekening houdt met de maatschappelijke gevolgen ontbreekt
nog altijd. De Europese Commissie is daarentegen
van mening dat de toekomst van de werknemers van de
spoorwegsector er veelbelovend uitziet wegens het voor
de tien komende jaren grote aantal voorziene pensioneringen
en de positieve effecten op de werkgelegenheid op
lange termijn, voortkomend uit de realisatie van de interne
markt. Enkele voorafgaande belangrijke voorwaarden,
zoals een juiste tarifering van alle transportmodaliteiten
op Europees vlak, zijn nog niet aan de orde, en de meeste
Europese landen blijven de noodzakelijke investeringen
in de spoorwegsector uitstellen.
Streefdoelen
Voor wat betreft het spoorwegbeleid en de wetgeving
zal de sectie spoorwegen volgende principes en doeleinden
blijven bevorderen :
- afwijzing van de liberalisering en ontkoppeling;
- bevordering van de spoorwegen als duurzaam vervoermiddel;
- bevordering van de spoorwegen als openbare dienst
die voor alle Europese burgers toegankelijk en
betaalbaar moet zijn en onderworpen aan de democratische
en publieke controle, liefst onder de vorm
van een openbaar bezit;
- bevordering van de investeringen in de spoorweg
infrastructuren, de stations en het rollend materieel,
om de kwaliteit en aantrekkingskracht van de spoorwegdiensten
te verhogen;
- bevordering van de ontwikkeling van geïntegreerde
spoorweg-infrastructuren die de sociale en regionale
cohesie versterken; in het bijzonder het verwijderen
van de knelpunten in plaats van voorrang te verlenen
aan het goederenvervoer in bepaalde corridors;
- bevordering van de internalisering van de externe
kosten alsook een gelijke behandeling voor alle vervoermodaliteiten;
- de maatschappelijke criteria en ook de criteria met
betrekking tot de kwaliteit – de betrokken collectieve
overeenkomsten inbegrepen – verplicht maken in
de dienstcontracten van openbaar vervoer;
- de bescherming van de werknemers verplicht maken
in geval van verandering van operator voortvloeiend
uit een aanbesteding voor de diensten van openbaar
reizigersvervoer;
- een hoog niveau aan operationele veiligheid garanderen.
Concrete acties
De prioriteit voor de sectie spoorwegen zal de organisatie
van een campagne zijn tegen het ‘4de Spoorwegpakket’:
- interne mobilisatie: wat op het spel staat en de
gevolgen aan de ETF-leden uitleggen en langs die
weg aan de individuele vakbondsleden;
- externe mobilisatie en acties: verscheiden soorten
acties organiseren gedurende de ganse kamerprocedure;
de leden motiveren om eraan deel te nemen;
allianties sluiten met NGO’s en reizigersorganisaties
indien mogelijk;
- politieke lobbying: de lobbying procedure aan de
leden van de sectie meedelen; welke zijn de aangewezen
momenten om actie te ondernemen, welke
mensen zijn verantwoordelijk voor die opdracht en
welke mensen vormen de doelgroep; de leden van de
sectie verbinden zich ertoe druk uit te oefenen op de
nationale verantwoordelijken (Euro-afgevaardigden
en ministers van Transport), om de lobbying-activiteiten
van de ETF in Brussel te ondersteunen en te
versterken;
- plaatsing van het vierde spoorwegpakket op de dagorde
van de verkiezingscampagne voor het volgende
Europese parlement.