De Nederlandse vakbeweging in de branding: Pagina 1 - 37

8
ders aanleiding was om op H Mei nog te pogen vanuit IJmuiden
en elders Engeland te bereiken. Deze pogingen, welke voor velen
faalden, zijn, vooral aanvankelijk, nogal becritiseerd. Er werd 'n
in-de-steek-laten van organisatie en leden ingezien. Hoezeer trouwens
de vrees practisch iedereen te pakken had, blijkt wel daaruit,
dat heel velen al hun boeken, die maar enigszins naar socialisme,
anti-fascisme enz. „riekten", opruimden. In de tuintjes werden er
vuren van gestookt. In Amsterdam moeten de grachten vol boeken
hebben gedreven. Aanstoot-gevende schilderijen gingen van de
wand.
Veel tijd om over te vrezen gevolgen te piekeren, kregen we niet.
Gelukkig misschien maar. Eigenlijk reeds op de dag na de capitulatie
hernam het leven van elke dag zijn rechten: fabrieken begonnen
weer te draaien, de boer ploegde weer verder, het verkeer
ging weer functionneren, ambtenaren van hoog tot laag bleken,
ondanks departementen zonder ministers, weer op hun post.
De bezettende macht liet mededelen, dat de verzekeringswetten
op de gewone wijze zouden worden uitgevoerd, dat de werkverruimingsobjecten
met kracht zouden worden voortgezet, dat werklozen
hun uitkeringen krachtens werkloosheidsverzekering en
steunregelingen zouden ontvangen, dat ondernemingen de arbeid
niet mochten stopzetten, dat de arbeidsduur tot niet minder dan
36 uur per week mocht worden verkort, dat bij gebrek aan overeenstemming
tussen werkgevers en werknemers het college van
rijksbemiddelaars lonen en arbeidsvoorwaarden bindend kon vaststellen.
Mede in verband met deze en soortgelijke mededelingen en maatregelen
gingen de vakverenigingen van werknemers en -gevers van
elke richting als het ware ook onmiddellijk weer aan het werk.
Aan de top, maar ook in het land. Slechts 'n ogenblik was er hier
en daar enige aarzeling. De plotselinge schok en stilstand waren
zelfs voor een aantal vakverenigingsleden aanleiding te gaan bedanken.
De overgrote meerderheid van hen deed het echter niet
uit overtuiging, of omdat zij de komende tijd zo klaar en duidelijk
zagen. Tenminste niet in onze landarbeidersbond. Neen, meestal
waren de afgekondigde loonstop en het uitgevaardigde stakingsverbod
de „stokken, waarmee de bond werd geslagen". De organisatie
had voor deze leden ineens z.g. geen zin en geen doel meer!
15 Mei riep ik ons dagelijks bestuur weer bijeen. Het kantoorpersoneel
meldde zich present. Op de ochtend van 17 Mei vond
reeds weer een vergadering van hoofdbestuur en propagandisten
plaats. Allen waren gezond en aan het werk. Dezelfde dag zond
het H.B. zijn eerste circulaire aan de afdelingsfunctionarissen, hen
opwekkende: door te gaan met de inning der contributie en de
opzending der afdrachtstaten. Een beroep werd gedaan op hun