De Nederlandse vakbeweging in de branding: Pagina 1 - 37

6
Op 7 Mei kreeg ik een telefoontje van den N.V.V.-voorzitter:
„Minister van den Tempel wil je morgen spreken over de veenarbeidersstakingen.
Ik (Kapers) ga mee". 8 Mei naar Den Haag.
De minister vond, dat de stakingen moesten eindigen. Het Groninger
landbouwconflict mocht geen feit worden. Ik moest daarvoor
zorgen. Ik wees den minister erop, dat ik die bevoegdheid
miste. Bovendien ik wilde in de gegeven omstandigheden daaraan
zonder positieve toezeggingen mijn medewerking niet verlenen.
Immers voor de zoveelste maal waren vanwege het Departement
van Handel, Nijverheid en Landbouw de prijzen van de agrarische
producten en van bagger en turf vastgesteld zonder rekening
te houden met de zozeer noodzakelijke verhoging der lonen. Dat
het onderhoud in een erg vriendelijke stemming werd gevoerd en
eindigde, kan ik helaas niet zeggen. „O, ja, dr. van Rhijn, de pas
benoemde minister van landbouw, wil u ook nog graag spreken!"
aldus min. van den Tempel bij het afscheid. Dr. van Rhijn had
het ook over het in Groningerland dreigende conflict. Indien dat
een feit werd, zou de regeering niet aarzelen met afkondiging van
een stakingsverbod en oplegging van verplichte arbitrage ook aan
de landarbeiders. Ik herhaalde, dat niet de landarbeidersbond, maar
de regering door haar prijssteun- en loonpolitiek verantwoordelijk
was voor een eventuele staking.
Toen ik des avonds nog laat naar het bondskantoor ging, lag er
een telegram van Rijksbemiddelaar Bloemers. Hij moest me dringend
en spoedeisend spreken. 9 Mei naar Arnhem. Opnieuw langdurige,
maar op niets uitlopende en daardoor minder prettige besprekingen
over de stakingen in Drente en Overijssel en over Groningerland.
De heer Bloemers drong aan op het houden van stakers-
en ledenvergaderingen. Hij kon echter geen enkel perspectief
openen.
Het hoofd vol gedachten en vol zorgen ging ik huiswaarts. Eerst
nog naar het bondskantoor. Het herdenkingsnummer van Verenigt
U bleek gereed gekomen. Eveneens het gedenkboek. Precies op
het nippertje. Op weg naar huis, bij de tunnel nabij de Jeremiebrug,
wandelden twee heren. Ik hoorde hen Duits spreken. Door mijn
hoofd vloog de gedachte: „Spionnen? Zal ik de politie waarschuwen?"
Toen ze zagen, dat ik hen observeerde keerden ze om en
verdwenen in een zijstraat. Om 8 uur was ik thuis. Ik legde de
laatste hand aan de vier toespraken, welke ik te Leeuwarden op
congres en bijeenkomsten voornemens was te houden. Om l uur
naar bed. Ongeveer halfvier maakte een oorverdovend motorgeronk
me wakker. Al spoedig daverden uit alle huizen de radiomededelingen
over neergekomen parachutisten, over bloedige gevechten
in de oostelijke provinciën. Hitler-Duitsland was zijn overval
op ons land begonnen.