De Nederlandse vakbeweging in de branding: Pagina 1 - 37

30
Dat wij ons daarover verheugen, zal hem, die de sociale geschiedenis van ons
land kent, niet verwonderen.
Het stemt ons tevreden, dat wij van het Duitse Arbeidsfront de gelegenheid
hebben gekregen met deze in de practijk gebrachte goede, gezonde en sociale
geest kennis te maken.
Tenslotte: moge deze studiereis en uwe zorgen ertoe bijdragen, dat de betrekkingen
tussen onze beide volken en landen zich normaal, gezond en vriendschappelijk
zal ontwikkelen. De leiders van de Nederlandse vakverenigingen
zullen gaarne aan deze taak hun medewerking geven. Even gaarne willen we
deze gelegenheid gebruiken om de leiders van het Duitse Arbeidsfront hartelijk
tot een tegenbezoek uit te nodigen."
De volgende dag (20 Nov.) werd de terugreis aanvaard. De journalist
Van Overbeek begon in Het Volk van 25 Nov. zijn artikelen
over de reis als volgt:
„Mannen van uiteenlopende levensbeschouwing hebben op deze wijze kennis
kunnen maken met de sociale werkelijkheden van de sociale toekomstplannen van
het hedendaagse Duitsland. Zij zijn als nuchtere, criti'sche Hollanders met open
oog en oor rondgegaan. De organisatoren van de reis hebben zeker niet verwacht,
dat zij als propagandisten voor de Duitse zaak naar hun haardsteden zouden
terugkeren."
Neen, verwacht zullen zij het wel niet hebben. Een klein beetje
gehoopt ongetwijfeld wel. Die hoop is dan zeer zeker niet in vervulling
gegaan. Van mij weet ik het zeker. De begeleiders hadden
tijdens de reis heel goed begrepen, dat met uitzondering van de
beide N.S.B.'ers geen der deelnemers propagandist van en voor het
nationaal-socialistische regiem was geworden. Vooral de heer
Strathmann kon niet nalaten nu en dan zijn teleurstelling daarover
te laten merken. Hoe meer de reis zijn einde naderde, hoe slechter
werd zijn stemming.
Enige dagen na onze terugkeer belegden de organisatoren der reis
te Den Haag een z.g. pers-conferentie. Van de deelnemers vertelden
achtereenvolgens: Stapelkamp, de Bruijn, Landman en
Bakker iets van hun reiservaringen. De heer Bakker vertelde een
en ander over de door Kraft durch Freude bereikte resultaten,
Landman over de inrichting van en de leerlingenopleiding op drie
metaalbedrijven, De Bruijn herhaalde ongeveer wat hij te Düsseldorf
had gezegd, terwijl de heer Stapelkamp volgens het verslag
in de N. R. C. van 25 Nov. o.m. zeide:
„Voorzover het ons gelukt is met Nederlandse arbeiders in Duitsland in aanraking
te komen, was mijn indruk, dat de lonen zeker niet ongunstiger zijn dan in
Nederland. Vooral de weeklonen zijn hoog, aangezien per week meer arbeidsuren
worden gemaakt. Leden van mijn organisatie waren zeer tevreden. Ook de
legering in de barakkenkampen was zeker niet minder dan ie Nederland. De
Duitse regering doet inderdaad alles om het den mensen, die uiteraard veel
moeten missen, zo prettig mogelijk te maken."
Aan enkele andere deelnemers, onder wie ook ik, werd verzocht
ten kantore van het N.V.V. in een microfoon-vraaggesprek wat
over de reis te vertellen. Na gepleegd overleg met den ondervrager