De Nederlandse vakbeweging in de branding: Pagina 1 - 37

Van 10—H Mei,
Vrijdagochtend 10 Mei ging ik al vroeg naar het bondskantoof.
De secretaris en penningmeester waren er ook. Het gehele personeel
was present. Van de te Utrecht wonende bestuurders misten
we Bax. Hij had Donderdagavond in de Overijsselse venen een
stakersvergadering bijgewoond. Des Vrijdags had hij Utrecht niet
meer kunnen bereiken. Enige dagen na de overgaaf dook hij weer
op. Post kwam er zo goed als niet. Te doen was er dus niets. Toch
togen bestuurders en personeel dadelijk aan het werk. Belangrijke
archiefstukken, boeken enz. werden in de kelders onder het kantoor
gebracht, in de hoop, dat zij bij bominslag enigermate in veiligheid
zouden zijn. Des Zaterdags, nadat aan het personeel over
meerdere weken salaris in voorschot was uitbetaald, namen we
voorlopig afscheid van elkaar. Ieder wenste in de spannende dagen,
welke ongetwijfeld zouden volgen, het liefst thuis bij de zijnen te
zijn. Het dagelijks bestuur sprak af bijeen te komen, zodra de omstandigheden
daartoe aanleiding gaven We zouden wat er ook
gebeurde, zoals het hoofdbestuur vroeger had besloten, in het
land en bij de leden blijven. Om diezelfde reden had het hoofdbestuur
ook geen deel van het bondsvermogen in Engeland in
veiligheid gebracht. Ik maakte mijn eerste aantekeningen in een
aangelegd dagboek.
Over wat in de drie komende dagen voorviel, behoef ik hier niet
uit te weiden. Ieder, die ze meegemaakt heeft, herinnert zich die
dagen: voor de mannen aan het front dagen van dood- en levensgevaar,
voor ons burgers dagen van spanning, van nimmer te vergeten
emoties. Van bange vrees ook. Ieder hoopte op een wending
ten gunste, terwijl toch ieder wist, dat die hoop niet in vervulling
zou kunnen gaan. Toen dan ook in de namiddaguren van 14 Mei
het Nederlandse leger zijn wapens neerlegde, was er weliswaar
teleurstelling, maar toch ook ontspanning ondanks het tragische
verloop der gebeurtenissen.
In de eerste twee maanden der bezetting. Voortwerken! het
algemeen parool,
Wat stond ons land en ons volk te wachten? Wat hing ons Nederlanders
boven het hoofd? Deze bange vragen drongen zich na de
ontspanning weer onmiddellijk aan bijna iedereen op? Ook aan
ons vakverenigingsbestuurders. Wat zou er van de vakbeweging,
van het moeizame werk van lange jaren terechtkomen? Wat van
ons zelf? We herinnerden ons 1933: de gelijkschakeling en de vernietiging
van de Duitse vakbeweging, het droeve lot van vele
Duitse collega's. En hetzelfde in Oostenrijk, in Tsjecho-Slowakije
in latere jaren. Het was zeker mede deze vrees voor persoonlijk
leed en erger, welke voor meerdere politieke en vakverenigingslei-