De Nederlandse vakbeweging in de branding: Pagina 1 - 37

29
maar vooral economische deskundigen te Berlijn aangekomen voor
het voeren van besprekingen met de Duitse leiders over het economisch
verdrag. De Berlijnse kranten stonden vol met nietszeggende
mededelingen en mooie foto's van Hitler en Molotov, die
elkaar de hand drukten.
Na Berlijn bezochten we Neurenberg, München, Keulen en
Düsseldorf. We „deden" practisch elk der steden in l a 2 dagen.
Overal werd in het klein het Berlijnse program afgewerkt. We
werden ontvangen en rondgeleid door de stedelijke D.A.F.-leiders,
meestal in hun „mooie" partij-uniformen, bezochten fabrieken en
gebouwen, woonden sport-uitvoeringen van fabriekspersonelen en
Kraft-durch-Freude-avonden bij. Het dient gezegd te worden: de
ontvangst was vriendelijk en nergens hinderlijk, de Kraft-durch-
Freude-avonden waren vrij van nat.-soc. propaganda. Nu en dan
was er gelegenheid ook met de arbeiders op en na hun werk te
praten. Bijna allen droomden van een overwinning door Duitsland.
Dat zou immers de eeuwige wereld-vrede betekenen! Een enkele
maal brachten sprekers en fotografen het gezelschap in moeilijkheid.
Zo b.v. op de Kunst-Ausstellung te Neurenberg. Een fotograaf
ontdekte in een der zalen een levensgroot schilderij van
Dr. Ley. In hem rijpte het plan de delegatie te „nemen" met dat
schilderij als achtergrond. Een seintje van een der deelnemers, die
van het plan hoorde, maakte een flink aantal onvindbaar. Van de
foto kwam niets.
De Bruijn, Stapelkamp e, a, over hun reiservaringen.
Na een bezoek aan de Henkei-Werke te Düsseldorf nam de leiding
van het D.A.F, officieel afscheid van de delegatie, terwijl
anderzijds de deelnemers de gebruikelijke dank meenden te moeten
betuigen voor de ondervonden medewerking en hulpvaardigheid,
vooral van de kant van de heren Strathmann en Bötticher. De
Bruijn vertolkte die dank door het aanbieden van twee boeken,
waarbij hij volgens een verslag in de N. R. C. van 21 Nov. '40
o.m. zeide:
„Het programma was met grote zorgvuldigheid uitgezocht en het heeft ons van
de eerste tot de laatste dag aan niets ontbroken. Het doel van deze reis was,
dat wij het nieuwe Duitsland zouden leren kennen. Dit doel is interessant, omdat
velen van ons het Duitsland van vóór 1933 kenden.
Verschillende sociale en culturele instellingen waren ons door de in eigen land
bestaande, niet geheel vreemd. Een voor een land beslissend element is de
gemeenschapsgeest van het bedrijfspersoneel. Dit is mij vooral in deze dagen
duidelijk geworden. De tijd is te kort geweest om persoonlijk te constateren,
dat deze geest van broederschap en kameraadschap reeds tot in de lagen van het
werkende volk is doorgedrongen. Na alles wat wij hebben gehoord, mag worden
aangenomen, dat deze geest doorgewerkt is. In ieder geval is de grondslag van
het sociaal-economische leven natuurlijk en gezond. Daarop is een levensvatbare
gemeenschap te bouwen.