28e jaargang No. 108 April 2001 - Historische Vereniging ...

lijk resultaat is een proefschrift in de Engelse taal Paradise in Peril.
Western colonial power and the Japanese expansion in South-
East-Asia, 1905-1941' . In 2 delen liefst 880 pagina's omvattend,
een uitgebreid bronnenapparaat, 3499 noten en met een samenvatting
in verscheidene talen, waaronder Japans en Chinees.
1905 is als uitgangspunt gekozen omdat Rusland toen de oorlog met
Japan verloor, hetgeen de nationalistische gevoelens van de "inlanders"
ook in de Britse en Franse koloniën aanwakkerde. De studie
eindigt met de Japanse aanval op de Amerikaanse vloot in Pearl
Harbor op 7 december 1941 om 7.55 uur plaatselijke tijd.
De promovendus van de Universiteit van Amsterdam is geboren in
Soerabaja aan de oostkust van Java. Het boek is opgedragen aan de
nagedachtenis van zijn vader en schoonvader, beiden omgekomen op
de "Junyo Maru" met 5.620 doden, waaronder 1.382 Nederlandse
krijgsgevangenen, een klein aantal Australische, Amerikaanse en Engelse
soldaten en voorts ongeveer 4.000 Javaanse slavenarbeiders.
Naar schatting 880 personen overleefden deze grootste maritieme
ramp tijdens W.O.Il en wellicht de grootste scheepsramp aller tijden
(3). Eén van de conclusies is dat de verdediging van Nederlands-Indië
was gebaseerd op een (mondelinge) toezegging uit 1922, dat Groot-
Brittannië in geval van agressie de Nederlanders zou steunen. Dat
bleek een inschattingsfout. Toen Japan Indië binnenviel lieten de
geallieerde machten (die overigens hun handen vol hadden aan de
eigen koloniën en gemeenschappelijke vijand: Duitsland in het westen
en Japan in het oosten) Nederland in de steek. De Nederlanders en
andere Europeanen werden geïnterneerd en meer dan 40.000 landgenoten
lieten in de Oost het leven. Andere constateringen zijn de
overschatting van Churchill als staatsman en het verregaande racisme
van de blanke overheersers.
Via de gewaardeerde medewerking van Ton Dujardin, hoofd ruilbureau
proefschriften van de Universiteitsbibliotheek Amsterdam ontvingen
we tevens het academisch proefschrift: Het Haarlems stadsrecht
(1245). Het door C.L.Hoogewerf, geboren te Haarlem (Amsterdam,
Cabeljauwpers, 2001). Als bijlage is de volledige Latijnse
tekst van de twee Haarlemse stadsrechtcharters opgenomen alsmede
een moderne vertaling. De inhoud van de oorkonde uit 1245 blijkt
voor ongeveer tweederde gebaseerd op het stadsrecht van Den Bosch
uit circa 1185 - op haar beurt gegrond op het Leuvense handvest.
71