28e jaargang No. 108 April 2001 - Historische Vereniging ...

Terug uit Ned.Indië: Heemstede - Texel - Heemstede
Voor de oorlog woonden wij op Java in Modjokerto, waar mijn vader
een baan had in de suikerindustrie. In de herfst van 1939 zou hij voor
een half jaar verlof naar Nederland gaan. Mijn moeder reisde met mijn
zusje Els vast in de zomer van 1939 per MS Sibajak vooruit. Ik was
twaalf jaar en moest na de vakantie naar het middelbaar onderwijs in
Nederland. Ik zou dus in Holland blijven. Mijn broer Ton was in 1937
naar Nederland gekomen en woonde sindsdien bij de familie Prager in
de Pieter de Hooghstraat, eerst op nummer 16, later op nummer 4.
In 1939 brak de oorlog uit tussen Duitsland en Polen en na telefonisch
beraad vanuit Holland werd besloten dat mijn vader geen verlof op zou
nemen en dat moeder en Els zouden terugkeren. Ik zou in Holland
blijven. "Ach", dacht men, "het zal zo'n vaart niet lopen"
Ik kwam bij de familie van der Velde in huis aan de Rembrandtlaan 11,
waar goed voor me werd gezorgd; ik was toen dertien jaar oud.
Maar in 1940 viel Duitsland Nederland binnen en werd alles anders!
In huis bij de familie Prager
Mijn broer en ik hadden geen contact meer met onze ouders in Indië
en er kwam geen overboeking meer van kostgeld. Ik werd toen in huis
genomen door de familie Prager. De buren van de Pieter de Hooghstraat
16 waren Russische joden, die in 1918 naar Nederland waren gevlucht
en in Yerseke een textielwinkel hadden geopend. Na hun
pensionering vestigden de heer en mevrouw Labskofski zich in Heemstede.
Het waren lieve mensen, waar Ton wel eens een koekje of
snoepje van kreeg door de heg heen. Eenmaal zelfs kwam er een heel
kippetje door de heg. Het was door een ander kippetje doodgepikt en
dus niet koosjer. Zij mochten het daarom niet eten. Het echtpaar
Labzowski is na de inval van de Duitsers nooit meer ergens gezien.
Ook bij de familie Prager werd goed voor me gezorgd. Oom Miei
Prager was een goede vriend van mijn vader, een geweldige vent,
maar tussen zijn vrouw, tante Griet en mij, boterde het niet helemaal.
Oom Miei had intussen bemiddeld en zo had de Java Cultuur Maatschappij
de kosten voor Ton en mij op zich genomen en werd er weer
uitgekeerd. In 1942 werd oom Miei door de moffen gearresteerd en in
het kamp St. Michielsgestel gevangen gehouden. Tante Griet bleef
met vijf opgroeiende jongens in huis achter en gelukkig een bouvier,
waar buitenstaanders bang voor konden zijn.
Op de Bronsteeschool ging het met mij nogal matig, hoewel ik niet
bleef zitten. Het leven buiten school was veel te mooi; er werd
110