Brielle - Alle Vestingsteden van Nederland

Brielle 3
april gevierd. Schoolkinderen onthouden dit feit met de zin:
"Op 1 april verloor Alva zijn bril" (oorspr. "Op 1 april verloor Alva Den Briel")
Tijdens de gebeurtenissen in 1572 doodden de protestantse Watergeuzen negentien katholieke geestelijken uit het
veroverde Gorinchem, de heilige Martelaren van Gorcum. Sindsdien is Brielle ook een bedevaartsoord voor met
name Nederlandse katholieken.
In 1585 werd Brielle Engels bezit: koningin Elisabeth verkreeg het in onderpand, samen met Vlissingen, in ruil voor
5000 soldaten die de Nederlanden hielpen in de strijd tegen Spanje. In 1616 kwamen deze gebieden terug bij
Nederland.
Brielle is lid van de Nederlandse Vereniging van Vestingsteden. Met haar bijna 400 rijksmonumenten op een
inwoneraantal van nog geen 12.000 inwoners bezit de stad samen met Harlingen het meeste aantal monumenten per
inwoner van heel Nederland.
De vroegste voorbeelden van gestucadoorde plafonds in Nederland dateren van omstreeks 1600. In Nederland zijn
slechts vijf van dergelijke plafonds bewaard gebleven. Op een na betreffen dit Brielse plafonds.
Bezienswaardigheden
De Vesting
De stad bezit nog steeds haar oude stadswallen, gebouwd volgens het Oud Nederlands vestingstelsel. De
vestinggordel van Den Briel heeft negen bastions en vijf ravelijnen en is gerestaureerd tussen 1972 en 1975. Sinds
1713 is er weinig aan de vesting veranderd, waardoor de verdedigingswerken tot de belangrijkste overgebleven
vestingwerken van Nederland behoren.
• Het MolenBastion met de molen 't_Vliegend_Hert
• Het kruithuisBastion
• Vele Bunkers
• de Langepoort
• de Kaaipoort
• Restanten van de Noordpoort
Kerkgebouwen
• Grote of Sint-Catharijnekerk
Deze kerk was in opzet de grootste kerk van Holland, maar is nooit voltooid. De bouw begon in 1417. In 1456 was
er een grote brand en in 1482 raakte het geld op en hield men op met bouwen. Alleen het schip was klaar. Brielle is
van verre herkenbaar aan de 57 meter hoge, stompe toren van de St. Catharijnekerk. Na 1572 kwam deze
parochiekerk in protestantse handen. Heden kerkt de PKN-gemeente er.
• Bedevaartskerk
Het Rooms-katholieke heiligdom van de Martelaren van Gorcum is gebouwd rond en op de plaats van de turfschuur
waar de martelaren door de protestantse Geuzen werden opgehangen en gedood omwille van hun katholieke geloof.
Voor de vernietiging door calvinisten in 1572 bevond zich op deze plaats ook een klooster. Het bedevaartsoord werd
gebouwd naar een ontwerp van architect H.P.J. de Vries en bezit het mooiste kruis van Nederland.
• Martelaren van Gorcum
De oude katholieke kerk Martelaren van Gorcum uit 1830 aan de Nobelstraat is ontworpen door architect P.
Plukhooy. Eenbeukige neoclassicistische kerk. Baksteengevel met zwaar hoofdgestel, trigliefenlijst en middenrisaliet
met fronton. Orgel met hoofdwerk en nevenwerk, in 1877 gemaakt door Maarschalkerweerd. Klokkenstoel met klok
van Petit en Fritsen, 1879, diameter 50 cm.