Toekomstige behoefte verpleegkundig specialisten bij somatische ...

hbo met een aanvullende opleiding) en aan de andere kant medisch specialisten binnen
en buiten het ziekenhuis. Dit wordt uitgewerkt en toegelicht in tabel 1. Per cluster
van doel- of patiëntengroepen is aangegeven:
• de huidige verpleegkundigen artikel 3 Wet big (mbo en hbo) met een aanvullende
opleiding
• de werkgebieden van de huidige nurse practitioners naar type medisch specialisme
• de werkgebieden van de huidige medisch specialisten – uitgesplitst naar binnen en
buiten het ziekenhuis.
Zoals gezegd zijn de negentien clusters van doel- en patiëntengroepen hoofdzakelijk
afgeleid uit de Volksgezondheid Toekomst Verkenningen van het rivm (Van Oers 2002,
Van den Bergh Jeths e.a. 2004, Blokstra e.a. 2007). Daaraan zijn toegevoegd de groep
ouderen (65+) met broosheid (frailty) 17 evenals de doelgroepen voor preventieve zorg:
jongeren (0 tot 19-jarigen) en risicogroepen. Het betreft doel- en patiëntengroepen die
voor een groot deel de toekomstige (verpleegkundige) zorgvraag gaan bepalen. 18
De respondenten van de interviews hebben correcties en aanvullingen aangebracht in
een concept versie van deze tabel. Daarna is de tabel door de deelnemers van de expertgroepen
verder aangevuld en aangepast. Dit heeft uiteindelijk geresulteerd in tabel 1.
17 Broosheid (Frailty, Slaets 2006) staat voor een gelijktijdig verminderde capaciteit van diverse systemen, waardoor het
vermogen weerstand te bieden aan omgevingsinvloeden, verloren gaat. Broze ouderen kunnen door relatief onschuldige
gezondheidsproblemen uit balans raken en complexe problemen krijgen.
Er bestaat nog geen eenduidige definitie van frailty. Aan de Vrije Universiteit Amsterdam (in de context van lasa, Longitudal
Aging Study Amsterdam) en de Rijksuniversiteit Groningen (bij Interne Geneeskunde) zijn frailty-indexen ontwikkeld
met elk een verschillend doel. De lasa-index is bedoeld om in de algemene bevolking fysieke achteruitgang in
een vroeg stadium te signaleren en doelstellingen voor preventieve interventies te formuleren. De Groningse index (gfi)
is bedoeld om in een klinische populatie in een vroeg stadium complexe zorgvragen te signaleren. Het belangrijkste
verschil tussen beide is, dat de eerste niet en de tweede wel comorbiditeit en adl-beperkingen omvat. Voor het overige
hebben beide indexen een vergelijkbare inhoud (‘markers’): ondergewicht, zwakte, inactiviteit, depressie, zintuigbeperkingen
en incontinentie.
18 Bij het bepalen van doel- en patiëntengroepen die een substantiële bijdrage leveren aan de toekomstige verpleegkundige
zorgvraag zijn drie factoren in ogenschouw genomen: de omvang van een patiënten- of doelgroep, de prognose van de
procentuele toename en de aard van de verpleegkundige zorg die een ziekte of aandoening of een bepaalde risicofactor
met zich meebrengt.
Omdat deze toekomstverkenning in het kader van het vboc-project alleen betrekking heeft op somatische zorg van verpleegkundig
specialisten zijn in onze lijst de doel- en patiëntengroepen met psychische aandoeningen en verstandelijke
handicaps niet opgenomen. De onderzoekers zijn zich evenwel bewust van het feit dat de toename in zorgvraag binnen
de jeugdgezondheidszorg voor een steeds belangrijker deel van psychosociale aard is en dat in het geval van comorbiditeit
(met name bij ouderen) dikwijls sprake is van een combinatie van somatische en psychische aandoeningen. Om die
reden is dementie wel in deze en volgende tabellen opgenomen.
35