Toekomstige behoefte verpleegkundig specialisten bij somatische ...

De prognoses betreffen ruwe demografische projecties. Hierbij is geen rekening gehouden
met trends zoals risicofactoren voor bepaalde ziekten of aandoeningen. In het
rivm-rapport ‘Vergrijzing en toekomstige ziektelast’ (Blokstra e.a. 2007) zijn enkele
scenario’s uitgewerkt, waarin wel bepaalde (vooral leefstijlgerelateerde) risicofactoren
zijn doorvertaald naar prevalentie- en incidentiecijfers. Zo resulteert het ‘Overgewichtscenario’
in een aanzienlijk hoger prevalentiecijfer in 2025 voor diabetes mellitus ten
opzichte van de ruwe demografische projectie. Het ‘Rookscenario’ laat zien dat voor
mannen de verwachte prevalentie van copd juist gunstiger uitpakt, maar voor vrouwen
ongunstiger.
Patiënten krijgen meer eigen verantwoordelijkheid, worden mondiger en willen keuzes
kunnen maken. Zij spreken steeds meer uit welke zorg zij willen, zoals bijvoorbeeld
blijkt uit de gezamenlijke ontwikkeling door patiënten- en beroepsorganisaties van
zorgstandaarden voor ziekten als diabetes en hartfalen. Deze zorgstandaarden betreffen
de inhoud en organisatie van de zorg, maar geven niet aan welke professionals met
welk deskundigheidsniveau die zorg zouden moeten leveren.
Zo beschrijft de Stichting Hoofd, Hart en Vaten in het rapport ‘Hartfalenzorg: advies
van de Consument’ wat mensen met hartfalen in de zorg belangrijk vinden (shhv
2008). Bijna unaniem hebben zij grote behoefte aan goed afgestemde en interactieve
zorg. Deze patiënten hebben veel waardering voor een laagdrempelige, toegankelijke
contactpersoon die verstand heeft van medicatie bij en leven met hartfalen. Iemand
die de zorg samenhangend kan organiseren en indien nodig snelle toegang heeft tot
medisch specialisten. Op dit moment is deze contactpersoon meestal een hartfalenverpleegkundige
of een nurse practitioner op de hartfalenpoli, maar ook vanuit huisartsenpraktijken
wordt deze zorg aangeboden (over het algemeen door de huisarts zelf) en
zeer gewaardeerd.
Volgens de shhv wordt voor mensen met hartfalen de inzet van verpleegkundig specialisten
in de toekomst belangrijker. Deze patiënten zijn over het algemeen 70 jaar en
ouder en weten dikwijls van zichzelf niet dat ze iets aan hun hart mankeren. Een goede
afstemming en coördinatie in de hele zorgketen is voor deze groep van groot belang.
Dat geldt ook voor cva- en kankerpatiënten en mensen met andere chronische ziekten.
Verpleegkundig specialisten kunnen de verbinding vormen tussen de verschillende
schakels in de zorgketen (zie hoofdstuk 5).
3.4 Verbetering kwaliteit van zorg
Als je vanuit de vragen van patiënten wilt kijken naar de toekomstige behoefte aan
verpleegkundig specialisten (en andere hoger opgeleide verpleegkundigen) is dus niet
alleen de (sterke) toename van het aantal patiënten in bepaalde categorieën van belang,
maar ook een door velen noodzakelijk geachte inhaalslag in de kwaliteit van zorg in
zieken-, verpleeg- en verzorgingshuizen en de huisartsen- en thuiszorg.
Verschillende respondenten benadrukken, dat bij zorgorganisaties het besef moet doordringen,
dat er een directe relatie is tussen het aantal – hoger opgeleide – verpleegkundigen
en de uitkomsten en de kwaliteit van zorg voor patiënten. Steun voor dit pleidooi
is te vinden in onderzoek van De Wit en van de rvz (De Wit 2007 en 2008a, rvz 2006a
en 2006b). Een zorginstelling die zich wil profileren als kwaliteitsorganisatie zal zijn
verpleegkundigen (en verzorgenden) goed moeten opleiden.
Als de trend doorzet, dat zorginstellingen met prestatie-indicatoren openbaar moeten
maken welke resultaten zij boeken met de kwaliteit van zorg, zal dat van grote invloed
50