nl - Bureau fédéral du Plan

Working Paper 13-02Inleiding‘Nearly half the world’s population and three-quarters of all westerners live in cities’(The Economist, 29 July 1995).‘The world’s urban population is currently growing at four times the rate of therural population 1 . Between 1990 and 2025, the number of people living in urbanareas is projected to double to more than 5 billion; if it does, then almost twothirds of the world’s population will be living in towns and cities.’Deze citaten tonen duidelijk het belang van steden aan in het woonpatroon vande wereldbevolking. Een stad is een complex netwerk van residentiële wijken,werkgelegenheid, openbaar vervoer en handelszaken. Steden zijn kristallisatiepuntenvan maatschappelijke ontwikkelingen (de stedelijke inrichting enontwikkeling als een concretisering van economische, technologische, demografische,culturele en politieke processen), arena's waarbinnen belangen wordenverdedigd en activiteitenruimten waarbinnen bewoners en bezoekers hun (dagelijks)leven proberen te leiden (wonen, werken, winkelen, sporten, recreëren,uitgaan en zich verplaatsen). Steden zijn ruimtelijke structuren waarbinnen hetaantal interacties gemaximaliseerd wordt, terwijl de afstanden geminimaliseerdworden (Halleux, 2002). Voordelen van het leven in een stedelijk gebied zijn legio.Maar er zijn ook nadelen aan verbonden. En die nadelen worden hoe langer hoemeer als pijnlijk ervaren door stedelijke besturen die allerhande acties op touwzetten om de recente leegloop van steden en de vlucht naar het ‘platteland’ zoveelmogelijk af te remmen en zelfs om te keren 2 . Maar als er enerzijds gesteld wordtdat zowat driekwart van de westerse bevolking in stedelijke gebieden woont ener anderzijds politieke commotie bestaat over de waargenomen stadsvlucht, hoekunnen we die twee vaststellingen dan met elkaar verzoenen? Gebruiken we weldezelfde definities om een ‘stad’ te typeren? Deze vragen komen aan bod in dezepaper.In wat volgt bestuderen we het woongedrag van Belgische gezinnen, eerst algemeen,dan specifiek toegespitst op het woonpatroon in de vijf belangrijksteBelgische steden. De expliciete opdracht van het project waarin deze studie kadert,is het stedelijk woonbeleid nauwkeurig onder de loep te nemen en te kijkennaar de implicaties van woonpatronen op de vraag naar transport en fiscalerechtvaardigheid voor gemeenten. In deze paper wordt een eerste aanzet gegevendoor een beschrijvende analyse op te stellen van de Belgische situatie.1. United Nations (U.N.) Population Division, "World Population Prospects: The 1996 Revision", PopulationNewsletter, nr. 62 (December 1996), p. 9-10.2. Cf. Interview De Standaard Online 5 mei 2002, waarin Vlaams Milieuminister Vera Dua stelt:“...we (willen) de stedelijke kernen versterken. Wat lukt. De tweeverdieners komen terug naar desteden. Willen we nu plots weer de stadsvlucht promoten?” in een reactie op de potentieleexploitatie van de woonuitbreidingsgebieden.5