Zoogdieren, het beschermen waard - Zoogdierwinkel

14Dit 'poep-beestje' is een vliegenlarve die uit de mestmoet worden verwijderd als de mest wordt bewaardvoor analyse. Foto: A.J. HaarsmaOp een kerkzolder kan mest het meestefficiënt verzameld worden door eenplastic zeil onder de favoriete hangplekvan een vleermuiskolonie neer te leggen.De mest die op dit zeil terechtkomt,fLlngeert als een redelijke steekproefvoor de mest op de rest van dezolder. Bovendien is de mest gegarandeerdvers! De inhoud hoeft slechts eenpaar keer per jaar geleegd worden,afhankelijk van de hoeveelheid benodigdekeutels. Het blijft echter moeilijk omop deze manier iets te kunnen zeggenover voedselaanbod en voedselkeuze.Het verzamelen van vleermuismest ondereen kolonieboom gebeurt door hetophangen van een laken. Dat wordt zodicht mogelijk onder de uitvliegopeninggeplaatst (circa 4 meter eronder), inieder geval net onder de vliegroute vande dieren. Het laken wordt met het eneeind als een soort hangmat aan de kolooieboomgespannen, met het andereuiteinde aan een in de buurt staandeboom. In verband met diefstal en vernielingvan het laken (is tijdens mijnonderzoek maar liefst drie maalgebeurd!) is het verstandig het pas eenuur voor het uitvliegen van de dieren opte hangen. De volgende ochtend, na hetinvliegen, kunnen de keutels één vooréén verwijderd worden. Het laken wordtdan weer opgeruimd. Gemiddeld genomenzijn kraamkolonies de rijkste bronvan keutels (gemiddeld 40 keutels pernacht). Hierbij zijn lager gelegen boomholtesen hun bewoners betere mestleveranciersdan de hogere. Dit komt doorhet zogenaamde 'strooietfect'; hoehoger dieren zwermen, hoe meer obstakels,b.ijvoorbeeld takken, een v1.eermuispoepjeop weg naar beneden moetpasseren, met een grotere kans dat hetpoepje het laken mist.BewarenDe verzamelde keutels dienen, alvorensin een buisje te worden gestopt, te wordengedroogd. Dit om mooie afzonderlijkekeutels te verkrijgen, die een paarmaanden later goed geconserveerd,bijvoorbeeld tijdens een regenachtigedag, kunnen worden geanalyseerd. Ookmoeten ze worden gecontroleerd op deaanwezigheid van 'poep-beestjes' (ziefoto). Dit zijn vliegenlarven die zichcamoufleren met stukjes uitgepoeptechitineschild . Vermoedelijk eten dezedieren vl.eermuismest en kunnen dusmaar beter uit de collectie verwijderdworden. Het spreekt voor zich dat dekeutels per verzameldatum in een apartbuisje bewaard moeten worden. Diebuisjes moeten geëtiketteerd worden.Als in de toekomst pcb's of andere stoffenin de keutels geanalyseerd worden,kunnen die het beste in een glazen buisjebewaard worden. Om eventuele insectenvraaten dergelijke tegen te gaan,kan de gedroogde mest het beste in devriezer worden bewaard.VoorbereidingDe gedroogde mest moet eerst weer 'totleven' worden gebracht. Eén enkelekeutel kan het beste een dag in eenmengsel van glycerine en alcohol teweken worden gelegd. De keutel zweltvanzelf iets op en kan de volgende dagvoorzichtig geprakt worden. De chitinedeeltjeskomen dan los in bet glycerinealcoholmengselte drijven. Deze behandelingkan een aantal malen herhaaldworden totdat alle deeltjes volkomenvrij en blij rondzwemmen. Het mengselis dan klaar voor analyse.Alle begin is moeilijkNadat een binoculair met een goedebelichting, het liefst van onderen enopzij, is opgesteld, kan het echte werkbeginnen. Vooral de eerste keer lijktvleermuispoep uit een wirwar van stukjespoot, antennes en vleugels te bestaan.Het ene pootje heeft wat meerhaar dan het andere, de adermg van devleugelfragmenten is ook steeds ietsanders, maar daar houdt bet dan we.1mee op. Toch zijn dat juist de kenmerkenwaar de insektenfragmenten opgedetermineerd kunnen worden. Helaasis geen goed 'det~rminatieboek' voorhanden,met uitzondering van het vrijsummiere boekje 'The analysis of batdroppings" (Mc Aney et al, 1991). Omtocb chitine-resten in vleermtiispoepop naam te kunnen brengen, kan een