164f. becuwe & g. <strong>van</strong><strong>de</strong>rmarliereomstreeks 1911 on<strong>de</strong>rstreepte E.H. Dejaegher als agronoomalvast nogmaals het nut <strong>van</strong> mechanische ventilatoren150.E.H. Dejaegher stel<strong>de</strong> omstreeks 1911 <strong>in</strong> het vakblad De Hopboerook voor om <strong>de</strong> ruimte boven <strong>de</strong> eestvloer zoveel mogelijktremelvormig te maken, naar analogie met <strong>de</strong> Engelse asten. Ditkon vrij eenvoudig door het gevelvenster dicht te maken, <strong>de</strong> dakpannenlangs <strong>de</strong> b<strong>in</strong>nenzij<strong>de</strong> met strooien zwaluwstaartjes dichtte maken of met klei of mortel zorgvuldig dicht te strijken, en <strong>de</strong>afsteekzij<strong>de</strong> met strovlaken151, balen of houten planken af tesluiten. Deze eenvoudige raad werd door verschillen<strong>de</strong> kle<strong>in</strong>e(re)hopboeren, zoals J. K<strong>in</strong>get en E. Decae <strong>in</strong> Krombeke en C. Quaghebeur<strong>in</strong> Watou, nagevolgd152. De toepass<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze maatregellaat zich bijvoorbeeld <strong>in</strong> <strong>de</strong> ast Capoen (fig. 25) <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>genog dui<strong>de</strong>lijk aflezen.Vanaf 1905 wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> houten schoorstenen (zie fig. 24) – <strong>in</strong> <strong>de</strong>zui<strong>de</strong>lijke Westhoek mee door toedoen <strong>van</strong> E.H. Dejaegher –gelei<strong>de</strong>lijk ver<strong>van</strong>gen door een houten of metalen buis153 <strong>van</strong> 1tot 2 m hoog. On<strong>de</strong>r <strong>de</strong> nok stak <strong>de</strong> buis nauwelijks uit om <strong>de</strong>luchtstroom niet te hypothekeren. Om w<strong>in</strong>d- en regen<strong>in</strong>slag tevermij<strong>de</strong>n werd <strong>de</strong> buis afge<strong>de</strong>kt met een ijzeren of z<strong>in</strong>ken gek ofdraaimuts (fig. 26)154. Dergelijke astgekken wer<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>r meergeproduceerd door <strong>de</strong> Ateliers L. Michel-Simonis (L.M.S.), opgestartomstreeks 1907 door Léon Michel-Simonis <strong>in</strong> Jupille nabijLuik155. Tot <strong>de</strong> vroegste toepass<strong>in</strong>gen <strong>van</strong> warmeluchtpijpen metgek behoor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> asten Decae <strong>in</strong> Krombeke, Top <strong>in</strong>Proven156, Lebbe <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge157 en Deheegher <strong>in</strong> Watou158.Intussen groei<strong>de</strong>n <strong>de</strong> gekken uit tot één <strong>van</strong> <strong>de</strong> landschappelijkmeest herkenbare erfgoe<strong>de</strong>lementen <strong>in</strong> historische hoppestreken.Met het verval <strong>van</strong> <strong>de</strong> asten dreigen ze echter als beeldbepalen<strong>de</strong>lement uit het landschap te verdwijnen.3.10 Van statische tot beweegbare eestvloerenOp het e<strong>in</strong><strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw ken<strong>de</strong>n ook <strong>de</strong> eestvloeren eenbelangrijke verbeter<strong>in</strong>g. Zowel <strong>in</strong> <strong>de</strong> late 16<strong>de</strong> eeuw als <strong>in</strong> heteerste kwart <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw beston<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze vloeren volgensrespectievelijk Reynold Scot en het Journal d’Agriculture etd’Economie rurale du Royaume <strong>de</strong> Pays-Bas uit vierkante latten<strong>van</strong> 2,5 cm die op ongeveer 0,6 cm <strong>van</strong> elkaar wer<strong>de</strong>n gelegd. In<strong>de</strong> loop <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> eestlatten wellicht vooralwat bre<strong>de</strong>r. Veel 19<strong>de</strong>-eeuwse eestvloeren blijken immers samengestelduit platte, houten latten <strong>van</strong> 3 tot 5 cm breed en 2 tot 4cm hoog, die op 7 tot 10 mm afstand <strong>van</strong> elkaar lagen en rusttenop houten balken die <strong>in</strong> <strong>de</strong> vakwerk- of baksteenmuren warenverankerd. Behalve <strong>de</strong> naar Bokrijk overgebrachte ast Van<strong>de</strong>n Brouck, zijn <strong>van</strong>daag ook nog on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> asten Deheegher(fig. 27)159, Dauchy160 en Dekock161 <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge, <strong>de</strong> astFig. 25 Tremelvormige eestvloerruimte <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>hopast</strong> Capoen <strong>in</strong>Poper<strong>in</strong>ge.Funnel-shaped dry<strong>in</strong>g kiln, hop oast house Capoen <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge.Gekiere162 <strong>in</strong> Westouter en <strong>de</strong> ge<strong>de</strong>monteer<strong>de</strong> ast De Baene163uit Watou uitgerust met een <strong>de</strong>rgelijke eestvloer. Vanaf ongeveer1895 wer<strong>de</strong>n <strong>in</strong> <strong>de</strong> streek <strong>van</strong> Poper<strong>in</strong>ge on<strong>de</strong>r <strong>in</strong>vloed <strong>van</strong>Edmond Leplae – en later ook on<strong>de</strong>rschreven door E.H. Dejaegher– meer en meer eestvloeren voorzien <strong>van</strong> smalle, tonischelatten die (opnieuw) hoogstens 2,5 tot 3 cm breed en 2,5 cm hoogwaren. Door hun smalle, tonische vorm zorg<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze eestlattenvoor een betere doorstrom<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> warme lucht164. De voorbeel<strong>de</strong>n<strong>van</strong> eestvloeren met tonische latten zijn nog vrij talrijk.In het Poper<strong>in</strong>gse v<strong>in</strong><strong>de</strong>n we ze terug <strong>in</strong> on<strong>de</strong>r meer <strong>de</strong> asten150 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b, 43.151 Uit strohalmen gevlochten wan<strong>de</strong>n.152 De Hopboer, mei-juni 1911.153 In het streekdialect <strong>van</strong> Poper<strong>in</strong>ge en omgev<strong>in</strong>geen kuip of stan<strong>de</strong> genoemd.154 Ook w<strong>in</strong>d<strong>van</strong>gen of zotten genoemd.155 Becuwe 2009, 236-237.156 Dejaegher 1911, 2-10; Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b,43.157 Krombeekse Weg 32, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0002). Delepiere &Huys 1989, 156-158.158 Steenvoor<strong>de</strong>straat 59, Watou (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0039).159 S<strong>in</strong>t-Sixtusstraat 88, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0016).160 Stoppelweg 22, Poper<strong>in</strong>ge (Inventaris HoperfgoedKeteniers: ast 0020).161 Helleketelweg 36, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0032).162 Poper<strong>in</strong>gestraat 60, Westouter (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0013).163 Deze ast bevond zich tot mid<strong>de</strong>n 2007 <strong>in</strong> <strong>de</strong>Vuile Seulestraat 20 <strong>in</strong> Watou (Inventaris HoperfgoedKeteniers: ast 0024).164 Leplae 1895, 66-67; Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b,46.
<strong>Een</strong> <strong>typologische</strong> <strong>bena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>hopast</strong> <strong>in</strong> Vlaan<strong>de</strong>ren 165Fig. 26 Gek of draaimuts op <strong>hopast</strong>. a. Metalen gek op <strong>hopast</strong> Rosseel <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge - b. Metalen luchtpijp doorheen <strong>de</strong> nok <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>hopast</strong>Verdonck <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge - c. Gek <strong>van</strong> <strong>de</strong> firma L.M.S. uit Jupille.Cowl on a hop oast house. a. Metal cowl on oast house Rosseel <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge - b. Metal ventilation pipe through the roof of oast house Verdonck <strong>in</strong>Poper<strong>in</strong>ge - c. Cowl by the firm L.M.S. of Jupille.
Change language