166f. becuwe & g. <strong>van</strong><strong>de</strong>rmarliereFig. 27 Eestvloer met platte houten latten <strong>in</strong><strong>de</strong> <strong>hopast</strong> Deheegher <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge.Dry<strong>in</strong>g floor with flat woo<strong>de</strong>n slats <strong>in</strong> hop oasthouse Deheegher <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge.Fig. 28 a. Eestvloer met smalle, tonischehouten latten <strong>in</strong> <strong>de</strong> <strong>hopast</strong> Vercruysse <strong>in</strong>Poper<strong>in</strong>ge. – b. Detail smalle tonische houtenlatten voor <strong>hopast</strong>vloeren.a. Dry<strong>in</strong>g floor with narrow, trapezoid woo<strong>de</strong>nslats <strong>in</strong> hop oast house Vercruysse <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge.– b. Detail of narrow, trapezoid slats for oasthouse floors.abVerheye165, Vanthuyne166, Cambron167, Vercruysse (fig. 28)168 enVerdonck169 <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge en <strong>de</strong> asten Deheegher170 en Brutsaert171<strong>in</strong> Watou. Voorbeel<strong>de</strong>n <strong>in</strong> het hopgebied Aalst - Asse/Ternat zijn <strong>de</strong> ast Beeckman172 <strong>in</strong> Mel<strong>de</strong>rt en <strong>de</strong> ast Fabri173 <strong>in</strong>Asse. Volgens Leplae en an<strong>de</strong>re landbouwkundigen zoalsM<strong>in</strong>erez en Moreau was het nog efficiënter om een eesthaar(uit geweven paar<strong>de</strong>nhaar) op een houten rooster<strong>in</strong>g te gebruikenals eestvloer174. Dergelijke eestvloeren waren zeer gebruikelijk<strong>in</strong> Engeland en Beieren, maar <strong>in</strong> Vlaan<strong>de</strong>ren bleef eenalgemene toepass<strong>in</strong>g <strong>in</strong> <strong>hopast</strong>en uit. Moutasten echter wer<strong>de</strong>nal omstreeks 1500 voorzien <strong>van</strong> een eestvloer met een eesthaar<strong>van</strong> paar<strong>de</strong>n- of koeienstaartenhaar175. Volgens Reynold Scot165 Loviestraat 12, Poper<strong>in</strong>ge (Inventaris HoperfgoedKeteniers: 0001).166 Pal<strong>in</strong>gstraat 15, Poper<strong>in</strong>ge (Inventaris HoperfgoedKeteniers: 0023).167 Ou<strong>de</strong>rdomseweg 42, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: 0029).168 Woestenseweg 13, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: 0034).169 Boescheepseweg 37, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: 0035).170 Douviehoeve, Steenvoor<strong>de</strong>straat 59, Watou(Inventaris Hoperfgoed Keteniers: 0039).171 Douvieweg 44, Watou (Inventaris HoperfgoedKeteniers: 0033).172 Falu<strong>in</strong>tjesstraat 35, Mel<strong>de</strong>rt.173 Gehucht Tenberg, Bergestraat, Asse. Me<strong>de</strong><strong>de</strong>l<strong>in</strong>g<strong>van</strong> Joris Van<strong>de</strong>rveken.174 Leplae 1894, 15; Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b, 46.175 <strong>van</strong> Loenen 1950, 25.
<strong>Een</strong> <strong>typologische</strong> <strong>bena<strong>de</strong>r<strong>in</strong>g</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>hopast</strong> <strong>in</strong> Vlaan<strong>de</strong>ren 167droog<strong>de</strong>n <strong>de</strong> Brusselse brouwers <strong>in</strong> <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> helft <strong>van</strong> <strong>de</strong>16<strong>de</strong> eeuw hun hop <strong>in</strong> <strong>de</strong>rgelijke moutasten176. De ast Lebbe-Dufaux <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge tel<strong>de</strong> één <strong>van</strong> <strong>de</strong> we<strong>in</strong>ige eestvloeren meteen eesthaar <strong>van</strong> geweven paar<strong>de</strong>nharen177. <strong>Een</strong> metalen geperforeer<strong>de</strong>eestvloer was helemaal niet aan te bevelen voor <strong>hopast</strong>en.Op veel plaatsen staken <strong>de</strong> eestvloeren onvoldoen<strong>de</strong> hoogboven <strong>de</strong> stookplaats, waardoor ze te vlug verhitten en bijgevolg<strong>de</strong> hopbellen verschroei<strong>de</strong>n. Beter waren <strong>de</strong> eestvloeren uitgevlochten ijzerdraad. Zij lieten <strong>de</strong> warme lucht vrij goed door.Ze had<strong>de</strong>n evenwel als na<strong>de</strong>el dat <strong>de</strong> hopbellen wel eens <strong>in</strong> <strong>de</strong>maliën bleven haperen. <strong>Een</strong>maal droog braken die en vielendoor <strong>de</strong> open<strong>in</strong>gen. Het breken <strong>van</strong> <strong>de</strong> droge hopbellen kon hetbest verme<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n door beweegbare eestvloeren te gebruiken.Doordat <strong>de</strong>ze uit kantelbare vloerpanelen beston<strong>de</strong>n, kon<strong>de</strong> gedroog<strong>de</strong> hop <strong>in</strong>eens <strong>in</strong> <strong>de</strong> koelruimte178 gestort wor<strong>de</strong>n.Volgens Leplae waren <strong>de</strong>rgelijke droogtafels <strong>in</strong> 1894 al enkelejaren <strong>in</strong> gebruik179. Niet alleen <strong>in</strong> hetzelf<strong>de</strong> jaar werd door <strong>de</strong>firma Arthur Moch <strong>in</strong> Asse een ast met een kantelbare eestvloergebouwd180, maar ook <strong>de</strong> ast Vandromme <strong>in</strong> Krombeke was <strong>in</strong>1885 al voorzien <strong>van</strong> een droogvloer <strong>van</strong> kantelbare panelen181.<strong>Een</strong> variante was aanwezig <strong>in</strong> <strong>de</strong> al vermel<strong>de</strong> ast Lebbe-Dufaux.De eesthaar lag er op een houten rol, zodat <strong>de</strong> gedroog<strong>de</strong> hoplangzaam <strong>in</strong> <strong>de</strong> koelruimte kon afgerold wor<strong>de</strong>n182. Op <strong>de</strong> hoplopen, zoals <strong>de</strong> Vlaamse hopboeren dikwijls <strong>de</strong><strong>de</strong>n, raad<strong>de</strong>Leplae ten stelligste af. Wil<strong>de</strong> men <strong>de</strong> hop op <strong>de</strong> eestvloer keren,dan moest men over <strong>de</strong> hoplaag een plank leggen die op steun<strong>de</strong>rsrustte. Zo waren <strong>de</strong> asten Moncarey <strong>in</strong> Har<strong>in</strong>ge en Vandromme<strong>in</strong> Krombeke uitgerust met een plaat <strong>in</strong> ijzerdraad,waarop men kon staan om <strong>de</strong> eestvloer <strong>in</strong> zijn geheel toegankelijkte maken183.uit kantelbare smalle vloer panelen <strong>van</strong> gevlochten ijzerdraadbestond. De hop werd eerst op <strong>de</strong> bovenste eestvloer gelegd. Naenige tijd liet men <strong>de</strong> hop door het kantelen <strong>van</strong> <strong>de</strong> eestvloerpanelenop <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rliggen<strong>de</strong> eestvloer vallen om ver<strong>de</strong>r te drogen.Het warmeluchtbuizensysteem werd er evenm<strong>in</strong> aangewend185.<strong>Een</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> toepass<strong>in</strong>g vond op het e<strong>in</strong><strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw plaats<strong>in</strong> <strong>de</strong> ast Delbare <strong>in</strong> Poper<strong>in</strong>ge186.Omwille <strong>van</strong> het optimale gebruik <strong>van</strong> warme lucht werd ditsysteem <strong>van</strong> dubbele eestvloeren <strong>in</strong> <strong>de</strong> zui<strong>de</strong>lijke Westhoekgepromoot door agronoom Edmond Leplae.Veel zeldzamer waren <strong>de</strong> <strong>hopast</strong>en met drie boven elkaargeplaatste eestvloeren. Zo was <strong>de</strong> <strong>in</strong> 1885 gebouw<strong>de</strong> <strong>hopast</strong> Moncarey<strong>in</strong> Roesbrugge uitgerust met drie eestvloeren <strong>van</strong> 3 op 3 m,die zich op zekere afstand <strong>van</strong> elkaar bevon<strong>de</strong>n. De on<strong>de</strong>rsteeestvloer was samengesteld uit vaste, geperforeer<strong>de</strong> ijzeren platen,terwijl <strong>de</strong> bovenste en mid<strong>de</strong>lste eestvloer uit beweegbaresegmenten <strong>van</strong> gevlochten ijzerdraad beston<strong>de</strong>n187.3.11 De <strong>hopast</strong> met twee- of drievoudigeeestvloerenIn navolg<strong>in</strong>g <strong>van</strong> <strong>de</strong> asten <strong>in</strong> mouterijen en fruitdrogerijen wer<strong>de</strong>n<strong>van</strong>af het laatste kwart <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw ook <strong>hopast</strong>engebouwd met een dubbele eestvloer. Het voor<strong>de</strong>el <strong>van</strong> twee ofdrie boven elkaar geplaatste eestvloeren was immers een economischwarmtegebruik. Wanneer men beg<strong>in</strong>t te eesten, verzadigt<strong>de</strong> vochtigheid volledig <strong>de</strong> warme lucht die door <strong>de</strong> laag groenehopbellen opstijgt. <strong>Een</strong>maal <strong>de</strong> hopbellen beg<strong>in</strong>nen droog tewor<strong>de</strong>n, wordt <strong>de</strong> warme lucht echter niet meer volledig bevochtigd.In functie <strong>van</strong> een optimaal gebruik <strong>van</strong> <strong>de</strong>ze warme luchtlaat men <strong>de</strong>ze dan ook best nog eens door een an<strong>de</strong>re laag hopbellenopstijgen en een <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het <strong>in</strong> <strong>de</strong>ze bellen aanwezigevocht opnemen.Eén <strong>van</strong> <strong>de</strong> vroegste toepass<strong>in</strong>gen met twee boven elkaargeplaatste eestvloeren vond omstreeks 1883 plaats <strong>in</strong> <strong>de</strong> ast Verbouwe-Carton<strong>in</strong> Watou. Het drogen gebeur<strong>de</strong> er echter nog meteen gemetsel<strong>de</strong> cokesoven184. De ast Vandromme <strong>in</strong> Krombekewas <strong>in</strong> 1885 ook al uitgerust met een dubbele eestvloer. De on<strong>de</strong>rsteeestvloer <strong>in</strong> geperforeerd plaatijzer bevond zich 3 m boven <strong>de</strong>oven. Op 1,80 m boven <strong>de</strong>ze vloer stak <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> eestvloer, dieFig. 29 Ophang- en katrolsysteem om <strong>de</strong> vloerpanelen te lichten <strong>in</strong><strong>de</strong> <strong>hopast</strong> Brutsaert <strong>in</strong> Watou.Suspension and pulley system to lift floor panels at hop oast houseBrutsaert <strong>in</strong> Watou.176 Pap<strong>in</strong> & Van<strong>de</strong>rmarliere 2006, 88.177 Krombeekse Weg 32, Poper<strong>in</strong>ge (InventarisHoperfgoed Keteniers: ast 0002).178 In <strong>de</strong> streektaal <strong>van</strong> Poper<strong>in</strong>ge en omgev<strong>in</strong>gwordt <strong>de</strong> koelruimte afschieter genoemd.179 Leplae 1894, 15.180 De Landbo<strong>de</strong> 1894, 527; Van<strong>de</strong>rmarliere2007b, 29-30.181 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007a, 245.182 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b, 47.183 Leplae 1894, 15-16.184 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007a, 233-234.185 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007a, 245.186 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007b, 47.187 Van<strong>de</strong>rmarliere 2007a, 244.
Change language