Zoogdieren van West-Europa - Zoogdierwinkel

ZOOGDIER 1994 5 (2)37Bovenschedel van een vleermuis,in dit geval een laatvliegerEptesicus serotinus, uit braakballenvan een kerkuiL Foto Gerhard GlasVleermuizen inbraakballenIn Noord-Holland zijn ledenvan de NoordhollandseZoogdierstudiegroep(NOZOS) actief bezig met hetpluizen van braakballen vankerkuilen en ransuilen. Inanderhalf jaar tijd zijn vanmeer dan 15.000 prooidierenresten gevonden. De meesteprooidieren zijn, zoals gewoonlijk.veldmuizen Micro/us arvalis.Ook de huisspitsmuisCrocidura russuia wordt op veelplaatsen regelmatig aangetroffen.De meeste braakballen warenafkomstig uit de Wieringermeer.Deze polder wordtgedomineerd door grootschaligeakkerbouw. Het gebiedwordt doorsneden door velekanalen en sloten. In de noordoosthoekliggen het Robbenoordbosen het Dijkgatsbos. Inbraakballen van een kerkuil,geraapt op 1 maart 1994 in éénvan de boerderijen in dezedroogmakerij, ontdekte eenleerling van een basisschool inJulianadorp een vleermuisschedel.Onder het streng toeziendoog van Jan Boshamer werddeze gedetermineerd als eenruige dwergvleermuis Pipis/rellusna/husii. Deze soort is nieteerder in Nederland in braakballenaangetroffen (Bekker &Mostert 1991).Alsof de lol niet op kon, trofEd van der Veen nog geentwee weken later, op 31 maart,in braakballen van een ransuileen schedel van een grootoorvleernluisPleeotus auritus aan.Deze braakballen warenafkomstig uit het Dijkgatsbos,waar de soort niet eerder wasopgemerkt. Kort hierna, inapril, werd een levende grootooraangetroffen in een vleermuiskastin het Robbenoordbos,niet ver van hetDijkgatsbos. Opvallend is datde grootoor in de braakbalwaarschijnlijk in de wintermaandenis gepredeerd. Eerderdeze winter, op 30 december1993, waren namelijk allebraakballen van deze plekzorgvuldig wegge raapt. In dewinter houdt de grootoor eenwinterslaap. Deze grootoormoet dus tijdens een kortewakkerperiode gepakt zijn.De grootoorvleermuis is altwaalf maal eerder in N ederlandsebraakballen gevonden(Bekker & Mostert 1991). InNoord-Holland is dit de tweedevondst; eerder is in 1982een grootoor in braakballen uithet Heiloërbos bij Alkmaargevonden.Kees Kap/eijn, Bos enLommerweg 1-/11,Amsterdam1055 DKLiteratuurBekker, J.P. & K. Mostert, 1991.Predatie op vleermuizen inNederland. Lutra 34: 1-26.Noordse woelmuisgevonden!Deze zomer en herfst wordteen flink aantal moerasgebiedenin Friesland door de VZZmet lifetraps onderzocht op hetvOOrk0111en van noordse woeIlnuis,waterspitsmuis endwergmuis. Vooral de noordsewoelmuis krijgt daarbij aandacht,omdat van dit 'ijstijdrelikt'vermoed wordt dat hij inFriesland achteruit gaat.Voorafgaand aan het vangwerkis een braakbal-inzamelingsaktiegestart in de provincie, dieal veel materiaal heeft opgeleverd.Na het pluizen van ruim3500 schedeltjes werden deeerste resten van noordsewoehnuizen gevonden, en welin enkele braakballen uitEernewoude in het centrumvan de provincie. Ook inbraakballen uit deMakkumerwaard, buitendijksgebied ten zuiden van deafsluitdijk, kwam de soorttevoorschijn. Gelukkig zijn zeer dus nog. Nu is de vraag inhoeveel terreinen er nog populatieszijn, en hoe levensvatbaardie populaties zijn op de langetermijn.Nog steeds zijn braakballenuit Friesland welkom, vooraluit het merengebied en uit destrook langs het IJsselmeer. Zekunnen zonder postzegel, maarmet duidelijke vindplaatsgegevens,worden opgestuurd naar:Onderzoek VZZ, pla FriesNatuunTIUSeU111,Antwoordnummer 6907, 8900WC Leeuwarden.Jaap Mulder, De Holle Bilt 17,3732 HM De Bilt