[PDF] Centraal Economisch Plan 2011

De beleidsrentes zullen naar verwachting nog enige tijd laag blijven (figuur 2.13), al zorgt de recente stijging van deinflatie in zowel het eurogebied als in de VS er voor dat de druk op de centrale banken om de beleidsrentes te verhogengroter wordt. Volgens de ECB behoort een rentestijging tijdens haar vergadering in april tot de mogelijkheden. Ook demarkten verwachten, afgelezen aan de futures, stijgende rentes. De korte rentes zullen dit jaar slechts licht stijgen envolgend jaar wat meer. De lange rente in zowel het eurogebied als in de VS stijgt dit jaar naar verwachting naar gemiddeldcirca 3½% om volgend jaar een gemiddeld niveau van bijna 4% te bereiken. Wanneer de ECB zich genoodzaakt ziet haarruime monetaire beleid (waaronder de lage beleidsrente, de aankoop van staatsobligaties in het kader van het SecuritiesMarket Program (SMP) en het beschikbaar stellen van onbeperkt krediet tegen een lage rente) op korte termijn tebeëindigen kan dit tot fors hogere rentes leiden. Vooral voor de perifere landen, die momenteel zwaar leunen op de ECB,kunnen de gevolgen groot zijn. De omvang van het SMP bedraagt medio februari 77 mld euro. Hoewel de ECB geeninformatie verschaft over de verdeling van de aankopen over landen, bestaat waarschijnlijk het overgrote deel van deaankopen uit overheidsobligaties van perifere landen. Commerciële banken in meerdere landen zijn, bij gebrek aanmarktfinanciering, via de langer lopende herfinancieringtransacties afhankelijk van de ECB. Het verschil tussen de renteop bedrijfs- en overheidsobligaties neemt naar verwachting af, maar eind 2012 ligt deze opslag nog steeds boven hetniveau van vóór de crisis. In de projectie is gerekend met constante wisselkoersen vanaf januari. Dit impliceert eenwisselkoers van 1,34 dollar per euro voor 2011 en 2012.Wereldhandel terug op niveau en groeit door; grondstoffenprijzen lopen snel opDe wereldhandelsgroei in 2010 is uitgekomen op 15,3%, volgend op de dramatische inzinking (-13,1%) die zich in 2009heeft voorgedaan. De groei is het hoogst geweest in opkomende economieën in Azië en Latijns Amerika. In de VerenigdeStaten lag de groei van in- en uitvoer dicht bij het wereldwijde gemiddelde, terwijl die in het eurogebied aanzienlijk lagerwas. Tegen het eind van 2010 is het wereldhandelsvolume teruggekeerd op het hoogste niveau van vóór de crisis (figuur2.1). Tussen mei en september kwam het krachtige herstel van de wereldhandel plotseling tot staan. In het laatstekwartaal leefde het echter weer sterk op. De groei van het wereldhandelsvolume in 2011 wordt geraamd op 8%. Voor 2012is gerekend met een trendmatige groei van 7%. Naar verwachting zal de relevante wereldhandel in 2011 met 6¼%toenemen en in 2012 met 5%.Figuur 2.14Voedselprijzen (links) en olieprijs (rechts) (a)200180160140120100801990 1995 2000 2005 2010140120100806040200dollar per vat00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11(a) Voedselprijsstijging: monthly real food price index (2002-2004=100), Food and Agricultural Organisation.Sinds enkele maanden zijn de prijzen van grondstoffen en energie snel aan het stijgen. De prijs van olie is vanaf augustusonophoudelijk gestegen. Zeer recent is de stijging aanzienlijk versneld als gevolg van de toenemende politiekeopschudding in noordelijk Afrika en het Midden-Oosten. In de centrale projectie is, onder de technische veronderstellingvan stabiele grondstoffenprijzen vanaf begin dit jaar, gerekend met een olieprijs van 97 dollar per vat in 2011 en 2012. Dehuidige, snelle stijging van voedselprijzen heeft een rol gespeeld in de recente uitbarsting van al lang levende,wijdverbreide onvrede in de Arabische wereld. Eind januari bereikte de prijs van tarwe zijn hoogste niveau intweeëneenhalf jaar. Ook de prijs van rijst is stijgende, zij het vanaf een betrekkelijk laag niveau. Haperend aanbod is demeest directe oorzaak van de prijsstijgingen. In grote delen van Pakistan zijn vorig jaar oogsten verloren gegaan door32