14© <strong>Noordhoff</strong> <strong>Uitgevers</strong> bvFIGUUR 1.1 Van Wind<strong>en</strong>s city-typology1Ratio metropolitan GDP / national GDP per capita2.001.501.000.50World StarsNational StarsMilanBudapestParisHelsinkiLondonMadridLisbon Stockholm Vi<strong>en</strong>naAth<strong>en</strong>sBarcelona RomeTurin StuttgartLyonChicagoOsakaSt LouisSeoul Manchester Ruhr AreaFukuoka BerlinBusanMontrealNaplesMunichTokyoNew YorkMetropoles intransitie0 10,000 20,000 30,000 40,000 50,000GDP per capita, 2000Bron: Van Wind<strong>en</strong>, 2005Wereldsted<strong>en</strong>Nationalesterr<strong>en</strong>Metropol<strong>en</strong> intransitieBij de wereldsted<strong>en</strong> d<strong>en</strong>k je snel aan New York, Tokyo <strong>en</strong> Parijs. Dit zijn dedichte, internationale netwerk<strong>en</strong> met zeer geavanceerde, world-classgespecialiseerde functies die investering<strong>en</strong> <strong>en</strong> tal<strong>en</strong>t uit de hele wereldaantrekk<strong>en</strong>. Van Wind<strong>en</strong> (2005) noemt ook e<strong>en</strong> tweede echelon van dewereldsterr<strong>en</strong>: sted<strong>en</strong> zoals Boston, Milaan <strong>en</strong> Münch<strong>en</strong>. Deze highperformersschitter<strong>en</strong> op e<strong>en</strong> (of meer) punt<strong>en</strong> van wereldklassespecialisaties.De nationale sterr<strong>en</strong> zijn toonaangev<strong>en</strong>de sted<strong>en</strong> in hun nationale context,zoals Amsterdam, Barcelona <strong>en</strong> W<strong>en</strong><strong>en</strong>, met uitstek<strong>en</strong>de internationaleverbinding<strong>en</strong>. Deze sted<strong>en</strong> zijn gevestigde sterr<strong>en</strong>, teg<strong>en</strong>over sted<strong>en</strong> alsBoedapest, Praag of Warschau die in snel groei<strong>en</strong>de economieën in deovergangsregeling zitt<strong>en</strong>: rijz<strong>en</strong>de sterr<strong>en</strong>.E<strong>en</strong> interessante categorie wordt gevormd door de metropol<strong>en</strong> in transitie:sted<strong>en</strong> die zich bezighoud<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> zware herstructurering van de dominante,economische specialisaties in sector<strong>en</strong>, zoals de hav<strong>en</strong>gerelateerdeactiviteit<strong>en</strong>, traditionele productie of andere krimp<strong>en</strong>de industrieën.Voorbeeld<strong>en</strong> zijn Dortmund, Liverpool, Rotterdam <strong>en</strong> Bilbao.Sommige sted<strong>en</strong> zijn meer succesvol in de wedergeboorte dan andere:Van Wind<strong>en</strong> (2005) noemt de eerste subcategorie de come-back kids <strong>en</strong> detweede, minder succesvolle subcategorie: de strijders (Braun, 2008).Deze indeling<strong>en</strong> gev<strong>en</strong> e<strong>en</strong> indruk van het nut <strong>en</strong> de (economische) noodzaak,ofwel de urg<strong>en</strong>tie om te groei<strong>en</strong> <strong>en</strong> marktgericht te acter<strong>en</strong>. Andersgezegd: de sted<strong>en</strong> <strong>en</strong> regio’s beconcurrer<strong>en</strong> elkaar om de uitgav<strong>en</strong> van debezoeker, de huiz<strong>en</strong>jacht van de starter <strong>en</strong> de vestiging van grote multinationals.
© <strong>Noordhoff</strong> <strong>Uitgevers</strong> bv NAAR EEN INTEGRALE BENADERING VAN CITYMARKETING 15Het ontstaan van citymarketing is waarschijnlijk beïnvloed door de discussiedie ontstond in de tijd dat de toepasbaarheid van marketing voor non-profitorganisatiesis ontstaan. Deze discussie is voor het overgrote deel overgewaaiduit de Ver<strong>en</strong>igde Stat<strong>en</strong>. Daar was die discussie eind jar<strong>en</strong> zestig vande vorige eeuw al gaande. Onder andere Philip Kotler hield e<strong>en</strong> pleidooivoor verbreding van het marketinginstrum<strong>en</strong>t buit<strong>en</strong> de private sector. InNederland kreeg deze gedachte langzaamaan meer voet aan de grond. Deaandacht richtte zich hierbij vooral op de overheid; citymarketing was in dejar<strong>en</strong> tachtig e<strong>en</strong> hip onderwerp op de congresag<strong>en</strong>da. Ook andere Europeseland<strong>en</strong> volgd<strong>en</strong> met over het algeme<strong>en</strong> citymanagem<strong>en</strong>t, in Duitsland metStädtemarketing.De volg<strong>en</strong>de afbeelding links is de eerste uiting van citymarketing, in 1974 inNew York.1Overal ter wereld zie je goede <strong>en</strong> slechte kopieën van dit beeldmerk <strong>en</strong> logoopduik<strong>en</strong>. De afbeelding rechts verwijst teg<strong>en</strong> de verwachting<strong>en</strong> in niet naarde populaire Nint<strong>en</strong>do DS. Als vri<strong>en</strong>d van de Dev<strong>en</strong>ter Schouwburg mag jedit logo gebruik<strong>en</strong>: waar <strong>en</strong> zoveel je maar wilt.Anno 2010 gebruikt sigarett<strong>en</strong>merk Lucky Strike in Duitsland het klopp<strong>en</strong>dhart als symbool voor haar merk (zie de volg<strong>en</strong>de afbeelding). De verplichtetekst: ‘Rauch<strong>en</strong> kann todlich sein’, werpt e<strong>en</strong> wat teg<strong>en</strong>strijdig licht op deoorspronkelijke boodschap.