18© <strong>Noordhoff</strong> <strong>Uitgevers</strong> bv1Met zo’n ambitie is e<strong>en</strong> nieuw bedrijv<strong>en</strong>terrein, runshoppingc<strong>en</strong>trum,modemall of sportcomplex snel gelegitimeerd voor e<strong>en</strong> college wanneer deeconomische vooruitzicht<strong>en</strong> positief zijn. E<strong>en</strong> nieuw te ontwikkel<strong>en</strong> wijk, deontsluiting van e<strong>en</strong> belangrijke verkeersader: g<strong>en</strong>oeg argum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> om e<strong>en</strong>mega-miljard<strong>en</strong>project te onderbouw<strong>en</strong>.We kijk<strong>en</strong> in deze paragraaf eerst kort naar de sociaal-economische krachtvan e<strong>en</strong> woon- <strong>en</strong> werkomgeving. Daarna gaan we in op de ruimtelijkfysiekeinrichting.1.3.1 Sociaal-economische krachtDe economie komt tot stilstand als er ge<strong>en</strong> groei meer is. Lokale economieënword<strong>en</strong> aangejaagd door lokale initiatiev<strong>en</strong>. In het ideaalbeeldcreër<strong>en</strong> bestuurders, Kamers van Koophandel <strong>en</strong> projectontwikkelaarsruimte voor grote bedrijv<strong>en</strong> om zich te vestig<strong>en</strong>. Deze bedrijv<strong>en</strong> br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>werkgeleg<strong>en</strong>heid; zij br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> personeel of werv<strong>en</strong> werknemers. Liefst hoogopgeleidals het aan dezelfde bestuurders ligt, want dan is het besteedbaarinkom<strong>en</strong> ook hoger. Met goede voorlichting zijn deze nieuwkomers, ofwel‘bolleboz<strong>en</strong>’ g<strong>en</strong>oemd, wellicht zelfs bereid om in dezelfde plaats te gaanwon<strong>en</strong>. Deze economische, vicieuze cirkel van wervingskracht moet leid<strong>en</strong>tot de gew<strong>en</strong>ste stedelijke dynamiek, met alle voordel<strong>en</strong> van di<strong>en</strong>.Atlas voorgeme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>Ruimtelijke <strong>en</strong>economischeindicator<strong>en</strong>Om de verschill<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> Nederlandse wijk<strong>en</strong>, sted<strong>en</strong> <strong>en</strong> regio’s zo preciesmogelijk te beschrijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> verklar<strong>en</strong>, biedt de Atlas voor geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> (2009)e<strong>en</strong> schat aan informatie. Hierbij wordt gebruikgemaakt van e<strong>en</strong> rijk gevuldedatabank met veel originele <strong>en</strong> unieke gegev<strong>en</strong>s over alle Nederlandse buurt<strong>en</strong>,wijk<strong>en</strong>, geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> regio’s. Het onderzoek richt zich op verschill<strong>en</strong>debeleidsterrein<strong>en</strong> waarmee lokale <strong>en</strong> c<strong>en</strong>trale overhed<strong>en</strong> zich bezighoud<strong>en</strong>,zoals leefbaarheid, economie, arbeidsmarkt, gezondheid <strong>en</strong> milieu, infrastructuur<strong>en</strong> mobiliteit, <strong>en</strong> cultuur <strong>en</strong> sport. Het onderzoek van de Atlas voorgeme<strong>en</strong>t<strong>en</strong> typeert zich door originele invalshoek<strong>en</strong>, creatieve <strong>en</strong> innovatievemethodes van onderzoek, e<strong>en</strong> heldere pres<strong>en</strong>tatie <strong>en</strong> aansprek<strong>en</strong>deconclusies.We noem<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de ruimtelijke <strong>en</strong> economische indicator<strong>en</strong>, b<strong>en</strong>oemdin de Atlas voor geme<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:• economie: bijvoorbeeld werkgeleg<strong>en</strong>heid gemet<strong>en</strong> in ban<strong>en</strong> per inwoner• agglomeratie <strong>en</strong> stedelijkheid: d<strong>en</strong>k aan ligging in het land, files <strong>en</strong>omgeving• arbeidsparticipatie: hoe is het gesteld met de jeugdwerkloosheid,langdurige werkloosheid <strong>en</strong> segregatie?• bevolkingssam<strong>en</strong>stelling: ofwel ‘human capital’, leeftijdsopbouw,klass<strong>en</strong>indeling, opleidingsniveau <strong>en</strong> inkom<strong>en</strong>sniveau• overlast <strong>en</strong> onveiligheid: bijvoorbeeld hangjonger<strong>en</strong> <strong>en</strong> woninginbrak<strong>en</strong>• woonomgeving: verhouding grote woning<strong>en</strong>, flats, sociale huur in relatietot stedelijke voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>1.3.2 Ruimtelijk-fysieke inrichtingNerg<strong>en</strong>s in de wereld vecht<strong>en</strong> we zo hard om de gunst van de toerist, inwoner<strong>en</strong> werkgever als in Europa. Sted<strong>en</strong> ontwikkel<strong>en</strong> zich tot multifunctionelebelevingsoases waar iedere<strong>en</strong> zich kan uitlev<strong>en</strong> <strong>en</strong> tot rust kan kom<strong>en</strong>.De onderlinge verschill<strong>en</strong> van de Europese sted<strong>en</strong> in dit sterk verstedelijktegebied zijn in de loop der tijd kleiner geword<strong>en</strong>.
© <strong>Noordhoff</strong> <strong>Uitgevers</strong> bv NAAR EEN INTEGRALE BENADERING VAN CITYMARKETING 19De Blauwe Banaan is e<strong>en</strong> ruimtelijk concept: het schetst e<strong>en</strong> multinationaleEuropese megalopolis, die verschill<strong>en</strong>de metropol<strong>en</strong> uit verschill<strong>en</strong>de(West-)Europese stat<strong>en</strong> omvat. Grofweg begint de Blauwe Banaan bij deagglomeraties van Milaan <strong>en</strong> Turijn, <strong>en</strong> eindigt zij bij de agglomeraties in deWest Midlands van Groot-Brittannië, met daartuss<strong>en</strong> de agglomeraties vanonder andere de Randstad, de Vlaamse Ruit <strong>en</strong> het Ruhrgebied. Dit gebiedwordt zo g<strong>en</strong>oemd vanwege de blauwe gloed die waarneembaar is op foto’sdie vanuit de ruimte word<strong>en</strong> gemaakt (zie de volg<strong>en</strong>de afbeelding).BlauweBanaan1TUSSENVRAAG 1.1Wat is de invloed van de Blauwe Banaan op de inrichting van onze sted<strong>en</strong><strong>en</strong> regio’s?Hierna zi<strong>en</strong> we welke elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong> bepal<strong>en</strong>d zijn voor e<strong>en</strong> stedelijke omgeving<strong>en</strong> op welke manier de pot<strong>en</strong>tie voor ontwikkeling wordt gemet<strong>en</strong> in e<strong>en</strong>nieuw gebied.Stedelijke omgevingDe Amerikaanse sted<strong>en</strong>bouwer Kevin Lynch liet zi<strong>en</strong> dat het beeld dat wevan sted<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong>, wordt bepaald door vijf elem<strong>en</strong>t<strong>en</strong>:1 routes2 rand<strong>en</strong>3 gebied<strong>en</strong>4 knooppunt<strong>en</strong>5 herk<strong>en</strong>ningstek<strong>en</strong>sSinds de gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> vervag<strong>en</strong> door het vall<strong>en</strong> van de Berlijnse muur, vrijhandelszones<strong>en</strong> Europese e<strong>en</strong>wording, is geblek<strong>en</strong> dat geld, vastgoed, k<strong>en</strong>nis<strong>en</strong> expertise zich steeds meer ophop<strong>en</strong> in de grote sted<strong>en</strong>. Niet iedere<strong>en</strong> wasblij met de val van de muur. Je kunt je ook afvrag<strong>en</strong> of dit het imago van destad positief heeft beïnvloed. Tijd<strong>en</strong>s ‘Die W<strong>en</strong>de’ was er veel positieve aandachtvoor de ontwikkeling<strong>en</strong>. Na verloop van tijd kwam ook de keerzijde inbeeld. Op de langere termijn, met de rec<strong>en</strong>te op<strong>en</strong>ing van bijvoorbeeld hetMuseuminsel, gloort er weer hoop voor dit politieke machtsc<strong>en</strong>trum vanDuitsland.