1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 2010, definitiefBij het uitvoeren van de quick scan is gebruik gemaakt van bestaande publicaties over <strong>Blue</strong><strong>Energy</strong>. De quick scan bouwt in feite op deze kennis voort, aangevuld met de kennis vanDeltares-medewerkers en de resultaten van enkele telefonische interviews. Wij raden u aanom in ieder geval kennis te nemen van de volgende twee publicaties:• Het rapport “Energie uit zout en zoet water met osmose, een visualisatie bij deAfsluitdijk” van Ecofys (Dr. E.C. Molenbroek)Deze rapportage geeft een uitgebreide beschrijving van een <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> centrale, voorzowel de RED als de PRO variant. Het rapport gaat in op de stand van de techniekanno 2007 en beschrijft de technische uitdagingen die er nog liggen.• De case study “<strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> (salinity power) in The Netherlands” van ECN (R. Willemse)Deze rapportage beschrijft welke inspanningen door verschillende partijen in <strong>Nederland</strong>zijn verricht om onderzoek naar <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> van de grond te krijgen. Het rapport gaat inop de vorming van consortia en de totstandkoming van de subsidieverstrekking door de<strong>Nederland</strong>se overheid. De case study is uitgevoerd in het kader van het Europeseonderzoek Create Acceptance1.1.5 DisclaimerDeze quick scan is met grote zorg, zij het in relatief korte tijd, uitgevoerd en kan daarom oponderdelen onvolledig zijn.1 Cultural Influences on Renewable <strong>Energy</strong> Acceptance and Tools for the development of communication strategies topromote ACCEPTANCE among key actor groups. Project co-funded by the European Commission within the SixthFramework Programme (2002-2006).2 van 40 <strong>Belemmeringenscan</strong> <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> <strong>Nederland</strong>
1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 2010, definitief2 De <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> centrale2.1 Energie uit zoet en zout water<strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> is de naam voor duurzame energie die opgewekt wordt op basis van dezoutgradiënt in het water. Energie uit de zoutgradiënt in water is een van de meestveelbelovende concepten van duurzame energie. Het wereldwijde potentieel is enorm en zalvooral waardevol blijken in dichtbevolkte deltagebieden, waar rivieren uitstromen in een zeeof oceaan.Geschikte locaties voor <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> centrales zijn de locaties, die gekenmerkt zijn door grotezoutgradiënten. Interessante zoutgradiënten treden op, op plaatsen waar zoet- en zoutwaterelkaar samenkomen. Het meest evidente voorbeeld van een dergelijke locatie is de mondingvan een rivier in een zee of oceaan. Op deze plekken zijn grote hoeveelheden zoet- enzoutwater meestal gewaarborgd en wordt de nodige aanvoer voor een betrouwbare werkingvan een <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> centrale verstrekt. Helaas, door bijvoorbeeld getijbewegingen en -stromingen en/of een fluctuerende rivierafvoer mengt het water uit zee of oceaan zich met hetrivierwater, waardoor het potentieel afneemt. Daarom zijn locaties met een fysieke scheidingvan zoet- en zoutwater, zoals in geval bij een sluis, dijk of dam nabij de monding van eenrivier nog interessanter voor de realisatie van een <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> centrale, omdat dezevermenging van het water voorkomen en het concentratieverschil behouden blijft.De twee belangrijkste technieken om elektriciteit te genereren uit zoet- en zoutwater zijnPressure Retarded Osmose (PRO) en Reverse Electro Dialysis (RED). Bij beide techniekenwordt gebruik gemaakt van specifieke membranen die het zoet- en zoutwater ondergecontroleerde omstandigheden laat mengen, waarmee grote hoeveelheden elektriciteitgegenereerd kunnen worden.De PRO-techniek is gebaseerd op het principe van osmose en maakt gebruik van een semipermeabelmembraan tussen de twee vloeistoffen, dat alleen kan worden gepasseerd doorwatermoleculen. Osmotische verschijnselen doen zich voor, wanneer vloeistoffen metverschillende concentraties van opgeloste stoffen met elkaar in contact gebracht worden. Netzoals bij diffusieprocessen, wordt er - van nature - gestreefd naar gelijkheid in deconcentraties. Echter, door de aanwezigheid van het semi-permeabele membraan wordtverspreiding van zoutionen hier voorkomen. De osmotische druk drijft watermoleculen doorhet membraan van de zoetwater zijde naar de zoutwater zijde, waardoor verdunning van hetzoutwater optreedt en de concentraties meer in balans komen. Als zoetwater overvloedigbeschikbaar is, kan dit proces leiden tot een stijging van het waterpeil aan de zoutwater zijdetot ongeveer 250 m, afhankelijk van zoutgehaltes en lokale omstandigheden. Door het stijgenvan het water te beperken kan waterdruk worden opgebouwd, die vervolgens kan wordenaangewend om een turbine in beweging zetten. In de praktijk kan ongeveer de helft van de25 bar druk die opgebouwd wordt, gebruikt worden voor het aandrijven van een turbine. Opdat punt is de verhouding tussen druk en doorstroming optimaal voor een zo groot mogelijkeenergieopwekking.De RED-techniek is gebaseerd op omgekeerde electrodialyse. Bij toepassing van dezetechniek, zijn er drie compartimenten, dit keer van elkaar gescheiden door twee ionselectievemembranen, die alleen kan worden gepasseerd door zout-ionen. Door hetchemische potentiaalverschil ontstaat een transport van kat-ionen (positief geladen) en anionen(negatief geladen) door de membranen aan beide zijden.<strong>Belemmeringenscan</strong> <strong>Blue</strong> <strong>Energy</strong> <strong>Nederland</strong> 3 van 32
- Page 1: Belemmeringenscan Blue EnergyNederl
- Page 6 and 7: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 10 and 11: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 12 and 13: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 14 and 15: 8 van 40 Belemmeringenscan Blue Ene
- Page 16 and 17: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 18 and 19: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 20 and 21: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 22 and 23: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20
- Page 25 and 26: 15 juli 2010, definitief4 Betrokken
- Page 27 and 28: 15 juli 2010, definitiefHij zag mog
- Page 29 and 30: 15 juli 2010, definitief5 Innovatie
- Page 31 and 32: 15 juli 2010, definitief6 Advies ov
- Page 33 and 34: 15 juli 2010, definitiefExpertise v
- Page 35 and 36: 15 juli 2010, definitiefExpertise v
- Page 37: 15 juli 2010, definitief7 Aanbeveli
- Page 40: 1202044-005-VEB-0001, 6 augustus 20