Workshop Kunstriffen - Innoveren met water

Workshop Kunstriffen
10 juli 2008
Verslag en uitwerking van ideeen
John de Ronde en Bas Hofland

Opdrachtgever:
WINN
Workshop Kunstriffen
10 juli 2008
Verslag en uitwerking van ideeen
John de Ronde en Bas Hofland
Rapport
Augustus 2008
Z4589

Workshop Kunstriffen
Z4589
Inhoud
1 Inleiding .............................................................................................................1
2 Opzet workshop................................................................................................2
3 Verslag workshop.............................................................................................3
3.1 Inleiding ..................................................................................................3
3.2 Waardering .............................................................................................4
3.3 Uitwerking...............................................................................................5
4 Uitwerking ideeën .............................................................................................7
4.1 Pilot 1 Ponton of dok met schaalmodel voor Nederlandse kust..............7
4.1.1 Haalbaarheid: .............................................................................8
4.1.2 Grove kostenraming ...................................................................9
4.2 Pilot 2 Een schaal proef in werkelijkheid (schaal 1:2) voor de
Nederlandse kust, bijv. Bloemendaal (18 punten). ...............................10
4.2.1 Duur van de proef:....................................................................11
4.2.2 Morfologische aspecten:...........................................................11
4.2.3 Monitoring:................................................................................12
4.2.4 Kosten van de proef: ................................................................12
4.3 Pilot 3 3D Bassin testen (15 punten) .................................................12
4.3.1 Grove kostenschatting:.............................................................13
4.4 Pilot 4 Speeltuin voor alternatieve bouwwijzen rif (14 punten)..........13
4.5 Pilot 5 2D grootschalige gootproeven (12 punten)............................14
4.6 Pilot 6 Pilot in het IJsselmeer met een schaal 1:5 (6 punten) .............14
4.7 Pilot 7 Pilot tijdens bouw Maasvlakte 2 (6 punten).............................14
4.8 Pilot 8 Kennisvraag goed analyseren ( 5 punten) ..............................15
4.9 Pilot 9 Zandmotor gebruiken om kunstrif voor te leggen.......................15
4.10 Pilot 10 Gewoon aanleggen (2 punten) ...............................................15
4.11 Pilot 11 Ecologie, aansluiten bij proeven op de havendammen
van IJmuiden (1 punt)...........................................................................15
4.12 Pilot 12 Zandmotor als kunstrif (0 punten) ..........................................16
4.13 Pilot 13 Prototype 1:2, alleen golven meten (0 punten) ........................16
4.14 Pilot 14 Prototype in gebied met hogere golven (0 punten) .........16
4.15 Pilot 15. Rekenmodellen inzetten (0 punten) .....................................16
Deltares
i

Workshop Kunstriffen
Z4589
5 Conclusies.......................................................................................................17
Bijlagen
A Uitgedeelde spelregels brainstorm ...............................................................19
B Flipover sheets met ideeën............................................................................22
C Sheets presentatie Sjaak Jacobse ................................................................23
Deltares
ii

Workshop Kunstriffen
Z4589
1 Inleiding
Het WINN project kunstrif loopt inmiddels zo’n twee en een half jaar. Gestart is met
een verkennende studie, waarna in twee vervolgfasen een case studie is
uitgevoerd voor de locatie Scheveningen. In deze fasen van het kunstrif project is
de technische en maatschappelijke haalbaarheid van een kunstrif aannemelijk
gemaakt.
Voordat het alternatief kunstrif meegenomen kan worden in bijvoorbeeld een
planstudie dient het concept kunstrif verder operationeel gemaakt te worden. Het
moet dan de status van een “proven concept” te krijgen. Dit betreft voornamelijk de
bijdrage die een kunstrif heeft op de veiligheid van het achtergelegen land. Deze
dient goed onderbouwd te zijn en het rif dient aantoonbaar te werken om
toegepast te kunnen worden in het kader van hoogwaterbescherming.
Een praktijkproef, waarbij een stuk kunstrif als proef aangelegd wordt kan ervoor
zorgen dat het kunstrif concept deze status van “proven concept” krijgt. Om deze
praktijkproef vorm te geven is besloten om eerst in een workshop sessie over de
vorm van de pilot te brainstormen en deze in dezelfde workshop verder uit te
werken. Deze rapportage betreft de verslaglegging van deze workshop.
Deltares 1

Workshop Kunstriffen
Z4589
2 Opzet workshop
De agenda van de workshop:
9.00 - 9.15 Ontvangst
9.15 - 9.30 Welkom en kennismakingsrondje
9.30 - 10.00 Presentatie : Resultaten tot nu toe
10.00 - 10.15 Inleiding eerste sessie: Doel van de Pilot, Uitgangspunten
ideevorming
10.15 - 11.45 Genereren ideeën Pilot in drie groepen
11.45 - 12.15 Presentatie ideeën
12.15 - 13.15 Lunch
13.15 - 14.00 Bundeling ideeën tot 1 a 2 mogelijke pilots m.b.v. stickering
en discussie
14.30 - 15.30 Uitwerking van deze Pilots in twee groepen
15.30 - 16.30 Presentatie en einddiscussie
16.30 Afsluiting en borrel
Aan de workshop hebben, onder begeleiding van Gerald Uittenbogerd
(Rijkswaterstaat, Bouwdienst), 10 mensen deelgenomen van Rijkswaterstaat,
Haskoning en Deltares. Gerald Uittenbogerd is hierbij als facilitator opgetreden.
Deelnemers workshop:
Femke Braaksma, Rijkstrainee (Rijkswaterstaat, Bouwdienst)
Ed Berendsen (Rijkswaterstaat, Bouwdienst)
Hans Janssen (Rijkswaterstaat, Bouwdienst)
Amar Das (Rijkswaterstaat, Dienst Noord Holland)
Sjaak Jacobse (Royal Haskoning)
Gertjan Akkerman (Royal Haskoning)
John de Ronde (Deltares)
Marcel van Gent (Deltares)
Bas Hofland (Deltares)
Eva Kokkelmans, Rijkstrainee (Rijkswaterstaat Waterdienst)
Deltares 2

Workshop Kunstriffen
Z4589
3 Verslag workshop
3.1 Inleiding
De workshop is geopend door John de Ronde (Deltares), projectleider Kunstrif,
waarbij iedereen welkom geheten werd en een introductie van het WINN
programma van Rijkswaterstaat gegeven is. Vervolgens heeft Gerald Uittenbogerd
de leiding over de dag op zich genomen. Een voorstelrondje van alle aanwezigen
was de volgende stap waarna door Sjaak Jacobse een presentatie is gegeven over
het project Kunstrif, de doorlopen fasen en de resultaten die tot nu toe bereikt zijn.
Vorm en ligging (zie beide onderstaande figuren) van het kunstrif zoals dat
ontworpen is voor de case studie Scheveningen zijn verder als uitgangspunt
genomen voor de workshop. De sheets van deze presentatie zijn in bijlage C
toegevoegd aan dit verslag.
Ontwerp lamellen rif ten behoeve van de case studie Scheveningen.
Ontwerp dwarsdoorsnede kunstrif ten behoeve van de case studie Scheveningen.
Deltares 3

Workshop Kunstriffen
Z4589
De verdere dagindeling en de doelstelling van de workshop zijn vervolgens
toegelicht. Kort samengevat komt de doelstelling neer op :
Doelstelling Workshop:
Bedenk een Pilot waarin je aantoont dat het een beproefd concept is!
Er waren wat vragen van de aanwezigen over de mate waarin het concept op dit
ogenblik beproefd is. Bas legde uit dat eventuele wetenschappelijke vragen een
goede aanleiding zijn om een proef of pilot vorm te geven; met deze test dienen
deze aspecten juist aangetoond of verworpen te worden. Tijdens de haalbaarheidsstudie
is een eerste schatting gemaakt, waarbij gebruik gemaakt is van een aantal
simpele modellen. Voor het effect op de veiligheid (duinafslag) is gebruik gemaakt
van een nog in ontwikkeling zijnd sophisticated model (Xbeach), waarvoor nog
verdere calibratie en validatie nodig is.
Er zit nog een gat tussen de resultaten verkregen bij de technische en
maatschappelijke haalbaarheid en het meenemen van een kunstrif als alternatief bij
een planstudie of een MER voor een kustprobleem. Dit gat betreft vooral de
volgende drie aspecten:
Een aantoonbare bijdrage aan de veiligheid (vermindering van de
duinafslag)
Morfologisch effect op de kust (kustprofiel en kusterosie)
Ecologische effecten (meerwaarde van het kunstrif)
Een uitgevoerde Pilot moet dit gat dichten. Dit betreft vooral het eerste punt. Het
tweede en derde punt mogen als een belangrijke bonus beschouwd worden.
Tijdens de workshop is informatie uitgedeeld over de vraagstelling en over
beschikbare faciliteiten. Deze informatie is als bijlage A opgenomen.
De deelnemers zijn in twee groepen verdeeld, waarbij iedere groep de opdracht
kreeg om minimaal 5 ideeën voor een pilot te produceren met per idee een zoveel
mogelijk uitgewerkte sheet met:
het (deel) aspect dat met de opstelling onderzocht wordt
(onderzoeksvraag)
een schets van de meetopstelling
enkele belangrijke maten van de opstelling (bij de schets)
de metingen die verricht worden (in de schets)
overige relevante informatie
Locatie, waar vindt de pilot plaats als deze in het prototype plaats vindt
Uiteindelijk zijn door de twee groepen een 20 tal meer of minder uitgewerkte ideeën
geproduceerd. Deze ideeën zijn aan elkaar gepresenteerd, waarna vervolgens een
aantal ideeën gebundeld zijn en er uiteindelijk 15 ideeën zijn overbleven.
3.2 Waardering
In de volgende stap heeft iedereen de gelegenheid gekregen om zijn waardering
voor de diverse ideeën te uiten middels het aanbrengen van een aantal stikkers
volgens de verdeling:
Deltares 4

Workshop Kunstriffen
Z4589
4 stikkers voor het beste idee
3 stikkers voor het op een na beste idee
2 stikkers voor het op twee na beste idee
1 stikker voor het op drie na beste idee
De waardering moest gebaseerd zijn op 4 aspecten:
Overtuigt het de omgeving (stakeholders) dat een rif werkt t.a.v.
veiligheid, morfologie en ecologie)
Geeft het voldoende wetenschappelijke onderbouwing t.a.v. veiligheid,
morfologie en ecologie)
Is het haalbaar (kosten, locatie)
Levert het publicitair genoeg op.
Twee ideeën (of eigenlijk gecombineerde ideeën) kwamen aan top met 19/18
stikkers en er was een derde plaats met 15 stikkers. De ideeën zijn (in volgorde van
het aantal stickers):
1 Pilot 1 Ponton of dok met schaalmodel voor Nederlandse kust “out of the box in
the box” (19 punten)
2 Pilot 2 Een schaalproef in werkelijkheid (schaal 1:2) voor de Nederlandse kust
(bijv. Bloemendaal) (18 punten)
3 Pilot 3 3D Bassin testen (15 punten)
4 Pilot 4 Speeltuin voor alternatieve bouwwijzen rif (14 punten)
5 Pilot 5 2D grootschalige gootproeven (12 punten)
6 Pilot 6 Pilot in het IJsselmeer met een schaal 1:5 (6 punten)
7 Pilot 7 Pilot tijdens bouw Maasvlakte 2 (6 punten)
8 Pilot 8 Kennisvraag goed analyseren ( 5 punten)
9 Pilot 9 Zandmotor gebruiken om kunstrif voor te leggen
10 Pilot 10 Gewoon aanleggen (2 punten)
11 Pilot 11 Ecologie: aansluiten bij proeven op de havendammen IJmuiden (1 punt)
12 Pilot 12 Zandmotor als kunstrif (0 punten)
13 Pilot 13 Prototype 1:2, alleen golven meten (0 punten)
14 Pilot 14 Prototype in gebied met hogere golven (0 punten)
15 Pilot 15. Rekenmodellen inzetten (0 punten)
Alle 15 ideeën voor een Pilot staan in het volgende hoofdstuk weergegeven met als
volgorde het aantal stikkers.
De eerste drie ideeën zijn wat verder uitgewerkt zodat ze in de vervolgfase
meegenomen kunnen worden.
De tijdens de workshop geproduceerde sheets zijn opgenomen in bijlage B.
3.3 Uitwerking
De twee ideeën met de meeste stickers, het gebruik van een ponton voor
grootschalige proeven op zee en een geschaalde pilot voor de Nederlandse kust,
zijn door twee groepen apart uitgewerkt. De sheets van deze uitwerkingen zijn ook
opgenomen in de sheets in bijlage B.
Bij het idee van het ponton/dok werd er bedacht dat er zowel 2D als 3D testen
gedaan in kunnen worden. Ook werden de gewenste maten bepaald (liefst een
Deltares 5

Workshop Kunstriffen
Z4589
groot dok van 150*50 m 2 ). De onzekerheden van de kosten en technische
haalbaarheid werden onderkend. Tijdens de discussie achteraf werd bij het idee
van het ponton vooral aan de haalbaarheid getwijfeld en bleken de kosten onzeker.
Het idee voor een Pilot op kleinere schaal (1:2) bij bijvoorbeeld Bloemendaal is ook
verder uitgewerkt. Er werd bedacht dat door het gebruiken van geotextiel (geotubes
of geocontainers) de constructie goed tijdelijk aangelegd en gemakkelijk
verwijderbaar kan worden gemaakt. Het zand dat aangebracht wordt voor het
geschaalde duin, en het zand dat wordt gebruikt als rif komt ten goede aan de kust
en aan het kustfundament, dus het dient daarmee gelijk een tweede doel. Tijdens
de discussie over de 1:2 pilot voor de Nederlandse kust werden de kosten grofweg
becijferd (20 euro per m 3 zand incl. geotextiel). Er werd ook besproken hoe zeker
het was met de huidige stand van de kennis of het rif zou werken, en wat er zou
gebeuren als het rif niet, of niet duidelijk zou blijken te werken. Dat is dan ook
meteen aan de hele wereld getoond. Het geschaalde duin dient aan weerszijden
van het rif door te lopen, zodat er aan twee kanten een vergelijking van de afslag
gemaakt kan worden.
Deltares 6

Workshop Kunstriffen
Z4589
4 Uitwerking ideeën
4.1 Pilot 1 Ponton of dok met schaalmodel voor Nederlandse kust
“out of the box in the box” (19 punten)
Doel: invloed van rif op duinafslag en 2D/3D golven én publiciteit/draagvlak.
(Een verdere uitwerking is na de workshop door Deltares gedaan.)
In dit alternatief wordt een combinatie gezocht tussen het uitvoeren van gecontroleerde
experimenten voor het uitzoeken van de wetenschappelijke vragen die nog leven, en
het tegelijkertijd creëren van draagvlak voor een kunstrif. Het is ook een spectaculaire
mediastunt, waarmee zeker de aandacht getrokken zal worden. Hiermee zijn drie van
de doelen van een pilot/test behaald. Ook lijkt het mogelijk om aan het vierde doel, de
haalbaarheid, te voldoen, maar dit is nog enigszins onzeker.
Drijvende dok als testfaciliteit. Boven: zijaanzicht/doorsnede. Onder bovenaanzicht voor resp. 2D en
3D opstelling.
Het idee behelst het inzetten van een groot drijvend dok (of ander ponton) als
grootschalige testopstelling. Dit dok wordt met zijn kop in de golven op locaties gelegd
waar een kunstrif toegepast zou kunnen worden. De natuurlijke golfslag in de zee is de
aandrijving van de golven in de testopstelling. Hiermee is golfslag in zo verre regelbaar
dat bij te grote golfslag het dok weggevaren kan worden.
De metingen kunnen gecontroleerd vanaf de zijkant van het dok worden uitgevoerd. De
testopstelling kan aan de kade gebouwd worden. Waterdiepte veranderen, schade
opnemen en testopstelling herbouwen kunnen relatief makkelijk omdat het dok
opgedreven en weggevaren kan worden.
Deltares 7

Workshop Kunstriffen
Z4589
In een dok van 50*150 m 2 kunnen 2D proeven op grote schaal gedaan worden en 3D
proeven op kleine schaal. Aannemende dat het dok 150 m lang is, geeft dit als schaal
voor de 2D proef een schaal 5 à 10, als het stuk voorland tussen rif en duin wat wordt
ingekort. De 3D proeven kunnen op een schaal van ongeveer 50 worden uitgevoerd.
Tijdens de brainstorm werd gedacht dat de meest voorkomende golfhoogte op de
Noordzee rond de 2 m is, wat de 2D test de meest haalbare maakte. Uit gegevens van
www.golfklimaat.nl blijkt dat gedurende de zomer kleinere golven het vaakst
voorkomen, zodat beide weer mogelijk lijken.
Van het meetprogramma is zeker iets moois te maken. Bij Hotel New York kan mooi
begonnen worden (ook in de Maas is er mooie golfslag). En er kan telkens een nieuwe
kustplaats worden aangedaan (Scheveningen, Egmond, Bloemendaal). Zo kunnen de
kustbeheerder van meerdere badplaatsen bekend raken met het idee van een kunstrif,
terwijl er redelijk gecontroleerde experimenten worden uitgevoerd.
Voordeel van dit idee is dat de testen bij verschillende kustlocaties gedaan kunnen
worden. Zodoende zullen beheerders van verschillende kustplaatsen op de hoogte
worden gesteld van het idee van het kunstrif. De testen zullen tijdens relatief rustig
weer gedaan moeten worden, zodat de (bad)gasten met behulp van een boot getuige
kunnen zijn van de testen.
4.1.1 Haalbaarheid:
Er is navraag gedaan bij Damen Shiprepair Rotterdam (DSR) waar enige drijvende
dokken in gebruik zijn tot orde 150 m lang en 30 m breed. Het blijkt dat dokken van 50
m breed niet vaak gebouwd worden, wat de mogelijkheid voor 3D testen wat minder
waarschijnlijk maakt. De huur van een dok is 600 euro per dag bij Damen. Dit is
bijvoorbeeld minder huur dan een Deltagoot. Op internet staan wereldwijd verschillende
van de grote dokken te koop voor orde 3–7 miljoen euro). Als een dok gekocht, en later
weer verkocht zou worden, zal dit waarschijnlijk minder dan 0,5 miljoen euro kosten.
Drijvende dokken in Gdansk (copyright: S. Brosen) en dok in scheepswerf Reimerswaal
Ook qua golfmechanica lijkt het goed mogelijk om de golven te vangen. De rechte
muren aan weerszijden van een dok zijn uitermate geschikt om de golven te sturen en
zich goed voort te laten planten. In hoeverre het ponton met de golven meebeweegt en
de proeven verstoort is nog niet geheel duidelijk. Een lengte van 150 m is 3 à 4 keer de
golflengte van de betreffende golven, dus de respons in langsrichting (stampen) zal
meevallen, al zal enige beweging nog wel kunnen optreden. Dit maakt heel precieze
controle over de golven moeilijk. De rolbeweging (om de lengteas) kan een groter
probleem zijn. Of een open dok het gewicht van de opstelling (duin en rif) kan dragen is
ook nog niet helemaal zeker.
Deltares 8

Workshop Kunstriffen
Z4589
De uitdaging die blijft is de technische haalbaarheid en daaraan gekoppelde vraag of
een beschikbaar dok te vinden is. Volgens DSR kan een dok met een windkracht van
maximaal 4/5 Beaufort uitvaren. Toch geeft een wind op de grens van 4 en 5 Beaufort
(met snelheid 8 m/s) al golven van grofweg 2 m hoog en 6 seconden piekperiode. Dit is
al genoeg voor een proef op grote schaal. Het is de vraag of voor dit aparte werk met
risico’s een dok verhuurd wordt. Het ligt er vooral aan of het dok verzekerd zal kunnen
worden voor dit niet-standaard idee.
Voor meetlokatie Noordwijk is op www.golfklimaat.nl gekeken in hoeverre de golfslag
tijdens de zomer geschikt is voor de testen. Er bleek dat er tijdens de zomermaanden
65% van de tijd golven tussen de 0,5 en 2 m optreden. Dit betekent dat er grofweg 50%
van de tijd gemeten zou kunnen worden met een 2D opstelling.
Metingen kunnen goed vanaf de hoge zijkanten van het ponton gedaan worden.
Bijvoorbeeld met behulp van videotechnieken die voor de Deltagoot (ongeveer dezelfde
schaal) zijn ontwikkeld.
4.1.2 Grove kostenraming
Dagprijs:
5 man 4000
materiaal 1000
huur ponton 1000
overig 2000 +
8000
Programma plus totaalkosten
gereed maken ponton: 10 dagen
bouw constructie 1: 10 dagen
locatie 1 testen: 10 dagen
herbouw:
5 dagen
locatie 2 testen: 10 dagen
herbouw:
5 dagen
locatie 3 testen: 10 dagen +
60 dagen = 480 000 euro
Uitwerken van metingen: ca. 50 000 euro, transportkosten ca. 50.000 plus
onzekerheden van 200 000 euro, maakt de totaalkosten grofweg 800 000 euro.
Deltares 9

Workshop Kunstriffen
Z4589
4.2 Pilot 2 Een schaal proef in werkelijkheid (schaal 1:2) voor de Nederlandse
kust, bijv. Bloemendaal (18 punten).
Doel: In de praktijk, maar wel op schaal testen van rif en veiligheid (duinafslag)
(Een verdere uitwerking is na de workshop door Deltares gedaan.)
Het hoofdidee bij deze proef is om op een locatie langs de Nederlandse kust op
halve schaal een kunstrif en een bijbehorend miniduin te bouwen en te testen. De
locatie Bloemendaal lijkt hiervoor uitermate geschikt omdat hier grote behoefte is
aan extra zand om een breder strand te verkrijgen en omdat het al aanwezige
zandbanket waarop zomers de strandtenten staan als miniduin gebruikt kan
worden in de winter.
storm
NAP-2 m
nieuw zandbanket
rif
1,5 km
strand
duin
3 km
800 m
60 m
bestaand
zandbanket
Het bestaande zandbanket zal in dwarsrichting (naar voren) uitgebreid worden (zie
sheets) en in de winter een dusdanige vorm krijgen dat deze voor de proef geschikt
is. Aangezien het huidige banket aan de voorkant al een helling van 1 : 1 heeft is
dit al een prima vorm en is een zeewaartse uitbreiding simpel te realiseren. Tijdens
de proef gedurende de winter zal een gedeelte van het nieuwe deel afslaan en
zand toeleveren aan het voorliggende strand.
Deltares 10

Workshop Kunstriffen
Z4589
In lengte richting wordt het zandbanket vergroot tot een lengte van ongeveer 3 km,
zodat voldoende ruimte ontstaat voor minimaal drie vakken.
Een midden vak (zie tekening) van ongeveer 1500 meter zodat er plek is voor twee
verschillende rifontwerpen en twee buitengedeelten zonder rif. Deze dienen ter
referentie van de proef voor de situatie zonder rif. De duinafslag in deze beide
gedeelten kan dan vergeleken worden met de duinafslag in de twee midden
gedeelten. Een kortere proefopstelling met een lengte van 2400 meter banket en
800 meter rif is ook mogelijk. In dat geval kan maar een rifontwerp tegelijkertijd
beproefd worden. De lange opstelling vergt ongeveer 100.000 m 3 zand, de kortere
ongeveer 80.000 m 3 .
Een groot pluspunt van deze opstelling is dat deze hoeveelheid zand na de proef
ten goede komt aan het strand van Bloemendaal. Op dit moment is er in
Bloemendaal grote behoefte aan een breder en hoger strand. De laatste jaren is er
geen suppletie bij Bloemendaal uitgevoerd omdat deze niet nodig is vanuit de
kustlijnzorg. De basiskustlijn wordt niet onderschreden en er is ook geen
veiligheidsprobleem.
Het rif kan bij deze proefopstelling dichter bij de kust liggen en zou samen kunnen
vallen met de binnenste brekerbank op de -5 meter diepte lijn op een afstand van
ongeveer 800 meter uit de kust. Door de geringere diepte kan het rif fors kleiner en
goedkoper zijn. Een belangrijke innovatieve gedachte is om het rif geheel op te
bouwen met behulp van geocontainers. Bij een rif dat een superstorm moet breken
is dat onmogelijk. Bij dit proefrif kan het wel omdat de golven in en gemiddelde
winter veel kleiner zijn. Geocontainers zijn al getest bij golfhoogten tot 3,5 m, zij het
met enige schade. Door geocontainers toe te passen zijn twee grote voordelen te
behalen:
Na de proef is het rif eenvoudig te verwijderen met een baggervaartuig.
Het zand komt ten goede aan het kustprofiel en de omhulsels worden
verwijderd uit het systeem.
De proef is tevens een beproeving van de geocontainers in een werkelijke
situatie.
4.2.1 Duur van de proef:
De duur van de proef is gepland op een winterseizoen. Bij tegenvallende resultaten
(weer en meetinstrumenten heb je niet helemaal in de hand) of bij uitgebreidere
wensen kan de proef eenvoudig nog een of meerdere winterseizoenen doorgezet
worden. In de zomer mogen de strandtenten weer op het banket en het
daaropvolgende winterseizoen zijn het rif en de metingen weer aan de beurt.
4.2.2 Morfologische aspecten:
Langdurige morfologische metingen zijn gegeven de duur van de proef onmogelijk.
Wel kan op korte termijn gekeken worden naar het morfologische gedrag van het
kunstrif. Omdat deze dichter bij het strand ligt zullen de morfologische effecten veel
groter zijn. Achter het rif zal zich vermoedelijk een erosiegeul vormen met twee
erosiekuilen aan de uiteinden van het rif. Aangezien het rif na de proef verwijderd
wordt en er dan extra zand voor het kustprofiel ter beschikking komt is dit
morfologisch gezien geen probleem. De morfologische veranderingen zijn juist
interessant en dienen goed bemeten te worden. Dit levert een schat aan informatie
op, die in andere projecten prima gebruikt kunnen worden.
Deltares 11

Workshop Kunstriffen
Z4589
4.2.3 Monitoring:
Voor de monitoring van de proef wordt gedacht aan bodem metingen en golf
metingen. Tevens kan een argus camera op de meetpaal gemonteerd worden.
Bodemmetingen.
Voor de proef en een aantal malen tijdens de proef (tijdens het winterseizoen) moet
de bodem gelood worden. Dit kan conventioneel met schepen of met een nieuwe
meettechniek die door de TU Delft ontwikkeld is door middel van een jetski. Deze
laatste is veel flexibeler inzetbaar en vermoedelijk ook veel goedkoper. Op het
strand kunnen quads ingezet worden en het zandbanket kan verder met de hand
doormiddel van waterpassingen ingemeten worden (na iedere stormpje).
Golfmetingen
Omdat lange golven niet met boeien te meten zijn worden voor en achter het rif
meetpalen geslagen (3 voor de lange variant en 2 voor de korte variant) . Voor het
verdere golfbeeld worden nog een aantal boeien toegevoegd.
Argus camera.
Met behulp van twee argus camera’s kunnen stereo opnamen van het “duin”
gemaakt worden en kan de afslag in de tijd perfect gemonitord worden
4.2.4 Kosten van de proef:
De kosten van een proef voor een winterseizoen staan hieronder globaal
uitgewerkt. Voor de variant met één rifdoorsnede komt dit neer op ongeveer 3,9
miljoen Euro. De variant met twee doorsnedes komt neer op ongeveer 6,6 miljoen
Euro
Praktijkproef Lange variant kosten Korte variant kosten
Kosten van een rif Rif is 1600 m per m3 Totaal Rif is 800 m per m3 Totaal
hoeveelheid
hoeveelheid
in m3
in m3
Zandbanket 540000 5 2700000 432000 5 2160000
Rif geotubes 102400 20 2048000 51200 20 1024000
Rif zand 320000 5 1600000 160000 5 800000
Meetpaal (golven en argus video) 600000 400000
golfboeien 70000 50000
Lodingen (jetski) 100000 80000
Uitwerking metingen 150000 100000
Verwijderen omhulling geotubes 200000 150000
Bijwerken zandbanket 50000 30000
Overige 200000 200000
Totaal 7718000 4994000
(Voor de afmetingen van het zandbanket is een hoogte van 3m en een breedte van 60 m
genomen. Het rif is aan de top 54 m breed en heeft hellingen van 1 op 3. Voor de lange variant
(rif van 1600 m) is een lengte van het zandbanket genomen van 3000 m en voor de korte variant
2400 meter.)
4.3 Pilot 3 3D Bassin testen (15 punten)
Doel: bepalen invloed van rif op 3D golfpatroon en evt. duinafslag.
Een aspect dat nog verificatie behoeft is de wijze waarop het kunstrif de golven
beïnvloedt. Hiervoor werd door beide groepen gedacht aan 3D testen in een golfbassin.
In zo een bassin kan de opstelling op ongeveer schaal 1:50 worden getest.
Deltares 12

Workshop Kunstriffen
Z4589
Wat er met 3D testen bepaald kan worden is, in volgorde van omvangrijkheid van de
testen:
invloed van doorsnede en layout van de riffen op de golfhoogtes bij de kust, en
met name de efficiëntie van het blokkeren van de NW golven en het doorlaten
van de ZW golven.
stabiliteit van de riffen (incl. uiteindes) onder ontwerpomstandigheden.
invloed van riffen op de afslag van de duinen van de golven, en hoe ver de
invloed zich uitstrekt
invloed op de aangrenzende morfologie, inclusief de langsstroming
De invloed op de morfologie is op deze kleine schaal alleen maar kwalitatief in the
schatten. Toch geeft het al een goed idee van de mogelijke werking van de riffen.
In bestaande golfbassins kunnen op een schaal van ongeveer op schaal 1:50 de kust
en de riffen nagebouwd worden. De golfcondities kunnen heel nauwkeurig opgelegd
worden. Als er een gesegmenteerde golfmachine gebruikt wordt kunnen ook makkelijk
verschillende golfrichtingen en kortkammige golven gebruikt worden.
Het simpelste model wordt gemaakt als alleen het effect van de riffen op de
golfdoordringing getest wordt. Dan kan de zeebodem met een vaste hellende bodem
geschematiseerd worden en worden de riffen op schaal nagebouwd.
In een ingewikkelder model worden (een deel van) de bodem en een duin van zand
aangelegd. Hiermee kan als eerste gekeken worden hoe de duinafslag verandert met
een ontwerpstorm met golven ongeveer loodrecht op de kust. Hierbij wordt dan een
soort dwarstransport bepaald met enige 3D effecten doordat de golfhoogtes achter het
rif variëren. Dit geeft een (deel)antwoord op de belangrijkste vraag of de veiligheid
gewaarborgd is met een rif. Er wordt dan echter niet gekeken naar de langsstroming,
welke alleen met veel inspanning is te realiseren in een labopstelling.
Er zijn testen te doen met een langsstroming, waarbij naast de golven ook de
langsstroming (van water én sediment) geregeld dient te worden. Dit geeft echter
modeleffecten, en het is de vraag of het dan de inspanning nog waard is.
4.3.1 Grove kostenschatting:
Uit ervaring met metingen aan golfbrekers e.d. kan gezegd worden dat voor orde 100 à
200 k€ de invloed van de constructie op het golfpatroon onderzocht kan worden,
afhankelijk van het aantal varianten dat getest wordt.
Gebaseerd op onderzoek aan erosie aan duinen in een golfbak, kan geschat worden
dat voor orde 600 k€ de invloed op de afslag van het zand (kwalitatief) bepaald worden,
als ook het langstransport van het zand gemodelleerd wordt. Zonder langstransport zal
het orde 200 k€ minder kosten.
4.4 Pilot 4 Speeltuin voor alternatieve bouwwijzen rif (14 punten)
Doel: bepalen optimale constructievorm van rifdoorsnede.
De vraag hoe het rif er in werkelijkheid constructief uit zou kunnen zien en hoe je
het zou moeten aanleggen heeft de deelnemers van de workshop beziggehouden.
Een aantal ideeën hiervan zijn eventueel te matchen met Pilot 2 : Een schaal proef
in werkelijkheid (schaal 1:2) voor de Nederlandse kust (bijv. Bloemendaal). De
Deltares 13

Workshop Kunstriffen
Z4589
ideeën betreffen verschillende rifvormen en het uittesten ervan in de praktijk (1:1) of
op schaal in de praktijk.
Er zijn verschillende vormen bedacht (zie sheets) met geocontainers, zand en
stortsteen, prefab elementen etc. Een mogelijk materiaal kan zijn alleen zand of
een combi van zand met een grindbescherming. De gedachte is om het rif veel
breder te maken zodat het bestand is tegen grote stormen. Tijdens een superstorm
moet voldoende blijven liggen zodat golven voldoende breken en de duinafslag niet
te groot is. Bij dit soort constructies moet dan af en toe wel wat onderhoud
gepleegd worden middels zand (en grind) suppleties. Door tevens grind te
gebruiken kan lengte van het rif en erosie ervan beperkt worden. Verdere combi’s
met breuksteen zijn uiteraard ook mogelijk.
4.5 Pilot 5 2D grootschalige gootproeven (12 punten)
Doel: invloed van rif op duinafslag én publiciteit.
In een grootschalige golfgoot zoals de Deltagoot of de GWK in Hannover kunnen het rif
én het duin op grote schaal nagebouwd worden, met een schaalfactor van ongeveer
1:5. Omdat er op deze grote schaal gewerkt wordt is de afslag van het duinprofiel goed
te bepalen. Omdat de zaken als de beïnvloeding van de lange golven door het rif en het
effect van die lange golven op het duin alleen nog maar uit redelijk experimentele
ongecalibreerde computersimulaties volgen, kan dit mooi gevalideerd worden in een
gecontroleerde grootschalige opstelling. Ook kunnen verschillende doorsnedes getest
worden op stabiliteit en lokale erosie.
Grove kostenschatting: gebaseerd op recente duinafslagproeven die in de Deltagoot
zijn uitgevoerd is de verwachting dat deze proef voor orde 500 k€ uitgevoerd kan
worden.
4.6 Pilot 6 Pilot in het IJsselmeer met een schaal 1:5 (6 punten)
Doel: pilot op kleinere schaal, plus het verkrijgen van draagvlak.
Een pilot in een Noordwest hoek van het IJsselmeer geeft mogelijkheden vanwege
de grote strijklengte en veel voorkomende zuidwesten wind. Door een mini strand
en duin aan te leggen of te versterken biedt dit in de toekomst perspectief voor de
recreatie (zie sheet).
Door het ontbreken van getij wordt de situatie wel wat anders, mogelijk wordt de
werking van het rif juist te goed. Ook komen de kustplaatsen in Nederland niet direct in
aanraking met het rif.
Een tweede locatie waaraan gedacht werd was de Bukdijk in het zuidwesten van
het IJsselmeer. Deze dijk ligt op het ogenblik zonder functie en zou deels verlaagd
kunnen worden. Of dit mogelijk is qua waterkwaliteit in Markermeer is niet zeker.
Ook wordt de morfologie niet direct getest.
4.7 Pilot 7 Pilot tijdens bouw Maasvlakte 2 (6 punten)
doel: gebruik maken van bouw MV2 om goedkoop een pilot te realiseren
Tijdens de bouw van de tweede Maasvlakte is er misschien een mogelijkheid om het
concept van het kunstrif uit te testen. Idealiter werd gedacht aan het gebruik van de half
Deltares 14

Workshop Kunstriffen
Z4589
afgebouwde harde zeewering op de Maasvlakte heen als kunstrif, en een deel van het
opgespoten achterland als duin. Hiermee zo heel goedkoop een pilot te realiseren zijn.
Het lijkt echter moeilijk haalbaar om dit idee op dit ogenblik nog in te passen in het
bouwschema van de Maasvlakte2.
4.8 Pilot 8 Kennisvraag goed analyseren ( 5 punten)
Doel: Eerst alle kennisvragen beter analyseren zodat pilots en tests gericht ingezet
kunnen worden.
Dit betreft geen aparte pilot, maar is meer een voorwaarde die voor alle pilots geldt.
Zie sheet, deze spreekt verder voor zich.
4.9 Pilot 9 Zandmotor gebruiken om kunstrif voor te leggen
(groep 2)
doel: zandmotor als duin gebruiken om een pilot er voor te realiseren
2 punten
Dit idee behelst het gebruiken van de zandmotor als testlocatie voor de pilot. De
zandmotor wordt aangelegd als tijdelijke duin op schaal en een tijdelijk rif wordt er voor
gelegd. Nadeel van dit idee is dat het kunstrif de werking van de zandmotor beïnvloedt,
wat niet gewenst is omdat die werking juist ook gemonitord zal worden. De zandmotor
zelf is natuurlijk ook nog een idee dat beproefd wordt.
4.10 Pilot 10 Gewoon aanleggen (2 punten)
Doel: learning by doing
Dit behoeft geen verdere uitleg!
4.11 Pilot 11 Ecologie, aansluiten bij proeven op de havendammen van
IJmuiden (1 punt)
Doel: bepaal invloed van een rif op de ecologie door bestaande mariene
kunstwerken te bestuderen.
Na de workshop heeft Mindert de Vries nog input kunnen geven, hieruit bleek het
volgende:
Op dit ogenblik wordt bij de havendammen van IJmuiden geëxperimenteerd met
zogenaamde x-blocs. Dit zijn grote betonnen blokken met grote hoekige vormen,
die door deze vorm meer samenhang vertonen en daardoor beter bestand zijn
tegen hoge golven. De proeven betreffen tevens een ecologische component, het
oppervlakte van de x-blocs. Er worden twee verschillen typen blokken gebruikt,
blokken met gladde oppervlakken en blokken met ruwe oppervlakken. Het doel is
om na te gaan hoe deze verschillende oppervlakken effect hebben op de ecologie
en welke levensvormen zich gaan hechten aan de blokken. De proef betreft zowel
de buitenkant (onderhevig aan zware golfaanval) als de binnenkant (weinig effect
van golven en een rustige omgeving) van de havendam. Deze twee proeflocaties
zouden prima gebruikt kunnen worden om te kijken hoe het leven op de oude
blokken zich ontwikkeld heeft en wat het verschil is tussen binnen en buiten.
Deltares 15

Workshop Kunstriffen
Z4589
Tevens kunnen eenvoudig proeven toegevoegd worden. Nieuwe materialen voor
een kunstrif kunnen hier uitgetest worden.
Naast IJmuiden kunnen ook andere locaties gebruikt worden, zoals Maasvlakte,
Eierlandse dam, havendammen Hoek van Holland, Pettemer zeewering,
Westkappelse zeedijk, etc etc.
4.12 Pilot 12 Zandmotor als kunstrif (0 punten)
Doel: gebruik maken van zandmotor als kunstrif.
De zandmotor kan ook zelf als kunstrif gebruikt worden. Hiertoe moet de motor ook tot
ongeveer 1 m onder de zeespiegel worden aangelegd. Het feit dat de zandmotor niet
een statische constructie is maakt de vergelijking echter wel moeilijk. Dit ondervangen
door de zandmotor te versterken, zoals ook op de sheets wordt voorgesteld, lijkt
moeilijk haalbaar, omdat het strijdig is met het idee van de zandmotor. De ideeën die
aangedragen worden voor combinaties van zand en andere bouwstenen zijn wel nuttig
wat betreft de opbouw van het rif zelf en passen meer bij idee 4, de ‘speeltuin’.
4.13 Pilot 13 Prototype 1:2, alleen golven meten (0 punten)
Doel: golfdoordringing achter een pilotopstelling meten aan Nederlandse kust.
Dit was een eerste idee om een kleinschalig prototype voor de Nederlandse kust te
leggen om de golfdoordringing te meten, maar dat lijkt niet echt haalbaar, omdat betere
metingen qua golfvoortplanting door middel van bassinproeven verkregen kunnen
worden (idee 3).
4.14 Pilot 14 Prototype in gebied met hogere golven (0 punten)
Doel: Test prototype onder ontwerpomstandigheden.
Blijkbaar wilde er niemand naar Hawaï toe. Toch is het een goed idee om dit soort
constructies op andere plekken neer te leggen, waar de omstandigheden veel
zwaarder zijn. Wat betreft het kunstrif moet het dan wel een locatie zijn met duinen.
Indien men alleen geïnteresseerd is in de golven kan men natuurlijk ook op zoek
gaan naar een bestaand natuurlijk rif om daar voor en achter het rif golfmetingen te
doen.
4.15 Pilot 15. Rekenmodellen inzetten (0 punten)
Doel: bepaling morfologische verandering langs kust door rif.
Dit idee wordt niet erg beschreven op de sheets. Dat het geen stemmen heeft gekregen
heeft vooral te maken met het feit dat het niet om een pilot/test gaat. Toch is het idee
op zich wel nuttig. Het komt er op neer om de grootschalige morfologische invloed die
het rif heeft op de kust te bepalen. De grootschalige invloed wordt voornamelijk
beïnvloed doordat het langstransport onderbroken wordt. Als de invloed van de riffen op
de golven en de afkalving van de duinen bekend is, kan dit als invoer dienen voor
numerieke sommen om de invloed van de riffen op de kustvorm en/of hoeveelheid
suppletie in te schatten. Ook zouden er betere Xbeach sommen gemaakt kunnen
worden om de invloed van de riffen op de duinafslag met meer zekerheid te kunnen
bepalen.
Deltares 16

Workshop Kunstriffen
Z4589
5 Conclusies en beoordeling
Er zijn 5 ideeën gegenereerd die meer dan 10 stickers kregen:
• Pilot 1 Ponton of dok met schaalmodel voor Nederlandse kust “out of the box in
the box” (19 punten)
• Pilot 2 Een schaal proef in werkelijkheid (schaal 1:2) voor de Nederlandse kust
(bijv. Bloemendaal) (18 punten)
• Pilot 3 3D Bassin testen (15 punten)
• Pilot 4 Speeltuin voor alternatieve bouwwijzen rif (14 punten)
• Pilot 5 2D grootschalige gootproeven (12 punten)
De eerste 2 zijn verder uitgewerkt.
De ingeschatte kosten van de eerste 3 alternatieven zijn grofweg:
1: Dok/Ponton 800 000 (haalbaarheid onzeker)
2a: Pilot voor kust NL 1:2 7 700 000
2b: Pilot voor kust NL 1:4 5 000 000
3a: Bassin testen (golven) 200 000
3b: Bassin testen (morfologie, dwars) 400 000
3c: Bassin testen (morfologie, langs) 600 000
5: grootschalig gootproeven 500 000
Deltares 17

Workshop Kunstriffen
Z4589
Beoordeling concepten praktijkproef
Naast de beoordeling door middel van stickering tijdens de workshop is daarna door de
projectgroep een verdere beoordeling gemaakt aan de hand van 4 criteria:
Overtuigingskracht stakeholders
Overtuigingskracht wetenschappers
Haalbaarheid (kosten, locatie) en
Publiciteitswaarde
Indien bijvoorbeeld alleen naar haalbaarheid en kosten gekeken wordt komen de
rekenmodellen er het beste af, het dok komt er qua publiciteitswaarde het beste er van
af. Om de stakeholders te overtuigen komt de proef aan de kust er het beste van af. De
totale score komt goed overeen met de score die tijdens de workshop bepaald is.
Beoordeling concepten praktijkproef
++ hoog - matig
+ coldoende -- laag
0 neutraal
Nr
Overtuigingskracht
stakeholders
Overtuigingskracht
wetenschappers
Haalbaarheid
(kosten, locatie)
Publiciteitswaarde
Overall
beoordeling
Omschrijving
1 Schaalmodel in dok of ponton + + + ++ 5 19
2 Schaalproef voor Ned. Kust ++ + 0 + 4 18
3 Testen in 3D bassin 0 ++ + 0 3 15
4 Speeltuin voor alternatieve constructievormen0 + + + 3 14
5 2D grootschalige gootproeven + ++ 0 + 4 12
6 Pilot in IJsselmeer 0 0 + + 2 6
7 Pilot tijdens bouw Maasvlakte 2 + 0 0 + 2 6
8 Kennisvraag goed analyseren * 5
9 Kunstrif afschermend voor zandmotor 0 - + + 1
10 Gewoon aanleggen + -- - + -1 2
11 Ecologie; aansluiting bij lopende zaken * 1
12 Zandmotor als kunstrif 0 - - - -3 0
13 Prototype 1:2, alleen golven meten + + - + 2 0
14 Prototype in gebied met hoge golven 0 0 0 - -1 0
15 Rekenmodellen i.p.v. praktijkproef -- 0 ++ -- -2 0
Score workshop
*: deelfacet voor alle praktijkproeven
Deltares 18

Workshop Kunstriffen
Z4589
A
Uitgedeelde spelregels brainstorm
Deltares 19

Workshop Kunstriffen
Z4589
Deltares 20

Workshop Kunstriffen
Z4589
Deltares 21

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
B
Flipover sheets met ideeën
Deltares 22

Workshop Kunstriffen
Z4589
C
Sheets presentatie Sjaak Jacobse
Deltares 22

WaterINNovatiebron
WINN
Innovatieprogramma voor de
watertaken van Rijkswaterstaat
Presentatie projectresultaten
WINN Kunstriffen
10 juli 2008
Projectkader
• Samenwerkingsverband Rijkswaterstaat,
Royal Haskoning en Deltares
Nov 2005
Feb 2006
Intentieverklaring 1 e dag van Maarssen
Verkenning draagvlak
Aantonen principewerking
Jan 2007
GO voor ontwikkelen bureau studie
Fase 1; Technische Haalbaarheid
Sep 2007
GO
Fase 2; Maatschappelijke Meerwaarde
Maart 2008
Mei 2008
GO
Fase 3; Bestuurlijke implementatie
1

Opbouw presentatie
• Wat is het concept?
• Waarvoor biedt het een
oplossing?
• Is het technisch haalbaar?
• Wat is de meerwaarde hiervan?
• Van “concept” naar geaccepteerde
maatregel
Wat is het concept?
Normale omstandigheden:
Er blijven golven aan de kust
Zware stormen:
Golven bij de kust worden lager en korter
2

Uitdagingen kusthandhaving
Klimaat
Stormen en zeespiegel
Veiligheid
Buitendijks bouwen
Commissie Poelman
Wonen
Stedenlijke vernieuwing
Recreatie
Behoefte aan
open ruimte
Planvorming
ontwikkeling
kustzone
Economie
Bescherming
geinvesteerd kapitaal
Knelpunten aan de kust
Credo “zacht waar kan en hard waar moet” blijft
toepasbaar mits:
• Wet en regelgeving grootschalige zandwinning
en suppletie toestaat
• Er dynamiek aan de kust geaccepteerd wordt
• Er ruimte is om de kust te versterken
• De consequenties van “harde” ingrepen beperkt
zijn
• Het buitendijks geïnvesteerd kapitaal tóch
voldoende beschermd blijft
3

Kuststeden
Paradigmashift?
• Investeren in hogere veiligheid (normen)
waterkeringen of gevolgschade
beperken?
• Waterkeren op “het scherpst van de
snede” of een brede kustzone
benadering toepassen?
• Belasting opvangen op de waterkering
(bolwerk) of voor de kust al reduceren
(transitiezone)?
4

Concept voor Noordzeecasus
• 1,5 km. uit de kust
• Lengte van enkele km.
• Altijd onder water
Concept voor Noordzeecasus
• 1,5 km. uit de kust
• werkt vooral tijdens storm
• weinig invloed op
kusttransport
• altijd onder water
5

Concept voor Noordzeecasus
Veilig
• Golven breken ver uit de kust en worden lager en
korter
Robuust
• Onderhoudsvrije constructie
• Kan meegroeien met verwachte zeespiegel stijging
Groen
• Harde substaten zorgen voor verrijking onder water
natuur
Helpt het voor de veiligheid?
Invloed bij ontwerpcondities
Golfhoogte
Golfperiode
6

Helpt het voor de veiligheid?
XP YP DEPTH WATLEVHSIGN TM01 TMM10 RTP DIR DSPR TM02
Rif 77980.00 459000.00 12.83 4.50 4.31 8.01 10.18 13.98 321.00 30.75
Basecase 77980.00 459000.00 12.83 4.50 5.61 9.60 11.03 13.98 317.50 22.96
-23.11% -16.51% -7.71% 0.00% 1.10% 33.93%
VaDens (m/Hz/m)
60
50
40
30
20
10
0
Spectra at breaker line
0 0.1 0.2 0.3
Frequency (Hz)
Rif
Basecase
Helpt het voor de veiligheid?
golfhoogte
zonder rif
golfhoogte
met rif
Lange (gebonden) golven
Korte golven
7

Helpt het voor de veiligheid?
Winst Noordzee Kunstrif:
•70% reductie afslagvolume
•50% reductie positie afslaglijn
Morfologische effecten
8

Werking boven water rif
Werking onder water rif
(R. Ranasinghe et al., 2006)
9

Ontwikkeling kustlijn
parallel rif
Ontwikkeling kustlijn
lamellen rif
10

Technische beoordeling
Kustveiligheid
• Verhoogt de veiligheid
• Draagt bij aan beschermt buitendijkse
waarden (beperking risico afslagzone)
• Altijd aanvullend op primaire
waterkering (geen vervanging)
• Reduceert de gevolgen van
klimaatverandering, maar helpt an sich
niet tegen een stijgende zeespiegel
• Modulair aanpasbaar aan
veranderende veiligheidsbehoefte
Technische beoordeling
Kustonderhoud
• Beperkte aanwas van de kust achter
een rif
• Suppletiebehoefte blijft, maar op
andere locaties
• Een rif met openingen beïnvloedt de
kust minder dan een gesloten rif
11

Technische beoordeling
Ecologie
• Bij het rif vestigen zich hardsubstraat
soorten
• Geen beïnvloeding van de
zwemwaterkwaliteit
• Geen invloed op (slib en
larventransport naar) de Waddenzee
Maatschappelijke beoordeling
Kosten en baten
• Aanlegkosten rif duurder dan regulier
duin of dijk. Aanlegkosten wel
vergelijkbaar met complexe
kustversterkingen
• Overlast bij aanleg rif aanzienlijk minder
groot dan bij kustversterking
• Oplossing die karakter en
aantrekkelijkheid voor toerisme weinig
aantast in vergelijking met ophoging
boulevard, aanleg duin
12

Maatschappelijke beoordeling
Meerwaarde
• Rif past in plaatje om kusteconomie te
versterken
• Aantrekkelijk voor duurzame recreatie;
kust en zee blijven voelbaar, proefbaar
en tastbaar.
• Positief voor veiligheid buitendijkse
gebieden
• Versterking ecologische waarden
Noordzee kustzone
Rif als verborgen veiligheid
13

Bestuurlijke implementatie
Beoogd effect:
Het “laten landen” van de boodschap dat een
kunstrif een interessant alternatief is voor de
kustveiligheidsproblematiek bij kuststeden naast
reguliere oplossingen.
Project doelstelling
Het verkrijgen van draagvlak bij stakeholders om het
kunstrif concept verder operationeel te maken door
middel van een pilot.
Samenhang activiteiten
Ontwikkelen visie op externe communicatie en PR
Pilot
Ideevorming pilot
Interne workshop
Inhoud pilot
Draagvlak
Analyse
koppelingskansen
Analyse stakeholders
Verkennende
gesprekken
Communicatie
Middelen (o.a. brochure)
Ontwikkelen
beeldmateriaal
Uitwerking pilot
Publicatie brochure en persbericht
Workshop
Potentiële projectpartners
Voorbereiden publicatie
persbericht
Intentieverklaring
Pilot kunstrif en persbericht
14

Inhoudelijke voorbereiding pilot
Doel: rijp maken ten behoeve van planstudies
Wat is hiervoor nodig:
Bestuurlijk
Technisch
» Veiligheid
» Aanleg
» Ecologie
» Morfologie
Succesfactoren
Cruciale succesfactoren:
1.) Lobby op meerdere (informele) niveaus
2.) Vertrek vanuit een onafhankelijke positie (laat pot.
Projectpartners vertellen waarom zij een kunstrif als
interessante mogelijkheid zien).
3.) Ontwikkel een sluitend verhaal; laat ter
voorbereiding vooraf een ander het concept
compleet afkraken.
4.) Draagvlak is niet te plannen; maar ontstaat in
reactie op nieuwe ontwikkelingen. Grijp actualiteit
aan om draagvlak te creëren.
15

Succesfactoren
Vervolg cruciale succesfactoren:
5.) Mik op één of twee probleemeigenaren die het
concept willen adopteren.
6.) Let op met private partijen; projectontwikkelaars
investeren alleen in quick-wins.
7.) Zoek naar internationale kansen waarbij partijen
willen investeren in kennisexport en andere een
pilotlocatie willen aanbieden.
8.) Probeer mee te liften met grote projecten zoals
MV2.
Discussie / vragen
16