Onderzoek-naar-stigmatisering-en-zelfbeeld1

Luctor et Emergo Stigmatisering en zelfbeeld
2.4.2 herstel ondersteuning
Na meer dan twintig jaar onderzoek in de Verenigde Staten blijkt, zo wordt beschreven door de
initiatiefgroep ‘Herstelondersteuning‘ (2011), dat 25% van de mensen die met een herstelproces aan
de slag gaan tot een algeheel herstel komt (ongeveer vanaf niveau 61-70 van AS-V uit de DSM-IV) en
dat ruim 40% tot een gedeeltelijk herstel komt. Een gerichte ontwikkeling met betrekking tot herstel
en herstelondersteuning zou dit percentage omhoog kunnen brengen.
Herstelondersteuning is ontstaan vanuit het inzicht dat het voor mensen met een langdurige
psychische kwetsbaarheid lastig kan zijn zich staande te blijven houden, in het dagelijks leven te
functioneren, hun leven op de rit te krijgen en te houden en een zinvolle invulling aan hun leven te
geven na het vaststellen van een diagnose, of te leven met de problemen die samenhangen met de
diagnose.
Belangrijk bij herstel zijn factoren als hoop en perspectief zien. Onmisbaar daarbij zijn de steun en
positieve verwachtingen van familie, naastbetrokkenen en de omgeving. Herstel is dan wel een uniek
individueel proces, kennis over herstel is van belang voor mensen die ondersteuning geven ten tijde
van het herstelproces. Kennis maakt dat er meer begrip en inzicht is en men iemand beter kan
ondersteunen wanneer daar behoefte aan is.
Binnen herstelondersteuning wordt gewerkt met de herstelvisie zoals Anthony (1993) deze verwoord
heeft. De kern van deze visie is dat herstel een actief proces is dat vanuit een persoon zelf komt.
Mensen hebben zelf de sleutel tot hun eigen herstel, bepalen zelf hoe ze het herstelproces
doorlopen en of ze wel dan niet daarbij stimulans van anderen toestaan of wensen.
Er wordt in de herstelondersteuning gewerkt met herstelprogramma’s. Deze zijn ontwikkeld op basis
van de aan elkaar verbonden begrippen herstel, empowerment en ervaringsdeskundigheid.
Binnen deze herstelprogramma’s ondersteunen mensen met een langdurige psychische
kwetsbaarheid elkaar en wisselen ideeën uit over werkzame manieren om met hun aandoening om
te gaan. Men kan zich binnen deze herstelprogramma’s versterken en de eigen mogelijkheden
(verder) ontwikkelen. Met de herstelprogramma’s krijgen mensen de kans om hun eigen ervaringen
weer te geven in een ervaringsverhaal wat naar buiten toe gebracht kan worden om zo de negatieve
beeldvorming vanuit de maatschappij te bestrijden, maar ook het eigen beeld te versterken
(www.kenniscentrumphrenos.nl oktober 2011).
Boevink & Dröes (2005) geven aan dat mensen met een langdurige psychische kwetsbaarheid door
de vaak complexe problematiek vaak een langdurig hulpverleningsverleden achter zich hebben
liggen, waardoor afhankelijkheid, weinig zelfvertrouwen, een gevoel van geen controle over hun
leven hebben, gemarginaliseerde sociale contacten en een laag zelfbeeld veel voorkomende
verschijnselen zijn. Boevink & Droës geven aan dat door een andere meer holistische benadering, de
cliënt weer in zijn of haar kracht kan komen te staan. In deze visie wordt niet alleen gekeken naar de
medische kant van de behandeling, maar wordt de cliënt benaderd vanuit een mensvisie: wie is de
persoon achter de cliënt, waar liggen zijn mogelijkheden, waaruit kan hij krachten ontlenen, wat zijn
de wensen van de cliënt. Er wordt mét hem en niet óver hem gesproken en overlegd. Hierdoor krijgt
de cliënt (weer) een eigen stem, hij wordt gehoord. In beschreven en gebundelde verhalen over
herstel komt telkens terug dat werkelijke aandacht, het er werkelijk voor de persoon ‘zijn’, herstel
bevorderend heeft gewerkt.
Het ‘er voor de ander zijn’ wordt onder andere benadrukt door Baart & Kal (2001) in de door hen
ontwikkelde ‘Presentiebenadering’. Deze benaderingswijze wordt onder andere met succes
22