Onderzoek-naar-stigmatisering-en-zelfbeeld1

Luctor et Emergo Stigmatisering en zelfbeeld
het terugkijken op wat er met je gebeurd is kun je je eigen levensverhaal her kaderen, waarbij jijzelf
de betekenis van je ervaringen bepaalt en die niet meer door anderen laat bepalen.
Het belang van het vertellen van het eigen verhaal is onder andere onderzocht door Muusse &
Rooijen (2009) die aangeven dat het vertellen van de eigen ervaringen en het luisteren naar de
verhalen van anderen, zonder dat men onderbroken wordt in het vertellen van het eigen
levensverhaal en er adviezen of veroordelingen worden gedebiteerd, een helende werking kan
hebben. Het kan herkenning oproepen, waarna een volgend verhaal wordt verteld. Overeenkomsten
en herkenningspunten in de verhalen worden naar voren gehaald en besproken, waardoor er een
gemeenschappelijk verhaal en een ‘wij’ gevoel ontstaat. Door het luisteren naar andere verhalen en
te reflecteren op de eigen ervaringen ontstaat er een gemeenschappelijk doel: het ontwikkelen van
ervaringskennis, dat ingezet wordt voor het herstelproces. Het vertellen van het eigen levensverhaal,
het persoonlijke metascript, voorziet in een universele (psychologische) behoefte van mensen: door
het vertellen van ‘verhalen’, de zogenaamde narratieven, kunnen mensen grip krijgen op hun eigen
leven. Door de aandacht te richten op het eigen levensverhaal ontstaat overzicht over het beeld dat
men over zichzelf gevormd heeft en dat de omgeving hierop van invloed is (geweest). Men kan zich
ervan bewust worden dat het beeld dat men van zichzelf heeft deels ‘verzonnen’ is door zichzelf en
onder invloed van de omgeving. Met dit inzicht kan men andere betekenissen gaan geven aan het
zelfbeeld.Er ontstaat een breder perspectief, er worden mogelijkheden gezien, doelen kunnen
bepaald gaan worden. Door de aandacht hierop te richten ontstaat orde. Er kan ander, zelfbewuster
gedrag ontstaan, waardoor ook de omgeving anders gaat reageren naar de persoon toe. Gedachten
over zichzelf veranderen en kunnen positiever worden: ‘het gaat goed!’. Deze positieve
(zelf)feedback geeft kracht en zo kan er een spiraal omhoog ontstaan. Door een nieuw ontstaan van
zelfvertrouwen kan er langzamerhand gefocust gaan worden op verdere doelen.
Vertellen is altijd mooi,
Zelfs wanneer het tragisch is.
Het zegt ons dat elke lot het onze kan zijn.
Wanneer we van een ervaring of een chaos
een verhaal hebben gemaakt,
hebben we die getransformeerd, zin gegeven.
De ervaring omgezet, de chaos getemd.
Ben Okri, Nigeriaans dichter en romanschrijver(15-03 1959). Naar een bewerking van Doortje Kal
24