Binnenwerk FP Kartonnage (20059-12) incl ABC_Opmaak 1 - PGB

FLEXIBELPENSIOEN2012VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER DEPENSIOENREGELING IN HET KARTONNAGE-EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJF

FLEXIBEL PENSIOENIN HET KARTONNAGE- EN FLEXIBELE VERPAKKINGENBEDRIJFIn deze brochure staan de belangrijkste regels van het pensioenreglement voor het Kartonnage- en FlexibeleVerpakkingenbedrijf bij het Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB). Aan de brochure zelf kunnen geenrechten worden ontleend. Voor de regeling gelden de statuten en reglementen en de uitvoeringsovereenkomstmet het pensioenfonds. Die vindt u op de website www.pensioenfondspgb.nl. In deze brochure hebben we metdeelnemers/werknemers natuurlijk ook de deelneemsters/werkneemsters op het oog.

INHOUD2 Voorwoord5 Over deelneming, waardeoverdracht en premie11 Over het ouderdomspensioen21 Over het partner- en wezenpensioen27 Zelf kiezen en pensioensparen33 Bijzondere situaties en uw pensioen37 Over beëindiging deelneming39 Over klachten en geschillen41 Aanvragen van pensioen, meer informatieBijlagen:43 Bijlage 1: over de organisatie en het bestuur van het pensioenfonds46 Bijlage 2: veranderingen in uw omstandigheden en uw pensioen47 Bijlage 3: lijst van afkortingen en linksOmslag: Pensioen ABCVoor actuele pensioenontwikkelingen kunt u de website van uw pensioenfonds raadplegen:www.pensioenfondspgb.nl. Via het beveiligde deel van deze site www.mijnpgbpensioen.nlkrijgt u toegang tot uw persoonlijke pensioengegevens en de planners.20059-121

VOORWOORDHet Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) voert de pensioenregelingvan uw werkgever uit. De belangrijkste onderdelen van de pensioenregelingvoor het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingenbedrijf komen indeze brochure aan bod.‘Pensioen, inkomen voor de tijd dat je niet meer werkt, dat is iets toch voorlater. Moet ik me daar nu al mee bezighouden?’Uw pensioenfonds adviseert deelnemers jaarlijks minimaal 15 minuten voorpensioen uit te trekken. Het uniform pensioenoverzicht dat u jaarlijks van onsontvangt, leent zich daar het meest voor. U en uw eventuele partner komendaardoor later niet voor verrassingen te staan. Want ondanks dat het nogheel wat jaren kan duren voor u met pensioen gaat, moeten er in de tijd datu voor pensioen spaart meestal wel zaken worden geregeld. Bijvoorbeeld alsu elders al pensioen heeft opgebouwd. Of wanneer u ongehuwd samenwoont.Of omdat, gezien de persoonlijke omstandigheden, extra zekerheidvoor de partner gewenst is. Of omdat u meer pensioen wilt opbouwen omeen eerder opgelopen achterstand in te lopen.PGB maakt pensioen inzichtelijkPensioen en alles er omheen is niet altijd even begrijpelijk. Dat geven wijgraag toe. We hebben het daarom voor u gemakkelijker gemaakt. Zo heeft uvia onze website direct toegang tot uw persoonlijke pensioengegevens. Ukunt daar uw pensioen en dat van uw eventuele partner snel in kaart brengen.U ziet in één oogopslag wat u heeft gespaard en waar u later normaalgesproken op uitkomt. Inclusief het pensioen van de overheid (Anw ofAOW).Wat te doen bij?Verder geven we in de brochure regelmatig aan wat u voor uw pensioenmoet doen als uw persoonlijke omstandigheden veranderen. In de bijlage 2zijn alle situaties nog een keer op een rij gezet, voorzien van wat u kuntbeslissen of doen.BewaarexemplaarAls u wilt weten hoe het op onderdelen nu precies geregeld is, raadpleegt udeze brochure. We hebben er een ‘bewaarexemplaar’ van gemaakt. Nietbedoeld om in één keer uit te lezen, maar handig om dit er op na te slaan alszich een vraag rond uw pensioen voordoet. Omdat het reglement niet vooriedereen gemakkelijk leesbaar is, zijn veelvoorkomende vragen verzameld. U2

1 DEELNEMING,WAARDEOVERDRACHTEN PREMIE4

OVER DEELNEMING,WAARDEOVERDRACHT EN PREMIEU neemt deel aan PGB als u op grond van een arbeidsovereenkomst werkzaambent bij een onderneming of afdeling van een onderneming in het KartonnageenFlexibele Verpakkingenbedrijf zoals vastgelegd in de werkingssfeerbepalingenvan de artikelen 3 en volgende van de Statuten van PGB, alsmede werknemersdie op vrijwillige basis door de werkgever zijn aangemeld. Voor watbetreft de pensioenovereenkomst wordt onderscheid gemaakt naar deelnemersgeboren voor 1 januari 1950 en deelnemers geboren op of na 1 januari1950. Of, indien geboren voor 1 januari 1950, pas op of na 1 januari 2006 bij dewerkgever in dienst getreden. U kunt pensioen opbouwen tot 65 jaar.Wat doet een pensioenfonds eigenlijk?Een pensioenfonds verzekert een compleet pensioenpakket voor werknemersvan een bedrijf, branche of beroepsgroep tegen een zo laag mogelijkepremie. Pensioen is eigenlijk uitgesteld loon voor de tijd dat u niet meerwerkt. Als u overlijdt, ontvangen de eventueel achterblijvende partner en dekinderen een uitkering.Een pensioenfonds heeft de verplichting om de in het vooruitzicht gesteldepensioenen periodiek uit te betalen, ook op langere termijn. Het geld daarvoorkomt uit de premies die werkgevers en werknemers gezamenlijk hebbenbetaald en uit de beleggingsopbrengsten. Daarnaast streeft PGB er naarook de koopkracht zo veel mogelijk op peil houden. Als er voldoende geld inkas is, stijgen de pensioenen mee met de prijzen. Een verhoging van PGB kanalleen maar komen uit de extra beleggingsopbrengsten.PGB belegt de premie verspreid over aandelen, vastrentende waarden (zoalsobligaties) en alternatieve beleggingen, waaronder grondstoffen en infrastructuur.Bij het beleggen van het pensioengeld weegt PGB zorgvuldig derisico’s af tegen het rendement dat de beleggingen opleveren. Daarnaastkent PGB ook zijn maatschappelijke verantwoordelijkheid. De ondernemingenwaarin PGB belegt, moeten nationaal en internationaal recht naleven.Bedrijven die zich bezig houden met de productie van en handel in controversiëlewapens zoals antipersoneelsmijnen en clusterbommen zijn uitgesloten.Beleid en bestuurHet bestuur bepaalt het beleid van het fonds. Dat bestuur bestaat uit vertegenwoordigersvan werkgevers- en werknemersorganisaties uit de brancheswaarvoor het fonds werkt. Het bestuur is verantwoordelijk voor de evenwichtigebelangenbehartiging van bij het fonds aangesloten deelnemers,gewezen deelnemers, partners, gewezen partners, wezen, pensioengerech-5

tigden en werkgevers. Het bestuur is ook verantwoordelijk voor het behalenvan de fondsdoelstellingen en de solide bedrijfsvoering die daarbij hoort.De bestuurders hebben een professionele achtergrond voor beleidsterreinendie voor pensioenfondsen belangrijk zijn, zoals strategisch/financieel risicomanagementen vermogensbeheer. De medezeggenschap van werknemersen pensioengerechtigden is geregeld via de Deelnemersraad. In bijlage 1leest u meer over besturing van het pensioenfonds.Vanaf welk moment neem ik deel aan de pensioenregeling?U neemt deel aan de pensioenregeling zodra u in dienst treedt bij uw werkgever.Uw leeftijd maakt daarbij niet uit.Wie bepaalt de inhoud van mijn pensioenregeling?Over de inhoud van de pensioenregeling gaan sociale partners in uw sector.De werkgevers- en werknemersorganisaties in het Kartonnage- en FlexibeleVerpakkingenbedrijf spreken bij cao de basispensioenregeling met elkaar af.Die geldt dan voor de hele sector. PGB is pensioenuitvoerder en voert uwpensioenregeling uit.Uw werkgever kan in aanvulling op de basispensioenregeling een extra pensioenovereenkomstafsluiten. De pensioenovereenkomst is onderdeel van hetarbeidscontract.Ik heb elders gewerkt en pensioen opgebouwd. Kan ik mijn pensioenmeenemen?Ja, een werknemer die van baan verandert en daardoor deelnemer wordt ineen andere pensioenregeling, kan zijn al opgebouwde pensioen meenemen.Pensioenfondsen hebben het dan over waardeoverdracht. Bij waardeoverdrachtworden de bij ontslag meegekregen pensioenaanspraken vertaaldnaar gelijkwaardige aanspraken in de pensioenregeling van de nieuwe werkgever.Het wettelijke recht daarop geldt voor werknemers die van baan veranderenen binnen zes maanden na opname in de nieuwe pensioenregelingwaardeoverdracht aanvragen. Maar ook als niet aan deze voorwaarden isvoldaan, kan waardeoverdracht mogelijk zijn als de andere pensioenuitvoerderdaaraan meewerkt.Is het verstandig om het pensioen mee te nemen?Er zijn verschillende afwegingen mogelijk.Vergelijk de pensioenregelingPensioenregelingen verschillen onderling nogal. Daarom is het belangrijk omdirect bij het begin van de deelname de belangrijkste onderdelen van de pen-6

sioenregeling na te lopen en die te vergelijken met uw oude regeling. Wat isde leeftijd waarop u kunt stoppen met werken? Wat zijn de keuzemogelijkhedenbij pensionering? Sluit dat aan bij uw planning?Vergelijk de toeslagregelingBelangrijk is ook de toeslagregeling (vroeger aangeduid als indexatieregeling).Een toeslag is een verhoging van de opgebouwde pensioenen (voorpensionering) en van de ingegane pensioenen (na pensionering) met eendoor het bestuur vastgesteld percentage. U kunt bijvoorbeeld de toeslag -regeling zelf, de kans op toeslagverlening en de verstrekte toeslagen in deafgelopen jaren vergelijken.Vergelijk de dekkingsgraadOf u vergelijkt de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft de verhoudingweer tussen het vermogen van een pensioenfonds en de verplichtingen (dewaarde van alle nog uit te keren pensioenen). Naarmate de dekkingsgraadhoger is, neemt de kans op verhoging van uw pensioen toe en de kans opeen korting van uw pensioen af. Een fonds met een hogere dekkingsgraad isdus aantrekkelijker.Informatie over de actuele dekkingsgraad en de in het verleden verstrekte engemiste toeslagen vindt u op de website www.pensioenfondspgb.nl.Ontwikkeling PGB-dekkingsgraad7

Hoe kan ik mijn pensioen meenemen?Nadat uw werkgever u heeft aangemeld, ontvangt u als nieuwe deelnemerpensioeninformatie. Daar zit ook een formulier bij waarop u kunt aangevendat u uw pensioen wilt meenemen.Als u uw pensioen wilt meenemen, stuur dan het pensioenstartformulier binnenzes maanden terug nadat u bent gaan deelnemen aan PGB. U ontvangtvervolgens een offerte waarin staat welk PGB-pensioen u ontvangt in ruilvoor de door de oude pensioenuitvoerder opgegeven waarde. Als een waardeoverdrachtvoor u zinvol is, geeft u een schriftelijk akkoord. De overdrachtgebeurt daarna .Kan ik bij indiensttreding nog meer regelen?Naast de waardeoverdracht kunnen er meer zaken zijn die u het beste meteenkunt regelen. Zo kunt u, als u ongehuwd samenwoont, uw partner voorpartnerpensioen aanmelden. Mocht u onverwachts komen te overlijden, danis uw partner verzekerd van partnerpensioen. Verder kunt u nagaan of denormale pensioenopbouw bij PGB toereikend is. Heeft u bijvoorbeeld eerdereen achterstand in uw pensioenopbouw opgelopen? Heeft u te makengehad met een echtscheiding? Het zijn vragen die u het beste direct bij deindiensttreding kunt beantwoorden. Wij helpen u daar graag bij. Ook ditkunt u op het pensioenstartformulier aangeven.Wat moet ik als werknemer voor de pensioenregeling betalen?Voor deelname aan de pensioenregeling betaalt u premie. In 2012 bedraagtde pensioenpremie:Premie Werkgeversdeel WerknemersdeelRegeling voor deelnemers 19,50% 11,15% 8,35%geboren voor 1 januari 1950Regeling voor deelnemers 23,50% 11,98% 11,52%geboren op of na 1 januari 1950of geboren voor 1 januari 1950maar pas op of na 1 januari2006 bij de werkgever in dienstgetredenAls u met pensioen gaat, ontvangt u van de overheid AOW. Het pensioenvan PGB is een aanvulling daar op. Daarom berekent het pensioenfonds de8

pensioenpremie niet over het gehele salaris, maar over een deel ervan. Ditdeel wordt de pensioengrondslag genoemd. Een belangrijk pensioenbegrip.PensioengrondslagDe pensioengrondslag is het bruto pensioengevende salaris minus een drempelbedrag.Het drempelbedrag, ook wel franchise genoemd, is het deel vanhet salaris waarover geen premie wordt betaald, waarover ook geen pensioenwordt opgebouwd, maar waar straks de AOW van de overheid tegenoverstaat. De franchise wordt jaarlijks vastgesteld en aangepast aan deprocentuele stijging van de bruto AOW-uitkering voor gehuwden en samenwonenden.In 2012 bedraagt de franchise voor de deelnemers geboren voor1 januari 1950 € 21.004. Voor de overige deelnemers geboren op of na1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 maar pas op of na 1 januari2006 bij de werkgever in dienst getreden bedraagt de franchise € 16.738.U en uw (eventuele)nabestaanden zijn,doordat u premiebetaalt, verzekerdvan pensioen.Maakt het uit of ik als fulltimer of als parttimer werk?Als u fulltime werkt, gebruikt het pensioenfonds de volledige pensioengrondslagvoor berekening van de premie. Als u in deeltijd werkt, is de verhoudingtussen het aantal uren dat u werkt en het aantal uren van eenfulltimer van belang. Dit percentage gebruikt het pensioenfonds om dehoogte van de franchise vast te stellen. Is het percentage bijvoorbeeld 50 danis de helft van de franchise van toepassing. Uw premie en pensioenopbouwblijven op deze manier altijd in verhouding staan tot de tijd die u werkt.Ik betaal premie, maar waarvoor precies?U en uw (eventuele) nabestaanden zijn, doordat u premie betaalt, verzekerdvan pensioen. Onderdelen van het pensioenpakket worden nu kort genoemden verderop uitgebreider behandeld.Voor de deelnemer is verzekerd:- een ouderdomspensioen;- (gedeeltelijke) premievrije opbouw. In sommige gevallen hoeft u geenpremie te betalen.Voor de nabestaanden is verzekerd:- partnerpensioen;- wezenpensioen.9

2 HET OUDERDOMSPENSIOEN10

OVER HET OUDERDOMSPENSIOENIedere Nederlander krijgt op dit moment vanaf zijn 65e AOW. De hoogte hiervanhangt af van uw persoonlijke omstandigheden. Heeft u in het buitenlandgewoond dan kan een korting van toepassing zijn op uw AOW. De AOW isafgeleid van het minimumloon en geldt als een basisinkomen. Via uw werkgeverspaart u bij PGB voor een aanvulling. Deze aanvulling heet ouderdomspensioen.Uw pensioenregeling is gebaseerd op een middelloonsysteem: hetuiteindelijk te bereiken pensioen is een afspiegeling van het tijdens de loopbaangemiddeld verdiende loon. Standaard wordt het pensioen nog vanaf 65jaar levenslang uitgekeerd. De verwachting is dat de pensioenleeftijd in detoekomst omhoog gaat.Via uw werkgeverspaart u bij PGBvoor een aanvullingop de AOWHoe spaar ik voor het ouderdomspensioen?Uw pensioenregeling is een opbouwregeling. U bouwt jaarlijks een deel vanuw pensioen op volgens een vaste formule. Voor deelnemers geboren voor1 januari 1950 is dat 1,75% van de pensioengrondslag in een jaar. Voor deelnemersgeboren op of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950maar pas op of na 1 januari 2006 bij de werkgever in dienst getreden is dat2,15% van de pensioengrondslag in een jaar. Het pensioen dat u zo spaart,wordt ook wel een pensioenaanspraak genoemd. Dit recht op pensioenwordt vervolgens vanaf het 65e jaar levenslang uitgekeerd 1 . Uw werkgeverkan een hoger opbouwpercentage overeenkomen. Hoe hoger het percentagedes te meer pensioen bouwt u op.De jaarlijkse pensioenopbouw wordt van jaar tot jaar bij elkaar opgeteld. Aanhet einde van uw loopbaan heeft u dan een ouderdomspensioen op basisvan het inkomen dat u gemiddeld heeft verdiend. Uw pensioenregelingwordt daarom ook wel een middelloonregeling genoemd.1. Dit wordt pensioen op basis van een uitkeringsovereenkomst genoemd. Er worden aan u uitkeringen toegezegd.Het type regeling staat altijd in de aanhef van het uniforme pensioenoverzicht dat u jaarlijks ontvangt.11

Voorbeeld 1a (voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 maar pas op ofna 1 januari 2006 bij de werkgever in dienst getreden)In dit voorbeeld wordt uitgegaan van een gemiddeld verdiend brutosalaris van € 32.045 per jaar en een franchise van€ 16.738 per jaar. De pensioengrondslag komt daardoor uit op € 32.045 - € 16.738 = € 15.307. De pensioensituatie na1 jaar en na 44 jaar wordt weergegeven.pensioengevend salaris (bruto) € 32.045Franchise € 16.738Pensioengrondslag € 15.307opbouwpercentage pensioen 2,15%pensioenopbouw per jaarpensioen na 44 jaar€ 329,10€ 14.480,40(2,15% x € 15.307)(44 x € 329,10)Toelichting: bij ongewijzigde omstandigheden bedraagt het PGB-pensioen in dit voorbeeld na 44 jaar € 14.480,40 bruto perjaar. Dit recht wordt bij gelijkmatige omstandigheden op de financiële markten levenslang vanaf 65 jaar uitbetaald. Als debeleggingsopbrengsten gedurende langere tijd erg tegenvallen, kan het pensioen in het uiterste geval worden verlaagd. Naastdit pensioen van PGB ontvangt u de AOW van de overheid. Wanneer wordt uitgegaan van de ‘enkele gehuwden-AOW’ 2 van9.547,08 per jaar, komt het pensioen uit op € 24.027,48. Dat is ongeveer 75% van het in dit voorbeeld gebruikte gemiddeldesalaris. (Let op: niet van het laatstverdiende salaris dus.)Voorbeeld 1b (voor deelnemers geboren voor 1 januari 1950)In dit voorbeeld wordt uitgegaan van een gemiddeld verdiend brutosalaris van € 32.045 per jaar en een franchise van€ 21.004 per jaar. De pensioengrondslag komt daardoor uit op € 32.045 - € 21.004 = € 11.041. De pensioensituatie na1 jaar en na 44 jaar wordt weergegeven.pensioengevend salaris (bruto) € 32.045Franchise € 21.004Pensioengrondslag € 11.041opbouwpercentage pensioen 1,75%pensioenopbouw per jaar € 193,22 (1,75% x €11.041)pensioen na 44 jaar € 8.501,68 (44 x € 193,22)Toelichting: bij ongewijzigde omstandigheden bedraagt het PGB-pensioen in dit voorbeeld na 44 jaar € 8.501,68 bruto perjaar. Dit recht wordt bij gelijkmatige omstandigheden op de financiële markten levenslang vanaf 65 jaar uitbetaald. Als debeleggingsopbrengsten gedurende langere tijd erg tegenvallen, kan het pensioen in het uiterste geval worden verlaagd. Naastdit pensioen van PGB ontvangt u de AOW van de overheid. Wanneer wordt uitgegaan van de ‘enkele gehuwden-AOW’ van9.547,08 per jaar, komt het pensioen uit op € 18.048,76. Dat is ongeveer 56% van het in dit voorbeeld gebruikte gemiddeldesalaris. (Let op: niet van het laatstverdiende salaris dus.)2. Als u getrouwd bent of samenwoont met iemand die 65 jaar of ouder is, heeft ieder recht op 50% van het minimumloon.Dit is het gehuwdenpensioen. Beide partners hebben zo bij elkaar opgeteld samen een AOW-pensioen van 100%.In dit voorbeeld wordt uitgegaan van de enkele gehuwden AOW, dus 50% van het minimumloon12

De opbouw van pensioen was voor 1 januari 2006 lager dan in de oorspronkelijkeK&FV-regeling het geval is. Krijg ik dat gecompenseerd?Voor werknemers geboren op of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari1950 maar pas op of na 1 januari 2006 bij de werkgever in dienst getreden iser een extra voorwaardelijke pensioentoezegging over dienstjaren uit het verledenovereengekomen. Deze extra toezegging geldt voor werknemers die:– op 1 januari 2006 als deelnemer in de pensioenregeling van 2006 opgenomenwaren, en;– op 31 december 2005 deelnamen aan de ‘oude’ pensioenregeling, de prepensioenregelingof de VUT-regeling, en;– geboren zijn op of na 1 januari 1950 en voor 1 januari 1976, en;– voor 1 januari 2006 en tot 1 januari 2021 onafgebroken in dienst warenbij een werkgever die behoort tot het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingenbedrijf.Met de extra opbouw over de achterliggende dienstjaren wordt zoveel extrapensioen opgebouwd alsof gedurende de gehele deelname aan het Kartonnage-en Flexibele Verpakkingenbedrijf is deelgenomen aan de pensioenregelingzoals die geldt vanaf 2006. De extra opbouw kan gebruikt wordenom in de toekomst geheel of gedeeltelijk eerder te stoppen met werken.Het beleid van het pensioenfonds is er op gericht om per jaar te beoordelenof er middelen vrijgemaakt kunnen worden voor het toekennen van extraaanspraken over het verleden. Deze middelen zullen gefinancierd worden uitde op termijn vrijvallende VUT-premie.Hoe wordt het uiteindelijke pensioen berekend? Je hebt toch ook te makenmet prijsstijgingen?PGB probeert ieder jaar uw pensioen of pensioenaanspraak/opgebouwdpensioen te verhogen met de prijsontwikkeling. Dit wordt toeslagverleninggenoemd. Toeslagen worden voorwaardelijk gegeven. Er is dus geen recht optoeslagverlening en het is niet zeker of en in hoeverre in de toekomst toeslagenkunnen worden gegeven. Er is geen geld voor gereserveerd of extrapremie voor gevraagd. De toekomstige verhogingen van uw pensioen/opgebouwd pensioen worden betaald uit het beleggingsrendement. Datbrengt met zich mee dat de pensioenen alleen dan kunnen worden aangepastals het bestuur vindt dat de financiële middelen van het fonds daarvoortoereikend zijn.Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioenVoor het antwoord op de vraag of er voldoende geld is voor toeslagen toetsthet bestuur jaarlijks de dekkingsgraad van het fonds aan een afgesproken14

ichtlijn. Met deze ‘Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioen’ krijgt uinzicht in de mogelijke ontwikkeling van uw pensioen. Het bestuur kan inpositieve of negatieve zin afwijken van de richtlijn als de omstandighedendaar aanleiding toe geven. Bovendien is de richtlijn niet in beton gegoten.Onder invloed van financiële ontwikkelingen kan bijstelling nodig zijn.Hoe ziet die richtlijn er nu uit?PGB heeft de ambitie om een pensioenregeling te verzorgen waarbij de pensioenrechtenvan deelnemers en pensioenontvangers, nu en in de toekomst,kunnen worden uitbetaald en waarbij de koopkracht zoveel mogelijk doormiddel van toeslagen op peil wordt gehouden. Bij de besluitvorming over deontwikkeling van uw pensioen is de dekkingsgraad van het pensioenfondsbelangrijk. De dekkingsgraad zegt iets over de financiële gezondheid van uwpensioenfonds.Richtlijn dekkingsgraad en ontwikkeling pensioenBij een dekkingsgraad:onder 105%van 105% tot 115%van 115% tot 130%van 130% tot 140%van 140% tot 150%van 150%kan uw pensioen zich als volgt ontwikkelen:in het uiterste geval korting van pensioencompensatie van eventuele korting + geen toeslaggedeeltelijke toeslag over prijsinflatie van maximaal 4%100% toeslag over prijsinflatie met maximum van 4%100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum +inhaaltoeslag + loonindexToelichting: Blijft het fonds in gebreke bij de realisering van een kortetermijnherstelplan of ligt de dekkingsgraad gedurendedrie jaar onder de 105% dan kan het bestuur besluiten om de pensioenen te korten. De korting zal zodanig zijn dat het fondsweer voldoet aan de wettelijk vereiste dekkingsgraad van 105%. Bij een dekkingsgraad tussen de 105 en 115% wordt eeneventuele korting ongedaan gemaakt voor zover het herstelplan dat toestaat. Tussen het moment van korten en het ongedaanmaken ervan zit minimaal een jaar. Wanneer de pensioenen vaker zijn gekort, zal de korting die als eerste is doorgevoerd,als eerste weer worden gecompenseerd. Om voor compensatie van de korting in aanmerking te komen moet de(gewezen) deelnemer of de pensioengerechtigde zowel op het moment dat de korting werd doorgevoerd als op het momentvan het ongedaan maken ervan bij het fonds ingeschreven zijn. Zolang de dekkingsgraad onder de 115% ligt, adviseert derichtlijn om de pensioenen niet te verhogen. Vanaf 115% tot 130% zou gedeeltelijke verhoging van de pensioenen mogelijkzijn en vanaf 130% volledige aanpassing met een maximum van 4,00%. Als de prijzen in een jaar met 2,00% stijgen, geeftde richtlijn bij een dekkingsgraad van 125% aan dat de pensioenen met 10/15 van 2,00% = 1,33% zouden kunnen stijgen.Wanneer de dekkingsgraad het niveau van 140% heeft bereikt, kan het bestuur besluiten tot volledige toeslagverlening waarbijhet maximum wordt losgelaten. Indien de dekkingsgraad minimaal 12 maanden achtereen boven de 150% uitkomt, adviseertde richtlijn tot het inhalen van in het verleden gemiste verhogingen en/of tot aanpassing van het pensioen op basis vande CAO-loonstijging. Om voor inhaaltoeslag in aanmerking te komen moet de deelnemer of de pensioengerechtigde zowelop het moment dat de toeslag niet werd verleend als op het moment van inhalen bij het fonds ingeschreven zijn. De achterstanddie als eerste is ontstaan, wordt ook als eerste weer ingehaald. Het recht op inhaaltoeslag vervalt 20 jaar na het ontstaanvan de achterstand. Het gaat om achterstanden die zijn ontstaan na 2003. Door de inhaaltoeslag en de compensatievan een eventuele korting te geven over de waarde van de actuele aanspraken worden de aanspraken die ná het in te halenjaar zijn opgebouwd eveneens verhoogd.15

Wanneer het bestuur oordeelt dat er ruimte is om de opgebouwde aansprakenen pensioenuitkeringen geheel of gedeeltelijk aan te passen, wordt hetconsumentenprijs-indexcijfer (cpi augustus alle huishoudens) van het CentraalBureau voor de Statistiek gevolgd. Dat geeft de prijsontwikkeling weerover een jaar van een pakket goederen en diensten die huishoudens aanschaffenvoor consumptie. De gemiddeld gewogen dekkingsgraad over demaanden juli, augustus en september wordt daarbij als referentie genomenom het advies voor toeslagverlening op te stellen. De dekkingsgraad van eindjuli telt daarbij één keer mee, die van augustus twee keer en die van septemberdrie keer.Hoe hebben de pensioenen zich de laatste jaren ontwikkeld?De pensioenen van deelnemers, gewezen deelnemers en pensioengerechtigdenhebben zich vanaf 2004 als volgt ontwikkeld:Ontwikkeling verstrekte toeslagen vanaf 2004Toelichting: De laatste jaren kunnen de pensioenen bij PGB de prijsontwikkeling niet volgen.Het totaal van de niet verstrekte toeslagen (=indexatie) bedraagt momenteel 8,26% (0,55% +0,30% + 3,00% + 0,30% + 1,50% + 2,61%). De gemiste toeslag op 1 januari 2005 (1,09%) isingehaald op 1 januari 2008. Wanneer de financiële situatie van het fonds het toelaat, kan hetbestuur in de toekomst besluiten om gemiste toeslagen, alsnog, al dan niet volledig, toe te kennen.Het bestuur heeft de bevoegdheid om op grond van de financiële situatie van het fonds inhet uiterste geval de pensioenen van deelnemers en pensioengerechtigden te korten. Tot nu toeheeft het fonds deze maatregel niet behoeven te nemen.Wat is de verwachting voor de komende jaren?Of en in welke mate uw pensioen de komende jaren zal meegroeien met destijging van de prijzen kan niemand met zekerheid zeggen. PGB heeft als gevolgvan de economische crisis, net zoals de meeste andere pensioenfondsen,16

te maken met een financieel tekort. Van een tekort is sprake als de waardevan de beleggingen (het vermogen) minder is dan de waarde van de pensioenenen de buffer voor algemene risico’s en beleggingsrisico’s (de verplichtingen).De toezichthouder De Nederlandsche Bank, vraagt in dat geval vanpensioenfondsen dat zij een herstelplan opstellen, waarin staat hoe zij hettekort gaan inlopen. De minimum dekkingsgraad zou voor PGB ongeveerrond de 115% liggen. Over de maatregelen die het fonds in het herstelplangenomen heeft, leest u meer op de website. Ook de dekkingsgraad wordtdaar maandelijks gepubliceerd.PGB heeft berekeningen gemaakt om in te kunnen schatten in welke matetoeslagverlening de komende 15 jaar mogelijk zal zijn. Uw pensioen bij PGBstijgt waarschijnlijk minder snel dan de prijzen. Bij een gelijkmatige economischeontwikkeling zou u (op basis van de financiële positie van het fonds vaneind 2010) na 15 jaar kunnen uitkomen op ongeveer 90% van een vollediggeïndexeerd pensioen. Per jaar loopt de koopkracht in deze verwachtinggemiddeld terug met ongeveer 0,70% per jaar bij een gemiddelde prijsstijgingvan 2%. Daalt de dekkingsgraad dan neemt de verwachte koopkrachtverder af. Stijgt de dekkingsgraad dan stijgt ook de verwachte koopkracht.PGB heeft in deperiode 1970 - 2011een gemiddeldrendement behaaldvan 6,6%. Het fondsheeft over die jarenongeveer 86,5% vande prijsinflatie kunnengeven.Kan het opgebouwde pensioen ook worden verlaagd?PGB heeft de verplichting om het opgebouwde pensioen en de al toegekendetoeslagen uit te keren. Alleen in zeer bijzondere omstandigheden kunnenopgebouwde aanspraken en ingegane pensioenuitkeringen wordenverlaagd. PGB heeft de ambitie om de koopkracht van het pensioen zoveelmogelijk op peil te houden, maar deze toekomstige toeslagverlening isafhankelijk van het geld dat het fonds ‘verdient’ met zijn beleggingen. PGBmoet daarvoor op de financiële markten risico aangaan. Daardoor kan hetop langere termijn een beter rendement behalen dan alleen met sparen.Risico nemen betekent echter ook onzekerheid over de totale uitkomst vanhet pensioen (het pensioen en de eventueel verleende toeslag). Normaalgesproken konden (gewezen) deelnemers en pensioengerechtigden bij PGBrekenen op een pensioen met toeslag. Zoals het er nu uitziet, houdt uw pensioende prijsontwikkeling de komende jaren echter niet bij.Als het op de financiële markten meezit, kan een volledige toeslag wordenverstrekt. Als het gedurende langere tijd erg meezit, wordt de toeslag die inhet verleden niet is verstrekt, ingehaald. De oudste rechten eerst. In het gunstigstegeval worden de pensioenen verhoogd op basis van de loonindex inplaats van de prijsindex.17

Afspraken over de AOWAfgesproken is dat de AOW-leeftijd in 2020 van 65 naar 66 jaar gaat. En in2025 waarschijnlijk naar 67 jaar. De beslissing daarover valt in 2015. Er komtverder een fiscale regeling (de werkbonus) waardoor mensen met lagereinkomens toch eerder kunnen stoppen met werken.Afspraken over het aanvullend pensioenDe aanvullende pensioenregelingen (zoals die van PGB) moeten toekomstbestendigerworden. Dat kan door de leeftijd waarop iemand pensioen krijgtte laten meestijgen met de (stijgende) levensverwachting. Hoe langer men(gemiddeld) leeft, hoe later men daardoor met pensioen gaat. Daarnaastmoet volgens het pensioenakkoord een balans worden gekozen tussen derisico’s in de beleggingen en de mogelijkheid de pensioenen te verhogen metde prijsstijging. In de praktijk betekent dit dat pensioenfondsen moeten kiezenuit wél meer zekerheid, maar nauwelijks toeslagverlening, óf meer kansop toeslagverlening maar ook meer risico. In dat laatste geval ontstaat ookeen grotere kans op korting van de pensioenen. Werkgevers en werknemersen de besturen van pensioenfondsen gaan over deze afweging.Of en wanneer uw pensioenregeling bij PGB wordt aangepast, hangt af vande sociale partners in uw sector dan wel van uw werkgever. Alvorens definitievekeuzen te maken, wacht men op nieuwe wetgeving waarin het Pen -sioenakkoord is uitgewerkt .Wanneer gaat het ouderdomspensioen standaard in en wanneer wordthet beëindigd?Het ouderdomspensioen gaat standaard in op de eerste dag van de maandwaarin u 65 wordt en eindigt op de laatste dag van de maand waarin u komtte overlijden. U kunt afwijken van de standaardleeftijd. In het hoofdstuk ‘Zelfkiezen’ leest u daar meer over.Hoe word ik op de hoogte gehouden van de ontwikkeling van mijn pensioen?U ontvangt als deelnemer zolang u pensioen opbouwt, één keer per jaar eenoverzicht van uw pensioen. PGB stuurt het pensioenoverzicht voor 1 oktobernaar uw huisadres. Het geeft een overzicht van het opgebouwde ouderdomspensioenen het verzekerde partnerpensioen. Het geeft ook een prognosevan het te bereiken pensioen op 65 jaar en informatie over detoeslagverlening. Het overzicht is uniform. Het wordt door alle pensioenuitvoerdersgebruikt. Als u bij meerdere pensioenuitvoerders pensioen opbouwtof heeft opgebouwd, kunt u de bedragen uit de verschillende overzichten bijelkaar optellen.19

Digitale dienstverleningVia de beveiligde website www.mijnpgbpensioen.nl heeft u elektronisch toegangtot uw pensioengegevens. U brengt er uw pensioen en dat van uwpartner snel in kaart. Inclusief het pensioen van de overheid (Anw of AOW).U kunt zich er verder aanmelden voor de digitale nieuwsbrief en u vindt er inuw persoonlijk pensioenarchief ook de digitaal bewaarde pensioenoverzichten.PGB wil het geprinte pensioenoverzicht op termijn vervangen door eendigitaal exemplaar.Overige informatiePGB houdt u via een pensioenmagazine en de website op de hoogte vanactuele ontwikkelingen rond uw pensioen en het pensioenfonds. Tegende tijd dat u met pensioen gaat, volgt een Pensioeninformatiedag. Tijdenszo’n dag hoort u wat er zoal komt kijken bij pensionering. Het accent ligt opde keuzen die u kunt maken voor de uitbetaling van uw pensioen en op defiscale gevolgen ervan.Bij pensionering ontvangt u een persoonlijk pensioenoverzicht. Alle voor urelevante keuzemogelijkheden staan daar in. De ervaring leert dat aanstaandegepensioneerden zo gemakkelijker een keuze kunnen maken. Metbehulp van de pensioenplanner kunt u de variant samenstellen voor uw pensioenuitbetaling.20

OVER HET PARTNER- EN WEZENPENSIOENNaast het ouderdomspensioen zijn in uw pensioenregeling ook partnerpensioenen wezenpensioen voor de nabestaanden meeverzekerd. Het partnerpensioenwordt na overlijden van de deelnemer levenslang uitgekeerd, hetwezenpensioen tot een bepaalde leeftijd. Verzekerd voor dit partnerpensioenzijn deelnemers die gehuwd zijn, of die hun partnerschap bij de burgerlijkestand hebben laten registreren. Ook ongehuwd samenwonenden kunnen ervoor in aanmerking komen. In dat geval moeten ze wel aan een aantal voorwaardenvoldoen.Voor wie geldt het partnerpensioen?Het partnerpensioen wordt alleen bij overlijden van de deelnemer uitgekeerd.PGB verzekert partnerpensioen voor gehuwden, deelnemers die hun partnerschaphebben laten registreren en voor ongehuwd samenwonenden. Als ugehuwd bent of een geregistreerd partnerschap hebt, geeft de gemeente ditautomatisch door aan het pensioenfonds. U hoeft dan verder niets te doenvoor verzekering van het partnerpensioen.Ongehuwd samen -wonenden zijn nietautomatisch verzekerdvoor partnerpensioen.Woont u samen? Let op!Voor ongehuwd samenwonenden ligt de situatie anders. De gemeente lichthet pensioenfonds niet in over samenwonenden. Als u ongehuwd samenwoont,moet u uw partner dus zelf aanmelden bij het pensioenfonds. Op verzoeksturen wij u een aanmeldingsformulier en de brochure ‘Partnerpensioenvoor ongehuwd samenwonenden’. Die gaat in op de voorwaarden die geldenvoor deze verzekering. U moet daarvoor een kopie van een samenlevingscontractmeesturen. Zonder aanmelding en bevestiging van inschrijving kan hetfonds geen partnerpensioen uitkeren bij overlijden.Ook bij beëindiging van een ongehuwde samenwoning moet u het fonds opde hoogte brengen. Anders loopt de dekking van het partnerpensioen voorde gewezen partner gewoon door.Wat ontvangt mijn partner als ik kom te overlijden?Hoeveel pensioen uw partner van PGB krijgt als u komt te overlijden, is nieteenvoudig te zeggen. Het maakt uit wanneer u overlijdt, hoe het partnerpensioenis verzekerd en welke uitruilkeuze u bij pensionering heeft gemaakt.Overlijden vóór pensioneringAls u nog pensioen opbouwt bij PGB en komt te overlijden en u bent geborenop of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 en pas op of na1 januari 2006 in dienst van de werkgever, ontvangt de partner standaard57% van het ouderdomspensioen dat u op 65 jaar bij leven had kunnen21

ereiken. Bent u geboren voor 1 januari 1950, ontvangt de partner bij uwoverlijden 70% van het ouderdomspensioen dat u op 65 jaar bij leven hadkunnen bereiken. De berekening van het pensioen dat u nog op had kunnenbouwen, wordt gebaseerd op het gemiddelde salaris van de laatste drie jaarvoorafgaande aan het jaar van overlijden.Als u eerder een andere relatie hebt gehad, kan het partnerpensioen lager uitvallen.Eén van de volgende vragen gaat daar over. Minder partnerpensioenkomt ook voor als bij een waardeovername door PGB geen of minder partnerpensioenis meegekomen.Overlijden ná VUT of pensioneringAls u met de VUT bent of gepensioneerd en een uitkering ontvangt en vervolgenskomt te overlijden, wordt het partnerpensioen, dat gedurende de jarenis opgebouwd, aan uw achterblijvende partner uitbetaaldBij VUT of pensionering krijgt u de keus voorgelegd om een deel van hetouderdomspensioen uit te ruilen voor meer partnerpensioen. Wie kiest voordeze herschikking van pensioen, kan desgewenst tot maximaal 70% van hetouderdomspensioen verzekeren voor partnerpensioen.Voorbeeld overlijden na Vut of pensioneringMartin is 67 jaar als hij overlijdt. Zijn partner Eva (65) blijft achter. Martins ouderdomspensioenbedroeg € 15.000 bruto per jaar. Aan partnerpensioen is € 8.550 (= 57%van € 15.000) opgebouwd. Martin heeft bij pensionering niet een stuk van zijnpensioen gebruikt om het partnerpensioen te verhogen.Bij overlijden ontvangt Eva dus € 8.550 per jaar. Daarnaast ontvangt Eva (vanaf 65jaar) de AOW voor alleenstaanden en eventueel het pensioen dat zij zelf heeft opgebouwd.En wat bij vertrek bij uw werkgever?Na beëindiging van de deelname wordt na overlijden standaard alleen hetopgebouwde partnerpensioen uitbetaald.Wanneer er na beëindiging van de deelname aan PGB sprake is van een loongerelateerdeWW-uitkering, wordt bij overlijden van de deelnemers geborenvoor 1 januari 1950 70% van het opgebouwde ouderdomspensioen aanpartnerpensioen uitbetaald. Bij overlijden van deelnemers geboren op of na1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 en pas op of na 1 januari 200622

in dienst van de werkgever wordt 57% van het opgebouwde ouderdomspensioenaan partnerpensioen uitbetaald.Is ook partnerpensioen verzekerd als ná pensionering een relatie wordtaangegaan?Als de deelnemer ná pensionering ongehuwd gaat samenwonen, trouwtof partnerschap laat registreren, heeft de partner geen recht op partnerpensioen.Krijgt een gewezen partner ook partnerpensioen?Als er bij huwelijk of scheiding niets anders is afgesproken, heeft een gewezenpartner ook recht op een deel van het partnerpensioen. Het pensioenfondsheeft het dan over een ‘bijzonder partnerpensioen’. Bij het beëindigen van derelatie stelt het fonds vast hoeveel aan partnerpensioen is opgebouwd. Alleenop die opgebouwde aanspraken berekent het fonds het bijzonder partnerpensioen.Na de scheiding of het verbreken van de samenwoning worden voor degewezen partner geen aanspraken meer opgebouwd.Als de deelnemer opnieuw een ‘officiële’ relatie aangaat, komen de aansprakenvan de eerste partner in mindering op het partnerpensioen van de nieuwepartner. Het hoofdstuk ‘Bijzondere situaties en uw pensioen’ gaat uitgebreiderin op de gevolgen van een scheiding voor het pensioen.Ontvangt de achterblijvende partner naast PGB-partnerpensioen ook nog eenpensioen van de overheid?Naast het partnerpensioen van PGB kán voor een achterblijvende partner diejonger is dan 65 jaar, recht bestaan op een uitkering op grond van de Algemenenabestaandenwet (Anw). Daarvoor moet de partner geboren zijn vóór1950, arbeidsongeschikt zijn of kinderen onder de 18 jaar verzorgen. Als hijof zij aan één van deze voorwaarden voldoet, heeft de partner recht op eenuitkering. Of die uitkering ook wordt uitbetaald, hangt af van het eigen inkomenvan de partner.Om een al te grote terugval door het geheel of gedeeltelijk ontbreken van eenuitkering nabestaandenpensioen te voorkomen, kan de deelnemer via PGBeen verzekering afsluiten. In het hoofdstuk ‘Zelf kiezen’ leest u daar meerover.Is uw partner, wanneer u overlijdt, 65 jaar of ouder, dan bestaat recht op deAOW-uitkering voor alleenstaanden. De Sociale Verzekeringsbank betaaltzowel de Anw- als de AOW-uitkering uit.23

Wanneer gaat het PGB-partnerpensioen precies in en wanneer stopt het?Bij overlijden vóór pensionering gaat het partnerpensioen in de maand vanoverlijden in. Bij overlijden ná pensionering in de maand volgend op demaand van overlijden. De uitkering stopt na de maand waarin de partneroverlijdt. Er is dus sprake van een levenslange uitkering.Als de deelnemerná pensioneringtrouwt ofpartnerschaplaat registreren,heeft de partnergeen recht oppartnerpensioen.Komen de kinderen van de overleden deelnemer in aanmerking voor eenwezenpensioen?Ja. In principe komen alle kinderen voor wie de deelnemer het levensonderhoudbetaalde in aanmerking voor een wezenpensioen. Het wezenpensioengeldt tot de 18e verjaardag. Voor studerenden is de grens verlegd naar de 27everjaardag. Zij krijgen wezenpensioen zolang ze aanspraak hebben op studiefinancieringof een lening kunnen afsluiten bij de instantie die de studiefinancieringuitbetaalt.Hoe hoog is het wezenpensioen?Het wezenpensioen bedraagt 14% van het ouderdomspensioen. Het wezenpensioenverdubbelt als beide ouders zijn overleden. Het PGB keert maximaalvoor vijf kinderen pensioen uit. Zijn er meer kinderen, dan verdeelt PGB hetbeschikbare geld over de kinderen.24

Wanneer gaat het wezenpensioen precies in en wanneer stopt het?Zodra de deelnemer overlijdt, gaat het pensioen in. De maand waarin hetkind 18 wordt, telt nog mee. Studerenden krijgen ook in de maand dat ze 27worden nog geld.Hoe moet het partner- en wezenpensioen worden aangevraagd?Als de achterblijvende partner in Nederland woont, meldt de gemeente hetoverlijden aan het pensioenfonds. Het fonds stuurt de aanvraagformulierenvoor het partner- en/of wezenpensioen in dat geval zo snel mogelijk toe.Woont u in het buitenland? Dan moet de partner het fonds zelf op de hoogtebrengen van het overlijden. Het aanvraagformulier wordt dan direct toegestuurd.In principe komen allekinderen voor wie in hetlevensonderhoud werdvoorzien in aanmerkingvoor een wezenpensioen.25

4 ZELF KIEZEN ENPENSIOENSPAREN26

ZELF KIEZEN EN PENSIOENSPARENDe pensioenregeling biedt diverse mogelijkheden om het pensioen af te stemmenop de persoonlijke omstandigheden. Kiezen kan tijdens de periode dat upensioen opbouwt en vlak voor het moment waarop u geheel of gedeeltelijkmet pensioen gaat.Welke keuzemogelijkheden zijn er in de tijd dat ik werk?U kunt er voor kiezen om méér pensioen op te bouwen dan in de basisregelinghet geval is. Dat kan bijvoorbeeld nodig zijn omdat:● u als gevolg van allerlei oorzaken geen volledig pensioen haalt. Als u uitkomtop minder dan 40 pensioenjaren, kan er sprake zijn van een onvolledigpensioen.● u te maken heeft met een echtscheiding of een verbroken geregistreerdpartnerschap. Bij het verbreken van de relatie wordt het pensioen dat isopgebouwd in die periode in principe verdeeld. Voor de deelnemer blijftdan minder pensioen over tenzij bij de scheiding anders is afgesproken.● u op grond van uw leeftijd te maken krijgt met het AOW-hiaat. Als ugeboren bent in of na 1950 en een jongere partner heeft, mist u op hetmoment van pensionering, zolang de partner nog geen 65 is, een deel vande AOW.● u aan het einde van de loopbaan een forse salarisstijging doormaakt.● u eerder wilt stoppen met werken dan de standaard pensioenleeftijd dievoor u geldt.Heeft u te maken met eenpensioentekort? Kijk opwww.mijnpgbpensioen.nlof bel 020 5418200.Extra ouderdomspensioenIn deze en vergelijkbare situaties kunt u tegen een achterstand in uw pensioenaan lopen. U kunt bij PGB uw pensioen aanvullen door middel van pensioensparen.In de brochure ‘PGB Pensioen Plus’ leest u er meer over.Anw-hiaatEr is nog een andere mogelijkheid om te zorgen voor uw partner na uw overlijden:met de ANW Plus verzekering. Deze verzekering is een vangnet voorde achterblijvende partner die geen of slechts gedeeltelijk recht heeft op eenwettelijk nabestaandenpensioen van de overheid. Het verlies van een stuksociale zekerheid dat door de invoering van de Anw is ontstaan, vangt deANW Plus verzekering eenvoudig op. Als er niets extra’s geregeld is, zullenveel nabestaanden een grote stap terug moeten doen. Vaak bent u voor eenpaar euro per maand al verzekerd voor een op de persoonlijke omstandighedenafgestemde jaarlijkse uitkering bij overlijden.27

Als u extra pensioen wilt verzekeren, zijn daarvoor binnen de fiscaal toegestanegrenzen bij het PGB goede mogelijkheden. Voor meer informatie kuntu contact opnemen met de afdeling Klantenservice (020 5418200) of dewebsite raadplegen.ANW Plus verzekering:vangnet voor deachterblijvendepartner.En hoe zit het met de keuzemogelijkheden vlak voor pensionering?Tegen de tijd dat u met pensioen gaat, ontvangt u een uitgebreid pensioenoverzichtwaarin alle van belang zijnde keuzemogelijkheden zijn uitgewerkt.Dat maakt het kiezen een stuk eenvoudiger. Voor de uitbetaling van uw pensioenuitkeringkunt u - naast het standaard pensioen vanaf de leeftijd diestraks voor u geldt - kiezen uit een aantal varianten.StandaardpensioenWie kiest voor het standaardpensioen krijgt levenslang hetzelfde pensioen.Het ouderdomspensioen volgt verder de voorwaardelijke toeslagregeling vanPGB.Bij overlijden ontvangt de partner het opgebouwde partnerpensioen. Voordeelnemers geboren voor 1 januari 1950 is dat 70% van het opgebouwdeouderdomspensioen. Voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950 ofgeboren voor 1 januari 1950 en pas op of na 1 januari 2006 in dienst van dewerkgever is dat 57% van het opgebouwde ouderdomspensioen.Vervroegd pensioenU kunt in uw pensioenregeling in grote mate zelf bepalen wanneer u stoptmet werken. De standaardleeftijd waarop u met pensioen kunt, is nu nog 65jaar. U kunt het pensioen eerder laten ingaan. Dat heet vervroegd pensioen.De pensioenleeftijd mag liggen tussen 55 en 65 jaar. Wanneer u besluit omaf te wijken van de standaardleeftijd van 65 jaar, rekent PGB de uitkeringopnieuw uit. Naarmate u eerder stopt, zal de uitkering lager zijn. Ten eersteomdat u langer pensioen wilt ontvangen en ten tweede omdat het aantaljaren daalt dat u voor uw pensioen premie betaalt. Vervroegd pensioen is voordeelnemers die niet meer gebruik kunnen maken van de VUT een alternatiefals ze eerder willen stoppen met werken. Wie eerder met pensioen wil, moethet dienstverband bij de werkgever wel geheel of gedeeltelijk beëindigen.Tijdelijk ouderdomspensioenOmdat u voor het 65e jaar nog geen AOW ontvangt, biedt PGB de mogelijkheidom uw pensioen daarvoor in te zetten. Bij deze keuze wordt een deel vanhet levenslange ouderdomspensioen omgezet in een tijdelijk ouderdomspensioen(een TOP-pensioen). Die uitkering loopt dan vanaf het door u gewenste28

moment tot de maand waarin u de AOW krijgt. De deelnemer kan maximaaltwee keer het AOW-bedrag voor een gehuwde voor tijdelijk ouderdomspensioeninzetten. Verder geldt dat maximaal 50% van het oorspronkelijke pensioenrechtvoor vervroeging en/of TOP-pensioen kan worden gebruikt.DeeltijdpensioenEen deelnemer kan ook voorafgaand aan zijn pensioen in deeltijd gaan werken.De deelnemer blijft dan in overleg met de werkgever gedeeltelijk inloondienst, bouwt op grond daarvan pensioen op en gaat voor een deel metpensioen.Uitgesteld pensioenUitstellen van de pensioendatum kan ook. Het pensioen kan geheel ofgedeeltelijk worden uitgesteld. Uitstel van de pensioendatum is alleen mogelijkals de dienstbetrekking blijft bestaan. Een deelnemer kan in overleg metde werkgever de pensioendatum tot uiterlijk het 70e jaar uitstellen. Wie langerdoorwerkt, ontvangt daarna een hogere uitkering. Het fonds hoeft hetpensioen immers gedurende kortere tijd uit te betalen. Het pensioen gaat inzodra de grens van 100% van het laatstverdiende loon is bereikt. Na het 65ejaar bouwt de deelnemer overigens geen extra pensioen meer op.De standaardleeftijdwaarop u metpensioen kunt,is 65 jaar. Het ismogelijk om hetpensioen eerderin te laten gaan.Op onze website vindt u de percentages waarmee uw pensioen omhoog ofomlaag gaat als u kiest voor uitstel of vervroeging van uw pensioen.Uitruil van partnerpensioen voor extra ouderdomspensioenU kunt kiezen voor extra ouderdomspensioen in plaats van het partnerpensioen.Als u (en uw partner) afzien van het recht op partnerpensioen, ontvangtu in ruil daarvoor extra ouderdomspensioen. Het pensioenfonds biedtdeze keuzemogelijkheid kostenneutraal aan. Het uit te ruilen pensioen wordtminder als een gewezen partner recht heeft op een deel van het partnerpensioen.Alleenstaanden zullen altijd kiezen voor extra pensioen. Voor deelnemersmet een partner ligt dat anders. Als zij voor uitruil kiezen, ontvangt de partnerbij overlijden van de deelnemer immers geen PGB-partnerpensioen meer.Als het partnerpensioen waarvan de deelnemer afstand wil doen hoger isdan € 146,15 per maand, is een afstandsverklaring partnerpensioen nodig.Die vindt u op de website. De kosten voor het legaliseren van deze verklaringbij de notaris komen voor rekening van de deelnemer.Uitruil van ouderdomspensioen voor extra partnerpensioenU kunt kiezen om voor uw partner extra partnerpensioen te verzekeren. U29

uilt daarvoor een deel van het ouderdomspensioen uit. Het pensioenfondsbiedt deze keuzemogelijkheid kostenneutraal aan. Tegenover een lagerouderdomspensioen staat dan het recht op een hoger partnerpensioen.Voorbeeld (voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 en pas op of na1 januari 2006 in dienst van de werkgever)U krijgt bij pensioneren de vraag voorgelegd of u en uw partner willen uitgaan van de bestaande verdeling tussen ouderdomspensioenen partnerpensioen of dat u uw pensioen wilt herschikken. In de eerste situatie (variant 1) bedraagt het ouderdomspensioenin dit voorbeeld bruto € 1.000 per jaar en het partnerpensioen 57% daarvan. In variant 2 wordt een deel van hetouderdomspensioen gebruikt om extra partnerpensioen te verzekeren. Het partnerpensioen komt daardoor uit op 70% vanhet ouderdomspensioen.variant 1: bestaande verdelingUitkeringbrutopensioen per maanduw ouderdomspensioen vanaf pensioendatum € 1.000het partnerpensioen als u overlijdt € 570Overwegingen voor keuze variant 1: bestaande verdelingWanneer uw partner een goed eigen inkomen heeft of heeft gehad en zelf pensioen opbouwt of heeft opgebouwd kanvariant 1, de bestaande verdeling, een optie zijn.variant 2: uitruil van ouderdomspensioen voor extra partnerpensioen op 65 jaarUitkeringbrutopensioen per maanduw ouderdomspensioen vanaf pensioendatum € 977het partnerpensioen als u overlijdt € 684Overwegingen voor keuze variant 2: uitruil ouderdomspensioen voor extra partnerpensioenU kunt voor variant 2, de uitruiloptie, kiezen als uw partner zelf geen of slechts een gering inkomen heeft of heeft gehad enop grond daarvan relatief weinig of geen pensioen opbouwt of heeft opgebouwd. Als u overlijdt, ontvangt uw partner bij dekeuze voor variant 2 levenslang een hogere uitkering. Daar staat tegenover dat u vanaf uw pensioendatum een lager ouderdomspensioenontvangt.Gelijk overlevingspensioenAls u na pensionering komt te overlijden, krijgt de achterblijvende partnerhet opgebouwde partnerpensioen levenslang uitgekeerd. Het partnerpensioenis standaard een bepaald percentage van het ouderdomspensioen. HetPGB-pensioen voor de partner is dus aanzienlijk minder dan het ouderdomspensioen.Overlijdt uw partner echter dan verandert het ouderdomspensioenniet en houdt u 100% van het ouderdomspensioen.Indien u kiest voor een gelijk overlevingspensioen, krijgen u en uw partnerdezelfde pensioenuitkering als één van u overlijdt. Bij pensionering ontvangtu nog wel 100% van het ouderdomspensioen maar wel nadat de verhoudingtussen ouderdoms- en partnerpensioen is herschikt in 100% respectievelijk70%. Bij overlijden van één van u krijgt de achterblijver ongeveer77,5% van het ouderdomspensioen.30

Voorbeeld (voor deelnemers geboren op of na 1 januari 1950 of geboren voor 1 januari 1950 en pas op of na1 januari 2006 in dienst van de werkgever)Voordat PGB de berekening van het gelijk overlevingspensioen maakt, zet het eerst het opgebouwde ouderdoms- en partnerpensioenom in een verhouding 100% ouderdomspensioen en 70% partnerpensioen. Het oorspronkelijk recht van € 1.000per maand ouderdomspensioen en € 570 partnerpensioen, wordt dus eerst omgerekend. Na omzetting bedraagt het ouderdomspensioen€ 977 per maand en het partnerpensioen op € 684. Daarna wordt het gelijk overlevingspensioen berekend.Uitkering na uitruilbrutopensioen per maanduw ouderdomspensioen vanaf pensioendatum € 977het partnerpensioen als u overlijdt € 684Toelichting: als de deelnemer overlijdt, ontvangt de partner in dit voorbeeld € 679 per maand. Overlijdt de partner dan houdtde deelnemer het ouderdomspensioen van € 970 per maand.Gelijk overlevingspensioenbrutopensioen per maanduw ouderdomspensioen vanaf pensioendatum € 977gelijk overlevingspensioen als u overlijdt € 757gelijk overlevingspensioen als uw partner overlijdt € 757Toelichting: als de deelnemer overlijdt, ontvangt de partner in dit voorbeeld € 757 per maand. Overlijdt de partner dan daaltook het pensioen voor de deelnemer € 977 per maand naar € 757 per maand.Getrapt pensioenBij getrapt pensioen kunt u de hoogte van het ouderdomspensioen in de tijdlaten variëren. U krijgt bijvoorbeeld de eerste tijd een hoge uitkering endaarna een lage. Of omgekeerd. Ook de partner van een overleden deel -nemer kan van getrapt pensioen gebruikmaken. De eerste trap of periodebeslaat minimaal vijf jaar. De uitkeringshoogte wordt vastgesteld (met eenveelvoud van 5%) en de laagste uitkering mag niet minder zijn dan 75% vande hoogste pensioenuitkering. Van deze bandbreedte kan worden afgewekenwanneer u besluit om eerder dan met 65 jaar met pensioen te gaan.U maakt de keuze voor een uitbetalingsvariant een paar maanden voor uwpensioneren. Om het financiële effect van de keuzemogelijkheden op uwpensioen na te gaan, kunt u de pensioenplanner op www.mijnpgbpensioen.nlraadplegen.31

5 BIJZONDERE SITUATIESEN UW PENSIOEN32

BIJZONDERE SITUATIES EN UW PENSIOENZolang u werkt en deelnemer bent, loopt de pensioenopbouw gewoon door.Maar wat gebeurt er met uw pensioen bij ziekte, arbeidsongeschiktheid,werkloosheid, VUT en verlofsituaties?Wat gebeurt er met mijn pensioen als ik ziek word?De eerste twee jaar dat u ziek bent, loopt de pensioenopbouw voor 100%door. De gebruikelijke premieverdeling tussen werkgever en deelnemer blijftvan toepassing. De pensioenopbouw wordt gebaseerd op het loon dat voorafgaandaan de ziekte werd genoten.En als ik daarna arbeidsongeschikt word?Als u arbeidsongeschikt wordt verklaard, heeft u recht op gedeeltelijke premievrijeopbouw van pensioen. De pensioenpremie wordt dan door PGBbetaald. De premievrije pensioenopbouw is gekoppeld aan de mate vanarbeidsongeschiktheid.Premievrije opbouwAls u arbeidsongeschiktwordtverklaard, heeftu recht opgedeeltelijkepremievrije opbouwvan pensioen.De premievrije opbouw wordt als volgt toegepast:Bij een arbeidsongeschiktheid van:bedraagt de premievrije pensioenopbouw:15 - 25% 0%25 - 35% 0%35 - 45% 25%45 - 55% 50%55 - 65% 50%65 - 80% 100%80 - 100% 100%Toelichting: Als u voor 50% arbeidsongeschikt bent of wordt, zal het pensioenfonds de pensioenopbouwvoor 50% premievrij voortzetten. Bij een arbeidsongeschiktheid van 80 – 100%is de premievrije voortzetting 100%. Deze premie wordt door het fonds betaald. De opbouwwordt gebaseerd op het gemiddelde salaris over de drie jaar voorafgaande aan het eerste jaarvan ziekte.Blijft u gedeeltelijk werken dan wordt over het loon uit de dienstbetrekkinggewoon pensioen opgebouwd en pensioenpremie betaald.Ik was al gedeeltelijk arbeidsongeschikt voordat ik aan PGB deelnam.Maakt dat wat uit?PGB gaat er dan vanuit dat de premievrije opbouw door een andere pensioenuitvoerderwordt betaald. Raakt u voor een hoger percentage arbeidsongeschikt,dan heeft u over dat meerdere recht op premievrije opbouw bij PGB.33

Bij gebruikmaking vanouderschapsverlof opgrond van de wetof CAO wordt depensioenopbouwvolledig voortgezet.En bij vertrek?Wanneer de deelname aan PGB wordt beëindigd omdat u van werkgeverwisselt, blijft PGB de premievrije pensioenopbouw verzorgen. Als de matevan arbeidsongeschiktheid na beëindiging van de deelname afneemt, neemtook de premievrije opbouw bij PGB af. Neemt de mate van arbeidsongeschiktheidna beëindiging van de deelname toe, dan blijft de premievrijeopbouw bij PGB onveranderd. PGB gaat ervan uit dat de nieuwe pensioenuitvoerderhet risico op verdere invalidering overneemt.Wat gebeurt er met mijn pensioenopbouw als ik werkloos word?De pensioenopbouw stopt bij beëindiging van de deelname als gevolg vanwerkloosheid. Bij werkloosheid kunt u de pensioenopbouw op bepaaldevoorwaarden wel voor eigen rekening voorzetten. U leest daar meer over inhet hoofdstuk ‘Over beëindiging deelneming’.Als u overlijdt tijdens de periode dat u een loongerelateerde WW-uitkeringontvangt, wordt het partnerpensioen gebaseerd op 70% van het opgebouwdeouderdomspensioen of lager als de werkgever dat met het pensioenfondsis overeengekomen.De financiering van de pensioenvoortzetting voor werkloze deelnemers doorde stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering (FVP) is met ingang van 2011 vervallen. Vanaf 1 januari 2010 was de uitbetaling van deFVP-bijdrage voor werknemers die werkloos werden in 2010, al opgeschorttot uiterlijk eind 2013. Als het FVP over onvoldoende geld beschikt, wordteen gedeeltelijke bijdrage en dus een gedeeltelijke voortzetting toegekend.Wat gebeurt er met mijn pensioenopbouw als ik gebruik wil maken van deVUT?Als u gebruikmaakt van de VUT gaat uw pensioenopbouw door.Loopt de pensioenopbouw door tijdens het ouderschapsverlof?Ja. Bij gebruikmaking van ouderschapsverlof op grond van de wet of CAOloopt de pensioenopbouw volledig door. De premie, voor de pensioenopbouwdie u door het verlof mist, betaalt het pensioenfonds. U en uw werkgevermoeten de verlofperiode dan wel doorgeven aan het pensioenfonds.34

Van zorgverlof (onbetaald of gedeeltelijk onbetaald) is sprake wanneer u dewerkzaamheden in dienstbetrekking onderbreekt om een ernstig ziek gezinslidof familielid te verzorgen.Educatief verlof is een onbetaalde of gedeeltelijk onbetaalde onderbreking in dewerkzaamheden om via opleiding en scholing de kennis en de vaardigheden teverwerven die van belang zijn voor een huidige of toekomstige functie.Via levensloopverlof kunnen werknemers na daarvoor gespaard te hebben,gedurende kortere of langere tijd onbetaald verlof opnemen. Het levenslooptegoedkan ook dienst doen om eerder dan met 65 jaar te stoppen met werken.En bij levensloopverlof of zorg- en educatief verlof?De opbouw van het ouderdomspensioen loopt tijdens het levensloopverlofen zorg- of educatief verlof niet door tenzij uw werkgever en u dit met hetpensioenfonds regelen. Wel zijn PGB-deelnemers verzekerd voor het risicovan arbeidsongeschiktheid en overlijden. Als degene die van de regelinggebruikmaakt tijdens het verlof volledig arbeidsongeschikt raakt, loopt depensioenopbouw (na twee jaar ziekte) voor 100% premievrij door. De matevan premievrijstelling hangt af van de afspraken die de werkgever met hetpensioenfonds heeft gemaakt. Bij overlijden tijdens verlof ontvangt de partnerpartnerpensioen. De jaren die de deelnemer nog had kunnen opbouwentot zijn 65e jaar, tellen dan ook mee voor de berekening van de uitkering.Wat gebeurt er met de opgebouwde pensioenaanspraken als deelnemer enpartner uit elkaar gaan?Bij beëindiging van de relatie wordt het ouderdomspensioen en het opgebouwdepartnerpensioen verdeeld tenzij u dat anders vastlegt in een echtscheidingsconvenantof beëindigingsakte.Verdeling ouderdomspensioenBij een scheiding op of na 1 mei 1995 wordt het ouderdomspensioen dat isopgebouwd tijdens de relatie verdeeld. Het kan dan gaan om een huwelijk ofom een geregistreerd partnerschap. U kunt de uitbetaling van het ouderdomspensioendat aan de gewezen partner toekomt door het pensioenfonds latenverzorgen. U moet dat wel binnen twee jaar na beëindiging van de relatiekenbaar maken bij het pensioenfonds. Dat kan met het formulier ‘Mededelingvan scheiding in verband met de verdeling van het ouderdomspensioen’.Het formulier vraagt u aan bij het Ministerie van Justitie tel. 0800 8051.35

Verdeling partnerpensioenNaast het ouderdomspensioen wordt ook het opgebouwde partnerpensioenverdeeld. Het recht van de gewezen partner op het partnerpensioen wordthet bijzonder partnerpensioen genoemd. De aanspraken van de gewezenpartner worden gebaseerd op het partnerpensioen dat is opgebouwd vanafhet moment van deelname aan de regeling tot en met de datum van echtscheiding.Dit geldt ook voor ongehuwd samenwonenden van wie de partneris aangemeld en ingeschreven voor verzekering van het partnerpensioen.Bij overlijden van de deelnemer keert het pensioenfonds het bijzonder partnerpensioenaan de gewezen partner uit.Meer informatieBij scheidingen vóór 1 mei 1995 gelden andere regels. Het pensioenfondsheeft over de regelingen vóór en na 1 mei 1995 brochures ‘Einde relatie enpensioen’ uitgebracht. U vindt ze op de website. Op de website treft u onder‘Reken Zelf’ ook de planner Scheiding en pensioen aan. Daarmee kunt u deeffecten van een scheiding op uw pensioen nagaan.Pensioenoverzicht ter oriëntatiePGB biedt deelnemers als extra service de mogelijkheid om een pensioenopgavein verband met de verdeling aan te vragen. De opgave kan gebruiktworden ter oriëntatie op een eventuele verdeling, om de contante waardevast te stellen als u uw pensioen in de boedelscheiding wilt betrekken of omvast te stellen welk deel van het pensioen u vanaf 65 jaar moet uitbetalenaan uw gewezen partner. Het tarief voor deze opgave bedraagt in 2012 eenmalig€ 50.36

PGB heeft alsbeleid om kleinepensioenen dieniet wordenmeegenomennaar een nieuweuitvoerder tweejaar na beëindigingvan de deelnameaf te kopen.Kunnen de opgebouwde aanspraken ook worden afgekocht?PGB heeft als beleid om kleine pensioenen, die niet worden meegenomennaar een nieuwe uitvoerder, twee jaar na de beëindiging van de deelname afte kopen. Bij afkoop wordt de waarde van het pensioen in één bedrag uitbetaald.Dat geldt als de pensioenaanspraken minder bedragen dan € 438,44bruto per jaar (2012). De verwachte afkoopwaarde wordt in dat geval ookopgenomen in het meegestuurde pensioenoverzicht. Als u aan de voorwaardenvoldoet, kunt u de afkoop het snelst via www.mijnpgbpensioen.nlafhandelen.Ook bij pensionering, scheiding en overlijden wordt het pensioen, als het omkleine bedragen gaat, standaard afgekocht.Kan ik de deelname aan PGB zelf voortzetten?Wanneer uw deelname aan het pensioenfonds eindigt en u geen nieuwewerkgever heeft waar u pensioen opbouwt en geen recht heeft op een bijdragevan het FVP, kunt u uw deelname tijdelijk voortzetten. Voortzetten vande pensioenopbouw is in de regel mogelijk voor maximaal 3 jaar. U betaaltdan zowel de werkgevers- als de werknemerspremie. U kunt blijven deelnemenals:● u minimaal drie jaar (voorafgaande aan de voortzetting) heeft deelgenomen;● tegelijkertijd geen andere (collectieve) pensioenregeling van toepassing is;● de deelname aan de pensioenregeling ongewijzigd doorloopt;● de ingangsdatum van de voortzetting minimaal 3 jaar voor de pensioendatumligt;● het verzoek tot voortzetting binnen 3 maanden na beëindiging van hetdienstverband is doorgegeven aan het pensioenfonds en binnen 9 maandenna beëindiging van de dienstbetrekking is gestart.38

Als u het ook met de beslissing van het bestuur niet eens bent, kunt u uwbezwaarschrift binnen zes weken na de beslissing van het bestuur richtenaan de onafhankelijke Commissie van Bezwaar van PGB. De commissiebestaat uit vier leden die zijn benoemd door werkgevers- en werknemersorganisaties.U dient uw bezwaar dan in bij Kennedy Van der Laan, t.a.v. deCommissie van Bezwaar PGB, Postbus 58188, 1040 HD Amsterdam.Waar kan ik heen als ik het niet eens ben met de uitkomst?Mocht u het niet eens zijn met de uitkomst van de Klachtencommissie of deCommissie van Bezwaar, dan kunt u uw klacht of uw geschil nog voorleggenaan de Ombudsman Pensioenen (telefoon 070 3338999) en de bevoegderechter. De Ombudsman behandelt klachten over de uitvoering van de pensioenregeling,niet over de inhoud van het reglement. Als bemiddelaar zoekthij naar een redelijke en billijke oplossing.40

AANVRAGEN VAN PENSIOEN,MEER INFORMATIEHoe verloopt de aanvraag voor het pensioen?Een paar maanden voordat u 65 wordt, sturen wij u een formulier waarmeehet ouderdomspensioen kan worden aangevraagd en waar op kan wordenaangegeven hoe het pensioen moet worden uitbetaald. Tegelijkertijd ontvangtu een overzicht van het opgebouwde ouderdomspensioen, het partnerpensioenen de relevante keuzemogelijkheden.Als u het pensioen vroeger wilt laten ingaan, licht u het pensioenfonds minimaal4 maanden voor de voorgenomen pensioendatum in.Meer informatie?Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben, dan helpen wiju graag verder. Voor meer informatie over de pensioenregeling of uw persoonlijkesituatie kunt u ons bellen, e-mailen of schrijven. U kunt natuurlijkook terecht op onze website. De internetsite biedt veel informatie, actueelnieuws en mogelijkheden om uw pensioen te berekenen.De afdeling Klantenservice is iedere werkdag tussen 8.00 en 17.00 uurbereikbaar via 020 5418200 of via ks@pensioenfondspgb.nl. U kunt het telefoonnummerof e-mailadres ook gebruiken voor het aanvragen van brochures,informatie over het pensioenfonds, het pensioenreglement en hetgevoerde (beleggings)beleid, het jaarverslag en het uitvoeringsreglement.Deze informatie is ook te vinden op de website van het pensioenfonds.Bezoekadres:Pensioenfonds PGBZwaansvliet 31081 AP AmsterdamCorrespondentieadres:Pensioenfonds PGBAfdeling KlantenservicePostbus 7855 1008 CA AmsterdamTelefoon: 020 5418200E-mail: ks@pensioenfondspgb.nlInternet: www.pensioenfondspgb.nl en www.mijnpgbpensioen.nl41

BIJLAGEN42

juridische zaken, vermogensbeheer, risicomanagement, pensioeninhoudelijkezaken, financiële & actuariële zaken, uitbesteding en communicatie. Deactuele samenstelling van het bestuur vindt u op de website.Het bestuur wordt ondersteund door een bestuursbureau. Het bureau verzorgthet bestuurssecretariaat, de beleidsvoorbereiding en de monitoring vande uitvoeringsorganisatie.Jaarlijks brengt het bestuur de ontwikkelingen binnen het fonds in beeld viaeen jaarverslag. Dat jaarverslag vindt u op de website. Het fonds geeft ookeen populaire samenvatting van het verslag uit.ToezichtOnafhankelijke pensioenexperts houden in een zogenaamde ‘Visitatiecommissie’toezicht op het functioneren van het bestuur. De commissie beoordeelttenminste eens in de drie jaar het functioneren van (het bestuur van)het pensioenfonds.VerantwoordingsorgaanOver het gevoerde beleid en de naleving van de principes van goed pensioenfondsbestuurlegt het bestuur verantwoording af aan het Verantwoordingsorgaan.In dit orgaan zijn de deelnemers, de pensioengerechtigden ende werkgevers vertegenwoordigd. Het verantwoordingsorgaan geeft eenoordeel over het handelen van het bestuur, over het uitgevoerde beleid enover de beleidskeuzes voor de toekomst. De leden worden voorgedragendoor werknemers- en werkgeversorganisaties uit de branche en samenwerkendeouderenorganisaties (CSO).Medezeggenschap in Deelnemersraad PGBHet bestuur PGB pleegt regelmatig overleg met de Deelnemersraad PGB,maar minimaal twee keer per jaar. Het gaat dan vooral om adviesaanvragenin verband met wijzigingen in statuten en reglementen en de vaststelling vanhet jaarverslag. De Deelnemersraad kan binnen zijn wettelijke bevoegdhedenook ongevraagd advies uitbrengen. In de raad nemen vertegenwoordigersvan werknemers en pensioengerechtigden zitting. De leden worden voorgedragendoor de werknemersorganisaties in de branche. Tevens is een afgevaardigdevan de Centrale Samenwerkende Ouderenorganisaties (het CSO)lid van de Raad.44

Omgeving pensioenfondsDe positie van het pensioenfonds in relatie tot zijn omgeving is in het schemaweergegeven.Toelichting positie: het bestuur, dat wordt ondersteund door het bestuursbureau,overlegt met het Verantwoordingsorgaan, de Visitatiecommissie, deDeelnemersraad en de uitvoeringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatiewerkt onder verantwoordelijkheid van het pensioenfonds. Ze registreert uwgegevens, int en belegt de pensioenpremie en keert de pensioenen uit. Hetpensioenfonds staat onder financieel toezicht van De Nederlandsche Bank.De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de communicatie-uitingen.Een klantenpanel toetst en adviseert over de begrijpelijkheid van depensioencommunicatie. PGB biedt sectoren waarvoor het de pensioenregelingverzorgt, de mogelijkheid tot het instellen van een sectorcommissie.Toelichting positie: het bestuur, dat wordt ondersteund door het bestuursbureau, overlegt met het Verantwoordingsorgaan,de Visitatiecommissie, de Deelnemersraad en de uitvoeringsorganisatie. De uitvoeringsorganisatiewerkt onder verantwoordelijkheid van het pensioenfonds. Ze registreert uw gegevens, int enbelegt de pensioenpremie en keert de pensioenen uit. Het pensioenfonds staat onder financieel toezichtvan De Nederlandsche Bank. De Autoriteit Financiële Markten houdt toezicht op de communicatie-uitingen.Een klantenpanel toetst en adviseert over de begrijpelijkheid van de pensioencommunicatie. PGB biedtsectoren waarvoor het de pensioenregeling verzorgt, de mogelijkheid tot het instellen van een sectorcommissie.De relaties tussen het fonds en externe organisaties zijn in het overzicht weergegeven met eenstippellijn.45

BIJLAGE 2:VERANDERINGEN IN UW OMSTANDIGHEDENEN UW PENSIOENVeranderingen in uw persoonlijke situatie hebben vaak gevolgen voor uwpensioen. In de brochure wordt regelmatig aangegeven wat u moet doen alsomstandigheden zich wijzigen. In deze bijlage worden de situaties nog eenkeer op een rij gezet en voorzien van een korte samenvatting van de mogelijkebeslissing of actie.Gebeurtenisstart deelnameaangaan relatiegeboorte kind(eren)beëindigen relatiebij einde deelname,ontslag of werkloosheidbij arbeidsongeschiktheidonbetaald verlofin de VUTmet pensioendeelnemer overlijdtpartner of kind overlijdtWat te doen?- overwegen reeds elders opgebouwd pensioen mee te nemen (binnen zes maanden)- aanmelden partner als u ongehuwd samenwoont- overwegen extra pensioenopbouw voor u of voor partner (is bijvoorbeeld oplossing nodigvoor AOW-hiaat?)- overwegen risicoverzekering ANW Plus verzekering voor partner- aanmelden partner als u ongehuwd samenwoont- aanpassen ANW Plus verzekering indien eerder verzekering is aangegaan- afmelden als ongehuwde samenwoning bij PGB is geregistreerd- afspraken maken over verdeling ouderdoms- en partnerpensioen (binnen twee jaar)- eventueel beëindigen ANW Plus verzekering- indien nieuwe pensioenuitvoerder, overwegen pensioen mee te nemen (binnen zes maanden)- kleine pensioen meenemen anders volgt na twee jaar afkoop- wanneer pensioen niet meegenomen wordt, uitruil keuze ouderdomspensioen voor extrapartnerpensioen maken en laten weten hoe u ingelicht wilt worden- bij werkloosheid overwegen pensioen individueel voort te zetten- bij vertrek uit branche of bij werkgever verzekert PGB niet de verdere invalidering, informeerbij nieuwe pensioenuitvoerder- periode ouderschapsverlof op grond van wet of CAO doorgeven aan PGB, u krijgt danpremievrije opbouw- bij zorgverlof of educatief verlof overwegen pensioen opbouw voort te zetten- bij levensloopverlof overwegen pensioenopbouw voort te zetten- niets, uw pensioenopbouw loopt door- wanneer u kiest voor vervroegd pensioen, vier maanden voor gewenste datum contactopnemen met pensioenfonds- wanneer u kiest voor pensioen op 65 jaar, krijgt u automatisch bericht- nabestaande(n) meldt dit aan het pensioenfonds alleen als hij of zij in het buitenland woont- (indien afgesloten) ANW Plus verzekering beëindigen46

BIJLAGE 3: LIJST VAN AFKORTINGEN EN LINKSAfkortingen:PGB : Pensioenfonds voor de Grafische Bedrijven- TOP : Tijdelijk ouderdomspensioen- GOP : Gelijk overlevingspensioenDNBAFM: De Nederlandsche Bank: Autoriteit Financiële MarktenCBS : Centraal Bureau voor de Statistiek- cpi : Consumentenprijsindexcijfer alle huishoudensSVB : Sociale Verzekeringsbank- Anw : Algemene Nabestaandenwet- AOW : Algemene ouderdomswetUWVFVPKVGONUVFNV-KiemNVJCNV Media: Uitvoeringsinstituut WerknemersVerzekeringen: Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering bij SVB: Koninklijk Verbond van Grafische Ondernemingen: Nederlands Uitgeversverbond: Vakbond FNV voor Kunsten Informatie en Media: Nederlandse Vereniging van Journalisten: Vakbond CNV voor media sectorHandige links:www.pensioenfondspgb.nlwww.mijnpgbpensioen.nlwww.mijnpensioenoverzicht.nlwww.duidelijkpensioen.nlwww.pensioenkijker.nlwww.pensioenfederatie.nlwww.svb.nlwww.consument.afm.nlwww.nuv.nl47

PENSIOEN ABCAnwDe Anw staat voor de Algemene Nabestaandenwet.De Anw is een basisvoorziening van de overheidvoor inwoners van Nederland die hunpartners als gevolg van overlijden verliezen. Erbestaat recht op een Anw-uitkering als de partnervan de overledene geboren is voor 1 januari 1950of kinderen verzorgt die niet ouder zijn dan 18jaar of in geval van arbeidsongeschiktheid. De uitkeringwordt gekort als de partner zelf inkomenheeft.AOWDe AOW staat voor de Algemene Ouderdomswet.De AOW is het basispensioen van de overheidvanaf 65 jaar. Voor elk jaar dat u in de leeftijd van15 jaar tot 65 jaar in Nederland heeft gewoonden/of gewerkt hebt u recht op 2% AOW. De SocialeVerzekeringsbank betaalt de AOW uit.Consumentenprijsindex alle huishoudens (cpi)Het consumentenprijsindexcijfer van het CentraalBureau voor de Statistiek geeft de prijsontwikkelingweer van een pakket goederen en dienstendie huishoudens aanschaffen voor consumptie.PGB gebruikt de prijsontwikkeling van een jaar inde maand augustus.DekkingsgraadDe dekkingsgraad geeft de verhouding weer tussenhet vermogen van een pensioenfonds en dewaarde van de opgebouwde pensioenaansprakenen al ingegane pensioenuitkeringen.Flexibel pensioenPGB biedt deelnemer en partner diverse keuzemogelijkheden.In de opbouwfase kan extra pensioenworden verzekerd. Vlak voor pensionering kangekozen worden uit diverse uitbetalingsmogelijkheden:het standaardpensioen vanaf 65 jaar, vervroegdof uitgesteld pensioen, pensioeninruil vanlevenslang pensioen voor een tijdelijke uitkeringvoor het 65e jaar, uitruil van ouderdomspensioenvoor extra partnerpensioen, uitruil van partnerpensioenvoor extra ouderdomspensioen, getraptpensioen, gelijk overlevingspensioen of een toegestanecombinatie.FranchiseDe franchise is het deel van het inkomen waaroveru geen pensioenpremie hoeft te betalen en waaroveru dus ook geen pensioen opbouwt omdat uvanaf uw 65e van de overheid een AOW-uitkeringontvangt. Door de franchise op het pensioengevendsalaris in mindering te brengen, komt u bijde pensioengrondslag. Daarover betaalt u premieen bouwt u pensioen op.Gewezen deelnemerEen oud-deelnemer ( ook wel ‘slaper’) die in hetverleden bij PGB pensioen heeft opgebouwd endit heeft laten staan. Er worden geen aansprakenmeer opgebouwd, maar het pensioen volgt welde toeslagregeling van het fonds.Gewezen partnerEen ex-partner die recht houdt op een deel vanhet partnerpensioen en ouderdomspensioen vande deelnemer.HerstelplanPlan van aanpak gericht op het herstel van de vermogenspositiebij een pensioenfonds. Pensioenfondsenzijn wettelijk verplicht om reserves aan tehouden. Een reserve van ongeveer 5% voor algemenerisico’s en daarnaast een buffer om schommelingenin de beleggingen te kunnen opvangen.De minimale dekkingsgraad voor PGB zou ongeveer115% moeten zijn. Onder die grens moeteen herstelplan worden opgesteld. Daarin wordtaangegeven hoe het fonds weer op het vereisteniveau denkt te komen. Binnen 3 jaar (het kortetermijnherstel)boven de circa 105% en binnen 15jaar (het langetermijnherstel) boven de circa115%. Het bestuur van het pensioenfonds moethet herstelplan voor goedkeurig indienen bij DeNederlandsche Bank.Korting van pensioenEen korting is een verlaging van de pensioenaanspraken(voor pensionering) en van de ingeganepensioenen (na pensionering) met een door hetbestuur van het fonds bepaald percentage. Kortingenzijn maatregelen die het bestuur kan nemenals er geen andere middelen meer zijn om op hetwettelijke verplichte financiële niveau te komen.MiddelloonregelingPGB biedt de uitvoering van middelloonregelingenaan. De hoogte van het pensioen is gebaseerd ophet tijdens uw loopbaan gemiddeld verdiendesalaris.

OpbouwpercentageHet opbouwpercentage is het percentage op basiswaarvan het jaarlijks op te bouwen pensioenwordt berekend.OuderdomspensioenHet ouderdomspensioen is de levenslange uitkeringdie u ontvangt vanaf het moment dat u uwpensioen laat ingaan. De pensioenrichtleeftijd is65 jaar.PartnerpensioenHet partnerpensioen is het levenslange pensioenvoor de partner als u overlijdt. De partner heeftrecht op dit pensioen als u gehuwd bent, uw partnerschapheeft laten registreren of als u ongehuwdsamenwoont en die samenleving officieelheeft aangemeld bij PGB en u bericht van registratieheeft gehad van het pensioenfonds. Werkgeversen branches kunnen het partnerpensioen ofrisicobasis en/of opbouwbasis bij PGB verzekeren.PensioenPensioen is uitgesteld inkomen voor de deelnemeren zijn gezin voor de tijd dat de deelnemer nietmeer werkt of komt te overlijden. Men ontvangtdan een periodieke uitkering.PensioenaanspraakEen pensioenaanspraak is een toekomstig rechtop een pensioenuitkering. Bij een aanspraak isnog niet tot betaling overgegaan.Pensioengevend salarisHet pensioengevend salaris is het bruto-inkomenop jaarbasis waarop uw pensioen wordt gebaseerd.PensioengrondslagDe pensioengrondslag is het bruto pensioengevendsalaris minus de franchise. De franchise is hetdeel van het salaris waarover geen premie betaaldwordt en waarover ook geen pensioenaansprakenworden opgebouwd.PensioenresultaatDe ontwikkeling van het pensioenresultaat geeftde koopkracht van het pensioen weer. De ontwikkelingvan het pensioen inclusief de toeslagverleningwordt dan vergeleken met de ontwikkelingvan de prijzen in Nederland. Blijft het pensioengelijk, zoals de laatste jaren het geval is, maar stijgende prijzen (inflatie), dan daalt de koopkracht.Pensioengerechtigden kunnen dan met hun pensioenminder kopen. Als de prijzen bij een gelijkblijvendpensioen zouden dalen (deflatie), danstijgt de koopkracht. Pensioengerechtigden kunnendan met hun pensioen meer kopen.PensioenovereenkomstOnderdeel van het arbeidscontract tussen werkgeveren werknemer waarin het pensioenaanbodwordt gedaan.Premievrije pensioenaansprakenWanneer u niet meer deelneemt bij PGB, wordenuw pensioenaanspraken premievrij. Er vindt geenopbouw meer plaats en u betaalt geen premiemeer. Wel wordt uw pensioen aangepast conformde toeslagregeling.Toeslag bij PGB (indexatie)Een toeslag is een voorwaardelijke verhoging vande pensioenaanspraken (voor pensionering) eningegane pensioenen (na pensionering) met eendoor het bestuur van het fonds bepaald percentage.UitkeringsovereenkomstEen overeenkomst over een uitkering van eenbepaalde hoogte die vanaf de pensioendatumontvangen wordt. Afhankelijk van het salaris en/ofdiensttijd wordt een aanspraak op een uitkeringopgebouwd. Zowel het risico dat de levensverwachtingvan de deelnemer meer toeneemt danaanvankelijk verwacht was, als het beleggings -risico, het risico dat de inkomsten over de belegdegelden mee- of tegenvallen, ligt nu nog bij hetpensioenfonds. Het type regeling staat in de aanhefvan het jaarlijkse uniforme pensioenoverzichtvan de deelnemer.Het kabinet werkt momenteel aan de uitwerkingvan het Pensioenakkoord. Dat is nodig om hetpensioensysteem in Nederland toekomstbestendigte maken. Het is waarschijnlijk dat de risico’s dienu bij het pensioenfonds liggen, (deels) verschuivennaar deelnemers.UitvoeringsovereenkomstDe overeengekomen pensioenafspraken tussenwerkgever en werknemer worden ook vastgelegdin een overeenkomst tussen werkgever en pensioenfonds.Dit wordt een uitvoeringsovereenkomstgenoemd.WezenpensioenHet wezenpensioen is de tijdelijke uitkering voorde achterblijvende kinderen als de deelnemeroverlijdt.

PENSIOENFONDS VOOR DE GRAFISCHE BEDRIJVEN (PGB)PGB verzorgt in opdracht van werkgevers- en werknemersorganisaties depen sioenregeling voor deelnemers en gewezen deelnemers die werken ofgewerkt hebben in de grafimediabranche en het kartonnage- en flexibeleverpakkingen bedrijf. De pensioenregeling voor beide branches is verplichtgesteld. Zo willen cao-partijen door eenvoudige toegang tot de regelingsolidariteit onder alle werknemers bereiken met als nevendoelstelling eenkostenefficiënte levering zonder winstoogmerk.Het fonds biedt verwante ondernemingen en verwante branches demogelijkheid tot vrijwillige deelname en aansluiting. De uitgeverijsectormaakt daar vanaf 2008 gebruik van. Veel uitgeverijen hebben hun pensioenregelinginmiddels bij PGB ondergebracht. Met ingang van 2012 verzorgt hetfonds ook de pensioenregeling voor een aantal bedrijven uit de papier-, kunststof-en rubberindustrie. Op verzoek van ondernemingen uit die sectoren isde werkingssfeer uitgebreid.Schaalgrootte wordt steeds belangrijker om de pensioenperspectieven van dedeelnemers en pensioengerechtigden veilig te kunnen stellen. PGB wil daaromzijn financiële kracht en buffers, in samenwerking met ondernemings- enbedrijfstakpensioenfondsen, verder versterken met verwante branches enondernemingen, onder meer in de informatie- en mediasector.Zwaansvliet 3 | 1081 AP Amsterdam | Postbus 7855 | 1008 CA AmsterdamTel. 020 5418200 | ks@pensioenfondspgb.nl | www.pensioenfondspgb.nl