PGB-Beeld - PensioenfondsPGB

JANUARI 2012PGBBEELDPENSIOENMAGAZINEHerstel dekkingsgraad blijft achterUitwerking pensioenakkoordniet voor 2014 verwachtPensioenfonds Kartonnagenaar PGB

INHOUD4128164Herstel dekkingsgraadblijft achter8Uitwerking pensioenakkoordniet voor 2014 verwacht10Interview met...Wil de Bruin (gepensioneerde)12Kartonnage naar PGB16Interview met...Roelfien Munnikes (werkgever)20Over de ‘scheiding’van PGB en GBF22Interview met...Pieter Kerssemakers (deelnemer)24Ontwikkeling pensioensterk afhankelijk van herstelvertrouwen in Europese politiek27Column: Een sprookje...PGBBEELD2JANUARI 2012

Frans de Haan,bestuursvoorzitter PGB namens werknemers (FNV/KIEM)VOORWOORDEr gaat geen week voorbij of de ontwikkeling van depensioenen is in het nieuws. Nederland heeft één van debeste pensioenstelsels ter wereld. En toch moet er ietsveranderen. Wat is er dan precies aan de hand?Buffers verdamptSinds 2008 gaat het slecht met de economie. De kredietcrisiszorgde voor een wereldwijde recessie. Eerst haddenvooral banken daar last van. Die werden met een kapitaalinjectievan de overheid overeind gehouden. Pen -sioenfondsen bleven dankzij hun buffers overeind maarzagen hun reserves wel verdampen omdat de beurzensterk daalden.Meer reserverenVervolgens verlaagden de overheden de rente wereldwijdom de economie te stimuleren. Dat was nodig om uit derecessie te komen. Een lage rente maakt het immers aantrekkelijkom te investeren. De beurzen veerden op endaar konden de pensioenfondsen van profiteren. De verliezenvan 2008 konden worden weggewerkt. De lagerente had voor pensioenfondsen echter ook een negatiefeffect. Er moest meer geld worden gereserveerd voor deuitbetalingen van de pensioenen.Nog meer reserverenOndertussen bleek uit onderzoek dat Nederlanders in detoekomst stukken ouder zullen worden dan eerder werdverwacht. Voor u wellicht goed nieuws, maar voor eenpensioenfonds niet. In 2008 reserveerde PGB in verbandmet de stijgende levensverwachting al 4% van de waardevan de pensioenen extra. In 2009 werd dat 7% en in 2010bijna 9%. Die 9%, het gaat dan over bijna één miljardeuro (op 11 miljard), is niet meer beschikbaar voor verhogingvan de pensioenen.Achterblijvende rendementenEn daar komt nu de eurocrisis overheen. De regerings -leiders van de landen uit de Europese Unie hebben structurelemaatregelen tot nu toe steeds voor zich uitgeschoven.Daardoor is het vertrouwen van beleggers weg.Problemen stapelen zich op. De risico’s in de obligatie -portefeuille nemen toe en de aandelenbeurzen vertoneneen dalende trend. Pensioenfondsen moeten niet alleenmeer reserveren, er komt nu ook onvoldoende geldbinnen om de pensioenen op langere termijn te kunnenuitbetalen.Aanvullende maatregelen als herstel achterblijftDe dekkingsgraad die eind 2013 wettelijk op ongeveer105% moet uitkomen, staat al een tijdje onder de 100%.Als het niet lukt om op tijd dat niveau te bereiken, moethet fonds aanvullende maatregelen nemen. Theoretischkan dan worden gekozen uit meer premie vragen, risicovollerbeleggen, de pensioenregeling aanpassen of depensioenen verlagen. Of een combinatie van maatregelen.Het bestuur heeft uitgezocht dat alleen meer premieheffen, het probleem niet oplost. Aanpassen van de pensioenregelinglevert ook weinig op omdat dat alleen ietsvoor de toekomst regelt. En risicovoller beleggen is ookgeen reële optie. De kans op een korting zou daardooraanzienlijk toenemen. En fondsen die zich in een herstelsituatiebevinden, mogen bovendien niet zomaar meerrisico nemen. Blijft over verlaging van de pensioenen. Datlost het probleem wel op, maar is voor deelnemers enpensioenontvangers een pijnlijke ingreep.Het korten van pensioen is op dit moment nog niet aande orde, maar het komt wel dichterbij. Als de economieniet aantrekt en het herstel van de dekkingsgraad uitblijft,zal PGB de pensioenen moeten verlagen. De beslissingdaarover wordt in de loop van het eerste kwartaalgenomen.In tegenstelling tot veel andere fondsen zit PGB nu nogaan de goede kant van de streep. Maar gevaar dreigt. Indit PGB Beeld, ons eerste pensioenmagazine, leest u daarmeer over.Met vriendelijke groet,Frans de Haan3JANUARI 2012PGBBEELD

HERSTEL DEKKINGSGRAADBLIJFT ACHTERIn 2011 is de dekkingsgraad van PGB gedaald van 112,6% (eind juni) naar 95,8%(16 december). De dekkingsgraad zou eind 2011 minimaal 98,1% moeten zijn om nogtijdig (eind 2013) de wettelijk verplichte grens van 105% te kunnen bereiken. Deschuldencrisis binnen de Europese Unie veroorzaakt op de financiële markten veel onrust.De rente die al laag was, is nog verder gedaald. Pensioenfondsen gebruiken die rente om dewaarde van de pensioenen te berekenen. Een fonds moet daardoor meer geld opzij zetten ombij een lagere rente in de toekomst toch genoeg in kas te hebben voor de uitbetaling van depensioenen. De laatste maanden zijn door het negatieve sentiment ook de koersen op deaandelenmarkten gedaald. Het rendement op de totale beleggingsportefeuille van PGB wastot en met november desondanks met 2,2% positief. Hoewel het belegd vermogen is gestegenvan € 10,9 miljard (eind juni) naar € 11,4 miljard (16 december) daalde de dekkingsgraadfors. De voorziening pensioenverplichtingen steeg in dezelfde periode namelijk veelharder: van € 9,7 miljard naar € 11,9 miljard. Bij een verdere verslechtering van deeconomie en achterblijvend herstel van de dekkingsgraad zal het bestuur aanvullende maatregelenmoeten nemen. Daarbij sluit dat het verlagen van de pensioenen niet uit.Het fonds heeft in het derde kwartaal van 2011 het risico profiel en het financieel beleidopnieuw vastgesteld. Het koos ervoor om minder risico te nemen in het beleggingsbeleid.PGBBEELD4JANUARI 2012

Ruud Degenhardt, bestuursvoorzitter van PGB namenswerkgevers (KVGO) : ‘De financiële crisis komt nu dichtbij.De economie raakt geïnfecteerd, de banken spelen opsafe en via de pensioenfondsen merken veel pensioen -gerechtigden het al in hun portemonnee. Ook PGB kandit jaar de pensioenen niet compenseren voor de prijsontwikkeling.Dat is uiterst vervelend voor onze deelnemers.De koopkracht loopt immers al een aantal jaren op rijterug. In vergelijking met de grootste pensioenfondsenvan Nederland, waarvan de dekkingsgraad tussen de 85en 95% ligt, staat PGB er relatief beter voor. Toch is ookde situatie bij PGB niet zonder gevaar. In januari of uiterlijkfebruari zullen we beoordelen of op basis van destand van 31 december 2011 het herstel naar 105% (eind2013) nog volgens plan verloopt. Is dat niet het geval,dan komt het verlagen van de pensioenen dichterbij. Wekunnen deze rekening niet doorschuiven naar de jongeregeneraties.’Financieel beleid en risicoprofiel opnieuwvastgesteldPGB heeft in de eerste helft van 2011 aan de hand vaneen studie zijn risicoprofiel en het financieel beleidopnieuw vastgesteld en afgestemd op het draagvlak ende doelstellingen van het fonds. De verhouding tussenpensioengerechtigden en premiebetalende deelnemersverschuift. Inmiddels telt het fonds meer pensioengerechtigdendan deelnemers. Het fonds wordt daardoor nogafhankelijker van het beleggingsrendement. Als uitgangspuntvoor het beleggingsbeleid heeft het bestuur opbasis van de financiële positie van eind 2010 gesteld,dat de koopkracht van de pensioenen bij een normaleontwikkeling van de financiële markten over 15 jaargemeten minimaal zou moeten uitkomen op ongeveer90%. Per jaar loopt de koopkracht dan gemiddeld toch alterug met ongeveer 0,70% bij een gemiddelde verwachteprijsstijging van 2%. Als dit scenario zich voordoet danworden de pensioenen jaarlijks dus gemiddeld met 1,3%verhoogd. Voor deze langetermijnambitie moet het fondsbeleggingsrisico nemen. Zonder het rendement uit debeleggingen zou het pensioen veel lager zijn en depremie aanzienlijk hoger. (Het gemiddeld rendement vanPGB vanaf 1970 tot en met 2010 bedroeg 6,6%.) Risiconemen betekent echter ook onzekerheid over de uitkomstvan het pensioen en zelfs een kans op een korting.ONTWIKKELING DEKKINGSGRAAD120,0%115,0%110,0%105,0%100,0%95,0%90,0%85,0%MVEV Herstelplan Werkelijk herstel Minimum HerstelpadRisicobeperkend beleidIn het beleggingsbeleid is nu een mix gekozen, die ietsminder risico met zich meebrengt, maar ook naar verwachtingeen lager gemiddeld rendement op de langetermijn (5,8% versus 6,0%). Rekening houdend met desamenstelling van het deelnemersbestand en het vastgestelderisicokader wordt 50% van de beleggingen voortaanaangehouden in obligatieportefeuille bestaande uithoogwaardige staatsobligaties (32%) en bedrijfsobligatiesmet de gemiddelde status A+ (18%). De andere 50%van het vermogen wordt belegd in aandelen (30%) enalternatieve beleggingen (20%). Tot die laatste behorenonroerend goed (6%), infrastructuur (5%), grondstoffen(4%) en inflatie gelinkte obligaties (5%).Per saldo belegt PGB minder in aandelen en wordt gekozenvoor obligaties met een lager risico. Over de uitkomstenvan de studie en de herijking van het risico- enbeleggingsbeleid heeft het bestuur overleg gevoerd metdeelnemersraad en verantwoordingsorgaan.Korting mogelijk en toeslagregeling aangepastIn overleg met de deelnemersraad heeft het bestuurbesloten dat kortingen op de pensioenen als uiterste redmiddelkunnen worden ingezet om de dekkingsgraadRuud Degenhardt,bestuursvoorzitter PGBnamens werkgevers(KVGO)5JANUARI 2012PGBBEELD

Herstel dekkingsgraad blijft achtertijdig op het minimum vereiste niveau te krijgen.De opgebouwde aanspraken van deelnemers engewezen deelnemers en de uitkeringen van pensioenontvangersgaan dan allemaal omlaag. Voorgenomenkortings besluiten worden op basis van de stand vande dekkingsgraad aan het einde van een jaar teradvisering voor gelegd aan de deelnemersraad. Demaatregel wordt eerst aangekondigd en een jaarlater, als de omstandigheden niet verbeteren, door -gevoerd. Als PGB begin 2012 een kortingswaarschuwingzou afgeven, wordt de verlaging in de maandapril 2013 voor het eerst doorgevoerd. Een eventuelekorting kan bij een dekkingsgraad tussen de 105 en115% weer ongedaan worden gemaakt voor zoverhet herstelplan dat toestaat.Degenhardt: ‘We hebben eerst beoordeeld of erandere middelen waren om ons financiële probleemop te lossen, zoals verhoging van de premie of dooraanpassing van het beleggingsbeleid. Maar dat bleekniet het geval. Een andere keus is er dus niet. Wehebben ook besloten om de Richtlijn dekkingsgraaden ontwikkeling pensioen bij te stellen. Deze richtlijngeeft als advies aan het bestuur om de toeslagver -lening te hervatten als de dekkingsgraad het niveaubereikt van 115%. Tot nu toe was dat 120%. Doordeze verschuiving is de koopkrachtverwachting vooronze deelnemers op de langere termijn iets verbeterd.De nieuwe richtlijn ziet er nu als volgt uit:RICHTLIJN DEKKINGSGRAAD EN ONTWIKKELING PENSIOENBij een dekkingsgraad:onder 105%van 105% tot 115%van 115% tot 130%van 130% tot 140%van 140% tot 150%van 150%kan uw pensioen zich als volgt ontwikkelen:in het uiterste geval korting van pensioencompensatie van eventuele korting + geen toeslaggedeeltelijke toeslag over prijsinflatie van maximaal 4%100% toeslag over prijsinflatie met maximum van 4%100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum100% toeslag over prijsinflatie zonder maximum +inhaaltoeslag + loonindexToelichting: PGB heeft de ambitie om een pensioenregeling te verzorgen waarbij depensioenrechten van deelnemers en pensioenontvangers, nu en in de toekomst,kunnen worden uitbetaald en waarbij de koopkracht zoveel als mogelijk door middelvan toeslagen op peil wordt gehouden. Ligt de dekkingsgraad gedurende drie jaaronder de 105% dan kan het bestuur besluiten om de pensioenen te korten. De kortingzal zodanig zijn dat het fonds weer voldoet aan de wettelijk vereiste dekkingsgraadvan 105%. Voorgenomen kortingsbesluiten worden op basis van de stand vande dekkingsgraad aan het einde van een jaar ter advisering voorgelegd aan de deelnemersraad.Bij een dekkingsgraad tussen de 105 en 115% wordt een eventuele kortingongedaan gemaakt voor zover het herstelplan dat toestaat. Tussen het momentvan korten en het ongedaan maken ervan zit minimaal een jaar. Wanneer de pen -sioenen vaker zijn gekort, zal de korting die als eerste is doorgevoerd, als eersteweer worden gecompenseerd. Om voor compensatie van de korting in aanmerkingte komen moet de (gewezen) deelnemer of de pensioengerechtigde zowel op hetmoment dat de korting werd doorgevoerd als op het moment van het ongedaanmaken ervan bij het fonds ingeschreven zijn. Zolang de dekkingsgraad onder de115% ligt, adviseert de richtlijn om de pensioenen niet te verhogen. Vanaf 115% tot130% zou gedeeltelijke verhoging van de pensioenen mogelijk zijn en vanaf 130%volledige aanpassing met een maximum van 4,00%. Als de prijzen in een jaar met2,00% stijgen, geeft de richtlijn bij een dekkingsgraad van 125% aan dat de pensioenenmet 10/15 van 2,00% = 1,33% zouden kunnen stijgen. Bedraagt de dekkingsgraadbijvoorbeeld 120% dan zou 5/15 van 2,00% = 0,67% aan verhoging gegevenkunnen worden. Wanneer de dekkingsgraad het niveau van 140% heeft bereikt, kanhet bestuur besluiten tot volledige toeslagverlening waarbij het maximum wordt losgelaten.Indien de dekkingsgraad minimaal 12 maanden achtereen boven de 150%uitkomt, adviseert de richtlijn tot het inhalen van in het verleden gemiste verhogingenen/of tot aanpassing van het pensioen op basis van de cao-loon stijging. Om voorinhaaltoeslag in aanmerking te komen moet de deelnemer of de pensioengerechtigdezowel op het moment dat de toeslag niet werd verleend als op het momentvan inhalen bij het fonds ingeschreven zijn. De achterstand die als eerste is ontstaan,wordt ook als eerste weer ingehaald. Het recht op inhaaltoeslag vervalt 20 jaar nahet ontstaan van de achterstand. Het gaat om achterstanden die zijn ontstaan na2003. Door de inhaaltoeslag en de compensatie van een eventuele korting te gevenover de waarde van de actuele aanspraken worden de aanspraken die ná het in tehalen jaar zijn opgebouwd eveneens verhoogd.PGBBEELD6JANUARI 2012

KORTNIEUWSVOORWAARDELIJK EXTRA PENSIOEN TOEGEKENDAAN GEBOORTEJAREN 1953 EN 1954Het voorwaardelijk extra pensioenvan deelnemers aan de pensioen -regelingen voor de grafimedia ende Persgroep* die zijn geboren in1953 en 1954 wordt per 1 januari2012 onvoorwaardelijk toegekend.Voor de regeling wordt jaarlijks 2%pensioen premie betaald. Voor hetonvoorwaardelijk toekennen vanhet voorwaardelijk pensioen voorde geboortejaren 1955 en later is erde tijd tot 2021. Het fonds looptmomenteel één geboortejaar voorop schema.Met ingang van 1 januari 2006 is inde basispensioenregeling voor degrafimedia en Persgroep Nederlandde jaarlijkse opbouw verhoogd. Hetpercentage waarmee deelnemerspensioen kunnen opbouwen, isindertijd in de grafimedia van 1,55naar 1,75% gegaan, en bij PersgroepNederland van 1,75% naar 1,95%.Daarnaast ontvangt men over achterliggendegrafische of daaraan gelijkgesteldedienstjaren vanaf het 22ejaar tot 1 januari 2006 voorwaardelijkextra opbouw: per dienstjaar0,20%. De voorwaarden voor toekenningvan de extra pensioenaansprakenzijn:●●de werknemer is op het momentvan toekenning PGB-deelnemer,werkzaam in de grafimedia of bijPersgroep Nederland en was datook op 31 december 2005 en1 januari 2006;het pensioenfonds beschikt overvoldoende financiële middelen omde aanspraken te zijner tijd toe tekennen. Als dat niet het geval is,dan blijven de al toegekende aansprakenbehouden.Met de aanvullende opbouw over deachterliggende diensttijd wordtextra pen sioen opgebouwd om tezijner tijd des gewenst eerder metpensioen te gaan. De VUT is immerskomen te vervallen voor degenendie na 1949 geboren zijn. Het beleidis erop gericht om ieder kalenderjaarhet voorwaardelijk pensioen vantwee geboortejaren onvoorwaardelijkte maken. Meer informatie overde voorwaarden vindt u op onzewebsite.* Werknemers in dienst van de PersgroepNederland en andere werkgevers (Young& Connected, Springer Media, Talent enResult, Prometheus, NRC Media Groep, ADNieuwsmedia, Unieboek Boekerij, AWBruna Uitgevers) die niet verplicht verzekerdzijn bij PGB, nemen ook deel aan dePersgroep regeling bij PGB.FRANCHISE EN MAXIMAPENSIOENREGELINGGRAFIMEDIA 2012De franchise voor 2012 voor de pen -sioenregeling van de grafimediabrancheis vastgesteld op € 14.041,80(261 dagen x € 53,80). De stijging vande franchise loopt gelijk op met deloon index. De franchise is het deelvan het inkomen waarover geen pensioenpremiewordt afgedragen enwaarover dus ook geen pensioenopbouwplaatsvindt omdat de deelnemerbij pensionering van de overheideen AOW-uitkering ontvangt. Doorde franchise op het brutoloon in minderingte brengen, komt men bij depen sioengrondslag. Daarover wordtpremie betaald en pensioen opgebouwd.Het maximum salaris waarover in degrafimedia pensioen kan wordenopgebouwd bedraagt in 2012€ 50.064. De maximum pensioengrondslagkomt daarmee in 2012 op€ 36.022,20 = € 50.064 – € 14.041,80.In andere branches dan die van degrafimedia en reprografie geldenandere afspraken.PGB FINANCIEELStand 16 december 2011Dekkingsgraad : 95,8%Rendement : 2,2%Belegd vermogen : € 11,4 miljardVanaf 1970Gemiddeld rendement : 6,6%Aan toeslag verleend : 86,5% ** Het percentage geeft de verhoudingweer tussen de cumulatieve toeslagendie het fonds vanaf 1970 tot en met 2011heeft verleend en de cumulatieveprijsindex vanaf 1970 tot en met 2011.De pensioenen stegen in die periodemet 360% en de prijzen met 416%.7JANUARI 2012PGBBEELD

UITWERKINGPENSIOENAKKOORDNIET VOOR 2014 VERWACHTHet veelbesproken Pensioenakkoord over de toekomstigeontwikkeling van de AOW en aanvullende pensioenen isgoedgekeurd door de sociale partners en de Tweede Kamer.Wetgeving wordt nu voorbereid. Dat gaat nog even duren.Minister Kamp verwacht de invoering niet voor 2014.Hij heeft aangegeven in ieder geval ook te gaan praten metjongerenorganisaties.De studiecommissie pensioenen grafimedia werkte aaneen advies voor een toekomstbestendige pensioenregelingvoor deze sector bij PGB. De commissie zou bij haarwerkzaamheden rekening houden met de afspraken diein het Pensioenakkoord zouden worden gemaakt. Omdatde uitwerking opschuift, zal ook de studiecommissie lateradvies uitbrengen.Afspraken over de AOWIn het Pensioenakkoord is afgesproken dat de AOWleeftijdin 2020 van 65 naar 66 jaar gaat. En in 2025 waarschijnlijknaar 67 jaar. De beslissing daarover valt in 2015.De AOW-uitkering wordt aangepast aan de stijging vande cao-lonen. Daarnaast wordt de uitkering vanaf 2013jaarlijks extra verhoogd met 0,6%.Wie met 65 jaar stopt en een latere AOW-ingangsleeftijdheeft, ontvangt 6,5% minder AOW-pensioen per eerdergestopt jaar. Door de extra verhoging van de AOWbedragenmet 0,6% kunnen werknemers desgewenst met65 jaar stoppen met werken zonder daar financieel al teveel bij in te schieten. Wie langer doorwerkt krijgt perjaar 6,5% meer. Er komt verder een fiscale regeling (dewerkbonus) waardoor mensen met lagere inkomens enzware beroepen eerder kunnen stoppen met werkenzonder dat de uitkering al te veel wordt gekort.PGBBEELD8JANUARI 2012

Uitwerking pensioenakkoord niet voor 2014 verwachtAfspraken over het aanvullend pensioenDe opgebouwde pensioenen bij aanvullende pensioen -regelingen zoals PGB die verzorgt, moeten toekomst -bestendiger worden. Dat kan door de uitkering en depensioenleeftijd te koppelen aan de (stijgende) levensverwachtingen door een goede balans te kiezen tussen derisico’s in de beleggingen en het behouden van de mogelijkheidom de pensioenen te kunnen verhogen in verbandmet de stijging van de prijzen.Afweging rendement en risicoIn de praktijk betekent dit dat pensioenfondsen die eenhoge mate van zekerheid aan hun deelnemers willengeven, minder ruimte hebben om de pensioenen jaarlijkste verhogen. Fondsen die meer risico nemen, hebben opde lange duur meer ruimte voor toeslagverlening maarook meer kans om tussentijds te moeten korten.Werkgevers en werknemers in het bestuur van pensioenfondsengaan over deze afweging. In het akkoord wordtaangegeven dat over de gekozen balans tussen rendementen risico duidelijk moet worden gecommuniceerd.Vaste rekenrente in plaats van dagrenteDe dagrente die nu wordt gebruikt om de waarde van depensioenverplichtingen te berekenen wordt mogelijk vervangendoor een meer vaste rekenrente. Deze rekenrentemoet meer stabiliteit opleveren voor de dekkingsgraad.Nu moeten pensioenfondsen de waarde van de pen -sioenen berekenen aan de hand van een door De NederlandscheBank voorgeschreven rente. Deze rente schommeltsterk. Als de rente laag staat, heeft dat grotegevolgen. In het derde kwartaal van 2011 is de dekkingsgraadbij PGB bijvoorbeeld gedaald met ongeveer 17procentpunt. Terwijl er door het rendement op de beleggingenmeer geld in kas was. De rente wordt door deoverheden kunstmatig laag gehouden om de kans opeconomische groei niet te frustreren.Stabiele premieIn het Pensioenakkoord is afgesproken om de pensioenpremiezoveel mogelijk stabiel te houden. Zou de levensverwachtingbijvoorbeeld verder stijgen, dan gaat niet depremie omhoog maar wordt de uitkering verlaagd of depensioenleeftijd verschoven. Onder bepaalde omstandighedenkunnen cao-partijen met betrekking tot de risico’sop de financiële markten een uitzondering maken enovereengekomen om tijdelijk een hogere of lagerepremie te vragen.Evenwichtige verdeling lusten en lastenHet blijft belangrijk om de lusten van een pensioenregeling(de opbouw, de uitkering en de verhoging voorgestegen prijzen) en de lasten (de premie en eventuelekortingen) eerlijk over de generaties te verdelen. Pen -sioenfondsen mogen de risico’s niet doorschuiven naartoekomstige generaties.Afspraken over levensloop/vitaliteitWie op 31 december 2011 meer dan € 3.000 op zijn levenslooprekeningheeft staan, mag op dezelfde voorwaardendoorsparen. Alleen de opbouw van de levensloopverlofkortingvan ongeveer € 200 per jaar vervalt vanaf 2012(dit is de extra korting op de te betalen belasting).Het levensloopsaldo kan in 2013 mogelijk ook wordendoorgestort naar vitaliteitssparen. Vitaliteitssparen moetnog door de beide Kamers worden behandeld en goedgekeurd.Zoals het er nu uitziet, kan met deze nieuwe spaarregelingper jaar maximaal € 5.000 fiscaal voordelig wordengespaard en in totaal maximaal € 20.000. Debesteding is vrij. Vanaf het jaar dat een deelnemer op1 januari 62 jaar is, geldt echter een beperking van hetmaximaal jaarlijks op de nemen bedrag van € 10.000. Hiermeewordt deeltijdpensioen bevorderd en voltijdspen -sioen beperkt. Wie minder dan € 3.000 op de levensloop -rekening heeft staan, kan het tegoed in 2012 opnemen ofin 2013 onbelast doorstorten naar vitaliteits sparen.9JANUARI 2012PGBBEELD

PGBBEELDinterview met...Wil de Bruineen gepensioneerde aan het woordLeeftijd:65Burgerlijke staat:getrouwd, twee zoons,grootvader vanvier kleinkinderenIn de VUT:op z’n 62,5eMet pensioen:sinds april 2011Werkgever aan het woord...Deelnemer aan het woord...“Dat je in plaats van toeslagen, ook wel eens gekort zoukunnen worden, daar dacht je echt nooit aan.”PGBBEELD10JANUARI 2012

“Meer informatie hoef ik echt niet.Ik kan alles vinden wat ik wil weten.”interview met... Wil de Bruin (gepensioneerde)Het gepensioneerde bestaan“Ik ben er in totaal, dus VUT en pensioen, nu bijna driejaar uit. Maar ik verveel me niet. Ik ben druk met vrijwil -ligerswerk op de voetbalclub (GJS, de Gorkumse JongeSpartanen). Maandag-, woensdag- en vrijdagochtend benik op de club, en zaterdag sowieso de hele dag. Ik zit inde onderhoudsploeg, doe van alles! Heb meer dan dertigjaar in het bestuur gezeten. Dat doe ik niet meer. Maarde club gaat nog steeds voor alles.”Grafische carrière“Ik begon op m’n vijftiende in een drukkerij, meteen vande ULO. Eén dag naar de grafische school in Utrecht alsleerling handzetter en vier dagen werken (bij Romijn &van der Hoff in Gorinchem). Later ging ik naar een drukkerijin Hardinxveld (Tuijtel) als boekdrukker/nabewerker.Het leukste vond ik eigenlijk het nabewerken: vouwen,snijden dat soort dingen. Ik heb een mooie tijd gehad.Maar je bent er snel uit hoor. Ze vergeten je ook als jeniet meer werkt. Is niet erg, dat hoort erbij.”Pensioeninformatie“We zijn destijds naar de pensioendag in Nunspeetgeweest. Nuttig? Mwah! Ik had me er goed in verdiept.Als je wilt kun je alles op internet vinden. De site van PGBwas ook altijd heel volledig. Het aanvragen van het pen -sioen ging heel makkelijk. Ik ben helemaal niet zo handigmet computers. Maar dit was prima te doen. Wat mijbetreft was zo’n voorlichtingsdag helemaal niet nodiggeweest. Ik stop verder alle informatie altijd in een la. Eneens per twee maanden ga ik met mijn vrouw om de tafelzitten om alles goed te bestuderen. Dan ben ik weer helemaalop de hoogte. Meer informatie hoef ik echt niet. Ikkan alles vinden wat ik wil weten.”Korten ja/nee?“Die dekkingsgraad is nu toch zoiets als 97%? Ik hou ’twel een beetje bij. Maar ja, wat doe je d’r aan. Voor mij ishet goed geregeld. En als ik word gekort is dat ook nietmeteen een ramp. Maar voor mensen met een AOW enklein pensioen is het allemaal wel moeilijk hoor. Je zalmaar een huur van € 600 hebben, en samen € 1.200 AOWkrijgen plus een beetje. Dan moet je wel goed kijken watje nog kan doen.Vijf jaar geleden hadden we met z’n allen geen idee datje nog wel eens gekort zou kunnen worden. Je dacht ernooit aan. Pensioen was iets voor later. En stond gewoonvast. Het was goed geregeld. Zéker in de grafische sector!Daar ging je helemaal vanuit. Dat je in plaats van toeslagen,ook wel eens gekort zou kunnen worden, daar dachtje echt nooit aan.”Vervroegd uittreden“Ik had er met 58 jaar wel uit gewild. Dat kon als je veertigdienstjaren had. Nou die had ik. Maar die regel werdtoen net afgeschaft. Ik kon er uiteindelijk wel met 60 uit,maar dan kreeg ik 39% salaris… dat was natuurlijk geenoptie! Met 61 jaar kreeg je 59% en met 62 liep het op naar70%. Dat laatste heb ik toen gekozen, en omdat ik nogeen half jaartje doorwerkte kreeg ik er 14% bij, vanwegehet grote aantal dienstjaren. Dus ik mag niet klagen.”Pensioenbeleid“Met meer risico beleggen voor een hoger pensioen? Ofminder risico en dan een lager pensioen? Ik heb geenidee! Ik hou me daar ook niet mee bezig. Ik zie het wel.Ik kan er toch niks aan doen. Staken kan ik niet meer, hebik trouwens nooit gedaan. Ik heb geen invloed op wat ergaat gebeuren. En of het pensioen wel of niet meegaatmet de prijsstijging, dat zegt me ook niet zoveel. Ik maakme nog geen zorgen.”Een goed pensioenfonds“Wanneer is een pensioenfonds goed? Als het kan garanderendat de deelnemers een redelijke uitkering krijgen!Maar ja… wat is redelijk? Het wordt minder. Ik lees dekranten, ik hou ’t allemaal wel bij. Ik zou niet graag in deschoenen van die pensioenbestuurders staan. Wat moetje? Het zijn lastige keuzes. Maar ik maak me er maar niette druk om. Ik heb ’t nu goed, samen met m’n vrouw. Wehebben veel vrije tijd en kunnen eigenlijk doen wat wewillen. Dat is toch heerlijk?”11JANUARI 2012PGBBEELD

KARTONNAGENAAR PGBHet Pensioenfonds voor het Kartonnage- en FlexibeleVerpakkingenbedrijf (K&FV) brengt zijn pensioenregelingonder bij PGB. De fondsen zijn dat overeen -gekomen na eerder de intentie daartoe te hebbenuit gesproken. Na goedkeuring van de overeenkomstdoor de deelnemersraden, de cao-partners en toezichthoudersgaan het vermogen, de pensioenaanspraken eningegane pensioenen nu per 1 januari 2012 over. Hetbelegd vermogen van K&FV bedraagt circa € 550miljoen. Bij het fonds zijn circa 25.000 werknemersvoor hun pensioen verzekerd van wie 5.250 actief,3.500 pensioengerechtigd en ruim 16.000 premievrij(gewezen deelnemers).Bestuursvoorzitter Cas Broere van pensioenfonds K&FVgeeft aan dat het samengaan van K&FV met PGB wordtingegeven door continuïteitsoverwegingen met betrekkingtot de governance en prijs-kwaliteitverhouding voorde pensioentoezegging. ‘Er worden steeds hogere eisengesteld aan de deskundigheid en beschikbaarheid vanbestuurders en aan de besturing bij pensioenfondsen, dievanwege het verschil in schaalgrootte voor ons moeilijkeren alleen tegen grotere (financiële) inspanningen te realiserenzijn. Na verschillende scenario’s intensief onderzochtte hebben, kwamen we uit bij PGB. Het daar ingezetteveranderingsproces, dat onder meer geleid heefttot het aantrekken van experts voor vermogensbeheer enrisicomanagement, het benoemen van bestuursleden meteen professionele achtergrond en de instelling van eenbestuursbureau, biedt goede waarborgen voor een toekomstgerichtebestuursstructuur. Belangrijk is ook dat wijonze deelnemers door aansluiting bij een groter collectiefeen verbeterde prijs-kwaliteitverhouding kunnen bieden.Zo betalen werkgevers en deelnemers voor hunbestaande pensioentoezegging vanaf 1 januari 2012ongeveer 3% minder aan premie. En als gevolg van dehogere dekkingsgraad van PGB is op langere termijn dePGBBEELD12JANUARI 2012

Pensioenfonds Kartonnage brengt pensioen bij PGB onderkans op toeslagverlening groter en de kans op een kortingvan de pensioenen kleiner.’Verbreding draagvlakDe overeenkomst tot onderbrengen van de pensioen -regeling past voor Ruud Degenhardt (bestuursvoorzitterPGB) in het streven van het fonds om het draagvlak in deinformatie- en mediasector te verbreden. ‘PGB wil inoverleg met sociale partners en in samenwerking metondernemings- en bedrijfstakfondsen komen tot eenverdere consolidatie. Het is goed om te zien dat naondernemingspensioenfondsen uit het uitgeverijbedrijfnu ook het bedrijfstakpensioenfonds ‘Kartonnage- enFlexibele Verpakkingenbedrijf’ na een zorgvuldig besluitvormingstrajectvertrouwen heeft in het beleid en debesturing van PGB en zijn pensioenregeling bij ons onderbrengt.’Ruud Degenhardt (links), bestuursvoorzitter PGB enCas Broere, bestuursvoorzitter pensioenfonds K&FV.PENSIOENEN KUNNENPRIJSONTWIKKELING NIET VOLGENHet bestuur heeft besloten de pen -sioenen niet te ver hogen. De vermogenspositielaat dat niet toe. Opgrond van de Richtlijn dekkingsgraaden ontwikkeling pensioen die hetbestuur gebruikt als advies bij beslissingenover de ontwikkeling van depensioenen, zou de toeslagverleningbij een dekkingsgraad van 115%(gedeeltelijk) kunnen worden hervat.De gemiddelde dekkingsgraad overde maanden juli, augustus en septemberdie als referentie wordt gebruikt,lag daar ruim onder. Die bedroegongeveer 100%. Op grond van hetadvies van de richtlijn en het feit dater nog steeds sprake is van een her -stel situatie, is besloten om de tot enmet 31 december 2011 opgebouwdeaanspraken en ingegane pensioenenper 1 januari 2012 niet te verhogen.De prijzen stegen met 2,61%. Dat isdus ook de gemiste toeslag.ONTWIKKELING VERSTREKTE TOESLAGEN VANAF 2004Toelichting: het bestuur heeft de bevoegdheid om op grond van de financiële situatie van het fondsin het uiterste geval de pensioenen van deelnemers en pensioengerechtigden te korten. Tot nu toeheeft het fonds deze maatregel niet behoeven te nemen. De laatste jaren kunnen de pensioenenPGB de prijsontwikkeling niet volgen. Het totaal van de niet verstrekte toeslagen (= indexatie)bedraagt momenteel 8,26% (0,55% + 0,30% + 3,00% + 0,30% + 1,50% + 2,61%). De gemiste toeslagop 1 januari 2005 (1,09%) is ingehaald op 1 januari 2008. Uw werkgever kan in overleg met hetfonds aanvullende afspraken hebben gemaakt over de toeslagverlening.13JANUARI 2012PGBBEELD

LEVENSVERWACHTINGSTIJGTVERDEREen man die dit jaar 65 jaar wordt, zal gemiddeld nog 18jaar pensioen ontvangen. Een man die in 2050 65 wordt,zal naar verwachting vier jaar langer leven en pensioenontvangen. Dat blijkt uit prognoses van het ActuarieelGenootschap, dat voor pensioen uitvoerders de ontwikkelingin de levensverwachting in Nederland in de gaten houdt.Bij vrouwen doet zich dezelfde trend voor: het aantal jarendat pensioen wordt uitgekeerd, zou oplopen van 21 jaarnu naar 24 jaar in 2050.ONTWIKKELING LEVENSVERWACHTING9088868482807876747270Pensioenfondsen moeten al jarenlang veel geld extrareserveren omdat pensioenontvangers gemiddeld steedsouder worden en langer van een pensioen genieten, zonderdat daar in het verleden rekening mee is gehouden.PGB hield al rekening met een stijging van de levensverwachting.Maar de stijging overtreft de verwachtingen.Tot en met 2008 reserveerde PGB 4% van de bestaandepensioenverplichtingen extra voor de toegenomen levens -verwachting. Per 31 december 2009 kwam daar 3% bij.En per 31 december 2010 zijn de verplichtingen nog eensmet 1,9% gestegen. Deze laatste stijging komt overeenmet een extra reservering van ongeveer € 200 miljoen.47 - 4956 - 6061 - 65manvrouw71 - 7576 - 8080 - 8590 - 9595 - 0000 - 05prognose 2010prognose 2050prognose 2060In de grafiek is de ontwikkeling van de levensverwachtingvanaf 1947 van een nul-jarige weergegeven.Toelichting: in ruim een eeuw is de prognosevan de gemiddelde leeftijd van een mannelijkenul-jarige opgelopen van 72 jaar naar 86 jaar. Degemiddelde leeftijd van een vrouwelijke nuljarigesteeg in dezelfde periode van 76 naarbijna 88 jaar. Iemand die in 2060 de pensioen -gerechtigde leeftijd haalt, ontvangt als man tot87 jaar ouderdomspensioen. Voor een vrouw diein 2060 de pensioengerechtigde leeftijd haalt, isdat tot gemiddeld bijna 89 jaar.Bij ongewijzigd beleid, ontvangen deelnemers over eensteeds langere periode een pensioenuitkering waarvoortijdens werken onvoldoende premie is betaald. Eigenlijkis de laatste jaren door de gestegen levensverwachtingvoor ieders pensioen gemiddeld bijna 9% meer gereserveerd.Die stijgende levensverwachting heeft wel eennegatief effect op de dekkingsgraad; het geld is nietmeer beschikbaar voor toeslagverlening.PGBBEELD14JANUARI 2012

PENSIOENFONDSBREIDT WERKINGSSFEER UITPGB wil de komende jaren komen tot een verdere verbreding van zijn draagvlak. Eengrotere schaal is nodig om pensioen op langere termijn tegen gunstige voorwaarden tekunnen blijven aanbieden. In dat kader heeft het bestuur onlangs besloten om de werkingssfeeruit te breiden. In de statuten is nu vastgelegd dat ook bedrijven afkomstig uit hetkartonnage- en flexibele verpakkingenbedrijf, het karton- en papierproducerend en-verwerkend bedrijf en het rubber- en kunststofbedrijf hun pensioenregeling bij PGBkunnen onderbrengen. Grafimedia bedrijven en uitgevers zaten al in het werkingsgebiedvan het fonds.Bert Coenradie, bestuurslid bij PGB met de portefeuilleFinanciële en Actuariële Zaken, geeft aan dat pen -sioenfondsen zich momenteel in het oog van de orkaanbevinden. ‘Onder invloed van de effecten van de zichvoortslepende financiële crisis stellen toezichthouderssteeds hogere eisen aan de bedrijfsvoering bij pensioenfondsenen aan de wijze waarop toezicht wordt gehoudenen verantwoording wordt afgelegd. Als wij nietbijsturen, nemen ook bij ons de kosten voor pensioen- envermogensbeheer per deelnemer de komende jaren toe.En meer kosten betekent of méér premie of minderpen sioen. Om de pensioen perspectieven van onze deel -nemers en pensioengerechtigden te kunnen consoliderenen op een verantwoorde manier invulling te kunnenblijven geven aan goed pen sioenfondsbestuur, wordtschaalgrootte steeds belangrijker. PGB wil daarom zijnfinanciële kracht en buffers uitbouwen met verwantebranches en ondernemingen onder meer in de informatieenmediasector en hun toeleveranciers. Zittende deel -nemers ondervinden van nieuwe aansluitingen geenfinancieel nadeel; er treedt geen verwatering van dedekkingsgraad op. Integendeel, de kosten kunnen we zospreiden over een grotere deelnemerskring. Naast dekomst van het Kartonnage- en Flexibele Verpakkingen -bedrijf, verwachten wij dat met ingang van 2012 ook eenaantal papierbedrijven en een aantal bedrijven uit dehoek van kunststof en rubber de overstap naar ons fondszullen maken.’Bert Coenradie, bestuurslid PGB15JANUARI 2012PGBBEELD

PGBBEELDinterview met...Roelfien Munnikeseen werkgever aan het woordFunctie:Personeelsadviseur bijIntertaal (Almere)Aangesloten bij PGB:sinds 2008Deelnemer aan het woord...Gepensioneerde aan het woord...“Mensen schuiven het nadenken over pensioen over het algemeenlang voor zich uit. Begrijpelijk. Maar niet verstandig.”PGBBEELD16JANUARI 2012

“Zonder collectief kun je eigenlijkgeen pensioenregeling hebben.”interview met... Roelfien Munnikes (werkgever)Vrijwillig aangesloten“Toen PGB zich openstelde voor uitgeverijen, hebben wijons eigenlijk vrij snel aangesloten. We zaten bij een verzekeraar.Daar was ik helemaal niet tevreden over.Onoverzichtelijke informatie, hoge kosten, hoge premie,en ik had geen idee wat we nu eigenlijk kregen. Toevalligbelde toen een van de PGB-accountmanagers. Die kwamlangs, met 1 A4’tje. Nou toen was ik meteen om! Heelhelder stond daar: dit leg je in, dit hou je over. En zewaren nog goedkoper ook. Natuurlijk ligt dat nu inmiddelsook een beetje anders. Maar ik vind de informatievan PGB altijd heel helder. Ik ben nog steeds heel tevreden.Al weet niemand natuurlijk waar het precies naartoegaat.”Solidariteitsprincipe“Het is jammer dat het solidariteitsprincipe onder drukstaat. Jonge mensen zeggen nu soms, waarom zou ikbetalen voor ouderen? Maar zo werkt het! Later betaaltde jongere generatie ook weer voor jou mee. Zondercollectief kun je eigenlijk geen pensioenregeling hebben.Kijk maar naar Amerika. Daar hebben ze de verplichtepensioenen een paar jaar geleden losgelaten. En watblijkt? Mensen hebben nu maar ¼ van het pensioen datze anders zouden hebben gespaard! Dat werkt dus niet.Het is heel menselijk: als je een beetje extra hebt, geef jehet vaak ongemerkt uit. Als je het verplicht spaart, kun jeer gewoon niet meer aankomen. Dat maakt een pensioenvoor veel meer mensen bereikbaar dan dat je het aanhenzelf overlaat!”Verantwoordelijkheidsgevoel werkgever“Als werkgever wil je toch dat mensen iets hebben opgebouwd.Het is een bepaalde verantwoordelijkheid die jevoelt. Ik denk dat het op deze manier, dus als een collectief,het beste werkt. Werkgever en werknemer samen.Verder voel ik me ook wel verantwoordelijk voor hetstimuleren van de bewustwording over het pensioen bijmijn medewerkers. Ik vind dat geen taak voor het pen -sioenfonds, wel van de werkgever. Of van de overheid.”Hoe eerder, hoe beter“Nu gaan mensen vaak pas tegen hun zestigste eenskijken hoe het ook alweer zit. Maar dan is het vaak telaat er nog iets aan te doen! Het zou goed zijn mensenzover te krijgen dat ze er rond hun veertigste eens goedvoor gaan zitten. Daar ben ik wel mee bezig, hoe je datgedaan kunt krijgen.Ik had laatst een medewerker van 62, die nu wel eenswilde weten wat ze over drie jaar zou krijgen. Die schrokzich wild! Het viel haar zo enorm tegen wat ze tegen dietijd per maand zou overhouden. Ze sliep er echt slechtvan. Al met al viel het wel iets beter uit dan ze eerstdacht. Het omrekenen van bruto naar netto blijft natuurlijklastig. Maar ook, als je het netto weet, wat is het danwaard tegen die tijd? Je hebt natuurlijk ook nog zoietsals inflatie. Maar toch, hoe meer je begrijpt van dezematerie, hoe beter je beslissingen kunt nemen. Maarmensen schuiven het nadenken over pensioen over hetalgemeen lang voor zich uit. Begrijpelijk. Maar nietverstandig.”Pensioeninformatie“De informatie op een algemene site als mijnpensioenoverzicht.nlis onoverzichtelijk, vind ik. De nuances in deberekening ontbreken vaak. Nogmaals, dat bruto-nettoverhaal is lang niet iedereen duidelijk.Ik vind de informatie van PGB zelf goed. Gewoon heeloverzichtelijk. Zo van: ik verdien nu dit, dan bouw ik dátop. En als ik bij spaar gebeurt er zus en zo. Dat is ookalles wat je wilt weten. Wat mij betreft hoeft de infor -matie trouwens niet meer op papier. Gewoon allesdigitaal aanleveren, zou ik zeggen. Papier gooien zeweg, zeker de jongere generatie.”Wake-up call“Gemiddeld moet je rekenen op 55%. Dat is een reëleboodschap. En eigenlijk is dat wel iets dat de pensioenfondsenzouden moeten vertellen. Dat zou nog eens een17JANUARI 2012PGBBEELD

PGBBEELDinterview met...(vervolg) Roelfien Munnikes (werkgever)wake-up call zijn. Iedereen denkt alsmaar dat ‘ie wel op70% uit zal komen. Maar dat is natuurlijk allang nietmeer zo. De fondsen zullen wel bang zijn dat ze danklanten kwijtraken. Maar het lijkt me wel goed er nietmysterieus over te doen.”Vertrouwen“Wat ik goed vind bij PGB is dat de dekkingsgraad onlinestaat. Daar kijk ik echt regelmatig naar. Heel prettig! Jeziet dan gewoon de beweging, dat het op en neer gaat.En dat jullie dat openbaar maken geeft mij vertrouwen.Ik besef dat er een grote kans is dat wij niet de pen -sioenen zullen krijgen die de generatie van nu heeft.Maar ja, wat moet je eraan doen. Je kunt het nietbeïnvloeden. Dus het heeft ook niet veel zin om je er alte druk over te maken.”Premiestijging“Als de premie omhoog gaat, is dat voor veel mensen eenprobleem denk ik. Maar ook voor de werkgever, die moetdan ook meer betalen. Dat is voor veel bedrijven best las-tig. Om dat te betalen zullen in elk geval de salarisseneen tijd niet omhoog gaan. Het moet ergens vandaankomen!”Pensioenakkoord“Het pensioenakkoord leidt tot een hoop onrust merk ik.Wat het natuurlijk vooral betekent is: langer werken.Maar daar waren veel mensen zich hier al wel vanbewust. We hebben natuurlijk ook veel hoger opgeleidenin huis, die houden de kranten wel bij. Maar hier in dekantine, aan de leestafel, wordt er sowieso wel overgepraat. Het leeft wel meer doordat er veel over in demedia komt.”Wat moet je doen?“Tja, het wordt allemaal minder. En nu is ook nog hetspaarloon afgeschaft. Dat vind ik wel erg. Het pensioen isonzeker, maar de mogelijkheden om zelf het heft in handente nemen worden ook minder. Ik geef daarom aanmijn personeel mee: laat het staan. De rente op die rekeningis nu hoger dan elders, dus profiteer ervan. Danbouw je ongemerkt toch nog wát op.”KORTNIEUWSPENSIOENOPBOUWBIJ WERKLOOSHEIDDe pensioenopbouw stopt bij beëindigingvan de deelname als gevolg vanwerkloosheid. De deelnemer kan er voorkiezen om de pensioenopbouw voort tezetten. Voortzetten kan voor maximaaldrie jaar. Een wetswijziging tot verruimingvan deze termijn naar 10 jaar is invoorbereiding. De deelnemer betaalt danzowel de werkgevers- als de werknemerspremie.Deelname is mogelijk:• wanneer minimaal drie jaar voorafgaandeaan de voortzetting aan PGB isdeelgenomen;• tegelijkertijd niet ook een andere pensioenregelingvan toepassing is;• de deelname aan de pensioenregelingongewijzigd doorloopt;• de ingangsdatum van de voortzettingminimaal drie jaar voor de pensioendatumligt;• een verzoek binnen drie maanden naeinde deelname aan de pensioenregelingis ingediend. De vrijwillige voortzettingmoet wettelijk binnen negenmaanden na beëindiging van dedienstbetrekking starten.De financiering van de pensioenvoortzettingvoor werkloze deelnemers door destichting Financiering Voortzetting Pen -sioenverzekering (FVP) is met ingang van2011 vervallen. Vanaf 1 januari 2010 wasde uitbetaling van de FVP-bijdrage voorwerknemers die werkloos werden in 2010en voldeden aan de voorwaarden, alopgeschort tot uiterlijk eind 2013. Als hetFVP over onvoldoende geld beschikt,wordt een gedeeltelijke bijdrage en duseen gedeeltelijke voortzetting toegekend.PGBBEELD18JANUARI 2012

VERSTERKINGBESTUUR EN BELEIDSUCCESVOL AFGERONDPGB heeft het bestuur versterkt en ook hetbalans- en vermogensbeheer. In 2010 besloothet fonds het roer om te gooien. De bedrijfs -voering moest meer worden afgestemd op deveranderde omgeving. Het fonds koos ervoorom dat in een versneld tempo en in project -verband te doen.In de bedrijfsvoering ligt inmiddels de nadruk op de aansturingvan het fonds als financiële instelling. Dat heeftgevolgen gehad voor de samenstelling en de werkwijzevan het bestuur en voor de inrichting van de beleids -processen. Zo zijn er binnen het bestuur experts voorvermogensbeheer en risicomanagement aangetrokken,zijn voor alle bestuursleden functieprofielen vastgestelden is er een bestuursbureau ingericht. Verder is het risicomanagementen het vermogensbeheer heringericht,zodat ook in de toekomst een solide bedrijfsvoering kanworden gewaarborgd. De Deelnemersraad en het Verantwoordingsorgaanzijn positief over respectievelijk hetnieuwe bestuursmodel en het gevoerde beleid.Toelichting: Het bestuursmodel bij PGB is ingrijpend gewijzigd. Het onderscheid tussen een algemeen bestuur en eendagelijks bestuur is vervallen en de Commissie voor Beleggingen en Risicomanagement is opgeheven. Het bestuur is verdergeprofessionaliseerd. Er zijn expertleden/adviseurs aangetrokken voor vermogensbeheer en risicomanagement en er zijnfunctieprofielen voor ‘portefeuillehouders’ opgesteld die gebruikt worden voor de selectie en beoordeling van de bestuurders.Het bestuur wordt ondersteund door een bestuursbureau.19JANUARI 2012PGBBEELD

KORTNIEUWSVOORBEELD AOWDe maandelijkse AOW is nu (cijfers 2012):– voor gehuwden (partner heeft inkomen) : € 752,12– voor gehuwden (partner heeft geen inkomen) : € 1.470,59– voor alleenstaanden : € 1.079,93AOW VERSCHUIFTNAAR GEBOORTEDAGDe dag waarop iemand voor heteerst AOW krijgt, wordt verplaatstnaar de verjaardag. Het staatspen -sioen gaat dus niet meer in op deeerste dag van de maand waarin de65-jarige leeftijd wordt bereikt maarop de dag waarop iemand zijn 65edaadwerkelijk passeert. Wie op delaatste dag van de maand jarig is,heeft pech; die mist bijna een maanduitkering. De nieuwe regeling gaatper 1 april 2012 in.Uitkeringen vóór 65 jaarIn het geval van een uitkering zoalsde WW, WAO, WIA, ZW, IOW, IOAWen Anw lopen die voortaan door totDe eerste maanduitkering van de AOW is straks:– word je als alleenstaande op 15 april 2012 65 jaar, dan is de eerste AOW uitkering15/30 x € 1.079,93 = € 539,97. Dat scheelt dus eenmalig bruto € 539,97.de 65e verjaardag. Die schuiven dusmee. De IOW en IOAW kunnen wordengekort als de PGB-uitkering overde hele eerste maand wordt uitbetaald.VUT-uitkeringen zoals het VUTfondsFWG die voor grafici en dagbladjournalistenuitvoert, eindigende maand vóór het 65e jaar. Er kanafhankelijk van de geboortedag deeerste maand dus een gat ontstaan.Voor wie nog werkt, zal in de meestegevallen per de eerste dag van demaand waarin men 65 jaar wordt,het dienstverband worden beëindigd.PensioenHet PGB-pensioen zal, net als nu,normaal gesproken ingaan op deeerste dag van de maand. Over diemaand wordt dus een volledigepensioenuitkering betaald.Cao-partijen brengen de gevolgen inkaart en zullen zo nodig besluitennemen over onder andere de VUTende pensioenregeling. Het laatstewoord is er wellicht nog niet overgezegd.PGB-PENSIOENPREMIE 2012VOORALSNOG ONVERANDERDHet bestuur heeft besloten de basispremie*van 17,5% voor 2012 vooralsnogongewijzigd te laten. De pensioenpremiemoet kostendekkendzijn en als de reserves niet op peilzijn, bijdragen aan herstel. Als dekostendekkende premie wordt berekendmet een - over een langereperiode gemeten - gemiddelderente wordt aan deze eisen voldaan.PGB mag die ‘gedempte’ rente gebaseerdop het verwachte toekomstigerendement normaal gesproken ookgebruiken. Fondsen die in een herstelplanzitten, moeten volgens DeNederlandsche Bank (DNB) echtergebruik maken van de actuele rente.En die ligt, zoals bekend, momenteelerg laag. Zo laag dat de premie indat geval niet meer bijdraagt aanherstel van de financiële positie. Alsdat op 31 december 2011 nog zo is,moet het bestuur kiezen. Tijdelijkaccepteren dat dat het geval is, detoezichthouder biedt die mogelijkheid,of de premie verhogen dan welde pensioenregeling aanpassen.DNB heeft pensioenfondsen één jaarrespijt gegeven om te voldoen aande eis dat de premie in geval van eendekkingstekort dient bij te dragenaan herstel. PGB kan van deze mogelijkheidgebruik maken als het in2012 zorgt voor een sluitende financiëleopzet. Het bestuur bespreektde ontstane situatie met sociale partnersen opdrachtgevers die over deinhoud van de pensioenregelinggaan.* De premie voor uitvoering van de pensioenregelingenbij PGB wordt afgeleid vande basispremie. De doorsneepremie voorde pensioenregeling voor de grafimediabedraagt in 2012 19,5% van de pensioengrondslag.Hiervan is 2% bedoeld voortoevoeging aan de bestemmingsreserve(voorwaardelijke) backservice.PGBBEELD20JANUARI 2012

OVER DE SCHEIDINGVAN PGBEN GBFPensioenfonds voor de Grafische Bedrijven (PGB) is uwpensioenfonds. En zoals ieder fonds hebben wij een uitvoeringsorganisatie(GBF). Die stuurt namens ons brieven naaru, int de premie, regelt dat de grote pen sioenpot met geld volgensafspraak netjes wordt belegd en keert de pensioenen uit.PGB zelf concentreert zich op de ontwikkeling, vaststellingen monitoring van het beleid. Een heldere taakverdeling…Maar voor de meeste deelnemers was er eigenlijk geen verschil.We hadden samen één gezicht naar buiten. Dat is nu veranderd.De uitvoeringsorganisatie blijft de administratie doenmaar voortaan onder de naam van PGB.WAT VERANDERT ER VOOR U?● Voor algemene informatie over pensioen gaatu voortaan naar www.pensioenfondspgb.nl● Voor uw persoonlijke pensioengegevens kuntu terecht op www.mijnpgbpensioen.nl● Voor informatie over de grafimedia fondsenASF, FWG en SGB gaat u voortaan naarwww.grafimediafondsen.nl enwww.mijngrafimediafondsen.nlInlogcodes en telefoonnummer ongewijzigdUw huidige gebruikersnaam en wachtwoord (vanvoorheen www.mijngbf.nl) voor de besloten web -sites zijn ongewijzigd. U kunt hiermee dus blijveninloggen op de bovengenoemde websites.Ook het telefoonnummer van de afdeling Klantenservicewaar u terecht kunt met uw vragen overpensioen is niet veranderd: 020 5418200.Minister Kamp van Sociale Zaken en Werkgelegenheidbereidt een wijziging voor in de Wet verplichte deelnamein een bedrijfstakpensioenfonds. Een van de aanpassingenis dat alleen de naam van het pensioenfonds binnenkortnog gebruikt mag worden in de contacten met deelnemers.Er mag geen verwijzing meer zijn naar deuitvoeringsorganisatie.Van één naar tweeDe vertrouwde naam van GBF moest dus verdwijnen. Totnu toe regelde GBF voor de vier grafimediafondsen (PGB,het sociaal fonds ASF, het spaarloonfonds SGB en hetVUT-fonds FWG) de communicatie. De fondsen zelf warennauwelijks in beeld. Dat was efficiënt en scheelde administratiekosten.Daar is nu dus verandering in gekomen.Ook de verzakelijking van de relatie tussen PGB en GBFwas aanleiding om de bestaande praktijk aan te passen.Het pensioenfonds wordt ook door De NederlandscheBank steeds meer gezien als financiële instelling. Debesturing en de beleidsprocessen, vooral die van risico -management en het vermogensbeheer, zijn daarop bijPGB aangepast. Het bestuur is verantwoordelijk voor hetpensioenbeleid en het financieel beleid van het fonds.De uitvoeringsorganisatie concentreert zich op de uitvoeringvan dat beleid en de rapportage en verantwoordingdaarover.Uitvoeringsorganisatie achter de schermenDe ‘scheiding’ is nu achter de rug. We gaan samen verder,maar het communicatiepatroon is veranderd. PGB zalvanaf nu in de communicatie op de voorgrond treden.Zo ontvangt u voortaan post op PGB-briefpapier, hebbenwe een eigen website en houden wij u via eigen elektronischenieuwsbrieven en pensioenmagazine op de hoogtevan actuele pensioenontwikkelingen.GBF heeft van de gelegenheid gebruikgemaakt om zijnnaam aan te passen. GBF is Timeos geworden. Maaromdat wij vanaf nu onder PGB-vlag met u communiceren,zult u daar niet veel van merken.21JANUARI 2012PGBBEELD

PGBBEELDinterview met...Pieter Kerssemakerseen deelnemer aan het woordLeeftijd:52Burgerlijke staat:samenwonend, drie kinderenen een pleegdochterPGB-deelnemer:vanaf z’n 23eFunctie:Operationeel directeur bijDrukkerij Verweij(Mijdrecht)Werkgever aan het woord...Gepensioneerde aan het woord...“We hebben er allemaal last van,dus moet je de ellende ook gezamenlijk delen.”PGBBEELD22JANUARI 2012

“Ik hou er alvast rekening mee dathet slechter gaat worden…!”interview met... Pieter Kerssemakers (deelnemer)Pensioengat“Ik heb dertig jaar pensioen opgebouwd. Ik werkte eersteen tijdje in de metaalsector. Daarna ging ik de grafischewereld in, bij een drukkerij. Vervolgens heb ik 3,5 jaar alszelfstandige gewerkt, dus ik heb wel een pensioengat.Maar nu zit ik alweer 10 jaar bij een drukkerij.”Op de hoogte?“De site mijnpensioenoverzicht.nl heb ik nog nooitbezocht. En van mijn UPO heb ik ook geen idee eigenlijk.Wat ik weet is dat de toegankelijkheid van informatieenorm is toegenomen, maar dat is nog geen redengeweest het ook op te zoeken. Ik kan er op dit momenttoch niks mee. Ik heb drie studerende kinderen, die kostenhanden vol geld. Als die voor zichzelf kunnen zorgen,kan ik eens kijken of ik nog wat meer opzij kan zetten.”Het heft in eigen hand“Wel ben ik verstandig met spaargeld. Als ik iets extra’sheb probeer ik wat meer af te lossen op mijn huis. Hetvoelt prettig om zo mijn schuld te verlagen. Als hettegenzit en je kan je hypotheeklasten niet meer betalen,dan raak je volgens mij steeds verder van huis… Dat wil ikvoor zijn. Het voordeel van aflossen boven sparen is ookdat je er echt niet meer bij kunt komen. Je komt dus ookniet in de verleiding er toch iets anders mee te doen.En ja, dan heb ik nog een klein potje met aandelen. Daarben ik net als iedereen op een dag ingestapt. Het levertnauwelijks wat op. Maar ik laat het lopen, ik kan datmaandbedrag trouwens ook niet stopzetten. En dan zieik later wel wat er aan het eind overblijft. Als ik het nietinlegde, was ik het hoogstwaarschijnlijk toch kwijt omdatje het ongemerkt gaat uitgeven.”Generatiestrijd“Mensen die nu een pensioen hebben, hebben een redelijkvertrouwen in hun uitkering. Maar mensen die nuwerken voor hun pensioen hebben dat vertrouwen nietmeer. De jongeren beginnen te protesteren. Begrijpelijk,vind ik. Niet dat ik het per se met ze eens ben, maar dediscussie wordt nu heel krampachtig gevoerd. De ouderenvinden blijkbaar dat je niet aan hun pensioen magkomen. Ze hebben er hun leven voor betaald, zeggen zedan. Maar dat is natuurlijk niet helemaal waar. Ze hebbenook meegelift op de gouden tijden.”Trieste constatering“De jongeren van nu, die er ook hard voor werken, halener op termijn niet meer uit wat de ouderen van nu krijgen.Het lijkt wel of bijna niemand dat aan de orde durftte stellen. Electoraal is dat natuurlijk ook niet interessant.De politici branden zich liever niet aan de pensioenkwestie.Maar ik vind het een trieste constatering dat de lastenbij een kleine groep gelegd worden. Het zou gelijk verdeeldmoeten worden over de ouderen en de jongeren.We hebben er allemaal last van, dus moet je de ellendeook gezamenlijk delen. Dat er nu heel voorzichtig wordtgesproken over het korten op de pensioenen (voor iedereen)vind ik volkomen terecht.”Koopkrachtbehoud“Het streven van PGB naar 90% koopkrachtbehoud lijktme prima. 100% is een utopie. Dus dit lijkt me heel realistisch.Persoonlijk zou ik liever niet zien dat pensioenfondsenrisicovol beleggen om een hoger rendement te halen.Dan heb je grote kans dat er straks helemaal niks meer is.Bovendien, als er veel risico’s worden genomen, komenwe zo weer in een zeepbel terecht. We hebben allemaalgezien hoe dat uit elkaar kan spatten…! Ik zou zeggen:meer zekerheid is belangrijker dan een hogere uitkering,dus neem zo min mogelijk risico met je beleggingen. Jemoet weten waar je aan toe bent als deelnemer. Liefst zoveel mogelijk in elk geval.”In een la“De informatie van PGB ziet er altijd keurig uit. Maar iklees het allemaal niet uitgebreid door. Ik stop het in eenla. En ga dat later wel eens nalezen. Door er nu naar tekijken wordt het er niet beter of slechter op! Maar ik houer wel alvast rekening mee dat het slechter gaat worden.”Met pensioen“Wanneer ik met pensioen ga? Nooit. Ik zeg altijd: opeen dag ga ik gewoon dood. Ik denk er in elk geval nooitaan. Maar ik neem aan dat het op mijn 66e of 67e zalzijn. Ik zie het wel. Ik vind het ook niet erg om langer tewerken. Dan moet ik dat werk natuurlijk wel nog kunnenhouden of vinden. Het wordt een heel ander verhaal alsje werkloos wordt.”23JANUARI 2012PGBBEELD

ONTWIKKELING PENSIOENSTERK AFHANKELIJK VAN HERSTELVERTROUWEN IN EUROPESE POLITIEKDe dekkingsgraad van PGB ligt op 95,8% (16 december 2011). Eind 2011 zou de dekkingsgraad minimaal 98,1%moeten zijn. Dan heeft ons fonds volgens de regels voldoende vooruitzicht om tijdig (uiterlijk eind 2013) de wettelijkverplichte grens van 105% te kunnen bereiken. Als het herstel van de dekkingsgraad eind 2011 onvoldoende is, zal hetbestuur aanvullende maatregelen moeten nemen waarbij het verlagen van de pensioenen niet is uitgesloten. Overleg met dewerkgevers- en werknemersorganisaties, die over de inhoud van de pensioenregeling gaan, zal dan mede bepalen welkemaatregelen genomen zullen worden. De schulden crisis binnen de Europese Unie lijkt ook voor ons fonds dus in eencruciale fase te zijn aanbeland.Rob Heerkens, bestuurslid PGBPGBBEELD24JANUARI 2012

Rob Heerkens, sinds begin 2011 als bestuurder met deportefeuille vermogensbeheer en risicomanagement aanhet fonds verbonden geeft aan dat door de onzekerheiden het gebrek aan vertrouwen op de financiële marktende dekkingsgraad alle kanten op kan. ‘Als onze politiekeleiders een krachtig signaal naar de markten afgeven datde sterkere euro landen de landen in problemen blijvensteunen en met name meer regie op de begrotingsdisciplinewordt afgedwongen kan de neergaande lijn waarwe ons momenteel in bevinden wellicht nog wordenomgebogen. Zover is het echter nog niet. Er wordt ookveel gespeculeerd over het uiteenvallen van de muntunie.Veel tijd is er niet meer. Een sneeuwbal is nog te stoppen.Een sneeuwbal die een lawine is geworden gaat zijneigen weg en vernielt alles. De kredietstatus van een aantalEU-landen is al verlaagd. De rente om te lenen voor deoverheden is opgelopen. Griekenland, Italië, Spanje, Ierland,België en Portugal moeten al fors meer betalen omhun schulden te financieren dan een paar maandenterug. Zelfs bij sterke landen als Duitsland en ook Nederlandkraakt het af en toe. Dat gaat spaak lopen als er nietsnel echt wordt ingegrepen en het vertrouwen wordthersteld.’gekozen om het risico in de beleggingsportefeuille te verkleinen.Het fonds bezit nu minder aandelen (van 33%naar 30%) en heeft de staatsobligaties van zwakkereeurolanden al in een vroeg stadium verkocht. Omdatde waarde van de benodigde toekomstige pensioenuitkeringenwordt berekend met de rentestand, is een pensioenfondsaltijd heel gevoelig voor ontwikkelingen in derente. Bij een dalende rente moeten we voor de toekomstmeer geld reserveren en bij een stijgende rente minderwant, dan levert het vermogen meer op. Door een grootgedeelte van het vermogen te beleggen in rentegevoeligecategorieën als obligaties wordt het effect van eendalende rente - meer te reserveren - gedempt door de indat geval waardestijging van onder andere de obligaties.De rente-afdekking van de verplichtingen is nu 60%. Er isvoor gekozen dat niet 100% te laten zijn om ook eentegenwicht te scheppen in de situatie dat - als de renteoploopt en wellicht ook de inflatie - het fonds winst moetmaken om de hogere inflatie gedeeltelijk bij te benen.We houden 60% aan omdat het, gezien de onzekerheidop de financiële markten en de ontwikkeling in dewereldeconomie, niet duidelijk is of de rente zal gaanoplopen of juist verder zal dalen. Een vergelijkbareredenering kan worden opgezet voor de valuta-afdekking.PGB belegt een deel van het vermogen in niet-eurovaluta. Omdat de uitkeringen in euro’s worden uitbetaald,loopt het fonds valutarisico. Het risico wordt metderivaten afgedekt. De valutaverschillen worden volledigafgedekt.Per saldo heeft PGB als pensioenfonds door het gevoerdebeleid niet direct last van de dalende waarde van destaatsobligaties van de zwakkere eurolanden. Die zijngrotendeels verkocht. Last heeft het fonds wel van dedalende rente gecombineerd met de dalende beurzen.Het vertrouwen van beleggers is weg. Dat vertaalt zich ineen dalende trend op de beurzen. Ook de lage rentespeelt het fonds parten. De overheden zullen de rentegraag laag willen houden om de economische ontwikkelingniet te frustreren. Dalende beleggingen en stijgendeverplichtingen hebben de dekkingsgraad afgelopenmaanden een dreun gegeven.’PGB heeft zijn bestuur geprofessionaliseerd en ervoorgezorgd dat alle bestuursleden veel meer tijd zijn gaanbesteden aan het pensioenfonds. Wat is het beleid vanPGB in het afgelopen jaar geweest?‘Het bestuur houdt de ontwikkelingen scherp in de gaten.In de tweede helft van 2011 hebben we vrijwel wekelijksvergaderd waarbij het beleggingsbeleid en het risico -management de agenda domineerden. Het bestuur heefter op basis van een uitgebreide studie in de zomer voorWaarom wordt er nog steeds risicovol belegd? Hebbenpensioenfondsen niets geleerd van eerdere crises?‘PGB heeft de ambitie om een pensioenregeling te verzorgenwaarbij de pensioenen van deelnemers en pen -sioenontvangers, nu en in de toekomst, kunnen wordenuitbetaald en de koopkracht zoveel mogelijk op peilwordt gehouden door middel van toeslagen (= indexa -ties). We streven enerzijds naar een redelijke kans om depensioenen de prijsontwikkeling te kunnen laten volgen.25JANUARI 2012PGBBEELD

Ontwikkeling pensioen sterk afhankelijk van herstel vertrouwen in Europese politiekDit brengt echter met zich mee dat er beleggingsrisico’smoeten worden genomen. Het nemen van risico’s wordtbeloond met kansen op een hoger rendement. Anderzijdsmogen de risico’s weer niet zo groot zijn dat het fonds inslechte tijden in problemen raakt waarbij zijn financiëlebuffers verdwijnen. Het fonds wil er voor zorgen dat dekans op korting van de pensioenen relatief laag is. Beleggenzonder risico betekent een duurder en lager pen -sioen. Je weet dan één ding zeker en dat is dat je de prijsontwikkelingniet meer kan volgen. De afweging tusseneen (minder) zeker nominaal pensioen en een hogere oflagere kans op gedeeltelijk koopkrachtbehoud is een continueafweging voor het bestuur.’Wat gebeurt er in het slechtste geval?‘Als de rente laag blijft, heeft dat effect op de premie dienodig is om de kosten van inkoop van nieuwe pensioenaansprakente betalen. Die gaat dan omhoog. Voor 2012is de premie onlangs vastgesteld op 17,5% voor de basispensioenregeling.De premie is dus (nog) niet verhoogd.Bij een lagere rente is die premie echter niet meer voldoende.Dit is een onderwerp dat dan ook op de tafelvan werkgevers- en werknemersorganisaties komt te liggen.De vraag is dan of de premie omhoog gaat of dat deregeling wordt aangepast. Als de rente rond de 3% blijftliggen, zal dat de premie gaan beïnvloeden.Begin januari wordt weer gekeken of het fonds nog optijd kan herstellen. PGB moet volgens het herstelplan, datin 2009 is opgesteld en door de toezichthouder DNBwordt getoetst, eind 2013 uitkomen op een dekkingsgraadvan ongeveer 105%. Daarvoor hebben we nogtwee jaar. We zaten in december 2011 nog onder de105%. Wanneer herstel volgens de spelregels van het herstelplanstatistisch niet mogelijk meer is, worden we verplichtom aanvullende maatregelen te nemen. Daarvanweten we dat alleen het verlagen van de pensioenen opkorte termijn echt effectief is. In januari of uiterlijkfebruari 2012 wordt duidelijk of het fonds echt een waarschuwingvoor een korting zal moeten afgeven. Zoals dedekkingsgraad er nu bij ligt is dat voor PGB, in tegen -stelling tot een aantal andere pensioenfondsen nog netniet nodig. Bij een kleine verdere verslechtering van definanciële positie van het fonds komt een korting van depensioenen dichtbij.‘Heeft de eurotop nog iets opgeleverd?‘De ‘allesbeslissende’ top van regeringsleiders van deEuropese Unie in december heeft het tij niet kunnenkeren. De politiek heeft wel blijk gegeven van enige slagvaardigheiden gevoel van urgentie. Er is begonnen methet repareren van de ‘fout van Maastricht’: een eurozonder gemeenschappelijk begrotingsbeleid. Ondanksdat een belangrijk land als het Verenigd Koninkrijk niettot een compromis te bewegen was, wacht men hier nietmeer op. De politiek voorkomt hiermee een toekomstigecrisis: het weer uit de hand lopen van begrotingstekorten.Voor de huidige crisis is van belang dat de financiëlemarkten er weer op kunnen vertrouwen dat landen hunschulden vroeger of later kunnen en zullen gaan afbetalen.De begroting van landen moet daarvoor daadwerkelijkop orde worden gebracht, zoals nu (pas) in Italiëgebeurt. Daarnaast zullen landen hun structurele problemenmoeten aanpakken die het lastig maken om uit deschulden te komen. Dat geldt ook voor Nederland. Naastde pensioenleeftijd zullen uiteindelijk ook andere hetehangijzers als ontslagrecht en de hypotheekaftrek mogelijkniet heilig meer blijken te zijn.Kortom, de uitkomst van de eurotop was een noodzakelijkestap maar niet voldoende. De financiële markten zullennaar verwachting nog lang onrustig blijven tegen deachtergrond van een dalende economische groei en denoodzaak van nog vele moeilijke maatregelen. Datbrengt met zich mee dat de financiële positie van PGBzowel in negatieve als in positieve zin snel kan wijzigen.’PGBBEELD26JANUARI 2012

Een sprookje...Arnold Verplancke, bestuurslid PGBCOLUMNEr leefde eens in een land hierniet ver vandaan een beeldschonejonge vrouw die geenrisico wilde lopen. Ze was blond,intelligent, had een baan en verdiendehaar eigen kost. Maarhoe lang, vroeg ze zich af, kanik mijn eigen geld blijven verdienen.Niet meer als ik straks ouden versleten ben. Voor die tijdzal ik geld opzij leggen.Ze raadpleegde een blindezigeunerin. Hoe oud zal ik worden,wilde ze weten. Want danbereken ik ook hoeveel ik moetsparen voor later. Met haarruwe vingertoppen tastte deblinde zieneres de levenslijn afin de zachte vrouwenhand. Uzult tachtig jaar leven, voorspeldezij. De slimme jongevrouw rekende thuis op eenkladje: laten we zeggen dat iktot mijn 65ste kan werken, danmoet ik voor de laatste 15 jaargeld opzij leggen. Zo gezegd zogedaan. Ze werkte nijver, leefdegezond en spaarde in veertigjaar genoeg om de laatste 15jaar van rond te kunnen komen,al zou ze dan een stapje terugmoeten doen. Toen haar 65steverjaardag naderde, wilde zetoch nog een check. Ze voeldezich gelukkig en gezond, maarwilde het zekere voor het onzekere.Ze fietste gezwind naarhet afgelegen huisje van deinmiddels bejaarde zigeunerinen stelde de vraag van vroegeropnieuw.Op het gezicht van de zieneresverscheen een blijde glimlach.Ze herkende de lieftallige handen fraaie levenslijn en merktedat die na een gezond en onbekommerdbestaan was doorgetrokken.‘U hebt geluk, u zultnog wel twintig jaar leven.’Geschrokken trok de vrouw haarhand terug en protesteerdehevig: ‘Nee toch, niet nog vijfjaar erbij! Zoveel heb ik nietgespaard.’ De blijde boodschaplegde het af tegen haar nieuwezorgen. Met gebogen hoofdaanvaardde zij de terugtocht:gezonder dan ze ooit hadgedacht, met een langerelevensverwachting als cadeautje,maar met een hoofd vol bekommernis.Ze leefde nog lang enongelukkig.De moraal van dit verhaal? Weworden gemiddeld ouder dangedacht en we hebben via depen sioenpremies voor minderjaren gespaard dan we gemiddeldte leven gaan krijgen. Datis een van de oorzaken waardoorde pensioenfondsen het zomoeilijk hebben. Ze moeten hetgespaarde pensioengeld overveel meer jaren uitkeren danooit was bedacht.De tweede oorzaak van hun zorgenheeft ook al te maken methet voorspellen van de toekomst.Als de jonge vrouw zouweten dat ze voor 20 jaar pensioenmoest opbouwen, hoeveelzou er dan van jaar tot jaar ophaar spaarrekening moetenstaan, om uiteindelijk goed uitte komen? Met hoeveel rentegroeit dat geld van jaar tot jaar?Als ze uitgaat van een gemiddelderente over de komendejaren, haalt ze het bijvoorbeeldnet. Maar als de rente tijdelijkveel lager is en ze denkt dat diealtijd zo laag blijft, moet ze nual veel meer in kas hebben.Dat is het tweede probleem vande pensioenfondsen. Ze moetenrekenen met de huidige uitzonderlijklage rente en constaterendan dat ze niet voldoende in depot kunnen hebben. Tenminsteals die rente tien, twintig, dertigjaar zo laag blijft.Wie het weet mag het zeggen.Wie het zekere voor het onzekereneemt, kan zich nog altijdverrekenen, zo blijkt wel uit hetsprookje.27JANUARI 2012PGBBEELD

PGBBEELD“Neem jaarlijks 15 minuten voor uw toekomst... check uw pensioen!”PGB Beeld is een uitgave van hetPensioenfonds voor de GrafischeBedrijven (PGB). De informatie isbestemd voor deelnemers uit degrafimediasector en het kartonnage-en flexibele verpakkingenbedrijfen voor deelnemers indienst van werkgevers uit hetuitgeverijbedrijf, het kartonenpapierproducerend en verwerkendbedrijf en de kunststof- enrubberindustrie die hun pen -sioenregeling bij PGB hebbenondergebracht.Heeft u vragen, opmerkingen ofsuggesties naar aanleiding vanhet pensioenmagazine, dan kuntu ons schrijven. Bij de samenstellingvan een volgend nummerhouden wij graag rekening metuw wensen.PGB t.a.v. redactie PGB Beeld,Postbus 7855,1008 CA AmsterdamZwaansvliet 3 | 1081 AP Amsterdam | Postbus 7855 | 1008 CA AmsterdamT 020 5418200 | ks@pensioenfondspgb.nl | www.pensioenfondspgb.nl