Anexterne verslaggevingTax accounting is meer dan het optellen van de te betalen bedragen10-stappenplan voor defiscale analyse ten behoevevan de jaarrekeningTjeerd van den BergTax accounting is een apart vak en het berekenen van de juiste belastinglast in eenjaarrekening is een hele opgave. In de afgelopen jaren heeft het vak van tax accountanteen grote vlucht genomen. Veel professionals die specifiek operen in dit do<strong>mei</strong>n,beschikken over kennis van een behoorlijk niveau. Maar waar menigeen nog welproblemen mee heeft, is het op een juiste manier verbinden van de losse elementen.Een 10-stappenplan maakt duidelijk hoe gestructureerd tot de juiste belastinglast entoelichting in de jaarrekening kan worden gekomen.Het opstellen van de jaarrekening– wat betreft belastingen – is met ditstappenplan in de praktijk niet zo moeilijkmeer. Hierna worden de 10 stappenbenoemd, gevolgd door een korte uiteenzettingper stap.Wie de tien stappen in deze volgordevolgt, zal zien dat het op juiste wijze verantwoordenen toelichten van de belastinglasteen ‘walk in the park’ 1 is.De 10 stappen1. Identificeer en bereken de permanenteen tijdelijke verschillentussen de commerciële en fiscalewaardering2. Bereken de actuele belastingverplichting3. Bereken de ‘return to accrual’-aanpassingen en andere ‘true-ups’4. Waardeer de uitgesteldebelasting verplichtingen envorderingen5. Analyseer de uitgesteldebelastingvordering6. Analyseer de onzekerebelastingposities7. Sluit de balanspositie aan8. Bereken de totale belastinglast9. Maak een ‘rate reconciliation’10. Bepaal welke informatieverschaffingnoodzakelijk isStap 1 - Identificeer en bereken depermanente en tijdelijke verschillenDe eerste stap is het identificeren van depermanente en tijdelijke verschillen. Ditzijn over het algemeen verschillen tussende commerciële (balans)waardering enfiscale (balans)waardering als gevolg vande toepassing van de belastingwet. Dezeverschillen kunnen zowel een permanentals een tijdelijk karakter hebben. Hetschoolvoorbeeld van een permanentverschil is een dividend dat is vrijgesteldonder de deelnemingsvrijstelling, maardat commercieel wel tot de winst behoort.Van tijdelijke aard zijn bijvoorbeeldverschillen in afschrijvingen (bijvoorbeeld:hoogte, duur, fiscalestimuleringsregeling).Stap 2 - Bereken de actuelebelastingverplichtingDe tweede stap bestaat uit het ‘proforma’opstellen van de aangifte. Menneemt hiervoor het inkomen vóór belastingen,bepaald onder de toepasselijkeaccounting standaard. Vervolgens bepaaltmen de impact op genoemd inkomenvan de permanente en tijdelijke verschillendie in stap 1 zijn geïdentificeerd.Het resultaat is dan het belastbaar bedragonder de toepasselijke belastingwetgeving.Een vermenigvuldiging van ditbedrag met het van toepassing zijndebelastingtarief geeft de actuele belastingverplichting.2Stap 3 - Bereken de ‘returnto-accrual’aanpassingen en‘true-ups’Vervolgens moet gekeken worden of erwellicht een correctie nodig is op de eerderberekende actuele belastingverplichting.De reden hiervoor ligt vaak in zogenoemde‘return-to-accrual’ aanpassingenen ‘true-ups’. Hoewel vaak door elkaargebruikt, wil ik hier toch een onderscheidin aanbrengen. In mijn belevingziet een ‘return-to-accrual’ aanpassingop een aanpassing van de in het (recente)verleden gemaakte berekening van deactuele belastinglast door nieuwe eigeninzichten ten aanzien van de in te dienenaangifte. Bijvoorbeeld door het verkrijgenvan recentere – en wellicht betere –informatie. Tenslotte heeft men dan delaatste aanpassing tot het bedrag watwerkelijk in de aangifte berekend is.Een ‘true-up’ daarentegen ziet op aanpassingenvan de berekende actuele belastinglastdoor mutaties die zijn veroorzaaktna het indienen van de aangifte.Dit zijn bijvoorbeeld aanpassingen alsgevolg van de ontvangen (afwijkende)aanslag of als gevolg van een boekenonderzoeken/of compromis dat tot eenhogere (of lagere) belastinglast leidt.Stap 4 – Waardeer de uitgesteldebelastingenDe vierde stap is het waarderen van deuitgestelde belastingen. Hierbij nemenwe de geïdentificeerde tijdelijke verschillenuit de eerste stap en vermenigvuldigendie met het van toepassing zijnde20 www.accountancynieuws.nl
externe verslaggevingAnbelastingtarief. Dit laatste wel met deopmerking dat het tarief moet worden gehanteerddat van toepassing is op het momentdat de vordering wordt gerealiseerdof de verplichting wordt afgewikkeld. 3Ook moeten in deze stap de verrekenbareverliezen en mogelijke tax credits wordengeïdentificeerd en gewaardeerd. 4Stap 5 – Analyseer de uitgesteldebelastingvorderingStap vijf is het beoordelen of in het gevalvan een (netto) uitgestelde belastingvordering,deze wel volledig mag worden opgenomen.5 Deze uitgestelde belastingvorderingmag immers alleen worden opgevoerdindien het waarschijnlijk is dat er in de toekomstfiscale winst beschikbaar zal zijn. 6Stap 6 – Analyseer de onzekerebelastingpositiesAls zesde stap zal een analyse moetenworden gemaakt van de onzekere belastingpositiesdie in de aangifte zijn ingenomen.De ingenomen standpunten tenaanzien van de het toepassen van de deelnemingsvrijstelling,de gehanteerde – encommercieel verwerkte – transfer pricinguitgangspunten, renteaftrekbeperkingen,toepasselijkheid van rulings, etc. moetentegen het licht worden gehouden. Zodrade ingenomen standpunten ter discussiezouden kunnen worden gesteld, is ersprake van een onzekere belastingpositie.Ten aanzien van deze posities zal overwogenmoeten worden of het wellichtnoodzakelijk is om hiervoor eenverplichting op te nemen. 7Stap 7 - Sluit de balanspositie aanHierna moeten we zorgen dat de balanspositieaansluit. Een stap die net zo eenvoudigals gecompliceerd kan zijn. Deeindstand van de balanspositie is immershet saldo van: de beginstand, de betalingen/ontvangstenen de berekende actuelebelastinglast. Hierbij moet er vooral opworden gelet dat alleen inkomstenbelastingenworden meegenomen in de aansluiting.Andere veel voorkomende obstakelszijn de eigenvermogenboekingen.Stap 8 – Bereken de totalebelastinglastDe laatste stap om tot de totale belastinglastte komen, is het optellen van deBerekening effectieve belastingdrukEffectieve belastingdruk =berekende (totale) actuele belastinglasten de uitgestelde belastinglast.Stap 9 - Maak een ‘ratereconciliation’Als eennalaatste stap moet er eenzogeheten ‘rate-reconciliation’ wordenopgesteld. Dit is een aansluiting tussende belastinglast berekend op basis vanhet statutaire tarief 8 en de effectieve belastinglastna de invloed van met namede diverse permanente verschillen.Permanente verschillen – die nooit omkeren– zoals de Nederlandse deelnemingsvrijstelling,hebben namelijk invloedop het effectieve belastingtarief vaneen onderneming. Winsten zijn immerswel aanwezig, maar (deels) niet belast.De berekening van het effectieve belastinglastpercentageis als volgt (zie kaderbovenaan deze pagina).Stap 10 - Bepaal welke informatieverschaffingnoodzakelijk isAls finale stap – maar wellicht de belangrijkste– gaat het erom te bepalen welkemate van informatieverschaffing noodzakelijkis. Wellicht nog belangrijker is het,om te bepalen welke informatie wenselijken dienstbaar is aan de investeerders.Wat willen zij weten, en in welk detaildient de onderneming te treden? IAS 12schrijft vanaf paragraaf 79 voor welke informatieverplicht is. Waar vooral aandachtaan moet worden besteed, is hetfeit dat de belangrijkste componentenvan de belastinglast afzonderlijk moetenworden gepresenteerd. 9 IAS 12.80 geefteen lijst met mogelijkheden van dezecomponenten. IAS 12.81 geeft een reeksmet verplichtingen waarin ook de‘rate-reconciliation’ is opgenomen. 10HandreikingJe hoort vaak dat het bepalen van de juistebelastinglast een enorme klus is, waardoormen niet weet waar te beginnen.In dit artikel zijn een raamwerk en enkelehandvatten aangeboden om in 10 stappentot een correcte weergave en toelichtingte komen van de belastinglast in een(totale belastinglast, P&L)(Winst voor belastingen (commercieel))X 100 %jaarverslag. Natuurlijk is een ieder zich ervan bewust dat het nog altijd een aaneenschakelingvan moeilijke deelonderwerpenblijft waarbij de nodige training enhet hanteren van de juiste rapportagesystemeneen eerste vereiste is. Echter, het stelselmatigdoorlopen van deze stappen zorgtervoor dat het bepalen van de belastingpositiede laatste, maar niet de moeilijkstestap van een jaarafsluiting wordt. An1. Het is natuurlijk goed mogelijk dat er geensprake is van een belastinglast, maar van eenbate. Over het algemeen worden belastingenechter als last ervaren. Om die reden wordt indit artikel specifiek gesproken over belastinglasten niet steeds over beide mogelijkheden.2. Zie IAS 12.46.3. Zie IAS 12.47.4. Zie IAS 12.13 & 34.5. Zie IAS 12.34, 35 & 366. Meer hierover in: ’Winstgevendheid doorbelastingen’, Tjeerd van den Berg, AN, afl. 2,<strong>2011</strong> en ’Meer aandacht voor belastinglatentiesin crisistijden’, Bart Janssen, AN, afl. 3,2010.7. Zie IAS 37.5(b) als gevolg van het uitsluiten vanwinstbelastingen door IAS 37 wordt een voorzieningop grond van IAS 12.46 opgenomen.8. Bij multinationals zien we vaak het gebruikvan een ‘blended’ bedrag of tarief. Natuurlijkkomt het ook voor dat men start met het vermeldenvan het belastingtarief van de hoofdvestiginghoofdhuis (zie bijvoorbeeld het JaarverslagKoninklijke Ahold).9. Zie IAS 12.79.10. Zie IAS 12.80 (c).T. van den Berg is werkzaam in het Tax Assuranceteam van Deloitte Rotterdam.tvandenberg@deloitte.nl.www.accountancynieuws.nl 21