Eerste prijzen en kwaliteit - Crioc

s t u d i eEerste prijzen en kwaliteitEerste prijzen en kwaliteitJuni 2010

Agenda• Doelstellingen• Methodologie• Geanalyseerde productenkoekjes (type „gevulde prinsenkoek‟), voorverpakte fijne vleeswaren: ham, chips met zout, melkchocolade,aardbeienjam, een blik ananas in schijfjes (400g), een blik makreelfilets in olie, een blik erwten van 400g,een blik weense worstjes (400g), cornflakes, pannenkoeken, mager dessert met aardbeiensmaak, magerekwark, geraspte kaas (emmenthal), suikerwafel (type Luikse wafel), halfvolle melk, lasagne bolognèse 400g,light limonade, mayonaise met citroen, boterhampasta met hazelnoten, pizza.• Prijs/kwaliteitverhouding en voedingswaarde-etikettering• Conclusies• Aanbevelingen2

Doelstellingen• De kwaliteit evalueren van de producten die als « eerste prijzen » (laagste prijzen) aangeboden wordendoor de samenstelling en de beschikbare informatie op de verpakking te beoordelen: zijn ze voordeliger enbieden ze voldoende kwaliteit?• De kwaliteit van die producten vergelijken met de winkelmerken (Distributeur-merken – DM) en denationale merken.• De vergelijking van de prijs van die producten maakte het voorwerp uit van een specifieke analyse.• Belangrijke opmerking: de analyses zijn gemaakt op basis van de etikettering en vergelijken in de matevan het mogelijke producten met een identiek formaat en een identieke benaming. Als er geen identiekeproducten waren, hebben we ze door andere vergelijkbare producten vervangen.3

Methodologie• 324 producten (163 + 161) werden aan een vergelijkende analyse onderworpen in 21 verschillendecategorieën in België en in Frankrijk.• Geanalyseerde producten: koekjes (type „gevulde prinsenkoek‟), voorverpakte fijne vleeswaren: ham, chipsmet zout, melkchocolade, aardbeienjam, een blik ananas in schijfjes (400g), een blik makreelfilets inolie, een blik erwten van 400g, een blik weense worstjes (400g), cornflakes, pannenkoeken, magerdessert met aardbeiensmaak, magere kwark, geraspte kaas (emmenthal), suikerwafel (type Luikse wafel),halfvolle melk, lasagne bolognèse 400g, light limonade, mayonaise met citroen, boterhampasta methazelnoten, pizza.• Voor elk van die categorieën werd een vergelijking gemaakt tussen de “eerste prijzen” zoals 365 vanDelhaize, n°1 van Carrefour en Discount voor de producten die in die nieuwe verpakking verkrijgbaar zijn,Everyday van Colruyt, de producten van distributeurmerken, de producten van de discounters (Aldi, Lidl)en een product van een nationaal merk.• Gebruikte vergelijkingscriteria: de prijs (in februari 2010), de beschikbare informatie op de verpakking(aanwezigheid van verplichte vermeldingen, ingrediëntenlijst, voedingswaarde-etikettering). Als erinformatie ontbrak, werd contact opgenomen met de producent.4

Gevulde prinsenkoek: gegevensGEVULDEPRINSENKOEKVANILLELu Carrefour 365 Discount ColruytEveryday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 1,21 0,78 0,59 0,85 0,55 0,32 0,59 0,84Netto hoeveelheidin g330 500 350 500 330 300 350 500Prijs per kg in euro 3,67 1,56 1,69 1,70 1,67 1,07 1,69 1,68Aard van devetstoffenNietgepreciseerdPalmPalm - kokos -koolzaad - oliepalmPalm -oliepalmPalmPalmNietgepreciseerdGehydreerde vetstof Ja Ja Ja Nee Nee Nee Ja JaAromaVanille Vanille Vanilline Vanille Vanille VanilleNietgepreciseerdNietgepreciseerdEnergie in kcal 490 452 492 454 451,6 448 460 OnbekendProteïnes in % 5 5,6 4,5 5 5,5 7,1 5,4 OnbekendKoolhydraten in % 70 76 75,5 77 71,4 77 73,3 OnbekendWaarvan suiker in g 37 37 Onbekend 35 26,1 Onbekend Onbekend OnbekendVanilleVetten in % 21 14 19 14 16 12,1 15,3 OnbekendWaarvan verzadigdevetzuren in g12,3 8 Onbekend 7,6 7,6 Onbekend Onbekend Onbekend5

Gevulde prinsenkoek: gegevensGEVULDEPRINSENKOEKVANILLELuCarrefourAuchanRik & RokAuchanBrinkLeaderPricePrijs in euro 1,30 0,71 0,78 0,85 0,73 0,85Netto hoeveelheidin g300 330 330 500 330 500Prijs per kg in euro 4,33 2,15 2,36 1,7 2,21 1,7LidlAard van de vetstoffenNiet gepreciseerd Palm - oliepalm Palm - oliepalm Niet gepreciseerd Kopra – Palm Niet gepreciseerdGehydreerde vetstof Ja Ja Ja Niet gepreciseerd Ja Niet gepreciseerdAroma Vanilline et vanille Vanille Vanille Niet gepreciseerd Vanille Niet gepreciseerdEnergie in kcal 480 475 486 450 492 493Proteïnes in % 4,8 5 5,4 4,7 6,4 5Koolhydraten in % 72 71 69,3 77,6 70,1 71Waarvan suiker in g 36 36 33,7 38,9 Onbekend 36Vetten in % 19 19 20,8 13,7 20,7 21Waarvan verzadigdevetzuren in g8,6 11 11 7,4 Onbekend 136

Gevulde prinsenkoek vanille: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De vulling bevat verzadigde en/of gehydreerdeplantaardige vetten. Die bevatten veel verzadigdevetzuren en mogelijk veel transvetzuren. Jammer genoegwordt er doorgaans geen informatie verstrekt over desamenstelling van de vetten.• Deze producten bevatten (te) veel suiker: meer dan 60gkoolhydraten per 100g (suiker + complexe koolhydraten,maar met hoge bloedsuikerindex).• Er is geen merkelijk verschil in samenstelling tussen deeerste prijzen, de distributeurmerken en de nationalemerken.• Gebrek aan nuttige informatie voor de consument. Opbasis van de gebruikte ingrediënten en de voedingswaardesamenstellingkan er geen bijzonder productonderscheiden worden.• De visuele analyse toont aan dat de kwaliteit van devulling sterk verschilt in hoeveelheid en in smeuïgheid.• Nogal verrassend verstrekt Lidl wel een voedingswaardeprofielin Frankrijk en niet in België. Omgekeerdlicht Lidl het type aroma toe en meldt het deaanwezigheid van gehydreerde vetstof in België, maarniet in Frankrijk, wat wijst op louter de striktetoepassing van de wettelijke verplichting.7

Gevulde prinsenkoek vanille: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De gevulde prinsenkoeken vanille zijn « pleziervoeding »die met mate geconsumeerd moeten worden.• Omdat details over hun vetsamenstelling en over hetrisico dat aan de transvetzuren verbonden is ontbreken,raden we ze af.• Het opnemen van de vermelding van de vetsamenstellingverplicht maken.• Zoeken naar een gezond tussendoortje, zoals een stukvers fruit, gedroogd fruit, een zuivelproduct of eenproduct op basis van volkoren.8

Voorverpakte fijne vleeswaren – gekookte ham: gegevensHAMHerta Delhaize Carrefour 365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 2,08 2,89 2,59 1,89 1,38 2,69 1,49 2,77Netto hoeveelheidin g100 150 150 150 250 238 150 213Prijs per kg in euro 20,80 19,27 17,27 12,60 5,52 11,30 9,93 13,00BewaarmiddelNitriet ennatriumnitraatNatriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet NatriumnitrietAntioxidantNeeNatriumascorbaatNatriumascorbaaten -lactaatNatriumascorbaatNatriumascorbaatNatriumascorbaatNatriumascorbaatNatriumascorbaatAroma Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja NeeEnergie in kcal/100g 109 111 123 110 107 Onbekend 110 118Proteïnes in% 20 21,5 21 22 19 Onbekend 21 20,8Koolhydraten in % 0,5 0,7 0,8 1 1 Onbekend 1 0,6Vetten in % 3 2,5 4 2 3 Onbekend 2,5 3,79

Voorverpakte fijne vleeswaren – gekookte ham: gegevensHAMHerta Carrefour Discount AuchanAuchanDiscount(Lausse)LeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 3,06 1,86 1,32 1,95 1,36 1,39 1,69 1,35Netto hoeveelheidin g270 180 200 180 200 200 200 200Prijs per kg in euro 11,33 10,33 6,6 10,83 6,8 6,95 8,45 6,75Bewaarmiddel Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet Natriumnitriet E250 Natriumnitriet NatriumnitrietAntioxidantNatriumisoascorbaatNatriumerythorbaatNatriumerythorbaatNatriumerythorbaatNatriumerythorbaaten-ascorbaatE316NatriumerythorbaatNatriumerythorbaatAroma Ja Nee Ja Ja Ja Ja Ja NeeEnergie in kcal/100g 108 119 116 174 Onbekend 116 147 147Proteïnes in% 21 20 20 20 Onbekend 20 20 20Koolhydraten in % 0,4 0,8 1 1 Onbekend 1 1 1Vetten in % 2,5 4 3,6 10 Onbekend 3,5 7 710

Voorverpakte fijne vleeswaren – gekookte ham: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De geanalyseerde producten bevatten allemaalingrediënten zoals zout, suiker, bewaarmiddelen,antizuurstof (behalve Herta) en andere additieven zoalsaroma‟s of stabiliseermiddelen.• De globale eiwit- en vetaanvoer is tamelijk gelijkend.• De visuele analyse toont aan dat het uitzicht (omvang,vorm en textuur van de plakken) van deze hammen sterkverschillend is.• Er worden (kunstmatige?) aroma‟s gebruikt. Zou hetkunnen dat die moeten dienen om een product vanminder goede organoleptische kwaliteit te camoufleren?11

Voorverpakte fijne vleeswaren – gekookte ham: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Het prijsverschil moet in verband gebracht worden metde « kwaliteit » van het gebruikte vlees.• De leeftijd van het dier, de teeltwijze en de toegediendevoeding zorgen voor verschillen op het vlak van desmaak en het uitzicht van het eindproduct, maar diezaken hebben geen grote invloed op de voedingswaardesamenstelling.• De prijs kan een invloed hebben op de kwaliteit van hetaangeboden product. De consument moet de „goede‟ham kiezen in functie van verschillende organoleptischekenmerken:• Natuurlijke spierstructuur van het zichtbare vlees• Vetrand (vet en huid) goed zichtbaar en stevigvast aan het vlees• Oudroze kleur• Geen gaten gevuld met gelatineachtige vloeistof• Geen kleine gaatjes, die kunnen wijzen op deactiviteit van bacteriën en gebrek aan hygiënetijdens de bereiding.12

Chips met zout: gegevensCHIPS MET ZOUT 200g Lays Carrefour 365 N°1Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 1,35 0,52 0,49 0,45 0,45 0,49 0,49Zonnebloemolie % 100 0 0 Onbekend 0 75 OnbekendPalmolie % 0 100 100 Onbekend 100 25 OnbekendEnergie in kcal/100g 545 555 560 560 542 561 538Proteïnes in % 6,5 7 7 7 5,5 5,8 6Koolhydraten in % 54 53 53 53 49,8 52 52Vetten in % 34 35 35 35 35,9 35,1 34Waarvan verzadigde vetzuren in g 3,4 16,1 Onbekend Onbekend 15,8 7 OnbekendWaarvan enkelvoudig onverzadigdevetzuren in gWaarvan meervoudig onverzadigdevetzuren in g27 Onbekend Onbekend Onbekend 15,8 10,2 Onbekend3,4 Onbekend Onbekend Onbekend 4,7 17,9 OnbekendWaarvan transvetzuren in g Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend 1 Onbekend Onbekend13

Chips met zout: gegevensCHIPS MET ZOUT 200gLays(Chips àl‟ancienne)Carrefour Discount AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro (zakje) 1,28 0,86 0,62 0,93 0,54 0,89 0,55 0,55Gewicht (g) 135 200 200 200 200 150 200 200Prijs in euro (per kg) 9,48 4,3 3,1 4,65 2,7 5,93 2,75 2,75Zonnebloemolie % 39 36 0 0 0 0 100 100Palmolie % - - 100 100 100 100 0 0Energie in kcal/100g 590 528 534 528 545 551 546 538Proteïnes in % 6 5,7 6 5,7 5,7 5 5,8 6Koolhydraten in % 54 45,2 51 45,3 49,6 54 52 52Vetten in % 39 36 34 36 36 35 35 34Waarvan verzadigde vetzuren in g 3,9 2,7 15,7 15,6 Onbekend Onbekend 3,1 2,7Waarvan enkelvoudig onverzadigdevetzuren in gWaarvan meervoudig onverzadigdevetzuren in g31 Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend 294 Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend 2,7Waarvan transvetzuren in g Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend14

Chips met zout: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Palmolie is een olie die veel verzadigde vetzuren bevat.• Enkel de chips van Lays zijn met 100% zonnebloemoliegemaakt. De chips van Aldi zijn gemaakt met een oliemengselmet 75% zonnebloemolie en 25% palmolie. Eris geen toelichting beschikbaar voor de chips van Lidl efN°1 (in België).• 15 van de 16 geanalyseerde producten geven deconsument niet voldoende informatie over de samenstellingin transvetzuren. Er werd nochtans vastgestelddat de frituuroliën niet te verwaarlozen hoeveelhedentransvetzuren kunnen bevatten.• Het gebruik van zonnebloemolie voor de producten vanLays, Aldi en Lidl (in Frankrijk) leidt tot een merkelijklager gehalte aan verzadigde vetzuren dan bij de andereproducten die met palmolie gemaakt werden.• Sommige aardappelchips kunnen acrylamide bevatten.Het IARC (International Agency for Research on Cancer)bestempelt die synthetische verbinding als een waarschijnlijkkankerverwekkende stof. De geanalyseerdeproducten hebben tot op heden nog geen alarmniveauvertoond.15

Chips met zout: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Omdat details ontbreken over de samenstelling vanbepaalde producten, de aard van het product, hetvetgehalte en het risico dat aan de transvetzurenverbonden is, raden we ze af of raden we toch tenminste matiging van de consumptie aan voor deproducten op basis van zonnebloemolie (Lays, Lidl enAldi).• De verplichte vermelding betreffende de vetsamenstellingecht verplicht maken.• Consumptie van dit product is niet aan te bevelen.16

Melkchocolade: gegevensMELKCHOCOLADE400 gCôte d'or Delhaize CarrefourColruyt(davinia)365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 2,74 1,99 1,79 1,58 1,59 1,37 1,36 1,59 1,59Prijs per kg in euro 6,85 4,98 4,48 3,95 3,98 3,43 3,40 3,98 3,98Cacaogehalte in % 34 32 32 32 32 32 30 32 34Cacaoboter Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja Ja JaGeconcentreerde boter Nee Nee Nee Nee Nee Nee Ja Nee NeeEnergie in kcal/100g 530 537 535 537 548 526 514 532 530Proteïnes in % 8,30 8,20 8,20 8,20 8,30 8,30 7,10 8,10 7,30Koolhydraten in % 54,50 53,80 54,00 53,80 53,10 53,10 58,20 55,50 53,00Waarvan suikers in g 53,50 51,90 52,00 Onbekend Onbekend Onbekend 57,20 Onbekend 53,00Vetten in % 30,50 32,10 32,00 32,10 31,10 31,10 28,00 30,80 32,00Waarvan verzadigde vetzurenin g19,00 18,70 19,00 Onbekend Onbekend Onbekend 17,70 Onbekend 20,0017

Melkchocolade: gegevensMELKCHOCOLADECôte d'orCarrefourDiscountAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 1,91 1,13 1,58 1,59 1,99 0,45Gewicht 200 300 (3 x 100) 300 (3 x 100) 300 (3 x 100) 400 100Prijs per kg in euro 9,55 3,77 5,27 5,3 4,98 4,5Cacaogehalte in % 34 30 30 30 32 30Cacaoboter Ja Ja Ja Ja Ja JaGeconcentreerde boter of melkvetstoffen Nee Ja Ja Ja Ja JaEnergie in kcal/100g 530 535 Onbekend 542 539 537Proteïnes in % 8,30 7 Onbekend 7,8 8,1 8,3Koolhydraten in % 54,50 57,00 Onbekend 58 54,9 54,00Waarvan suikers in g 53,50 56,00 Onbekend Onbekend 54 OnbekendVetten in % 30,50 31,00 Onbekend 31 31,9 32,00Waarvan verzadigde vetzurenin g19,00 19,00 Onbekend Onbekend 19,6 Onbekend18

Aardbeienjam: gegevensAARDBEIENJAMBonneMamanCarrefourDiscount(4 fruitsrouges)AuchanAuchanDiscountLeader Price Aldi LidlPrijs in euro 1,24 1,10 0,94 1,15 0,64 0,85 0,85 0,85Gewicht (in g) 370 370 450 370 450 370 450 450Prijs per kg 3,35 2,97 2,08 3,1 1,4 2,3 1,89 1,89Hoeveelheid aardbeien in % 50 50 - 50 35 55 50 50Energie in kcal/100g Onbekend Onbekend 252 247 251 Onbekend Onbekend 240Koolhydraten in % Onbekend 60 62 60 62 60 59,4 6322

Aardbeienjam: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De ingrediënten die voor de bereiding van de jamgebruikt worden, zijn identiek en worden in dezelfdegrootteorde van gewicht gebruikt.• Alle geanalyseerde aardbeienjams beantwoorden aan deBelgische definitie van “extra jam” met minstens 45gvruchten per 100g, uitgezonderd voor Auchan Discountdie maar 35 g vruchten bevat.• De samenstelling van de aardbeienjams kan als gelijkaardigbeschouwd worden, behalve voor de aardbeienjamvan Auchan (Discount).23

Aardbeienjam: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De samenstelling van de aardbeienjams kan alsequivalent beschouwd worden.• Er komt geen betekenisvol verschil naar voren tussen deeerste prijzen, de distributeurmerken en de nationalemerken.• De keuze kan op basis van de organoleptischekwaliteiten en in functie van de prijs gemaakt worden.• Wij bevelen de aardbeienjam van Auchan Discount nietaan: hij is wel goedkoper, maar bevat ook minder fruit.24

Blik ananas in schijven: gegevensSCHIJFJES ANANAS IN SIROOP Del Monte Delhaize Carrefour 365 Discount Aldi LidlPrijs in euro 1,85 0,75 0,64 0,49 0,49 1,09 0,59De netto hoeveelheid in g 350 350 340 340 340 411 340Prijs per kg in euro 5,29 2,14 1,88 1,44 1,44 2,65 1,74Herkomst Kenia Kenia Indonesië ? Indonesië Kenia KeniaEnergie in kcal/100g 75 73 70 64 64 79 OnbekendKoolhydraten in % 17,5 17,5 18,6 16 16 18,5 Onbekend25

Blik ananas in schijven: gegevensSCHIJFJES ANANASDel MonteJusCarrefourJus naturelDiscountSirop légerAuchanJusAuchanDiscountJusLeaderPriceSiropAldiSiropLidlJusPrijs in euro 1,49 1,15 0,90 1,08 0,75 1,03 1,39 0,95De netto hoeveelheid in g 350 340 340 340 340 340 140 x 3 340Prijs per kg in euro 4,26 3,38 2,65 3,18 2,21 3,03 3,31 2,79Herkomst Kenia Indonesië Indonesië Thailand Thailand Thailand Kenia ThailandEnergie in kcal/100g 69 57 64 63,2 Onbekend Onbekend 63 OnbekendKoolhydraten in % 15,5 12 16 15,4 Onbekend Onbekend 15 Onbekend26

Blik ananas: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De ingrediënten die voor de bereiding gebruikt worden,zijn identiek (ananas, water en suiker).• Alle producten, uitgezonderd 365, geven de herkomstvan de ananas aan (Kenia, Thailand of Indonesië).• De gegevens op het etiket bieden geen rechtvaardigingvoor het prijsverschil (van 1,44€/kg voor de 365 tot5,29€/kg voor de Del Monte).27

Blik ananas: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De samenstelling kan als equivalent beschouwdworden. Er blijkt geen betekenisvol verschil tussen deeerste prijzen, distributeurmerken en nationale merkente bestaan.• Merk op dat a priori gelijkende producten binnen eenzelfde merkketen niet dezelfde voedingswaardeetiketteringhebben (kijk naar Aldi).• Het prijsverschil wordt niet gerechtvaardigd door debeschikbare gegevens. De producten kunnen alsidentiek beschouwd worden.28

Blik erwten: gegevensERWTEN EXTRA FIJN Bonduelle Delhaize Carrefour Colruyt 365 N° 1 Aldi LidlPrijs in euro 0,83 1,1 0,55 0,5 0,44 0,44 0,44 0,44Netto uitgelekt gewicht in g 280 280 280 280 280 240 280 280Prijs per kg, uitgelekt 4,26 3,38 2,65 3,18 2,21 3,03 3,31 1,57Suiker als ingrediënt Ja Ja Ja Ja Ja Nee Ja JaEnergie in kcal 66 69 61 61 56 80 56 OnbekendProteïnes in g 4,5 3,9 4,4 4,4 4 7 4 OnbekendKoolhydraten in g 10,3 12,2 9,7 9,7 10 12,5 10 Onbekend29

Blik erwten: gegevensERWTEN EXTRA FIJN Bonduelle Carrefour Discount AuchanAuchanDiscountLeaderPriceLidlPrijs in euro 0,99 0,52 0,81 0,65 0,89 1,02 0,85Netto uitgelekt gewicht in g 280 280 560 280 560 560 560Prijs per kg, uitgelekt 3,54 1,86 1,45 2,32 1,59 1,82 1,52Suiker als ingrediënt Ja Ja Ja Ja Ja Ja JaEnergie in kcal 94 90 78 90 78 Onbekend 78Proteïnes in g 6,9 5,1 5,6 5,1 5,6 Onbekend 5,6Koolhydraten in g 14,4 16,4 11,9 16,4 11,9 Onbekend 11,930

Blik erwten (400 g): analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Bij alle producten staat suiker in de ingrediëntenlijst,behalve voor de N°1.• Alle onderzochte producten werden bereid met verseerwten, tenzij de N°1 die gemaakt zijn met gedroogdeerwten. Zelfs zonder toegevoegde suiker levert hetlaatstgenoemde product een grote koolhydratenaanvoer.• In de erwtjes van Leader Price zou selderie zitten.• De producten worden aangeboden in een blik van 400gmet een netto uitgelekt gewicht van 280g (of zelfs maar260g), tenzij voor N°1 met een netto uitgelekt gewichtvan 240g.• Het prijsverschil kan misschien verklaard worden aande hand van verschillen in het erwtenkaliber, maar datis voor de consument op het moment van de aankoopniet zichtbaar.• In Frankrijk verklaart het gebruik van grotere blikkengedeeltelijk het prijsverschil (lagere prijs).31

Blik erwten (400 g): conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Behalve de erwten van N°1, die niet met verseproducten gemaakt zijn, hebben alle producten eenequivalente samenstelling. Er zijn geen betekenisvolleverschillen tussen de eerste prijzen, distributeurmerkenen nationale merken.• Uitgezonderd de erwten van N°1 kunnen de productenvergelijkbaar genoemd worden.• De prijs kan het koopcriterium voor deze productenworden.32

Weense worstjes: gegevensWEENSE WORSTJES in blik Zwan Delhaize Carrefour 365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiPrijs in euro 1,59 1,05 0,9 0,45 0,38 0,38 0,45Prijs per kg 8,83 5,83 5,00 2,50 2,11 2,11 2,50Prijs per stuk 0,27 0,18 0,15 0,08 0,06 0,06 0,08Hoeveelheid vlees in % 74 71 65 58 64 75 74Waarvan kalkoenvlees in % 44 0 0 0 0 0 0Waarvan varkensvlees in % 30 65 10 8 15 0 44Waarvan rundvlees in % 0 6 0 0 0 30Waarvan mechanisch gescheiden gevogelte in % 0 0 55 50 49 75 0Sojaproteïnes Nee Nee Ja Ja Ja Nee NeeMelkproteïnes Nee Ja Ja Ja Ja Ja NeeEnergie in kcal/100g 200 224 201 216 206 228 200Proteïnes in % 13 11,4 11 10,3 12 12,5 13Koolhydraten in % 5 1,9 1 1,1 1,2 0,7 5Vetten in % 15 19 17 18,9 17 19,5 15Waarvan verzadigde vetzuren in g Nc 7,6 6,3 Onbekend 6,1 Onbekend Onbekend33

Weense worstjes: gegevensWORSTJES van StrasbourgHertaKnackiCarrefour Discount AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 1,79 1,13 0,84 1,32 0,89 0,69 0,89 0,89Prijs per kg 5,11 3,23 2,4 3,77 2,54 3,29 2,54 2,54Prijs per stuk 0,18 0,11 0,08 0,13 0,09 0,12 0,09 0,09Hoeveelheid vlees in % 70 80 77 73 53 71 73 88Waarvan kalkoenvlees in % 0 0 0 0 0 0 0 0Waarvan varkensvlees in % 70 80 77 73 53 71 73 88Waarvan rundvlees in % 0 0 0 0 0 0 0 0Waarvan mechanisch gescheiden gevogelte in % 0 0 0 0 0 0 0 0Sojaproteïnes Nee Nee Ja Ja Ja Nee Onbekend NeeMelkproteïnes Ja Nee Ja Ja Nee Nee Onbekend NeeEnergie in kcal/100g 281 290 326 286 283 297 Onbekend 312Proteïnes in % 12 13 12 12 12 11,5 Onbekend 13Koolhydraten in % 2 1 2 1 1,7 1,1 Onbekend 2Vetten in % 25 26 30 26 25 27,4 Onbekend 28Waarvan verzadigde vetzuren in g 9,8 10 12 10,7 Onbekend Onbekend Onbekend 1134

Blik Weense worstjes: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De producten zijn eerder vet (met 15 à 30% vetten).• Het vleesgehalte varieert tussen 58% voor de 365 en88% bij Lidl voor de worstjes van Strasbourg.• In België zijn het de producten met mechanischgescheiden vlees die soja- en/of melkproteïnesbevatten, met nochtans een kleinere globale eiwitaanvoeren een grotere vetaanvoer dan bij de productendie geen mechanisch gescheiden vlees bevatten (Zwanen Aldi).• De kwaliteit van het gebruikte vlees is moeilijk in teschatten omdat de etikettering de consument nietinformeert.• In Frankrijk bevatten de worstjes van Strasbourg enkelvarkensvlees; in België bevatten Zwan, Delhaize en Aldiook rund- en kalkoenvlees.35

Blik Weense worstjes: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Het product is maar weinig interessant wat devoedingswaarde betreft vanwege het type vlees dat erinverwerkt wordt.• Deze producten danken hun smaak hoofdzakelijk aan dekruiden en de smaakversterkers.• Dit type product moet zeer matig geconsumeerdworden.• Het mechanisch gescheiden vlees (het meest aanwezigin de producten van Carrefour, 365, N°1 en Everydayvan Colruyt) is een te vermijden product van « lagere »kwaliteit.• Interesse voor de nationale merken en voor bepaaldespecifieke distributeurmerken zou beter zijn.36

Cornflakes : gegevensCORNFLAKES Kellogg's Carrefour 365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 2,99 2,25 0,75 0,52 0,69 0,75 1,09Netto hoeveelheid in g 500 500 500 375 500 500 750Prijs per kg 5,98 4,50 1,50 1,39 1,38 1,50 1,45Energie in kcal/100g 372 375 370 372 370 382 370Proteïnes in % 7 8 7,3 8,2 7,3 7,3 6,9Koolhydraten in % 84 83,2 82,4 82,6 82,4 82,4 83,9Vetten in % 0,9 1,1 1,2 1 1,2 1,2 1,2Verrijkt met vitaminen enmineralenJa Ja Nee Nee Nee Ja Ja37

Cornflakes: gegevensCORNFLAKESKellogg'sSpécial KRiz et bléCarrefourRiz et bléDiscountMaïsAuchanMaïsAuchanDiscountMaïsLeaderPriceMaïsAldiRiz et bléLidlRiz et bléPrijs in euro 2,46 3,31 1,75 1,88 0,60 1,45 1,39 1,99Netto hoeveelheid in g 375 750 (2 x 375) 750 (2 x 375) 500 375 500 500 500Prijs per kg 6,56 4,41 2,33 3,76 1,6 2,9 2,78 3,98Energie in kcal/100g 374 379 379 376 373 375 370 369Proteïnes in % 15 12,7 6,6 6,3 8,2 8 11 12Koolhydraten in % 75 77,5 86 84 82,7 83,2 78 78Waarvan suikers in % 17 17,2 24,3 29 Onbekend 8,7 18 12Vetten in % 1,5 1,3 0,9 1,6 1 1,1 1,5 1Verrijkt met vitaminen enmineralenJa Ja Ja Nee Nee Ja Ja Nee38

Cornflakes: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De samenstelling is relatief identiek voor al dezeproducten. De eerste prijzen zijn niet verrijkt metvitaminen en mineralen.• Die vitaminen en mineralen zijn anderzijds wel aanwezigin de cornflakes van Kellogg's, Carrefour, Aldi en Lidl.39

Cornflakes: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De aanvoer van calorieën en vezels is vaak beperkt enhaalt bijlange niet het gehalte van een evenwichtigontbijt (op basis van volkorenbrood).• De vitaminen en mineralen in sommige productenkomen in voldoende grote hoeveelheden voor in elkegevarieerde en evenwichtige voeding.• De toevoeging van vitaminen en mineralen is meer eenverkoopargument dan een noodzaak voor de voedingswaarde.• Tot besluit zijn er, mits inachtneming van dezeopmerking, geen betekenisvolle verschillen tusseneerste prijzen, distributeurmerken en nationale merken.• De prijs kan het koopcriterium worden: hij varieerttussen 1,38 € en 6,56 € per kilogram.40

Pannenkoeken: gegevensPANNENKOEKENBrugsepannenkoekenDiksmuidsepannenkoekenCarrefour Colruyt 365 Discount Resto Aldi LidlPrijs 2,49 2,76 1,78 1,99 1,59 1,59 1,47 1,59 1,59Netto hoeveelheid 500 500 600 600 600 600 600 600 600Aantal pannenkoeken 9 8 10 10 11 10 10 10 10Prijs per stuk 0,28 0,35 0,18 0,20 0,14 0,15 0,15 0,16 0,16Melk X X X - X - - X -Melkpoeder - - - X - X X - XZonnebloemolie - - - X - X X - XMargarine X X X - X - - Onb -Energie in kcal 221 260 260 241 246 249 270 232 OnbProteïnes in g 5,9 5,31 5,3 5,6 5,5 5,5 6,3 5,6 OnbKoolhydraten in g 43,9 34,2 34,5 34,8 31,5 34,2 33 38,6 OnbWaarvan suiker in g 10,9 10,9 10,9 Onb Onb 21,9 Onb Onb OnbVetten in g 2,4 11,3 11,3 8,8 10,9 10 12,5 6,1 OnbVerzadigde vetzuren in g 0,6 Onb 5,1 Onb Onb 2,5 Onb Onb OnbBewaarmiddel Nee Ja Ja Ja Nee Ja Ja Nee JaZuurregelaar Nee Nee Nee Ja Nee Ja Ja Nee JaVerdikkingsmiddel Nee Nee Nee Ja Nee Ja Ja Nee JaEmulgeermiddel Nee Nee Nee Ja Nee Ja Ja Nee Ja41

Pannenkoeken: gegevensPANNENKOEKENLesterAuchanDiscountLeader PricePrijs 1,89 1,89 1,99 1,69Netto hoeveelheid 300 500 500 500Aantal pannenkoeken 12 10 10 10Prijs per stuk 0,16 0,19 0,20 0,17Melk X - - XMelkpoeder - X X -Vetstoffen Geconcentreerde boter Palm en koolzaad Palm en koolzaad Palm, koolzaad, gehydreerdEnergie in kcal 392 Onbekend 239 257Proteïnes in g 8,8 Onbekend 6,2 5,4Koolhydraten in g 56,2 Onbekend 33,5 34Waarvan suiker in g Onbekend Onbekend Onbekend 8,2Vetten in g 15,6 Onbekend 8,9 10,8Verzadigde vetzuren in g Onbekend Onbekend 5,1 5,5Bewaarmiddel Nee Nee Nee JaZuurregelaar Nee Nee Nee JaVerdikkingsmiddel Nee Ja Ja JaEmulgeermiddel Nee Nee Ja JaAldi42

Pannenkoeken: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Deze producten zijn behoorlijk vet (± 7g vetten perpannenkoek), uitgezonderd de Brugse pannenkoeken,die een laag vetgehalte hebben (met 1,4g vetten perstuk).• De producten van 365, Carrefour, Diksmuidse pannenkoekenlichten toe dat de gebruikte vetstoffengedeeltelijk gehydreerd zijn.• Dit type van vetten kan betekenen dat er een hogergehalte aan transvetzuren is. Dat kan de consumentjammer genoeg niet controleren omdat het eventueletransvetzuurgehalte niet op het voedingswaarde-etiketstaat.• Het gebruik van melk in plaats van melkpoeder kan dekostprijs beïnvloeden, maar heeft niet echt gevolgenvoor de voedingswaarde. Het gebruik van vanillesuiker,vanillearoma of vanillinearoma zal de kostprijs, maarook de smaak van het product beïnvloeden.• De aanwezigheid van sojameel alsook van melkproteïnesen additieven zoals de emulgeermiddelen ofde verdikkingsmiddelen in de pannenkoeken vanAuchan Discount, Carrefour Discount, Colruyt (MarcPayot), Resto, Leader Price, Aldi en Lidl, waarbij detotale aanvoer van proteïnes vergelijkbaar blijft, laatveronderstellen dat er minder melk gebruikt is in dezeproducten.43

Pannenkoeken: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Wat de gebruikte stoffen in de bereiding betreft, zijn deinteressantste pannenkoeken die met verseingrediënten en die enkel (of uitsluitend) de volgendeadditieven bevatten: rijspoeder en vanillearoma.• Nationale merken lijken meer aan te bevelen quasamenstelling van de producten omdat ze geenbewaarmiddel, noch zuurregelaar, noch verdikkingsmiddel,noch emulgeermiddel bevatten, zeker als hetvetgehalte laag is.• Te vermijden tenzij de informatie op de verpakking heelaandachtig gelezen wordt (al is ze niet altijd makkelijkte lezen).44

Magere kwark: gegevensMAGERE KWARK500 gDanone Delhaize Carrefour Discount Colruyt Aldi Lidl 365Prijs in euro 1,76 1,35 0,99 0,45 0,99 0,75 0,75 0,75Prijs per kg 3,52 2,70 1,98 0,90 1,98 1,50 1,50 1,50Energie in kcal 73 39 49 49 50 61 49 49Proteïnes in g 6,9 7,2 9,5 8 8,9 11 8 8Vetten in g 3 0,1 0,1 0 0 0,1 0 0,145

Magere kwark: gegevensMAGERE KWARK 0%500 gYoplaitCalin900 gCarrefour1 kgCarrefourDiscount1 kgAuchan1 KgAuchanDiscount1 KgLeaderPrice1 KgLidl1 KgPrijs in euro 1,99 1,38 1,13 1,46 1,18 1,15 1,19Prijs per kg 2,21 1,38 1,13 1,46 1,18 1,15 1,19Energie in kcal 52 49 49 46 46 49 49Proteïnes in g 7,3 7,7 8 8 7,5 8 8Vetten in g 0,1 0,1 Sporen Sporen Sporen 0,03 Sporen46

Magere kwark: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Hoewel het « magere kaas » genoemd wordt, zoals deandere, staat op Danone een vetgehalte van 3%vermeld en is dit product een mengsel van verse kaasen yoghurt 0%.• De kaas van Danone bevat ook de kleinste hoeveelheideiwitten en is de enige die vetten bevat. Deaanwezigheid van gelatine, die als verdikkingsmiddelwerkt, bevestigt dat het hier gaat om een product datminder goed uitgelekt is dan de andere kazen.• Het eiwitgehalte varieert van 6,9% voor het product metde kleinste hoeveelheid (Danone) tot 11,2% voor hetproduct met de meeste eiwitten (Aldi).• Het goedkoopste product (Aldi) bevat de grootstehoeveelheid proteïnes.• Anderzijds bevat het duurste product (Danone) dekleinste hoeveelheid proteïnes, maar bevat het –ondanks de typering « mager » - 3% vetten, gelatine envitamine D !• Zou het kunnen dat hier water voor de prijs van kaasverkocht wordt?47

Magere kwark: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De magere kwark is echt interessant qua voedingswaardedankzij de aanvoer van proteïnes en calcium incombinatie met een niet zo hoge energieaanvoer.• Er zijn betekenisvolle prijsverschillen tussen eersteprijzen, distributeurmerken en nationale merken.• De prijs kan het koopcriterium worden want het duursteproduct is niet noodzakelijk het beste.• De aankoop in Frankrijk is altijd goedkoper.48

Geraspte kaas (Emmenthal): gegevensGERASPTE EMMENTHAL Entremont Delhaize CarrefourColruyt(Galaxy)365 N° 1 Aldi LidlPrijs in euro 1,49 1,55 0,59 2,41 0,59 1,59 0,59 1,18Netto hoeveelheid in g 100 150 100 300 100 300 100 200Prijs per kg in euro 14,90 10,33 5,90 8,03 5,90 5,30 5,90 5,90Energie en kcal 368 381 386 373 369 onbekend 369 364Proteïnes in g 29 29 29 28 27,7 onbekend 27,7 28Vetten in g 28 29 30 28 28,2 onbekend 28,2 28Calcium 1000 900 910 Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend onbekendAanwezigheid van anti-klontermiddel Nee Nee Ja Ja Ja Nee Ja onbekend49

Geraspte kaas (Emmenthal): gegevensEMMENTHAL RAPE Carrefour Discount AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 1,18 1,11 1,30 1,17 1,09 1,09 1,09Netto hoeveelheid in g 200 200 200 200 200 200 200Prijs per kg in euro 5,90 5,55 6,50 5,85 5,45 5,45 5,45Energie en kcal 364 376 373 Onbekend 360 373 360Proteïnes in g 28 28 28 Onbekend 27 28 27Vetten in g 28 29 29 28 28 29 28Calcium 1000 Onbekend Onbekend Onbekend 1000 1000 OnbekendAanwezigheid van anti-klontermiddel Onbekend Onbekend Onbekend Ja Onbekend Onbekend Onbekend50

Geraspte kaas (Emmenthal): analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De voedingswaarde lijkt behoorlijk identiek als zemeegedeeld wordt.• De aanwezigheid van een antiklontermiddel (zetmeel ofcellulose) wordt gebruikt voor het verbeteren van defunctionele kwaliteiten van het product (vermijdt devorming van klonters kaas). Die additieven hebben geengekende ongewenste effecten. De toevoeging van eenantiklontermiddel zou er kunnen op wijzen dat degeraspte kaas gemaakt is van « jonge » kazen met eennog behoorlijk kleverige korst.• De prijs per kg varieert van 5,30€ voor het product vanN°1 en 5,90€ voor de producten van 365 - Aldi et Lidl -tot 14,90€ voor de geraspte emmenthal van hetnationale merk (Entremont). De prijsverschillen tussenproducten in Frankrijk bedragen nauwelijks meer dan 1euro.• De oorsprong en de ouderdom (in de mate dat het gaatover een product dat behoorlijk lang rijpt) van deemmenthal die gebruikt wordt voor het maken van degeraspte kaas, zou een verklaring kunnen zijn voor eendergelijk prijsverschil. Die informatie is echter nietbeschikbaar voor de consument.51

Geraspte kaas (Emmenthal): conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Niets in de ingrediëntenlijst of in de voedingswaardesamenstellingvan de producten verklaartzulke prijsverschillen.• Er zouden geen betekenisvolle verschillen zijntussen eerste prijzen, distributeurmerken ennationale merken, uitgezonderd voor de oorsprongen de ouderdom van de kaas (gegevensdie niet altijd meegedeeld worden).• De prijs kan het koopcriterium worden want hetduurste product is niet noodzakelijk het beste.• Het zou nuttig zijn als standaard de ouderdomvan het basisproduct toe te lichten aangezien eenjong kaasproduct mogelijk een minder uitgesprokensmaak zal hebben.• Maar de beste keuze is altijd zelf de kaas teraspen in functie van de eigen behoeften.52

Suikerwafel (Luikse wafel): gegevensSUIKERWAFELS Lotus Delhaize Carrefour N° 1 365Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 1,54 0,9 0,48 0,42 0,85 0,78 0,85 0,85Prijs per kg in euro 6,16 3,60 1,75 1,53 1,55 1,42 1,55 1,55Prijs per stuk in euro 0,31 0,18 0,10 0,08 0,09 0,08 0,09 0,09Aard van de vetstoffenNietgepreciseerdpalm -koolzaad -zonnebloempalm -koolzaadpalm -koolzaadpalm -koolzaadpalm -koolzaadNietgepreciseerdSojameel Nee Nee Ja Ja Ja Ja Ja JaEnergie in kcal 438 438 47 445 445 448 448 433Proteïnes in g 5 5 6,1 5,9 5,9 6 6,8 5,9Koolhydraten in g 55 55 57,3 58,2 58,5 59,3 55,3 58palm -koolzaadSuikers in g nc 30 17,8 18 Onbekend Onbekend 25 OnbekendVetten in g 22 22 21,5 21 21 20,8 22,1 21Verzadigde vetzuren in g Onbekend 11 8,3 2,1 Onbekend Onbekend 7,7 Onbekend53

Suikerwafel (Luikse wafel): gegevensSUIKERWAFELSLotusCarrefourDiscountAuchanLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 1,21 1,06 1,15 0,89 0,79 1,49Gewicht (g) 350 550 350 275 275 550Prijs per kg in euro 3,46 1,93 3,29 3,24 2,87 2,71Prijs per stuk in euro 0,17 0,11 0,16 0,18 0,16 0,15Aard van de vetstoffenNiet gepreciseerdpalm – koolzaad -koprapalm - koolzaad -zonnebloempalm - koolzaad palm - koolzaad palm - koolzaadSojameel Nee Ja Nee Ja Ja JaEnergie in kcal 438 418 Onbekend 430 448 433Proteïnes in g 5 6,2 Onbekend 7 6 5,9Koolhydraten in g 55 54 Onbekend 60 59,3 58Suikers in g Onbekend 23 20 Onbekend 30,6 OnbekendVetten in g 22 20 Onbekend 17 20,8 21Verzadigde vetzuren in g Onbekend 9,5 Onbekend Onbekend 9,8 Onbekend54

Suikerwafel (Luikse wafel): analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Er is wel degelijk geen toelichting over de aard van devetstoffen die in België gebruikt worden voor het makenvan wafels van Lotus en Aldi, terwijl die informatie welbeschikbaar is op de Franse verpakkingen.• Het gebruik van olie en gehydreerde vetten kenbetekenen dat er transvetzuren aanwezig zijn. Hetgehalte wordt echter op geen enkel van degeanalyseerde productetiketten toegelicht. Het gehaltetransvetzuren varieert naargelang de aard van degebruikte margarines, maar slechts vier productengeven details over het transvetzurengehalte.• De gebruikte ingrediënten en de voedingswaardesamenstellinggeven geen reden om aan één van deproducten een bijzondere voorkeur te geven.• Door hun samenstelling (met een hoog vet- en suikergehalte)kunnen deze producten de consument eenaangenaam gevoel geven.55

Suikerwafel (Luikse wafel): conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Het relatief hoge suiker- en vetgehalte (verzadigde eneventuele transvetzuren) maken dat deze producten metmate geconsumeerd moeten worden.• Doordat er geen details gegeven worden over hunsamenstelling en vanwege het risico voor aanwezigheidvan transvetzuren worden ze afgeraden.• Het opnemen van de vermelding van de vetsamenstellingverplicht maken.56

Halfvolle melk: gegevensHALFVOLLE MELK Campina Delhaize Carrefour 365 DiscountEveryday(Colruyt)AldiLidlPrijs in Euro 0,93 0,85 0,69 0,62 0,57 0,62 0,62 0,62Energie in kcal 46 46 47 46 47 47 45 OnbekendProteïnes in % 3,3 3,3 3,5 3,3 3,5 3,4 3,3 OnbekendVetten in % 1,6 1,6 1,6 1,55 1,6 1,5 1,5 1,5Calcium in mg 120 120 120 120 120 120 Onbekend OnbekendOmega-3 in mg - 15 - - - - - -Omega-3/CLA in g 0,032 - - - - - - -57

Halfvolle melk: gegevensHALFVOLLE MELK Candia Carrefour Discount AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in Euro 0,87 0,65 0,52 0,69 0,55 0,59 0,59 0,55Energie in kcal 46 46 Onbekend 46 Onbekend Onbekend Onbekend 47Proteïnes in % 3,15 3,2 Onbekend 3,15 Onbekend Onbekend Onbekend 3,4Vetten in % 1,55 1,55 Onbekend 1,55 Onbekend Onbekend Onbekend 1,5Calcium in mg 120 120 Onbekend 120 Onbekend Onbekend Onbekend OnbekendOmega-3 in mg - - - - - - - -Omega-3/CLA in g - - - - - - - -58

Halfvolle melk: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Er is geen betekenisvol verschil merkbaar op het vlakvan macrovoedingsstoffen in de samenstelling van demelk, ook al zijn er 2 merken (Campina en Delhaize) dieeen hoger omega 3-gehalte vertonen dan de anderehalfvolle melksoorten.• De voedingswaardesamenstelling ontbreekt in Frankrijkbij Auchan Discount, Leader Price en Aldi.• De meeste melkmerken die in België verkocht worden,zijn van equivalente kwaliteit (in België: QFL). Het QFLcertificaat garandeert een goede landbouwpraktijk bijde melkexploitatie. Het lastenkohier bevat honderdcontrolepunten betreffende de gezondheid van dedieren, het dierenwelzijn, het melken, het schoonmakenen het leefmilieu, de ophaling, het transport, deontvangst van de melk, een gedragscode voor dechauffeurs en respect voor de leveranciers.• In Frankrijk en in België bieden de goedkoopste halfvollemelkmerken allemaal al voldoende goede kwaliteit.59

Halfvolle melk: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De melk is geen hoofdbron voor omega 3, hoewel degrotere hoeveelheid omega 3 in de melk van Campinaen Delhaize een grote prijsverhoging tot gevolg heeft.• Er bestaan echter betere leveranciers voor omega 3.• De prijs kan het koopcriterium worden want deproducten zijn evenwaardig.60

Lasagne bolognèse: gegevensLASAGNE BOLOGNESE400gCome acasaDelhaize Carrefour Discount Colruyt(benito)365 Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs in euro 3,14 2,59 1,25 1,09 1,79 1,29 1,09 1,29 1,29Hoeveelheid vlees in % 17 23 24,8 16 23 16 16 16 14,6Varkensvlees in % 13,5 23 24,8 16 23 16 16 10 14,6Ham in % 0 0 0 0 0 0 0 6 0Rundvlees in % 3,5 0 0 0 0 0 0 0 0Energie in kcal/100g 133 161 136 126 151 150 141 154 148,5Proteïnes in % 7,2 7,1 8,8 6 8,5 6,7 7,1 7,1 7,3Koolhydraten in % 12,3 13,9 15,4 8,9 13,3 13,7 9,9 14,4 13,3Vetten in % 7 8,2 4,4 7,1 7,1 7,5 8,1 7,5 7,3Waarvan VVZ in g Onbekend Onbekend 1,4 3,3 3,6 Onbekend 3,8 Onbekend Onbekend61

Lasagne bolognèse: gegevensLASAGNE BOLOGNESE Carrefour AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs in euro 2,10 2,30 2,82 3,85 2,99 2,99Gewicht (g) 350 320 1000 1000 1000 1000Prijs per kg 6,00 7,19 2,82 3,85 2,99 2,99Hoeveelheid vlees in % 20,2 30 20 15 23 24Varkensvlees in % 0 O 20 0 23 0Ham in % 0 0 0 0 0 0Rundvlees in % 20,2 30 0 15 0 24Energie in kcal/100g 136 145 Onbekend 117 155 158Proteïnes in % 8,2 6,8 Onbekend 5,7 7,6 9Koolhydraten in % 11 11,4 Onbekend 11 12,7 13,5Vetten in % 6,6 8 Onbekend 5,6 8,2 7,6Waarvan VVZ in g 3 3,9 Onbekend Onbekend Onbekend 3,462

Lasagne bolognèse: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De differentiatie tussen producten gebeurt op het vlakvan de aanwezigheid van vlees, wat een hoofdpunt isvoor een lasagne bolognèse.• Alle producten geven het percentage vlees in debolognèsesaus op. Het gaat daarbij om varkensvlees(behalve voor Come a casa, dat een klein percentage(3,5%) rundvlees bevat).• Auchan meldt eventuele sporen van selderie, vis,schelp- en schaaldieren.• De hoeveelheid vlees in de lasagne is heel verschillend:in België gaat het tot meer dan 20% voor de 3producten van een distributeur-merk (met 24,8% voorCarrefour, 17% voor het nationale merk, van 14,6% à16% voor de lasagnes van Aldi, Lidl, 365, Everyday(Colruyt) en Discount).• In Frankrijk bevatten alle producten meer dan 20%vlees, uitgezonderd de lasagne bolognèse van LeaderPrice.63

Lasagne bolognèse: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Door de aard van de ingrediënten waaruit ze bestaan enin het bijzonder het varkensvlees en de kaas, die degrootste vetleveranciers zijn, zouden de lasagnes eenniet te verwaarlozen percentage verzadigde vetzurenkunnen bevatten. Enkel de lasagnes Benito en Everyday(van Colruyt), Carrefour en Discount bieden eengedetaileerde voedingswaarde-etikettering over hetgehalte verzadigde vet-zuren in het product.• Met 24% vlees en maar 4,4% vetten lijkt de lasagneCarrefour die in België verkocht wordt, de meestinteressante wat de voedingswaarde betreft.• Het opnemen van de vermelding van de vetsamenstellingverplicht maken64

Light limonade: gegevensLIMONADE LIGHT 1,5l(orange)Fanta Delhaize Carrefour 365 N° 1 AldiPrijs in euro 1,55 1,09 1,19 0,55 0,5 0,55Aanwezigheid van sinaasappelsap in % 6 Onbekend 0 10 0 10Aspartaam Ja Ja Ja Ja Ja JaSacharine Ja Ja Nee Ja Ja JaNatriumcyclamaat Nee Ja Nee Ja Ja JaAcesulfaam K Nee Ja Ja Ja Ja Ja65

Light limonade: gegevensLIMONADE LIGHT 1,5l(citron)SpriteZéroCarrefourlightLeaderPricePrijs in euro 1,03 0,59 0,47Aanwezigheid van citroensap in % Nee Nee NeeAspartaam Ja Ja JaSacharine (Natriumsacharinaat) Nee Nee JaNatriumcyclamaat Nee Nee NeeAcesulfaam K Ja Ja Ja66

Light limonade: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De limonades van Fanta, Delhaize, 365 en Aldi bevattentussen 6 en 10% sinaasappelsap; de limonades vanCarrefour en N°1 bevatten geen vruchtensap. Decitroenlimonades bevatten geen citroensap.• Deze producten bevatten aroma‟s of vruchten-extracten,zuurmakers, kleurstoffen.• Alle limonades bevatten 2 à 4 zoetmakers, maar deetikettering geeft geen details over de hoeveelheden vanelk van de zoetstoffen.• De limonades van Fanta, Delhaize, 365 en Aldi bevattentussen 6 en 10% sinaasappelsap, de limonades vanCarrefour en N°1 bevatten er geen.• Voor de citroenlimonades geldt dat Leader Price zowelsaccharine (Natriumsacharinaat) en acesulfaam Kbevat.67

Light limonade: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De consumptie van gezoete producten moet beperktblijven want overconsumptie van bepaalde zoetstoffenkan gezondheids-problemen veroorzaken.• De zoetmakers zijn af te raden voor kinderen.• De consumptie van dit product is nauwelijks aan teraden. Andere dranken zoals water en vruchtensappen(in beperkte hoeveelheid) zijn beter.68

Mayonaise met citroen: gegevensMAYONAISEDevosLemmensDelhaize Carrefour 365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiLidlPrijs 2,05 1,59 0,88 0,7 0,68 0,68 0,69 0,69Netto hoeveelheid in g 550 500 500 470 500 500 500 500Prijs per kg of per liter 3,73 3,18 1,76 1,49 1,36 1,36 1,38 1,38Energie in kcal/100g 751 726 736 727 729 730 729 745Proteïnes in % 1,3 1,3 1,2 1,2 1,2 1,6 1,2 1,2Koolhydraten in % 1,4 0,3 1,3 0,4 0,4 1 0,4 1,3Vetten in % 82,1 80 80,5 80,1 80 80,3 80 81,5Waarvan verzadigde vetzuren in g Onbekend 8,6 7,8 Onbekend Onbekend 6 Onbekend OnbekendType olie Koolzaad Koolzaad Koolzaad Plantaardig Koolzaad Koolzaad Plantaardig Raapzaad69

Mayonaise met eieren: gegevensMAYONAISEDevosLemmensCarrefourAuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlPrijs 3,50 0,65 1,32 0,83 1,24 0,89 0,75Netto hoeveelheid in g 517 240 470 470 470 470 470Prijs per kg of per liter 6,77 2,71 2,81 1,77 2,64 1,89 1,60Energie in kcal/100g 745 671 665 Onbekend 656 730 627Proteïnes in % 1,3 1,1 1,5 Onbekend 1,1 1,2 1,4Koolhydraten in % 1,4 2,7 1,7 Onbekend 0,4 0,4 1,6Vetten in % 81,4 72,9 72,5 Onbekend 72 80,3 68,1Waarvan verzadigde vetzuren in g 6,4 Onbekend Onbekend Onbekend Onbekend 6,4 5,3Type oliePlantaardigZonnebloem –KoolzaadKoolzaad Koolzaad Koolzaad Plantaardig Koolzaad70

Mayonaise met citroen: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• Het vetgehalte ligt tussen 68 en 82% (behalve inBelgië, waar de wetgeving minder dan 80% voorzien,maar de cijfers liggen hoger dan 80%). Maar deproducten die in België verkocht worden, geven nietaltijd details over de gebruikte vetten. Enkel devermelding plantaardige olie is aanwezig. Maar de aardvan de vetstoffen die gebruikt worden, beïnvloedt degrootte van de hoeveelheid onverzadigde vetzuren in heteindproduct.• Alle Belgische mayonaises bevatten suiker, tenzijDelhaize en Devos Lemmens in België.• In Frankrijk bevatten alle mayonaises suiker.• De aanwezigheid van verdikkingsmiddelen in deproducten van 365, N°1 en Carrefour staat vermeld. Diezou het gehalte aan vetten moeten verlagen, wat niethet geval is.• De verpakking biedt niet altijd de mogelijkheid om desamenstellingen te vergelijken en er moet contact metde fabrikant opgenomen worden om details over devetten (Devos Lemmens en Lidl) te krijgen.• Auchan Discount verstrekt geen informatie over hetvoedingswaardeprofiel.71

Mayonaise met citroen: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Mayonaise is een product dat veel vetten bevat en datmet mate geconsumeerd moet worden.• De samenstelling van verschillende producten istamelijk gelijkend. Er zijn geen betekenis-volleverschillen tussen eerste prijzen, distributeurmerken ennationale merken.• De keuze voor een merk zal gebeuren in functie van deorganoleptische kenmerken van het prouct of anders opbasis van de prijs.• De prijs kan het koopcriterium worden want deproducten gelijkwaardig, maar ze moeten met mategeconsumeerd worden.• De « huisbereide » (zelfgemaakte) mayonaise is en blijfteen aan te bevelen alternatief.72

Boterhampasta met hazelnoten: gegevensHAZELNOOT-BOTERHAMPASTANutella Delhaize CarrefourColruyt(Davinia)365 N° 1Everyday(Colruyt)AldiLidl 1PrimadonnaLidl 2ChoconussaPrijs in euro 2,06 1,69 1,02 1,05 0,99 1,03 1,48 1,49 1,49 1,29Netto hoeveelheid in g 400 300 400 400 400 750 750 750 750 750Prijs per kg 5,15 5,63 2,55 2,63 2,48 1,37 1,97 1,99 1,99 1,72Hazelnoten in % 13 13 13 13 13 2 13 13 2 13Magere cacao in % 7,4 7,5 7 6 Onbekend 6 Onbekend Onbekend 5 7,5Energie in kcal 530 567 565 567 530 573 575 565 Onbekend 563Proteïnes in g 6,8 6 4,4 3,9 3,9 1,6 4 4,5 Onbekend 5,9Koolhydraten in g 56 48 53 57,3 52 57,3 52 53,7 Onbekend 52,1Waarvan suikers in g 55 46 51 Onbekend Onbekend Onbekend 50 Onbekend Onbekend OnbekendVetten in g 31 40 37,3 37,4 35,9 37,5 39 36,9 Onbekend 35,7Waarvan verzadigde vettenin g10,3 5 7,9 Onbekend Onbekend Onbekend 9 Onbekend Onbekend Onbekend73

Boterhampasta met hazelnoten: gegevensHAZELNOOTBOTERHAMPASTA Nutella Carrefour AuchanAuchanDiscountLeaderPriceAldiLidlChoco nussaPrijs in euro 2,27 1,27 1,32 1,72 1,06 1,69 1,69Netto hoeveelheid in g 400 400 400 750 750 750 750Prijs per kg 5,68 3,17 3,3 2,29 1,41 2,25 2,25Hazelnoten in % 13 13 13 13 2 13 13Magere cacao in % 7,4 7 Onbekend 7 Onbekend 7,4 7,5Energie in kcal 530 533 542 566 579 532 OnbekendProteïnes in g 6,4 6 5,6 3,4 1,6 6 OnbekendKoolhydraten in g 56,4 62 57,1 54,6 57,6 55,7 OnbekendWaarvan suikers in g 55,2 60 55 Onbekend Onbekend 52,8 OnbekendVetten in g 31 29 32,4 37,1 38,1 31,7 OnbekendWaarvan verzadigde vetten in g 10,3 10 16,7 Onbekend Onbekend 9,6 Onbekend74

Boterhampasta met hazelnoten: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De ingrediënten in de samenstelling van de verschillendeboterhampasta‟s zijn quasi dezelfde en dat geldt ook voor devolgorde van belang in de ingrediëntenlijst.• Alle producten bevatten poedermelk of een ander melkproduct,uitgezonderd de boterhampasta van N°1, die geen melk bevaten dus merkelijk minder proteïnes maar meer koolhydraten envetten levert.• Auchan Discount zou geen melk bevatten en Leader Price bevatlactoserum.• De chocopasta van N°1 is de enige die geen zuivelproductenbevat.• De chocopasta van Delhaize wordt aangeboden in eensoepele flacon waarmee de choco rechtstreeks op hetbrood aangebracht kan worden.• Het gehalte aan hazelnoten bedraagt ± 13% voor demeeste producten, uitgezonderd drie: N°1, Primadonnavan Lidl en Leader Price. In die producten is het gehaltemerkelijk lager, met maar 2% of zelfs nog minder.75

Boterhampasta met hazelnoten: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• De etikettering is niet precies genoeg als het over deolietypes of de plantaardige vetten in de samenstellingvan het product gaat. Omdat het voor een deel omgedeeltelijk gehydreerde plantaardige oliën gaat, kandat een hoog transvetzuurgehalte impliceren.• Doordat die informatie niet op het etiket staat, is ditniet controleerbaar door de consument. Dat detailsontbreken over hun samenstelling en over het risico dataan de transvetzuren verbonden is, maakt dat we ze alsaf te raden bestempelen.• Het opnemen van de vermelding van de vetsamenstellingverplicht maken76

Pizza bolognèse: gegevensPIZZA BOLOGNESE Come a casa Delhaize 365 Discount Aldi LidlPrijs in euro 2,69 3,69 1,19 1,19 1,19 2,09Netto hoeveelheid in g 350 340 350 350 350 430Prijs per kg 7,69 11,74 3,40 3,40 3,40 4,86Vleesgehalte in % 10 15 2 4 6,3 11Kaas in % Onbekend 21 Onbekend

Pizza bolognèse of met ham en kaas: gegevensPIZZASodebOJambonEmmenthalCarrefourbolognèseAuchanJambonEmmenthalDiscountJambonFromagefonduLeaderPriceJambonEmmenthalAldiJambonFromageLidlJambonFromagePrijs in euro 3,11 2,44 2,50 2,39 2,19 2,19 1,99Netto hoeveelheid in g 450 450 450 500 450 500 450Prijs per kg 6,91 5,42 5,56 4,78 4,87 4,38 4,42Vleesgehalte in % 32 9,6 19,6 20,8 24,9 28 32Kaas in % 28 5,5 13,7 14,9 21,4 28 28Energie in kcal/100g 185 203 212 Onbekend 217 200 220Proteïnes in % 13 8,9 9,3 Onbekend 10,1 10 11Koolhydraten in % 19 26 27,3 Onbekend 29,4 27 28Vetten in % 7 7 7,3 Onbekend 6,5 5,5 7Waarvan verzadigde vetzuren in g Onbekend 3 2,4 Onbekend Onbekend 3 Onbekend78

Pizza bolognèse: analyse‣ Analyse van de samenstelling ‣ Vergelijking tussen producten• De pizza bestaat uit meel, tomaten (vers ofconcentraat), kaas, varkensvlees (waarvan soms ham)en andere ingrediënten. Er zitten vaak ook suiker ensoms aroma‟s in verwerkt.• Auchan als distributeurmerk doet aardappelzetmeel bijzijn emmenthal.• De verse tomaten worden vaak vervangen doortomatenpuree, die minder duur is.• Het vleesgehalte varieert van 15% (Delhaize) tot 4%(discount) en 2% (365) en wordt in dat gevalgecompenseerd door melkeiwitten. In Frankrijk bevattenalle aangeboden producten, uitgezonderd Carrefourbolognèse (9,6%), het equivalent van minimum 20%vlees.• Sommige producten gebruiken tomaat, anderetomatenconcentraat in variabele proporties.79

Pizza bolognèse: conclusies‣ Conclusies aangaande de voedingswaarde ‣ Aanbevelingen• Het prijsverschil lijkt behoorlijk duidelijk verband tehouden met de hoeveelheid vlees en kaas en met dekwaliteit (tomaat of tomatenconcentraat, type vlees)van de gebruikte ingrediënten.• De voedingswaarde-etikettering ontbreekt op Come acasa.• De pizza‟s zijn weinig evenwichtige, soms zeer vettebereide gerechten die in het kader van een evenwichtigevoeding slechts met mate geconsumeerd mogenworden.• Een huisbereide pizza lijkt meer aangewezen.80

Prijs/kwaliteitverhoudingElement vandifferentiatieVoorbeeldenBetrokkenproducten‣ Analyse van de prijs/kwaliteitverhoudingOrganoleptischekwaliteitHoeveelheid gebruikteingrediëntenAard van de gebruikteingrediënten zonderimpact op de voedingswaardeAard van de gebruikteingrediënten die devoedingswaardebeïnvloedenUitzicht en/of smaakHet recept varieert infunctie van het volumevan een ingrediëntMelk of melkpoeder,verse tomaten ofconcentraatKwaliteit van het vlees,type olie, voevoegingvan melkeiwitten, soja,eiwithydrolysaatMelk, kwark, erwten,ananas, cornflakes,jamMelkdessert metvruchten, lasagne metvlees, boterhampastamet hazelnotenBereid product: pizza,pannenkoekenWeense worstjes,chips, gekookte ham• Het is niet mogelijk om algemeen de kwaliteit van deproducten te onderscheiden op basis van het merk ende prijs.• Er bestaan immers meerdere mogelijkheden naargelanghet element van differentiatie tussen de producten vaneen zelfde categorie betrekking heeft op de voedingswaardekwaliteit,de kwaliteit en/of de aard van degebruikte ingrediënten in het recept en het feit of ze aldan niet effect hebben op de voedingswaarde van hetproduct.81

Voedingswaarde-etiketteringElement vandifferentiatieVermelding op deverpakkingVoldoen aan dewettelijkevereistenMogelijkheid omeen pertinentekeuze te makenBetrokkenproducten95% nationalemerken, 93% eersteprijzen, 91% DM100% van deproducten100% nationalemerken, 85% eersteprijzen en distributeurmerkenProducten waarde informatieontbreektBereide gerechten,pizza, koekjes, jamNihilKoekjes,pannenkoeken,mayonaise, lasagnes,Weense worstjes,boterhampasta‟s methazelnoten‣ Analyse van de voedingswaarde-informatie• De voedingswaarde-etikettering, wanneer aanwezig opde etiketten, voldoet aan de wettelijke vereisten(vormgeving, verstrekte gegevens). Anderzijds ontbreektze nog te vaak op de producten van LIDL, de bereidegerechten, pizza, koekjes en jam.• Maar ze is soms ook ontoereikend om de consumentaan voldoende informatie te helpen voor het maken vaneen pertinente keuze op basis van de voedingswaardesamenstelllingvan het product. Dat is onder andere hetgeval bij de eerste prijzen en de distributeurmerken envoor producten zoals koekjes, pannenkoeken, weenseworstjes en mayonaise. Het probleem heeft vooral temaken met de aard van de vetten (verzadigde, omega-3,omega-6, trans).82

Waarom moet er opgelet worden voor de transvetzuren?• De transvetzuren behoren tot de klasse van de meervoudig onverzadigde vetzuren. Ze ontstaan tijdens eenindustrieel proces dat hydrogeneren genoemd wordt (hydrogeneren houdt in dat een vloeibare olie in vastvet omgezet wordt), bij het herhaaldelijk opwarmen van frituuroliën en -vetten, bij het raffineren van deoliën. Je vindt ze ook van nature in de melk van herkauwers, maar in dat geval is er meer controverse overhun effect op de gezondheid.• De transvetzuren vind je terug in de meeste ge”trans”formeerde producten zoals:• de gedeeltelijk of volledig gehydreerde margarines;• de koekjes en commerciële desserts, de krakelingen;• de koffiekoeken en bakkerijproducten van de supermarkt;• de knapperige snacks, chips, aperitiefhapjes en frieten;• het pizzadeeg.• In tegenstelling tot de andere onverzadigde vetzuren hebben de transvetzuren een negatieve werking opde cholesterol en de hart- en vaatziekten (verhoogd risico voor hart- en vaatziekten). Er wordt daaromaangeraden de consumptie van transvetzuren tot het strikte minimum te beperken.83

ConclusiesEerste prijzen en kwaliteit van de producten• Er kan geen algemeen onderscheid in productkwaliteit gemaakt worden louter op basis van het merk ende prijs via de productsamenstelling en zijn etikettering, en er kan evenmin een oorzakelijk verbandtussen de prijs en de kwaliteit van het betrokken product aangetoond worden. Alles hangt af van hetscenario dat de fabrikanten gevolgd hebben:• Ofwel wordt het prijsverschil niet gerechtvaardigd door een evident verschil in voedingswaardekwaliteiten zal de consument onder de producten moeten selecteren in functie van deorganoleptishe kwaliteiten.• Ofwel heeft het verschil te maken met de hoeveelheid gebruikte ingrediënten en kan de consumenteen keuze maken in functie van de beschikbare informatie op de verpakking (wanneer die er is).• Ofwel houdt het verschil verband met de aard van de gebruikte ingrediënten, maar zonder dat dieecht invloed uitoefent op de voedingswaarde van het product. In dat geval kan de consumentkiezen op basis van de prijs.• Ofwel ligt het verschil in de aard van de gebruikte ingrediënten en die wel de voedingswaarde kanbeïnvloeden. In dat geval heeft de consument er alle belang bij om een product van goede kwaliteitmet een goede prijs te kiezen.• En die scenario‟s kunnen verschillen ongeacht het type beoogde positionering (nationale merken,distributeurmerken, eerste prijzen). De eerste prijsproducten kunnen een uitstekende prijs/kwaliteitverhoudingbieden !84

Conclusies• Door goedkope producten te kopen beschikt de consument niet altijd over voldoende informatie. Maar deeerste prijsproducten kunnen nuttige informatie verstrekken over de samenstelling en hetvoedingswaarde-effect, maar dat is niet altijd het geval zoals voor de nationale en de distributeurmerkenwel geldt.Eerste prijzen en niet altijd identieke informatie• Sommige producten hebben te lijden van een gebrek aan transparantie over de samenstelling ofverstrekken de informatie in het ene land, maar niet in een ander! De reden: niet meer willen doen danlouter de wet strikt naleven en de consument niet volledig willen informeren.• Nog andere producten kunnen ingrediënten bevatten die geen enkel verband houden met hetgefabriceerde product (zoals de schelpdieren in een lasagne bolognèse).Informatie is niet altijd nuttig, soms onvolledig en onleesbaar• De goedkope producten worden vaak gekenmerkt door het ontbreken van informatie over hunsamenstelling of hun voedingswaardeprofiel. De regelgeving wordt gerespecteerd, maar de verstrektegegevens zijn ontoereikend om goede vergelijkingen door de consumenten mogelijk te maken.85

AanbevelingenVerhoogde waakzaamheid• De consumenten worden uitgenodigd om alert te blijven bij het keizen van elk van hun producten. Dereden is dat de verstrekte informatie niet altijd pertinent is, geen weloverwogen keuze mogelijk maakt ofzelfs gewoonweg ontbreekt, zoals onder andere het geval is voor de getransformeerde producten.• De consument beter informeren moet gebeuren via een aangepaste etikettering die melding maakt van desamenstelling van de ingrediënten, gegevens over de voedingswaarde verstrekt en de nodige informatiebiedt zodat de consument de productkwaliteit kan inschatten in functie van zijn persoonlijke situatie.Daarvoor zijn nodig: melding van de aanwezigheid van allergieverwekkende stoffen, van de impact van desamenstelling op de gezondheid, van de oorsprong en afkomst enzovoort. Het voorstel van Europeesreglement gaat in de goede richting.• Die etikettering moet op alle producten aanwezig zijn, ongeacht hun prijs. Goedkope producten kopen maggeen synoniem zijn van slecht of helemaal niet geïnformeerd worden.• Bovendien kan men alleen maar betreuren dat elke harmonisatie van de gegevens ontbreekt. Wanneerkomt er eindelijk een meer efficiënte Europese reglementering?86

Verantwoordelijke uitgever :Marc VandercammenOIVOStichting van openbaar nut - ON 417541646Paapsemlaan 20 - 1070 BRUSSELTel. 02/547,06,11 - Fax 02/547,06,01www.oivo.beUitgave 2010Catalogusreferentie – 1028-10D 2010-2492-80©OIVOPrijs: 87 €Overnames voor niet-commerciële doeleinden toegelaten mits bronvermelding87