Tijdschrift Pijn - Pijn Kennis Centrum

tra (n=24) 19,20 in Nederland. Daarnaast is er een groeiendaantal initiatieven binnen de eerstelijnsgezondheidszorgmet betrekking tot samenwerkingsverbanden tussen disciplines.Dit aantal reflecteert dat niet alleen pijn meer inhet centrum van de aandacht is komen te staan inNederland, maar ook dat in toenemende mate vanuit eenmuldisciplinaire optiek behandeld gaat worden.Gemiddeld bestaat een pijnteam uit vijf verschillendedisciplines. 18BeschouwingOndanks de inspanningen van de PKC’s is er zekergeen sprake van dat alle ziekenhuizen en instellingenmultidimensionele pijndiagnostiek en multidisciplinairepijnbehandeling binnen hun zorg geïntegreerdhebben. In 55% van de pijnteams vindt nog voornamelijkmonodisciplinaire behandeling plaats.Preventie van pijnDe PKC’s hebben er zorg voor gedragen dat de omvangvan postoperatieve pijn in kaart is gebracht en op ditmoment in de meeste ziekenhuizen op geprotocolleerdewijze, met behulp van pijnverpleegkundigen of pijnteamsadequaat gemonitord en behandeld wordt. Deze ontwikkelingis versneld door het feit dat pijn als prestatie-indicatoris aangewezen om mede de kwaliteit van de gezondheidszorgvan een ziekenhuis te bepalen. Ook deze laatsteontwikkeling in Nederland geeft aan dat pijn meer inhet centrum van de aandacht is komen te staan.Op basis van onderzoek, gestimuleerd door de PKC’s, iser langzamerhand meer inzicht ontstaan over predictorendie chroniciteit van pijn kunnen voorspellen en is eenaanzet gegeven om gerichte, meestal cognitief gedragsmatigebehandelingen te ontwikkelen. Hierbij zullen inde toekomst de recent door VWS opgerichte Centra voorPijnrevalidatie een grote rol gaan spelen, mede door hetfeit dat VWS voor het bestaan van deze centra als voorwaardeeen structurele samenwerking met een PKC heeftgesteld.Wetenschappelijk onderzoekDoor het samenwerkingsverband tussen de PKC’s onderling,samen met hun tandempartners en aangevuld metuniversitaire onderzoeksscholen, is de afgelopen jarendoor de PKC’s met relatief weinig middelen en menskrachtveel en goed onderzoek verricht op diverse deelgebiedenvan pijn.Deze organisatiestructuur van de samenwerkende PKC’s,waarin afstemming van prioriteiten voor onderzoek in hetkader van afgesproken thema’s plaatsvond, is er verantwoordelijkvoor dat op een meest mogelijke efficiëntewijze onderzoek is verricht. Mogelijk van nog groterbelang is het feit dat er uitstekende voorwaardengecreëerd zijn in de vorm van een uitgebreid nationaalnetwerk en internationale samenwerkingsverbanden metgerenommeerde ziekenhuizen. Een dergelijke netwerkvormingis onontbeerlijk voor goed wetenschappelijkonderzoek en implementatie van deze kennis in de dagelijksepraktijk in de toekomst. Het feit dat de PKC’s eenuitstekend overzicht hebben op het gebied van pijn blijktook uit de raadpleging van de PKC’s door NWO bij deprioriteitstelling van wetenschappelijk onderzoek inNederland. 21De kwaliteit van dit onderzoek heeft er voor gezorgd datNederland qua pijnonderzoek een solide internationalepositie heeft verworven en op sommige gebieden zelfstoonaangevend is zoals op het gebied van diagnostiek,invasieve pijnbehandeling en cognitief-gedragsmatigebehandeling. Dit wordt mede geïllustreerd aan de handvan de subsidies die de PKC’s verworven hebben voorwetenschappelijk onderzoek, o.a. in het kader van deZonMw-programma’s Pijn I, II en III (zie bijlage 6).BeschouwingDe PKC’s zijn er niet in geslaagd, ondanks vele initiatievenen overlegsituaties, om twee tandempartners(LUMC en AMC) actief te laten participeren in de activiteitenen onderzoek. De oorzaak hiervoor is mogelijkgelegen in het feit dat pijn binnen deze institutenzowel binnen de afdelingen als binnen de organisatiegeen hoge prioriteit hadden.Recente ontdekkingen van neuroplasticiteit en sensitisatiebij chronische pijn dienen nader onderzocht teworden om het werkingsmechanisme van het chronischworden van pijn te kunnen verklaren.Resultaten uit dit wetenschappelijk onderzoek kunnendirect bijdragen aan een verbetering van de diagnostieken de ontwikkeling van nieuwe therapieën enmogelijkheden tot preventie van chronische pijn.OnderwijsVóór 1994 had het pijnonderwijs in het medisch en paramedischcurriculum nauwelijks een plaats van betekenis.De PKC’s hebben er voor gezorgd dat binnen hetmedisch curriculum aandacht werd besteed aan pijn inal haar aspecten binnen het biopsychosociale model(zie bijlage 7).BeschouwingHoewel er een raamplan is ontwikkeld wordt pijnonderwijsnog steeds niet structureel gegeven in debasis- en vervolgcurricula van de universitaire medischeopleidingen en paramedische opleidingen. Deoorzaak hiervoor is enerzijds gelegen in de wisselendeen voortdurend veranderende samenstellingenvan de universitaire medische curricula, anderzijdszijn de PKC’s er niet altijd in geslaagd een plaats voorpijnonderwijs binnen de curricula te creëren. Bij ditlaatste speelde een tekort aan mankracht binnen dePKC’s een belangrijke rol.KennisoverdrachtKennisoverdracht heeft op diverse manieren plaatsgevonden.Om te komen tot een daadwerkelijke implementatiezijn meerdere niveaus van kennisoverdracht noodzakelijk.In de eerste plaats is brede verspreiding (diffusie)van nieuwe inzichten belangrijk om opvattingen en visieonder hulpverleners te gaan veranderen. Deze vorm vaninformatieverspreiding is gerealiseerd via nationale(laagdrempelige) wetenschappelijke publicaties (zie o.a.bijlage 3), en o.a. het door de PKC’s ondersteundeNederlands Tijdschrift voor Pijn en Pijnbestrijding, uitgavenin boekvorm zoals Pijninfo, websites, maar ook geaccrediteerdecongressen en workshops, PKC thema-avondenen/of refereeravonden (zie bijlage 8). Deze activiteitenhebben er mede aan bijgedragen dat er uitgebreide3125 (28), 2006, Nederlands Tijdschrift voor Pijn en Pijnbestrijding