Tijdschrift Pijn - Pijn Kennis Centrum

verwege als zeer succesvol beoordeeld door een raad vantoezicht bestaande uit internationale pijnexperts. Hetrugpijn netwerk werd als onvoldoende succesvol beoordeelden niet verder gefinancierd.Een parallelle ontwikkeling aan het Duitse model zouzeer kansrijk zijn om een succesvolle ontwikkeling te faciliterenop het gebied van wetenschappelijk pijnonderzoekin Nederland. Hierbij kan gebruik gemaakt worden van dereeds door de PKC’s ontwikkelde expertise, netwerken enorganisatievorm.Toekomstige rol samenwerkende PKC’sIn een toekomstig samenwerkingsmodel moet gebruikgemaakt worden van de al opgebouwde expertise en netwerkenbinnen de huidige PKC’s. Daarnaast is het vanbelang dat de vier huidige PKC’s binnen de nieuwe organisatievorm,zowel door hun opgebouwde kennis als hungeografische ligging als expertisecentrum blijven bestaanen samenwerken met de vier overige academische pijncentra,die in de toekomst een gelijkwaardige rol gaankrijgen. Ook de kernactiviteiten van de huidige PKC’s ende kernthema’s moeten gecontinueerd worden, gezien deexpertise die in de afgelopen jaren op deze gebiedenwerd opgebouwd. Het samenwerkingsverband draagt ertevens zorg voor dat standaardisatie van kennisoverdracht,diagnostiek en behandeling plaatsvindt.Het ligt in de lijn der verwachting dat in de toekomst hetuitvoeren van studies en implementatie van resultatensteeds meer vanuit netwerken van (onderzoeks-)deelnemersgaat plaatsvinden. Bijdragen vanuit technische universiteitenzullen steeds belangrijker worden, terwijl ookhet bedrijfsleven bij innoverende studies meer betrokkenzal zijn. Hierbij is voor de uitvoering ontwikkeling van eenplatform voor technologie en ICT van eminent belang.Het opzetten, uitvoeren en coördineren van studies zalsteeds grotere logistieke inspanningen vergen. Vanbelang is hierbij dat de PKC’s een datanetwerk hebbenopgezet welk gebruikt kan worden voor dit doel. In het‘Advies Pijnonderzoek’ van de Raad voor gezondheidsonderzoekuit 2001 wordt deze rol voor de PKC’s al aanbevolen.22 Het zou een logisch vervolg zijn op de ontwikkelingenvan de afgelopen 10 jaar, om de reeds ontstane netwerkenverder uit te bouwen. De verwachting is dat deeffectiviteit en spin off van de activiteiten, voortvloeiendeuit de netwerken, zal toenemen. Kennis over pijnmechanismenkan dan verder worden omgezet in efficiënte eneffectieve vormen van preventie, diagnostiek en behandelingvan diverse veel voorkomende pijnsyndromen. DePKC’s kunnen uitstekend bij de uitvoering van netwerkactiviteiteneen centrale en coördinerende rol op zichnemen, zodat onderzoek, kennisverspreiding en implementatievruchtbaar zal zijn.Samenwerking en netwerkvorming zijn ook gewenst voorhet verkrijgen van de grotere Europese subsidies, waarvooralleen internationale consortia, bestaande uit disciplinesmet verschillende wetenschappelijke, technologische,maatschappelijke en commerciële achtergrond, inaanmerking komen. Nederland doet er dus goed aan eenstructuur neer te zetten die internationaal een rol vanbetekenis kan blijven spelen. De bouwstenen hiervoorzijn nu al voorhanden in de vorm van het huidige samenwerkingsmodelvan de PKC’s dat de juiste conditie enrandvoorwaarden levert waarin onderzoek en implementatieonderling afgestemd en gecoördineerd kan worden.ConclusieEr kan worden vastgesteld dat door het instellen van devier Pijnkenniscentra, na een periode van veel fragmentarischeactiviteiten, de samenwerking en coherentie is toegenoment.a.v. pijngerelateerde activiteiten en pijn inNederland meer in het centrum van de aandacht iskomen te staan.Daarbij moet tevens aangetekend worden dat, op grondvan bovenstaande inventarisatie, een groot aantal probleemgebiedenbinnen de pijn in Nederland nog aandachtverdienen. Vergrijzing en toename van de mogelijkhedenvan de medische technologie zullen steeds meerpijn met zich meebrengen. Het probleem pijn komt bijvrijwel alle medische en paramedische disciplines voor.Bij geen van deze disciplines echter is pijn een centraalaandachtspunt. Pijn is binnen deze disciplines altijd eenafgeleide van het hoofdprobleem; een “hinderlijke bijzaak”.Dat is de reden dat pijn een structurele ondersteuningnodig heeft.Op grond van hun opgebouwde expertise en netwerkvormingis er na 2007 een centrale rol weggelegd voor dePKC’s met initiërende en coördinerende taken binnenbestaande en nog verder te ontwikkelen nationale eninternationale netwerken. Hierdoor zullen kennis en technologievan wetenschappelijke en commerciële aardbeter afgestemd kunnen worden. De investering van deafgelopen jaren in PKC’s kan in het komende decenniumte gelde worden gemaakt om het probleem pijn controleerbaarte maken.Daarom is continuering en financiering na 2007 van dehuidige PKC’s noodzakelijk, waarnaast een belangrijkeinvestering in de verdere ontwikkeling van de bestaandenetwerken onontbeerlijk is om een krachtig beleid te kunnenvoeren ten aanzien van pijnonderzoek.AanbevelingenMet betrekking tot een lange termijn visie• Toepassing van nieuwere technologie is van grootbelang om het product “pijn” verder te ontwikkelenten behoeve van meer specifieke therapieën. Dezetechnologie en kennis dienen in netwerken geïntegreerdte worden om inzichten te verkrijgen die tot nutoe niet mogelijk zijn geweest. Hierbij kan gedachtworden aan hoogwaardige beeldvormende technieken(b.v. MRI en functionele MRI met beter oplossendvermogen, maar ook invasieve diagnostische mogelijkhedenzoals directe scopie), genetica,(neuro)immunologie en inflammatie, biochemie,moleculaire geneeskunde, electro- en neurofysiologie,psychofysische diagnostiek om pijn objectief tekwantificeren en het pijnverwerkingssysteem te monitoren.Een technologisch platform waarin ICT, vergaringvan patiëntendata en onderzoeksdata integraalverwerkt kan worden, dient opgericht te worden.• Vele hiaten zijn geïdentificeerd op het gebied van“pijn”: Pijn bij ouderen zonder uitingsstoornissen,ouderen met uitingsstoornissen, wilsonbekwamenvan alle leeftijden (kinderen, gehandicapten) en intramuralepatiënten (excl. postoperatief). Diepere kennisdan tot nu beschikbaar m.b.t. mechanismen enhet chronisch worden van pijn dient ontwikkeld teworden, voordat gewerkt kan worden aan meer speci-36Nederlands Tijdschrift voor Pijn en Pijnbestrijding, 25 (28), 2006