INHOUDSOPGAVE

Recommendations

Info

Transport 16% Huishoudens 17% Diensten en overheid 18% Bouw 1% Landbouw 4% Industrie 44% Afb. 1.5 Verdeling van het totale Nederlandse primaire energieverbruik naar sector in 2013; afgeleid uit cijfers van 2007 van ECN en [9]. Het totale verbruik in 2013 bedroeg circa 3255 PJ [ PJ] 4000 3500 3000 2500 2000 1500 1000 500 0 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 Afb. 1.6 Nederlands energieverbruik per energiedrager in de periode 1990-2013 [9]. Onder 'overig' valt o.a. duurzame energie, kernenergie, invoersaldo elektriciteit en afval 12 EnergieVademecum
[PJ] 120 100 80 60 40 20 0 1990 1995 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 Biomassa Windenergie Overige bronnen Afb. 1.7 Verdeling van de diverse duurzame ('hernieuwbare') bronnen in ons land in % van het totale energieverbruik. In 2013 was 4,8% van het Nederlandse energieverbruik duurzaam opgewekt en in 2014 5,6%. Deze sterke stijging komt deels door een daling van het totale energieverbruik (duurzaam en niet-duurzaam) als gevolg van o.a. de warme winter en anderzijds door de stijging van de opwekking van duurzame energie. Totaal bedroeg de opbrengst van duurzame energie in 2013 ruim 104 PJ en in 2014 bijna 111 PJ [10] Toekomstig verbruik ECN heeft voor Nederland een 'referentie-scenario' [11] samengesteld dat laat zien dat naar verwachting tot minstens 2050 een stijging van het gebruik van fossiele brandstoffen op zal treden. Dit scenario is samengesteld uit vier scenario's die gericht zijn op specifieke trends [12]. Het verschil in het totale primaire energieverbruik tussen de scenario's is erg groot. Er zijn er twee waarbij het verbruik ten opzichte van nu aanzienlijk daalt, er is er één waarbij het verbruik aanzienlijk stijgt en één waarbij het verbruik op hetzelfde niveau uitkomt als nu. Het referentie-scenario bewandelt een middenweg. Een geheel ander beeld schept het scenario van Urgenda [18]. Hierin wordt geschetst hoe ons land in 2030 geheel kan zijn overgestapt op duurzame energie. Belangrijk uitgangspunt hierbij is dat dan de huidige energiebehoefte met 50% door een groot aantal maatregelen is afgenomen. Zo moeten dan ook bijna alle bestaande woningen en overige gebouwen energieneutraal zijn. Wind en zon zijn de belangrijkste energiebronnen, aangevuld met biomassa. Het huidige overheidsbeleid is gericht op 100% duurzame energie in 2050 (paragraaf 2.1), dus 20 jaar later. 1.3 ENERGIEVERBRUIK NEDERLANDSE HUISHOUDENS Het jaarlijkse totale energieverbruik van alle huishoudens schommelt al jaren (1990 - 2012) rond 430 PJ (afbeelding 1.8). Dit ondanks de toename in die periode van het aantal huishoudens van 6 naar ruim 7,5 miljoen. Pieken en dalen in het verbruik zijn grotendeels te verklaren door koude en zachte stookseizoenen. Het min of meer constante totale energieverbruik is te verklaren door de sterke daling van het gemiddelde jaarlijkse energieverbruik voor ruimteverwarming per huishouden (afbeelding 1.9). Het energieverbruik voor warmtapwater is in die periode meer dan verdubbeld. 13 EnergieVademecum
Page 3 and 4: INHOUDSOPGAVE Introductie 5 1 Energ
Page 5 and 6: 8 Koeling 183 8.1 Koelvraag 184 8.2
Page 7 and 8: INTRODUCTIE De energetische kwalite
Page 9 and 10: 1 ENERGIEVERBRUIK Het energieverbru
Page 11 and 12: Wereldwijd zijn afspraken gemaakt o
Page 13: [Mtoe] 20000 18000 16000 14000 1200
Page 17 and 18: [m³ aardgas] 4000 Gemiddeld energi
Page 19 and 20: [m 3 a.e.] 1400 1200 1000 800 600 4
Page 21 and 22: 2 ENERGIEBELEID 'Door het mondiaal
Page 23 and 24: Europese Richtlijn energieprestatie
Page 25 and 26: CO 2 -emissie[kg/jaar] 6.000 5.000
Page 27 and 28: Douche-WTW Leidinglengte Zonneboile
Page 29 and 30: In de 'Leeswijzer NEN 7120' zijn tw
Page 31 and 32: 3 ENERGIEBEWUST ONTWERPEN Energiebe
Page 33 and 34: ('opblaasproef') (paragraaf 5.1) en
Page 35 and 36: Afb. 3.1 Checklist met belangrijke
Page 37 and 38: In woningen zijn nog tal van energi
Page 39 and 40: Energieverbruik - CO 2 emissie (laa
Page 41 and 42: m³ a.e. 1600 1400 Bouwmateriaal ov
Page 43 and 44: CO 2 -neutraal / klimaatneutraal Om
Page 45 and 46: 100 300 125 4020 240 25 Waterwerend
Page 47 and 48: Maximaliseer daglicht Natuurlijke v
Page 49 and 50: 4 RUIMTELIJK ONTWERP Na het vastste
Page 51 and 52: lichttoetreding. Het verkleinen van
Page 53 and 54: eperkte afname aan zonnewarmte (zie
Page 55 and 56: energie levert dan toch weinig op e
Page 57 and 58: 4.2.1 Zoninstraling door ramen Bere
Page 59 and 60: Afb. 4.13 Zorg er voor dat de spouw
Page 61 and 62: ventilatiesysteem met WTW is aanges
Page 63 and 64: Detailleer serres als een buitenrui
Page 65 and 66:
Ventilatie en zonwering Het is ster
Page 67 and 68:
men te kunnen aanbrengen, maar ook
Page 69 and 70:
Raam serre Midden in rekening te br
Page 71 and 72:
[%] Horizontaal 300% 280% 260% 240%
Page 73 and 74:
OV-huishouden Auto-huishouden 0 500
Page 75 and 76:
5 BOUWKUNDIGE ELEMENTEN WONINGSCHIL
Page 77 and 78:
Thermische isolatie Voor de bouwsch
Page 79 and 80:
• Voorkom doorbrekingen in folies
Page 81 and 82:
Bestaande bouw Bij het gedeeltelijk
Page 83 and 84:
Aandachtspunten: • Let bij PS-ele
Page 85 and 86:
dubbele tochtdichting. Pas geen dui
Page 87 and 88:
Afb. 5.11 Enkele voorbeelden van co
Page 89 and 90:
Waterwerende beplating 10mm Hoogwaa
Page 91 and 92:
Afb. 5.15 Enkele voorbeelden van co
Page 93 and 94:
• Laat bij het toepassen van twee
Page 95 and 96:
Afb. 5.21 Kunststof strip (of hoeka
Page 97 and 98:
Schroten Stijl Dampremmende folie D
Page 99 and 100:
• Voorkom de aanvoer van lucht va
Page 101 and 102:
nen. Bij sommige EPC-rekenmodellen
Page 103 and 104:
De U-waarde van kozijnconstructies
Page 105 and 106:
- Gedeeltelijke beschaduwing te voo
Page 107 and 108:
Afb. 5.35 Voorbeeld van een project
Page 109 and 110:
Geef kozijnen bijvoorbeeld een lich
Page 111 and 112:
6 VENTILATIE Ventileren is het cont
Page 113 and 114:
6.1 BINNENLUCHTKWALITEIT De kwalite
Page 115 and 116:
6.2 BENODIGDE VENTILATIE Kwaliteit
Page 117 and 118:
In verband met gezondheidsaspecten
Page 119 and 120:
dat ze alleen in kleinere diameters
Page 121 and 122:
Afb. 6.6 Overzicht van ventilatieka
Page 123 and 124:
Gebalanceerd (met WTW) Mechanisch M
Page 125 and 126:
• Beter comfort; de roosters zull
Page 127 and 128:
6.5 NATUURLIJKE TOEVOER EN MECHANIS
Page 129 and 130:
Een EPC-reductie van ruim 0,06 ten
Page 131 and 132:
• Mechanische afvoer via het twee
Page 133 and 134:
Afb. 6.19 Principe decentrale gebal
Page 135 and 136:
teterugwinning plaatsvinden ten beh
Page 137 and 138:
Het systeem werkt eenvoudig: Verse
Page 139 and 140:
7 RUIMTEVERWARMING Dit hoofdstuk be
Page 141 and 142:
Warmteverlies Het warmteverlies wor
Page 143 and 144:
Denk aan energiebesparende mogelijk
Page 145 and 146:
- Relatief grote waterinhoud en mas
Page 147 and 148:
(LT-)Convectoren Het principe van c
Page 149 and 150:
Zachte randisolatie Kunststof syste
Page 151 and 152:
Hoofdverwarming Basisverwarming Afb
Page 153 and 154:
verwarmingsvermogen exclusief venti
Page 155 and 156:
• In verband met ventilatie en re
Page 157 and 158:
hout-pellet-kachels te koop die vol
Page 159 and 160:
• Diameter 22 mm en isolatiedikte
Page 161 and 162:
Het ontbreken van een inregeling le
Page 163 and 164:
Rendement Het rendement van een ket
Page 165 and 166:
Gastoestellen kunnen worden voorzie
Page 167 and 168:
Bronpomp Warmtebron CVpomp Warmtepo
Page 169 and 170:
Om de kosten te beperken wordt de c
Page 171 and 172:
• Vanwege de mogelijkheid tot vri
Page 173 and 174:
20.000 woningen). De aanleg van een
Page 175 and 176:
Opmerking: Let er op dat de eenhede
Page 177 and 178:
heid hebben om warmteverliezen te b
Page 179 and 180:
Ontwerp: Architecten- en Ingenieurs
Page 181 and 182:
160% Rendement op fossiele brandsto
Page 183 and 184:
7.4.2 Bemetering Verbruiksmeting co
Page 185 and 186:
8 KOELING Om overbodig energieverbr
Page 187 and 188:
Bij 'lage temperatuur koelsystemen'
Page 189 and 190:
• Split-unit; • Systemen die in
Page 191 and 192:
8.3.1 Compressiekoelmachine Bij een
Page 193 and 194:
9 WARMTAPWATER Het energieverbruik
Page 195 and 196:
Het comfort dat een toestel kan lev
Page 197 and 198:
Meer informatie over legionella: [2
Page 199 and 200:
Aandachtspunten voor alle typen dou
Page 201 and 202:
systemen om de leidinglengte en dia
Page 203 and 204:
[m 3 gas] 800 700 600 500 400 Gasbo
Page 205 and 206:
Vermogen [kW] Afb. 9.11 Benodigd ve
Page 207 and 208:
Voordelen: • Het ontbreken van ee
Page 209 and 210:
Afb. 9.13 Een vlakkeplaatcollector
Page 211 and 212:
Vermindering van de opbrengst t.o.v
Page 213 and 214:
Afb. 9.20 Verschillende voorbeelden
Page 215 and 216:
Afb. 9.22 Een collectief zonneboile
Page 217 and 218:
BIJLAGE 1 BOUWFYSISCHE BEGRIPPEN 1.
Page 219 and 220:
Relatieve vochtigheid RV [%] 100 90
Page 221 and 222:
Dakhelling ≤ 60° 0,04 0,10 0,10
Page 223 and 224:
Het Bouwbesluit eist een f-factor v
Page 225 and 226:
NEN 2687 NEN 2687:1989 [101], Lucht
Page 227 and 228:
BIJLAGE 2 ENERGIE-EENHEDEN De opwek
Page 229 and 230:
Houtwolmagnesietplaat 400 - 700 0,1
Page 231 and 232:
BIJLAGE 5 INDICATIE ENERGIETARIEVEN
Page 233 and 234:
BIJLAGE 7 ZONNEBAAN EN ZONNE-INSTRA
show all

INHOUDSOPGAVE

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?