INHOUDSOPGAVE

Vloer-/wandverwarming
en koeling
bank en bibliotheek
Koudewisselaar
HR-ketels in cascadeopstelling
2 x 60 kW
Vloerverwarming en
vloerkoeling 13 woningen
Warmtewisselaar
tapwaterverwarming
60°C
50°C
thermischgelaagd
opslagvat
5.000 liter 35°C
Warmtepompen
2 x 34 kW
Grondcollectoren
Koudwatertoevoer
Verwarming met
warmtedoorstroommeters
17°C
Temperatuurregeling
38 m² zonnecollectoren
Afb. 7.23 Principeschema installatie voor verwarming en koeling van het voorbeeldproject Rabobank
Pey-Posterholt in Echt te Limburg [171]. Het project omvat zowel een bank, een bibliotheek als dertien
woningen. De installatie voor ruimte- en tapwaterverwarming (en koeling) is collectief. Twee warmtepompen
onttrekken warmte uit de bodem of uit de vloerkoeling van de bank. De warmtepompen geven
deze warmte af aan een opslagvat van 5 m. Ook de zonnecollectoren (circa 40 m) geven hun warmte af
aan dit (buffer)vat. Eventuele extra verwarmingscapaciteit kan geleverd worden door twee HR-ketels die
ook de warmte leveren voor het naverwarmen van het tapwater. De bank en bibliotheek zijn voorzien van
vloer en wandverwarming, de woningen van vloerverwarming. De vloer- en wandverwarming' worden
ook gebruikt voor de afgifte van koude. Deze koude wordt onttrokken uit de bodem of is afkomstig van
de warmtepomp (als deze warmte produceert). (Bron: Opdrachtgever: Rabobank; Architect: Architectenbureau
Keulers, Schrijen Coonen te Echt/Geleen; Adviseur: Boom-Maastricht; Realisatie: 1999)
De gasgestookte absorptiewarmtepomp heeft maar een bron met kleine capaciteit nodig, tot zo'n
40% van de geleverde warmte. Als de temperatuur van de bron daalt, daalt het totale rendement
wel, maar nooit onder dat van de beste HR-ketel. Dit geldt ook voor de afgiftetemperatuur. Hoger
dan 70 °C moet die echter niet komen. De absorptiewarmtepompen kunnen uitermate stil zijn door
het ontbreken van draaiende delen.
Een speciale uitvoering van de gasgestookte warmtepomp is de gasmotor-warmtepomp: een combinatie
van gasmotor- en compressie-warmtepomp. Gezien als 'black box' heeft die vergelijkbare
eigenschappen als wat hiervoor is gesteld, met uitzondering van het geluidsniveau: Een separate
opstellingsruimte met een zeer goede geluidsisolatie is noodzakelijk.
Er zijn al langere tijd systemen vanaf 40 kW te koop, geschikt voor minimaal tien woningen.
Aardgas
100%
Warmtebron
met lage
temperatuur
50%
Warmtepomp
Warmteafgifte
met hoge
temperatuur
140%
Verlies
10%
Afb. 7.24 Sankey-diagram van een gasgestookte warmtepomp
Aandachtspunten
• De individuele warmtepomp voor een woning neemt meer ruimte in beslag dan een CV-ketel.
Reserveer minimaal 0,6 x 0,6 m en neem tijdig contact op met een leverancier. Ook is het
gewicht veel hoger dan dat van een CV-ketel, ordegrootte 150 tot 200 kg;
168 EnergieVademecum