Klachten tegen niet‐vervolging (artikel 12 Sv‐procedure)

de vervolgingsbeslissing: waar deze oorspronkelijk een uitvloeisel was van de rechterlijke
verantwoordelijkheid voor de strafvervolging, was de gedachte in 1926 dat de burger de
mogelijkheid moest worden geboden van beroep op een onafhankelijke instantie. Latere
ontwikkelingen waarmee de verdere accentverschuiving volgens Van der Leij samenhangt,
zijn de toegenomen aandacht voor de positie van het slachtoffer in het strafproces en het
feit dat steeds meer gebruik wordt gemaakt van het opportuniteitsbeginsel en mogelijkheden
tot buitengerechtelijke afdoening. 94 De toegenomen aandacht voor het slachtoffer
heeft volgens Van der Leij tot gevolg dat de beklagprocedure ‘extra gewicht’ heeft
gekregen. 95 Hij ziet de mogelijkheid voor slachtoffers om te klagen over niet (verder)
vervolgen tegenwoordig als een belangrijke bestaansreden voor de beklagregeling, al
benadrukt hij dat ‘[d]e achterliggende gedachte van de regeling niet alleen [is] om
slachtoffers een stem te geven, maar ook om misslagen van het Openbaar Ministerie te
corrigeren.’ 96 Tot slot beschrijft hij waar de accentverschuiving zich in uit, namelijk (onder
andere) in het feit dat de positie van de klager steeds uitgebreider is geregeld 97 en dat zijn
beklagmogelijkheden over het niet verder vervolgen zijn vergroot. 98
Ook Cleiren constateert een accentverschuiving in de doelstelling van de beklagprocedure.
Niet alleen is volgens haar het individuele karakter van de beklagregeling in de
loop der tijd gegroeid; ook staat dit individuele karakter tegenwoordig meer op de
voorgrond dan het publieke karakter. ‘Vroeger stond het algemeen belang van voorkomen
van lichtvaardige of zelfs “partijdige” vervolgingen door het Openbaar Ministerie centraal in
de rechterlijke toetsing. Inmiddels is de toetsende rol van de rechter meer toegespitst op het
individuele belang van een benadeelde burger. Het individuele karakter van de beoordeling
in een beklagprocedure is derhalve gegroeid.’ 99 Net als Van der Leij beschrijft Cleiren dat er
tegenwoordig steeds meer aandacht is voor slachtoffers van strafbare feiten en dat deze
toegenomen aandacht is verwerkt in de regeling van de beklagprocedure. Bovendien
benadrukt ook zij dat deze ontwikkeling nog niet ten einde is. 100 Volgens Cleiren is het
individuele karakter van de beklagregeling niet alleen gegroeid ten opzichte van het
verleden, maar ook ten opzichte van het publieke karakter van de beklagregeling: ‘Het hof
94
Van der Leij, in: Melai/Groenhuijsen 2008b, aant. 3. Ook Duker beschrijft de invloed die de toegenomen aandacht voor
slachtofferrechten heeft gehad op het karakter van de beklagregeling: doordat in de tweede helft van de twintigste
eeuw steeds meer aandacht ontstond voor rechten van slachtoffers, is de beklagprocedure steeds meer met
waarborgen omgeven en is het karakter van de beklagprocedure steeds meer veranderd in een vorm van individuele
rechtsbescherming tegen de overheid. Zie Duker, DD 2009, p. 438.
95
Van der Leij, Strafblad 2009, p. 464. Dit wordt bevestigd door Cleiren en De Lange; zie A. de Lange & C.P.M. Cleiren,
‘Redactioneel’, Strafblad 2009, afl. 5, p. 451.
96
Van der Leij, Strafblad 2009, p. 464.
97
In dit verband is met name de wetswijziging van 1985 (Wet van 8 november 1984 tot herziening van de bepalingen van
het Wetboek van Strafvordering omtrent het beklag over het niet of niet verder vervolgen van stafbare feiten, Stb.
1984, 551, i.w.tr. 1 januari 1985) van belang. Een van de wijzigingen hield bijvoorbeeld in dat de klager voortaan het
recht had om door het hof te worden gehoord; zie Knigge, DD 1980, p. 191.
98
In dit verband is met name de wetswijziging van 2002 (Wet van 1 november 2001 tot wijziging van de regelingen
betreffende de waarborgen rond de vervolging, Stb. 2001, 531, i.w.tr. 1 mei 2002) van belang.
99
Cleiren, Strafblad 2008, p. 540‐541.
100 Cleiren, Strafblad 2008, p. 539.
48