Kansrijk


Met mobiliteitsbeleid beoogt de overheid in de eerste plaats om de bereikbaarheid voor
mensen en bedrijven te bevorderen. Belangrijke aspecten daarbij zijn de (semi)publieke
aard van transportinfrastructuur en de externe effecten van aanleg en gebruik ervan; om
deze economische redenen is er een rol voor de overheid bij de aanleg van transportinfrastructuur.
In Nederland wordt transportinfrastructuur vrijwel uitsluitend aangelegd in
opdracht van de overheid. Zo worden de netwerkexternaliteit, het karakter van een
publiek goed en de afweging met andere ruimtelijke functies met elkaar gecombineerd.
Door deze overheidsbemoeienis kunnen bij een besluit voor de aanleg van nieuwe
transportinfrastructuur de voordelen van de verbeterde mobiliteit en verbeterde bereikbaarheid
integraal worden afgewogen tegen de nadelen voor andere ruimtelijke functies
en de externe effecten van het gebruik van de infrastructuur.
Daarnaast is mobiliteitsbeleid gericht op het verminderen van de negatieve externe effecten
van mobiliteit op de leefbaarheid. De overheid beïnvloedt de mobiliteitskeuzes van
mensen en bedrijven bijvoorbeeld om het gebruik van relatief schone modaliteiten te
bevorderen. Met accijnsheffing bestrijdt de overheid de externe effecten van sommige
vormen van mobiliteit. Veel verkeersregels zijn bedoeld voor de veiligheid. Gebruiksvergoedingen
worden gebruikt om schaarse capaciteit te verdelen en congestie te
voorkomen.
Ten slotte heeft veel beleid tot doel om verschillende groepen in de maatschappij te kunnen
laten participeren, en dat vraagt in veel gevallen dat mensen zich kunnen verplaatsen.
Betaalbaarheid en beschikbaarheid van mobiliteit is dan ook vaak een doel van mobiliteitsbeleid.
49
2.4 Mobiliteit in de toekomst
Hoe ontwikkelt de mobiliteitsvraag zich in de toekomst en welke mogelijkheden zijn
er dan om aan die vraag te voldoen? Wordt het duurder of juist goedkoper om te reizen
of goederen te vervoeren? Deze (en andere) vragen worden geadresseerd in het Cahier
Mobiliteit van de Toekomstverkenning Welvaart en Leefomgeving (zie CPB & PBL 2015b). Daaruit
komt naar voren welke knelpunten en trendbreuken er op het gebied van mobiliteit
kunnen optreden. Dit geeft enig inzicht of er in de toekomst verschuivingen optreden
in de effectiviteit en efficiëntie van verschillende beleidsopties. We vatten de toekomstverwachtingen
voor de personenmobiliteit, het goederenvervoer en de zeehavens en de
luchtvaart, hierna kort samen. 11
11 Deze samenvatting, inclusief de erbij horende tabel, is grotendeels letterlijk overgenomen uit
het genoemde cahier; zie CPB en PBL (2015b: 9-13).
2 Het belang van mobiliteitsbeleid: analysekader