Helperbel 2013, nummer 2

Tekst: www.staatingroningen.nl
Bewerking en foto: Ronald van der Meulen
Kunst en architectuur in Helpman
Niet altijd vallen kunstwerken en monumenten op. Op de hoek van de Kempkensberg
en de Engelse Kamp staat een beeld van steen - dat op een kubus lijkt, maar van deze
vorm afwijkt doordat de bovenkant schuin afhelt - waar je gemakkelijk aan voorbij gaat.
Het lijkt wel of de steen door de slopers van de gebouwen aan de Engelse Kamp is
vergeten: het kunstwerk staat er verlaten bij. Dat het geen naam heeft en ‘zonder titel ‘
door het leven moet, helpt waarschijnlijk ook niet.
De sculptuur heeft twee glad afgewerkte zijden en drie ruwe zijden (de onderkant is
onzichtbaar) waarvan één een min of meer regelmatige schubbenstructuur vertoont.
Op het herdenkingsmonument staat de volgende tekst te lezen: ‘Alhier was van
1915-1918 het Engelse Kamp “Timber Town”. Interneringskamp van ruim 1500 Britse
Militairen van de First Royal Naval Brigade. Vanuit dit kamp werd 75 jaar geleden op 22
mei 1915 de Engelse Vrijmetselaarsloge “Gastvrijheid” gesticht’.
Op 11 oktober 1914 kwamen 1500 manschappen van de First Royal Naval Brigade in
Groningen aan. Zij waren begin oktober ingezet om het Belgische leger terzijde te staan
toen het Duitse leger Antwerpen aanviel. Tijdens de terugtrekking van de Engelsen
werd hun ontsnappingsroute afgesneden. Commodore Wilfred Henderson wilde zich
met zijn manschappen niet krijgsgevangen laten nemen en besloot met zijn drie
bataljons de Nederlandse grens over te steken. In Nederland aangekomen werden ze,
overeenkomstig de internationale rechtsregels, geïnterneerd in Groningen. Achter de
huidige Mesdagkliniek werd een barakkenkamp ingericht dat in Groningen al snel het
‘Engelse Kamp’ werd genoemd. Op het terrein van het kamp kwamen voorzieningen
voor sport en ontspanning. Zo werd begin 1915 een recreatiezaal gebouwd waar
cabaretvoorstellingen werden gegeven door de verschillende gezelschappen die het
Engelse Kamp rijk was.
Jacques Hammes kreeg van de Vrijmetselaarsloge uit Groningen de opdracht om een
monument te maken ter herinnering aan het Engelse Kamp “Timber Town”. De kubus
werd in 1990 door de Vrijmetselaarsloge aangeboden aan de bewoners van de gemeente
Groningen.
Engelse Kamp
Onlangs (18 mei j.l.) schreef ook Het Dagblad van het Noorden over het monument. Menno
Wielinga, Douwe van der Bijl en Jan Klaibeda hebben studie gemaakt van de Eerste
Wereldoorlog en van de Engelse Kamp in het bijzonder. Wielinga is bezig met een boek
hierover. Volgens de drie moet het kunstwerk opgeknapt worden en een betere plek krijgen.
De drie mannen vragen de hulp van het publiek om meer informatie te kunnen verkrijgen
over de periode uit WOI. Mensen met informatie of spullen kunnen zich melden bij Douwe
van der Bijl via de Centrale Bibliotheek in Groningen.
Bron: www.staatingroningen.nl, een online kunst- en architectuurgids met informatie over
talloze gebouwen, projecten en kunstwerken in de stad. ‘Staat in Groningen’ is een initiatief
van Architectuurcentrum Platform GRAS en Centrum Beeldende Kunst.
Helperbel nr. 2, juni 2013
35