Medium / Jaargang 30 / #2 / Maart 2017

VERKIEZINGSRETORIEK:
NUTTIG OF NIET?
TEKST: KOEN VAN COOTEN
ILLUSTRATIE: DAAN VAN HOUTEN
Politiek is een spel van metafoor en media.
Een als stoelendans vermomde vorm van
roulette, die elk Kamerlid in beweging brengt.
De regels zijn makkelijk genoeg: beschrijf de
fout van een ander met een beeld, schreeuw
het tegen een zender of krant – en tel uit
je minuut lange winst in zetels! Maar dat
iedereen meedoet maakt bezorgd. Gezien
taal bepaalt hoe mensen over de wereld
denken. En in media gestoken geld misschien
meer had opgeleverd als het was gestopt in
goed regeren. Daaruit volgt de vraag: helpt
verkiezingsretoriek de wereld verder of leidt
het alleen af? We gingen het na aan de hand
van een aantal bekende buzzwords. Hebben
de woorden functie buiten de media of zijn ze
niet meer dan lege retoriek?
RANDSTAD vs. PLATTELAND
Eind november stond in het AD een brief van Ad
uit Leerdam. Boer Ad vond het genoeg geweest:
ruzie over wie welk toilet mag gebruiken moest
binnen de Randstad blijven. Want “wat hebben
wij op het platteland met ‘genderneutraal’
te maken?” Begin januari kreeg hij bijval van
geograaf Josse de Voogd in het Parool, die
Amsterdam verweet weinig na te denken over
wat het platteland vindt. Volgens hem zitten
mensen uit Amsterdam dicht op het debat en
hebben ze zo meer invloed op de politiek. Boer
Ad kreeg duizenden reacties en likes; De Voogd
deed een rondje Hilversum. Samen waren ze het
dream team der ‘gewoon’ Nederland.
Het geroep van de boer en geograaf is zowel
nuttig als niet. Ze vragen met recht aandacht
voor “een jongere werkloze in Friesland”, die in
de woorden van De Voogd “minder kansen heeft
dan een jonge Amsterdammer zonder baan.” Dat
is waar, maar een economisch probleem. Met
culturele discussies heeft het niets te maken.
Die spelen vooral in Noord-Holland omdat
daar de meeste minderheden wonen. En dat
een discussie op het platteland minder wordt
gevoerd, betekent niet dat daar niemand is die
er belang bij heeft. Enschede, relatief ver van
de Randstad, investeert immers
“
niet voor de lol
beleidsmatig in LHBT-acceptatie.
De regels zijn makkelijk
genoeg: beschrijf de
fout van een ander met
een beeld, schreeuw
het tegen een zender
of krant - en tel uit je
minuut lange winst in
zetels!
LINKS vs. RECHTS
Elke havist en vwo’er vindt politiek een
jaar lang interessant. Let wel, alleen omdat
maatschappijleer meetelt als examen. In het
vak gegeven aan vierdejaars wordt gezegd
dat politiek geheel links of rechts is. Links
wordt progressief en een tikkeltje socialistisch
genoemd; rechts conservatief met het eigen
land op plaats één. Waar links zou zijn voor meer
geduw en getrek van de overheid in alles, wil hun
conservatieve wederhelft juist dat Den Haag zich
minder bemoeit. En dan zijn er nog partijen in het
midden, die van alles een beetje doen. En kijk
aan: een overzichtelijk geheel waar middelbare
scholieren hun wereldbeeld op kunnen baseren.
Maar dat geheel beperkt enorm. Geen partij is
echt volgens definitie links of rechts. De PVV
wil eigen land eerst en tegelijk meer verzorging
voor 65-plus. De PvdA veranderde op immigratie
van ‘geen mens is illegaal’ naar ‘integratie is ook
loslaten’, terwijl ze opbouwende discussies hield
over Zwarte Piet. Elke partij en zelfs politicus
heeft linkse en rechtse gedachten variërend
per onderwerp – precies zoals de gemiddelde
Nederlander. De Eerste en Tweede Kamer
wegzetten als arena waarin twee gladiatoren
vechten doet het functioneren van de democratie
tekort. Vierdeklassers: doe gewoon, denk buiten
die scheidslijn om. En ga af op argumenten.
12 / MEDIUM MAART 2017