NFM 31-20 voor web
23.02.2020 • Views
Share Embed Flag

NFM 31-20 voor web

ePAPER READ
willem.vreeswijk

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

NUMMER <strong>31</strong> • LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> | WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL<br />

new<br />

FINANCIAL<br />

MAGAZINE<br />

GELD EN DIENSTVERLENING, ZO KAN HET OOK!<br />

FEMKE BAKKER<br />

MEEBOUWEN AAN<br />

DE NIEUWE WERELD<br />

FEMKE DE JONG<br />

WELVAARTSZIEK<br />

DANIEL CORDARO<br />

WELZIJN ALS GRAADMETER<br />

GERT DE JONG<br />

GROEI NAAR EXPERTISE<br />

JOS CLAESSENS<br />

GROEI VOOR MENS<br />

EN ORGANISATIE<br />

GIJS VAN DALEN MEURS<br />

VAN SCHULD NAAR<br />

VERBONDENHEID<br />

THEMA<br />

Groei<br />

MICHIEL VAN VUGT<br />

DURF TE ADVISEREN<br />

BJÖRN BIERHAALDER • SILVIA JANSSEN • ROWAN HORDIJK • DICK-JAN ABBRINGH • IVO VALKENBURG

New Financial Forum<br />

Doel<br />

De stichting New Financial Forum stelt zich ten doel een<br />

bijdrage te leveren aan het helpen van de financiële sector bij<br />

het uitoefenen van haar belangrijke maatschappelijke functie<br />

op basis van de kernwaarden integriteit en duurzaamheid.<br />

Visie<br />

De financiële sector is de bloedsomloop van de economie. Om<br />

een gezonde bloedsomloop te behouden, is continue actie van<br />

binnen uit de sector gewenst.<br />

Ambitie<br />

Het New Financial Forum bundelt krachten, ideeën,<br />

inspiratie en best practices van positief ingestelde mensen<br />

en bedrijven die gezamenlijk een concrete en wezenlijke<br />

bijdrage leveren aan een gezonde en maatschappelijk<br />

relevante financiële sector. De doelstelling kent drie thema’s:<br />

het zichtbaar maken van de positieve beweging, onderlinge<br />

versterking en inspiratie.<br />

What’s in it for you?<br />

Het New Financial Forum is hét platform waar mensen uit<br />

de financiële sector vrijuit met elkaar de dialoog kunnen<br />

voeren over wezenlijke zaken. Wie deelneemt aan het<br />

Forum kan ideeën lanceren en toetsen, kennis en inspiratie<br />

opdoen en leren van anderen. En zodoende een bijdrage<br />

leveren aan het hogere doel. Hierbij is ook jouw support<br />

keihard nodig. Meld je daarom aan en bouw met ons mee<br />

aan een betere financiële wereld.<br />

Bestuurder van de Stichting New<br />

Financial Forum is oprichter Willem<br />

Vreeswijk (tevens hoofdredacteur VVP).<br />

De Raad van Toezicht bestaat sinds<br />

1 januari <strong>20</strong>18 uit: <strong>voor</strong>zitter Indra<br />

Frishert (Dazure), penningmeester<br />

Douwe Dijkstra, secretaris Robin van<br />

Been (Polis Advocaten) en de leden<br />

Amba Zeggen (Risk & Governance),<br />

Boudewijn van Uden (a.s.r.) en Faisal<br />

Setoe (Aegon).<br />

Aegon, Allianz, a.s.r., Dazure, De<br />

Goudse, HDI Global Specialty,<br />

Nationale-Nederlanden, Nationale<br />

Waarborg, Obvion, Turien & Co., Univé,<br />

Yellowtail en Zwitserleven zijn partners<br />

van de stichting New Financial Forum.<br />

Dankzij hun support komt de missie<br />

van de stichting een stuk dichterbij:<br />

een gezonde en gerespecteerde<br />

financiële sector die werkt aan het<br />

herstel van vertrouwen op basis<br />

van de kernwaarden integriteit en<br />

duurzaamheid.<br />

www.newfinancialforum.nl<br />

Bouw ook mee aan een gezonde en gerespecteerde financiële sector en word Ambassadeur<br />

www.newfinancialforum.nl

VOORWOORD GROEI<br />

Groei<br />

Zonder groei is er geen leven. Als er één ding is dat van het geheel. Onze sterfelijkheid, waar we ons zo bewust<br />

ons verbindt met elkaar, met de dieren, met de bomen<br />

en planten, met de natuur dan is het groei. Om dit verwarrende en deprimerende gevoel te overschadu-<br />

van zijn, en daarmee ons leven, lijkt dan zinloos en doelloos.<br />

Zonder groei komt niets in beweging. Of zoals de wen overschreeuwen we ons gevoel van nietigheid en maken<br />

Belgische arts Ivo van Orshoven het simpel uitdrukt:<br />

de enige taak van een eikel is om een eikentoon<br />

en ontlenen onze waarde aan de vergelijking met ande-<br />

we ons groter dan we ons voelen. We gaan <strong>voor</strong> uiterlijk verboom<br />

te worden. Verder niets. En mocht de eikel er niet in ren. We zijn de verbinding kwijt met het grotere geheel.<br />

slagen, dan is hij alsnog zeer nuttig als voedsel <strong>voor</strong> vele dieren.<br />

Als de eikel er wel in slaagt zorg hij er vervolgens <strong>voor</strong> tuurlijke dat ons verbindt met alles en iedereen. Maar alleen<br />

Groei is, zoals gezegd, een gegeven. Het is het meest na-<br />

dat nieuwe eikels zich ook tot eikenboom mogen ontwikkelen<br />

met als resultaat een bloeiend eikenbomenbos en volop hoort en met het besef dat leven en sterven onderdeel zijn<br />

natuurlijke groei, met de wetenschap dat doodgaan bij groei<br />

gezonde dieren. Zo wordt de natuurlijke omgeving op de juiste<br />

manier gevoed zodat het evenwicht n de natuur in stand in het geheel.<br />

van een cyclus die een bijdrage levert aan een juiste balans<br />

blijft.<br />

Wij mensen kunnen – of het nu bewust of onbewust is -<br />

Zonder groei is er ook geen sterven. Als de eikenboom van het natuurlijke pad geraken en onze eigen onsterfelijkheid<br />

proberen te verankeren. Dat is hoe dan ook tot misluk-<br />

doodgaat, blijft hij zijn omgeving voeden met zijn takken,<br />

bladeren en wortels. Slakken, regenwormen, miljoenpoten, ken gedoemd. We kunnen er ook <strong>voor</strong> kiezen om het natuurlijke<br />

pad te bewandelen en deel te worden van een geheel dat<br />

pissebedden en vele andere insecten doen zich te goed aan<br />

de overblijfselen van de boom. Schimmels maken humus van zonder de afzonderlijke delen niet zou kunnen bestaan. Datzelfde<br />

geldt uiteraard <strong>voor</strong> bedrijven. Zoals hoogleraar Paul<br />

het afval, de regen lost de humus op en voedt op haar beurt<br />

weer de planten. Het duurt jaren <strong>voor</strong>dat een dode boom helemaal<br />

is verteerd en de humus ervan helemaal is opgenoleed,<br />

het ooit formuleerde tijdens een sessie van het New Fi-<br />

de Blot, die helaas in december <strong>20</strong>19 op 95-jarige leeftijd overmen<br />

door andere bomen en planten.<br />

nancial Forum: bedrijven die weten waar ze<br />

Dit is het wezen van groei. Het gaat precies<br />

zoals het gaat. Dat zijn de natuurwetten.<br />

verbinding staan met hun omgeving en<br />

vandaan komen, weten wat hun kern is, in<br />

zich<br />

Alleen wij mensen zijn een uitzondering op<br />

deze regel. Vaak verstaan we wat anders onder<br />

groei. Groei is dan niet langer een intrinsieke<br />

levenskracht, maar wordt veel meer een uiterlijk<br />

vertoon om een innerlijke leegte te verbloemen.<br />

In deze moderne, hectische wereld<br />

voelen we ons als individu vaak afgescheiden<br />

“GROEI IS EEN<br />

GEGEVEN DAT ONS<br />

ALLEN VERBINDT”<br />

onderdeel voelen van een geheel zijn succesvoller<br />

en leven langer.<br />

Veel leesplezier in deze groeieditie! n<br />

WILLEM VREESWIJK<br />

willem@newfinancialforum.nl<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 3

COLOFON<br />

NEW FINANCIAL MAGAZINE HÉT PLATFORM<br />

VOOR DE NIEUWE FINANCIËLE WERELD<br />

Een initiatief van Willem Vreeswijk<br />

Nummer <strong>31</strong> van het New Financial Magazine<br />

verschijnt in een oplage van 1500 exemplaren.<br />

UITGEVER/HOOFDREDACTEUR<br />

Willem Vreeswijk 06 10630149,<br />

willem@newfinancialforum.nl<br />

EINDREDACTEUR<br />

Bibi Smissaert, bibi@bluebottle.nu<br />

MEDEWERKERS<br />

Dick-Jan Abbringh, Jos Claessens, Rowan<br />

Hordijk, Silvia Janssen, Femke de Jong-<br />

Struiksma, Gert de Jong, Ivo Valkenburg,<br />

Michiel van Vugt<br />

6<br />

FEMKE BAKKER MEEBOUWEN AAN DE FEMKE DE JONG<br />

NIEUWE WERELD<br />

WELVAARTSZIEK<br />

12<br />

FOTOGRAFIE<br />

Peter Beemsterboer, Bas van Hattum, Wilko<br />

de Jong, Tessa Posthuma de Boer, Femke<br />

Rakhorst, Timur Saglambilek (Marketingtuig),<br />

Gerjola Joan Voortman<br />

UITGAVE VAN<br />

Stichting New Financial Forum,<br />

Wapendragervlinder 29, 3544 DL Utrecht<br />

BASISIONTWERP EN VORMGEVING<br />

Peter Beemsterboer, www.beemsfoto.nl<br />

ABONNEMENTEN<br />

Een jaarabonnement (vier nummers) op het<br />

New Financial Magazine kost € 44,95, excl<br />

btw. Bedrijfsabonnementen op aanvraag:<br />

willem@willemvreeswijk.com.<br />

REPRODUCTIE<br />

Overname van artikelen, tekeningen, foto’s<br />

e.d. is slechts mogelijk na schriftelijke<br />

toestemming van de Stichting New Financial<br />

Forum<br />

24 28<br />

GERT DE JONG GROEI NAAR<br />

ROWAN HORDIJK HET<br />

EXPERTISE<br />

NIEUWE WERKEN<br />

REALISATIE<br />

Edicola Publishing bv<br />

Postbus <strong>20</strong>13, 74<strong>20</strong> AA Deventer<br />

info@edicola.nl / www.edicola.nl<br />

COÖRDINATIE<br />

Thea van Dartel<br />

DRUKWERK<br />

Veldhuis Media, Raalte<br />

38 45<br />

DICK-JAN ABBRINGH EEN LES VOOR GIJS DALEN MEURS VAN SCHULD<br />

VERZEKERAARS<br />

NAAR VERBONDENHEID<br />

4 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

INHOUD<br />

THEMA GROEI<br />

18<br />

DANIEL CORDARO WELZIJN ALS<br />

GRAADMETER<br />

32<br />

JOS CLAESSENS GROEI VOOR<br />

MENS EN ORGANISATIE<br />

INTERVIEW<br />

6 Meebouwen aan de nieuwe wereld | Aan de keukentafel<br />

van Femke Bakker (Turien & Co. en AnsvarIdéa)<br />

18 Welzijn als graadmeter <strong>voor</strong> een menselijke samenleving<br />

| Daniel Cordaro (The Contentment Foundation)<br />

45 Van schuld naar onafhankelijkheid en verbondenheid |<br />

Gijs Dalen Meurs (eyevestor)<br />

ESSAY<br />

12 Welvaartsziek | Femke de Jong-Struiksma<br />

24 Groei naar expertise | Gert de Jong (HvA)<br />

28 De nieuwe werkelijkheid van werk | Rowan Hordijk<br />

(Circles of Future Skills)<br />

32 Groei <strong>voor</strong> mens en organisatie: bewustwording is de<br />

eerste stap | Jos Claessens (Result-is)<br />

38 Hoe een uit de hand gelopen sociaal experiment een les<br />

<strong>voor</strong> verzekeraars werd | Dick-Jan Abbringh (Purpose)<br />

IN MEMORIAM<br />

37 Paul de Blot<br />

EVENT<br />

54 Hét event over ondernemerschap in de financiële sector<br />

| Winnen, verliezen, opstaan en weer doorgaan<br />

52<br />

MICHIEL VAN VUGT DURF TE<br />

ADVISEREN<br />

AMBASSADEUR AAN HET WOORD<br />

50 Vertel het hele verhaal | Michiel van Vugt (NNEK)<br />

LICHT<br />

56 Ontdekken en verbinden | Björn Bierhaalder<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 5

AAN DE KEUKENTAFEL<br />

FEMKE BAKKER:<br />

“ECHTE<br />

ZAANKANTER.”<br />

6 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

AAN DE KEUKENTAFEL<br />

Doe gewoon, voel je niet beter dan een ander, sta onafhankelijk in<br />

het leven, heb compassie <strong>voor</strong> je medemens, help anderen waar<br />

mogelijk en tel je zegeningen. Dat zijn kernwaarden die Femke<br />

Bakker (financieel directeur van volmachtbedrijf Turien & Co. en<br />

duurzame schadeverzekeraar Ansvar-Idéa) van huis uit heeft meegekregen,<br />

graag <strong>voor</strong>leeft aan haar kinderen en probeert toe te passen<br />

in haar werk. “Ik ben een echte Zaankanter dus het hoeft geen<br />

betoog dat hard werken eveneens een kernwaarde is.”<br />

Meebouwen aan<br />

de nieuwe wereld<br />

TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD PETER BEEMSTERBOER<br />

De keukentafel van Femke<br />

Bakker (42) staat in Koog<br />

aan de Zaan. De achtertuin<br />

grenst letterlijk aan het water<br />

van de Zaan. Ze werd geboren<br />

in Alkmaar en woont<br />

sinds haar vierde in de Zaanstreek. Beide<br />

ouders zaten in het onderwijs, haar<br />

vader als directeur. Na haar geboorte<br />

besloten haar ouders dat haar vader tijdelijk<br />

zou stoppen met werken en dat<br />

haar moeder door zou blijven werken.<br />

In die tijd – eind jaren ’70 – heel bijzonder.<br />

“Mijn ouders moesten nog tekst<br />

en uitleg geven aan de burgemeester.<br />

Op deze manier hebben mijn ouders<br />

me meegegeven dat je zelf keuzes mag<br />

maken, dat vrouwen en mannen gelijkwaardig<br />

zijn en dat rollenpatronen<br />

niet meer dan aannames zijn. Het overlijden<br />

van mijn vader op jonge leeftijd<br />

heeft het me geleerd dat het belangrijk<br />

is om als vrouw zelfstandig te zijn. Er<br />

zijn immers geen zekerheden in het leven.<br />

Onafhankelijkheid is <strong>voor</strong> mij dan<br />

ook een belangrijke drijfveer in het leven,<br />

in alles wat ik doe. Dat heb ik van<br />

mijn ouders meegekregen.”<br />

Femke is ruim 12,5 jaar getrouwd met<br />

Werner, met wie ze al sinds haar zeventiende<br />

een relatie heeft. Ze hebben<br />

twee kinderen: Hugo (11) en Frederique<br />

(8). Het is een druk en ondernemend<br />

gezin. Haar man Werner is directeureigenaar<br />

van Bakker Travel, een busverhuurbedrijf<br />

met 60 touringcars en 150<br />

medewerkers. Femke heeft een jongere<br />

broer en zus, haar broer is een aantal<br />

jaren geleden is geëmigreerd naar<br />

Sydney, Australië. Het nieuws over de<br />

bosbranden volgen ze op de voet en de<br />

grote vraagstukken van deze tijd, zoals<br />

klimaatverandering, worden thuis<br />

besproken. Bij de koffie worden door<br />

“VEEL MENSEN STELLEN<br />

ZICH VERTWIJFELD<br />

DE VRAAG: GAAN WE<br />

HET REDDEN?”<br />

Frederique zelfgebakken koekjes geserveerd<br />

met de bedoeling om een donatie<br />

te doen ten behoeve van de dieren die<br />

slachtoffer zijn van de bosbranden in<br />

Australië. Hun zoon Hugo is dyslectisch<br />

en heeft hierdoor zijn uitdagingen op<br />

school. “In onze ervaring hebben scholen<br />

in het algemeen niet de geschikte<br />

tools in huis om leerlingen te begeleiden<br />

die afwijken van het gemiddelde.<br />

Wij hebben de begeleiding van Hugo<br />

<strong>voor</strong> een groot deel zelf kunnen organiseren,<br />

mede omdat wij het geluk hebben<br />

dat wij over de financiële middelen<br />

beschikken om eventueel noodzakelijke<br />

begeleiding in te schakelen. Financiële<br />

ongelijkheid in deze zaken vind ik<br />

lastig om te verkroppen. Het leidt namelijk<br />

tot ongelijke kansen en dat is bepalend<br />

<strong>voor</strong> iemands verdere leven.”<br />

“Toch heeft dit proces me ook geleerd<br />

dat ik me geen zorgen hoef te maken<br />

over de toekomst van mijn zoon,<br />

dat ik vertrouwen in hem mag hebben<br />

en ook moet loslaten. Een wijs advies<br />

wat ik hierin heb gekregen is ‘je kunt<br />

aan gras wel trekken, maar daar gaat<br />

het niet harder van groeien’. We heb-<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 7

AAN DE KEUKENTAFEL<br />

ben gezien dat hij een echte Zaankanter<br />

is, een doorzetter met vaardigheden<br />

op andere vlakken en dat hij er hoe dan<br />

ook altijd wel komt in het leven. Maar<br />

geloof me, dat is als ouder wel een flink<br />

leerproces.<br />

BALANS<br />

Femke let goed op de balans in haar leven.<br />

Drie keer per week sport ze. “Met<br />

Werner ren ik iedere zondagochtend<br />

hard. Een mooi moment ook om de<br />

week door te spreken. Verder maak ik<br />

eens per week een flinke wandeling<br />

met een vriendin en doe ik eens per<br />

week aan poweryoga. Voor ons is de balans<br />

tussen zakelijk en privé heel belangrijk.<br />

Naast het werk willen we er<br />

<strong>voor</strong> elkaar èn <strong>voor</strong> de mensen om ons<br />

heen zijn, onze kinderen moeten ook<br />

echt het gevoel hebben dat ze op ons<br />

kunnen rekenen als dat nodig is.”<br />

Femke werkt vier dagen per week<br />

<strong>voor</strong> Turien & Co. en AnsvarIdéa. “Uiteraard<br />

is het een uitdaging om het bij die<br />

vier dagen te houden, juist omdat ik<br />

werk dat niet is afgemaakt, niet kan laten<br />

liggen. Dat betekent dat ik ook in de<br />

avonduren aan het werk kan zijn. Maar<br />

het geeft me ook de flexibiliteit om de<br />

werk-privé balans zelf in te richten, wat<br />

mij heel veel gevoel van vrijheid geeft ”<br />

Voor ze bij Turien & Co. ging werken,<br />

was ze ruim tien jaar accountant<br />

bij Deloitte. Al heel vroeg wist ze dat<br />

dat haar droombaan was. Op haar zestiende,<br />

toen ze op het VWO zat, bezocht<br />

ze samen met haar ouders de open dagen<br />

<strong>voor</strong> de studie Accountancy. “Het<br />

leek me prachtig om bij hele verscheidene<br />

bedrijven diep in de keuken te mogen<br />

kijken. Na haar studie ging ze dan<br />

ook werken bij Deloitte in Alkmaar,<br />

waar ze tien jaar met plezier gewerkt<br />

heeft. In die rol kwam ze ook bij Turien<br />

& Co. over de vloer. “Toen ik in <strong>20</strong>10<br />

tot mijn verrassing werd gevraagd om<br />

de afdeling Internal Audit op te zetten,<br />

kon ik geen nee zeggen.”<br />

Sinds 1 september <strong>20</strong>18 is ze financieel<br />

directeur van zowel Turien & Co.<br />

als van zusterbedrijf AnsvarIdéa. Sinds<br />

ruim twee jaar is ze ook nauw betrokken<br />

bij het MVO-beleid, waar adviseur<br />

Paul Burger <strong>voor</strong> is aangetrokken. “Je<br />

kunt als financiële instelling veel impact<br />

maken. Maar het begint uiteraard<br />

bij jezelf. Een paar jaar geleden hebben<br />

we ons eigen bedrijf doorgelicht en gekeken<br />

waar verbeterpunten liggen. Dan<br />

moet je bij<strong>voor</strong>beeld denken aan energiegebruik,<br />

de carbon footprint en het<br />

diversiteitsbeleid.”<br />

Een tweede pijler van het MVO-beleid<br />

is het beleggingsbeleid. “Dat hebben<br />

we verder verduurzaamd en we beseffen<br />

dat dit een lerend proces is. Wat<br />

<strong>voor</strong> nu voldoet, kan morgen alweer<br />

achterhaald zijn. We zijn een relatief<br />

kleine speler en onze impact is geringer<br />

dan die van grote financiële instellingen.<br />

Toch kun je successen boeken.<br />

Zo heb ik me er samen met Peter van<br />

Geijtenbeek, algemeen directeur hard<br />

<strong>voor</strong> gemaakt dat we niet langer beleggen<br />

in cosmeticabedrijven die testen op<br />

dieren. Bij aandelen is je invloed geringer,<br />

simpelweg omdat je te maken hebt<br />

met meerdere spelers die een aandelenmandje<br />

vullen. Toch hebben we recent<br />

weten te bereiken dat tabaksfabrikanten<br />

niet langer in het ESG-aandelenfonds<br />

waarin wij beleggen worden<br />

meegenomen. Dan heb je dus wel degelijk<br />

invloed. Ik vind sowieso dat iedereen<br />

zijn of haar eigen verantwoordelijkheid<br />

moet nemen, of die nou groot of<br />

klein is. Als we dat allemaal doen, creëren<br />

we een betere wereld.”<br />

In de investeringswereld wordt veelal<br />

gesproken over ‘ESG’ in plaats van<br />

‘duurzaamheid’. Deze afkorting staat<br />

<strong>voor</strong> Environmental, Social & Governance.<br />

Het houdt in dat factoren als<br />

“JE HOEFT MAAR NAAR BUITEN TE KIJKEN OM TE BESEFFEN<br />

DAT HET DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK EEN GROOT ISSUE IS”<br />

energieverbruik, klimaat, beschikbaarheid<br />

van grondstoffen, gezondheid, veiligheid<br />

en goed ondernemingsbestuur<br />

worden meegewogen bij de selectie en<br />

het beheer van deelnemingen in bedrijven.<br />

“Eigenlijk is het simpel”, aldus<br />

Bakker. Bedrijven met een gedegen ESGbeleid<br />

zijn doorgaans minder risicovol<br />

en hebben de toekomst. Het is kortom<br />

beter en veiliger om in dergelijke bedrijven<br />

te investeren.”<br />

Naast het eigen bedrijf en het beleggingsbeleid<br />

richt het MVO-beleid zich<br />

op productontwikkeling. “Met Ansvar<br />

Bewust bieden we bij<strong>voor</strong>beeld een hogere<br />

dekking als verzekerden er<strong>voor</strong><br />

kiezen om een afgebrand huis duurzaam<br />

op te bouwen.”<br />

Aan de keukentafel<br />

De financiële sector is people’s business,<br />

zo luidt het cliché. Maar wie<br />

zijn de mensen die in de financiële<br />

sector werken? Wat houdt hen bezig,<br />

wat drijft hen, waar lopen ze<br />

echt warm <strong>voor</strong> en wat willen ze de<br />

sector meegeven? Door financieel<br />

dienstverleners aan hun eigen keukentafel<br />

aan het woord te laten over<br />

wat hun echt bezighoudt wil de<br />

stichting New Financial Forum de<br />

financiële sector een menselijk gezicht<br />

geven. Eerdere keukentafelgesprekken<br />

waren er onder meer met<br />

Marieke van Zuien van BNP Paribas<br />

Cardif (zomer <strong>20</strong>17), Ron Bavelaar<br />

toen nog van Yarden (herfst <strong>20</strong>17),<br />

Jeanette Hadderingh van NIBE-SVV<br />

(winter <strong>20</strong>17), Maarten Edixhoven<br />

van Aegon (lente <strong>20</strong>18), Sjoerd Laarberg<br />

van Allianz (zomer <strong>20</strong>18), Geert<br />

Bouwmeester van de Goudse (herfst<br />

<strong>20</strong>18), Boudewijn van Uden van ASR<br />

(winter <strong>20</strong>18), Marguerite Soeteman-<br />

Reijnen van Aon (lente <strong>20</strong>19), Ingrid<br />

Visscher van de Vereende (zomer<br />

<strong>20</strong>19), Antoinette Kalkman van Nationale<br />

Waarborg (herfst <strong>20</strong>19) en Carla<br />

Muters van NHG (winter <strong>20</strong>19).<br />

8 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

AAN DE KEUKENTAFEL<br />

SUSTAINABLE REVOLUTION<br />

Volgens Bakker is het cruciaal om als<br />

bedrijf je MVO-beleid volledig te omarmen.<br />

“Ik ben er van overtuigd dat<br />

de ‘sustainable revolution’ zich verder<br />

doorzet en grote impact zal hebben op<br />

alle aspecten van bedrijfsvoering. Gezien<br />

de ontwikkelingen in de samenleving<br />

is dit niet alleen meer dan een<br />

morele plicht. Het is <strong>voor</strong> medewerkers<br />

ook een meerwaarde. Bijna iedereen<br />

wil graag een bijdrage leveren aan<br />

een betere wereld, maar de vraag is<br />

vaak hoe. Met een MVO-beleid geef je<br />

dit handen en voeten. Daar willen mensen<br />

aan bijdragen. Recent hebben wij<br />

in dat kader een vrijwilligersbeleid geïntroduceerd<br />

waarbij wij medewerkers<br />

meer ruimte en mogelijkheden geven<br />

om vrijwilligerswerk te doen.”<br />

Beide organisaties zijn nog wel op<br />

zoek naar adviseurs die het belang van<br />

duurzaamheid ook inzien. “Hier liggen<br />

<strong>voor</strong> adviseurs grote kansen. Als adviseur<br />

sta je pal naast de klant. Gezien<br />

de toenemende complexiteit in de wereld,<br />

zul je je dienstverlening kunnen<br />

of moeten verbreden. Zo blijf je de vertrouwensman<br />

of –vrouw van je klant. Je<br />

hoeft maar naar buiten te kijken om te<br />

beseffen dat het duurzaamheidsvraagstuk<br />

een groot issue is. Daar kun je als<br />

adviseur wat mee. Met hen willen we<br />

graag samen optrekken.”<br />

Er is veel geïnvesteerd in het welzijn<br />

van de eigen medewerkers, onder meer<br />

met het FIT-programma van Huis van<br />

het Werk waar Turien & Co. partner<br />

van is. Daarbij gaat het om gezondheid,<br />

competenties, persoonlijke drijfveren,<br />

werk en energie. Er is bij<strong>voor</strong>beeld een<br />

stuurgroep Werkplezier in het leven geroepen.<br />

“We geloven er namelijk in dat<br />

je alleen duurzaam succesvol kunt zijn<br />

met blije medewerkers die betekenisvol<br />

werk doen dat bij hen past. Als je<br />

betrokkenheid bij je bedrijf stimuleert,<br />

creëer je een gemeenschappelijke deler,<br />

een gemeenschappelijke taal en een<br />

gemeenschappelijk doel. In die zin zijn<br />

we dit jaar ook van start gegaan met<br />

een innovatieplatform. Vrijwel elke afdeling<br />

levert een afgevaardigde en gezamenlijk<br />

buigen ze zich over innovatie:<br />

wat is innovatie, waar in de samenleving<br />

vindt het plaats en waar kunnen<br />

we aanhaken?“<br />

GROTE VRAGEN<br />

“We zitten midden in een duurzaamheidsrevolutie.<br />

Alleen al de klimaatverandering<br />

heeft enorme impact op alles<br />

en iedereen en het is moeilijk te <strong>voor</strong>spellen<br />

waar we als mensheid over een<br />

paar jaar staan. Veel mensen stellen<br />

zich vertwijfeld de vraag: gaan we het<br />

redden? Niemand kan het zeggen. Zelf<br />

bekruipt me die angst ook weleens, zeker<br />

als ik me indenk hoe de wereld er<br />

van mijn kinderen en kleinkinderen uit<br />

zou kunnen zien. Toch ben ik ook optimistisch.<br />

Ik zie dat steeds meer mensen<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 9

AAN DE KEUKENTAFEL<br />

opstaan die begaan is met de wereld.<br />

Prachtig hoe zij zich bij<strong>voor</strong>beeld wereldwijd<br />

uitspreken in klimaatdemonstraties.<br />

Als je naar de jeugd kijkt, is er<br />

toekomst.”<br />

De uitdagingen waar de samenleving<br />

mee te kampen heeft, heeft uiteraard<br />

ook betrekking op hoe financieel<br />

dienstverleners hierop reageren in hun<br />

strategie en visie. “Financieel dienstverleners<br />

moeten antwoorden formuleren<br />

hoe zij willen en kunnen inspelen<br />

op technologische ontwikkelingen,<br />

data-analytics, nieuwe wet- en regelgeving,<br />

klimaatverandering, duurzaamheidsaspecten,<br />

etc. We zien de wereld<br />

om ons heen snel veranderen. Het gaat<br />

erom hoe wij als financieel dienstverleners<br />

een bijdrage kunnen leveren om<br />

de nieuwe wereld vorm te geven en niet<br />

om hoe we onze positie kunnen handhaven.”<br />

“HET GAAT EROM HOE WE EEN BIJDRAGE KUNNEN<br />

LEVEREN OM DE NIEUWE WERELD VORM TE GEVEN EN<br />

NIET OM HET HANDHAVEN VAN ONZE POSITIE”<br />

in actie komen en minder of geen vlees<br />

eten, biologisch eten en meer aandacht<br />

besteden hoe en waar hun spullen en<br />

kleding worden gemaakt. Ikzelf ben<br />

ook bewuster geworden, was er vroeger<br />

niet zo mee bezig. Tegenwoordig denken<br />

we goed na of we de auto kunnen<br />

laten staan, kopen we onze producten<br />

bij lokale winkels en geef ik de kinderen<br />

geen pakjes drinken meer mee naar<br />

school, maar een dopper met water. Een<br />

tijd terug hebben we gekeken naar het<br />

EO-programma ‘Genaaid’. Jennifer Hoffman<br />

ging met vijf jonge mode-influencers<br />

naar Myanmar om te laten zien<br />

hoe en onder welke omstandigheden<br />

goedkope kleren wordt gemaakt. Mensonterend<br />

en zeer vervuilend. Dan weet<br />

je dat je ook impact kunt hebben met<br />

de inhoud van je eigen kledingkast.”<br />

Optimistisch is Bakker over nieuwe<br />

generaties. “Veel jongeren staan anders<br />

in de wereld. Zij delen meer, hechten<br />

niet zo aan bezit en zijn zich bewuster<br />

van de invloed van hun gedrag op het<br />

milieu. Natuurlijk zijn er onder jongeren<br />

grote verschillen, maar in het algemeen<br />

zie ik een liefdevolle generatie<br />

INSPIRATORS<br />

Gevraagd naar inspirators in haar leven,<br />

noemt ze twee namen. Als eerste<br />

Igone de Jongh, die eind vorig jaar na<br />

24 jaar afscheid nam als soliste van Het<br />

Nationale Ballet. “Een wereldberoemd<br />

icoon die ongelooflijk lang op het hoogste<br />

niveau heeft gewerkt en in haar laatste<br />

jaren op topniveau ballet tegelijkertijd<br />

ook een jong gezin stichtte”, aldus<br />

Bakker die zelf in haar jonge jaren op<br />

ballet heeft gezeten en nog steeds een<br />

liefhebber is.<br />

Als tweede inspirator noemt ze Peter<br />

van Geijtenbeek, al vijftien jaar ceo<br />

van Turien & Co. “Een zeer bevlogen,<br />

inspirerende man met een heldere visie<br />

op de wereld waarin wij leven en de<br />

rol van financieel dienstverleners. Het<br />

is een eer met zo iemand samen te mogen<br />

werken en ik heb veel aan hem te<br />

danken.”<br />

In dit nog prille jaar willen Ansvar-<br />

Idéa en Turien & Co. op de trends, duurzaamheid<br />

en innovatie inspelen door<br />

de Ansvar Bewust propositie verder uit<br />

te bouwen, vrijwilligerswerk <strong>voor</strong> medewerkers<br />

te faciliteren en de introductie<br />

van een cross-organisationeel innovatieplatform!<br />

n<br />

10 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

FEMKE DE JONG-STRUIKSMA:<br />

“WE MOETEN HET SAMEN ROOIEN.”<br />

12 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

– e s s a y –<br />

Welvaartsziek<br />

We leven in een tijdperk van ongeëvenaarde materiële welvaart. Waarom kampen we<br />

dan met een groeiende epidemie van stress gerelateerde ziekten, maatschappelijke<br />

onrust en spirituele uitputting? Die discussie is buitengewoon actueel. Ook in het<br />

bedrijfsleven, waar de burn-out cijfers inmiddels de pan uit rijzen. Tijd <strong>voor</strong> een<br />

Boeddhistisch perspectief op de zin en onzin van persoonlijke groei.<br />

TEKST FEMKE DE JONG-STRUIKSMA | BEELD WILKO DE JONG EN GERJOLA JOAN VOORTMAN<br />

Dinsdagavond. Mijn man komt thuis en ziet direct<br />

hoe laat het is. Op de koelkast prijkt een gedetailleerde<br />

opruimlijst die met kleurige yogamagneten<br />

is bevestigd, op de vloer ligt een gênante berg kleding<br />

klaar om volgens de Marie Kondo methode ritueel<br />

gesorteerd te worden. “Is het weer zover?,” verzucht hij.<br />

“Ja,” zeg ik terwijl ik onverstoord doorga met vouwen. Hij<br />

werpt een blik op mijn zwangere buik en ziet op tijd in dat<br />

verzet zinloos is.<br />

Later op de avond zet hij zich met frisse tegenzin aan zijn<br />

opruimtaak. “Is het een idee als je gewoon eens wat minder<br />

koopt?”, vraagt hij. Daar heeft hij een punt. Maar zelfs als ik<br />

niets koop word ik doorlopend overladen met tweedehands<br />

(kinder)kleding, speelgoed en boeken van anderen. Dat gebeurt<br />

deels uit goede bedoelingen, deels omdat ze zelf ook<br />

niet meer weten wat ze met al die troep aan moeten. Wat zou<br />

je allemaal kunnen bereiken als je niet continu bezig was<br />

met het uitzoeken, aanschaffen, sorteren, onderhouden, vervangen<br />

en opbergen van spullen?<br />

VEEL GELD<br />

Ik troost mij met de gedachte dat ik bepaald niet de enige ben<br />

die worstelt met de nadelige gevolgen van overdaad: zelfhulp<br />

is inmiddels uitgegroeid tot een mondiale industrie waar vele<br />

miljarden in omgaan. Thuis storten we ons de ene week vol<br />

overgave op Marie Kondo, de volgende week op een detox-dieet,<br />

de nieuwste fitnesshype, een cursus time management of<br />

– om het af te maken – elke dag een paar minuten McMindful<br />

mediteren, bij <strong>voor</strong>keur via hippe apps. Niet alleen het huis,<br />

ook het Zelf moet immers continu worden opgeruimd. We<br />

zijn bereid om ver te gaan: van kristaltherapie tot goat yoga,<br />

niets is te gek zolang het de belofte van een rijker, betekenisvoller<br />

bestaan brengt. Zelf doe ik er dus vrolijk aan mee, alhoewel<br />

ik het in mijn yoga- en meditatiepraktijk <strong>voor</strong>lopig<br />

zonder geiten af kan.<br />

Op de werkvloer is het niet anders. Daar staat dagelijks<br />

een leger aan consultants, trainers en andere ‘deskundologen’<br />

klaar om de niet aflatende jacht naar de beste versie van<br />

je authentieke zelf te faciliteren. Op netwerkborrels wemelt<br />

het van de life coaches. Wie de moeite neemt om door te vragen<br />

ontdekt al snel dat zij doorgaans geen professionele achtergrond<br />

hebben in geestelijke verzorging. Het gros zit zelf<br />

nog midden in het herstelproces van hun eigen persoonlijke<br />

crisis, waardoor begeleiding door dit soort figuren zich vaak<br />

beperkt tot een veredelde vorm van lotgenotencontact. Dat<br />

weerhoudt bedrijven er niet van om hen op grote schaal aan<br />

de geest en ziel van hun werknemers te laten sleutelen.<br />

“ZELFHULP IS INMIDDELS UITGEGROEID<br />

TOT EEN MONDIALE INDUSTRIE WAAR<br />

VELE MILJARDEN IN OMGAAN”<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 13

GROEI<br />

Is er sprake van een zinledigheidscrisis, een autoriteitscrisis,<br />

een doorgeslagen balanscultuur? Of zijn dit allemaal symptomen<br />

van een dieper liggend probleem?<br />

Een opgeruimd huis en hoofd met hulp van Marie Kondo.<br />

Ondertussen rapporteert het Ministerie van Volksgezondheid<br />

dat inmiddels één op de zes werknemers burn-out klachten<br />

ervaart. Uit onderzoek van TNO blijkt dat het gemiddelde<br />

aantal dagen werkstress-gerelateerd verzuim in <strong>20</strong>19 opliep<br />

naar dertig dagen. In <strong>20</strong>15 was dit nog 24 dagen. Verzuim<br />

kost de werkgevers veel geld, zo’n 250 euro per dag. Een burnout<br />

die acht maanden duurt kost dus al gauw 60.000 euro,<br />

exclusief de kosten <strong>voor</strong> vervanging. Dit kost het Nederlandse<br />

bedrijfsleven 1,8 miljard euro op jaarbasis, aldus TNO.<br />

ANGSTGEDREVEN ONDERBUIK<br />

Nederland is ziek. Welvaartsziek. Tegelijkertijd rapporteert<br />

het Centraal Bureau <strong>voor</strong> de Statistiek dat slechts drie procent<br />

van de Nederlandse bevolking zich ongelukkig voelt,<br />

waarbij de gemiddelde Nederlander zichzelf een geluksscore<br />

van 7,4 op een schaal van 1 tot 10 geeft. Hoe kan dat? Datzelfde<br />

CBS rapporteert namelijk ook dat 43 procent van de Nederlanders<br />

zich eenzaam voelt, waarbij een kwart zich zelfs zeer<br />

eenzaam voelt. Daarnaast zijn al die welvarende, gelukkige<br />

mensen in toenemende mate vatbaar <strong>voor</strong> complottheorieën<br />

over overheidsinstanties, medisch specialisten, de rechtelijke<br />

macht, de zogenaamde main stream media en zijn populistische<br />

partijen als de PVV en FvD in staat om – vanuit de angstgedreven<br />

onderbuik – de toon van het maatschappelijk debat<br />

te domineren.<br />

Wat is hier nu echt aan de hand? Ervaren we de lasten van<br />

de prestatiemaatschappij, waarin geen ruimte is <strong>voor</strong> imperfectie?<br />

Of zitten we in een sleur omdat onze vermeende drang<br />

naar perfectie zich <strong>voor</strong>al manifesteert in oppervlakkige doelen<br />

als uiterlijk of imago? Willen we teveel of juist te weinig?<br />

“DAGELIJKS STAAT EEN LEGER AAN<br />

‘DESKUNDOLOGEN’ KLAAR OM DE<br />

JACHT NAAR DE BESTE VERSIE VAN JE<br />

AUTHENTIEKE ZELF TE FACILITEREN”<br />

TIRANNIE<br />

In <strong>20</strong>15 presenteerden de bekende sociaal-psychologen Jeff<br />

Greenberg, Sheldon Solomon en Tom Pyszczynski de zogenaamde<br />

Terror Management Theory (TMT). Deze theorie is gebaseerd<br />

op het gegeven dat de mens zich bewust is van zijn eigen<br />

sterfelijkheid en hij zich realiseert dat de dood onvermijdelijk<br />

en grotendeels on<strong>voor</strong>spelbaar is. In zijn gedrag laat hij<br />

zich echter primair leiden door een instinctieve overlevingsdrang.<br />

Dit resulteert in een psychologisch conflict: de mens<br />

snapt dat hij sterfelijk is, maar deze realisatie veroorzaakt<br />

– bewust of onbewust – zoveel angst dat zijn brein weigert<br />

die realisatie te accepteren. De mens kan niet accepteren dat<br />

hij eindig is, daarom is hij continu op zoek naar manieren<br />

om zich verbonden te voelen met symbolische, meer duurzame<br />

vormen van ‘zijn’. Hij omarmt culturele overtuigingen<br />

en symbolische systemen, omdat dit de manier is waarop het<br />

brein de tirannie die hij in verband met het <strong>voor</strong>uitzicht van<br />

zijn mortaliteit ervaart, kan reguleren. Het meest <strong>voor</strong> de<br />

hand liggende <strong>voor</strong>beeld daarvan is religie (hemel/hel), maar<br />

dit uit zich ook in zaken die op het eerste gezicht niet direct<br />

met sterfelijkheid worden geassocieerd. Denk bij<strong>voor</strong>beeld<br />

aan identificatie met een nationale identiteit, nalatenschap<br />

of de idee dat de mens superieur is aan de natuur. Trump-supporter,<br />

bakfietsmoeder of antivaxxer: zolang we ons ergens<br />

mee kunnen identificeren hoeven we niet onder ogen te zien<br />

dat we niet meer dan een hoop cellen en botten zijn.<br />

TMT stelt dat culturele normen en waarden de basis <strong>voor</strong><br />

een sterk zelfbeeld vormen. Culturele normen en waarden<br />

dicteren immers wat wel of niet betekenisvol is. Het zelfbeeld<br />

wordt vervolgens gedefinieerd als een persoonlijke, subjectieve<br />

graadmeter van de mate waarin het individu in staat is om<br />

zich te gedragen conform zijn culturele waarden. Hoe sterker<br />

het zelfbeeld, hoe beter hij in staat is om – in zijn onderbewustzijn<br />

– om te gaan met zijn instinctieve, alles overheersende<br />

doodsangst.<br />

TMT biedt een interessant perspectief op de bizarre paradox<br />

dat met het stijgen van de welvaart ook het maatschappelijk<br />

gevoel van onrust en onbehagen stijgt. Zodra de mens<br />

de primaire condities om te overleven – eten, onderdak, etc. –<br />

heeft vervuld (denk: Maslov c.s.), verschuift de aandacht naar<br />

ons gebrekkige zelfbeeld. Het feit dat onze primaire behoeften<br />

zijn vervuld, betekent immers niet dat we ineens in staat<br />

zijn om onze eigen sterfelijkheid onder ogen te zien.<br />

TMT poneert dat ons zelfbeeld afhankelijk is van een sterke<br />

identificatie met culturele normen en waarden. Bij gebrek<br />

daaraan zijn we verminderd in staat om op een gezonde, rationele<br />

manier om te gaan met perspectief van onze sterfelijkheid.<br />

Die normen staan in onze huidige maatschappij echter<br />

op losse schroeven. Vroeger werden deze normen en waar-<br />

14 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

Femke aan het werk in haar yogapraktijk.<br />

den immers gedicteerd door de kerk. Nu de kerken leeglopen,<br />

moeten we zelf bedenken aan welke normen en waarden wij<br />

ons zelfbeeld ontlenen. Daarbij zien we met lede ogen hoe<br />

technologische, klimatologische en demografische ontwikkelingen<br />

ons dwingen om een hernieuwd normenstelsel te ontwikkelen.<br />

Gedreven door een compulsieve behoefte om ons<br />

aan een zelfbeeld vast te klampen, gaan we vervolgens dwangmatig<br />

op zoek naar manieren om dat zelfbeeld opnieuw te<br />

verankeren. We kijken naar wat de buurman doet, naar de TV,<br />

wat Instagram <strong>voor</strong>schrijft, etc.<br />

Femke de Jong-Struiksma<br />

Femke de Jong-Struiksma (39) was jarenlang advocaat<br />

<strong>voor</strong> de verzekeringssector, <strong>voor</strong>zitter van de landelijke<br />

Federatie van Assurantieclubs, lid van de Raad van Toezicht<br />

van het New Financial Forum en een veelgevraagd<br />

spreker en columnist.<br />

Sinds <strong>20</strong>10 houdt Femke zich ook bezig met Yoga en<br />

Boeddhisme. Ze volgde meerdere opleidingen en was bestuurslid<br />

van Boeddhistisch Centrum Haaglanden.<br />

Per 1 januari <strong>20</strong>16 nam ze onverwachts afscheid van<br />

de sector in verband met een IVF traject. Kort daarop werd<br />

haar man Wilko (41) overgeplaatst naar Houston (USA).<br />

Daar werd ze mama van Klaas (2) en liet ze zich formeel<br />

omscholen internationaal gecertificeerd yoga- en meditatiedocent.<br />

Eind mei verwacht ze haar tweede kind.<br />

Femke voert op dit moment praktijk in Amerika, waar<br />

ze kinderen en volwassenen traint in yoga, mindfulness<br />

en meditatie. Ze is lid van het leadership team van Yoginos:<br />

Yoga for Youth, een organisatie die professionele<br />

yoga- en mindfulnessprogramma’s ontwikkelt en verzorgt<br />

op scholen. Daarnaast schrijft ze <strong>voor</strong> diverse media,<br />

waarbij ze actuele thema’s van een Boeddhistisch<br />

perspectief <strong>voor</strong>ziet.<br />

Meer weten? Zie www.dutchdharma.com<br />

HYPE<br />

“We laten ons niet opjagen door de hooggespannen verwachtingen<br />

van influencers, maar omdat we niet weten of we de<br />

juiste influencers volgen”, schrijft filosoof Coen Simon op 18<br />

januari <strong>20</strong><strong>20</strong> in Trouw.<br />

Simon hekelt de maatschappelijke tendens om via sociale<br />

wetenschap grip te krijgen op de zin van ons lijden. Ik ben het<br />

op dit vlak met hem eens. We beschikken immers over voldoende<br />

gegevens om vast te kunnen stellen dat de beschikbare<br />

cijfers en onderzoeken ongeschikt zijn om als solide basis<br />

te dienen <strong>voor</strong> een gegrond debat over de oorzaken van en de<br />

oplossingen <strong>voor</strong> onze welvaartsziekten. Dat is niet zo gek. De<br />

betreffende onderzoeken zijn hoofdzakelijk gebaseerd op vragenlijsten<br />

en zelfreportage. Voor zover daar al enige gemene<br />

deler uit kan worden gedestilleerd, is het dat de mens weinig<br />

tot geen inzicht heeft in wat hem drijft. Daarom probeert hij<br />

elke week een andere hype en zitten de wachtkamers van psychologen<br />

overvol. Niettemin vormen de resultaten van dergelijke<br />

onderzoeken steeds weer het kritiekloze vertrekpunt<br />

<strong>voor</strong> debatten over de stand van onze geestelijke gezondheid,<br />

stelt ook Simon. Zo komen we dus geen stap verder. Maar hoe<br />

komen we dan tot een oplossing van onze welvaartsziekte?<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 15

GROEI<br />

DUURZAAM GELUK<br />

Fundamentele vragen over de menselijke conditie, zingeving<br />

en sociale rechtvaardigheid zijn al duizenden jaren onderwerp<br />

van studie en contemplatie. Klassieke Oosterse denksystemen<br />

– zoals het Boeddhisme – bieden een radicaal ander<br />

perspectief op de menselijke psyche en zijn vermogen tot inzicht<br />

en zelfrealisatie.<br />

Het Boeddhisme neemt tot uitgangspunt dat alles wat<br />

aan condities onderhevig is vergankelijk is en dus tot dukkha<br />

leidt. De term dukkha wordt in het Westen vaak vertaald als<br />

‘lijden’. Dat komt omdat de eerste Westerse vertalingen (19e<br />

eeuw) van Boeddhistische leerstukken uit het Sanskrit en Pali<br />

aansluiting zochten bij het taalgebruik van het Christendom.<br />

Moderne academici, zoals Analayo, vertalen het woord dukkha<br />

echter als ‘onbevredigend’. Dukkha kan zich manifesteren<br />

als chronische pijn, wanhoop of lijden, maar manifesteert<br />

zich <strong>voor</strong>al als een knagend gevoel van verlangen, onrust of<br />

onbehagen. Dat gevoel wordt veroorzaakt omdat de mens<br />

zich in zijn denken en doen laat leiden door begeerte, aversie<br />

en onwetendheid. Dit vertroebelt de manier waarop hij<br />

zijn omstandigheden beschouwd en verhindert dat hij op een<br />

rationele, verstandige manier met zijn situatie kan omgaan.<br />

De sleutel tot duurzaam geluk ligt niet in het bevredigen<br />

van fysieke, mentale en spirituele verlangens, maar in<br />

het uitdoven van het verlangen zelf. Had ik maar een betere<br />

baan, relatie of woning. Was ik maar tien kilo lichter, was ik<br />

maar in staat om meer tijd <strong>voor</strong> mijzelf te nemen. Dan was<br />

het vast allemaal beter. Tot het volgende verlangen zich aandient,<br />

waardoor het hele proces opnieuw in gang wordt gezet.<br />

Zolang hij niet in staat is om deze vicieuze cirkel te doorbreken,<br />

blijft hij maar wat aanmodderen. Boeddhistische<br />

meditatie- en groeitrajecten richten zich dan ook op het ontwikkelen<br />

van vaardigheden die hem in staat stellen om dit<br />

patroon te doorzien en – uiteindelijk – te overstijgen. Daartoe<br />

is onder meer vereist dat het individu zijn geest traint,<br />

zodat hij (1) in staat is om zich op een rationeel en emotioneel<br />

niveau te verenigen met zijn eigen vergankelijkheid, hij<br />

(2) gaat inzien dat zijn zelfbeeld niet meer is dan een uiterst<br />

subjectieve overtuiging over wie hij in dit moment denkt te<br />

zijn en (3) dat het najagen of vermijden van een bepaalde gesteldheid<br />

of omstandigheid nooit kan leiden tot duurzaam<br />

geluk. Het heeft dus geen zin om eindeloos op zoek te gaan<br />

naar een missie, passie of ‘ware ik’. In plaats daarvan wordt<br />

hij uitgedaagd om zich te concentreren op de verschillende<br />

rollen die hij in zijn leven vervuld en daar met respect <strong>voor</strong><br />

mens, maatschappij en milieu het beste van te maken. De focus<br />

van zijn fysieke en geestelijke ontwikkeling richt zich vervolgens<br />

niet louter op het individu, maar op het individu in<br />

relatie tot de ander. Om in harmonie te kunnen (over)leven<br />

moeten wij immers in staat zijn om vanuit compassie op een<br />

verstandige manier met anderen en met onze omgeving om<br />

te gaan. De vraag wordt dan niet ‘wie ben ik?’ of ‘wat wil ik?’,<br />

maar ‘hoe kan ik dienen?’.<br />

Verlangen leidt niet tot duurzaam geluk.<br />

KOMPAS<br />

In het Singalovada-Sutta geeft de Boeddha gedetailleerde instructies<br />

over hoe dit het beste kan worden aangepakt. Aanleiding<br />

<strong>voor</strong> deze leerrede is een ontmoeting tussen de Boeddha<br />

en Singalaka, die zich elke ochtend met veel ceremonieel<br />

vertoon in de rivier wast. Hij buigt daarbij nederig naar de zes<br />

windstreken, een ritueel dat in die tijd symbool stond <strong>voor</strong><br />

het aanbidden van de aldaar residerende goden. De Boeddha<br />

spreekt hem aan, lacht hem vriendelijk toe en daagt hem uit<br />

om zich te richten op de taken en rollen die hij vervult. Hij<br />

vervangt de goden door zes groepen mensen, namelijk ouders<br />

(in het oosten), leraren (in het zuiden), gezin (in het westen),<br />

vrienden en metgezellen (in het noorden), bedienden/<br />

ondergeschikten (in het nadir) en geleerden (in het zenith).<br />

Wanneer hij hen in ere houdt door hen goed te behandelen,<br />

zullen zij op hun beurt bescherming bieden aan degene die<br />

hen hoog houdt: dat is het kompas.<br />

Singalaka zocht zijn heil in religieuze badrituelen, de<br />

moderne mens probeert het met loopbaantrajecten en superfood.<br />

Zolang we obsessief bezig zijn met onszelf en denken<br />

daar ons geluksgevoel aan te kunnen ontlenen, wordt het<br />

dus nooit wat. Het is dan ook tijd <strong>voor</strong> een paradigma shift,<br />

waarbij egocentrische (lees: Westerse) vormen van ‘zelfverbetering’<br />

worden vervangen door vormen waarbij het individu<br />

zich ontwikkelt ten behoeve van de ander. Uiteindelijk moeten<br />

we het samen rooien. Ga dus niet op zoek naar je zelf,<br />

maar richt je blik naar buiten en kijk wat jij moet leren zodat<br />

je meer <strong>voor</strong> een ander kunt betekenen. Uiteindelijk is dat de<br />

sleutel tot duurzaam geluk.<br />

Overigens lukt dat beter op het moment dat zowel je huis<br />

als je hoofd is opgeruimd. Als u het niet erg vindt, brei ik er<br />

nu een eind aan. Dan kan ik nog de studeerkamer nog even<br />

aanpakken <strong>voor</strong>dat mijn man straks thuis komt. Kan hij mooi<br />

aan de slag met de garage. Namaste. n<br />

Met dank aan: Varamitra, mede-oprichter van Boeddhistisch Centrum<br />

Haaglanden en <strong>voor</strong>malig hoofd Boeddhistich geestelijke verzorging<br />

(BGV) bij het Ministerie van Justitie.<br />

16 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

Daniel Cordaro behoort tot de top van wetenschappelijk onderzoekers op het gebied van emotie,<br />

psychologie en menselijk welzijn. “Als ik iets heb geleerd, dan is het wel dat het najagen<br />

van geluk een illusie is. Economische groei, meer geld, meer macht, meer succes en meer<br />

erkenning geeft ons extra energie, maar het geluksgevoel is kortstondig. Duurzaam geluk<br />

vraagt om een radicale verandering van perspectief”, aldus Cordaro, die als oprichter van The<br />

Contentment Foundation scholen, lokale gemeenschappen, gezinnen, bedrijven en landen<br />

helpt om het menselijk welzijn van binnenuit te cultiveren.<br />

Welzijn als graadmeter<br />

<strong>voor</strong> een menselijke<br />

samenleving<br />

TEKST IVO VALKENBURG<br />

Cordaro (1985) groeide op in<br />

de kleine Amerikaanse stad<br />

Scranton, Pennsylvania, <strong>voor</strong><br />

sommigen bekend van de<br />

filmopnames van de Amerikaanse<br />

versie van de Britse<br />

comedy The Office. In een grootschalig<br />

onderzoek naar de mentale gezondheid<br />

van de bevolking in alle steden<br />

van Amerika, scoorde Scranton het allerlaagst.<br />

“Ik heb veel familie en vrienden<br />

zien lijden aan psychische problemen,<br />

maar niemand sprak erover. Laat staan<br />

dat er iets werd gedaan aan het <strong>voor</strong>komen,<br />

behandelen of genezen ervan.<br />

Toen ik vijf jaar was, zijn mijn ouders<br />

gescheiden en mijn moeder vervulde<br />

vanaf dat moment een sleutelrol. Ze<br />

bracht me bij dat onderwijs de sleutel<br />

is <strong>voor</strong> succes in het leven. Toen ik het<br />

onderzoek onder ogen kreeg over het<br />

gebrek aan welzijn in mijn eigen geboortestad<br />

realiseerde ik me dat ik onbewust<br />

al lange tijd in de psychologie<br />

van de mens was geïnteresseerd. Ik verslond<br />

alle boeken over menselijke emoties<br />

en kwam op het pad terecht van de<br />

psycholoog Paul Ekman.”<br />

Ekman (1934) is pionier op het gebied<br />

van onderzoek naar emoties en gelaatsexpressies.<br />

Zijn internationale studies<br />

hebben model gestaan <strong>voor</strong> andere<br />

psychologen. Hij werkte onder meer<br />

samen met John Cleese in de BBC-documentaire<br />

The Human Face, adviseerde de<br />

makers van de animatiefilm Inside Out<br />

waarin de kijker de emoties volgt van<br />

het meisje Riley en is bevriend met de<br />

Dalai Lama met wie hij onder meer The<br />

Atlas of Emotions (www.atlasofemotions.<br />

org) ontwikkelde, een online instrument<br />

om beter te begrijpen wat emoties<br />

zijn en hoe ermee om te gaan.<br />

“Drie jaar lang heb ik intensief met<br />

Ekman samengewerkt op het gebied<br />

van menselijke emoties en bedrog. Hij<br />

werd mijn eerste belangrijke mentor<br />

op het vakgebied van de psychologie.<br />

Ik had het grote geluk om op de schouders<br />

van een reus te staan en te zien wat<br />

er allemaal in het leven mogelijk is.”<br />

“DE SYSTEEMCRISIS WAARIN DE WERELD VERKEERT, IS<br />

GEWORTELD IN EEN SAMENLEVING DIE NIET MEER WEET<br />

WAT HET IS OM WELZIJN BINNEN ZICHZELF TE ERVAREN”<br />

CONTENTMENT<br />

“Na de leerzame periode bij Ekman<br />

werd ik geaccepteerd aan de faculteit<br />

psychologie van UC Berkeley en begon<br />

ik te werken in het Social Interaction<br />

Lab van Dacher Keltner, tevens oprichter<br />

van het Greater Good Science Center,<br />

18 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

DANIEL CORDARO:<br />

“ALLES IS PERFECT<br />

ZOALS HET NU IS.”<br />

een interdisciplinair onderzoekscentrum<br />

gewijd aan de wetenschappelijke<br />

kennis van individueel geluk, mededogen,<br />

sterke sociale binding en altruïstisch<br />

gedrag. In <strong>20</strong>09 werd ik directeur<br />

van het Universal Expression Project, waar<br />

mijn team wereldwijd werkte aan het<br />

decoderen van de non-verbale taal van<br />

de menselijke emotie. Dit onderzoek<br />

groeide uit tot een van de grootste interculturele<br />

studies naar 22 emoties in<br />

elf landen, op vier continenten. We analyseerden<br />

elke spierbeweging in 5.500<br />

emotionele uitdrukkingen van mensen<br />

over de gehele wereld. We hebben meer<br />

dan dertig non-verbale gezichts- en vocale<br />

expressies gevonden die universeel<br />

blijken te zijn, dwars door alle verschillende<br />

landen en culturen heen.”<br />

“We hebben een aantal baanbrekende<br />

ontdekkingen gedaan in deze studie,<br />

maar wat mijn leven het meeste<br />

heeft veranderd, is wat ik leerde over<br />

de kracht van contentment, een emotie<br />

die tot die tijd weinig of geen aandacht<br />

had gekregen in het vakgebied van de<br />

positieve psychologie. Het woord contentment<br />

is geworteld in de oorspronkelijke<br />

Latijnse betekenis van ‘degene<br />

die heel of compleet is’. In de oudheid<br />

werd al gesproken over contentment als<br />

de hoogste staat van mens-zijn, hetgeen<br />

een consistente visie bleek te zijn in alle<br />

door ons bestudeerde culturen. In alle<br />

grote geestelijke stromingen der mensheid<br />

wordt er al duizenden jaren over<br />

gesproken. Het helpt ons om in de volheid<br />

van ons mens-zijn in de wereld te<br />

kunnen staan. Iedereen kan het binnen<br />

zichzelf cultiveren. Het is een vaardigheid<br />

die je kunt leren.”<br />

“Contentment is een staat van menszijn<br />

waarin je innerlijke rust en compleetheid<br />

ervaart, ongeacht de situatie<br />

om je heen. Is <strong>voor</strong> de ervaring van<br />

geluk altijd iets nodig buiten jezelf, je<br />

wilt iets meer hebben, iets meer doen<br />

of iets meer zijn, bij contentment ervaar<br />

je dat het zonlicht vanbinnen altijd al<br />

schijnt, ongeacht wat het weer buiten<br />

is. In het midden van de chaos, pijn,<br />

verdriet of lijden, kun je echt geluk ervaren<br />

dat op elk gegeven moment altijd<br />

al binnen jezelf aanwezig is.”<br />

PASSIVITEIT<br />

Maakt contentment je niet passief? “Helemaal<br />

niet. In de dagelijkse praktijk verwarren<br />

mensen contentment vaak met<br />

passiviteit, zelfgenoegzaamheid of apathie.<br />

Contentment heeft daar echter niets<br />

mee te maken. Contentment is juist een<br />

zeer actieve toestand waarin we volledig<br />

betrokken zijn bij wat we in het leven<br />

meemaken. We ontmoeten het leven<br />

on<strong>voor</strong>waardelijk zoals het is. Kijk<br />

bij<strong>voor</strong>beeld naar leiders. Als ze het talent<br />

van contentment onvoldoende of<br />

niet hebben ontwikkeld, dan zie je hoe<br />

ze meestal zeer reactief zijn. Weinig opgewassen<br />

tegen de problemen. Het is<br />

moeilijk om met zulke leiders samen<br />

te werken. Ze worden gemakkelijk door<br />

hun emoties overmand. Ze klagen veel<br />

en geven de buitenwereld de schuld.<br />

Vergeet niet dat problemen gegarandeerd<br />

altijd onderdeel uitmaken van<br />

wat we in het leven doen. Het gaat erom<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 19

GROEI<br />

hebben we ingrediënten nodig zoals<br />

inspiratie, kracht en doorzettingsvermogen<br />

om vanuit liefde en compassie<br />

de samenleving te vernieuwen. Wetenschappelijke<br />

studies tonen ook aan<br />

dat ons creatieve oplossingsvermogen<br />

<strong>voor</strong>tvloeit uit een kalme geest, en dat<br />

angst en bezorgdheid onze creativiteit<br />

juist blokkeren. Contentment ligt aan de<br />

wortel van onderlinge samenwerking<br />

van mensen. Het is het fundament van<br />

gezonde, menselijke verhoudingen.”<br />

Taktshang (Tijgernest) is een Tibetaans<br />

boeddhistisch klooster in de bergstaat<br />

Bhutan en ligt <strong>31</strong><strong>20</strong> meter boven zeeniveau.<br />

hoe we met die problemen omgaan. Leiders<br />

die contentment op een hoger niveau<br />

hebben ontwikkeld, blijven ook<br />

onder druk van moeilijke omstandigheden,<br />

rustig, beheerst en geïnspireerd.<br />

Ze begrijpen simpelweg dat ze met een<br />

probleem te maken hebben en werken<br />

vanuit een kalme geest aan de oplossing<br />

van het probleem. Dat geeft ruimte aan<br />

creativiteit. Zo gemakkelijk is het echt.<br />

Ze gaan gewoon met het probleem zelf<br />

aan de slag, in plaats van volledig in beslag<br />

te worden genomen door de (emotionele)<br />

reacties op het probleem. Het<br />

verschil tussen wel of geen contentment<br />

is als tussen de kalmte van een wijze en<br />

een kip die zonder kop rondloopt.”<br />

“Juist met de enorme uitdagingen<br />

van de 21 ste eeuw hebben we effectieve<br />

change makers nodig, die weten dat<br />

een andere wereld begint binnen onszelf.<br />

Het is contraproductief om vanuit<br />

boosheid, frustratie of trauma de<br />

wereld te verbeteren. In plaats daarvan<br />

CHOK CHAY<br />

De liefde <strong>voor</strong> zijn vrouw Lisa Michiko<br />

Flynn bracht hem in het Koninkrijk<br />

Bhutan. “Ik was tot over m’n oren verliefd<br />

en wilde indruk maken op deze<br />

ongelofelijk mooie vrouw die ik in <strong>20</strong>13<br />

heb ontmoet. Bhutan stond op haar bucket<br />

list en in stoute overmoedigheid heb<br />

ik haar beloofd naar Bhutan te brengen.<br />

Ze was <strong>voor</strong> mij een bron van inspiratie<br />

die hoog in de bergen van de Himalaya<br />

heeft geleid tot een climax in mijn onderzoek.<br />

Wat ik me nooit had kunnen<br />

<strong>voor</strong>stellen, was dat Bhutan een groot geheim<br />

had om met mij te delen. In de afgelegen<br />

bergen van Oost-Bhutan maakte<br />

ons onderzoeksteam verbinding met de<br />

inwoners van een dorp dat niet eerder<br />

contact had gehad met de buitenwereld.<br />

Ze hadden geen kranten, elektriciteit of<br />

telefoons. Ze gebruikten het woord chok<br />

chay als een uitdrukking van contentment<br />

– dat letterlijk vertaald ‘de kennis van<br />

het genoeg’ betekent. Ze beschreven de<br />

betekenis als ‘hier en nu, alles is perfect<br />

zoals het is zonder iets meer te hoeven<br />

doen’. Het was <strong>voor</strong> mij het begin van<br />

een belangrijke innerlijke reis.<br />

Nog steeds ben ik onderweg. Het is<br />

een verademing om vanuit The Contentment<br />

Foundation samen te werken met<br />

zoveel mensen die op eenzelfde reis<br />

zijn. We bekrachtigen elkaar.”<br />

BRUTO NATIONAAL GELUK<br />

Bhutan woont in het hart van Cordaro.<br />

Hij werd diep geraakt door de schoonheid<br />

van de Bhutaanse bevolking en<br />

maakte er veel vrienden. “Bhutan speelde<br />

een belangrijke rol in de poging op-<br />

<strong>20</strong> | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“Onderwijs is de basis <strong>voor</strong> de overdracht van<br />

kennis op het gebied van menselijk welzijn.”<br />

nieuw te definiëren wat ‘ontwikkeling’<br />

betekent. Volgens het land zijn economische<br />

indicatoren zoals het bnp en<br />

de productiviteit van werknemers onnauwkeurige<br />

factoren om het nationale<br />

welzijn te meten. Het Aziatische koninkrijk<br />

berekent daarom sinds 1970<br />

zijn ‘omzet’ in bruto nationaal geluk<br />

in plaats van bruto nationaal product.<br />

Geen enkel ander land had tot die tijd<br />

zo naar economie gekeken. Het accent<br />

ligt op duurzaam welzijn <strong>voor</strong> mens,<br />

natuur en samenleving. Zo mogen de<br />

economische activiteiten de natuurlijke<br />

hulpbronnen en de kwaliteit van moeder<br />

aarde niet aantasten. We zijn blij<br />

en dankbaar om vanuit ons uitgebreide<br />

lesprogramma, de vier pijlers van welzijn,<br />

Bhutan te kunnen ondersteunen<br />

met de praktische vertaling van welzijn<br />

en geluk in het dagelijks leven.”<br />

WELZIJNSECONOMIE<br />

Bhutan staat sinds een tijdje niet meer<br />

alleen in de holistische benadering van<br />

economie. De vrouwelijke premiers van<br />

“HET IS MIJN DOELSTELLING OM DE KWALITEIT VAN<br />

LEVEN VAN ÉÉN MILJARD KINDEREN EN ÉÉN MILJARD<br />

VOLWASSENEN SIGNIFICANT TE VERBETEREN”<br />

Schotland, IJsland en Nieuw-Zeeland<br />

hebben een netwerk opgericht om ‘welzijn’<br />

te gaan meten als het gaat om het<br />

economisch succes van het land. De<br />

Canadees Yannick Beaudoin (directeur<br />

Ontario en Noord-Canada bij de David<br />

Suzuki Foundation), schetste onlangs<br />

<strong>voor</strong> het New Financial Forum ook al<br />

een wereldwijde beweging van mensen,<br />

organisaties en landen die steeds meer<br />

open staan om te gaan handelen vanuit<br />

een nieuw paradigma: een economie<br />

van welzijn en geluk. Zo is onlangs<br />

Wellbeing Economy Alliance opgericht<br />

(www.wellbeingeconomy.org) een wereldwijd<br />

platform van mensen, landen<br />

en organisaties die zich actief inzetten<br />

<strong>voor</strong> de integratie van een welzijnseconomie.<br />

In Nederland ondersteunt Willem<br />

Vreeswijk vanuit de stichting New<br />

Financial Forum actief het initiatief<br />

van de Scale of Significance (www.scaleofsignificance.org),<br />

die een thermometer<br />

<strong>voor</strong> de nieuwe economie ontwikkelt<br />

en zowel de financiële als de sociaal<br />

maatschappelijke waarden van een organisatie<br />

meet. In Oostenrijk startte in<br />

<strong>20</strong>10 de burgerbeweging Economy for the<br />

Common Good op initiatief van Christian<br />

Felber. Inmiddels ondersteunen meer<br />

dan 2.000 bedrijven en organisaties<br />

het initiatief dat inmiddels verspreid<br />

is naar Duitsland, Zwitserland, Italië,<br />

Spanje, Nederland, Zweden, Chili en<br />

het VK. Ruim 500 bedrijven publiceren<br />

jaarlijks een holistische jaarrekening,<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 21

GROEI<br />

a Common Good Balance Sheet. Daniel<br />

Cordaro en het Koninkrijk van Bhutan<br />

staan al een tijdje niet meer alleen in<br />

hun <strong>voor</strong>uitstrevende opvattingen om<br />

economie de mens en de natuur te laten<br />

dienen, in plaats van andersom.<br />

THE CONTENTMENT FOUNDATION<br />

The Contentment Foundation richt<br />

zich op het verlichten van interne armoede,<br />

de armoede van hart, geest en<br />

ziel. “We helpen kinderen en volwassenen<br />

om innerlijk een onverwoestbare<br />

kracht te cultiveren die niet wordt beïnvloed<br />

door wat dan ook in de buitenwereld.<br />

We hebben een wereld <strong>voor</strong> ogen<br />

waarin mensen zich realiseren compleet<br />

en perfect te zijn zoals ze zijn. We<br />

richten ons primair op het eco-systeem<br />

van scholen, de leraren, studenten, ouders<br />

en medewerkers”, aldus Cordaro<br />

die onderwijs als de basis ziet <strong>voor</strong> de<br />

overdracht van kennis op het gebied<br />

van menselijk welzijn.<br />

“We hebben een uitgebreide online<br />

bibliotheek ontwikkeld met de allernieuwste<br />

en meest geavanceerde praktisch<br />

toegankelijke gemaakte wetenschappelijk<br />

kennis. De bibliotheek is<br />

<strong>voor</strong>zien van een curriculum rondom<br />

48 thema’s inzake het fysieke, mentale<br />

en emotionele welzijn van de mens.<br />

Alle aspecten van welzijn worden besproken<br />

en via een ruime hoeveelheid<br />

praktische oefeningen in vaardigheden<br />

wordt geleerd hoe de kennis kan worden<br />

geïntegreerd in de dagelijkse praktijk<br />

van het leven.”<br />

“We helpen ook scholen, organisaties<br />

en overheden bij het meten van<br />

welzijn. We werken daar<strong>voor</strong> samen<br />

met onderzoekers verbonden aan enkele<br />

van de beste universiteiten ter wereld<br />

om de impact van ons werk doorlopend<br />

te bestuderen. Daarnaast publiceren we<br />

eigen onderzoek en populaire artikelen<br />

over de universele essentie die de grootste<br />

levensbeschouwelijke stromingen<br />

en filosofische bewegingen met elkaar<br />

verenigen.”<br />

“ALS WIJ ER NIET VOOR ZORGEN DAT DE<br />

TOEKOMST IS GEBORGEN VOOR DE KINDEREN<br />

VAN MORGEN… WIE DAN WEL?”<br />

Daniel Cordana en zijn vrouw Lisa<br />

Michiko Flynn (People Officer at The<br />

Contentment Foundation) in Bhutan.<br />

SYSTEEMCRISIS<br />

“De systeemcrisis waarin de wereld verkeert,<br />

is geworteld in een samenleving<br />

die niet meer weet wat het is om welzijn<br />

binnen zichzelf te ervaren. We durven<br />

de lichte en donkere aspecten binnen<br />

onszelf nauwelijks of niet aan te<br />

kijken en projecteren vervolgens alle<br />

onbalans op de buitenwereld. Ware<br />

kracht ontstaat pas als we de plussen<br />

en minnen binnen onszelf oprecht aandacht<br />

durven te geven. Als we vanuit<br />

innerlijke kracht en compleetheid opstaan,<br />

zijn we in staat om wonderen<br />

te verrichten. Maar het zijn geen wonderen.<br />

Het is niets anders dan een manifestatie<br />

van menselijk potentieel. Ik<br />

zie wereldwijd steeds meer mensen<br />

een vollediger potentieel leven. Naarmate<br />

je meer de innerlijke compleetheid<br />

en wijsheid binnen jezelf ervaart,<br />

hoe meer je met liefde en compassie<br />

kunt bijdragen aan het welzijn van<br />

alle bewoners op onze planeet aarde.”<br />

“Een tijdje geleden vertelde ik een van<br />

de hoogste Rinpoches (spiritueel leiders)<br />

in Bhutan over ons werk van The<br />

Contentment Foundation. Hij stak zijn<br />

duim omhoog en zei: ‘really cool’. Daar<br />

krijg ik een grote glimlach van op m’n<br />

gezicht. Binnen één generatie heb ik<br />

een wereld <strong>voor</strong> ogen die een richting<br />

opgaat waarbij de mensheid groeit<br />

naar een groter zelfbewustzijn en innerlijke<br />

heelheid. Het is mijn doelstelling<br />

om de kwaliteit van leven van één<br />

miljard kinderen en één miljard volwassenen<br />

– 25 procent van de wereldbevolking<br />

– significant te verbeteren. Als<br />

wij er niet <strong>voor</strong> zorgen dat de toekomst<br />

is geborgen <strong>voor</strong> de kinderen van morgen…<br />

wie dan wel?” n<br />

Meer informatie: www.contentment.org<br />

22 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

GERT DE JONG:<br />

“NIEMAND WORDT<br />

ZOMAAR EEN EXPERT.”<br />

24 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

– e s s a y –<br />

Groei naar<br />

expertise<br />

In het New Financial Magazine is veel aandacht <strong>voor</strong> persoonlijke groei en ontwikkeling. In<br />

dit artikel staat Gert de Jong, onderzoeker verbonden aan CAREM, stil bij de professionele<br />

ontwikkeling. In een tijd van toenemende automatisering en steeds meer artificiële intelligentie<br />

kan de vraag opkomen wat de plaats van de professional dan nog is. Moeten professionals<br />

niet eerder een stapje terug doen? Aan de hand van de denkbeelden van de gebroeders<br />

Dreyfus schetst De Jong hoe die professionele groei eruit ziet, wat het te maken heeft<br />

met maatschappelijke ontwikkelingen en wat de eigen plaats kan zijn van professionals.<br />

TEKST GERT DE JONG | BEELD BAS VAN HATTUM<br />

Uheeft vast wel eens een auto aangeschaft. Voordat<br />

je daaraan begint, maak je verschillende afwegingen:<br />

hoeveel kan en wil ik besteden, hoe moet hij<br />

eruitzien. Als je het besluitvormingsproces heel rationeel<br />

zou doorlopen, zou je <strong>voor</strong> de aanschaf van<br />

een auto een Excelbestandje moeten maken. Daarin staat dan<br />

hoeveel kilometers je rijdt per jaar, wat de kosten (in geld en<br />

tijd) zijn <strong>voor</strong> het reizen met het openbaar vervoer, met een<br />

auto op diesel, benzine of stroom. Er zou een hele lijst van<br />

variabelen in dat bestand komen te staan en op grond daarvan<br />

kies je de beste optie. Nogmaals: u heeft vast wel eens een<br />

auto aangeschaft; maar u heeft zo goed als zeker nooit op<br />

deze manier zo’n rationele afweging gemaakt.<br />

Het <strong>voor</strong>beeld komt uit het boek Mind over Machine van de<br />

gebroeders Dreyfus. Ze leveren in dat boek een bijdrage aan<br />

het debat over het werken met computerbesluitvorming en<br />

artificial intelligence (AI). Voor de goede orde: we spreken niet<br />

over een recent verschenen boek, maar een boek uit 1986. Een<br />

oud boek met een actueel thema, dus. Waar de auteurs zich<br />

tegen verzetten is de opvatting dat mensen een soort biologische<br />

beslismachines zijn, waarbij het beslisproces in stappen<br />

uiteen gelegd kan worden (zie het <strong>voor</strong>beeld van de auto). Zo<br />

doen we nu eenmaal niet. En bovenal: zo werken we niet. Ze<br />

plaatsen mind boven machine en geven daarmee beide hun<br />

geëigende plaats.<br />

Uit het <strong>voor</strong>beeld valt af te leiden dat er wel tal van zaken<br />

via AI (computergestuurde besluitvorming, algoritmes e.d.)<br />

kunnen worden geautomatiseerd, maar dat er ook altijd een<br />

menselijke factor blijft. AI is een ontwikkeling die niet meer<br />

te stoppen is en ons veel goeds zal opleveren, maar ons tegelijk<br />

uitdaagt om die menselijke factor te doordenken. Wat is<br />

het eigene dat mensen inbrengen? En bovenal: wat vraagt het<br />

om een professional te zijn in die veranderende situatie?<br />

EXPERT<br />

Je zou ook kunnen stellen dat het <strong>voor</strong>beeld laat zien dat we<br />

de rol van automatisering niet moeten overschatten, maar tegelijk<br />

de rol van de professional niet moeten onderschatten.<br />

Het vraagt wel dat professionals zich op een bepaalde manier<br />

gaan of blijven ontwikkelen. Dat ze een bepaalde groei doormaken.<br />

De gebroeders Dreyfus beschrijven een ontwikkelproces<br />

dat nog steeds behulpzaam is om de groei van professio-<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 25

GROEI<br />

naliteit te beschrijven met als doel expertise.<br />

Niemand wordt zomaar een expert; daar is<br />

een traject <strong>voor</strong> nodig waarin je moet groeien.<br />

Hierin zijn vijf fasen te zien.<br />

De eerste stap op weg naar expert is die<br />

van nieuweling of beginner (novice in het Engels).<br />

Een novice moet handelingen aanleren.<br />

Net zoals we bij het leren autorijden hebben<br />

geleerd dat je op een bepaald moment<br />

een bepaald pedaal moet intrappen (dat is de<br />

koppeling legt de rijinstructeur je dan uit),<br />

je de schakelpook in een andere stand zet en<br />

daarna de koppeling weer laat opkomen enzo<strong>voor</strong>ts.<br />

Je leert dat los van de context waarin<br />

dat moet gebeuren en uitsluitend op aanwijzing van de<br />

rij-instructeur.<br />

Na enige tijd gaan ook zogenoemde situationele factoren<br />

een rol spelen. De instructeur leert je dan dat je op de snelheidsmeter<br />

en het toerental moet letten om te weten wanneer<br />

je moet schakelen. Wat je eerst los van enige context<br />

hebt geleerd, ga je nu toepassen wanneer de situatie daarom<br />

vraagt. Je bent dan een gevorderde beginner, volgens deze vijfdeling.<br />

Nu gaat het hier natuurlijk niet om het leren autorijden.<br />

Maar met autorijden valt te illustreren hoe we ons kunnen<br />

ontwikkelen tot experts. Een professional beheerst dus het<br />

kunstje (vermoedelijk aangeleerd in de eerste jaren van de<br />

opleiding), maar moet ook in staat zijn om de situaties te herkennen:<br />

in dit geval doe je dit, in het andere doe je dat.<br />

Een volgende, derde, fase in de ontwikkeling is die naar<br />

competence. De auteurs noemen mensen competent als ze niet<br />

alleen de handelingen weten te verrichten in een bepaalde situatie,<br />

maar als ze in staat zijn om een plan te maken. Als ze<br />

weten wanneer je wat moet doen om het doel van je plan te<br />

bereiken. In dit stadium komt een moreel element binnen.<br />

Waar de gevorderde beginner bij een fout zich nog kan verschuilen<br />

achter: ‘maar ik heb precies gedaan wat moest!’,<br />

geldt dat <strong>voor</strong> de competente actor niet meer. Competente<br />

actoren voelen zich verantwoordelijk <strong>voor</strong> hun taak en zijn<br />

daarbij betrokken.<br />

Een hypotheekadviseur moet weten welke stappen doorlopen<br />

moeten worden om een hypotheek af te sluiten (novice)<br />

en ook weten wanneer welke stap gezet moet worden (gevorderde<br />

beginner). Neem je in je overwegingen mee waar de<br />

klanten het meest mee geholpen zijn en wil je op zoek gaan<br />

naar het best passende product, dan mag je jezelf een competente<br />

actor noemen.<br />

SCHARNIERPUNT<br />

We komen hier op een scharnierpunt waarin mensen het eigene<br />

van hun professionaliteit in het werk kunnen leggen.<br />

De juiste gegevens op de juiste plaats invoeren en op grond<br />

daarvan een hypotheekadvies geven, kan heel goed digitaal.<br />

“WAT VRAAGT HET<br />

OM EEN PROFES-<br />

SIONAL TE ZIJN IN<br />

DIE VERANDERENDE<br />

SITUATIE?”<br />

Dat gebeurt al en zal nog veel meer gebeuren.<br />

Maar weten welke klanten je <strong>voor</strong> je hebt en<br />

met hen zoeken naar wat in hun situatie het<br />

beste past, is mensenwerk. Hier zijn namelijk<br />

andere denkprocessen aan het werk dan het<br />

aflopen van beslisbomen. Een goede professional<br />

voelt zich namelijk betrokken bij de<br />

klanten (en natuurlijk ook bij de eigen bedrijfsvoering<br />

en omzet) en weegt af waar het<br />

optimum zit.<br />

Na verloop van tijd en – <strong>voor</strong>al – veel ervaring,<br />

zal een professional vanuit de intuïtie<br />

handelen; we komen dan in een volgende ontwikkelfase.<br />

Intuïtie is trouwens niet iets bovennatuurlijks,<br />

noch is het een wilde gok. Intuïtie ontstaat door<br />

diepe betrokkenheid bij een thema en geeft de mogelijkheid<br />

van holistisch onderscheid: je overziet het geheel, ziet welke<br />

zaken eruit springen en wat nu prioriteit vraagt. De procedure<br />

schrijft <strong>voor</strong> dat je van D naar E gaat, maar in déze situatie<br />

maakt je de sprong van B naar E, om misschien later nog op C<br />

en D terug te komen. Wie zo werkt heet bedreven, de vierde stap<br />

in het groeiproces naar expertise. Dat holistische onderscheid<br />

wordt ook wel aangeduid met ‘patroonherkenning’. Je hebt<br />

Gert de Jong<br />

Gert de Jong (1961) is onderzoeker bij CAREM (het kenniscentrum<br />

van de faculteit Business en Economie van<br />

de Hogeschool van Amsterdam) met Vakbekwaamheid als<br />

speciaal onderzoekthema. Hij maakt deel uit van de kenniskring<br />

van het lectoraat Corporate Governance and Leadership<br />

van Frank Jan de Graaf. Vanaf <strong>20</strong>16 is hij onderzoeksleider<br />

van het project Soft Control; een onderzoeksproject<br />

dat de HvA samen met de Hogeschool Rotterdam<br />

uitvoert.<br />

Daarnaast is hij drie dagen in de week docent aan de<br />

opleiding Bedrijfseconomie waar hij doceert in de zogenoemde<br />

beroepsvorming (ethiek, psychologie en sociologie<br />

en onderzoeksvaardigheden).<br />

Hij studeerde theologie waar hij zich specialiseerde<br />

in de (godsdienst)sociologie en werkte meer dan twaalf<br />

jaar als beleidsonderzoeker, de meeste tijd bij het onderzoeksbureau<br />

Kaski (onderdeel van de Radboud Universiteit<br />

Nijmegen). In die tijd schreef hij meer dan vijftig onderzoeksrapporten.<br />

In <strong>20</strong>08 is hij gepromoveerd aan de Faculteit der Managementwetenschappen<br />

van de Radboud Universiteit<br />

Nijmegen op een organisatiesociologische studie naar besluitvorming.<br />

De titel van het proefschrift luidt Doen alsof<br />

er niets is. Sociologische gevalsstudie over een kerkelijke gemeente<br />

als dynamische configuratie.<br />

26 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“TENNISSPELERS DENKEN NIET ZOZEER NA OVER<br />

DE BAAN DIE DE BAL AFLEGT, ZE WETEN HET”<br />

dan zo veel ervaring opgedaan dat je constanten leert herkennen:<br />

je weet hoe de hazen lopen binnen jouw beroepspraktijk.<br />

De laatste stap naar expertise is als het handelen bijna<br />

vanzelf gaat. Ieder die een sport beoefent, herkent dat. Op de<br />

training worden situaties opgezet die je eindeloos oefent; het<br />

zijn situaties die in het echt nooit zo <strong>voor</strong>komen. Maar als je<br />

het beheerst gaat het vanzelf; ook in echte spelsituaties. Kijken<br />

tennisspelers de hele tijd naar de bal? Ze denken niet zozeer<br />

na over de baan die de bal aflegt, ze weten het. Experts<br />

handelen op natuurlijke wijze. Deze manier van werken ontstaat<br />

niet door calculerende probleemoplossing, maar door<br />

kritische reflecties op de eigen intuïtie.<br />

ERROR-BLINDNESS<br />

Dat is een andere manier van kennen en weten. Het voltrekt<br />

zich niet volgens rationele principes, maar inzichten komen<br />

‘spontaan’ door; intuïtief dus. Dat vraagt dus ook een andere<br />

manier van leren. Waar de novice nog ‘kunstjes’ moest leren,<br />

leert de expert door te reflecteren op het eigen handelen. Dat<br />

gebeurt veelal achteraf of tijdens het werk. In de eerste drie<br />

fasen kunnen we nog afwegingen <strong>voor</strong>af maken: wat moet ik<br />

hier nu precies doen. Experts handelen op natuurlijk wijze<br />

en kunnen dus ook snel beslissen, maar moeten wel naderhand<br />

bij zichzelf te rade gaan of de aanpak nu de beste was.<br />

Want die vijfde fase is niet een gevestigde positie waarin je ‘er<br />

bent’. Juist het stadium van expertise brengt het gevaar van<br />

‘error-blindness’ met zich mee. Dat komt mooi in beeld in onderzoek<br />

van Grohnert en anderen naar de mate van accuraatheid<br />

in het werk van accountants en het vertrouwen dat zij in<br />

hun eigen werk hebben. Zij laten zien dat meer ervaring gerelateerd<br />

is aan het minder opvragen van informatie. Met het<br />

ontwikkelmodel van Dreyfus in het achterhoofd, is dat wel<br />

te begrijpen. Mensen met veel ervaring behoren tot de groep<br />

van bedreven professionals of experts. Die kennen hun materiaal<br />

intuïtief en hoeven niet alle stappen <strong>voor</strong> boekhoudcontrole<br />

te doorlopen. Maar het onderzoek laat ook nog twee<br />

andere zaken zien: meer ervaring leidt ook tot daling van accuraatheid<br />

en terwijl er minder informatie wordt opgevraagd<br />

en er sprake is van lagere accuraatheid, neemt het vertrouwen<br />

in de eigen accuraatheid toe. De experts gaan zichzelf<br />

overschatten! Echte expertise moet dus altijd hand in hand<br />

blijven gaan met kritische zelfreflectie. Via reflectie leer je en<br />

blijf je op niveau.<br />

ZELFREFLECTIE<br />

In de rol van professional moet je groeien. De gebroeders<br />

Dreyfus schetsen een model dat helpt om de verschillende<br />

ontwikkelfasen te zien. Het laat zien dat kritische zelfreflectie<br />

daarin een belangrijk onderdeel is. Het laat ook zien dat<br />

het eigene van de professional ligt in morele afwegingen en<br />

commitment (betrokkenheid bij de zaak). Toenemende automatisering<br />

daagt ons dus uit ons ontwikkelproces de juiste<br />

kant op te sturen. Niet in de richting van alleen sneller en efficiënter.<br />

Die wedstrijd gaan we verliezen van computers. Wel<br />

in de richting van het menselijke. n<br />

Over het boek van de gebroeders Dreyfus: Dreyfus, H. L., &<br />

Dreyfus, S. E. (1986). Mind Over Machine. The power of human intuition<br />

and expertise in the era of the computer. New York: The<br />

Free Press.<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 27

GROEI<br />

ROWAN HORDIJK:<br />

“SHOW CHARACTER,<br />

TRAIN SKILLS EN WORK<br />

WITH PURPOSE.”<br />

28 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

– e s s a y –<br />

De nieuwe<br />

werkelijkheid<br />

van werk<br />

Er is geen beter moment om als werkzoekende actief te zijn! In het nieuws lijkt dit momenteel<br />

het adagium. Echter, onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau laat zien dat veel<br />

werkenden geen duidelijk beeld hebben van de veranderingen die aanstaande zijn. Zij hebben<br />

geen idee hoe hun werk verandert en hoe zij zichzelf hierop kunnen <strong>voor</strong>bereiden.<br />

TEKST ROWAN HORDIJK | BEELD FEMKE RAKHORST<br />

Medewerkers voelen te weinig de urgentie om te<br />

blijven leren en ervaren hierbij ook belemmeringen.<br />

Daarmee lijkt de juiste aansluiting tussen<br />

mensen en banen te ontbreken. Er is weinig zicht<br />

op hoe toekomstige banen eruit kunnen zien en<br />

wat er<strong>voor</strong> nodig is om deze uit te oefenen. Noch vanuit de<br />

organisatie noch vanuit individuen.<br />

Ook de financiële sector heeft geen glazen bol om in de<br />

toekomst te kijken. Wel beschikt de sector over de middelen<br />

om hierover na te denken en organiseert het seminars of projectgroepen<br />

waarin wordt nagedacht over de bank, verzekeraar<br />

of het accountantskantoor van de toekomst. Veelal meta<br />

en trendmatig ingestoken waardoor de gewenste contouren<br />

van de ‘toekomstige finance professional’ niet duidelijk worden<br />

geschetst. Een punt van zorg.<br />

GOEDE RAAD<br />

Tegelijkertijd zien we allerlei bewegingen ontstaan binnen<br />

en buiten onze landsgrenzen die richting kunnen geven aan<br />

de profielschets van de finance professional van de toekomst.<br />

Een greep uit wat ik zoal tegenkom:<br />

• ‘skills paspoorten’ doen hun intrede, mede gestimuleerd<br />

door <strong>voor</strong>lopers uit Scandinavië;<br />

• ‘purpose’ en ‘betekenisvol’ werk verrichten wordt belangrijker<br />

dan een goed salaris alleen;<br />

• miljoenen zijn beschikbaar <strong>voor</strong> re -en up-skilling investeringen<br />

door met name Amerikaanse banken en accountantskantoren;<br />

• leerbudgetten en stimuleringsprogramma’s nemen toe in<br />

Nederland;<br />

• diversiteit en inclusiviteit fungeren als kompas <strong>voor</strong> het<br />

werven en selecteren van nieuwe medewerkers;<br />

• de opkomst van het ‘ecosysteem’ of ‘keten overstijgend’<br />

denken trekt aan, <strong>voor</strong>al in Nederland.<br />

Al deze inzichten en initiatieven stimuleren individuen en<br />

organisaties zich <strong>voor</strong> te bereiden op een nieuwe werkelijkheid<br />

van werk.<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 29

GROEI<br />

LINKS EN RECHTS<br />

Niet alleen de beste van de wereld willen zijn, maar ook het<br />

beste <strong>voor</strong> de wereld willen doen. Dat is onze gezamenlijke<br />

opdracht anno nu. Dit betekent dat er meer aandacht nodig<br />

is <strong>voor</strong> de rechterhersenhelft van ons brein. Hier huizen onze<br />

creativiteit, emoties en verbeeldingskracht. Want in combinatie<br />

met ons logisch denkvermogen zouden we toch florerende<br />

organisaties met ‘blije medewerkers’ en ‘blije klanten’<br />

moeten kunnen maken? Een plek waar techniek en mens<br />

echt samenwerken en de menselijke maat kan terugkeren op<br />

de werkvloer. Terug naar werk zonder bullshit jobs, burn-outs<br />

en bore-outs.<br />

Ons werk zou idealiter bij moeten dragen aan het realiseren<br />

van de benodigde innovatie om de uitdagingen van morgen<br />

aan te pakken waarbij de gewenste technologische innovatie<br />

en de sociale innovatie samengaan. Gezamenlijk kunnen<br />

we dan nieuwe oplossingen bedenken die zorgdragen<br />

<strong>voor</strong> de mens en planeet van nu en in de toekomst.<br />

VALUTA VAN DE TOEKOMST<br />

De medewerker van de toekomst is een kritisch denker, houdt<br />

van complexe problemen oplossen en is creatief, aldus het<br />

World Economic Forum. Binnen de financiële sector komt<br />

<strong>voor</strong> deze nieuwe vaardigheden ook meer aandacht. Trajecten<br />

als de ‘Future Finance Employee’ of ‘bankier van de toekomst’<br />

worden met succes en minder succes opgezet.<br />

Om te transformeren naar de professional van de toekomst,<br />

is het leren van nieuwe skills onontkoombaar. Welke<br />

vaardigheden moet je dan leren ter <strong>voor</strong>bereiding op je<br />

toekomstige baan? Uit gesprekken met zo’n 65 bedrijven en<br />

meer dan1<strong>20</strong> leiders van binnen en buiten de financiële sector<br />

werden de volgende skills genoemd:<br />

Essentiële vaardigheden – dat wat <strong>voor</strong> iedereen ongeacht<br />

leeftijd, studie achtergrond en professie van belang is, zoals:<br />

dienend leiderschap en authenticiteit.<br />

Business vaardigheden – om als werknemer beter met je<br />

collega’s, partners, klanten of andere stakeholders samen te<br />

werken in de organisatiecontext. Soms heel ‘lean’ en ‘agile’,<br />

soms door juist te luisteren naar de stem van de minderheid.<br />

Digitale vaardigheden – de invloed begrijpen van een digitale<br />

transformatie of algoritmisering <strong>voor</strong> jouw baan, team<br />

of bedrijf. Daarnaast dienen medewerkers afwegingen te kunnen<br />

maken wanneer het leren van programmeertaal nodig is<br />

of de basiskennis van kunstmatige intelligentie.<br />

“HET NIEUWE WERKEN ZORGT ERVOOR DAT<br />

WE HET BESTE VOOR DE WERELD ZIJN”<br />

Rowan Hordijk<br />

Rowan is een impact-gedreven ondernemer op een missie<br />

om ‘meer menselijke maat’ op de werkvloer te realiseren.<br />

Met zijn bedrijf Circles of Future Skills koppelt hij de innovatie<br />

van een organisatie aan de persoonlijke ontwikkeling<br />

van medewerkers.<br />

Zo leert hij ‘on-the-job’ leiders, managers en teams<br />

vaardigheden die zij nodig hebben om hun werk succesvol<br />

te blijven doen.<br />

Impact vaardigheden - hiertoe behoren zowel duurzaamheid<br />

als innovatie skills, omdat die betere wereld van morgen<br />

gecreëerd moeten worden vanuit een nieuw en duurzaam<br />

denkpatroon en door middel van nieuwe innovatieve oplossingen.<br />

TOON LEF<br />

Ben je uit het juiste hout gesneden? Deze vraag zou wat mij<br />

betreft leidend moeten zijn in de toekomst van werk. Het<br />

toont namelijk lef om deze vraag te stellen als werkgever,<br />

maar des te meer om deze als werknemer te beantwoorden.<br />

Als finance professional van de toekomst kan dit betekenen<br />

dat je naast een ‘mooi’ CV ook weet wie je bent als persoon<br />

en welke skills je bezit. Dat je een combinatie van essentiële,<br />

business en digitale vaardigheden bezit. Het begint met<br />

nieuwsgierigheid en de wens om het te willen en niet meer<br />

om welk certificaat je hebt. Het potentieel van mensen wordt<br />

belangrijker, niet welke diploma’s ze hebben gehaald. Mijn<br />

oproep aan bedrijven en individuen: show character.<br />

In plaats van competentie en functie denken, is het zinvoller<br />

mensen te bevragen wat hen drijft, waar hun energie<br />

zit en welke stip er <strong>voor</strong> hen op de horizon staat. Daarna is<br />

het pas interessant om te zien welke talenten en sterke punten<br />

iemand heeft en verder wil ontwikkelen. Uiteindelijk<br />

kunnen talenten in combinatie met oefening en een gezonde<br />

dosis nieuwsgierigheid ingezet worden om nieuwe skills eigen<br />

te maken. Belangrijk, want banen veranderen snel. Kortom:<br />

train skills.<br />

Doelen hebben is goed, maar vraag je af wat de redenen<br />

achter deze doelen zijn. Zowel <strong>voor</strong> organisaties als individuen<br />

wordt dit een steeds belangrijker thema. Alleen financieel<br />

gewin is in deze tijd ongewenst. Werk moet betekenis<br />

hebben. De belangen van de wereld, de samenleving en het<br />

bedrijfsleven moeten op één lijn komen. Het devies is: work<br />

with purpose. Alleen zo realiseren we samen de nieuwe werkelijkheid<br />

van werk die zorgt dat we ook het beste <strong>voor</strong> de wereld<br />

zijn. n<br />

30 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

– e s s a y –<br />

Groei <strong>voor</strong> mens en organisatie<br />

Bewustwording is<br />

de eerste stap<br />

Slechts tien procent van de organisaties behaalt twee derde van hun strategische doelstellingen. Een<br />

strategie met succes uitvoeren is daarmee tot kunst verheven, net als het welslagen van een reorganisatie.<br />

Maar waarom is het verwezenlijken van plannen of dromen zo ingewikkeld? Voor organisaties en<br />

dus <strong>voor</strong> mensen? Want eigenlijk is het niet meer dan een zichzelf herhalend proces van communiceren,<br />

leren en veranderen: een van ontwikkeling en groei. En dat is toch iets natuurlijks?<br />

TEKST JOS CLAESSENS | BEELD TESSA POSTHUMA DE BOER<br />

Strategie-uitvoering is een proces van oorzaak en gevolg.<br />

In de kern is het terug te brengen tot een paar<br />

stappen: op basis van een analyse formuleer je visie,<br />

missie, doelen en acties om resultaat te behalen. Een<br />

kind kan de was doen, zou je denken. Maar vaak gaat<br />

het al mis bij het onderzoek en dat heeft een domino-effect.<br />

Dan hapert de strategische cirkel van analyse, visie, missie en<br />

doelen. En dat terwijl de blik en stip op de horizon zo belangrijk<br />

zijn. Ze schetsen het speelveld in het juiste perspectief en<br />

de organisatie als speler, zodat de laatste vol passie haar spel<br />

kan spelen. Ze sturen alle energie dezelfde kant op.<br />

IN VUUR EN VLAM<br />

‘Een missie is de focus van een organisatie in haar wereld,<br />

vanuit haar positie en door haar verrekijker. Het is haar<br />

ambitie die onderscheidend is van wat de andere spelers<br />

nastreven, de kans om haar authenticiteit en bestaansrecht<br />

wereldkundig te maken. Zo bepaalt de organisatie<br />

haar positie en koers, in de spiegel kijkend en naar buiten<br />

turend. De wereld om haar heen creëert kansen en bedreigingen<br />

waarop ze kan inspelen, maar idealiter bepaalt de<br />

organisatie zelf wie zij is en wie zij wil zijn: haar identiteit.<br />

Zij bepaalt haar eigen pad van ist naar soll. Wie is ze?<br />

Waar staat ze <strong>voor</strong>? Wat doet ze? Waar wil ze heen? Welke<br />

producten of diensten levert ze en wil ze leveren? Voor<br />

welke klanten? Met welke partners en distributiekanalen?<br />

De missie beschrijft de focus van de organisatie in haar<br />

wereld. Ze is concreet, ambitieus én haalbaar. Als brandstof:<br />

om de organisatie in vuur en vlam te zetten. Als zuurstof:<br />

om het vuur in de organisatie blijvend te laten branden.<br />

Zodat alle doelen, vuurtjes en vlammetjes samen één<br />

groot vuur vormen: de missie. Het streven van de hele organisatie,<br />

van elk team en elk individu. De missie heeft de<br />

kracht om synergie te bewerkstelligen <strong>voor</strong>, en energie te<br />

32 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

JOS CLAESSENS:<br />

“EEN KIND KAN DE WAS<br />

DOEN, ZOU JE DENKEN.”<br />

leiden naar het uiteindelijke doel. Ze geeft richting aan de<br />

organisatie en definieert het handelen van haar mensen<br />

die ze uitnodigt om hun verantwoordelijkheid te nemen<br />

en hun rol te pakken. Ze omvat de waarden en normen van<br />

de organisatie, beschrijft daarmee haar cultuur. De missie<br />

is haar focus in de wereld. Haar stip op de horizon.’<br />

Uit Dagboek van bewust leiderschap<br />

De eerste uitdaging is het opstellen van een onderscheidende<br />

strategie; deze helder en kort maar krachtig communiceren<br />

is de tweede. Kan iedereen het verhaal navertellen, zelfs uitleggen?<br />

De derde is het strategisch denken verbinden met het<br />

doen. Gaat het team het plan ook echt uitvoeren? Je wilt de<br />

operationele cirkel van doelen, acties, resultaat en analyse laten<br />

aansluiten op het strategische rondje. Een open dialoog<br />

en keten van communiceren, leren en veranderen ontstaat<br />

door een oneindigteken van beide lussen te maken. Daarbij<br />

vormen analyse en doelen de kruising tussen strategie en uitvoering.<br />

Die oversteekpunten blijken in de praktijk de moeilijkste<br />

hindernis, want een andere beleving of mening kan<br />

een spaak in het wiel steken.<br />

MET EMOTIONELE LADING<br />

Een logisch proces, denk je misschien, het ontwikkelingsmodel<br />

<strong>voor</strong> organisaties bekijkend. Je kunt je natuurlijk afvragen<br />

of we een strategie altijd even effectief en efficiënt uitvoeren.<br />

Of we niet te veel door de waan van de dag worden<br />

geleefd. Maar interessanter is de vraag of strategie-uitvoering<br />

daadwerkelijk zo’n rationeel proces is. Of dat emoties<br />

en gevoelens niet meer invloed hebben dan we willen toegeven.<br />

Want volgens wetenschappers is ons brein empathischer<br />

dan we denken, en ons onbewuste slimmer dan ons bewuste.<br />

Ook analyses van organisatieveranderingen tonen aan dat<br />

de meeste succes- en faalfactoren zich afspelen in en tussen<br />

mensen, op sociaal-emotioneel vlak. De onderstroom, die niemand<br />

ziet, bepaalt de richting op elk gebied...<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 33

GROEI<br />

GRIP OP ONDERSTROOM<br />

Ondanks dat inzicht koersen de meeste organisatieleiders<br />

nog altijd en hoofdzakelijk op de bovenstroom. Dat verklaart<br />

waarom de slagingskans van veranderprogramma’s hardnekkig<br />

op een magere 30 procent staat. Maar de harde feiten, die<br />

we bewust kunnen waarnemen, vormen het topje van de ijsberg.<br />

Het resultaat wordt <strong>voor</strong>al bepaald door de bergvoet<br />

van zachte(re) feiten onder water, het organisatiegedrag dat<br />

niet of nauwelijks zichtbaar is. Het managen van de cultuur<br />

is dan ook een integraal onderdeel van strategie-uitvoering.<br />

En de kunst is de harten van mensen te raken, zodat zij zich<br />

met alle kracht inzetten <strong>voor</strong> het hogere doel. Daarbij spelen<br />

waarden en normen een grote rol. Waarden omdat ze betekenis<br />

en richting geven, een bron van inspiratie zijn. Normen<br />

omdat ze zinspelen op verantwoordelijkheid, grenzen stellen<br />

en bewaken. De bedoeling van strategie-uitvoering is uiteindelijk<br />

een organisatie van inspiratie naar verantwoordelijkheid<br />

te managen. Met analyse, visie, missie, doelen, acties en<br />

resultaat creëer je een eenvoudige en praktische structuur<br />

<strong>voor</strong> dat bovenstroomse proces. Op een diepere laag geven<br />

deze ankers inhoud en vormen ze een houvast van de bovenin<br />

de onderstroom. Ga maar na of de zes woorden jou raken,<br />

of je er een beeld en gevoel bij hebt. Haal een organisatie <strong>voor</strong><br />

je geest. Waarom gaat het haar goed? Hoe ziet haar wereld eruit?<br />

Wie is zij en wat is haar rol? Welke stappen moet zij zetten<br />

om haar streven waar te maken? En hoe kan zij daar stap<br />

<strong>voor</strong> stap naar toewerken? Wat maakt haar trots? Wat maakt<br />

dat jij haar bewondert?<br />

Leiders hebben niet alle maar wel de meeste invloed op de<br />

sterk bepalende sfeer. Kortom, bewust leiderschap is resultaat-<br />

en mensgericht of anders gezegd: strategisch en operationeel.<br />

En als je weet dat maar 8 procent van de leiders<br />

goed is in strategie en is dat reden genoeg naar diversiteit en<br />

inclusie te streven. Niet <strong>voor</strong> niets is het uitgangspunt van<br />

bewust leiderschap dat niemand gelijk maar iedereen gelijkwaardig<br />

is.<br />

OP NAAR AUTHENTICITEIT<br />

Bewust zijn van jezelf en je omgeving is <strong>voor</strong> leidinggevenden<br />

een absolute must. Je moet in staat zijn strategie aan uitvoering<br />

te koppelen, service aan klanten, individu aan organisatie,<br />

waarden aan gedrag en uitdaging aan vertrouwen.<br />

Zelfkennis is dus het begin van alle wijsheid. In de loop van<br />

ons leven doen we door al onze ervaringen allerlei overtuigingen<br />

op die ons stimuleren of belemmeren. Mogelijk scheppen<br />

onze leefregels een zelfbeeld dat niet strookt met de werkelijkheid,<br />

met wie wij echt zijn. Als we ons daarvan bewust<br />

zijn, kunnen we transformeren naar onze oorspronkelijkheid.<br />

Weer jezelf zijn is bevrijdend, omdat zelfacceptatie en<br />

-respect zorgen <strong>voor</strong> ontspanning en een optimaal functioneren.<br />

BEWUST LEIDERSCHAP<br />

Als leider van een organisatie zou je een resultaat moeten<br />

willen neerzetten dat er zowel mooi uitziet als goed voelt,<br />

<strong>voor</strong> alle belanghebbenden. Dat kan, door bewust leiderschap:<br />

door je op de bovenstroom en het gewenste resultaat<br />

te concentreren en tegelijkertijd je sensoren op de onderstroom<br />

en de mensen te richten. In de bovenstroom zijn visie,<br />

doelgerichtheid, realiteitszin, focus en flexibiliteit de<br />

kwaliteiten die een strateeg nodig heeft om zichzelf en anderen<br />

tot een topprestatie aan te zetten. Sensitiviteit, communicatie,<br />

dienstbaarheid, integriteit en authenticiteit<br />

zijn de kenmerken van een mens die beseft dat in de onderstroom<br />

vertrouwen de basis is om dat te kunnen bereiken.<br />

Organisaties kunnen zich namelijk pas ontwikkelen als individuen<br />

elkaar in een veilige omgeving durven uit te dagen.<br />

“DE KUNST IS DE HARTEN VAN MENSEN TE<br />

RAKEN, ZODAT ZIJ ZICH MET ALLE KRACHT<br />

INZETTEN VOOR HET HOGERE DOEL”<br />

Het persoonsontwikkelingsmodel loodst je door dat eindeloze<br />

proces van reflecteren en een leven lang leren. Authentiek<br />

zijn betekent niet alleen naar je hoofd, maar ook naar<br />

je hart en buik luisteren. Voor de oude Grieken was dat gewoon,<br />

maar in onze moderne wereld is dat omdenken. Door<br />

de verregaande rationalisering laten we ons <strong>voor</strong>al door ons<br />

hoofd leiden en dat wil alles weten, begrijpen en onder controle<br />

houden. Ons hart is daarom een betere leider, want het<br />

heeft een vurig verlangen en de nodige moed voluit te leven.<br />

En onze buik is de maatgever, op zoek naar het evenwicht<br />

tussen beide. Hoofd, hart en buik in balans betekent dat denken,<br />

doen en voelen in evenwicht zijn en onze energie gelijkelijk<br />

verdeeld is. Alleen in verbinding met jezelf kun je je<br />

met anderen en je omgeving verbinden. Bewust leiderschap<br />

is daarom geen privilege <strong>voor</strong> organisatieleiders, maar <strong>voor</strong><br />

iedereen. Voor het bouwen van zelfsturende organisaties of<br />

de participatiemaatschappij is het zelfs een noodzaak. Ook<br />

omdat maar 8 procent van de medewerkers een hoge mate<br />

van zelfsturend gedrag vertoont, hebben we op dat vlak nog<br />

een weg te gaan.<br />

34 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“HOE BEWUSTER WIJ MENSEN,<br />

HOE BEWUSTER ONZE ORGANISATIES,<br />

EN HOE BEWUSTER EN DUURZAMER<br />

ONZE SAMENLEVING”<br />

HET NIEUWE VERANDEREN<br />

Onze hersenen herschrijven onophoudelijk onze gevoelsgeschiedenis.<br />

In het hier en nu is elk moment anders. Die bewustwording<br />

is de eerste stap en maakt dat we openstaan<br />

<strong>voor</strong> nieuwe inzichten en ons makkelijker aanpassen. We zijn<br />

veranderende wezens, ondanks dat we vaak pas in actie komen<br />

als we met rug tegen de muur staan en het eigenlijk al<br />

te laat is. Meestal is het ons eigen hoofd dat weerstand biedt,<br />

soms is het omdat anderen ons willen veranderen waardoor<br />

we de hakken in het zand zetten.<br />

Evolutionair veranderen zit in onze genen, zo ook in organisaties.<br />

Wat het levensdoel is <strong>voor</strong> een individu, is de missie<br />

<strong>voor</strong> een collectief: de enige echte motivatie, de intrinsieke.<br />

Als we de blik en stip op de horizon zien, hoeven we niet elke<br />

stap <strong>voor</strong>af te beheersen maar kunnen we ze gewoon nemen:<br />

vertrouwen, voelen, verbeelden, veranderen en verbinden.<br />

Een strategie of reorganisatie met succes uitvoeren wordt dan<br />

een stuk eenvoudiger en leuker. Hoe bewuster wij mensen,<br />

hoe bewuster onze organisaties, en hoe bewuster en duurzamer<br />

onze samenleving. n<br />

Jos Claessens<br />

Jos Claessens is expert in strategie-uitvoering, verandering<br />

en leiderschap. Vanuit haar onderneming Resultis<br />

begeleidt ze klanten bij organisatie- en persoonsontwikkeling,<br />

strategische of operationele vraagstukken en<br />

verandertrajecten. Zij is auteur van de business- en ontwikkelingsroman<br />

Dagboek van bewust leiderschap en de<br />

managementkaarten Van inspiratie<br />

naar verantwoordelijkheid,<br />

in woord en beeld een samenvatting<br />

van het dagboek.<br />

result-is | josclaessens.com<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 35

IN MEMORIAM<br />

Paul de Blot<br />

1924 - <strong>20</strong>19<br />

Op 15 december <strong>20</strong>19 overleed Paul de Blot op 95-jarige<br />

leeftijd. Deze bijzondere man was mij zeer dierbaar.<br />

Sinds <strong>20</strong>08 was hij nauw betrokken bij het New<br />

Financial Forum. Hij schreef tal van columns en<br />

stuurde die me midden in de nacht via de e-mail toe<br />

met de vraag of het betoog passend was.<br />

Af en toe nodigde hij me uit om bij te praten bij een kop<br />

koffie of thee en dan luisterde ik naar zijn talrijke verhalen<br />

vol wijsheid, deemoed, liefde en dankbaarheid. Na afloop gaf<br />

hij me dan een aantal exemplaren mee van Moesson Hét Indisch<br />

Maandblad en zie er zachtjes bij: ‘<strong>voor</strong> jouw Indische<br />

vrouw’.<br />

Een aantal jaren geleden verzorgde hij een betekenisvolle<br />

sessie <strong>voor</strong> de Ambassadeurs van het New Financial Forum.<br />

Hij maakte duidelijk dat vriendschap en verbinding de kans<br />

op een langer leven vergrootte. Hij illustreerde dat aan de<br />

hand van zijn eigen leven en vertelde onder meer hoe hij in<br />

het Jappenkamp de verbinding aanging met zowel zijn medegevangenen<br />

als met de Japanners. Hij vertaalde dit naar het<br />

bedrijfsleven en toonde aan dat bedrijven die weten waar ze<br />

vandaan komen, weten wat hun kern is, in verbinding staan<br />

hun omgeving en zich onderdeel voelen van het geheel langer<br />

leven en succesvoller zijn.<br />

Paul gaf altijd al zijn studenten een exemplaar van het<br />

New Financial Magazine cadeau, juist omdat hij dat andere<br />

geluid zo belangrijk vond.<br />

Bijzonder is de laatste bijdrage van Paul in de wintereditie<br />

<strong>20</strong>19 met als titel: ‘De boodschap van Kerstmis’. Hij schrijft<br />

hierin onder meer: “Ik lag in een Japanse dodencel, uitzichtloos<br />

en met de dood <strong>voor</strong> ogen. Het was er altijd nacht en<br />

ik dacht dat het nooit meer licht zou worden. Opeens drong<br />

er een vage melodie in mijn cel door. Op het dieptepunt van<br />

mijn wanhoop hoorde ik een vertrouwde melodie. Eerst heel<br />

vaag en dan steeds duidelijker. Ik begon de melodie te herkennen.<br />

Het Stille Nacht drong diep in mijn wezen door. In<br />

de diepste duisternis van mijn cel werd het licht. Een rijkdom<br />

van vrede en rust overweldigde me. Op dat moment beleefde<br />

ik een Kerstmis die ik nog nooit zo rijk heb kunnen ervaren.<br />

In mijn diepste wanhoop voelde ik mij gedragen door<br />

een rijkdom waar ik geen woorden <strong>voor</strong> heb.”<br />

Dit tekent Paul de Blot ten voeten uit. We zullen zijn wijsheid,<br />

liefde en inspiratie ongelooflijk missen.... n<br />

Willem Vreeswijk, stichting New Financial Forum<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 37

GROEI<br />

DICK-JAN ABBRINGH:<br />

“SYSTEEM VAN<br />

UITSLUITING.”<br />

38 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

– e s s a y –<br />

Hoe een uit de hand gelopen sociaal<br />

experiment een les <strong>voor</strong> verzekeraars werd<br />

Niet betalen<br />

betekent uitsluiting<br />

In een artikel in het New Financial Magazine over de lage verzekeringsgraad onder<br />

mensen met schulden (zie zomereditie <strong>20</strong>19), heb ik laten zien dat er een tweedeling<br />

dreigt op verzekeringsgebied. Aan de ene kant zijn er mensen die het vermogen<br />

hebben om zich goed te kunnen verzekeren. Aan de andere kant staan de mensen met<br />

(soms tijdelijke) schulden die steeds minder verzekerd blijken te zijn. Verzekeraars<br />

zouden meer kunnen doen om de effecten van deze tweedeling te <strong>voor</strong>komen. Dit<br />

is niet alleen in het belang van de maatschappij, maar in veel gevallen ook van<br />

de verzekeraars zelf. Want een nieuwe klant werven is nog altijd duurder dan een<br />

bestaande behouden. Zelfs wanneer deze financiële problemen heeft.<br />

TEKST DICK-JAN ABBRINGH<br />

Onlangs heb ik een experiment gedaan om te ondervinden<br />

hoe verzekeraars omgaan met mensen die<br />

hun premie (tijdelijk) niet kunnen betalen. Ik liet<br />

een rekening van mijn Centraal Beheer woonverzekering<br />

een maandje liggen en prompt werd ik geroyeerd.<br />

Ondanks het feit dat ik zeventien jaar klant was, altijd<br />

mijn rekeningen op tijd heb betaald en nooit iets van enige<br />

omvang heb geclaimd. Toen ik aan het experiment begon,<br />

had ik het idee dat ik snel weer een nieuwe verzekering zou<br />

kunnen afsluiten bij een andere verzekeraar, maar het tegendeel<br />

bleek waar. Ik kreeg nergens meer een woonverzekering.<br />

Verzekeraars sluiten je minimaal <strong>voor</strong> een jaar uit na royement<br />

wegens wanbetaling. De enige verzekeraar die je dan<br />

nog accepteert is De Vereende, maar wel tegen een veel hogere<br />

premie en onaantrekkelijke <strong>voor</strong>waarden. Via een intermediair<br />

kon ik uiteindelijk toch nog een verzekering krijgen<br />

bij een serviceprovider die volmachten heeft van meerdere<br />

verzekeraars.<br />

Mijn ervaringen laten zien dat het niet uitmaakt of je jarenlang<br />

netjes hebt betaald en vrijwel niets hebt geclaimd.<br />

Eén keer niet betalen en je kunt minstens een jaar nergens<br />

terecht. Wat dit betekent <strong>voor</strong> mensen met echte financiële<br />

problemen laat zich raden.<br />

Fase 1: Verzekeraar beëindigt verzekering na 60 dagen<br />

Zeventien jaar lang kreeg ik de fysieke acceptgirokaarten van<br />

Centraal Beheer en dan betaalde ik het jaarbedrag van zo’n<br />

700 euro ineens. Maar in <strong>20</strong>19 stapte Centraal Beheer over<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 39

GROEI<br />

naar een ‘MijnOmgeving’ en stuurde alles digitaal, maar wel<br />

naar het verkeerde mailadres. Ik ontving wel een brief over de<br />

‘MijnOmgeving’, maar ik had niet het idee dat dit bijzonder<br />

belangrijk was. Tot ik een tweede herinnering per post kreeg.<br />

Ik moest binnen een maand het jaarbedrag betalen, anders<br />

werd de verzekering beëindigd.<br />

Ik ontving na een maand inderdaad een brief met een royement<br />

en een verrekenoverzicht. De verzekering was beëindigd<br />

met terugwerkende kracht. Ik ben niet gebeld <strong>voor</strong> overleg<br />

en er werd geen mogelijkheid geboden <strong>voor</strong> een betaalregeling.<br />

Het eerste wat ik daarom heb gedaan is proberen om<br />

het bedrag alsnog te betalen en heb daar ook over gebeld, om<br />

zo weer verzekerd te worden. Maar dat ging dus niet. Centraal<br />

Beheer wilde mij minimaal een jaar niet verzekeren. Maar is<br />

mij daarom als klant <strong>voor</strong> de eeuwigheid kwijt.<br />

“EÉN KEER NIET BETALEN EN JE KUNT<br />

MINSTENS EEN JAAR NERGENS TERECHT”<br />

Fase 2: Systeem zegt ‘nee’<br />

Na de weigering van Centraal Beheer moest ik een andere<br />

verzekeraar vinden die mij wel zou willen verzekeren. Dus<br />

was de volgende stap om te kijken of ik via Independer een<br />

verzekering kon kiezen van een van de concurrenten. Alles<br />

leek prima te gaan en ik heb bij een andere verzekeraar een<br />

woonverzekering aangevraagd. Binnen een uur hing echter<br />

een medewerker van Independer aan de lijn. Er waren geen<br />

mogelijkheden om een woonverzekering aan te gaan bij welke<br />

verzekeraar dan ook, vanwege wanbetaling. Het verzwijgen<br />

was ook geen optie, want dat zou fraude zijn. Dus ik ben<br />

maar eens verder gaan zoeken. Bij ANWB geprobeerd, maar<br />

ook daar werd ik afgewezen om dezelfde reden. Bij de Hema<br />

kwam ik zelfs niet verder in het systeem als ik ‘het vinkje’<br />

aanklikte bij de vraag of een verzekering wel eens beëindigd<br />

was door een verzekeraar. Alleen als ik het vinkje weer uit<br />

zou klikken, dan kon ik door naar de volgende stap. Ergo:<br />

verzwijgen en dus frauderen om verder te kunnen in het proces.<br />

In het algemeen geldt dat de verleiding groot is om een<br />

beëindiging of afwijzing te verzwijgen en daarmee fraude te<br />

plegen.<br />

En dan is er ook nog de Stichting CIS (Centraal Informatie<br />

Systeem). Daar staan zeventien miljoen registraties in van<br />

claim-, betaal- en fraudegedrag. Verzekeraars raadplegen deze<br />

database tijdens hun acceptatieproces. Een royement wegens<br />

wanbetaling, zoals in mijn geval, is dan geregistreerd onder<br />

‘vertrouwelijke mededelingen’ en kan een gegronde reden<br />

zijn tot weigering. Ik heb bij het CIS dan ook mijn gegevens<br />

opgevraagd om te zien hoe deze waren vastgelegd. Verzekeraars<br />

kunnen deze gegevens binnen een uur op hun scherm<br />

hebben, maar je eigen gegevens opvragen, vraagt iets meer<br />

tijd. Er moet een handtekening worden gezet en een kopie<br />

van het identiteitsbewijs worden opgestuurd. Het CIS reageerde<br />

een dag na mijn verzoek. Maar tot mijn verrassing stond ik<br />

daar niet in geregistreerd. Dus het systeem van uitsluiting is<br />

nog niet helemaal waterdicht.<br />

Fase 3: persoonlijke aandacht maakt het verschil<br />

Dan naar de verzekeraar <strong>voor</strong> de laatste kans: De Vereende.<br />

Op de site kon ik zoeken naar de dichtstbijzijnde intermediair,<br />

zodat je de schuldenproblemen kunt bespreken met een<br />

intermediair in de buurt. Dus heb ik de top-3 van de lijst een<br />

mail gestuurd. In twee van de gevallen werd ik teruggebeld<br />

en kon ik mijn verhaal kwijt (zonder te spreken over het experiment).<br />

Mijn indruk van deze gesprekken was bijzonder positief.<br />

Ik werd persoonlijk te woord gestaan en beide intermediairs<br />

wilden mij graag helpen. Daarbij waarschuwden beiden<br />

mij <strong>voor</strong> hoge premies en ongunstige <strong>voor</strong>waarden van<br />

de Vereende.<br />

Een van de twee adviseurs die ik heb gesproken is <strong>voor</strong><br />

mij breder aan de slag gegaan. Uiteindelijk kwam hij met een<br />

serviceprovider aan die mij wel wilde verzekeren onder een<br />

aantal <strong>voor</strong>waarden. Uiteindelijk kwam ik goedkoper uit dan<br />

bij de oorspronkelijke verzekeraar, met dezelfde dekkingen.<br />

De uitkomst: Vereende bijna driemaal zo duur <strong>voor</strong> mensen<br />

met financiële problemen<br />

Na de nodige offertes te hebben opgevraagd via twee intermediairs,<br />

kwam ik op de volgende vergelijking. Hierin heb ik<br />

mijn oorspronkelijke verzekeraar (CB) vergeleken met Nedasco<br />

en de Vereende. De Vereende had geen inboedel en AVP<br />

aangeboden, maar de vergelijking op opstal is goed te maken:<br />

Opstal Premie pj Verzekerd Eigen Risico<br />

CB 355 euro <strong>20</strong>0.000 euro<br />

Nedasco 265 euro 350.000 euro<br />

Vereende 749 euro 350.000 euro 1.000 euro<br />

Ergo: de offerte van de Vereende <strong>voor</strong> opstal is drie keer zo<br />

duur als die van Nedasco en heeft ook nog een eigen risico van<br />

1000 euro. Het effect is dat als je schulden hebt je driemaal zoveel<br />

betaalt als iemand zonder schulden. Dit terwijl je het eigenlijk<br />

niet kunt betalen. Technisch zal het wel verklaarbaar<br />

zijn, maar het voelt toch vreemd aan. Uiteindelijk heb ik de<br />

verzekering bij Nedasco afgesloten en zijn we weer verzekerd.<br />

Dat geeft een veilig gevoel. Maar het geeft te denken.<br />

Oplossingsrichtingen <strong>voor</strong> een menselijk en solidair systeem<br />

Het zoeken naar verzekeraars die mij wel zouden willen verzekeren<br />

kostte mij veel tijd en energie. Het leidde tot bewust-<br />

40 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“ADVISEURS ZIJN WÉL<br />

KLANTGERICHT”<br />

wording van wat het met je doet om onbeschermd te zijn tegen<br />

brand, inbraak of aansprakelijkheid. Een bijzonder onprettig<br />

gevoel, wat leidt tot stress. Je wil per slot van rekening<br />

je gezin beschermen. Bovendien verwachten hypotheekverstrekkers<br />

dat je verzekerd bent. En ook schuldhulpverlening<br />

in Nederland eist dat cliënten een inboedelverzekering hebben.<br />

Maar is dat eigenlijk wel een reële eis? Wellicht onbedoeld<br />

lijken de verzekeraars een vergaand geautomatiseerd<br />

systeem van uitsluiting te hebben ontwikkeld. Vanuit hun<br />

standpunt wellicht begrijpelijk. Maar vanuit maatschappelijk-<br />

en klantperspectief kunnen we er de nodige kanttekeningen<br />

bij plaatsen. Klanten die hun rekening een keer niet<br />

kunnen betalen worden <strong>voor</strong> langere tijd uitgesloten van een<br />

reguliere verzekering. Voor de groeiende groep van mensen<br />

met schuldenproblemen betekent dit dat ze hun woning niet<br />

kunnen verzekeren. Deze groep is onbeschermd tegen brand,<br />

inbraak en andere vormen van schade. De verplichting van<br />

een inboedelverzekering als toegangseis <strong>voor</strong> schuldhulpverlening<br />

heeft dan ook geen zin. En het systeem van uitsluiting<br />

geldt waarschijnlijk ook <strong>voor</strong> meerdere andere verzekeringscategorieën.<br />

Verzekeraars zouden er goed aan doen dit te onderkennen en<br />

de volgende punten te adresseren:<br />

1. Informatie verstrekken en verwijzen – Het is van groot belang<br />

dat verzekeraars mensen helpen met de juiste informatie<br />

te verstrekken. Ook is het wellicht een goed idee om mensen<br />

uit te nodigen om zich te melden als ze hun rekening<br />

niet kunnen betalen vanwege schuldenproblemen.<br />

2. Contact zoeken – Verzekeraars doen er goed aan om bij een<br />

dreigend royement contact te zoeken, zodat mensen hun<br />

verhaal kunnen doen. Dit is de moeite waard, zeker ook<br />

vanwege de consequenties die het heeft <strong>voor</strong> de verzekerden.<br />

3. Betaalregeling aanbieden – Voor de groep mensen met betaalproblemen<br />

is het de moeite waard om een betaalregeling<br />

aan te bieden. Bij zorgverzekeraars en hypotheekverstrekkers<br />

is dat al gewoon.<br />

4. Fraudeverleiding verminderen – Verzekeraars doen er verstandig<br />

aan om mensen niet te verleiden om te liegen. Dat<br />

gebeurt nu wel, en daardoor wordt fraude gestimuleerd.<br />

Het klinkt wellicht vreemd van mijn kant, maar bij een<br />

goede melding van de oorsprong van royement aan CIS,<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 41

GROEI<br />

Purpose<br />

Dick-Jan Abbringh is oprichter van Purpose, een<br />

adviesbureau <strong>voor</strong> organisaties die een positieve<br />

bijdrage willen leveren aan de maatschappij<br />

en <strong>voor</strong> hun klanten. Purpose ontwikkelt oplossingen<br />

<strong>voor</strong> maatschappelijke problemen met<br />

de mens als vertrekpunt en gelooft dat maatschappelijke<br />

waarde en commerciële waarde<br />

elkaar niet uitsluiten, maar elkaar juist<br />

versterken. Steeds meer organisaties<br />

zijn zich bewust van hun plek in<br />

de maatschappij en de verantwoordelijkheid<br />

die daarbij<br />

komt kijken. Samen met<br />

hen werkt Purpose aan vernieuwing.<br />

Met hart en ziel<br />

én harde cijfers. Meer weten?<br />

Ga naar www.purpose.nl.<br />

hoeft de vraag bij acceptatie niet meer te worden gesteld.<br />

En bij acceptatie kan de verzekeraar dan bellen om te horen<br />

wat de oorzaak was van royement.<br />

5. Systeem van raadpleging en correctie realtime maken – Voor<br />

een zelfcorrigerend en klantgericht systeem, is het van belang<br />

dat de Stichting CIS het proces van raadpleging en<br />

correctie door consumenten gaat terugbrengen naar dagen<br />

in plaats van maanden. Dit maakt het systeem transparanter<br />

en minder gesloten.<br />

6. Een terugvalverzekering ontwikkelen – Er is behoefte aan een<br />

verzekering die geschikt is als ‘last resort’. Een verzekering<br />

die de hoogst noodzakelijke schades dekt. Een verzekeringspakket<br />

dat voldoende dekt, maar dat ook betaalbaar<br />

is. Bij <strong>voor</strong>keur is het een verzekering waarbij ook<br />

anoniem persoonlijk contact mogelijk is om laagdrempelig<br />

te zijn en schaamte te <strong>voor</strong>komen.<br />

7. Convenant met schuldhulpverlenende instanties – Voor de<br />

mensen die in schuldhulpverlening worden behandeld<br />

is nu een verplichting opgenomen <strong>voor</strong> een inboedelverzekering.<br />

Hier is een convenant nodig om er<strong>voor</strong> te zorgen<br />

dat mensen beschermd zijn met goede verzekeringen<br />

tijdens het traject van schuldhulpverlening. De Gemeenten<br />

kunnen hier ook een rol in spelen <strong>voor</strong> mensen met<br />

een bijstand. Ook hier kan de terugvalverzekering een rol<br />

spelen.<br />

Tenslotte<br />

Wellicht een beetje naïef experiment van mijn kant. Maar het<br />

heeft mij wel duidelijk gemaakt dat er de afgelopen jaren een<br />

systeem van uitsluiting is ontstaan. Dit lijkt de verzekeraar te<br />

beschermen, maar gaat tegelijkertijd ten koste van mensen<br />

die een foutje hebben gemaakt of financiële problemen hebben.<br />

Op lange termijn werkt het ook tegen de verzekeraars<br />

zelf, die een systeem stimuleren van tweedeling. De ‘haves’ en<br />

‘have nots’ van de verzekeringen. Dit ondergraaft de fundamentele<br />

solidariteit waar verzekeringen op gestoeld zijn. Een<br />

onwenselijke ontwikkeling.<br />

Daar tegenover staat de menselijke factor die het mogelijk<br />

maakt om te luisteren en die uitzonderingen faciliteert. Samen<br />

met goede terugvalproducten, flexibele systemen en een<br />

convenant met schuldhulpverlening kan het helpen om het<br />

verzekeringslandschap in Nederland het menselijk gezicht<br />

weer terug te geven.<br />

Door ontwikkelingen bij het Verbond van Verzekeraars en<br />

de Schuldeisers Coalitie (met het Ethisch Manifest), geloof ik<br />

in positieve verandering. Maar een bredere beweging is noodzakelijk.<br />

Elke verzekeraar doet er goed aan om aanpassingen<br />

te doen aan de manier van accepteren en incasseren. En er is<br />

een goede terugvalverzekering nodig, die niet tweemaal zo<br />

duur is als een normale verzekering. Ik denk dat veel Nederlanders<br />

bereid zijn om daar iets aan bij te dragen. n<br />

42 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“We geloven dat ondernemingen veel meer met en vanuit eigen<br />

vermogen kunnen doen. Daarom bieden we nieuwe oplossingen die<br />

de betrokkenheid tussen ondernemers, aandeelhouders en<br />

investeerders vergroten”, aldus Gijs Dalen Meurs, oud-bankier en<br />

oprichter van het platform eyevestor. “In tegenstelling tot het<br />

financiële systeem is bij ons speculatief investeren onmogelijk en<br />

kun je alleen als betrokken deelnemer investeren in waardevolle<br />

bedrijven. Zo leveren we een bijdrage om de huidige schuldenmaatschappij<br />

te veranderen in een verbonden aandeelmaatschappij.”<br />

Van schuld naar<br />

onafhankelijkheid<br />

en verbondenheid<br />

TEKST WILLEM VREESWIJK | BEELD TIMUR SAGLAMBILEK<br />

Dalen Meurs groeide naar eigen<br />

zeggen als Gooise kakker<br />

op in een cocon. Hij<br />

genoot een uitstekende internationale<br />

carrière bij Citigroup<br />

en klaagde net als<br />

zijn collega’s ieder jaar over de hoogte<br />

van zijn bonussen. In <strong>20</strong>06 kocht<br />

hij een huis in België, dat na de crisis<br />

van <strong>20</strong>08 enorm in waarde daalde. “En<br />

dan zit je gevangen in je hypotheekschuld.<br />

Op dat moment werd ik wakker<br />

en doorzag het systeem. Ik heb me<br />

erin verdiept en ben tot de conclusie<br />

gekomen dat het simpelweg niet deugt.<br />

Het systeem creëert schuldenaren. Allemaal<br />

worden we tot slaaf van de bank<br />

gemaakt. Financiële instellingen zouden<br />

echter geen schuldenvergroters<br />

moeten willen zijn maar equity makers.<br />

Ik ben uit dat systeem gestapt en<br />

heb eyevestor opgericht. Speculatief investeren<br />

is niet mogelijk. Je kunt alleen<br />

als betrokken deelnemer investeren in<br />

waardevolle bedrijven. Onze kernwaarden<br />

zijn: liberty, equity en fraternity<br />

En die hebben we onlangs gedurfd vertaald<br />

naar Love, Own, Share.<br />

Dalen Meurs werd in die tijd ook<br />

medebestuurder van de Stichting Ons<br />

Geld, een initiatief dat geleid heeft tot<br />

een Kamerdebat met meer dan 100.000<br />

handtekeningen en dat input leverde<br />

<strong>voor</strong> het succesvolle toneelstuk ‘Door<br />

de bank genomen’ van de Verleiders.<br />

AIRBNB<br />

Het idee <strong>voor</strong> eyevestor ontstond in de<br />

praktijk. Dalen Meurs heeft een huisje<br />

in Vinkeveen dat hij zelden gebruikte<br />

na zijn vertrek bij Citigroup. “Waarom<br />

zet je het niet op Airbnb?”, zei zijn<br />

broer. Na enige scepsis werd Dalen<br />

Meurs enthousiast. Het verschil met<br />

gangbare verhuurbedrijven was immers<br />

groot. “Airbnb empowert jou als<br />

host door je eigen asset, je equity, de<br />

slaapkamer, bed, huis te vermarkten zoals<br />

jij dat wilt. Je beslist <strong>voor</strong> hoeveel,<br />

<strong>voor</strong> hoe lang, <strong>voor</strong> wie. Je staat zelf<br />

aan het roer en zorgt <strong>voor</strong> passief inkomen<br />

met behulp van een community.<br />

Onderscheidend is ook dat Airbnb het<br />

ecosysteem levert maar alle relaties tussen<br />

gast en host bilateraal zijn. Het verhuren<br />

ging makkelijk en ik kreeg hele<br />

leuke reacties van huurders, ontmoette<br />

nieuwe mensen en werd op een gegeven<br />

moment zelfs uitgeroepen tot ‘superhost’<br />

als kroon op mijn gastvrijheid.”<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 45

GROEI<br />

GIJS DALEN MEURS:<br />

“NIEUW EVANGELIE.”<br />

Dalen Meurs wilde dit principe doorvertalen<br />

naar het bedrijfsleven. “Een andere<br />

vraag die ik wilde oplossen is hoe<br />

ondernemingen liquiditeit kunnen verschaffen<br />

op basis van het eigen vermogen.<br />

Als er geen liquiditeit is, heeft dat<br />

immers negatieve invloed op de waardering<br />

van een bedrijf. Dit bracht mij<br />

tot eyevestor. Een platform waar elke<br />

BV of NV haar aandelenkapitaal kan digitaliseren<br />

om op deze manier investeringen<br />

en werknemersparticipaties eenvoudig<br />

en toegankelijk te maken. Want<br />

vanuit een gezond eigen vermogen kan<br />

je veel meer. Meer met kapitaal en meer<br />

met engagement met jouw achterban.<br />

Een veel duurzamere en meer circulaire<br />

manier dan via schuld en schuldeiser<br />

afhankelijkheid. Wij noemen het sharefunden.<br />

Je haalt eigen vermogen op bij<br />

mensen die betrokken willen zijn bij je<br />

bedrijf. Vanuit de bilaterale relatie die<br />

ontstaat wil je als ondernemer dat zij je<br />

grootste fan of ambassadeur blijven. En<br />

dat vertaalt zich terug. Want waar zou<br />

je bij<strong>voor</strong>beeld met je vrienden gaan<br />

eten als je mede-eigenaar bent van een<br />

mooi restaurant?”<br />

VERWANT VERMOGEN<br />

Volgens Dalen Meurs willen steeds<br />

meer mensen betrokken zijn bij bedrijven<br />

die een positieve impact hebben op<br />

de wereld van morgen. “Het maakt niet<br />

uit of het nu om medewerkers, klanten<br />

of investeerders gaat. Aandelen vormen<br />

in mijn optiek een belangrijk aspect<br />

van de identiteit van bedrijf. Aandelen<br />

zijn niet langer de manier om winsten<br />

te genereren <strong>voor</strong> individuen, maar om<br />

een bijdrage te leveren aan een betere<br />

wereld. In mijn optiek is een aandeel op<br />

deze manier een ideale vorm van brand<br />

loyalty. Het is het verbindingsinstrument<br />

van de toekomst.“<br />

Eyevestor maakt het digitaliseren,<br />

kopen en verkopen van aandelen toegankelijk<br />

en eenvoudig <strong>voor</strong> alle bedrijven.<br />

Van het registreren van aandelenkapitaal<br />

tot het beheren van de administratie<br />

en het interactief betrekken<br />

van stakeholders. Wezenlijk onderdeel<br />

hierbij is de tool eyeventure. “De eyeventure<br />

geeft ondernemers nieuwe mogelijkheden<br />

om aandelen te verkopen<br />

in ruil <strong>voor</strong> werk en/of kapitaal. Grote-,<br />

middel- en kleinbedrijven, start-ups,<br />

scale-ups krijgen de kans om een community<br />

te creëren <strong>voor</strong> aandeelhouders<br />

in een digitale omgeving waar alle<br />

betrokkenen direct met elkaar in verbinding<br />

staan. Op deze manier heeft<br />

iedereen inzicht in transacties, afspraken<br />

en de administratie. Alles is in één<br />

oogopslag zichtbaar en iedereen kan<br />

vanaf elke gewenste locatie deelnemen<br />

en input geven. Als ondernemer maak<br />

je op deze manier van je Eigen Vermogen<br />

Verwant Vermogen zonder dat je<br />

de controle verliest. Op het platform<br />

kun je eenvoudig de rechten administreren<br />

en beheren.”<br />

Met de Eyeventure Community Offering<br />

(ECO) kunnen bedrijven eigen<br />

aandelen plaatsen zodat de community<br />

direct kan investeren in het bedrijf.<br />

Er zijn verschillende transactietypes<br />

mogelijk. De onderneming kan transfereren,<br />

terugkopen en direct aan een<br />

investeerder, werknemer of klant aandelen<br />

verkopen. En met Vesting kan je<br />

periodiek aandelen uitkeren.”<br />

Binnen de eyeventure omgeving<br />

kan je tot vier type stakeholders verschillende<br />

co-owner rechten geven.<br />

46 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

GROEI<br />

“Waar bij de BV onderscheid wordt gemaakt<br />

op aandeelniveau, maken wij<br />

verschil op aandeelhoudersniveau. Belangrijk<br />

daarin is stemrecht en stemweging.<br />

Wellicht wil je meer stemweging<br />

geven aan een werknemer met<br />

minder percentage eigenaarschap dan<br />

aan een financieel investeerder. Per ledentype<br />

stelt de ondernemer in hoeveel<br />

dagen zijn aankoop gelocked zal<br />

zijn. Zo versterk je dat er geïnvesteerd<br />

wordt op basis van waarde in plaats<br />

van speculatie.”<br />

“FINANCIËLE INSTELLINGEN ZOUDEN GEEN SCHULDEN-<br />

VERGROTERS MOETEN WILLEN ZIJN MAAR EQUITY MAKERS”<br />

COÖPERATIE<br />

Bedrijven als Zeiss, Rolex, Playmobil en<br />

anderen hebben het fenomeen steward<br />

ownership omarmd. “Zij zijn van zichzelf<br />

en hebben dus niet met winst beluste<br />

financiers te maken. Eigendom<br />

wordt beschouwd als een verantwoordelijkheid<br />

en niet enkel <strong>voor</strong> persoonlijk<br />

gewin. Hun winsten gaan direct terug<br />

naar de samenleving in de vorm<br />

van bij<strong>voor</strong>beeld donaties. Als je vanuit<br />

deze gedachte een bedrijf opzet dan<br />

wordt purpose al snel de missie en zijn<br />

winsten middel of toekomstzaad om<br />

goed te doen in plaats van een doel in<br />

zichzelf. Bovendien blijken dergelijke<br />

bedrijven ook nog eens meer winstgevend<br />

te zijn en langer te bestaan, gemiddeld<br />

zes keer zo lang als bedrijven<br />

die wel gaan <strong>voor</strong> kortstondige winst.<br />

Ook is het vertrouwen van klanten in<br />

dergelijke bedrijven groter, ervaren<br />

werknemers meer betekenis en is er<br />

minder verloop. Voor eyevestor hebben<br />

we daarom gekozen <strong>voor</strong> de oprichting<br />

van een coöperatie. Bij ons gaat het<br />

niet alleen om werknemersparticipatie<br />

maar <strong>voor</strong>al om stakeholderparticipatie.<br />

Binnen een coöperatie is er ruimte<br />

<strong>voor</strong> verschillende ledentypes. Aan<br />

ieder ledentype kan de ondernemer<br />

specifieke verantwoordelijkheden toedichten<br />

met een eigen stemweging. Dit<br />

wordt transparant en <strong>voor</strong> iedere deelnemer<br />

inzichtelijk op het platform ingericht<br />

en is ook eenvoudig te beheren<br />

en te administreren. Een en ander is<br />

<strong>voor</strong> een bedrijf snel opgezet. Wel komt<br />

Het idee <strong>voor</strong> eyevestor ontstond in de praktijk.<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 47

GROEI<br />

Crowdsurance van Sharepeople is een<br />

goed <strong>voor</strong>beeld van een eyeventure.<br />

er vervolgens veel los bij bedrijven, juist<br />

omdat ze andere gaan denken en vaak<br />

<strong>voor</strong> andere strategische beslissingen<br />

kiezen.”<br />

EYEVENTURES<br />

Sharepeople is een goed <strong>voor</strong>beeld van<br />

een eyeventure via eyevestor, stelt Dalen<br />

Meurs. Deze vorm van crowdsurance,<br />

opgericht door Cosmas Blaauw,<br />

is een betaalbaar alternatief <strong>voor</strong> een<br />

aov <strong>voor</strong> zelfstandige ondernemers die<br />

de risico’s onderling delen, zonder verzekeraar<br />

en zonder betaling van verzekeringspremies.<br />

Het is een coöperatie<br />

met meer dan 1600 leden die gezamenlijk<br />

eigenaar zijn van SharePeople. In<br />

36 uur werd 125.000 euro bij elkaar gebracht<br />

<strong>voor</strong> de volgende groeifase.”<br />

Ander mooi <strong>voor</strong>beeld is WOK!,<br />

een nieuw concept van horeca-ondernemer<br />

Yip, onder meer oprichter van<br />

WoktoGo. WOK! Vredenburg is de eerste<br />

vestiging. De focus bij deze ‘2.0 vestiging’<br />

ligt op shared dining, gezonde<br />

set menu’s en een ruime keuze aan vegetarische<br />

gerechten en freestyle gerechten.<br />

Dankzij de mogelijkheden van<br />

eyevestor is nu 55 procent van WOK! in<br />

handen van klanten, investeerders en<br />

werknemers. Via eyevestor is 300.000<br />

euro opgehaald en heeft WOK! haar eigen<br />

aandelenmarktplaats kunnen openen.<br />

“AANDELEN ZIJN NIET LANGER DE MANIER OM WINSTEN<br />

TE GENEREREN VOOR INDIVIDUEN, MAAR OM EEN<br />

BIJDRAGE TE LEVEREN AAN EEN BETERE WERELD”<br />

DOEL<br />

Dalen Meurs heeft uiteenlopende reacties<br />

op zijn concept gekregen. “Sommigen<br />

waren verbaasd dat het nog niet<br />

bestond, anderen hebben meer begeleiding<br />

nodig. Dit is een nieuw evangelie.<br />

We zijn immers bijna allemaal gehersenspoeld,<br />

alsof er geen ander systeem<br />

zou kunnen bestaan naast het systeem<br />

wat we hebben en dat we kennen. Zodra<br />

het kwartje valt, wordt ingezien dat delen<br />

vermenigvuldigen is. Delen leidt tot<br />

meer tractie, klandizie en meer nieuwswaarde.”<br />

“Ondernemers worden ’s ochtends<br />

niet wakker met het idee dat ze weer<br />

eens waarde gaan toevoegen aan hun<br />

aandelen. Wel willen ze onafhankelijk<br />

zijn en controle hebben over hun processen.<br />

Zij zien de <strong>voor</strong>delen van eyevestor<br />

snel in.”<br />

Ook klanten die willen investeren,<br />

herkennen de <strong>voor</strong>delen. “Meer betrokkenheid<br />

bij de bedrijven en veel en veel<br />

minder administratieve beslommeringen.<br />

Vaak is de notaris met alle wet- en<br />

regelgeving de kink in de kabel. Die is<br />

er nu niet meer.”<br />

“Ons doel is om met eyevestor een<br />

bijdrage te leveren om de huidige schuldenmaatschappij<br />

te veranderen in een<br />

verbonden aandeelmaatschappij.<br />

Beursgenoteerde aandelen wisselen<br />

elke tien seconden van eigenaar. Traditionele<br />

aandelen hebben alleen met<br />

individuele winstgedrevenheid te maken.<br />

Wij willen dat aandelen een middel<br />

zijn om de identiteit van een bedrijf<br />

weer te geven, de betrokkenheid bij een<br />

bedrijf te vergroten, de echte waarden<br />

van een bedrijf te laten zien en helder<br />

te maken hoe met behulp van aandelen<br />

een betere wereld kan worden gecreëerd.”<br />

n<br />

48 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

AMBASSADEURS<br />

MICHIEL VAN VUGT:<br />

“DURF TE ADVISEREN.”<br />

50 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

AMBASSADEURS<br />

Ambassadeurs over waarde(n) van de financiële sector<br />

Vertel het<br />

hele verhaal<br />

TEKST MICHIEL VAN VUGT<br />

Het New Financial Magazine<br />

stelt in iedere editie een Ambassadeur<br />

een aantal vragen over de<br />

waarde(n) van de financiële sector.<br />

Wat gaat goed, wat kan beter<br />

en hoe verhogen we de nietfinanciële<br />

waarde van de sector?<br />

Ditmaal Michiel van Vugt, Manager<br />

Financieel Adviseurs bij<br />

NNEK Vermogensopbouw.<br />

Hoe ziet de dienstverlening in de financiële<br />

dienstverlening er idealiter uit?<br />

Volstaat aanpassing van het bestaande<br />

model of zullen er nieuwe modellen<br />

moeten worden ontwikkeld?<br />

Niets is zo ongelijk als ongelijken gelijk<br />

behandelen. Daarom is er ook geen ideale<br />

dienstverlening <strong>voor</strong> elke klant. Wel<br />

ben ik van mening dat het altijd goed is<br />

om als dienstverlener de keuze te maken<br />

<strong>voor</strong> persoonlijk en doorlopend<br />

advies. Dit betekent dat je een relatie<br />

durft aan te gaan die verder gaat dan<br />

de cijfers en het hier en nu. Kies bewust<br />

<strong>voor</strong> een toekomst met je klant.<br />

Ik realiseer me ook dat dit niet <strong>voor</strong><br />

iedereen is. In ons vak zitten nog veel<br />

mensen die meer als verkoper werken<br />

dan als adviseur. Dit betekent de klant<br />

helpen met de beste of goedkoopste oplossing<br />

<strong>voor</strong> de hypotheek of verzekering.<br />

Dat is wat de klant vraagt en vandaag<br />

wil. Hier is zeker een doelgroep<br />

<strong>voor</strong>, maar in mijn optiek is dit niet het<br />

model van de toekomst, omdat hier automatisering<br />

makkelijk die rol overneemt.<br />

Een goede dienstverlener snapt dat<br />

bij transities in het leven vaak stress<br />

ontstaat. Dat zijn de momenten dat<br />

je als vertrouwde adviseur klaar moet<br />

staan <strong>voor</strong> je klant. Stress zorgt namelijk<br />

<strong>voor</strong> tunnelvisie en een afname van<br />

IQ. Een goede adviseur helpt de klant<br />

bij het <strong>voor</strong>komen van domme beslissingen.<br />

Ik ken legio <strong>voor</strong>beelden van<br />

adviseurs die dit enorm goed oppakken.<br />

Dit zorgt <strong>voor</strong> rust bij klanten en<br />

prettig plus leuk werk <strong>voor</strong> de adviseur.<br />

We reizen met NNEK en bevriende adviseurs<br />

vaak naar Engeland en het valt<br />

op dat dit model daar veel gebruikelijker<br />

is. Dus ik zou pleiten om meer het<br />

“EEN GOEDE ADVISEUR<br />

HELPT DE KLANT BIJ HET<br />

VOORKOMEN VAN DOMME<br />

BESLISSINGEN”<br />

Engelse model te gaan volgen. Meer tijd<br />

<strong>voor</strong> de klant en zorgen dat je alles <strong>voor</strong><br />

hen doet. Niet alleen de hypotheek,<br />

maar ook beleggen. Niet alleen verzekeringen<br />

maar ook pensioen. Dus advies<br />

over geld en risico <strong>voor</strong> nu en later.<br />

Wat zouden de kernwaarden zijn van<br />

een aangepast of nieuw model? Zien<br />

we ze voldoende terug in de sector? En<br />

welke stappen zijn eventueel nodig om<br />

deze kernwaarden beter te verankeren?<br />

Het draait hier om de zorgwens in<br />

plaats van zorgplicht. Heb je oprecht<br />

de idee om mensen te willen helpen?<br />

Als dat in je zit, dan komen de juiste<br />

kernwaarden vanzelf. Dan doe je een<br />

stapje extra als het nodig is, dan denk<br />

je mee met je klant, dan durf je eerlijk<br />

te zijn in goede en slechte tijden. Het<br />

begint bij de intrinsieke motivatie. Ben<br />

je een zorgverlener of niet?<br />

Om dit te bereiken is het goed te weten<br />

wie je wilt zijn <strong>voor</strong> je klant. Wat<br />

zou je klant zeggen als hem of haar<br />

gevraagd wordt wat jij bent?. Hypotheekadviseur,<br />

beleggingsadviseur, financieel<br />

planner, vertrouwenspersoon?<br />

Het antwoord dat je krijgt hangt samen<br />

met de rol die je vervult. Kernwaarden<br />

die horen bij een zorgmodel zijn betrokkenheid,<br />

eerlijkheid en ondernemerschap.<br />

Je staat klaar <strong>voor</strong> je klant en<br />

helpt de klant verder.<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 51

AMBASSADEURS<br />

De reputatie van de financiële sector is<br />

nog altijd niet best. Welke boodschap<br />

zou je de sector willen meegeven om de<br />

reputatie te verbeteren? In hoeverre is<br />

het belangrijk dat de focus meer komt<br />

te liggen op waarden <strong>voor</strong> mens en<br />

samenleving in plaats van alleen financiële<br />

waarden?<br />

Adviseurs die wel succesvol zijn <strong>voor</strong><br />

hun klanten beoefenen vaak een andere<br />

tak van sport. Zij zijn meer financiële<br />

coach of vertrouwenspersoon met kennis<br />

van zaken. Deze adviseurs hebben<br />

een hele goede reputatie. Dit komt omdat<br />

zij al tijden de focus leggen op de<br />

mens en hun omgeving. Deze adviseurs<br />

onderscheiden zich bewust van de algehele<br />

sector. Het is echter wel belangrijk<br />

dat er ook aandacht is <strong>voor</strong> de financiële<br />

waarde van het bedrijf. Als een bedrijf<br />

geen bestendige toekomst heeft, is<br />

dit niet in het belang van de klant. In<br />

een goede klantrelatie weten beide partijen<br />

dat waarde geleverd wordt tegen<br />

een fatsoenlijke prijs.<br />

Wat is het belang van ethiek in de financiële<br />

sector en waar liggen de uitdagingen<br />

<strong>voor</strong> de sector?<br />

Ethiek is in elke sector van belang. In<br />

onze sector hebben we wel te maken<br />

met geld en dat is de belangrijkste drijfveer<br />

van onethisch gedrag. De verzwaring<br />

van de Wwft is hier een uiting<br />

van. Financieel dienstverleners fungeren<br />

meer als poortwachter om te bepalen<br />

of het geld van klanten wel ethisch<br />

te verantwoorden is. Dit is tegelijk een<br />

grote uitdaging, want klanten moeten<br />

met de billen bloot. Vaak horen we dat<br />

mensen daar geen zin in hebben. “Jullie<br />

hoeven niet te weten waar mijn geld<br />

vandaan komt.” De kunst is om klanten<br />

mee te nemen in het proces en ook<br />

klanten af te wijzen als ze niet open willen<br />

zijn over hun financiële positie.<br />

Kun je een aantal algemene <strong>voor</strong>beelden<br />

noemen waar de sector zich bewuster<br />

van zou mogen worden als het om<br />

ethiek gaat.<br />

Het allerbelangrijkste is dat adviseurs<br />

zich moeten realiseren dat zij de plicht<br />

“NIETS IS ZO ONGELIJK<br />

ALS ONGELIJKEN GELIJK<br />

BEHANDELEN”<br />

hebben klanten te helpen met eerlijk<br />

advies. Ik vind het on<strong>voor</strong>stelbaar dat<br />

in een tijd van de participatiemaatschappij,<br />

veranderende pensioenregelingen<br />

en terugtrekkende overheid adviseurs<br />

klanten niet het hele verhaal<br />

vertellen. Dit klinkt misschien hard,<br />

maar ik kom te vaak tegen dat adviseurs<br />

niet durven te adviseren over vermogensopbouw.<br />

Bijna ethisch onverantwoord.<br />

Wij moeten mensen bewust<br />

maken dat studeren geld kost, dat kinderen<br />

geen kosten koper meer kunnen<br />

meefinancieren, dat de AOW minder<br />

gaat worden etc. Wij zien de klant en<br />

moeten dus durven te adviseren. NNEK<br />

draagt daar dus niet <strong>voor</strong> niets al decennialang<br />

haar steentje aan bij.<br />

Een tweede <strong>voor</strong>beeld is de eerdergenoemde<br />

Wwft. Realiseer dat we meer<br />

moeten willen weten van een klant.<br />

Om eerlijk en transparant te blijven adviseren<br />

moet je meer weten dan ooit tevoren.<br />

Als laatste zou ik bewuster zijn van<br />

de partijen die maatschappelijk verantwoord<br />

werken. Wat doen banken met<br />

het spaargeld van de klant? Is het een<br />

eerlijke bank? Belegt de vermogensbeheerder<br />

verantwoord? Hoe dragen die<br />

partijen hun steentje bij om de maatschappij<br />

en planeet te verbeteren?<br />

Een richting die door steeds meer mensen<br />

en bedrijven wordt omarmd, is de<br />

betekeniseconomie. In hoeverre onderschrijf<br />

je dit en welke mogelijkheden<br />

zie je <strong>voor</strong> de financiële sector om hier<br />

(meer) invulling aan te geven?<br />

Dit is gaande en is onderdeel van een<br />

grotere verandering. In deze tijd waar<br />

we het in Nederland erg goed hebben,<br />

zijn mensen ook eerder geneigd te kijken<br />

hoe ze anderen kunnen helpen. Dit<br />

is een kenmerk van optimaal geluk. Je<br />

hebt dan oog <strong>voor</strong> anderen. Ik vind dat<br />

de financiële sector <strong>voor</strong>al moet zorgen<br />

dat we mensen het beste leven geven<br />

dat mogelijk is. Daar is rust <strong>voor</strong> nodig,<br />

zodat je kunt doen wat je wilt. Wij dragen<br />

daaraan bij door stress rondom geld<br />

weg te nemen. Als dat lukt zijn mensen<br />

ook makkelijker in staat de goede dingen<br />

te doen <strong>voor</strong> zichzelf en de mensen<br />

om hen heen. Ik kom dan weer terug op<br />

een eerder punt. We moeten dan namelijk<br />

wel durven om de klant integraal<br />

te adviseren. Dus praat ook over vermogensvorming<br />

en help mensen bij die<br />

keuzes. Dat biedt echte rust!<br />

Wat draag je zelf bij aan een betere financiële<br />

sector?<br />

De laatste jaren heb ik bijgedragen<br />

door het opzetten van de Federatie VermogensPlanners<br />

(FVP), ben ik gastdocent<br />

bij Stichting LEF, organiseren we<br />

met NNEK jaarlijks de NNEK KENNIS-<br />

KWIS <strong>voor</strong> een goed doel en zit ik in de<br />

adviescommissie van DSI om toets- en<br />

eindtermen te beoordelen.<br />

Verder spant NNEK zich al decennia<br />

in <strong>voor</strong> een sterkere rol van de onafhankelijk<br />

adviseur. We geloven sterk in die<br />

rol en helpen op allerlei manieren met<br />

als grote doel klanten financiele rust te<br />

geven. In Nederland word je niet opgevoed<br />

of opgeleid met beleggen. In deze<br />

tijd is dat helaas echter ontzettend belangrijk.<br />

Ik help adviseurs dit belangrijke<br />

onderdeel bespreekbaar te maken. Mijn<br />

boeken Net Iets Slimmer, Genoeg en de<br />

podcast ‘Je Geld en of Je Leven’ dragen<br />

hier ook bewust aan bij. Het gaat niet om<br />

geld maar alleen hoe we ons leven kunnen<br />

leiden zonder zorgen over geld.<br />

Wat is de belangrijkste les die je in het<br />

afgelopen jaar hebt geleerd?<br />

Dat er in Nederland ontzettend veel<br />

goede adviseurs zijn. In <strong>20</strong>19 heb ik zoveel<br />

nieuwe mensen mogen leren kennen<br />

samen met mijn team collega’s. We<br />

zijn telkens positief verrast over de inzet<br />

om het goede te doen <strong>voor</strong> klanten.<br />

Ik geef nooit op om de financieel adviseurs<br />

in Nederland beter te maken. n<br />

52 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

HÉT EVENT OVER ONDERNEMERSCHAP IN DE FINANCIËLE SECTOR<br />

De belangrijkste lessen <strong>voor</strong> (advies)ondernemers<br />

Winnen, verliezen,<br />

opstaan en weer<br />

doorgaan<br />

26 MEI • LAB 55 • APELDOORN<br />

De Stichting New Financial<br />

Forum organiseert op 26<br />

mei samen met ondernemers<br />

Jacqueline Zuidweg,<br />

Ralph van Dam en<br />

Owen de Vries in Apeldoorn<br />

een interactieve bijeenkomst<br />

over de successen én de valkuilen<br />

van ondernemerschap in de financiële<br />

adviessector. Een must go <strong>voor</strong><br />

ondernemers in de adviessector en<br />

<strong>voor</strong> financieel adviseurs die ondernemers<br />

adviseren.<br />

Vragen die aan bod komen tijdens<br />

deze ondernemerssessie: wat is de essentie<br />

van ondernemerschap, hoe<br />

houd je het overzicht, wat kenmerkt<br />

een succesvol ondernemer en welke<br />

lessen kunnen ondernemers leren uit<br />

het falen en het faillissement van andere<br />

ondernemers. Tijdens dit event<br />

presenteert Owen de Vries een overzicht<br />

van de essentie van ondernemerschap<br />

met behulp van praktische<br />

tools, laat Jacqueline Zuidweg diep in<br />

haar inspirerende ondernemerskeuken<br />

kijken en geeft Ralph van Dam<br />

inzicht in de lessen die iedere ondernemer<br />

of adviseur moet weten als het<br />

tegen zit.<br />

De bijeenkomst eindigt met een<br />

open discussie over de mogelijkheden<br />

om ondernemers die in nood dreigen<br />

te raken vroegtijdig te signaleren en<br />

beter op te vangen. Niet alleen omdat<br />

op deze manier veel menselijk leed<br />

kan worden <strong>voor</strong>komen, maar ook<br />

omdat de kosten van faillissementen<br />

<strong>voor</strong> de samenleving gigantisch zijn.<br />

Het is becijferd dat elk faillissement<br />

de samenleving al gauw <strong>20</strong>0.000 euro<br />

aan directe economische schade kost.<br />

In <strong>20</strong>19 gingen maar liefst ruim 3.<strong>20</strong>0<br />

bedrijven failliet. Kortom, een thema<br />

met enorme financiële en sociale<br />

impact, waarbij er <strong>voor</strong> de financiële<br />

branche wellicht een belangrijke<br />

duurzame rol is weggelegd.<br />

54 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

HÉT EVENT OVER ONDERNEMERSCHAP IN DE FINANCIËLE SECTOR<br />

Jacqueline Zuidweg is ondernemer, oprichter<br />

en directeur van Zuidweg & Partners.<br />

De afgelopen 24 jaar heeft zij met<br />

haar team al ruim 40.000 ondernemers<br />

bijgestaan. Haar missie is het taboe op<br />

financieel falen door ondernemers te<br />

doorbreken. In <strong>20</strong>12 werd ze uitgeroepen<br />

tot Zakenvrouw van het Jaar. Ze is<br />

mede-initiatiefnemer van MKB Doorstart,<br />

auteur van het boek Vallen, opstaan<br />

en weer doorgaan en is veelgevraagd spreker,<br />

presentator en dag<strong>voor</strong>zitter.<br />

Owen de Vries werkte twintig jaar <strong>voor</strong><br />

ABN Amro als financieel specialist (bij<br />

o.a. Bijzonder Beheer) <strong>voor</strong>dat hij zijn<br />

zich vestigde als zelfstandig bedrijfsadvseur.<br />

Hij is auteur van Heartful Banking<br />

en de Ondernemers Vlieger, een praktisch<br />

boek vol tools die het hele speelveld<br />

van ondernemerschap omvat. Het<br />

gaat uit van (het hart van) de mens achter<br />

de ondernemer en omvat de essentie<br />

van ondernemerschap in een eenvoudig,<br />

overzichtelijk en gebruiksvriendelijk<br />

model. Een took die ook helpt bij<br />

duurzaamheid en visievorming.<br />

Ralph van Dam heeft meermalen een<br />

bedrijf opgericht en van de hand gedaan<br />

– al dan niet vrijwillig. In zijn<br />

boek Langs de Afgrond beschrijft hij<br />

een zakelijk ingrijpend faillissement<br />

dat hem en zijn familie letterlijk tot<br />

het randje van de afgrond bracht. Met<br />

het op schrift stellen van zijn verhaal,<br />

doorbrak hij bewust een taboe. Volgens<br />

Van Dam zijn de belangrijkste lessen<br />

te trekken uit tegenslag en dienen we<br />

juist deze lessen veel meer met elkaar<br />

te delen. Van Dam is ondernemer. Daarnaast<br />

richt hij zich binnen Centraal Beheer<br />

op het thema ondernemerschap<br />

en groei. Zo startte hij in <strong>20</strong>19 het ondernemersprogramma<br />

Groeiversneller<br />

<strong>voor</strong> MKB ondernemers.<br />

DATUM<br />

26 mei<br />

LOCATIE Lab55, het innovatielab van Centraal Beheer,<br />

Laan van Malkenschoten <strong>20</strong>, 7333 NP Apeldoorn<br />

DUUR<br />

16:00 – 19:00 uur, inclusief aangeklede borrel<br />

KOSTEN gratis <strong>voor</strong> Ambassadeurs van het New Financial<br />

Forum en 35 euro (excl. btw) <strong>voor</strong><br />

niet-Ambassadeurs<br />

WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL<br />

WEES VAN HARTE WELKOM OP DEZE BIJZONDERE ONDERNEMERSDAG EN MELD JE NU AAN!<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 55

LICHT<br />

“DE WEG NAAR JEZELF<br />

IS ÉÉN GROTE<br />

ONTDEKKINGSTOCHT”<br />

56 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

LICHT<br />

In deze rubriek gaan we op zoek naar het licht in de financiële<br />

sector. We bevragen een financieel dienstverlener over zijn<br />

spiritualiteit, zijn innerlijke reis, zijn inspiratiebronnen en hoe<br />

zijn licht zijn werk inspireert. Deze keer Björn Bierhaalder,<br />

medeoprichter MCH Consultancy.<br />

Ontdekken en<br />

verbinden<br />

TEKST SILVIA JANSSEN<br />

Via de weg van ontdekken helpt<br />

hij omgeving en bedrijven een<br />

stapje verder in de gewenste<br />

verandering. Hij beweegt en<br />

motiveert om op pad te gaan,<br />

de zijwegen te ontdekken en als het nodig<br />

is door de modder te ploegen. Rust,<br />

vertrouwen en een soort innerlijk weten<br />

van de juiste weg: dat maakt Björn<br />

tot een waar ankerpunt in de drukke<br />

wereld van verandering.<br />

ZONLICHT<br />

Onder licht verstaat Björn <strong>voor</strong>al de<br />

zon. “De zonnestralen geven de wereld<br />

een mooie kleur en dan zie je de mooie<br />

kanten van het leven.” Voor hem gaat<br />

het <strong>voor</strong>al om liefdevol bij elkaar zijn,<br />

met respect en in harmonie. Het grotere<br />

verbindende geheel. Een soort oerkracht.<br />

Daar ervaar je warmte en liefde.<br />

Daar krijg je energie. “En daar horen de<br />

zonnestralen bij”, aldus Bierhaalder.<br />

RUGGESTEUN<br />

Zijn leraren ontmoet hij in het leven<br />

zelf, in zijn ontdekkingstocht naar wie<br />

hij in wezen is. Op zoek naar wat patronen<br />

en ervaringen hem willen vertellen.<br />

Een belangrijke ervaring deed<br />

hij op in de studententijd. De aandacht<br />

van zijn leraar filosofie <strong>voor</strong> zijn denkbeelden<br />

gaven Björn het vertrouwen en<br />

de erkenning in wat hij de wereld te<br />

brengen heeft. Deze ruggensteun was<br />

tekenend <strong>voor</strong> hem en mocht hij vaker<br />

ervaren.<br />

OP EXPEDITIE<br />

Naast het leven laat Björn zich ook inspireren<br />

door de sport. Personen als Ronaldo,<br />

Federer of Van Dijk bewondert<br />

hij: de passie, de gedrevenheid en altijd<br />

op ontdekking om zichzelf te verbeteren.<br />

Datzelfde geeft hem de gedrevenheid<br />

om binnen bedrijven ‘de onbenutte<br />

ruimte’ op te zoeken. Op expeditie<br />

zoals het hij het noemt. Je moet durven<br />

van de drukke snelweg af te gaan<br />

en af en toe een interessante zijweg te<br />

nemen. Daar liggen de verrassingen die<br />

je verder op weg brengen.<br />

“ZOEK DE ONBENUTTE<br />

RUIMTE EN VERTROUW<br />

OP WAT JE HEBT”<br />

VERBINDEN<br />

Ontdekken betekent stil staan en je verbinden<br />

met het grotere geheel en het<br />

hier en nu. “We zijn zo snel naar voren<br />

gericht op weg op de snelweg. Maar hoe<br />

is het nu? Met je lijf, je gevoel, je mind,<br />

je hogere spirit?” Hij noemt het zelf de<br />

dagelijkse check-in. “Deze afstemming<br />

en ontspanning ervaar je als je in de natuur<br />

bent, maar kan ook onderweg op<br />

de parkeerplaats.”<br />

En zo zet Björn als ‘expeditiegids’ een<br />

heldere koers uit <strong>voor</strong> de verzekeringssector.<br />

n<br />

LIGHT & DINER<br />

De rubriek Licht is ontstaan vanuit<br />

Light & Diner; een ontmoetingsplek<br />

<strong>voor</strong> financieel dienstverleners waar<br />

het veilig is en waar je elkaar inspireert<br />

om de sector mooier te maken,<br />

zonder dat geld een rol speelt. Meer<br />

informatie over dit platform: Silvia<br />

Janssen (Onkar Compliance): info@<br />

onkar-compliance.nl. Zij verzorgt<br />

deze rubriek Licht in de wens om het<br />

licht (in de financiële sector) zichtbaar<br />

te maken.<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 57

AMBASSADEURS<br />

Ambassadeurs van het<br />

• Dick-Jan Abbringh | Purpose<br />

Newfinancialforum.nl/dick-jan-abbringh<br />

• Roy van den Anker | MultiSafe<br />

Newfinancialforum.nl/roy-van-den-anker<br />

• Martin van Arendonk | Univé<br />

Newfinancialforum.nl/martin-van-arendonk<br />

• Bjørn Aris | Return on People<br />

Newfinancialforum.nl/bjorn-aris<br />

• Armand Baas Becking | Hypotheek Visie Centrale<br />

Newfinancialforum.nl/armand-baas-becking<br />

• Jeroen Bais | Next Step Factory<br />

Newfinancialforum.nl/jeroen-bais<br />

• Ferdinand Bakker | Schouten Zekerheid<br />

Newfinancialforum.nl/ferdinand-bakker<br />

• Pieter van den Ban | Univé<br />

Newfinancialforum.nl/pieter-van-den-ban<br />

• Jelle Bartels | Next Step Factory<br />

Newfinancialforum.nl/jelle-bartels<br />

• Ewald Bary | Lindenhaeghe<br />

Newfinancialforum.nl/ewald-bary<br />

• Ron Bavelaar | Univé<br />

Newfinancialforum.nl/ron-bavelaar<br />

• Lambert Becks | Qees<br />

Newfinancialforum.nl/lambert-becks<br />

• Robin van Beem | Polis Advocaten<br />

Newfinancialforum.nl/robin-van-beem<br />

• Johanneke Behrend | AEGON<br />

Newfinancialforum.nl/johanneke-behrend<br />

• Ted van den Bergh | Triodos Foundation<br />

Newfinancialforum.nl/ted-van-den-bergh<br />

• Toon Berendsen | VVP<br />

Newfinancialforum.nl/toon-berendsen<br />

• Egbert Berkhoff | NNEK<br />

Newfinancialforum.nl/egbert-berkhoff<br />

• Joke Bijleveld | Achmea Academy<br />

Newfinancialforum.nl/joke-bijleveld<br />

• Ria Blok-Leenheer | Zwitserleven<br />

Newfinancialforum.nl/ria-blok-leenheer<br />

• Olette Bollen | Connect4Value<br />

Newfinancialforum.nl/olette-bollen<br />

• Thom Boot | Thomorrow LifePlanning<br />

Newfinancialforum.nl/thom-boot<br />

• Yvonne Bouman | Florijn College<br />

Newfinancialforum.nl/yvonne-bouman<br />

• Jules Brader | De Goudse<br />

Newfinancialforum.nl/jules-brader<br />

• Nanda Bramer | MY Organization<br />

Newfinancialforum.nl/nanda-bramer<br />

• Michiel Brandt | SVC Brandt Advies<br />

Newfinancialforum.nl/michiel-brandt<br />

• Wendy Broek / BSB<br />

New Financial Forum/wendy-broek<br />

• Arno Brons | Avéro Achmea, Voorzie<br />

Newfinancialforum.nl/arno-brons<br />

• Mark de Bruijn | Obvion<br />

Newfinancialforum.nl/mark-de-bruijn<br />

• Wilma de Bruijn | Eurapco<br />

Newfinancialforum.nl/wilma-de-bruijn<br />

• Christel van Capelleveen / a.s.r.<br />

Newfinancialforum.nl/christel-van-capelleveen<br />

• Urjan Claassen | Quilify<br />

Newfinancialforum.nl/urjan-claassen<br />

• Jos Claessens / result-is<br />

Newfinancialforum.nl/jos-claessens<br />

• Klaas Coolen | Coolen Expertise<br />

Newfinancialforum.nl/klaas-coolen<br />

• Marcel Coopman | Next Step Factory<br />

Newfinancialforum.nl/marcel-coopman<br />

• Jack Cox | Econsenso<br />

Newfinancialforum.nl/jack-cox<br />

• Kim Cramer | Emotone<br />

Newfinancialforum.nl/kim-cramer<br />

• Gijs Dalen Meurs / Eyevestor.com<br />

newfinancialforum.nl/gijs-dalen-meurs<br />

• Ralph van Dam | Centraal Beheer Achmea<br />

Newfinancialforum.nl/ralph-van-dam<br />

• Gary Damen | Paradigma Groep<br />

Newfinancialforum.nl/gary-damen<br />

• Petrosjan Damen | Sintering<br />

Newfinancialforum.nl/petrosjan-damen<br />

• Chris Das | Taurus Financiële Belevingen<br />

Newfinancialforum.nl/chris-Das<br />

• Douwe Dijkstra<br />

Newfinancialforum.nl/douwe-dijkstra<br />

• Jan Donselaar | DMA<br />

Newfinancialforum.nl/jan-donselaar<br />

• Frank van den Dungen Bille<br />

Newfinancialforum.nl/frank-van-den-dungen<br />

• Peter Dussel | Figlo<br />

Newfinancialforum.nl/peter-dussel<br />

• Wilko Emmens | Allianz Nederland<br />

Newfinancialforum.nl/wilko-emmens<br />

• Madelon Engels | Achmea International<br />

Newfinancialforum.nl/madelon-engels<br />

• Patrick Eppink | Turner<br />

Newfinancialforum.nl/patrick-eppink<br />

• Jolanda Franken | Obvion<br />

Newfinancialforum.nl/jolanda-franken<br />

• Erik Friedeberg | Manifesto<br />

Newfinancialforum.nl/erik-friedeberg<br />

• Indra Frishert | Dazure<br />

Newfinancialforum.nl/indra-frishert<br />

• Nancy Gaertner | Schouten Zekerheid<br />

Newfinancialforum.nl/nancy-gaertner<br />

• Karin van Geelen | Yellow communicatie<br />

Newfinancialforum.nl/karin-van-geelen<br />

• Steven Geldof | Inspirerende Hutspot<br />

Newfinancialforum.nl/steven-geldof<br />

• Annemarie Gerritsma | GAPP<br />

Newfinancialforum.nl/annemarie-gerritsma<br />

• Jacky van de Goor | Legende<br />

Newfinancialforum.nl/jacky-van-de-goor<br />

• Peter van Geijtenbeek | Turien & Co<br />

Newfinancialforum.nl/peter-van-geijtenbeek<br />

• Claudia Goossen | AEGON<br />

Newfinancialforum.nl/claudia-goossen<br />

• Frank Jan de Graaf | Hogeschool van Amsterdam<br />

Newfinancialforum.nl/frank-jan-de-graaf<br />

• René de Haan | acht!<br />

Newfinancialforum.nl/rene-de-haan<br />

• Jeanette Hadderingh | NIBE SVV<br />

Newfinancialforum.nl/jeanette-hadderingh<br />

• Roger Hagen / Rebels in Finance<br />

Newfinancialforum.nl/roger-hagen<br />

• Jan Hamburger | Turien & Co<br />

Newfinancialforum.nl/jan-hamburger<br />

• Aloys Harmsen | Pensioen Support Nederland<br />

Newfinancialforum.nl/aloys-harmsen<br />

• Kees Haverkamp | Newest Industry<br />

Newfinancialforum.nl/kees-haverkamp<br />

• Maurice van den Hemel | All-Insure<br />

Newfinancialforum.nl/maurice-van-den-hemel<br />

• Marco Hoekstra<br />

Newfinancialforum.nl/marco-hoekstra<br />

• Liesbeth Hogervorst | Energizer<br />

Newfinancialforum.nl/liesbeth-hogervorst<br />

• Jack Hommel | Centraal Beheer Achmea<br />

Newfinancialforum.nl/jack-hommel<br />

• Ton van Hooft | Kompas Financiën<br />

Newfinancialforum.nl/ton-van-hooft<br />

• Rowan Hordijk | Dutch<br />

Newfinancialforum.nl/rowan-hordijk<br />

• Fred Huibers / Hogeschool van Amsterdam<br />

New Financial Forum/fred-huibers<br />

• Gerard Hulsman | docent wiskunde en economie<br />

Newfinancialforum.nl/gerard-hulsman<br />

• Arno Groot Koerkamp | Future of Finance<br />

Newfinancialforum.nl/arno-groot-koerkamp<br />

• Chantal Inen | The Punchy Pack<br />

Newfinancialforum.nl/chantal-inen<br />

• Sylvia Janssen | Onkar Compliance<br />

Newfinancialforum.nl/sylvia-janssen<br />

• Jelle Jansons | Nationale-Nederlanden<br />

Newfinancialforum.nl/jelle-jansons<br />

• Jorad Jongeneel | AEGON<br />

Newfinancialforum.nl/jorad-jongeneel<br />

• Femke de Jong<br />

Newfinancialforum.nl/femke-de-jong<br />

• Gert de Jong / Hogeschool van Amsterdam<br />

New Financial Forum/gert-de-jong<br />

• Bas Jongeling / Wildgras<br />

Newfinancialforum.nl/bas-jongeling<br />

• Mark Jordens | Edmond Halley<br />

Newfinancialforum.nl/mark-jordens<br />

• Antoinette Kalkman | Nationale Waarborg<br />

Newfinancialforum.nl/antoinette-kalkman<br />

• Roland van Kemenade | Roland Advies<br />

Newfinancialforum.nl/roland-van-kemenade<br />

• Ron van Kesteren | Stv<br />

Newfinancialforum.nl/ron-van-kesteren<br />

• Zairah Khan | Blue02<br />

Newfinancialforum.nl/zairah-khan<br />

• Jan Willem Kirpestein | Spirit, Heart & Mind Corpus<br />

Newfinancialforum.nl/jan-willem-kirpestein<br />

• Pepijn van Kleef | MoneyView Research<br />

Newfinancialforum.nl/pepijn-van-kleef<br />

• Kees Klomp | Karmanomics<br />

Newfinancialforum.nl/kees-klomp<br />

• Wibo Koole | Create2connect<br />

Newfinancialforum.nl/wibo-koole<br />

• Theo Kocken | Cardano Group<br />

Newfinancialforum.nl/theo-kocken<br />

• Alexander Koene | BR-ND<br />

Newfinancialforum.nl/alexander-koene<br />

• Erna Knipscheer | Lifebalance4u<br />

Newfinancialforum.nl/erna-knipscheer<br />

• Wiro Kuipers | Zin in de Zaak<br />

Newfinancialforum.nl/wiro-kuipers<br />

• Stef Kuypers / Happonomy<br />

Newfinancialforum.nl/stef-kuypers<br />

• Sjoerd Laarberg | Allianz Nederland<br />

Newfinancialforum.nl/sjoerd-laarberg<br />

58 | <strong>NFM</strong> LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong>

AMBASSADEURS<br />

New Financial Forum<br />

• Denise Land | Financial life planner<br />

Newfinancialforum.nl/denise-land<br />

• Michel van Leeuwen | Flanderijn<br />

Newfinancialforum.nl/michel-van-leeuwen<br />

• Peter Paul Leutscher | RedZebra Group<br />

Newfinancialforum.nl/peter-paul-leutscher<br />

• Wouter van Leusen / Stan&Wende<br />

New Financial Forum/wouter-van-leusen<br />

• Joke Lodewijk | Urban Knowmads<br />

Newfinancialforum.nl/joke-lodewijk<br />

• Nicolette Loonen | Fidet Finance Professionals<br />

Newfinancialforum.nl/nicolette-loonen<br />

• Pieter Lugtigheid / AEGON<br />

Newfinancialforum.nl/pieter-lugtigheid<br />

• Michael Mackaaij | Verne Business Excellence<br />

Newfinancialforum.nl/michael-mackaaij<br />

• Thom Mallant | Allianz Nederland<br />

Newfinancialforum.nl/thom-mallanT<br />

• Gilbert Mattu | a.s.r.<br />

Newfinancialforum.nl/gilbert-mattu<br />

• Hubrien Meijaard | Hubrien financieel advies 2.0<br />

Newfinancialforum.nl/hubrien-meijaard<br />

• Patrick Meijn | Proteachting<br />

Newfinancialforum.nl/patrick-meijn<br />

• Richard Meinders | SVC Groep<br />

Newfinancialforum.nl/richard-meinders<br />

• Saskia Michels / W’aarde controlling<br />

Newfinancialforum.nl/saskia-michels<br />

• Hans Ludo van Mierlo<br />

Newfinancialforum.nl/hans-ludo-van-mierlo<br />

• Constant Moolenaar | Rabobank<br />

Newfinancialforum.nl/constant-moolenaar<br />

• Marc de Moor / Sandstreet Consultants<br />

Newfinancialforum.nl/marc-de-moor<br />

• Kaj Morel / De Zaak van Betekenis<br />

Newfinancialforum.nl/kaj-morel<br />

• Saskia van Muijsenberg | BiomimicryNL<br />

Newfinancialforum.nl/saskia-van-den-muijsenberg<br />

• Carla Muters / NHG<br />

Newfinancialforum.nl/carla-muters<br />

• Natasja Naron | Garbriël Financiële Bescherming<br />

Newfinancialforum.nl/natasja-naron<br />

• Ton Nijenhuis | Tonsultancy<br />

Newfinancialforum.nl/ton-nijenhuis<br />

• Arjan Nollen | Nationale-Nederlanden<br />

Newfinancialforum.nl/arjan-nollen<br />

• Harrie-Jan van Nunen | De Financiële Makelaar<br />

Newfinancialforum.nl/harrie-jan-van-nunen<br />

• Thera van Osch | OQ consulting<br />

Newfinancialforum.nl/thera-van-osch<br />

• Jeroen Oversteegen | Nationale Hypotheekbond<br />

Newfinancialforum.nl/jeroen-oversteegen<br />

• Desirée Paalvast / The Leader Inside<br />

Newfinancialforum.nl/desiree-paalvast<br />

• Monique Pereij / meerbewust<br />

Newfinancialforum.nl/monique-pereij<br />

• Li An Phoa | Drinkable Rivers<br />

Newfinancialforum.nl/li-an-phoa<br />

• Monique Piet | Manifesto<br />

Newfinancialforum.nl/monique-piet<br />

• Gilbert Pluym / Onderlinge ‘s-Gravenhage<br />

Newfinancialforum.nl/gilbert-pluym<br />

• Peter Post | MoneyView Research<br />

Newfinancialforum.nl/peter-post<br />

• Kathy Reinerie | Vivendi Financieel Advies<br />

Newfinancialforum.nl/kathy-reinerie<br />

• Mundo Resink / Astronauts on Earth<br />

Newfinancialforum.nl/mundo-resink<br />

• Hamid Ressang | RedZebra Group<br />

Newfinancialforum.nl/Hamid-ressang<br />

• Paul Rijns | a.s.r.<br />

Newfinancialforum.nl/paul-rijns<br />

• Tim Rijvers | DAK Intermediairscollectief<br />

Newfinancialforum.nl/tim-rijvers<br />

• Marije Romeijn | Zwitserleven<br />

Newfinancialforum.nl/marije-romeijn<br />

• Peter Ronteltap | Zwitserleven<br />

Newfinancialforum.nl/peter-ronteltap<br />

• Tamara Ronteltap / Purpose Coaching<br />

Newfinancialforum.nl/tamara-ronteltap<br />

• Katja van Roosmalen | MKB journalist<br />

Newfinancialforum.nl/katja-van-roosmalen<br />

• Bert Rorije | Bert Rorije Directions<br />

Newfinancialforum.nl/bert-rorije<br />

• Rolf Rozestraten | Obvion<br />

Newfinancialforum.nl/rolf-rozestraten<br />

• Han de Ruiter<br />

Newfinancialforum.nl/han-de-ruiter<br />

• Gerard van Santen | Inventiv<br />

Newfinancialforum.nl/gerard-van-santen<br />

• Mike Schilperoort | Lindenhaeghe<br />

Newfinancialforum.nl/mike-schilperoort<br />

• Faisal Setoe | HDI<br />

Newfinancialforum.nl/faisal-setoe<br />

• Pauline Sibbel | Courage to move<br />

Newfinancialforum.nl/pauline-sibbel<br />

• Peggy van der Smitte | Marcel van der Smitte en Partners<br />

Newfinancialforum.nl/peggy-van-der-smitte<br />

• Ansfried Snijders | Meerwaarde en meer<br />

Newfinancialforum.nlansfried-snijders<br />

• Kyon Soons / a.s.r.<br />

Newfinancialforum.nl/kyon-soons<br />

• Patrick Steehouwer | DAK Intermediairscollectief<br />

Newfinancialforum.nl/patrick-steehouwer<br />

• Ellen Steijvers | Senvy Consulting<br />

Newfinancialforum.nl/ellen-steijvers<br />

• Pieter van Stratum | FIDIB<br />

Newfinancialforum.nl/pieter-van-stratum<br />

• Fred Toussaint | Human Capital Services<br />

Newfinancialforum.nl/fred-toussaint<br />

• Minke Tromp | Bureau <strong>voor</strong> Toegepaste Filosofie<br />

Newfinancialforum.nl/minke-tromp<br />

• Boudewijn van Uden | a.s.r.<br />

Newfinancialforum.nl/boudewijn-van-uden<br />

• Ivo Valkenburg | Valkenburg bv<br />

Newfinancialforum.nl/ivo-valkenburg<br />

• Gert Vasse | Ockto<br />

Newfinancialforum.nl/gert-vasse<br />

• Tjibbe van der Veen | Oare Wei<br />

Newfinancialforum.nl/tjibbe-van-der-veen<br />

• Cas Verhage | Nh 1816 Verzekeringen<br />

Newfinancialforum.nl/cas-verhage<br />

• Pauline Versteegh | Create Your Future<br />

Newfinancialforum.nl/pauline-versteegh<br />

• Jan Verstegen | Eerste stap.nl<br />

Newfinancialforum.nl/jan-verstegen<br />

• Carla Verwijmeren | Smartvoices<br />

Newfinancialforum.nl/carla-verwijmeren<br />

• Hans Visser | Zwitserleven<br />

New financial forum.nl/hans-visser<br />

• Valentina Visser | Havelaar & Van Stolk<br />

Newfinancialforum.nl/valentina-visser<br />

• Jack Vos<br />

Newfinancialforum.nl/jack-vos<br />

• Willem Vreeswijk | NFF/VVP<br />

Newfinancialforum.nl/willem-vreeswijk<br />

• Owen de Vries | Heartful Banking<br />

Newfinancialforum.nl/owen-de-vries<br />

• Michiel van Vugt / NNEK<br />

Newfinancialforum.nl/michiel-van-vugt<br />

• Esther Vuijsters / NNEK<br />

Newfinancialforum.nl/esther-vuijsters<br />

• Petra van der Wal | Petra van der Wal Detachering<br />

Newfinancialforum.nl/petra-van-der-wal<br />

• Ruud van der Wal | Monuta<br />

Newfinancialforum.nl/ruud-van-der-wal<br />

• Ozewald Wanrooij | Neutralis<br />

Newfinancialforum.nl/ozewald-wanrooij<br />

• Judith Webber | Pure Human<br />

Newfinancialforum.nl/judith-<strong>web</strong>ber<br />

• Carolien Wegener / Wire Group<br />

Newfinancialforum.nl/carolien-wegener<br />

• Johan Wempe / VU/FEWEB<br />

Newfinancialforum.nl/johan-wempe<br />

• Arnoud Wennekus / AOV-ZZP.nl<br />

Newfinancialforum.nl/arnoud-wennekus<br />

• Richard Weurding | Verbond van Verzekeraars<br />

Newfinancialforum.nl/richard-weurding<br />

• Angelo Wiegmans | Bedrijf Plus<br />

Newfinancialforum.nl/angelo-wiegmans<br />

• Marijn Wiersma / Arise<br />

Newfinancialforum.nl/marijn-wiersma<br />

• Enno Wiertsema | Adfiz<br />

Newfinancialforum.nl/enno-wiertsema<br />

• Marc Wilhelmus | VLPN<br />

Newfinancialforum.nl/marc-wilhelmus<br />

• Peter Wormskamp | Helder Beheerd<br />

Newfinancialforum.nl/peter-wormskamp<br />

• Patricia Wouda | Patricia Wouda<br />

Newfinancialforum.nl/patricia-wouda<br />

• Diana Zandbergen | WIFS<br />

Newfinancialforum.nl/diana-zandbergen<br />

• Meino Zandwijk | dutch<br />

Newfinancialforum.nl/meino-zandwijk<br />

• Amba Zeggen | Risk & Goverance<br />

New financial forum.nl/amba-zeggen<br />

• Marieke van Zuien | BNP Paribas Cardif<br />

Newfinancialforum.nl/marieke-van-zuien<br />

• Harry van der Zwan | Nationale-Nederlanden<br />

Newfinancialforum.nl/harry-van-der-zwan<br />

LENTE <strong>20</strong><strong>20</strong> <strong>NFM</strong> | 59

NEW FINANCIAL MAGAZINE<br />

Het meest inspirerende en <strong>voor</strong>uitstrevende<br />

magazine <strong>voor</strong> financieel dienstverleners<br />

Boordevol Crazy Ones, Young Ones, Innovatie,<br />

Diversiteit, Leiderschap, Taboes, Betekenis,<br />

Rendement en Pure winst<br />

Het magazine is een van de uitingen van de stichting New Financial Forum.<br />

De stichting bundelt krachten, ideeën, inspiratie en best practices van positief<br />

ingestelde mensen die gezamenlijk een bijdrage leveren aan een gezonde<br />

en gerespecteerde financiële sector. Het Forum organiseert bijeenkomsten,<br />

workshops, faciliteert dialogen, is aanjager van vernieuwing, voegt betekenis<br />

toe en is de stem van een innovatieve en betrokken financiële sector.<br />

WEES VERZEKERD VAN PURE INSPIRATIE EN BEST PRACTICES EN MELD<br />

JE AAN OP WWW.NEWFINANCIALFORUM.NL

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!