Y-mail 6 - juli 2003

Y
-mail N°6
België/Belgique
P.B.
Antwerpen-X
8/1015
P106214
INFORMATIEBLAD REGIONAAL ZIEKENHUIS JAN YPERMAN
Version française sur demande Ieper/Poperinge - jaargang 4 - juli 2003
Toelating gesloten verpakking 8/161
Afgiftekantoor Antwerpen-X
Terugzendadres: Kuiperskaai 6, 9000 Gent
Verder
in dit
blad
2 Centrale keuken
3 Scopinaro
4 Nieuwbouw
6 Tevredenheidsenquêtes
7 Toename tuberculose
8 Kanker opsporen
Y Y J
www.yperman.net
Nieuwe huisartsenkring Jan Yperman
Voor een optimale
eerstelijnszorg
> Net voor nieuwjaar werd een huisartsenkring Jan
Yperman opgericht, die 96 huisartsen uit de ruime
omgeving van Ieper en Poperinge verenigt. Voor de
juridische structuur werd geopteerd voor een
Vereniging Zonder Winstoogmerk. Deze nieuwe vzw,
die de naam 'Huisartsenkring Jan Yperman' kreeg,
wil alvast de wachtdiensten beter coördineren en
specifieke navorming organiseren. <
Met de oprichting van de vzw wordt een 17 jaar oude
droom van voorzitter dr. Gaston Delbeke realiteit. "Door
de diverse doelstellingen betekent de vzw heel wat
meer dan de loutere invulling van de wettelijke verplichting.
Vooreerst beschikken we nu eindelijk over
het gepaste juridische kader dat alle 96 huisartsen uit
de regio verenigt, met de mogelijkheid tot afvaardiging
in commissies en overlegorganen. De vzw dient ook als
centraal aanspreekpunt voor onder meer overheidsinstanties
en ziekenhuizen. Dit maakt het makkelijker
om duidelijke en eenvormige afspraken te maken.
Bijvoorbeeld over de wijze om medische dossiers door
te sturen, maar ook om gemeenschappelijke standpunten
in te nemen over medische kwesties."
Een van de eerste concrete verwezenlijkingen van de
vzw Huisartsen Jan Yperman is de centrale organisatie
van de wachtdiensten in de wijde Ieperse omgeving.
Dr. Delbeke: "Voortaan worden de voormalige aparte
wachtdiensten van Ieper, Wervik, Heuvelland,
Poperinge, Vleteren en Langemark via de vzw gecoördineerd
en op elkaar afgestemd. Een andere prioriteit van
de vzw is de bevordering van de onderlinge communicatie,
bijvoorbeeld via e-mail. De privépraktijk is nu eenmaal
inherent aan het beroep van huisarts. Dan is er
wel eens nood om de blik te verruimen over de horizon
van het eigen ‘praktijkeilandje’ heen. Een ander middel
daartoe is de organisatie van specifieke navorming.
Dergelijke samenkomsten zijn meestal ideale gelegenheden
om ervaringen uit te wisselen. Nu al werkt de vzw
mee aan een preventief hartonderzoeksproject van prof.
De Backer van UZ Gent om via familiescreening cardiale
risicoprofielen op te stellen."
Tijdens de oprichtingsvergadering verkozen de leden
een 9-koppig bestuur met een mandaat voor vier jaar.
Tot nog toe komt dit bestuur – waarin elk van de zes
wachtdiensten is vertegenwoordigd – wekelijks bijeen.
Dr. Delbeke benadrukt dat de vzw Huisartsen geen concurrentie
betekent voor de bestaande Ieperse artsenvereniging
de Koninklijke Doktersgilde Jan Yperman. "Die
organisatie richt zich tot huisartsen en specialisten en
blijft verder actief als forum waar de verschillende disciplines
elkaar kunnen ontmoeten. Uiteindelijk is de
einddoelstelling van beide verenigingen om de kwaliteit
van de regionale geneeskunde te verbeteren ten voordele
van onze patiënten."
Contact: Vzw Huisartsenkring Jan Yperman
p/a dr. Marc Leroy
Dikkebusstraat 228, 8950 Heuvelland-Dranouter
>>

2
Nieuw gezicht op MKG
Meer registreren
= meer weten
samen
sterk
VERBOND
DER VERZORGINGS-
INSTELLINGEN
Sinds 1 januari 2003 is het Jan
Ypermanziekenhuis lid van de vzw
Verbond der Verzorgingsinstellingen
(VVI). Met ruim 500 leden is het in
1938 opgerichte VVI de belangrijkste
Vlaamse koepel van private ziekenhuizen
en verzorgingsinstellingen.
Algemeen directeur Eric Luyckx:
"Het VVI heeft een drietal doelstellingen:
belangenbehartiging van de
leden, informatieverspreiding en
praktische dienstverlening. Voorts is
het VVI vertegenwoordigd in tal van
adviesorganen van de federale en
de Vlaamse overheid met betrekking
tot wetgeving, financiering en erkenning
van ziekenhuizen. Gezien de
ingewikkelde en voortdurend wijzigende
normeringen in onze sector is
het lidmaatschap van een koepelorganisatie
noodzakelijk voor het goed
functioneren van het ziekenhuis.
Aanvullend komen de directies van
de tien West-Vlaamse leden-ziekenhuizen
maandelijks bijeen in het provinciale
coördinatiecomité."
> Dr. Diane Bleus werd als MKG-arts op 1 april aangesteld
door de Raad van Beheer in het Jan Ypermanziekenhuis.
Met haar rijke ervaring in MKG neemt ze
de leiding op zich van de MKG-cel die onderdak vond
op de campus Kliniek Zwarte Zusters. <
Correcte informatie over het profiel van de patiënten
en hun aandoeningen wint steeds aan belang binnen
de gezondheidszorg, en dus ook op de campussen van
Jan Yperman. De Raad van Beheer had al eerder de
beslissing genomen om ook op dit vlak extra knowhow
binnen de muren te halen. De keuze viel op dokter
Diane Bleus. Ze neemt de leiding van de MKG-cel op
zich. Deze MKG-cel is te vinden op de eerste verdieping
van blok A op campus Kliniek Zwarte Zusters.
Dokter Bleus voltooide haar studies tot huisarts in
Centrale keuken
bedient drie
campussen
> Sinds oktober 2002 worden de drie campussen van
het Jan Ypermanziekenhuis bediend vanuit de centrale
keuken op de campus Kliniek Zwarte Zusters. De
chef zweert bij de ‘koude lijn’. <
Dr. Diane Bleus
1989. Daarna specialiseerde ze zich verder in MKG. Ze
werkte als geneesheer-coördinator in het Ziekenhuis
van Ronse, was federaal geneesheer-inspecteur MKG en
erkend als geneesheer in het Ministerie van de Vlaamse
Gemeenschap.
Gesteund door deze ruime ervaring legt dokter Bleus
zich toe op het hele MKG-gebeuren in het Jan Ypermanziekenhuis
– registratie, codering, evaluatie.
Dr. Bleus: "Een correcte registratie is in de ziekenhuiswereld
onmisbaar geworden. De top van het ziekenhuis
heeft die gegevens nodig om beleidskeuzes te maken.
Als bijvoorbeeld zou blijken dat kanker in grotere mate
voorkomt, moeten we onze oncologische zorgprogramma’s
verder uitbouwen. In die zin is mijn eerste doel
het optimaliseren van de registratie."
Y Y J
Op de campus 'Kliniek Zwarte Zusters' wordt al sedert
april 1998 gekookt volgens het grootkeukenprincipe
van de koude lijn. Sinds april 2000 worden de maaltijden
vanuit deze campus met een lichte vrachtwagen
vervoerd naar de campus OLV. En vanaf 1 oktober 2002
worden nu ook de maaltijden voor de campus
Mariaziekenhuis centraal bereid en nadien vervoerd.
José Depuydt, departementshoofd Hotelwezen:
"Ontkoppeld koken of koken volgens het principe van
de koude lijn, betekent dat de maaltijden vooraf worden
klaargemaakt. Concreet wordt er op maandag, dinsdag,
donderdag en vrijdag gekookt, in principe voor de
twee volgende dagen. De bereide maaltijden worden in
maximum 2 uren afgekoeld tot zo’n 2°C en bij die temperatuur
gestockeerd. Een dergelijke snelle koeling
belet dat bacteriën zich zouden ontwikkelen en zorgt
dat de voedingsbestanddelen beter bewaard blijven
doordat het voedsel niet blijft nasudderen."
Op de dag zelf worden de maaltijden koud geschikt op
de individuele borden en dienbladen en vervoerd naar
de diverse campussen per koelwagen. Pas kort voor de
effectieve opdiening, worden ze op de afdelingen zelf
in speciale mobiele units opgewarmd met warme lucht.
Elke unit bevat 30 dienbladen. Niet alleen laat dit
systeem een flexibele bediening toe, het waarborgt ook
dat het eten voldoende warm (minstens 65°C) wordt
opgediend.
José Depuydt: "Niets dan voordelen dus. Alleen moeten
de patiënten soms nog wennen aan het idee dat ze
vandaag de maaltijden voor morgen moeten bestellen."
De centrale keuken op de campus Kliniek Zwarte
Zusters beschikt over 40 medewerkers en heeft een
capaciteit tot 1.000 maaltijden.

Tweede grootste
Scopinaro-centrum
Dr. Van Krunckelsven
Scopinaro
> Bij ernstige obesitas of zwaarlijvigheid biedt soms enkel
de Scopinaro-ingreep uitkomst. Het Jan Ypermanziekenhuis
geniet terzake een grote faam tot ver buiten
de Ieperse regio en is met ruim 100 operaties
per jaar het tweede Scopinaro-centrum van het
land. <
Officieel heet de ingreep ‘biliopancreatische diversie’
maar de meer gangbare naam is Scopinaro, naar de
Italiaanse chirurg uit Genua die de operatie 20 jaar
geleden introduceerde.
Dr. Van Krunckelsven: "De maaginhoud wordt verkleind
tot 100 à 150 ml en de aansluiting van het
darmstelsel wordt gewijzigd. Het gevolg is verminderde
zuurproductie en voor de voedingsstoffen een kortere
absorptieafstand van zo’n 50 cm. Om nadien galstenen
te voorkomen wordt ook de galblaas preventief verwijderd.
Scopinaro gaat dus om een behoorlijk ingrijpende
operatie die niet lichtzinnig wordt toegepast."
Om voor een operatie in aanmerking te komen moet de
patiënt een ‘Body Mass Index’ ( gewicht in kg/(lengte
m) 2 ) hebben van minstens 40. Een BMI tussen 35 en 40
kan de ingreep rechtvaardigen indien de obesitas gepaard
gaat met andere klachten zoals hart-, long- of
rugproblemen, een hoge bloeddruk of suikerziekte.
Dr. Van Krunckelsven: "In die gevallen wordt soms
ook een ‘duodenal switch’ toegepast, een iets minder
invasieve Scopinaro-variant."
Zo’n 15 jaar geleden werd Scopinaro voor het eerst in
België uitgevoerd in het Antwerpse, bijna 9 jaar geleden
in het Ieperse. Sindsdien groeide het Jan Ypermanziekenhuis
met jaarlijks ruim honderd ingrepen uit tot
‘s lands tweede Scopinaro-centrum. In die periode evolueerde
de operatieduur van vier uur vroeger tot zo’n
anderhalf uur nu.
Dr. Van Krunckelsven: "De snel groeiende vraag komt
onder meer doordat Scopinaro de enige ingreep is waarbij
de patiënt gegarandeerd afvalt en toch normaal kan
blijven eten. Dat is bijvoorbeeld niet het geval bij het
steken van een ring, die de maagtoegang vernauwt.
Vaak gaat men dan een ander eetpatroon hanteren met
meer vloeibaar en suikerrijk voedsel. Bij Scopinaro is de
werking veeleer gebaseerd op de verminderde opname
van voedingsstoffen door het darmstelsel. Een gevolg is
wel dat men het vitaminepeil blijvend goed moet opvolgen
en dat er een neiging is tot lossere stoelgang. Het
gezegde dat de patiënt vaak met diarree krijgt af te
rekenen, klopt niet, op voorwaarde dat men gevarieerd
eet zonder al te veel vet. Wat trouwens voor iedereen
een basisprincipe van gezonde voeding moet zijn."
Dat obesitas een toenemend probleem wordt in onze
maatschappij, bleek ook vorige zomer op een congres in
het Braziliaanse Sao Paulo. Daar mocht Dr. Van
Krunckelsven zijn goede resultaten toelichten voor de
Internationale Federatie van Obesitas-chirurgie. 15 jaar
geleden waren er op een dergelijk congres amper 15
deelnemers, vorig jaar 5.000!
Op rust
DR. W. GRYSPEERDT
In 1969 was dokter Gryspeerdt de
allereerste gynaecoloog die in het
Mariaziekenhuis van Poperinge aan
de slag ging. Zijn carrière bracht
hem tot hoofdgeneesheer en lid van
de medische raad van het Mariaziekenhuis.
Hij bouwde eerst binnen
Poperinge en later samen met de
campussen van Ieper een associatie
uit. Ook opleiding en bijscholing lagen
in zijn interesseveld; dokter
Gryspeerdt werd zowel hoofdstagemeester
als accrediteringsverantwoordelijke.
Die laatste functie zal
hij trouwens blijven uitoefenen, ook
na zijn oppensioenstelling. Dr. Gryspeerdt
blijft een eigen praktijk behouden,
maar wil vooral meer tijd
vrijmaken om te schilderen en te
beeldhouwen.
Een jaartje
meer
Schoonheidsverzorging kankerpatiënten
Look good, feel better
> Tijdens de gratis ‘Look Good Feel Better’-namiddagen
in het Jan Ypermanziekenhuis maken kankerpatiënten
kennis met aangepaste huidverzorging en specifieke
make-up. Niet enkel de zichtbare resultaten
mogen gezien worden. <
Kanker krijgen is sowieso een zware opdoffer. Bovendien
is ook de behandeling met chemotherapie een
beproeving. De uiterlijke nevenverschijnselen (haaruitval,
droge huid, pigmentvlekken,...) zijn voor de
meeste patiënten ook psychisch extra belastend.
Daarom organiseert de Vlaamse Liga tegen Kanker namiddagen
waarin kankerpatiënten kennismaken met
basisprincipes van een aangepaste huidverzorging en
specifieke make-up.
Sociaal verpleegkundige Mieke Staelens: "Het gaat
niet om theoretische lessen, noch om verkoopnamiddagen
want er worden geen producten verkocht. Hoewel
er vaak spontaan persoonlijke tips uitgewisseld worden,
is dit eigenlijk ook geen zelfhulpgroep. In kleine
groepjes van maximaal 8 deelnemers gaat iedereen met
een eigen set aan de slag met de hulp van de begeleidende
schoonheidsspecialiste." Ook advies over de
keuze van haarprothese, haarbanden en sjaals komt
aan bod. Mieke Staelens: "Door zelf hun uiterlijk onder
handen te kunnen nemen, krijgen de patiënten het
gevoel weer vat te krijgen op hun leven. Dit werkt
positief op het zelfbeeld waardoor men zich opnieuw
gemakkelijker onder de mensen begeeft. Het programma
heeft dan ook zijn naam niet gestolen."
De ‘Look Good Feel Better’-sessies in het Jan Ypermanziekenhuis
vinden plaats op Campus Kliniek Zwarte
Zusters aan de Rijselsestraat 85 te Ieper (Blok A, vergaderzaal
1ste verdieping). In 2003 zijn er nog sessies op
4 september en 4 december.
Informatie en inschrijvingen:
057/22 54 47 (Mieke Staelens).
DR. H. SCHOTTE
Dokter Schotte, die sinds oktober
1968 aan het hoofd staat van de
pediatrie op de campus Onze Lieve
Vrouweziekenhuis, heeft weliswaar
de pensioenleeftijd bereikt, maar
blijft op vraag van zijn collega's nog
in functie tot 30 april 2004. Ook in
zijn privé-praktijk blijft hij actief.
De voorbije 35 jaar heeft dokter
Schotte de pediatrie binnen het ziekenhuis
continu uitgebreid en versterkt.
De dienst heeft een afdeling
voor prematuren en kan bogen op
specialismen zoals echografie, neurologie,
gastro-enterologie en slaaponderzoek.
Op het vlak van oncologie
worden forse resultaten behaald,
onder meer dankzij de samenwerking
met het team in Gent.
Y
Y J
3

4
Veilig op
bouwwerf
Nieuwbouw
Eerst het graafwerk
Een KB van 25 januari 2001 verplicht
iedere bouwheer om vanaf 1
mei 2001 een veiligheidscoördinator
in dienst te nemen. Zijn taak bestaat
o.a. in het nemen van maatregelen
zodat enkel bevoegd personeel op
de werf toegelaten wordt, organisatie
van de samenwerking van alle
aannemers en controle op correcte
toepassing van werkprocedures. Dit
alles om ongevallen tijdens bouwwerken
te vermijden.
Nick Janssens van het studiebureau
Boeckx en Partners zorgt voor de
administratieve afhandeling van de
diverse veiligheidsaspecten en is de
eindverantwoordelijke voor de veiligheid.
Gezien zijn ervaring als werfleider,
onder meer bij de bouw van
het rusthuis ‘Wintershove’ te
Vlamertinge, neemt voor de Technische
Dienst Jef Eeckhout die functie
waar voor de eigenlijke werfactiviteiten.
"Mijn taak bestaat uit toezicht
houden op de veilige uitvoering
van de werkzaamheden op de werf
zelf. Daartoe zijn er onder meer
Y Y J
wekelijkse veiligheidsvergaderingen
met de aannemers. Ook tijdens zogenoemde
coördinatiestructuurvergaderingen,
die op regelmatige basis
worden gehouden om de diverse
onderaannemers optimaal te laten
samenwerken, worden afspraken inzake
veiligheid gemaakt."
> Wie recent op de campus O.-L.-Vrouw te Sint-Jan
moest zijn, kon niet naast de drukke bouwactiviteiten
kijken. In november 2002 gingen de grondwerken
van het 28.000 m 2 grote nieuwbouwproject
goed en wel van start. Daarmee is meteen ook de
‘eerste steen’ gelegd van de derde en laatste fase
van de fusie in het Jan Ypermanziekenhuis. Als alles
volgens plan verloopt, is de ruwbouw tegen eind
2004 klaar, de volledige inrichting en technische uitrusting
eind 2007. <
Eerst nog even de voorgeschiedenis. Als gevolg van de
fusiewetgeving en de overheidsfinanciering worden
fusieziekenhuizen praktisch verplicht hun activiteiten
op één campus te concentreren. Concreet voor het Jan
Ypermanziekenhuis betekent dat in 2007 de sluiting
van de campus Zwarte Zusters, de omvorming van het
Poperingse Mariaziekenhuis tot polikliniek en dagziekenhuis
en de uitbouw van de campus O.-L.-Vrouw. Een
‘masterplan’ voorziet daartoe twee opeenvolgende projecten.
Bouwcoördinator Rik Persyn: "Project 1 omvat een
dubbele nieuwbouw. Enerzijds een Y-vormige beddenvleugel
met keuken in de kelderverdieping, consultaties
en polikliniek op de gelijkvloers, vijf etages van telkens
60 bedden en een technische dakruimte met airconditioning-
en verwarmingsinstallatie. Anderzijds een
medisch-technisch gebouw met apotheek in de kelder,
spoedafdeling en radiologie op gelijkvloers, intensieve
zorgen en laboratorium op de eerste en operatiekwartier
op de tweede verdieping. Project 2 nadien behelst
de renovatie van de bestaande gebouwen. Als tegen
2010 ook dat voltooid is, zal de campus in totaal 530
bedden tellen, waarvan 90 dagziekenhuisbedden."
Voorlopig is dat nog (verre) toekomstmuziek, momenteel
klinken vooral ruwbouwgeluiden. Na het verkrijgen
van de bouwvergunning en de opmaak van het vereiste
mobiliteitsplan kon hoofdaannemer Van Laere nv uit
Zwijndrecht op 2 november 2002 de werken officieel
aanvatten.
Rik Persyn: "Na de werfinrichting met voorzieningen
als sanitair, telefoon, elektriciteit en verlichting volgde
de afbraak van vleugel Zuid. De daar gehuisveste interne
verpleegafdeling D2 vond al in mei 2002 voorlopig
onderdak in bouwmodules vooraan de campus. Ook
werd er een werftoegang via de Pilkemseweg aangelegd
die nadien de toegangsweg wordt voor leveranciers en
Jef Eeckhout

spoedgevallen en ook zal leiden naar de toekomstige
parking voor artsen en medewerkers.
De bestaande bezoekersparking aan de Briekestraat
kan dan uitbreiden van 250 naar 400
plaatsen." Tijdens de daaropvolgende grondwerken
wordt het terrein tot vijf meter diep
afgegraven, goed voor een verplaatsing van
70.000 m 3 aarde.
Veiligheidscoördinator werf Jef Eeckhout:
"Deze klus was tegen het jaareinde voor één
derde geklaard. Daarbij werd ook de bestaande
riolering omgelegd om de huidige afvoer van
afvalwater te blijven verzekeren. Toen werd
ook begonnen met de realisatie van een 160m
lange wand die het bestaande gebouw stut.
Daartoe werden tot 8 m diepe gaten met een
diameter van 40 cm geboord en volgestort met
beton. Deze aaneenschakeling van betonnen
‘palen’ doet na de werken meteen dienst als
kelderwand. Voorts werd een bufferput gegraven
voor tijdelijke opslag van regenwater
dat dienst doet als brandbluswater. Daarnaast
is een opslagput voorzien van 700.000 liter
voor helder regenwater dat zal worden
gebruikt voor het doorspoelen van toiletten."
Hoe zorgvuldig de planning ook gebeurt, elke
bouwwerf krijgt vroeg of laat af te rekenen
met onvoorziene omstandigheden.
Rik Persyn: "Met de hevige regenval tijdens
de eindejaarsperiode liep een deel van de
bouwput onder, gelukkig zonder veel erg.
Halfweg januari 2003 verscheen dan de eerste
van drie torenkranen op het terrein en begon
men in februari de funderingspalen te boren.
De ankers gaan tot 13 meter diep in de onderliggende
kleilaag. Jan Yperman zal dus stevig
in zijn schoenen staan." Wordt vervolgd.
Rijselsestraat klaar
tegen de zomer
> De bouwput in de Rijselsestraat zou – als
alles volgens plan verloopt – gedicht zijn in
juli 2003. In afwachting duidt bewegwijzering
de gemakkelijkste weg van en naar
Campus Zwarte Zusters en de radiologie in
de Klaverstraat aan. <
De volledige heraanleg van de Rijselsestraat en
de radiologie in de Klaverstraat, met inbegrip
van nieuwe riolen en nutsvoorzieningen,
sleept al anderhalf jaar aan. Patiënten en
bezoekers op weg naar en van Campus Zwarte
Zusters en de radiologie in de Klaverstraat
raken daarbij soms het noorden kwijt.
Vooral wie vanuit de richting Rijselse poort
komt, ondervindt nogal wat hinder. Gelukkig
is het spreekwoordelijke einde van de tunnel
in zicht. Als alles volgens plan verloopt, zouden
de werkzaamheden – en dus ook de verkeershinder
– eind juli 2003 achter de rug
moeten zijn. In afwachting wijst speciaal aangebrachte
signalisatie de goede weg.
– De werken zijn vandaag in hun laatste fase.
De doorgang onder de Rijselse poort is
onderbroken. Maar via de Grote Markt is KZZ
opnieuw goed bereikbaar langs het vernieuwde
deel van de Rijselsestraat.
Ook voor het bereiken van de radiologie in de
Klaverstraat volgt u best de bordjes die ter
hoogte van de omleiding zijn aangebracht.
5

6
Website
ORG WORDT NET
De website van het Regionaal
Ziekenhuis Jan Yperman heeft een
nieuwe naam: www.yperman.net.
De .org werd vervangen door .net.
Op deze website kan u het organigram
raadplegen via de knop ‘organisatie’
en alle gegevens terugvinden
rond raadplegingen en bezoekuren.
SOEPELER
BRUGPENSIOEN
In de ziekenhuiswereld kan een personeelslid
op brugpensioen gaan op
58 jaar. Ter gelegenheid van de herstructurering
werd in het Jan Ypermanziekenhuis
met de syndicale
organisaties onderhandeld over een
sociaal plan. Dat bepaalt o.a. dat de
leeftijd voor brugpensioen in de periode
01.08.2002 tot 31.07.2004
verlaagd wordt tot 55 jaar.
Op brugpensioen gaan is een vrije
keuze van de werknemer, want het
Jan Ypermanziekenhuis wil zijn ervaren
medewerkers zo lang mogelijk
behouden. Vandaar dat 50-ers ook
kunnen kiezen voor het nemen van
tijdskrediet: half-time werken met
behoud van de pensioenrechten.
Inmiddels gaven in totaal reeds 34
medewerkers te kennen van deze
mogelijkheid tot brugpensioen gebruik
te willen maken.
Y Y J
Tevredenheidsenquêtes
Het zegje van
de patiënt
> Om de dienstverlening nog te verbeteren, polst het
Jan Ypermanziekenhuis permanent de tevredenheid
van de patiënten. In aanvulling van het bestaande
enquêteformulier in de onthaalbrochure, bestaan
sinds eind vorig jaar nog twee andere systemen om
de mening van de patiënten te vernemen. <
Het kwaliteitsdecreet van 1998 legt elk ziekenhuis drie
verplichte metingen op: geneesmiddelendistributie, ziekenhuisinfecties
en patiëntentevredenheid. Voor dit
laatste bevat de onthaalbrochure, die iedere patiënt bij
de opname ontvangt, een enquêteformulier. Om meerdere
redenen is de respons hierop laag.
Kwaliteitscoördinator Eddy Delporte: "Gemiddeld vult
slechts zo’n 5% van de patiënten dat formulier in,
waarvan een aanzienlijk deel afkomstig is van de materniteit.
Andere patiënten zijn vaak te ziek om dit in
te vullen en bij ontslag wil men zo snel mogelijk naar
huis." Een oplossing werd gezocht en gevonden in een
bestaand bevragingssysteem van het regionale kwaliteitsoverlegcomité
bestaande uit enkele West-Vlaamse
ziekenhuizen en waartoe het Jan Ypermanziekenhuis
sinds november 2002 behoort.
Eddy Delporte: "De verantwoordelijke verpleegkundige
overhandigt persoonlijk een vier pagina’s tellend enquêteformulier
met een gemotiveerde uitleg. Via een
50-tal vragen wordt gepolst naar alle aspecten van het
ziekenhuisverblijf, vanaf de opname tot en met het
ontslag. Dat gaat van de snelheid waarmee op een beloproep
is gereageerd, over de kwaliteit van de maaltijden
tot de informatie die je als patiënt krijgt van de
artsen. Om alles te kunnen verwerken wordt dit
systeem driemaal per jaar gedurende zes weken toegepast.
De eerste keer eind 2002 leverde meteen 740
ingevulde formulieren op of 55% van het totaal, ruim
tienmaal meer dan voordien. Sommige diensten haalden
zelfs 90%. Uit de resultatenverwerking blijkt over
het algemeen een grote tevredenheid, met een score
boven de 90%. De eventuele minpuntjes gingen meestal
over tijdsdruk bij het verplegend personeel en informatiegebrek
bij de behandeling. Na evaluatie werkt elke
afdeling een actiepunt uit dat voor verbetering vatbaar
is."
Omdat dit systeem niet permanent is, vult nog een
andere actieve bevragingsvorm het aan. Daarbij bezoekt
de kwaliteitscoördinator wekelijks een twintigtal lukraak
gekozen patiënten, verspreid over alle campussen.
Eddy Delporte: "Patiënten zijn altijd blij iemand te zien
om hun verhaal tegen te doen. De resultaten van deze
gesprekken worden, samen met die van de enquête uit
de onthaalbrochure, verwerkt in een maandelijks directierapport.
Op basis daarvan kan zonodig de dienstverlening
aangepast worden."
Volledigheidshalve vermelden we nog dat naast de drie
metingen die door het kwaliteitsdecreet worden opgelegd,
het Jan Ypermanziekenhuis ook nog vrijwillig
onderzoek voert naar de kwaliteit van het dagziekenhuis
en inzake decubitus (doorligwonden).

Toename tuberculose
Waakzaamheid geen
overbodige luxe
> Tuberculose of TBC wordt meestal geassocieerd
met onhygiënische 19de-eeuwse toestanden
in armoedige beluiken. TBC steekt
sinds kort weer vaker de kop op. De atypische
symptomen en lange geneesperiode
maken extra waakzaamheid aangewezen. <
Sinds de ontdekking van afdoende geneesmiddelen
(tuberculostatica) daalde het aantal TBCgevallen
voortdurend tot zo’n 10 nieuwe patiënten
per 100.000 inwoners eind de jaren
1990. Dr. Inès Malysse en dr. Greet Bral van de
afdeling Longziekten stellen echter opnieuw
vaker TBC-diagnoses.
Dr. Malysse: "Sinds enkele jaren is de dalende
trend gestopt. Er zijn meerdere redenen mogelijk.
Er is de toename van de bejaardenpopulatie
met automatisch een verminderde weerstand,
net als bij AIDS-patiënten. Maar we
stellen ook een toename vast bij jongere,
actieve mensen, onder meer door het maken
van verre reizen." Tuberculose wordt veroorzaakt
door de 'Mycobacterie tuberculosis' en
veroorzaakt excavaties in de longen. Doordat
longen gevoelloos zijn, krijgt de ziekte de
kans een tijdlang te sluimeren.
Dr. Bral: "Meestal komen de patiënten pas na
3 maanden op consultatie. Bovendien zijn de
klachten nogal atypisch zoals lusteloosheid en
vermoeidheid. Het ligt niet voor de hand om
met die gegevens direct aan TBC te denken."
TBC is uiterst besmettelijk en kan reeds gewoon
via ademhaling overgedragen worden. Er
gelden dan ook strenge maatregelen. Zo kan
een ziekenhuiskamer met een acute TBC-patiënt
slechts gemaskerd en via een steriele
sluis worden betreden.
Dr. Malysse: "Alle verpleegkundigen krijgen
jaarlijks sowieso een screening met een herhaling
na elk acuut geval. Bij elke bewezen positieve
cultuur geldt de meldingsplicht bij de
provinciale gezondheidsinspectiedienst. Bovendien
moeten alle personen waarmee de patiënt
in contact kwam, opgespoord en getest worden.
Geen eenvoudige operatie. Gelukkig zorgt
de Vlaamse Vereniging voor Respiratoire
Gezondheidszorg en Tuberculosebestrijding
voor de coördinatie en logistieke ondersteuning."
Hoe ernstig ook, de ziekte is gelukkig
perfect te genezen met geneesmiddelen.
Dr. Bral: "De behandeling duurt maar liefst
negen maanden en vergt veel discipline van de
patiënt. Al bij al redenen genoeg om extra
alert te zijn, al is paniek nergens voor nodig."
Dr. Malysse benadrukt dat stigmatisering eveneens
misplaatst is. "De Mycobacterie tuberculosis
gedijt weliswaar goed in donkere en vochtige
ruimtes, maar eigenlijk kan iedereen overal
besmet raken. Het gaat echt niet alleen om
sociale gevallen in krotwoningen."
Radiologie Klaverstraat
Borstkankerscreening
klein maar
fijn
> De borstkankerscreening die de overheid organiseerde,
wordt in de regio Ieper-Poperinge goed opgevolgd.
Daarbij vormt de radiologie-antenne in de
Ieperse Klaverstraat een steeds bekender adres. Ook
voor alle andere courante medische beeldvorming
kan men in de Klaverstraat terecht. <
Ruim tien jaar geleden startte radioloog Hoste met een
privécentrum aan de Klaverstraat, vlakbij campus
Zwarte Zusters. Inmiddels fungeert dit kleinschalige
maar goed uitgeruste radiologiecentrum als extra
antenne van het Jan Ypermanziekenhuis in het centrum
van Ieper. Dr. Katrien Goemaere, radiologe:
"Men kan voor een breed dienstenpakket hier terecht.
Van de standaard radiologie over mammografie tot
echografie met inbegrip van kleurendoppler, onder meer
voor bloedvatenonderzoek."
In principe wordt in de Klaverstraat gewerkt op afspraak,
maar die kan de dag zelf gemaakt worden en er
is meestal zelfs ruimte voor dringende zaken tussendoor.
"De kleinschaligheid en de korte wachttijden maken
alles wat persoonlijker en aangenaam. Door de rotatie
van de aanwezige artsen, kunnen patiënten er
ook een afspraak maken met de radioloog van hun
voorkeur. Zeker inzake mammografie wordt dit erg op
prijs gesteld." De radiologie Klaverstraat is ook ingeschakeld
in het gratis borstscreeningsprogramma.
Dr. Goemaere: "Uit de evaluatie van de Vlaamse overheid
na het eerste jaar blijkt dat de regio Ieper-
Poperinge erg goed scoort qua opkomst. Omdat het bij
borstkankers vaak over erg kleine letsels gaat, gebeurt
er altijd een tweede lezing in het Centrum voor
Vroegtijdige Opsporing van Borstkanker te Brugge. Bij
twijfel volgt er zelfs een derde lezing in de KU Leuven.
Maar ook buiten dit overheidsprogramma organiseren
we sowieso een tweede lezing met collega-radiologen
van het Jan Ypermanziekenhuis."
Openingsuren Radiologie Klaverstraat
De 'radiologie Klaverstraat' is alle dagen geopend uitgezonderd
de donderdagnamiddag. Er zijn tevens consultaties
op zaterdagvoormiddag. Nieuw is dat er nu
ook op woensdagnamiddag consultaties zijn.
Radiologisch Kabinet Klaverstraat
Tel. 057 21 64 49 – Fax 057 21 67 46
Klaverstraat 1 – 8900 Ieper
INTENSIEVE ZORGEN
POPERINGE
Op de campus Mariaziekenhuis te
Poperinge kregen de 'Intensieve Zorgen'
een andere locatie toegewezen.
Deze belangrijke dienst, die momenteel
minder geïsoleerd is, vindt men
nu vooraan, in de buurt van de klassieke
verpleegafdelingen. Anne-Mie
Aellemeersch, verpleegkundig verantwoordelijke
Intensieve Zorgen:
"Na de inkrimping met drie bedden
kan verder optimaal gebruik worden
gemaakt van de beschikbare middelen
en medewerkers. Daardoor blijven
we in staat een 24/24 uur opvolging
te verzekeren voor zowel
post-operatieve als cardiologische
patiënten."
Y Y J
7

8
Sentinel-procedure
Kanker opsporen
Nieuw
gezicht
VOORBODE PIJNKLINIEK
Op 1 november 2002 vervoegde dr.
Gregory Liers als anesthesist het
artsenteam van het Jan Ypermanziekenhuis.
Na zijn studies geneeskunde
bekwaamde hij zich onder
meer in chronische pijntherapie in
het Academisch Ziekenhuis te Rotterdam.
Nog in Nederland deed hij
> Om eventuele uitzaaiingen van tumoren op te sporen
worden lymfeklieren verwijderd en onderzocht.
Voor bepaalde soorten tumoren volstaat het één of
enkele zogenoemde ‘poortwachterklieren’ in de
dichtste buurt van het oorspronkelijke carcinoom te
verwijderen in de plaats van (bijna) alle klieren in de
ruime omgeving. Deze minder invasieve sentinelprocedure
wordt opnieuw toegepast dankzij uiterst
nauwkeurige radio-isotopietechnieken. <
Uitzaaiingen van kanker worden verspreid via de
bloedbanen of via het lymfesysteem. De sentineltechniek
gaat uit van het idee dat de uitzaaiing daarbij
een bepaalde ‘route’ volgt via één of twee dichtstbijgelegen
lymfeklieren vooraleer verder uit te zaaien.
Deze klieren vervullen dan de functie van ‘poortwachters’
of naar het Engels ‘sentinels’.
ervaring op in het thorax-centrum
van het bekende Sophia Kinderziekenhuis,
eveneens in Rotterdam.
In België deed dr. Liers twee jaar
werkervaring op in de spoedgevallendienst
en het MUG-team van het
ziekenhuis te Lommel-Neerpelt. Hij
behaalde het brevet acute geneeskunde
en een bijkomende bekwaming
in biomedische en klinische ingenieurstechnieken.
Dr. Liers is momenteel
vooral actief in het operatiekwartier
en de afdeling intensieve
zorgen. Gezien zijn specifieke ervaring
in bestrijding van chronische
pijnen en het feit dat hij graag multidisciplinair
werkt, is het de bedoeling
dat hij binnenkort de pijnkliniek
in het Jan Ypermanziekenhuis opstart.
Meer informatie hierover leest
u in een volgende editie van Y-mail.
Y Y J
Y-mail is het tijdschrift van het
Regionaal Ziekenhuis Jan Yperman.
Briekestraat 12 - 8900 Ieper
Tel. 057 22 31 11
Fax 057 22 34 08
V.u.: Eric Luyckx
Bladcoördinatie: Jan Blontrock
(jan.blontrock@yperman.net)
Y-mail wordt verzorgd door
F2 communicatie
Tel. 09 265 97 20
contact@f-twee.be
Dr. Van Krunckelsven van de associatie chirurgie:
"Als deze zogenoemde ‘poortwachterklieren’ of sentinels
onaangetast blijken, mag men redelijkerwijze veronderstellen
dat de tumor niet uitgezaaid is en kan
men de invasieve chirurgie tot een minimum beperken.
Het principe is niet nieuw. Om de bewuste klieren
op te sporen, werd vroeger blauwe kleurstof ingespoten.
De nadien blauwgekleurde klier was dan 'de sentinel'.
Omdat het systeem niet nauwkeurig genoeg
werkte, verdween het in het vergeethoekje om dankzij
de ontwikkeling van de radio-isotopie sinds enkele
jaren opnieuw toegepast te worden. Nu kan men
immers tot op de millimeter nauwkeurig de poortwachterklieren
opsporen."
Gynaecoloog dr. Verhulst van de associatie gynaecologie,
die de techniek toepast bij borstkanker, licht de
procedure toe. "De radio-isotopist, dr. Degroof, injecteert
een microdosis van het radioactieve technesium
in de tumoromgeving. Na een drietal uren wordt een
foto van de radioactiviteit genomen om de ‘hot spot’
grofweg te lokaliseren. Vier tot zes uur na de inspuiting
vindt dan de eigenlijke operatie plaats waarbij
een gammadetector – soort mini-geigerteller – de
effectieve poortwachterklieren opspoort. Na verwijdering
worden die onmiddellijk door de anatomopatholoog
aan een vriescoupeonderzoek onderworpen."
Dr. Van Krunckelsven: "De voordelen zijn logisch. De
ingreep is minder uitgebreid en verminkend. Soms is
een snede van 1 cm al voldoende. Door het sparen van
zoveel mogelijk lymfeklieren blijft de drainerende werking
intact zodat er nadien geen gevaar is voor
oedeem zoals bijvoorbeeld een gezwollen arm. De hospitalisatieperiode
wordt gehalveerd." De techniek
wordt voorlopig vooral toegepast bij borst- en huidkanker.
Hoe veelbelovend ook, toch biedt de sentinelprocedure
nog geen volkomen uitsluitsel.
Zo kan momenteel 90% van de borstkankers borstsparend
geopereerd worden. De sentinel-procedure
past volledig in deze visie. Toch is de techniek nog
niet helemaal waterdicht. Valse negatieve resultaten
werden aangetoond in tot 40% van de gevallen. Om
echt zeker te zijn, voorziet het Jan Yperman-protocol
inzake borsttumoren daarom nog in een aanvullende
okseluitruiming. Met deze sentinel-procedure wil men
voldoende diagnostische ervaring opdoen om de juistheid
van de sentinel-diagnose op 95% te brengen.
Dr. Verhulst: "Eens we deze aan zekerheid grenzende
waarschijnlijkheid bereiken, kunnen we in de toekomst
zowel borst- als okselsparend werken. En dit
zonder inbreuk te plegen op de informatie over de
vorderingsstaat en prognose van de ziekte en zonder
de overlevingskansen aan te tasten."
Dr. Van Krunckelsven: "Bij bepaalde huidkankers passen
we de techniek nu al exclusief toe. Bij wijze van
wetenschappelijk onderzoek experimenteert men nu
ook al bij andere carcinomen als maag- en dikkedarmtumoren.
In de toekomst zal sentinel dus nog aan
belang winnen."