27. Hoger beroepsonderwijs in 2030_ vier toekomstscenario's

Deel V Toekomstscenario’s voor het hoger beroepsonderwijs
nieuwe producten of het benoemen van nieuwe markten. Dit deel van de
arbeidsmarkt wordt tegenwoordig ook wel aangeduid als de ‘intuïtieberoepen’.
Het onderwijsaanbod is zich bewust van deze verschuiving en heeft de wijze
waarop onderwijs wordt gegeven, aan dit inzicht aangepast. Daardoor is een
geheel herziene didactische aanpak ontstaan die het creatieve deel van de
hersenen veel beter stimuleert.
Het andere deel van de arbeidsmarkt, dat niet (geheel) is overgenomen
door technologisch vernuft, bestrijkt de mens- en emotiegerichte beroepen
waarbij menselijke interactie en empathie van belang zijn, zoals onder meer
de (ouderen)zorg, begeleiding en coaching en het ondergaan van ervaringen
en beleving, zoals survivaltochten. En hoewel kunstmatige intelligentie niet
meer in deze beroepen is weg te denken, en het soms lijkt alsof ons brein
is afgepakt, blijkt het vermogen om zaken te kunnen wegen toch nog een
subliem menselijke vaardigheid. Nog geen enkele computer is in staat om
bijvoorbeeld tijdens een gesprek of een behandeling aan de lichaamstaal van
een patiënt of cliënt af te lezen of de werkwijze en de interactie gewaardeerd
worden en aanslaan. Met kunstmatige intelligentie kan dit wel achteraf
worden gedaan, maar niet op het moment zelf. En dat is bijvoorbeeld in veel
zorg- en coachingstrajecten vaak nog zeer essentieel.
Het onderwijs heeft door deze ontwikkelingen een enorme verandering
ondergaan en is nauwelijks meer herkenbaar ten opzichte van 10 jaar geleden.
En dat was overigens zeker niet altijd een zelfgemaakte keuze. Het werd
eerder afgedwongen door externe veranderingen. Het aanbod van onderwijs,
in vele gedaanten afkomstig van over de gehele wereld, is enorm. Vele
platforms kunnen daarvoor gebruikt worden. En omdat taal voor kunstmatige
intelligentie geen knelpunt meer is, doet de herkomst van wat aangeboden
wordt er niet meer toe.
Door de inzet van kunstmatige intelligentie wordt er ook anders omgegaan
met de grote maatschappelijke vraagstukken, de wicked problems. Of
het nu over klimaat, biodiversiteit, eerlijke verdeling van grondstoffen of
circulariteit gaat, met kunstmatige intelligentie worden deze vraagstukken
vierdimensionaal bekeken. Nieuwe verbanden, andersoortige oplossingen
en kansrijke mogelijkheden komen misschien niet dagelijks, maar in ieder
geval wel zeer regelmatig op. Vierjarige opleidingen zijn in feite onbruikbaar
geworden. Aanpassingen van het curriculum kunnen deze nieuwe inzichten
niet meer volgen. Kortlopende cursussen zijn veel effectiever gebleken om nog
46