27. Hoger beroepsonderwijs in 2030_ vier toekomstscenario's

Deel V Toekomstscenario’s voor het hoger beroepsonderwijs
Dit veroorzaakt een rijkdom aan oplossingsmogelijkheden die, ongeacht of
het nu over het milieu, economische vraagstukken of het menselijk brein
gaat, tot vruchtbare resultaten leidt. AI heeft desondanks nog wel moeite om
zaken die in de context spelen, maar waartussen het verband nog niet gelegd
is, te begrijpen. Vreemd genoeg heeft het menselijk brein hier juist meer
mogelijkheden voor. Dit maakt dat onderwijs waarin juist die ‘onbekende’
context wordt meegenomen, een toegevoegde waarde kent.
Het onderwijs kende door de opkomst van AI, platforms en sterke concurrentie
een sterke noodzaak om te specialiseren of in niches te duiken. Maar
gelijktijdig gaf dat ook een boost aan de kwaliteit van wat werd aangeboden.
Dit gekoppeld aan de mogelijkheid om een student op maat te bedienen,
biedt mogelijkheden om een persoonlijke band te creëren waardoor vaak
een levenslange relatie blijft bestaan. Marketing is daarom ook niet meer op
doelgroepen gericht, maar op afzonderlijke personen: one-to-one education.
Gevoel voor onderzoek is belangrijker dan het hebben van veel kennis. Veel
kennis is snel verouderd of wordt veel slimmer en beter opgepakt door
AI-systemen. Maar onderzoek, en dan vooral het scheppende onderzoek, is
blijvend van belang om overeind te blijven in de maatschappij. Goede en
vernieuwende onderzoekers hebben ook status behouden, zoals dat vroeger
ook was.
Er is een soort apathie ontstaan over wat onderwijs eigenlijk nog kan
toevoegen aan de overheersende werking van AI. Met enige regelmaat
worden goed opgezette en uitgewerkte trainingen en cursussen ingehaald
door AI-toepassingen die dat incorporeren. Het is soms daadwerkelijk vechten
tegen de bierkaai. Overleven is een ware kunst geworden.
Door de internationale concurrentie is het eigene van het onderwijs
grotendeels verdwenen. Hadden hogescholen voorheen vaak een lokale of
regionale binding en uitstraling, nu is die nagenoeg verdwenen als gevolg
van de zich in hoog tempo, op mondiale schaal voltrekkende ontwikkelingen
vanuit de dominante kunstmatige intelligentie-systemen. In kleine hechte
gemeenschappen wordt nog wel gepoogd om daar cultureel tegenwicht
aan te bieden, maar een betekenisvol onderscheid dat voortkomt uit de plek
en achtergrond waar iemand iets geleerd heeft, is er niet meer. Kwaliteit en
specialisatie is wat telt en het verwerven daarvan is overal mogelijk geworden.
50