27. Hoger beroepsonderwijs in 2030_ vier toekomstscenario's

Scenario 4: Verrijking van het schoolbegrip
op moet worden geoefend. De tweede categorie is die van de strategische
systeemontwikkelaars, bestuurders en beheerders. Deze beroepsgroep
stelt vast waartoe en binnen welke parameters de slimme systemen en
hun onderliggende AI-platform moeten worden ingezet en ingesteld,
monitoren vanuit strategisch oogpunt of de systemen het juiste werk doen
en bewaken of hun autonome aanpassingen en doorontwikkeling wel in lijn
zijn met economische en maatschappelijke doelstellingen en geen ethische
grenzen overschrijden. De derde categorie bestaat uit makers (ontwerpers
en kunstenaars) die nieuwe producten, diensten, kunstwerken en ervaringen
scheppen en daarmee de aanbodkant van de slimme, grotendeels autonoom
opererende economische systeemwereld vullen.
Onderwijs in 2030
Door de veranderende publieke perceptie van werk en welzijn en het
grootschalige maatschappelijke investeringsprogramma van de overheid
heeft het hoger onderwijs een dubbele functie gekregen. Naast de
kwalificerende functie voor de beroepen waar nog altijd vraag naar is,
vervult het in toenemende mate ook een sociale en culturele rol voor lokale
en regionale gemeenschappen. Daarbij wordt onderwijs georganiseerd dat
zich richt op betekenisvolle maatschappelijke bijdragen (zoals mantelzorg),
sociale betrokkenheid bij de maatschappelijke gemeenschap (publiek
debat) en vrijetijdsbesteding en persoonlijke ontwikkeling (scholing als
zelfactualisatie). En hoewel het maatschappelijk aanzien van de mensen die
nog beroepsmatig actief zijn bijzonder hoog is, kan een goede invulling van de
sociale en culturele functie door onderwijsinstellingen zowel qua financiering
uit de overheid als in de publieke opinie op een vergelijkbare waardering
rekenen.
Naast de sociale investeringsagenda investeren overheden ook veel in de
transitie naar een duurzame en circulaire economie. In het bewerkstelligen
daarvan speelt AI een belangrijke rol. Met name in de systeemgerichte
beroepsopleidingen is begrip en kennis van de doelen en toepassingscontexten
waarin hieraan gewerkt wordt, van vitaal belang.
De grootste scheiding die in 2030 door het hoger (beroeps)onderwijs heen
loopt, is niet langer die tussen voltijd- en deeltijdonderwijs, maar tussen
beroepsgerichte onderzoeks- en onderwijsprogramma’s en sociale en
culturele programma’s. Juist doordat de ontwikkeling van AI zo snel is gegaan,
59