Outfit 3-2021 Digitaal

Gezondheid
Puzzelen,
goed voor het brein?
Er zijn puzzels in alle soorten en maten, met
cijfers, woorden, letters of lijnen en op elk
niveau. Word je slimmer van het oplossen van
een puzzel? Is het goed voor je brein om
regelmatig puzzels te maken en welke puzzels
zijn daar het beste voor geschikt?
Puzzelen heeft volgens een recent Brits
onderzoek inderdaad een positief effect op het
brein van 50-plussers. Meer dan 19.000 mensen
vulden voor dit onderzoek een online enquête in
en uit hun antwoorden bleek dat mensen die
regelmatig een puzzel zoals een sudoku of
kruiswoordpuzzels invullen, een beter geheugen
hebben en zich beter kunnen concentreren. De
onderzoekers concludeerden zelfs dat de leeftijd
van de hersenen van mensen die regelmatig
woordpuzzels doen, 10 jaar lager is dan hun
echte leeftijd.
Jezelf uitdagen
Volgens de Hersenstichting hangt het van de
puzzel af hóe je je hersenen traint. Bij een
kruiswoordpuzzel activeer je het
langetermijngeheugen omdat je in je geheugen
graaft naar bekende combinaties van woorden.
Bij een woordzoeker activeer je juist het
kortetermijngeheugen. Wil je je brein goed
trainen, dan is het belangrijk dat er verschillende
soorten puzzels worden gemaakt en jezelf steeds
uitdaagt. Met puzzels die steeds hetzelfde niveau
hebben, train je op een gegeven moment de
hersenen niet meer.
Cognitieve reserve
De Hersenstichting benadrukt dat je met mentale
en lichamelijke uitdagingen een cognitieve
reserve opbouwt. Die reserve zorgt ervoor dat als
er schade aan de hersenen ontstaat, bijvoorbeeld
omdat je ouder wordt. Zelfs bij dementie kan
deze cognitieve reserve je brein een steuntje in
de rug geven. De symptomen kunnen hierdoor
later tot uiting komen. Met steeds weer nieuwe
uitdagingen voor lichaam en geest vertraag je de
eerste symptomen van geheugenverlies.
Somberheid verdrijven
Deze zomer overleed Maki Kaji, de geestelijke
vader van sudoku, wat staat voor ‘isoleer de
getallen’. Al gauw wordt sudoku een wereldwijd
succes. Het rooster is een tijdverdrijf voor naar
schatting 100 miljoen puzzelaars. Sinds 2006
bestaat er zelfs een wereldkampioenschap. Het
succes komt voor Kaji zo onverwacht, dat hij geen
patent neemt. “We weten niet waarom iets
populair wordt en daarom proberen we alles uit op
de lezer. Simpele regels maken een spel in ieder
geval goed.” Om zijn team van bedenkers de
nodige creativiteit te gunnen, werden de sudoku’s
met de hand opgesteld. Een computer kwam er
niet aan te pas. Ook tips van puzzelaars waren
harte welkom. In NRC eerde Gemma Venhuijzen
deze grondlegger van de sudoku in krachtige
woorden: “In ieder mens schuilt een detective”,
schrijft zij. “De sudoku-puzzelaar, voelt zich bij een
juiste oplossing oppermachtig als een
cijfercodekraker. En dan is er dat toegewijde
cijferstaren, dat zelfs de somberste gedachten
weet te verdrijven. Wie aanleg heeft tot piekeren,
kan het beste een puzzelboekje kopen: een
perfecte remedie tegen rumineren. Maar het
allermooist is de voltooiing. Het moment waarop je
weet dat het gaat lukken, dat elk cijfer in zijn juiste
hokje komt. Soms oogt de puzzel wat gehavend –
cijfergepriegel in de kantlijn, doorhalen – maar nog
nooit waren cijfers zo mooi.”
26 | OUTFIT