ACADEMY Magazine 2021-2022
29.10.2021 • Views
Share Embed Flag

ACADEMY Magazine 2021-2022

ePAPER READ
SpeakersAcademy

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

START NOW

foto: Patrick van Katwijk<br />

INFORMEER NAAR DE<br />

TURN-KEY<br />

CONGRESPAKKETTEN<br />

VOOR 150 TOT 1.000 PERSONEN<br />

Check FokkerTerminal.nl<br />

Fokker Terminal - Binckhorstlaan 249 - Den Haag<br />

Informatie en boekingen: 070 262 90 66

EEN MULTIFUNCTIONELE<br />

CONGRESLOCATIE IN DEN HAAG<br />

• Industriële en ruime uitstraling<br />

• Hangar 2000 m 2 + 18 grote subruimtes<br />

• live streaming + chat- en poll functies<br />

• Zeer goede bereikbaarheid nabij A4 en A12<br />

• 380 parkeerplaatsen<br />

FOKKERTERMINAL.NL<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 3

© ENITH VAN TONGEREN<br />

‘Mijn missie: kennis<br />

delen vanuit diversiteit<br />

en verbinding’<br />

4<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

Colofon<br />

HOOFDREDACTEUR<br />

Marie-Leontine de Graaf<br />

REDACTIE / GRAFISCH ONTWERP<br />

René Warmerdam, Walter Kallenbach,<br />

Team Speakers Academy ® ,<br />

Jacques Geluk, Victoria Houwen,<br />

Casper Rila en Don de Bruijn<br />

Voorwoord<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ®<br />

Schiedamse Vest 67-71<br />

3012 BE Rotterdam<br />

info@speakersacademy.nl<br />

Tel.: +31 (0)10 433 33 22<br />

DRUKWERK<br />

Roularta Printing NV, Roeselare België<br />

COPYRIGHT<br />

Copyright © 1997-<strong>2022</strong> Speakers<br />

Academy ® . Niets uit deze uitgave mag<br />

worden verveelvoudigd en / of openbaar<br />

worden gemaakt door middel van druk,<br />

fotokopie, microfilm of op welke wijze<br />

dan ook zonder voorafgaande schriftelijke<br />

toestemming van de uitgever. Alle rechten<br />

voorbehouden. Speakers Academy ® heeft<br />

de grootst mogelijke inspanning gepleegd<br />

om de copyrights van de geplaatste artikelen<br />

en foto’s aan de makers daarvan te doen<br />

toekomen. Speakers Academy ® vraagt<br />

de auteurs, fotografen en de sprekers<br />

copyrightvrije foto’s aan te leveren. In het<br />

geval het foto’s betreft die beschikbaar<br />

zijn gesteld door externe fotografen,<br />

vermeldt Speakers Academy ® de naam<br />

van de fotograaf op de foto zelf. In een<br />

aantal gevallen is het wellicht niet mogelijk<br />

(geweest) de te achterhalen. Mocht u menen<br />

rechthebbende te zijn van een of meerdere<br />

foto’s, neem dan contact op met Speakers<br />

Academy ® via info@speakersacademy.nl<br />

De interviews, artikelen en columns zijn van<br />

onafhankelijke auteurs. <strong>ACADEMY</strong> ® <strong>Magazine</strong><br />

neemt een metapositie in ten aanzien<br />

van geloof, religie, gender, ras, seksuele<br />

geaardheid en aanvaardt geen enkele<br />

verantwoordelijkheid voor de statements<br />

die worden gemaakt. <strong>ACADEMY</strong> ® <strong>Magazine</strong><br />

heeft vanuit deze onafhankelijk positie<br />

mensen uitgenodigd, die vanuit verschillende<br />

gezichtspunten hun visie naar voren brengen.<br />

FOTOSTOCK<br />

Bedrijven of organisaties die fotomateriaal<br />

nodig hebben, kunnen tegen een vergoeding<br />

hiervan gebruik maken. U kunt contact<br />

opnemen met de informatiedesk van<br />

Speakers Academy ® via<br />

fotostock@speakersacademy.nl<br />

TOESTEMMING HERDRUK / GEBRUIK<br />

FOTO’S EN ILLUSTRATIES<br />

Voor toestemming van herdruk van artikelen,<br />

interviews, columns, foto’s en illustraties, kunt u<br />

contact opnemen via<br />

magazine@speakersacademy.nl<br />

COLUMNSERVICE<br />

Veel van onze sprekers zijn tevens goede<br />

schrijvers. In een aantal gevallen bestaat<br />

de mogelijkheid om een column te laten<br />

schrijven voor uw personeelsblad, huisorgaan,<br />

verenigingsblad, corporate magazine,<br />

jaarverslag, website, publiekstijdschrift. Ook<br />

kunnen wij op verzoek een column, kort<br />

verhaal of gedicht ter ondersteuning van een<br />

congres (laten) verzorgen.<br />

Als relatie van Speakers Academy® ken je ons unieke en waardevolle bestand van sprekers<br />

en dagvoorzitters met de meest uiteenlopende expertise en verhalen. Elk verhaal<br />

heeft een boodschap, opgedaan in de praktijk van onder andere het bedrijfsleven,<br />

maatschappelijke organisaties, sport of politiek.<br />

Onze sprekers vertegenwoordigen een prachtige diversiteit, door de verscheidenheid aan<br />

bijvoorbeeld culturen, talenten, expertise, generaties en levenservaring. Al sinds 1997 delen wij<br />

hun kennis via uiteenlopende congressen en bijeenkomsten waar onze sprekers inhoudelijke en<br />

motiverende bijdragen leveren.<br />

Kennisoverdracht, verhalen en de praktijk van ‘missers’ en ‘successen’, dat inspireert en is vaak<br />

direct praktisch toepasbaar in alle lagen van organisaties. ‘Bringing knowledge to the world’. Dat<br />

is waar Speakers Academy® voor staat en waar Albert de Booij, oprichter van Speakers Academy®<br />

het bedrijf op gebouwd heeft. Ik ben Albert zeer dankbaar dat ik zijn bedrijf mag voortzetten.<br />

Ik ben Marie-Leontine de Graaf. Met trots kan ik schrijven dat ik sinds mei <strong>2021</strong> de nieuwe<br />

eigenaar en directeur ben van Speakers Academy®.<br />

Naast de succesvolle oprichting van Board Refreshment, met kernactiviteiten bemiddeling en<br />

begeleiding van commissarissen, was het voor mij een reeds lang gekoesterde wens om Speakers<br />

Academy® over te nemen. Het hoofdthema in mijn leven is om kennis te delen vanuit diversiteit<br />

en verbinding. Dat iedereen, hoe verschillend ook, werkelijk gehoord en gezien wordt. Daar kan<br />

ik met Speakers Academy® een mooie bijdrage aan leveren.<br />

Mijn hart ligt bij het tot leven laten komen van kennis en ervaringen vanuit de verscheidenheid<br />

van al die verhalen die liggen opgeslagen in het bestand van Speakers Academy® en daarbuiten.<br />

Ik ben met mijn team altijd op zoek naar die (ruwe) diamanten. Met het digitale tijdperk kent<br />

het podium geen grenzen en dit biedt extra mogelijkheden. Dit heeft de overdracht van kennis,<br />

inspiratie en energie tot een nieuwe kunst verheven. Want kennis is interessant, maar in de juiste<br />

setting gaat het verder. Dan komt kennis tot leven en brengt grenzeloze inspiratie. En hoe mooi is<br />

het, dat wij dat met Speakers Academy® bij elkaar kunnen brengen.<br />

Namens het Team Speakers Academy® wens ik je veel leesplezier, kennis en inspiratie in deze<br />

eerste editie van <strong>ACADEMY</strong>®<strong>Magazine</strong> onder mijn redactie.<br />

Marie-Leontine de Graaf<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 5

INHOUDSOPGAVE A-Z<br />

Voorwoord__________________________________________ 5<br />

Inhoudsopgave_______________________________________ 6<br />

Speakers Academy®___________________________________ 8<br />

Dienstverlening_____________________________________ 10<br />

Speakers Academy® TALKS____________________________ 12<br />

Speakers Academy® Webinars__________________________ 13<br />

Speakers Academy® International_______________________ 14<br />

prof. dr. Maarten van Rossem theatervoorstelling__________ 39<br />

© CASPER RILA<br />

Aldith<br />

Hunkar<br />

100<br />

© NICO KROON<br />

André<br />

Kuipers<br />

92<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Charisa<br />

Chotoe<br />

174<br />

Albert de Booij_______________________________________ 8<br />

‘Brainwave’ pakt goed uit<br />

Aldith Hunkar_____________________________________ 100<br />

Alles heeft met alles te maken<br />

Alexander Wijninga_________________________________ 145<br />

Chatbots en mensen plaveien samen de weg naar succes<br />

Ali B.______________________________________________ 70<br />

‘Als Ali het kan, kan ik het ook’<br />

Allard Lindhout____________________________________ 177<br />

Maak cijfers van toetsen ONbelangrijk<br />

Dr. André Kuipers___________________________________ 92<br />

Ruimtevaart is hét gereedschap van de toekomst<br />

Annemarie van Gaal_________________________________ 98<br />

De terreur van de politieke correctheid<br />

Arash Aazami______________________________________ 170<br />

De energietransitie verandert álles. Maar #hoedan?!<br />

Ayca Szapora______________________________________ 130<br />

‘Om te veranderen moet je weten hoe je brein werkt’<br />

Ben Tiggelaar______________________________________ 162<br />

De stille saboteur van ons succes: uitstelgedrag<br />

Bettine Vriesekoop__________________________________ 156<br />

Het China-gevoel van Pearl S. Buck<br />

Boris van der Ham___________________________________ 84<br />

Naakt voor de vicepremier<br />

Caatje van Leeuwen_________________________________ 150<br />

‘Ik stel mij vaak voor dat de gasten bij mij thuis op bezoek komen’<br />

Céline Janssen______________________________________ 78<br />

‘Opera oubollig? Nee supergaaf ’<br />

Charisa Chotoe_____________________________________ 174<br />

We moeten ons bewust zijn van elkaars verschillen<br />

Daan Roosegaarde___________________________________ 22<br />

Er was eens… licht dat virussen uitschakelt<br />

Daniel Seesink_____________________________________ 149<br />

Vlooit u wel genoeg?<br />

Dennis Karpes______________________________________ 32<br />

‘Het decennium van wereldwijd natuurherstel is begonnen’<br />

Greg Shapiro_______________________________________ 173<br />

Drie redenen waarom Nederlandse directheid beter is<br />

Haemin Sunim_____________________________________ 126<br />

'Is de wereld druk, of is het mijn geest?’<br />

Hélène Oosterhuis___________________________________ 18<br />

Hoe aardig ben jij voor jezelf?<br />

Helga van Leur______________________________________ 52<br />

The Summer of ‘21<br />

prof. dr. Jan Latten__________________________________ 174<br />

Hoe leven en wonen we over 30 jaar?<br />

Prof. dr. Jan Peter Balkenende_________________________ 112<br />

Niemand mag achterblijven<br />

Jeroen Smit________________________________________ 152<br />

De CEO moet wereldverbeteraar zijn<br />

Jimmy Nelson______________________________________ 160<br />

Goed nieuws: het moet anders<br />

Joost Rigter________________________________________ 136<br />

‘Beperking kan juist helpen in je kracht te komen’<br />

Juri Hoedemakers___________________________________ 21<br />

Reflectie-expert en Scriptieprijswinnaar Erasmus Universiteit<br />

6<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

INHOUDSOPGAVE A-Z<br />

Klaas Dijkhoff______________________________________ 90<br />

‘Het is schieten met hagel als je niet weet hoe het brein werkt’<br />

Lauren Verster______________________________________ 86<br />

Boven elk standpunt zweeft een thema<br />

Laurentien van Oranje en Manou Bergwerf______________ 122<br />

‘Een stem voor de mensen om wie het echt gaat’<br />

Leila Prnjavorac____________________________________ 164<br />

De onoverwinnelijke kracht van geest, hart en intuïtie<br />

Lexter Woodley_____________________________________ 51<br />

Yessss, het is vrijdag!!! Thank God it’s Friday! TGIF!! ... maar<br />

hoe zit het met de rest van de dagen?<br />

Prof. dr. Maarten van Rossem__________________________ 34<br />

‘Kiezers zelf draaien de democratie de nek om’<br />

Maria Genova______________________________________ 181<br />

Passie, humor en kennis als wapen tegen cybercrime<br />

Marit Bouwmeester__________________________________ 28<br />

De mindset is het belangrijkst<br />

Mark Schalekamp___________________________________ 159<br />

Maatschappelijk ondernemen als rode draad<br />

Martine van Zijll Langhout____________________________ 58<br />

‘Wij zijn dieren, kijk maar naar ons gedrag’<br />

Dr. Mathijs Bouman_________________________________ 106<br />

Economen redden het milieu<br />

Minchenu Maduro__________________________________ 108<br />

Tijdens de lock-down achter de tralies<br />

__________________________________________________ 16<br />

prof. dr. Paul Iske___________________________________ 168<br />

(Post)traumatische groei: Anti-fragiliteit in een tijdperk<br />

van digitale revolutie<br />

Pedro De Bruyckere_________________________________ 178<br />

Wetenschap als detectivewerk…<br />

drs. Peter Langenbach RC_____________________________ 46<br />

‘In de nieuwe werkelijkheid spreken leiders met één tong’<br />

Pierre Wind_______________________________________ 104<br />

Innovatie komt sowieso, ook zonder corona<br />

Richard van Hooijdonk_______________________________ 54<br />

Hoe bereiden we ons voor op een leven in de toekomst?<br />

Roek Lips_________________________________________ 155<br />

Wie kies je om te zijn<br />

Drs. Rolf Schrama__________________________________ 118<br />

‘De kracht van verschillen’<br />

Sierd Nutma_______________________________________ 135<br />

Mentale Veerkracht is dé ‘gamechanger’ van deze tijd<br />

Stefaan Vandist______________________________________ 27<br />

Iedere organisatie verdient haar eigen Pretopia<br />

Thomas Rau en Sabine Oberhuber______________________ 74<br />

‘Buzzword’ circulaire economie<br />

Tony Bosma_______________________________________ 182<br />

Leiderschap = meer verkennen, minder bedenken<br />

Typhoon___________________________________________ 64<br />

‘Vertrouwen is een spier die je moet trainen’<br />

Whitney Wolfe Herd_________________________________ 40<br />

De opbrengst van lef<br />

Ylva Poelman______________________________________ 129<br />

Innovatielessen van de oudste organisatie ter wereld<br />

Sprekersatlas __________________________________ 185<br />

Een selectie inspirerende sprekers<br />

© CASPER RILA<br />

52 21 51 70 50<br />

34<br />

© WALTER KALLENBACH<br />

© JUANISTYLE PHOTOGRAPHY<br />

© CASPER RILA<br />

© WALTER KALLENBACH<br />

© CASPER RILA<br />

Helga<br />

Juri<br />

Lexter<br />

van Leur Hoedemakers<br />

Woodley<br />

Ali B.<br />

Leila<br />

Prnjavorac<br />

Maarten<br />

van Rossem<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 7

‘ BRAINWAVE’<br />

PAKT GOED UIT<br />

ALBERT DE BOOIJ NEEMT AFSCHEID ALS CEO<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Enith van Tongeren - portretinbedrijf.nl<br />

Oprichter Albert de Booij heeft zich na bijna een kwart eeuw teruggetrokken als CEO van Speakers Academy®. “In Amerika<br />

bestaat het al honderd jaar, maar wij hebben als eerste buiten het Verenigd Koninkrijk het fenomeen sprekersbureau in Europa<br />

geïntroduceerd. Vanaf het begin in 1997 zijn we dan ook marktleider in Nederland.” Albert heeft het stokje overgedragen aan<br />

Marie-Leontine de Graaf, die als algemeen directeur zijn werk vol enthousiasme voortzet. Zelf werkt hij aan de vernieuwing en<br />

uitbreiding van zijn Engelstalige platform World of Consciousness. In dit artikel blikt Albert terug en vooruit.<br />

8<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

SPEAKERS<br />

“<br />

Nederland is een klein land waar Speakers Academy® altijd de<br />

grootste zal blijven in een straks consoliderende markt, mede<br />

dankzij het grote sprekersbestand en een uitstekende dienstverlening.<br />

Uitbreidingsmogelijkheden zijn er vooral in het buitenland,<br />

omdat de traditie van sprekersbureaus nog lang niet overal in<br />

Europa gemeengoed is”, zegt Albert de Booij. “We hadden tot voor<br />

enkele jaren vestigingen in Barcelona, Parijs, Düsseldorf, Berlijn en<br />

Hong Kong. Dat bleek te cultuurgebonden en te kostbaar te zijn om<br />

voort te zetten, ook al waren we op een gegeven moment marktleider<br />

in Frankrijk. Het was zeker geen mislukt buitenlands avontuur, maar<br />

een soort testfase waarvan Speakers Academy® nu nog de vruchten<br />

plukt. We hebben geleerd dat sprekers boeken uit en in het buitenland<br />

via internet het beste werkt en bereikt dat zij al in zo’n zeventig landen<br />

via ons lezingen en presentaties hebben gehouden.”<br />

De toekomst van Speakers Academy® ziet er rooskleurig uit, dankzij<br />

de enorme, zelfs spectaculaire groei die ’s lands grootste sprekersbureau<br />

de afgelopen 24 jaar heeft doorgemaakt. “In onze eerste brochure<br />

stonden ongeveer 25 sprekers, nu staan er enkele duizenden<br />

in de databank. Zelf heb ik in die periode duizenden mensen ontmoet.<br />

Elke ontmoeting is een verrijking. Van iedereen leer je iets,<br />

waardoor je een brok kennis en ervaring<br />

opdoet”, vertelt Albert. Maar hoe is het allemaal<br />

begonnen? “In 1997 had ik er 25<br />

jaar opzitten met mijn bedrijf De Booij<br />

Party- & Congresarchitecten. In die periode<br />

hebben wij ongeveer 10.000 evenementen<br />

en congressen georganiseerd, zo’n 400<br />

per jaar. Ontzettend veel. Congressen, seminars<br />

en bedrijfsevenementen zijn echter<br />

zeer arbeidsintensief en opdrachtgevers<br />

verwachten dat je er heel vaak zelf bij bent,<br />

soms tot drie uur ’s nachts.” Op een gegeven<br />

moment wil Albert de Booij af van ‘deze<br />

roofbouw’ en krijgt hij een ‘brainwave’. “Of Lee Towers of Henry Kissinger<br />

in De Doelen staat, dacht ik, wat maakt het uit voor de organisatie?<br />

Zo kwam ik op het idee van een professioneel sprekersbureau.<br />

Dat was er niet, op iemand na die heel voorzichtig op dit gebied iets<br />

deed. Bedrijven en organisaties moesten in die tijd zelf sprekers benaderen<br />

en inhuren. De simpele brochure die we 24 jaar geleden in de<br />

markt zetten, leverde zoveel reacties op dat we echt de beuk erin hebben<br />

gegooid en deze soort bedrijfstak volwassen hebben gemaakt. We<br />

garandeerden toen al een goede dienstverlening en beloofden altijd<br />

een alternatief te hebben voor de klant, ook in geval van calamiteiten.”<br />

LEERPROCES<br />

Het moeilijkste in die beginperiode is het opbouwen van een<br />

sprekersstal. “We hadden natuurlijk geen sprekers. Die moesten we<br />

zelf gaan benaderen. Een van de eerste sprekers was Pim Fortuyn. Bij<br />

hem thuis op Rotterdam Zuid vroeg ik hem of hij wel eens sprak in<br />

het openbaar. Hij schaterde van de lach: ‘Ik leef van mijn pen en mijn<br />

woord’. Vervolgens informeerde ik naar het honorarium dat hij meestal<br />

kreeg. Dat was redelijk schaars, vond ik. Ik stelde voor te proberen dat<br />

<strong>ACADEMY</strong> ®<br />

‘Het omslagpunt<br />

kwam enkele jaren<br />

na de oprichting toen<br />

sprekers ons gingen<br />

benaderen’<br />

te verhogen en even aan te zien hoe zich dat zou ontwikkelen. Hij was<br />

een van de eerste en naar mijn mening beste sprekers die Speakers<br />

Academy® tot nu toe heeft gehad. Zo benaderden we ook Maarten<br />

van Rossem, die destijds ook werd neergezet als spreker voor een paar<br />

honderd gulden, evenals Olympisch atlete Nelli Cooman en bokser<br />

Regilio Tuur. Daarnaast werkten we veel met Chriet Titulaer en<br />

Midas Dekkers. Het was wel een leerproces, want we wisten destijds<br />

niet tevoren wie goede sprekers waren. Het omslagpunt kwam enkele<br />

jaren na de oprichting toen sprekers ons gingen benaderen en wij<br />

inmiddels, sinds ongeveer 2000, ook het eerste online sprekersbureau<br />

waren.”<br />

<strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE<br />

In 2004 zet Speakers Academy® een eigen tijdschrift in de markt.<br />

“Een mijlpaal. Vanaf het moment dat we <strong>ACADEMY</strong>® <strong>Magazine</strong> voor<br />

het eerst in de markt hadden gezet, verdubbelde onze omzet. Dat<br />

betekende dat we op het goede spoor zaten. Het uitgeven van een<br />

magazine is een moeizaam en kostbaar proces, vandaar dat collega’s<br />

dat risico eigenlijk niet dorsten te nemen. In de loop der jaren hebben<br />

we heel veel geld in dit voor ons belangrijke marketinginstrument<br />

geïnvesteerd.” Albert de Booij heeft<br />

er nooit spijt van gehad dat hij dat wel heeft<br />

aangedurfd. “Het magazine is een bron<br />

van kennis en informatie voor de klant<br />

én een vraagbaak. Sprekers zijn vaak vereerd<br />

dat ze erin staan, wat komt door het<br />

hoge kwaliteitsniveau van het magazine.”<br />

<strong>ACADEMY</strong>®<strong>Magazine</strong> is geen brochure,<br />

maar een journalistiek verantwoord product.<br />

Ook nummer 28 is gevuld met talloze<br />

interviews en een overzichtelijke Atlas<br />

waarin sprekers worden voorgesteld. Het<br />

magazine is een koffietafeltijdschrift dat<br />

soms maandenlang blijft liggen en wordt gelezen. Er is nog een reden<br />

waarom Speakers Academy® zo populair is bij haar Faculty Members,<br />

de sprekers. “Ze hoeven geen exclusiviteitscontract te tekenen, maar<br />

kiezen er door ons serviceniveau en de persoonlijke band die onze<br />

consultants met hen opbouwen zelf vaak voor zich exclusief aan ons<br />

te verbinden. Dat is een natuurlijk proces, dat uiteindelijk krachtiger<br />

blijkt te zijn dan een contract.”<br />

Zo’n organisatie opbouwen en succesvol houden vereist een bepaald<br />

inzicht, ambitie en leiderschap. “Ik denk dat mijn opvolgster<br />

Marie-Leontine de Graaf over al die elementen beschikt. Ook dat<br />

draagt bij aan mijn optimistische verwachtingen voor de toekomst<br />

van Speakers Academy®”, aldus Albert de Booij, die in zijn nieuwe<br />

kantoor in Hillegersberg hard werkt aan de vervolmaking van zijn<br />

platform World of Consciousness, dat bestaat uit een vernieuwde<br />

website en een papieren magazine. “Ik ben zeer geïnteresseerd in de<br />

wijze waarop de mensheid evolueert in de 21ste eeuw. Met dit platform<br />

wil ik een gids zijn en belangstellenden informeren over wat ze<br />

op hun reis naar bewustzijn kunnen tegenkomen in een constant veranderende<br />

wereld.”<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 9

Speakers Academy®<br />

Welkom in de wondere wereld van Speakers Academy ® . We vertegenwoordigen de meest invloedrijke experts<br />

en autoriteiten van de wereld. Samen met onze sprekers creëren we betekenisvolle en innovatieve verhalen voor<br />

onze Nederlandse en internationale klanten en hun publiek. Verhalen die verteld moeten worden en om onze<br />

missie ‘Bringing Knowledge to the World’ uit te dragen.<br />

Marie-Leontine de Graaf<br />

CEO<br />

Nina Kesar<br />

Adjunct-directeur<br />

René Warmerdam<br />

Directeur sales<br />

Walter Kallenbach<br />

Consultant<br />

Desmond de Jong<br />

Consultant<br />

Andrea den Hartog<br />

Consultant<br />

Maureen Zuidhof<br />

Consultant<br />

Melanie Martens<br />

Front Office<br />

Yonca Kiliç<br />

Front Office<br />

Sonja Diener<br />

Financial Controller<br />

Femke Visser<br />

Sociale Media & Communicatie<br />

Marisa Butter<br />

Marketing & Communicatie<br />

Jacques Geluk<br />

Journalist<br />

Nick Lindeijer<br />

IT<br />

Don de Bruijn<br />

Grafisch vormgever<br />

Fotografie: Speakers Academy ® | Walter Kallenbach / Don de Bruijn<br />

10<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

De unieke dienstverlening<br />

1. Speakers Academy ® heeft<br />

5. Onze kennisambassadeurs<br />

8. De boeiende en<br />

een transparant prijsbeleid.<br />

staan 365 dagen per jaar<br />

inspirerende werkomgeving<br />

Speakers Academy ® is<br />

Duidelijkheid vooraf, geen<br />

voor je klaar en zorgen<br />

op het Speakers Academy ®<br />

al meer dan 20 jaar het<br />

boekings- of verborgen<br />

ervoor dat je binnen 24 uur<br />

hoofdkantoor garandeert<br />

beste sprekers advies-<br />

kosten.<br />

een offerte ontvangt.<br />

optimale professionaliteit<br />

bureau van Nederland<br />

en klantgerichtheid en<br />

en geeft vrijblijvend<br />

2. Het consultancyteam van<br />

6. Relaties van Speakers<br />

staat borg voor het hoogst<br />

advies op maat. Bel<br />

Speakers Academy ® is het<br />

Academy ® ontvangen<br />

denkbare niveau van<br />

ons op 010-4333322 of<br />

meest ervaren team in de<br />

het <strong>ACADEMY</strong> ® <strong>Magazine</strong><br />

dienstverlening.<br />

bezoek onze website<br />

Europese sprekerswereld.<br />

kosteloos evenals de<br />

speakersacademy.com<br />

Met een gezamenlijke<br />

periodieke Nieuwsbrief,<br />

9. In geval van ziekte en/of<br />

voor uitgebreide profielen<br />

ervaring van zo’n 100<br />

waarin de laatste<br />

overmacht draagt Speakers<br />

en interessante artikelen,<br />

jaar heeft het meer dan<br />

ontwikkelingen worden<br />

Academy ® te allen tijde<br />

foto’s en video’s.<br />

honderdduizend aanvragen<br />

besproken en de meest<br />

zorg voor een vervangende<br />

voor zijn relaties in<br />

recente sprekers worden<br />

spreker of dagvoorzitter.<br />

behandeling genomen.<br />

voorgesteld. Zo krijgt de<br />

Uiteraard in overleg met de<br />

relatie actuele kennis van<br />

klant.<br />

3. Een internationaal netwerk<br />

de steeds veranderende<br />

dat zijn weerga niet kent en<br />

sprekersmarkt.<br />

10. Speakers Academy ®<br />

toegang geeft tot meer dan<br />

hanteert een onbesproken<br />

35.000 sprekers wereldwijd.<br />

7. Nadat een boeking tot<br />

ethisch gedrag naar haar<br />

stand is gekomen stemt<br />

klanten, medewerkers,<br />

4. Kosteloos advies.<br />

Speakers Academy ® de<br />

toeleveranciers,<br />

werkbesprekingen af,<br />

Faculty Members en de<br />

controleert de optredens en<br />

samenleving, hetgeen<br />

evalueert de optredens die<br />

resulteert in een<br />

hebben plaatsgevonden.<br />

onberispelijke reputatie<br />

en een ongeëvenaard<br />

betalingsgedrag.<br />

© NICO KROON<br />

André Kuipers over Speakers Academy®<br />

“Bringing knowledge to the world. Dit motto van Speakers Academy verwoordt óók mijn missie als<br />

astronaut. Het is verrijkend én inspirerend om opgedane kennis te delen met anderen. Ik leer veel<br />

van de organisaties waar ik word uitgenodigd om te spreken en ik hoop dat mijn publiek wijzer<br />

weggaat dan het is gekomen. Speakers Academy speelt een belangrijke rol bij de uitwisseling van<br />

kennis tussen veelal heel verschillende werelden.”<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 11

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® TALKS<br />

Een andere kijk op de coronasituatie<br />

en de 1,5 meter samenleving<br />

Marcia Luyten in gesprek met Maurice de Hond,<br />

Bob de Wit en Willem Engel<br />

Bewuste keuzes maken<br />

voor de wereld van morgen<br />

Harm Edens in gesprek met Thomas Rau,<br />

Helga van Leur en Pierre Wind<br />

Wat gaat er veranderen aan onze<br />

manier van werken in de toekomst?<br />

Aldith Hunkar in gesprek met Mathijs Bouman,<br />

Marianne Zwagerman en Martijn Aslander<br />

Hoe geven we zin aan<br />

ons leven tijdens crisis tijd?<br />

Aldith Hunkar in gesprek met<br />

Guido Weijers, Jitske Kramer en Bas Haring<br />

Hoe haal je juist nú het beste<br />

in jezelf naar boven?<br />

Lexter Woodley in gesprek met André Kuipers,<br />

Erik Scherder en Maarten van der Weijden<br />

‘Survival of the fittest’,<br />

gedragsverandering in tijden van crisis<br />

Aldith Hunkar in gesprek met Ben Tiggelaar,<br />

Edith Bosch en Patrick van Veen<br />

Speakers Academy ® Talks<br />

Bringing Knowledge to your Home<br />

De missie van Speakers Academy ® is sinds 1997 “Bringing Knowledge to<br />

the World”. Sinds 2020 heeft Speakers Academy ® haar missie uitgebreid<br />

met: 'Bringing Knowledge to your Home'. Het blijft belangrijk om<br />

informatie, motivatie en inspiratie met elkaar te delen.<br />

DIRECT NAAR<br />

DE TALKS<br />

12<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WEBINARS<br />

Wil je een webinar of hybride<br />

evenement organiseren?<br />

Een hybride evenement is een combinatie van een evenement met gasten fysiek in<br />

de zaal of in het theater, met opnames van dit evenement voor kijkers thuis.<br />

Na afloop van een webinar een ludieke analyse in de vorm van een handige tekening?<br />

Monique van Rooyen leidt jouw programma terug tot de essentie.<br />

De mogelijkheden bij Speakers Academy ® zijn ongekend, al was het maar omdat wij inmiddels zijn uitgegroeid<br />

tot een van de belangrijkste organisatoren op dit gebied. Heel interessant in dit kader is het feit dat ook veel<br />

internationale sprekers (online) beschikbaar zijn. De consultants van Speakers Academy ® staan voor je klaar.<br />

SPEAKERS<strong>ACADEMY</strong>.COM<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 13

© NICOELNINO<br />

WORLDWIDE<br />

BOOKINGS<br />

BRINGING KNOWLEDGE TO THE WORLD<br />

ANTARCTICA<br />

CANADA<br />

ESTONIA<br />

INDIA<br />

ARGENTINA<br />

CHINA<br />

FINLAND<br />

IRELAND<br />

ARUBA<br />

CROATIA<br />

FRANCE<br />

ISRAEL<br />

AUSTRALIA<br />

CUBA<br />

GERMANY<br />

ITALY<br />

AUSTRIA<br />

CURAÇAO<br />

GHANA<br />

JAMAICA<br />

BAHAMAS<br />

CYPRUS<br />

GREECE<br />

JAPAN<br />

BELARUS<br />

CZECH REPUBLIC<br />

GREENLAND<br />

JERSEY<br />

BELGIUM<br />

DENMARK<br />

GUERNSEY<br />

LITHUANIA<br />

BOLIVIA<br />

DUBAI<br />

HONG-KONG<br />

LUXEMBOURG<br />

BRAZIL<br />

ENGLAND<br />

HUNGARY<br />

MALAYSIA<br />

14<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MALTA<br />

POLAND<br />

SPAIN<br />

MAURITIUS<br />

PORTUGAL<br />

SURINAME<br />

MEXICO<br />

RUSSIA<br />

SWEDEN<br />

MONACO<br />

SAUDI ARABIA<br />

SWITZERLAND<br />

MOROCCO<br />

SERBIA<br />

TAIWAN<br />

THE NETHERLANDS<br />

SINGAPORE<br />

THAILAND<br />

NEW ZEALAND<br />

SLOVAKIA<br />

TURKEY<br />

NIGERIA<br />

SLOVENIA<br />

USA<br />

NORWAY<br />

PANAMA<br />

SOUTH AFRICA<br />

SOUTH KOREA<br />

VATICAN CITY<br />

...AND MORE<br />

SPEAKERS<strong>ACADEMY</strong>.COM<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 15

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

16<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

EUS!<br />

Fotografie Casper Rila<br />

Eerder dit jaar, toen de literatuur centraal stond, dankzij de onvolprezen Boekenweek,<br />

mocht ik weer een hoop bibliotheken, theaters, scholen en zaaltjes aandoen. Een trektocht<br />

door het land, als semi-bekende auteur, staat garant voor bijzondere ontmoetingen en<br />

opvallende gebeurtenissen.<br />

I<br />

In Rotterdam gebeurde het volgende: ik<br />

wilde naar de ruimte waar ik een lezing<br />

mocht geven aan ongeveer tweehonderd<br />

jongeren, als het er niet meer waren. Maar de<br />

student die voor de gelegenheid dienst deed<br />

als portier was onverbiddelijk.<br />

‘U komt hier niet binnen’, zei hij.<br />

‘Waarom niet?’<br />

‘Alleen de mensen met polsbandjes mogen<br />

de zaal in’.<br />

‘Maar ík ben de schrijver die moet voorlezen,<br />

voor wie ze hebben betaald’.<br />

‘Niks mee te maken’, zei hij.<br />

Ik wilde weglopen, met een glimlach,<br />

maar een bezoeker attendeerde de jongen<br />

op het misverstand, zodat het feest alsnog<br />

kon doorgaan.<br />

Van die dingen, dus.<br />

Mijn naam blijft ook altijd een heikel punt.<br />

Veel mensen kunnen hem niet uitspreken.<br />

De meeste organisatoren kiezen tijdens hun<br />

introductie meestal veilig voor de verbastering<br />

‘Eus’, maar er zitten er altijd een paar<br />

tussen die het tóch willen proberen.<br />

In Gelderland resulteerde dat in de wonderlijke<br />

constructie: ‘Dames en heren, en<br />

hier is hij wel, niemand minder dan Uskan<br />

Eikel’. Toen de dame dat uitsprak, had<br />

ze zelf ook door dat ze er een potje van had<br />

gemaakt. Ik zei dat het niet erg was en prees<br />

haar moed.<br />

Maar mijn bijzonderste ervaring rond een<br />

optreden was vorig jaar in Den Bosch. Er zaten<br />

driehonderd mensen in de zaal. Iemand<br />

die niet kan relativeren, zou het nog hoog in<br />

zijn bolletje kunnen krijgen.<br />

Vooral omdat het publiek na afloop in<br />

drommen stond te wachten op een gesigneerde<br />

roman of een foto. Ergens halverwege<br />

boog een dame met een glas wijn in haar<br />

hand zich over mijn tafeltje.<br />

‘Ik wist helemaal niet dat je ook nog<br />

schreef ’, zei ze. ‘Ik ken je alleen van de Keuringsdienst<br />

van Waarde.’ De verwarring was<br />

zichtbaar groot.<br />

‘Dat is een andere Turk, mevrouw’, antwoordde<br />

ik.<br />

‘Ooo, maar wie ben jij dan?’<br />

‘Ik ben van de boeken.’<br />

‘Nou, doe toch maar een krabbel’, zei ze.<br />

‘Ingewikkeld allemaal, hoor’.<br />

Het was zoals Charles Bukowski ooit al<br />

over het schrijverschap dichtte: ‘If you’re<br />

doing it for money or fame, don’t do it’.<br />

Özcan Akyol (1984) is schrijver, columnist en televisiepresentator. Hij woont en<br />

werkt in Deventer. Naast zijn literaire werk is hij columnist voor een combinatie<br />

van het Algemeen Dagblad en zeven regionale dagbladen, de VARAgids, Wij<br />

van Financiën (het vakblad van de Belastingdienst) en Helden. Eus presenteert<br />

de televisieprogramma's 'De geknipte gast', 'Sterren op het doek' en het<br />

radioprogramma 'Onze man in Deventer',<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 17

© PROBST PHOTOGRAPHIE<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

18<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Hoe aardig ben jij voor jezelf?<br />

Door Hélène Oosterhuis<br />

De druk-druk-drukstrategie<br />

“Hi, hoe gaat het met je?”<br />

“Druk. Ik weet niet waar ik de tijd vandaan moet halen.”<br />

“Je ziet er ook een beetje moe uit...”<br />

“Ja, dat klopt. Ik heb weinig energie op dit moment, ik doe net iets te veel van het goede.”<br />

“Oh, wanneer ga je dan iets voor jezelf doen?”<br />

“Dat kan echt niet, daar heb ik geen tijd voor, trouwens dat kan ik niet maken ook.”<br />

I<br />

Is dit gesprekje herkenbaar voor jou? Heb<br />

jij het ook druk, druk, druk... Geen tijd<br />

om stil te staan? Zolang je blijft doen,<br />

hoef je ook niet stil te staan bij wat je echt beweegt,<br />

waar je echt naar verlangt. Zo bezien<br />

is drukte stiekem ook een heerlijke ‘escape’.<br />

Aandacht besteden aan jezelf, dat is ook<br />

je lichaam leren voelen en je emoties voelen.<br />

Zolang je in beweging blijft, kun je niet geraakt<br />

worden. Denk eens terug aan een spelletje<br />

trefbal tijdens de gymles: als je even stilstond<br />

en niet oplette, kreeg je snoeihard de<br />

bal op je lijf. Je klasgenoot gilde ten overvloede:<br />

‘UIT!’ Zouden we allemaal een ‘trefbaltrauma’<br />

hebben en daardoor niet meer<br />

kunnen stilstaan? Of leven we in een cultuur<br />

waarin het idee is ontstaan dat we onze problemen<br />

niet onder ogen hoeven te zien, zolang<br />

we maar druk genoeg blijven? Hoe harder<br />

je aan het rennen bent, hoe minder je<br />

opmerkt wat je echt nodig hebt. Gejaagdheid<br />

vernauwt onze aandacht, waardoor we minder<br />

overzicht hebben.<br />

Inmiddels weet ik het zeker: als je er nu<br />

niet aan toekomt tijd vrij te maken voor jezelf,<br />

zal je er ook nooit aan toekomen. Je<br />

hebt namelijk altijd wel een reden of excuus.<br />

Maar onthoud: jij bent het meer dan waard<br />

om aandacht van jezelf te krijgen en de tijd<br />

hiervoor te nemen. Dus wees aardig voor jezelf,<br />

wees je bewust van de signalen van je<br />

lichaam en leer stil te staan bij wat je doet.<br />

Over die dingen lezen en praten is één ding;<br />

ze in je leven verwerken is iets heel anders.<br />

De enige manier om tijd te hebben is om<br />

tijd te maken.<br />

AARDIG ZIJN VOOR JEZELF<br />

Wat is aardig zijn voor jezelf? Dat betekent<br />

goed voor jezelf zorgen, je eigen behoeftes<br />

vervullen, zodat je opgeladen bent als je ook<br />

aardig voor een ander wilt zijn. Geef jezelf<br />

wat je zowel geestelijk als lichamelijk nodig<br />

hebt. Dit betekent regelmatig de tijd nemen<br />

om de balans op te maken en te reflecteren.<br />

Jezelf afvragen hoe het met je zelfzorg gaat.<br />

Maak je druk over de manier waarop je naar<br />

jezelf kijkt in plaats van naar een ander.<br />

We vergelijken de werkelijkheid van onze<br />

eigen levens met die van anderen. Dankzij<br />

sociale media hebben we meer gelegenheid<br />

om onszelf met anderen te vergelijken. Omdat<br />

we hele tijd bezig zijn met vergelijken,<br />

kunnen we geen onderscheid maken tussen<br />

gedrag dat we zelf aansturen en gedrag dat<br />

wordt aangestuurd door anderen.<br />

Aardig zijn gaat ook over grenzen stellen.<br />

Sommige mensen zijn grenzeloos en voelen<br />

zelf niet dat iemand over zijn of haar grens<br />

gaat, zelfs al staat iemand op zijn of haar tenen.<br />

Ze blijven zeggen: ‘Nee hoor, geen probleem’.<br />

Zij moeten leren hun grenzen ook te<br />

laten zien. Ze hebben bijvoorbeeld niet geleerd<br />

boos te worden. Als ze boos worden, lachen<br />

ze vaak of sluiten zich af en vinden het<br />

dan raar dat een ander over zijn of haar grens<br />

heengaat. Herken je jezelf hierin? Vraag jezelf<br />

dan af of je signaal duidelijk genoeg is.<br />

Of geef je twee verschillende boodschappen?<br />

Geef een signaal dat overeenkomt met<br />

wat je denkt, doet en voelt.<br />

Om ‘Genoeg!’ te kunnen zeggen, moet je<br />

erin geloven dat je genoeg bent.<br />

Aardig zijn gaat ook over grenzen stellen<br />

aan jezelf en de ander. Respectvolle grenzen<br />

zijn nodig, zodat we voor onszelf kunnen<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 19

COLUMN<br />

zorgen en anderen kunnen blijven geven. Tenslotte kan van niemand verwacht<br />

worden iets te schenken uit een leeg kopje.<br />

Misschien wordt het tijd de controle meer los te laten en bepaalde zaken uit<br />

te besteden. De illusie van onmisbaarheid loslaten.<br />

Het leuke van controle loslaten is dat je een ander ook zijn of haar groei<br />

gunt. En daardoor groei jezelf ook weer.<br />

Aardig zijn is liefdevol naar jezelf zijn. Dit zijn de vier basisvragen:<br />

• Wat heb ik nodig?<br />

• Wat gebeurt er met mij als ik hieraan voorbij<br />

ben gegaan?<br />

• Wat voel ik in mijn lijf?<br />

• Wat leer hier ik hiervan?<br />

© PETRINA DERKSEN<br />

BEHANDEL JEZELF ZOALS JIJ JE BESTE<br />

VRIEND(IN) BEHANDELT<br />

Wat gebeurt er als een vriend(in) huilend naar je toekomt en je hulp vraagt?<br />

Bij mij kunnen ze altijd komen uithuilen en ik luister ook graag naar ze. Als<br />

ik zelf huil of hulp nodig heb, reageer ik soms op een andere manier. Dan zeg<br />

ik tegen mezelf: ‘Nou kom op, niet zeuren, gewoon even doorbijten’. Ik zie het<br />

al voor me: mijn vriendin belt aan, ik doe de deur open, ik zie haar tranen en<br />

zeg gelijk: ‘Nou kom op, niet zeuren, gewoon even doorbijten...’<br />

Wat gebeurt er als je zelf huilt en hulp nodig hebt? Reageer je op dezelfde<br />

manier als op de tranen van je vriend(in)? Of reageer je op een andere manier?<br />

Vaak hanteer je twee maten: je accepteert veel meer van je vrienden dan<br />

van jezelf. Dat is toch bijzonder, ervan uitgaande dat jij de beste vriend(in)<br />

bent van jezelf?<br />

In de meeste culturen en religies geldt de ‘gulden regel’: doe een ander niet<br />

aan wat je jezelf ook niet aan zou doen. De omgekeerde regel is net zo belangrijk:<br />

doe jezelf niet aan wat je een ander ook niet aan zou doen.<br />

Al het respect begint met zelfrespect.<br />

Al het vertrouwen begint met zelfvertrouwen.<br />

Alle ontwikkeling begint met zelfontwikkeling.<br />

Alle observaties beginnen met zelfobservaties.<br />

Alle compassie begint met zelfcompassie.<br />

HÉLÈNE OOSTERHUIS<br />

Eigenaar van de EigenWijsheid Academy, échte persoonlijke ontwikkeling en groei voor vrouwen met ambitie. Spreker en auteur<br />

van het boek ‘Ken je mij? De kracht van Succesvol jezelf zijn’.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

20<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

Juri Hoedemakers<br />

Reflectie-expert en Scriptieprijswinnaar Erasmus Universiteit<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WALTER KALLENBACH<br />

Achmea, Roompot Group, Openbaar<br />

Ministerie, Handyman Nederland,<br />

Ministerie van Veiligheid<br />

en Justitie, maar ook Hogeschool Rotterdam,<br />

Delftsche Schoolvereniging, Stichting<br />

Jong Leren en A&O Fonds Gemeenten.<br />

Zo maar een greep uit de organisaties<br />

die de afgelopen tijd een Drs. Hofnar Reflectiesessie<br />

van Juri Hoedemakers hebben<br />

geboekt. Met een gemiddelde klantbeoordeling<br />

van maar liefst 8,7 en lovende<br />

kritieken zijn de Reflectiesessies van Drs.<br />

Hofnar een groot succes te noemen.<br />

Juri houdt u en uw personeel een spiegel<br />

voor om u te helpen op zoek te gaan naar uw<br />

blinde vlekken en vervolgens naar de beste<br />

versie van uzelf. Hij combineert wetenschappelijke<br />

inzichten vanuit zijn prijswinnende<br />

scriptie aan de Erasmus Universiteit<br />

met zaken die hij tegenkomt bij bedrijven en<br />

organisaties in de praktijk. En dat brengt hij<br />

op een hele luchtige en leuke manier. Tijdens<br />

de sessie prikkelt Juri de deelnemers om vanuit<br />

een andere invalshoek naar reflectie te<br />

kijken, de invalshoek van de hofnar.<br />

De sessies zijn zeer praktisch opgebouwd.<br />

Het eerste blokje is theorie, dan maakt hij de<br />

vertaling naar de praktijk, vervolgens zoekt<br />

hij de interactie met de deelnemers. Hij<br />

komt aan het einde weer terug bij de kern<br />

en geeft praktische handvatten mee. Juri kan<br />

zelfs eventuele koppelingen maken met de<br />

programma’s die u zelf heeft lopen. De sessies<br />

kunnen zowel digitaal als fysiek worden<br />

afgenomen.<br />

Juri Hoedemakers (1987) is winnaar van<br />

de scriptieprijs aan de Erasmus Universiteit<br />

en Expertblogger op het gebied van RE-<br />

FLECTIE bij DeOndernemer (De Persgroep<br />

Media) en Managementboek.nl. Hij heeft<br />

een Bachelor in Media & Entertainment Management,<br />

een Master in Bedrijfskunde en<br />

een specialisatie in Management van Verandering.<br />

Juri legt als eerste een gedetailleerde<br />

en uitgewerkte wetenschappelijke verbinding<br />

tussen het hedendaagse management<br />

en de hofnar van vroeger. Juri combineert<br />

wetenschappelijke inzichten met praktijkvoorbeelden<br />

die hij tegenkomt in zijn onbezoldigde<br />

nevenfunctie als bestuursadviseur<br />

van Voedselbanken Nederland, waarbij hij<br />

gebruik maakt van Reflectiemodel Hoedemakers.<br />

Tijdens zijn masterstudie ontwikkelde<br />

hij dit eigen reflectiemodel en verdiepte<br />

hij zich in het reflectieve vermogen van<br />

leiders en het belang van de hofnar in moderne<br />

organisaties.<br />

Juri is in april <strong>2021</strong> beëdigd als jongste lid<br />

ooit van CMC, een toonaangevend bureau<br />

voor verandermanagement. Op 23 september<br />

is zijn boek ‘Gezocht: Hofnar’ verschenen<br />

waarin hij praktische handvatten geeft<br />

voor hoe je reflectie in het dagelijkse werk<br />

kunt toepassen en wat we daarbij kunnen leren<br />

van de hofnar. Vanaf september zal Juri<br />

ook gaan promoveren op de hofnar, wederom<br />

aan de Erasmus Universiteit Rotterdam.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

en drshofnar.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 21

© OSSIP VAN DUIVENBODE<br />

Er was eens…<br />

licht dat virussen uitschakelt<br />

Kunstenaar/ontwerper en<br />

bedenker van Urban Sun<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Studio Roosegaarde<br />

22<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

Dit is het verhaal van de kracht van het licht dat ons welzijn kan<br />

veranderen. Geïnspireerd door het licht van de zon, wetenschappelijk<br />

onderzoek en artikelen in Nature hebben ontwerper Daan Roosegaarde<br />

en zijn team van ontwerpers, (externe) experts en wetenschappers<br />

het project Urban Sun ontwikkeld. Daar zijn ze vóór COVID-19 al mee<br />

begonnen en nu blijkt dat far-UVC-licht met een golflengte van 222<br />

nanometer binnen én buiten het coronavirus en andere virussen tot<br />

99,9 procent veilig kan reduceren. Dit in tegenstelling tot traditioneel<br />

254 nanometer ultravioletlicht dat schadelijk is voor mens en dier.<br />

Urban Sun schijnt een cirkel van onzichtbaar far-UVC-licht van bovenaf<br />

in een binnenruimte of de buitenlucht. Een ring van zichtbaar licht geeft<br />

aan waar de veiligere zone begint en eindigt. Dankzij deze ontwikkeling,<br />

die internationaal grote belangstelling krijgt, kan dit project van Studio<br />

Roosegaarde ervoor zorgen dat mensen veiliger festivals, andere<br />

evenementen en overdekte winkelcentra kunnen blijven bezoeken. Ook<br />

wanneer na corona een ander hardnekkig virus opduikt.<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 23

VIRUSSEN EN TOCH VEILIGER SAMENKOMEN<br />

D<br />

Daan Roosegaarde is, samen met<br />

zijn team, een meester in het op<br />

een aarde-vriendelijke manier verbinden<br />

van kunst, wetenschap en techniek.<br />

Het Van Gogh-pad – een verlicht 600 meter<br />

lang fietspad, direct van energie voorzien<br />

door de zon – en een smogstofzuiger – die<br />

frisse lucht genereert en van de verzamelde<br />

smogdeeltjes sieraden maakt – zijn mooie<br />

voorbeelden. De installatie ‘Gates of Light’<br />

(‘Lichtpoort’) bij de futuristische entree van<br />

de Afsluitdijk, waarbij koplampen van passerende<br />

auto’s via reflecterende prisma’s in<br />

speciaal ontworpen folie en strips 60 gerestaureerde<br />

monumentale heftorens uit 1932<br />

verlichten, is bekroond met de Global Future<br />

Design Award 2020 in de categorie ‘Lighting<br />

Design’. Het verhaal gaat verder met de<br />

creatie van Urban Sun, maar stopt daar niet.<br />

In zijn Rotterdamse studio begint Daan onmiddellijk<br />

met vertellen. Enthousiast. Het is<br />

ook niet niks om midden in een viruspandemie<br />

met een project te komen dat ontmoetingen<br />

veiliger maakt, op kleine én grote<br />

schaal. Jet Bussemaker, voorzitter van de<br />

Raad voor Volksgezondheid en Samenleving,<br />

vindt het alvast ‘geweldig’. “Veel mensen<br />

zijn COVID-19-moe en ik denk dat we<br />

moed nodig hebben om nieuwe oplossingen<br />

te vinden, om met elkaar in contact te komen<br />

en wat intimiteit te creëren. Dat is wat Urban<br />

Sun doet.”<br />

“In 2018 en 2019 las ik al over het virusreducerende<br />

far-UVC-licht met die veilige<br />

golflengte van 222 nanometer en vroeg me<br />

af waarom we niks deden met deze belangrijke<br />

openbare informatie. ‘Wauw, licht kan<br />

de lucht schoonmaken. Dat is interessant’,<br />

dacht ik meteen”, zegt Daan Roosegaarde.<br />

“De wetenschap waarop mijn team en ik de<br />

ontwikkeling van Urban Sun hebben gebaseerd<br />

is afkomstig uit in het tijdschrift Nature<br />

gepubliceerde wetenschappelijke artikelen<br />

van professoren van de Columbia<br />

Universiteit in New York, waar ik ook lesgeef,<br />

en de Hiroshima Universiteit in Japan.”<br />

Inmiddels is de far-UVC lichtbron gemeten<br />

en gekalibreerd door het Nationaal Meteorologisch<br />

Instituut van Nederland VSL.<br />

Urban Sun voldoet aan de veiligheidsnormen<br />

van de Internationale commissie voor<br />

niet-ioniserende stralingsbescherming (IC-<br />

NIRP). “Dat proces heeft veertien maanden<br />

geduurd en is dus begonnen voordat<br />

COVID-19 er begin 2020 in knalde. Begin<br />

maart hebben we de allereerste stedelijke<br />

zon gelanceerd. Spannend!”<br />

‘Een hoop licht en<br />

tegelijk hooplicht.<br />

Zo cool’<br />

ENGSTE PROJECT OOIT<br />

Tegelijk zegt Daan dat dit ‘het engste project<br />

is’ dat hij ooit heeft uitgevoerd. “Het is<br />

zo’n gevoelig, complex en polariserend onderwerp.<br />

Er was ook geen klant, dus dat betekende<br />

dat wij er eigen geld, tijd en energie<br />

in moesten steken en we ons soms afvroegen<br />

waarom we het eigenlijk deden. We namen<br />

een groot risico en bovendien werkten<br />

we aan twaalf andere projecten.” Tot hij<br />

zich meer en meer realiseert dat hij zich niet<br />

wil laten leiden door angst, maar wel door<br />

nieuwsgierigheid. Daan bereidt zich daarom<br />

goed voor, praat met het Nationaal Meteorologisch<br />

Instituut en de Raad voor Volksgezondheid<br />

en Samenleving. ‘Check, check,<br />

double check’, hij gaat niet zomaar blindelings<br />

aan de gang. “Die 222 nanometer golflengte<br />

had ik al bestudeerd en ik wist dat dit<br />

far-UVC-licht – in tegenstelling tot het ongezonde<br />

254 nanometer UV-licht dat we kennen<br />

– alle virussen alle virussen in de lucht<br />

reduceert, inclusief het coronavirus tot 99,9<br />

procent, maar ook bijvoorbeeld de griep, influenza.<br />

En dat zonder gezondheidsschade<br />

voor mens en dier. “Dat komt doordat het<br />

type dat wij toepassen een kortere golflengte<br />

heeft. Dat is veilig. Wij houden ons aan de<br />

veiligheidsrichtlijnen van de ICNIRP, waardoor<br />

men maar een bepaalde tijd onder de<br />

Urban Sun kan staan. Daar houden we rekening<br />

mee, want we willen het goed doen.”<br />

Daan Roosegaarde vertelt dat hij al twaalf<br />

maanden wist welke gunstige effecten de<br />

korte 222 nanometer golflengte heeft, maar<br />

niet precies wat hij ermee kon. “Allerlei mensen<br />

zeiden dat het niet kon of mocht, anderen<br />

negeerden het. Wij realiseerden ons dat<br />

dit 222 nanometer far-UVC-licht voor mensen<br />

niet te zien is. Dus was de vraag, ‘hoe<br />

maak je iets onzichtbaars zichtbaar?’ en ‘hoe<br />

laat je zien wat een virusveiligere zone is<br />

en wat niet?’” Als je naar boven kijkt is die<br />

zwarte lichtbol (‘light orb’) met dat virusreducerende<br />

licht niets meer dan een zwarte<br />

bol, omgeven door een zichtbare lichtring.<br />

Het lijkt enigszins op een maansverduistering.<br />

“Wanneer je dat ‘gewone’ licht toevoegt<br />

breekt in feite de bol. De cirkel die dan<br />

te zien is geeft aan waar de veiligere zone begint<br />

en ophoudt. Het heeft zes maanden geduurd<br />

voordat we echt konden refereren aan<br />

de zon, dankzij een team van techneuten en<br />

ontwerpers dat is gaan pielen en een aantal<br />

buddy’s. Onder hen Victor Knaap van MediaMonks,<br />

die vrijwel meteen zei ‘ik vind<br />

het gaaf en doe mee’. Constantijn van Oranje<br />

heeft me gekoppeld aan Victor Knaap. Het is<br />

echt zo’n project waaraan iedereen aanvankelijk<br />

twijfelt, zoals dat vaak gaat bij innovatie,<br />

en waarover je nu belletjes krijgt met de<br />

vraag waarom het niet overal in gebruik is.<br />

In die fase zijn we nu en we beantwoorden<br />

veel vragen, onder meer over het gezondheidsaspect.<br />

Veel mensen weten niet dat<br />

UV met deze speciale golflengte geen schade<br />

oplevert.”<br />

VERHAAL VERTELLEN<br />

“Eigenlijk vertellen we een verhaal. Er was<br />

eens… een speciaal soort licht op een plek<br />

die daardoor beter is om elkaar te ontmoe-<br />

24<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

© WILLEM DE KAM<br />

VIRUSSEN EN TOCH VEILIGER SAMENKOMEN<br />

‘Wauw, licht<br />

kan de lucht<br />

schoonmaken’<br />

ten. Maar het is geen sprookje bedoeld om je<br />

kind in slaap te laten vallen, wel om mensen<br />

te activeren vragen te stellen. Dat is de kracht<br />

ervan.” Daan, de bedenker van dit verhaal,<br />

heeft inmiddels meer dan 320 Zoom-‘calls’<br />

gehad met wetenschappers over de hele wereld<br />

om techniek van Urban Sun te valideren.<br />

“Eerst als amateur, maar inmiddels als<br />

expert. Ik ben misschien wel een beetje een<br />

‘freak’, die zich gewoon altijd inleeft. Datzelfde<br />

is gebeurd bij het Smog-Free project.<br />

Daarvan weet ik nu alles, net als van ruimteafval.<br />

Ik vergaar kennis door heel veel te<br />

lezen. LinkedIn is ook geweldig. Zeker tijdens<br />

COVID. Iedereen was thuis, ik toets<br />

een naam in, doe een connectieverzoek en<br />

als dat is geaccepteerd vraag ik die persoon<br />

dertig minuten van zijn of haar tijd. Die heb<br />

ik gekregen, net als veel kennis, wat zich<br />

heeft terugvertaald in het uiteindelijke project.<br />

Ik begin eraan, rond het af, maar word<br />

tijdens dat proces continu gevoed door mensen<br />

die slimmer zijn dan ik en bijvoorbeeld<br />

weten of wat ik wil technisch ook kan. In het<br />

begin dacht ik persoonlijk ‘Wow, licht kan<br />

helpen, wow!’ Dat is geen wetenschappelijke<br />

term, maar zo zat het toen in mijn hoofd<br />

en dat moet er weer uit (ook al had ik die beginperiode<br />

nog allerlei uitvluchten), anders<br />

blijf je als kunstenaar en ontwerper een vrijwillige<br />

gevangene van je eigen verbeelding.”<br />

De bevlogen kunstenaar/ontwerper gaat<br />

er nog even over door, om het verhaal compleet<br />

te maken. “Op een gegeven moment<br />

had ik door dat een goed idee ook oncomfortabel<br />

kan zijn”, zegt hij over de vele beren<br />

op de weg die hij in den beginne is tegengekomen.<br />

“Succes wordt echter bepaald door<br />

heel stug en volhardend, maar ook flexibel<br />

te zijn en toe te werken naar die punt op<br />

de horizon. Met andere woorden: je weet<br />

waar je naartoe wilt, maar nog niet wat de<br />

weg er naartoe is. Dat is een creatief proces,<br />

waarin ik dingen maak en dingen mij maken.<br />

Ik ben in co-controle. Dat vind ik zelf<br />

een heerlijk en tegelijk zeer kwetsbaar pad.<br />

Vaak ontbreekt de verbeelding bij mensen<br />

van hoe ze willen dat de wereld eruit moet<br />

(komen te) zien. Ik wil nieuwsgierigheid<br />

oproepen.”<br />

IS URBAN SUN DÉ OPLOSSING?<br />

Terug naar Urban Sun, het project dat de<br />

verbeelding inmiddels is ontstegen en er<br />

mede voor kan zorgen dat het oude normaal<br />

het nieuwe weer langzaam verdringt. “Het is<br />

niet dé oplossing voor alle coronaproblemen<br />

en komt niet in plaats van testen of vaccins,<br />

maar het is wel onderdeel van een aanvulling<br />

op de oplossing. We laten zien dat mensen<br />

weer veiliger kunnen samenkomen in een<br />

virusvrijere omgeving. Urban Sun maakt<br />

openbare ruimtes schoner. Sinds de lancering<br />

wordt hard gewerkt aan een Urban Sun<br />

die een grotere oppervlakte virusvrijer kan<br />

maken, bijvoorbeeld een ruimte zo groot<br />

als het Schouwburgplein in Rotterdam of<br />

een deel van het Museumplein in Amsterdam<br />

(beide zo’n 3500 m²) , of binnen de hele<br />

Ikea. Ik denk zelfs aan de Olympische Spelen<br />

en zeker aan culturele evenementen. De culturele<br />

sector ligt mij na aan het hart, dus ik<br />

dacht ‘als die open kan dankzij dit stedelijke<br />

zonnetje, dan is de missie geslaagd’. Voor mij<br />

en de studio. Wie wil weten hoe het werkt<br />

kan via onze website studies en rapporten<br />

downloaden. Ik ben benieuwd hoe de wereld<br />

het oppakt”, zegt Daan. “Het is mijn job complexe<br />

dingen simpel te laten lijken. Ik ben pionier<br />

en laat samen met mijn team zien dat<br />

het kan. Nu is het de beurt aan andere partijen<br />

om het uit te rollen en dit licht te distribueren.”<br />

Vooral de belangstelling vanuit het<br />

Midden-Oosten (Qatar, Dubai), de Verenigde<br />

Staten, Canada en de Scandinavische landen<br />

is groot.<br />

Roosegaarde Studio werkt met twee grote<br />

kennispartijen in de Verenigde Staten en<br />

een in Japan, die de productie van far-UVClicht<br />

gaan opschalen. “Zo hopen we ook dat<br />

meer mensen kennis krijgen over virusreducerende<br />

functie van het speciale far-UVC<br />

222 nanometer-licht. Het is net als de mode.<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 25

VIRUSSEN EN TOCH VEILIGER SAMENKOMEN<br />

Ik zit in de haute couture, maar gooi de kennis online in de hoop dat<br />

er meer prêt-à-porter komt. Onze studio is een droomfabriek, geen<br />

producent, want er zijn nog twaalf andere projecten waarin we tijd en<br />

energie moeten steken. Het is wel een oproep aan anderen in actie te<br />

komen. De eerste lastige, kostbare fase is door ons verzorgd, inclusief<br />

alle testen, metingen, de kalibratie en de bijbehorende communicatie.<br />

Roosegaarde en MediaMonks hebben met 22 man een prachtige<br />

introductiefilm gemaakt bij de Erasmusbrug in Rotterdam. Een<br />

mooie manier om het verhaal te vertellen. Daarin is veel tijd gestoken,<br />

nu mogen anderen de Urban Sun behalve distribueren ook implementeren.”<br />

Hij kijkt me even aan en zegt dan: “Uiteindelijk is het<br />

gewoon licht, die volgende stap zou niet zo ingewikkeld moeten zijn.”<br />

Het RIVM en OMT zijn op de hoogte van het project en Urban Sun<br />

voldoet aan de internationale standaarden voor ultravioletgebruik.<br />

Voordat het licht kan worden ingezet om virusvrijer samen te komen<br />

is wellicht eerst nader onderzoek te doen naar het gezondheidseffect<br />

wanneer mensen voor langere tijd aan het licht zijn blootgesteld.<br />

TIMING<br />

Een verhaal moet zo goed zijn dat mensen erin geloven en het moet<br />

op het juiste moment worden verteld. In de herfst van 2020 zouden<br />

mensen anders hebben gereageerd, maar in maart <strong>2021</strong> blijken de<br />

reacties voor 95 procent positief te zijn. Sommigen blijken zelfs een<br />

emotionele connectie met Urban Sun te hebben, dat is bijzonder om te<br />

zien. “Dat het ons is gelukt een in feite heel abstract technologisch gegeven<br />

om te zetten naar een verhaal dat mensen omarmen, is wat mij<br />

het meest trots maakt. Zonder corona had het wellicht wat langer geduurd,<br />

omdat iedereen dan overal bij had mogen blijven komen. Nu<br />

is het aan de wereld en ga ik weer nieuwe verhalen maken en dromen<br />

naar de realiteit trekken om de wereld beter te maken. Urban Sun is<br />

het tweede project van de serie DreamScapes, waarbij we droomlandschappen<br />

ontwikkelen voor een betere toekomst. ‘GROW’, het eerste<br />

project van de serie, helpt planten beter te groeien en is een hommage<br />

aan de agricultuur. We zijn nu bezig met het derde project van de<br />

serie en als het aan mij ligt volgen er nog vijf.” Hoe komen ze eigenlijk<br />

aan de naam Urban Sun? Daan: “Het is geen lamp, maar licht. Het<br />

is zon-licht. De aardse dampkring filtert het ultraviolette licht van de<br />

zon er al 4,6 miljard jaar uit. Virussen kunnen er niet tegen, want ze<br />

zijn er nooit mee in aanraking geweest en hebben er geen weerstand<br />

tegen opgebouwd. Daarom werkt het.” Hoe? “De zon staat stil, de aarde<br />

draait er wervelend omheen en kantelt. Daarom kennen we dag en<br />

nacht. Eigenlijk zitten we op een soort ruimteschip dat zich door een<br />

universum beweegt dat totaal onverschillig is voor wat of wie we zijn,<br />

beschermd door een flinterdun steeds opnieuw bewegend laagje. Het<br />

idee dat ik kan concurreren met de echte zon is een grap, maar ik ben<br />

er wel geïnspireerd door en leer ervan. Dat heeft ons op het idee gebracht<br />

voor een stedelijke, menselijke, kunstmatige zon die de mensheid<br />

kan helpen. Een vriend van Guido Weijers, met wie ik bij ‘Jinek’<br />

zat, had geappt dat de Nederlandse naam hooplicht zou moeten zijn.<br />

Een hoop licht en tegelijk hooplicht. Zo cool.”<br />

RECHTEN EN ROLLEN<br />

“Ik vertel mijn verhalen niet voor mezelf, maar voor de wereld. Met<br />

‘GROW’, net als Urban Sun onderdeel van de serie, baanbrekende projecten<br />

die de schoonheid van een duurzame maatschappij laten zien,<br />

zijn bijvoorbeeld 667 miljoen mensen bereikt. Iedereen heeft recht op<br />

een betere wereld, schone lucht, water en energie, maar moet daarin<br />

tegelijk een actieve rol willen spelen. Mijn rol is ontwerpen en verhalen<br />

vertellen, wat mij en het team veel persoonlijke vervulling geeft.<br />

De wereld staat nu in de fik, wij dragen een stukje bij aan de oplossing.<br />

Alle teamleden willen met mij dat stapje vooruit zetten. En dat<br />

is nodig, anders zouden we falen. Elk idee, ook een slecht idee, wordt<br />

alleen maar goed wanneer je er gewoon veel tijd, liefde en energie insteekt<br />

en hard wilt werken. Een miljoenen kostende film maken over<br />

een pratende rat die in een Parijse keuken kookt lijkt een slecht plan,<br />

maar ‘Ratatouille’ is een van Pixars grootste successen geworden.” Lachend:<br />

“Mensen denken vaak dat ik een soort draaiorgel ben waarin<br />

je een euro gooit en dan komt er een liedje uit. Het is mijn kracht dat<br />

ik opensta voor veranderingen, mijn verhalen kan visualiseren en de<br />

schoonheid van een betere wereld kan laten zien. Ik moet inkomsten<br />

genereren voor mijn studio en uit mijn projecten, maar alles wat ik<br />

doe is idee gedreven, niet geld gedreven. Alle echt succesvolle bedrijven<br />

begrijpen dat zingeving ook voor ondernemers belangrijk is, ook<br />

als ze op lange termijn geld willen verdienen.”<br />

Geboren:<br />

Functie:<br />

juli 1979, Nieuwkoop<br />

kunstenaar, ontwerper, eigenaar van sociale<br />

ontwerpstudio Studio Roosegaarde, Rotterdam<br />

Opleiding: Academie voor Kunst en Industrie AKI<br />

Enschede (cum laude afgestudeerd),<br />

voormalige Berlage Instituut] in Rotterdam<br />

(momenteel onderdeel van de TU Delft)<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

26<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Iedere organisatie verdient haar eigen Pretopia:<br />

een mentale ruimte die met updates en upgrades kan<br />

bijdragen aan een aantrekkelijke toekomst<br />

Door Stefaan Vandist,<br />

toekomstverkenner<br />

Tijdens een college van Stefaan Vandist word je meegenomen op een pelgrimstocht.<br />

Die tocht leidt langs een reeks creatieve broedplaatsen binnen en buiten<br />

de Lage Landen waar je de toekomst al in de steigers ziet staan. Omdat de urgentie<br />

rond duurzame transitie-opgaven vaak het grootst is in steden, ontstaan hier ook vaak<br />

de meest verrassende oplossingen. Op de schurende dwarsverbanden tussen mobiliteit,<br />

energie, bouw, voeding, klimaatadaptatie, materiaalgebruik, handel, educatie en zorg knettert<br />

het van het innovatiepotentieel. Daarom serveert Stefaan niet alleen een gereedschapkist<br />

vol instrumenten om grip te geven op je eigen toekomst, je wordt ook ‘swipend’<br />

door een soort Tinder van bestaande, stedelijk geïnspireerde oplossingen geleid.<br />

Leidinggevenden bij overheden gaan er dus zeker meerdere goeie matches<br />

vinden. Maar de trein van de vooruitgang mag ook zeker niet gemist<br />

worden door ondernemers, bedrijfsleiders en zogenaamde intrapreneurs:<br />

mensen die binnen organisaties verandering aanjagen. De stad is dus ook<br />

een metafoor voor alle duurzaamheidsopgaven die ondernemers uitdagen<br />

zichzelf heruit te vinden.<br />

Een lezing van Stefaan begint op het kruispunt tussen utopie en<br />

dystopie en laat zien dat veel toekomsten mogelijk zijn. In interactie<br />

met de zaal wordt een ‘pretopie’ gebouwd: een mentale ruimte waar we<br />

ons een aantrekkelijke en verbindende toekomst kunnen voorstellen<br />

en experimenteren. Het inspireert een beschavingsproces dat bestaat<br />

uit updates en upgrades. Vele kleine veranderingen zijn immers het<br />

nieuwe groot.<br />

Stefaan Vandist is een Belgische toekomsverkenner, innovatiestrateeg<br />

en auteur van onder meer het boek ‘We, Myself & A.I.’ en ‘Citify’<br />

dat in december <strong>2021</strong> verschijnt bij Lannoo Campus. Zijn colleges<br />

worden omschreven als energiek, verfrissend en aanstekelijk.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

© WOUTER VAN VAERENBERGH

28<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

TOPSPORTERS EN ONDERNEMERS LEREN VAN ELKAAR<br />

De mindset is<br />

het belangrijkst<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Marit Bouwmeester, Olympisch zeilkampioen<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie met dank aan het Watersportverbond<br />

Zeilster Marit Bouwmeester is er begin 2020 helemaal klaar voor om het Olympisch goud dat ze vier jaar eerder in de Laser<br />

Radiaalklasse heeft gewonnen in Rio de Janeiro te verdedigen. Dan slaat corona toe en gaan de Spelen niet door. “Ik was net<br />

wereldkampioen geworden in Australië. Terugvliegen over Shanghai was al niet meer mogelijk, we moesten via Dubai. Dat is een<br />

Chinees probleempje, dacht ik nog, kom maar op met die Spelen. Achteraf is het niet meer dan logisch dat gezondheid voor alles<br />

gaat en gaat het erom dat je het kunt accepteren.” Trainen voor de uitgestelde Spelen van Tokio in <strong>2021</strong> is anders dan anders en<br />

een uitdaging. Haar kansen kan ze tevoren moeilijk inschatten, maar uiteindelijk haalt ze wel het podium, maar niet het goud.<br />

Een spannende medaillerace voor de kust van het Japanse Enoshima is goed voor brons.<br />

D<br />

Doorzettingsvermogen, acceptatie en<br />

flexibiliteit. Dat zijn de drie woorden<br />

die voortdurend bij mij opkomen<br />

als Marit Bouwmeester op een rustdag<br />

in april haar verhaal vertelt. Ze spreekt<br />

er ook over. “Ik heb altijd veel bewondering<br />

voor mensen die gedurende een langere periode<br />

aan de top staan, zowel in het bedrijfsleven<br />

als in de sport. Voorbeelden op sportief<br />

gebied zijn Formule 1-kampioen Lewis<br />

Hamilton, Olympisch atleet Usain Bolt en<br />

schaatser Sven Kramer. Iedereen die goed is<br />

kan wel een keer winnen, maar het heeft iets<br />

speciaals wanneer dat meerdere keren gebeurt.<br />

Dat heeft met karakter te maken, wat<br />

mij heel erg aanspreekt. Intussen heb ik een<br />

paar mensen om mij heen verzameld, ook<br />

uit het bedrijfsleven, om mee te sparren. Ik<br />

denk dat ondernemers heel veel kunnen leren<br />

van topsporters en omgekeerd. Sport zie<br />

ik als de metafoor, maar in beide gevallen<br />

is de ‘mindset’ het belangrijkste.” De Friese<br />

zeilster, die nu in Den Haag resideert, heeft<br />

in haar carrière drie keer de Conny van Rietschoten-prijs<br />

gewonnen voor de zeiler van<br />

het jaar. “Je kunt die prijs ook maximaal drie<br />

keer winnen. Dat is raar vanuit de sportgedachte.<br />

Als je de beste bent, ben je de beste.<br />

Daar hoort geen maximum aan te zitten.”<br />

Ze doet er dit jaar alles aan weer de beste<br />

te worden, Haar concurrenten, die ze dit<br />

keer uitzonderlijk niet heeft gezien door de<br />

afwezigheid van wedstrijden tijdens de afgelopen<br />

winter, kampen met dezelfde beperkingen<br />

als zij. “Je schakelt toch weer heel<br />

snel en richt je energie vooral op waar je wel<br />

invloed op hebt. Al het andere moet je accepteren<br />

en kijken naar wat je in dat extra<br />

voorbereidingsjaar kunt bereiken. Dat was<br />

en is heel uitdagend en vraagt veel flexibiliteit,<br />

want je kan minder trainen, sportscholen<br />

zijn dicht en veel wedstrijden zijn afgelast.”<br />

Marit wil als zeiler idealiter veel op<br />

locatie trainen, om zich bijvoorbeeld technisch<br />

volledig te kunnen aanpassen op het<br />

type golven in de baai bij Tokio en hoe de<br />

wind staat. “Dat kon nu niet, maar die situatie<br />

was op zich voor iedereen gelijk. Bovendien<br />

zijn zeilers gewend te rekenen met veranderende<br />

omstandigheden. Wij hebben in<br />

elk geval een goed plan B in werking.”<br />

ONVOORSPELBAAR<br />

Net als in het bedrijfsleven, is veel in de<br />

zeilsport onvoorspelbaar en dan is het ook<br />

voor ondernemers en andere geïnteresseerden<br />

goed te weten hoe bijvoorbeeld Marit<br />

Bouwmeester daarmee omgaat. “Soms denk<br />

ik: wat doe ik in die zeilsport? Als topsporter<br />

ben je denk ik een bovengemiddelde ‘control<br />

freak’, die alles waar je controle op kunt<br />

uitoefenen ook echt wil controleren. Als dat<br />

bij iets niet kan, is dat wel het weer. Doordat<br />

zeilers gewend zijn dingen te accepteren<br />

zoals ze zijn, dus ook het weer, kunnen<br />

we redelijk gemakkelijk door deze coronacrisis<br />

heengaan. Je kunt wel veel wind willen,<br />

maar als die er niet is, is die er niet”, legt<br />

ze uit. “Er valt niet zoveel te willen. Vroeger<br />

was wind wel mijn favoriet en had ik zoiets<br />

van hoe harder het waait hoe groter de golven.<br />

Dat vond ik echt heel leuk. Ik heb geleerd<br />

dat je de uitdaging in elke weersomstandigheid<br />

kan vinden.”<br />

Over vroeger gesproken. Marit zeilt al<br />

vanaf haar zesde en is al als tiener lid van<br />

het nationale team. Gaat dat almaar met je<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 29

TOPSPORTERS EN ONDERNEMERS LEREN VAN ELKAAR<br />

sport bezig te zijn niet ten koste van het leiden<br />

van een normaal kinder- en jongerenleven?<br />

“Zo heb ik het eigenlijk nooit gezien.<br />

Ik ben super dankbaar dat mijn ouders mij<br />

met verschillende hobby’s hebben grootgebracht.<br />

Ze geloofden heel erg in een algemene<br />

opvoeding waarvan balsporten, muziek,<br />

zwemmen, zeilen deel uitmaken. Uiteindelijk<br />

liep de zeilsport een beetje uit de hand.<br />

maar het voelde nooit alsof ik concessies<br />

moest doen. Het was en is mijn manier van<br />

leven. Ik houd van de sfeer, van het altijd<br />

beter worden en krijg juist veel extra’s terug.<br />

Ik kom al heel lang op plekken van de<br />

wereld, die ik normaal nooit zou zien. Dat<br />

heeft me echt de kans gegeven als mens en<br />

in mijn sport te groeien. Ik merk wel nu ik<br />

ouder word dat die leefstijl van heel veel weg<br />

van huis zijn anders is dan wanneer je jonger<br />

bent en alles voor het eerst doet. Eerst bleef<br />

ik gemakkelijker drie maanden achter elkaar<br />

weg. nu heb ik een relatie, een huis gekocht<br />

en woon ik samen. Dan wil je ook wel eens<br />

thuis zijn, met je familie en tegelijk geen enkele<br />

concessie doen in de sport.”<br />

PASSIE HELPT HARD TE ‘PUSHEN’<br />

“Over het algemeen denk ik dat als je ergens<br />

passie voor hebt je veel harder kunt<br />

‘pushen’ dan wanneer iets moet. Soms heb<br />

je plezier, maar fysieke (herstel)trainingen<br />

kunnen heel saai zijn en lang duren. Om<br />

succesvol te worden zijn bovendien doorzettingsvermogen<br />

en flexibiliteit nodig. Marit:<br />

“Het fijne aan zeilen is dat het gewoon buiten<br />

is, in de natuur, maar wel altijd anders. De<br />

ene keer is het lekker weer met een zonnetje,<br />

de andere stormt en regent het, wat ook zijn<br />

charme heeft. Die omstandigheden zorgen<br />

voor afwisseling. Dat maakt het heel leuk.<br />

Ik houd van de gekke situatie dat we ons jarenlang<br />

voorbereiden op één evenement zoals<br />

de Olympische Spelen en stiekem vind ik<br />

het gaaf te streven naar de ultieme perfectie,<br />

terwijl ik probeer in de tussentijd allerlei<br />

kleine successen neer te zetten, zoals het behalen<br />

van een persoonlijk record. Dat soort<br />

momenten zorgt voor de motivatie door te<br />

gaan.” Voor de Spelen in Rio de Janeiro heeft<br />

Marit een tijdje in Brazilië gewoond om daar<br />

te trainen en de omstandigheden goed te leren<br />

kennen. “In Tokio kon dat niet, maar gelukkig<br />

ben ik na de Spelen in 2016 naar Japan<br />

gereisd, zodat ik al kon zien wat daar de<br />

omstandigheden en faciliteiten zijn, bijvoorbeeld<br />

qua huisvesting en de aanwezigheden<br />

van ‘gyms’. Ik heb bovendien gekeken naar<br />

mijn winkansen en er zelfs in 2017, 2018 en<br />

2019 al getraind. Gelukkig heb ik toen alles<br />

opgeschreven en gedocumenteerd, zodat ik<br />

kon terugkijken om weer te weten hoe het<br />

nou precies zat.”<br />

In plaats van in en rond Tokio heeft Marit<br />

Bouwmeester de hele winter op de Canarische<br />

eilanden gezeten. Niet verkeerd<br />

én nodig! “In Nederland valt ’s winters niet<br />

echt te trainen, vanwege de temperatuur en<br />

we mochten pas op het laatste moment naar<br />

Japan.” Paul Hameeteman (17), Europees<br />

© TEAM ALLIANZ<br />

‘Soms denk ik: wat<br />

doe ik in die zeilsport?’<br />

30<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

TOPSPORTERS EN ONDERNEMERS LEREN VAN ELKAAR<br />

kampioen Laser Radiaal bij de mannen zit<br />

nu samen met enkele andere jonge talenten<br />

in Marits Team Turbo. Hij mocht niet naar<br />

Tokio, omdat zijn klasse alleen voor vrouwen<br />

een Olympische sport is. De Zeeuw heeft wel<br />

een mening over waar in eigen land de beste<br />

zeilwateren zijn: Zeeland en niet het waterrijke<br />

Fryslân waar Marit is geboren (in Warten<br />

of Wartena in het Nederlands). Marit<br />

lacht: “Het gaat erom dat het beter is op veel<br />

verschillende wateren te varen, zodat je leert<br />

steeds je techniek aan te passen. Nederlanders<br />

zijn over het algemeen goed met wind,<br />

maar het is goed te trainen op alle omstandigheden<br />

om op alles te zijn voorbereid. Zoals<br />

gezegd weet je nooit wat je gaat krijgen.<br />

Een schaatser weet dat hij of zij 500 meter<br />

of tien kilometer moet schaatsen, wij weten<br />

niet wat ons te wachten staat. In Tokio was er<br />

ook van alles, variërend van zacht waaien en<br />

een stabiele zeewind tot een aflandige draaierige<br />

wind of een hele harde met meer golven.<br />

Dat is wel super uitdagend.”<br />

IN M’N EENTJE ZEILEN<br />

Laser Radiaal is de individuele Olympische<br />

klasse voor de eenmansboot. “Ik zeil<br />

graag in m’n eentje en dan kom je automatisch<br />

uit in deze klasse. Olympisch gezien is<br />

dit het hoogste niveau. Het mooie is dat je<br />

niemand echt de schuld van iets kunt geven,<br />

behalve jezelf.” Het is ook een eerlijke klasse.<br />

Alle deelnemers aan de race beschikken over<br />

dezelfde materialen, zodat niemand voordeel<br />

heeft. “Het komt echt op jou als zeiler<br />

‘Ik dacht over<br />

hoe ik het moest<br />

aanpakken om<br />

de laatste dag<br />

van de Spelen<br />

nog net zo fit te<br />

zijn als de eerste’<br />

aan. Je moet mentaal en fysiek sterk zijn, alles<br />

getraind hebben. Ik zeil alleen, maar ik<br />

werk wel met een heel sterk team. Een fysieke<br />

trainer, mijn eigen trainer, trainingsmaatjes.<br />

Ik heb dus niet het gevoel dat ik het<br />

in m’n eentje doe en verdwijn ook niet alleen<br />

achter de horizon. Team Turbo volgt<br />

mij.” Hoewel we het er tijdens het interview<br />

niet steeds over hebben, komen de parallellen<br />

met goed ondernemerschap geregeld onbenoemd<br />

boven. Wanneer we praten over leren<br />

van vallen en opstaan en relativeren, zegt<br />

Marit: “Je wilt continu blijven leren. Mijn<br />

broer Roelof, die mij sinds 2016 traint en ik<br />

voelen elkaar heel goed aan. Hij is super analytisch<br />

en heel vernieuwend, maar kan ook<br />

iets te goed relativeren. Hij gaat echt voor<br />

winnen, toch zegt hij tegelijk ‘er zijn ergere<br />

dingen op de wereld dan verliezen’. Soms<br />

is relativeren goed. Wanneer je echter op die<br />

manier alles in perspectief zet, ga je nooit zo<br />

hard 'pushen'. Ik wil altijd sneller, beter en<br />

harder, want ergens anders op de wereld is<br />

ook iemand keihard aan het trainen. Daarom<br />

kijk ik ook altijd vooruit. De goede voeding<br />

vinden in Tokio was best een ding en ik<br />

dacht er steeds over na hoe ik het moest aanpakken<br />

om de laatste dag van de Spelen nog<br />

net zo fit te zijn als de eerste. Iedereen speelt<br />

in zo'n situatie een rol, ook de details moeten<br />

kloppen. De progressie gaat nu ik ouder<br />

word iets minder, maar de leercurve is beter.<br />

Vroeger maakte ik vooral grote stappen, nu<br />

wil ik elk dingetje perfectioneren. Daar ben<br />

ik wel een beetje aan verslaafd geraakt.”<br />

Voorlopig gaat Marit Bouwmeester door<br />

in de klasse waarvan ze zo houdt. “Je ziet<br />

vaak dat mensen vanaf het Olympische circuit<br />

overstappen naar de grote-botenwereld<br />

van bijvoorbeeld de Volvo Ocean Race<br />

om hun carrière te verlengen. Dat snap ik,<br />

want op een gegeven moment wordt het fysiek<br />

zwaarder en pittiger om in Olympische<br />

eenmansklasse te varen. Zelf houd ik erg van<br />

de Olympische Spelen en het kortere werk.<br />

De Volvo Ocean Race duurt heel lang, is een<br />

ander type spel, want je vaart met meerdere<br />

mensen. Op dit moment ligt mijn motivatie<br />

daar niet echt, maar zeg nooit nooit.”<br />

MARIT BOUWMEESTER<br />

Geboren:<br />

1988 in Warten(a), Provinsje Fryslân<br />

Zeilclub:<br />

KWV Frisia<br />

Zeilklasse:<br />

Laser Radiaal<br />

Olympische medailles: 2012 Londen/Weymouth (zilver), 2016 Rio de Janeiro (goud)<br />

Andere recente prestaties: Onder andere 2014 Wereldkampioen Santander, 2018 Europees kampioen Barcelona, 2020<br />

Wereldkampioen in Melbourne en Europees kampioen in Gdańsk<br />

Prijzen:<br />

Conny van Rietschoten Trofee (3x, laatste keer gedeeld met Dorian van Rijsselberghe), ISAF World<br />

Sailor of the Year Award. Marit is Ridder in de Orde van Oranje-Nassau (2016).<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 31

‘Het decennium<br />

van wereldwijd<br />

natuurherstel is<br />

begonnen’<br />

Dennis Karpes<br />

Dennis Karpes is sociaal ondernemer, inspirator en spreker.<br />

Hij heeft aan de wieg gestaan van Kuyichi, het eerste<br />

jeansmerk ter wereld op basis van biologisch geteelde<br />

katoen en is geestelijk vader en oprichter van Dance4Life.<br />

Zijn laatste grote wapenfeit is Justdiggit.<br />

Wat was jouw eerste baantje?<br />

“Ik hielp mee in de Haarlemse kapperszaak van mijn vader.<br />

Vegen, koffiezetten, haren wassen, krulspelden verwijderen.<br />

Mijn vader zei: ‘dit kun je later overnemen’. Maar hij dwong<br />

me nooit ergens toe, ik mocht het zelf gaan uitvogelen.”<br />

© ANN-SOPHIE FALTER<br />

‘Jij moet alleen<br />

maar op podia<br />

gaan staan om te<br />

vertellen waar het<br />

nou echt om gaat.<br />

En niks anders’<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Hoe leg je aan een kind uit wat je doet?<br />

“Kort gezegd: papa is bezig om Afrika te vergroenen. Bij<br />

Justdiggit graven we met een simpele schep de aarde open.<br />

Dit doen we op plekken waar de grond gigadroog is, zodat<br />

regenwater weer ondergronds komt en vegetatie weer gaat<br />

groeien. Het mooie is: water komt gratis en voor niks uit de<br />

hemel vallen, ook in Afrika. We doen grootschalige projecten<br />

in Kenia en Tanzania. We hebben tot nu toe 8 miljoen<br />

bomen gerehabiliteerd en 60.000 hectare gedegradeerde<br />

grond hersteld. Dit jaar starten we ook in Madagascar, Togo<br />

en Ethiopië.”<br />

Wat is jouw grote droom?<br />

“Dat Justdiggit een van de meest impactvolle bewegingen<br />

op deze aarde wordt. Ons logo, het schepje, moet net<br />

zo krachtig worden als de appel van Apple, de ‘swoosh’ van<br />

Nike of de ster van Mercedes. Dat is mega ambitieus. Ik zeg<br />

dit al ruim tien jaar. Allerlei mensen denken: ‘wie denk je dat<br />

je bent om zo groot te denken en dit überhaupt te zeggen?’<br />

Dat had ik bij Dance4Life ook. Nu zie ik de komende tien jaar

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

voor me en denk ik: het gaat aardig de goede kant op want we zijn al<br />

in 27 landen actief met onze campagnes.”<br />

Waarom denk je dat het gaat lukken?<br />

“Dankzij ons superteam, maar ook omdat dit decennium door de<br />

Verenigde Naties is uitgeroepen tot ‘The UN Decade on Ecosystem<br />

Restoration’. De hele wereld moet in de ban raken van natuurherstel.<br />

Met zoveel overstromingen, hittegolven, droogte en bosbranden in<br />

de hele wereld was het nieuwe IPCC-rapport deze zomer eigenlijk<br />

overbodig. Er is geen tijd te verliezen. Nú is het moment dat we moeder<br />

Aarde centraal moeten stellen.”<br />

Denken mensen bij jou, juist omdat je zo goed bent in<br />

communicatie, dat het vooral buitenkant is? Is dat we<br />

eens moeilijk voor je?<br />

“Ja. In het begin al helemaal, toen heb ik wel tegenkrachten gevoeld.<br />

‘Je maakt de sector kapot en bent alleen met verpakking bezig’,<br />

was een typische reactie. Ik zei: ‘nee, we gaan juist naar buiten<br />

toe omdat de wereld moet weten dat het kan!’ Jarenlang stond ik op<br />

podia te vertellen hoe we moesten gaan restaureren. Maar mensen<br />

dachten: zo simpel kan het niet zijn. Van het establishment kwam<br />

eerst kritiek, nu schouderklopjes en complimenten. Ze willen zelfs<br />

samenwerken. Zo helpen we de Verenigde Naties met hun communicatie<br />

over dit thema.”<br />

Wat is het beste carrièreadvies dat je ooit hebt gekregen?<br />

“Ik heb enorm veel te danken aan Peter Delahay, een beroemde<br />

astroloog en ‘boardroom consultant’. Toen ik zijn gezicht zag had ik<br />

meteen een connectie. Er straalde zoveel vanaf, niet normaal. We<br />

spraken anderhalf uur met elkaar, hij wist niet meer dan mijn geboortedatum.<br />

’Dennis, jij denkt niet, jij ziet, en als jij ziet, dan weet<br />

je’, zei hij. We gingen diep in op mijn roeping. ’Jij moet alleen maar<br />

op podia gaan staan om te vertellen waar het nou echt om gaat. En<br />

niks anders. Wezenlijk leiderschap. Jouw enige taak op deze aardbol<br />

is het beeld omschrijven’.”<br />

Van welke misstap heb je veel geleerd?<br />

“Ik heb genoeg fouten gemaakt, maar die horen bij het leven. Ik<br />

had misschien ‘due diligence’ moeten doen rondom Peter Westerveld,<br />

mijn voormalige partner bij Justdiggit. Dan had ik geweten dat<br />

hij een moeilijke man was die met iedereen ruzie kreeg. Maar mijn intuïtie<br />

zei: spring hier bovenop. Er was vervolgens heel veel gedoe met<br />

hem. Maar was dit echt een fout? Anders had Justdiggit niet bestaan.”<br />

Hoe kom je aan jouw indrukwekkende<br />

internationale netwerk?<br />

“Toen ik nog bezig was met Dance4Life nodigde de toenmalige<br />

CMO van Coca Cola, die ik eindeloos had gestalkt voor een samenwerking,<br />

me uit voor TED Afrika in Tanzania. Cola Cola was hier<br />

hoofdsponsor van. Ineens zat ik tussen Jane Goodall, Bono en de<br />

oprichters van Google. Aan het ontbijt ontmoette ik dames van het<br />

World Economic Forum, die me wel zagen zitten voor hun Young<br />

Global Leaders-programma. Vijf jaar lang heb ik als ‘Young Global<br />

Leader’ aan Davos-achtige bijeenkomsten over de hele wereld mogen<br />

meedoen. Ik zat als sociale ondernemer zonder een cent te makken<br />

tussen de miljardairs en andere inspirerende slimmeriken. Ik ben<br />

bijna twee meter lang, maar elke dag dat ik daar was voelde ik mezelf<br />

kleiner worden. Ik was zo geïntimideerd door de elite om mij heen!<br />

Maar ik dacht ook: ‘fuck it, wat ik kan dat kan de rest hier niet’.”<br />

‘Ineens zat ik tussen Jane<br />

Goodall, Bono en de oprichters<br />

van Google’<br />

Welke prijs heb je betaald voor je succes?<br />

“Drie jaar geleden belandde ik in het ziekenhuis met een hartprobleem.<br />

Ik maakte op dat moment moeilijke tijden door met Justdiggit,<br />

door een gevecht met een grote corporate en daardoor een hoop<br />

financiële stress. Denk nou niet dat je alleen maar pieken kunt hebben,<br />

dat bestaat gewoon niet. Ondanks een hobbelige weg ga je er<br />

wel komen. Hoe dieper het dal, hoe hoger het hoogtepunt. Ik heb af<br />

en aan best wel wind tegen gehad, maar dan moet je kunnen doorzetten.<br />

Sinds een paar jaar voel ik wind in de rug en dat is heel lekker.<br />

De wereld beseft meer dan ooit dat we onze natuur moeten herstellen.<br />

Onze economie is nu eenmaal afhankelijk van de gezondheid<br />

van onze ecologie.”<br />

Weet je al wat je volgende stap gaat zijn?<br />

“Ik wil graag de komende tien jaar met één been bij Justdiggit blijven.<br />

Mijn belangrijkste taak is in principe al volbracht. Ik ben nou<br />

eenmaal iemand die graag dingen vanuit het niets begint. Een ‘disrupter’<br />

die de lakens flink opschudt. In mijn volgende stap ga ik voor<br />

mijn roeping. Ik wil ‘sense of urgency’ creëren bij bedrijven en jongeren.<br />

Hen inspireren om vanuit een andere interne bron, andere waarden<br />

te creëren. Een simpele maar krachtige techniek is transcendente<br />

meditatie. Wij kunnen veel groter, veel mooier, veel krachtiger zijn<br />

dan we ooit hadden durven dromen en kunnen leren om deze kracht<br />

te gebruiken om onszelf en de hele wereld te helen.”<br />

Deze (bewerkte) bijdrage komt uit de interviewreeks ‘Echte Vragen’ aan<br />

duurzame leiders van Ebbinge Leadership Lab.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 33

‘Bij zeker zeventien<br />

procent van de<br />

Nederlanders is een<br />

draadje los’<br />

34<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

THEATERLEZING-TOUR OVER MAATSCHAPPIJ EN POLITIEK HERVAT<br />

‘Kiezers zelf draaien de<br />

democratie de nek om’<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Prof. dr. Maarten van Rossem, historicus<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

“U moet mij vooral uitnodigen omdat u geïnteresseerd bent in de politiek, het functioneren van de democratie. Doet-ie het<br />

goed of juist niet goed. Hoe zitten wij er in Nederland bij? Gaat het werkelijk zo slecht zoals sommige mensen beweren of heel<br />

erg goed in Nederland? Wat voor soort problemen bestaan er in bijvoorbeeld de Verenigde Staten, waar het helemaal niet<br />

goed gaat met de democratie. Over al die dingen kan ik, zo u wilt, drieënhalf uur achter elkaar bijzonder interessant spreken.<br />

Als u zegt het moet wat minder, kan het iets korter, maar anderhalf uur is toch wel het absolute minimum.” Maarten van<br />

Rossem zegt dat in een introductiefilmpje van Speakers Academy® en vertelt daar uitgebreid over in dit vraaggesprek, dat<br />

inderdaad zo’n anderhalf uur heeft geduurd. “Overal staat de democratie onder druk, dat is duidelijk.”<br />

W<br />

We beginnen in Amerika.<br />

“De verslaving die ik met<br />

dat land had is al een tijdje<br />

over. De Verenigde Staten<br />

hebben mij, maar – als ik het wat breder trek<br />

– ook de wereld diep teleurgesteld en eigenlijk<br />

vooral zichzelf. Degenen die het hoogste<br />

ambt vervullen, hebben zich door eigen<br />

toedoen flink in de problemen gebracht.<br />

Dit proces dateert al van ver voor Donald<br />

Trump en is al minimaal een kwart eeuw<br />

gaande, wat alles van doen heeft met het optreden<br />

van en veranderingen binnen de Republikeinse<br />

Partij. Je ziet vaker dat politieke<br />

partijen in feite enorme schade toebrengen<br />

aan het land dat ze, zoals ze beweren, willen<br />

helpen. Republikeinen zijn daar wel een<br />

goed voorbeeld van, net zoals veel Europese<br />

populisten”, vertelt Maarten van Rossem.<br />

“Niet alleen is het in Amerika een veel ouder<br />

proces dan menigeen denkt, het hangt ook<br />

een beetje af van hoe je ernaar wilt kijken.”<br />

Hij denkt dat de neergang van de democratie<br />

is begonnen met Newt Gingrich, van<br />

1995-1999 voorzitter van het Amerikaanse<br />

Huis van Afgevaardigden. “Hij was een afschuwelijke<br />

man, die zijn verschroeide aarde-politiek<br />

introduceerde om te polariseren.<br />

Gingrich zei niet: ‘We zijn het volstrekt oneens<br />

met onze politieke tegenstanders, toch<br />

moeten we samenwerken’, maar ‘Het zijn<br />

schoften, die bezig zijn de natie te vernietigen,<br />

oplichters en leugenaars’. Zo was hij bij<br />

uitstek, ook in zijn persoonlijk leven.”<br />

Maarten vertelt dat alles bij de relatief succesvolle<br />

Gingrich er dan op is gericht de Republikeinen<br />

voor het eerst in decennia weer<br />

een meerderheid te bezorgen in het Huis<br />

van Afgevaardigden. Dat lukt. Het gevolg is<br />

dat de Republikeinse Partij tegenstellingen<br />

aanscherpt in plaats van verzacht. Bovendien<br />

legt dat de partij geen windeieren, want<br />

daarmee wordt voorkomen dat zij een minderheidsrol<br />

gaat spelen. “In allerlei opzichten<br />

doen de Republikeinen dat ook, maar<br />

door een combinatie van tactiek en strategie<br />

zijn ze, dwars tegen demografische en andere<br />

ontwikkelingen in, erin geslaagd zichzelf<br />

beter te organiseren dan de Democraten<br />

en bovendien in een veel hechter verband.<br />

Ze hebben een sterke machtspositie opgebouwd<br />

in de institutionele structuur en de<br />

Amerikaanse politiek, waardoor een volkomen<br />

onmogelijk systeem is ontstaan dat niet<br />

helpt bij het besturen en organiseren van<br />

een moderne industriestaat. Dat kan doordat<br />

Republikeinse plattelandsstaten, waar<br />

niemand woont, oververtegenwoordigd zijn<br />

in de Senaat.”<br />

DONALD J. TRUMP<br />

Maarten omschrijft de VS als een prachtland,<br />

dat zeer geschikt is voor ‘road trips’,<br />

“maar die polarisatie, die al gaande was,<br />

is door Trump – een hater, leugenaar, demagoog<br />

die het niet zo nauw neemt de democratie<br />

– enorm aangeblazen. Kortom:<br />

wanneer je echt je politieke systeem wil veranderen<br />

in een ramp, moet je bidden voor iemand<br />

als Trump, die eigenlijk geen politicus<br />

of (waardeloze) zakenman is, maar een entertainer<br />

of een schertsfiguur die vooral goed<br />

is in aandacht trekken. Gelukkig hebben de<br />

in sombere toestand verkerende Verenigde<br />

Staten nu in Joe Biden een redelijk fatsoen-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 35

THEATERLEZING-TOUR OVER MAATSCHAPPIJ EN POLITIEK HERVAT<br />

lijke president, die toch wat nuttige dingen<br />

doet.” Maar hij straalt tegelijk heel weinig<br />

uit? Maarten: “Godzijdank. Als we één<br />

ding hebben geleerd is het dat je niet te veel<br />

uitstralende politici moet hebben, omdat ze<br />

meestal precies het verkeerde uitstralen.” De<br />

coronacrisis vergroot de tweedeling in Amerika,<br />

doordat – na Trump – de Republikeinse<br />

gouverneurs dwars ingaan tegen Bidens beleid.<br />

De coronapolitiek is eigenlijk een metafoor<br />

voor wat er met Amerika aan de hand<br />

is. “Zeker, de vaccinatiecampagne is er verpolitiekt.<br />

Wie zich laat inenten is een lul en<br />

een Democraat, wie dat niet doet een held en<br />

een Trumpiaanse Republikein. In een aantal<br />

zuidelijke staten, een soort derdewereldlanden<br />

waar veel arme mensen niet zijn ingeënt,<br />

woedt de deltavariant met alle verschrikkelijke<br />

gevolgen van dien. Dus moeten ze daar<br />

het gaspedaal ineens intrappen om toch nog<br />

zoveel mogelijk mensen te vaccineren.” Volgens<br />

Maarten van Rossem laat dat niet alleen<br />

een tweedeling in het land zien, maar<br />

ook dat wie zich niet laat inenten grote risico’s<br />

loopt. “Dat geldt ook voor Nederlanders<br />

die zeggen zich niet te willen laten vaccineren.<br />

Het type krankzinnige anti-‘vaxxers’ dat<br />

in de VS een rol speelt in de politiek zie je<br />

ook hier, doordat, ongelukkigerwijze, een<br />

deel van die Amerikaanse waanzin naar ons<br />

overwaait via sociale media.”<br />

DIEP ONGELUKKIG LAND<br />

Hij omschrijft Amerika als een, gek genoeg,<br />

diep ongelukkig land. Veranderen<br />

de Verenigde Staten van een ogenschijnlijke<br />

eenheid in een lappendekken van staten,<br />

zoals in Europa, nu steeds meer staten<br />

hun eigen weg lijken te gaan? “Miljonairs<br />

raad ik aan naar de VS te verhuizen. Daar is<br />

het voor hen prima geregeld. Miljonairs regeren<br />

daar voor andere vermogenden. Dat<br />

geldt tegenwoordig ook een beetje voor miljardairs.<br />

Zeker voor de modale burger in<br />

de VS is Europa een paradijs op aarde, zeker<br />

nu de inkomensverschillen in Amerika<br />

gigantisch zijn toegenomen.” De democratie<br />

staat er onder druk, maar dat is ook<br />

in Europa zo. “Denk aan Polen, daar is de<br />

‘Veel mensen<br />

zijn niet in staat<br />

tot zelfstandige<br />

analyse’<br />

conservatieve helft van de bevolking in brede<br />

zin hoogst ongelukkig met het moderne<br />

leven en de aansluiting bij West-Europa.<br />

Zeker als het gaat over godsdienst en sociale<br />

kwesties. Het is begonnen met de aantasting<br />

van het rechtssysteem door rechters te<br />

benoemen van wie de regering weet dat zij<br />

het met haar eens zijn.” Inmiddels heeft de<br />

Poolse regering onder druk van de EU met<br />

tegenzin besloten het omstreden tuchtcollege<br />

te ontmantelen. Maarten: “In Hongarije<br />

hebben we een andere patiënt, Viktor Orbán,<br />

ooit links en veelbelovend begonnen”,<br />

die nu de Europese wetgeving met de voeten<br />

treedt door anti-lhbtiq+ maatregelen te<br />

nemen ‘om jongeren onder de 18 jaar te beschermen’.<br />

“Dit gaat niet over West-, maar<br />

over Oost-Europa. Al die landen zijn in relatief<br />

hoog tempo lid van de Europese Unie gemaakt,<br />

geliberaliseerd en gedemocratiseerd.<br />

Europa heeft zich echter totaal niet gerealiseerd<br />

dat die landen 50 jaar lang achter het<br />

IJzeren Gordijn hebben geleefd. Zij hebben<br />

niet zoals wij vergaande modernisering en<br />

emancipatie van de maatschappij meegemaakt<br />

en zijn dus plotseling geconfronteerd<br />

met een wereld die ze niet begrijpen en vaak<br />

abject vinden. Het leek maar zo dat ze wilden<br />

leven zoals in het Westen, ze wilden vooral<br />

glanzende auto's, nieuwe douchegel en al<br />

die rommel die de communisten niet wisten<br />

aan te bieden.”<br />

ANGELA MERKEL<br />

Angela Merkel komt uit de voormalige<br />

DDR (communistisch Oost-Duitsland)<br />

en heeft daardoor als bondskanselier van<br />

het verenigde Duitsland een streepje voor,<br />

doordat zij beide werelden kent. Maarten<br />

van Rossem: “Het is op zich wonderbaarlijk<br />

dat een domineesdochter, die al een stukje<br />

van haar leven achter de rug had zonder<br />

iets bijzonders te zijn, zich heel snel ontpopt<br />

heeft als in feite de belangrijkste politieke leider<br />

van Europa. Ze verdwijnt nu na zestien<br />

jaar en zal gemist zal worden. Je hebt niet 1,<br />

2, 3 iemand gevonden die zo standvastig en<br />

zo weinig geneigd is tot hysterie en paniek<br />

als zij. Dat is een wonder, maar ligt ook aan<br />

een portie geluk en haar persoonlijke eigenschappen.<br />

Ze heeft op bepaalde momenten<br />

zeer kordaat gehandeld, bijvoorbeeld door<br />

af te rekenen met haar mentor, oud-bondskanselier<br />

Helmut Kohl die campagnefraude<br />

zou hebben gepleegd.” In een interview<br />

met het ZDF heeft hij toegegeven tussen<br />

1993 en 1998 bijna twee miljoen Mark aan<br />

illegale giften te hebben geïncasseerd voor<br />

het CDU-hoofdkwartier. “In het oosten van<br />

Duitsland wordt ze trouwens gehaat en vinden<br />

ze haar een afschuwelijke vrouw.”<br />

‘MEDIA VERSPREIDEN<br />

SLECHT NIEUWS’<br />

Merkel heeft veel meer immigranten toegelaten<br />

dan met name de bevolking in het<br />

oosten wilde. Maarten van Rossem: “Ze<br />

heeft het wel ‘geschafft’, maar daarover hoor<br />

je nooit wat. Onze media zijn meester in het<br />

verspreiden van slecht nieuws. Dat is in feite<br />

hun centrale taak en doelstelling in dit leven.<br />

Wel begrijpelijk. Het probleem is dat<br />

veel mensen niet in staat zijn tot zelfstandige<br />

analyse en denken dat de wereld met haar<br />

vingers aan de afgrond hangt en het snel afgelopen<br />

zal zijn met ons. Onlangs weer naar<br />

aanleiding van de waterpaniek. Dan wordt<br />

direct gezegd ‘Dat is het klimaat’. Dat is wellicht<br />

een factor, maar wanneer je even onderzoekt<br />

hoe dingen in elkaar zitten zie je<br />

dat rivierbeddingen niet goed onderhou-<br />

36<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

THEATERLEZING-TOUR OVER MAATSCHAPPIJ EN POLITIEK HERVAT<br />

den zijn, dat ze gebouwd zijn op de verkeerde plekken, dat<br />

er in de bovenloop van die beken en rivieren veel te veel bomen<br />

zijn omgehakt. We kunnen er zelf gewoon heel veel aan<br />

doen.” Het overheidsproject ‘Ruimte voor de rivier’ is daar<br />

een voorbeeld van. In die gebieden zijn alleen wat uiterwaarden<br />

ondergelopen.<br />

Het gesprek komt op Groot-Brittannië, dat zichzelf volgens<br />

Maarten heeft beschadigd door uit de EU te stappen.<br />

“Sommigen zijn er blij mee, zij hebben de boel altijd al gesaboteerd<br />

en waren tegen alles dat uit Europa kwam. In die zin<br />

is het opgeruimd staat netjes. Het is wel een democratie. Boris<br />

Johnson heeft nu een grote meerderheid in het parlement<br />

en kan in feite alles doen wat hij wil. Maar als je kijkt hoeveel<br />

kiezers daarvoor verantwoordelijk zijn, is dat slechts 40 procent<br />

van het electoraat. Het Britse districten-, ‘winner takes<br />

all’-stelsel is dus rampzalig en ondemocratisch. Vandaar dat<br />

we in Nederland helemaal niet moeten beginnen aan democratische<br />

hervormingen. Het werkt hier nu redelijk en democratisch.<br />

We moeten geen districtenstelsel invoeren of gaan<br />

voor gekozen burgemeesters. Dan krijg je ook hier Trumpiaanse<br />

figuren, kletsmajoors en veelbelovers. We moeten<br />

het vooral laten zoals het is. Voor zover we hier in de problemen<br />

zitten, hebben we die ook aan de kiezers te danken,<br />

die besluiten dat er alsmaar nieuwe kleine partijtjes bij moeten<br />

komen waaraan we verder niets hebben en in allerlei opzichten<br />

totaal nutteloos zijn. Hooguit hebben ze een signaalfunctie.<br />

Het is trouwens ook altijd namens de kiezers dat de<br />

democratie in een land de nek om wordt gedraaid. Kijk naar<br />

de opkomst van ondemocratische partijen als PiS in Polen en<br />

Fidesz in Hongarije en Erdoğans AK-partij in Turkije, die wel<br />

allemaal democratisch zijn gekozen. “Hopen dat dit niet besmettelijk<br />

is in Europa want er zijn ook in Nederland politieke<br />

partijen die de voormannen van die partijen zeggen te bewonderen.<br />

Mijn conclusie is in grote trekken dat we moeten<br />

oppassen dat het ons niet overkomt. Het verraad van de democratie<br />

gaat in kleine stapjes, tot die er plotseling niet meer<br />

is.” Even weer een uitstapje naar Amerika. “ Daar kreeg Hillary<br />

Clinton veel meer stemmen dan Trump, maar door het<br />

krankzinnige Amerikaanse systeem – dat met enige regelmaat<br />

de verliezer tot winnaar maakt – is hij het geworden.”<br />

Inmiddels zijn we volgens Maarten van Rossem zover dat we<br />

wel kunnen samenwerken, maar niet langer altijd op Amerika<br />

kunnen rekenen en bovendien minder afhankelijk van<br />

dat land zijn, want ook Joe Biden kan zijn meerderheid in de<br />

Senaat volgend jaar bij de tussentijdse verkiezingen verliezen<br />

en daardoor minder doen. Dat is voor de VS én Europa heel<br />

vervelend. Ook op de lange termijn, want dat Amerikaanse<br />

probleem kan nog lang duren. >><br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 37

THEATERLEZING-TOUR OVER MAATSCHAPPIJ EN POLITIEK HERVAT<br />

WAAR GAAT EUROPA NAARTOE?<br />

Op de vraag waar het met Europa naartoe<br />

gaat antwoordt Maarten van Rossem: “Het<br />

is van belang dat we beseffen dat de democratie<br />

kwetsbaar is. We hebben natuurlijk na<br />

1989 gedacht dat de democratie vanzelf triomfeert,<br />

omdat iedereen de voordelen ervan<br />

zal inzien. Dat punt zijn we natuurlijk<br />

al gepasseerd. Dat is helemaal niet zo. Veel<br />

mensen schijnen toch een soort als autoritair<br />

systeem te prefereren, mits de normen<br />

en waarden een beetje sporen met die van<br />

henzelf. Op zichzelf ben ik niet zo bang voor<br />

de democratische orde in West-Europa. Ik<br />

denk wel dat binnen de EU spanningen zullen<br />

ontstaan over de problemen met ondemocratische<br />

regeringen in sommige landen<br />

in Oost-Europa. De eerste reactie is natuurlijk<br />

flikker die ondankbare hufters eruit.<br />

Ze hebben de kans gekregen lid te worden<br />

van de EU en zeker voor een land als Polen<br />

is dat een onbeschrijfelijke zegen gebleken.<br />

De tweede impuls is natuurlijk verstandig<br />

te zijn en je af te vragen of het zin heeft<br />

hen eruit te gooien. Dat denk ik niet. Zet er<br />

in plaats daarvan zoveel mogelijk druk op<br />

en hoop dat het emancipatoire proces daar<br />

toch doorloopt. Je ziet in sommige landen<br />

ook een tweedeling. West-Polen is meer op<br />

het Westen georiënteerd, terwijl het oosten<br />

nog grotendeels in de middeleeuwen verkeert.<br />

Laten we daarom maar afwachten en<br />

gooi ze er niet uit, want dat zou tot enorme<br />

barsten in het EU-gebouw leiden. Daar ben<br />

ik geen voorstander van, omdat we in een<br />

veranderende wereld Europa hard nodig<br />

hebben. Ik begrijp daarom niet dat populistische<br />

partijen vinden dat we zo snel mogelijk<br />

de EU moeten. Hoe stellen ze zich dat<br />

voor? Zeventig procent van onze import en<br />

export heeft binnen de Unie plaats. Dan zeggen<br />

ze er ook nog bij dat we terug moeten<br />

naar de gulden! Stapelkrankzinnig. Dat kun<br />

alleen zeggen als je niets afweet van de internationale<br />

financiën. Echt helemaal niets.”<br />

Die partijen zijn voor vrijheid, maar ze zetten<br />

een hek om Nederland. Alle grenzen op<br />

slot. “Dat is op zich al lachwekkend. Daar<br />

kunnen we het beter niet over hebben, maar<br />

anderzijds trekken ze allemaal bij elkaar zo'n<br />

twintig procent van de Nederlandse bevolking.<br />

Ik heb het laatst nog eens gezegd: bij<br />

zeker zestien à zeventien procent van de Nederlandse<br />

bevolking is een draadje los. Die<br />

mensen komen ook niet naar mijn lezingen,<br />

dus dat kan ik makkelijk zeggen.”<br />

Moeten we toe naar een centrale Europese<br />

regering? Maarten: “Die is er al in een<br />

hoop opzichten natuurlijk. We hebben een<br />

Europees Hooggerechtshof, dat toch wel degelijk<br />

invloed uitoefent. Negentien van de<br />

EU-landen hebben een gemeenschappelijke<br />

munt, wat heel verstrekkende consequenties<br />

heeft. Vergeet niet dat de EU groeit en<br />

sterker wordt door crises. Zo is het altijd geweest.<br />

Zodra zich een crisis voordoet, wordt<br />

eerst gezegd: ‘Nu is het afgelopen met de EU<br />

en de euro’.' Al snel beseffen we dan allemaal<br />

dat we die samenwerking alsnog liever niet<br />

zouden missen en besluiten we toch maatregelen<br />

te nemen waardoor de crisis bezworen<br />

kan worden.”<br />

WAT DE ZAAL WIL HOREN<br />

Maarten van Rossem ten slotte: “Een<br />

hoogst enkele maal vraag ik de mensen in<br />

de zaal wat ze horen willen. Dan mogen ze<br />

kiezen tussen bijvoorbeeld de democratie en<br />

het onderwerp van de dag waarover de kranten<br />

volstaan. Hoogst interessant, want door<br />

die keuze krijgen ze meteen ruzie en kan ik<br />

mezelf heel leuk introduceren: ‘Dames en<br />

heren, daarvoor hebben wij een geïnstitutionaliseerde<br />

democratie nodig, want als ik u<br />

uw gang laat gaan, gaat u elkaar dadelijk op<br />

de bek slaan en vloeit er bloed.”<br />

PROF. DR. MAARTEN VAN ROSSEM<br />

Geboren: Oktober 1943, Zeist<br />

Opleiding: Gymnasium B in Wageningen’; studie Geschiedenis in Utrecht<br />

Promotie: ‘Het radicale temperament. De dubbele politieke bekering van een generatie Amerikaanse intellectuelen (1934<br />

1953)’ (1983). In 1997 benoemd tot Bijzonder Hoogleraar met als leeropdracht ‘de Nederlandse cultuur in<br />

internationale context’<br />

Televisie: Tegenwoordig jurylid van ‘De slimste mens’, eerder geregeld gast in allerlei programma’s<br />

Bijzonder: Hij heeft zijn eigen magazine ‘Maarten!’<br />

Theaterlezing: De theatertour in samenwerking met Speakers Academy over actuele maatschappelijke vraagstukken en<br />

politieke kwesties keert vanaf oktober <strong>2021</strong> terug in de Nederlandse theaters.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

38<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

SEIZOEN 6<br />

WEGENS SUCCES VERLENGD!<br />

THEATERVOORSTELLING PROF. DR.<br />

MAARTEN VAN ROSSEM<br />

Maarten van Rossem is bekend als auteur van onder andere ‘Nederland volgens Maarten van<br />

Rossem’ (2012) en ‘Europa volgens Maarten van Rossem’. Daarnaast is hij vast jurylid bij ‘De Slimste<br />

Mens’. Zijn charme is samen met die van zijn broer en zus te bewonderen in het programma<br />

‘Hier zijn de Van Rossems’. In een avond met Maarten van Rossem leert en lacht het publiek<br />

niet alleen veel, het zal ook versteld staan van de ongelooflijke verhalen waarin hij hedendaagse<br />

gebeurtenissen scherp analyseert en misconcepties blootlegt.<br />

vrijdag 01-10-<strong>2021</strong> 20.00 Stadskanaal Theater Geert Teis 0599-631731 theatergeertteis.nl<br />

vrijdag 08-10-<strong>2021</strong> 20.15 Winterswijk Theater De Storm 0543-519285 theaterdestorm.nl<br />

dinsdag 26-10-<strong>2021</strong> 20.15 Delft Theater de Veste 015-2121312 theaterdeveste.nl<br />

woensdag 03-11-<strong>2021</strong> 20.00 Roermond Theater De Oranjerie 0475-391491 theaterhotelroermond.nl<br />

zaterdag 13-11-<strong>2021</strong> 20.30 Enschede De Kleine Willem 053-4858500 wilminktheater.nl<br />

maandag 15-11-<strong>2021</strong> 20.00 Den Bosch Theater aan de Parade 0900-3372723 theateraandeparade.nl<br />

vrijdag 14-01-<strong>2022</strong> 20.15 Purmerend Theater De Purmaryn 0299-432205 depurmaryn.nl<br />

maandag 24-01-<strong>2022</strong> 20.15 Venlo Theater de Maaspoort 077-3207207 maaspoort.nl<br />

woensdag 27-01-<strong>2022</strong> 20.30 Tilburg Theaters Tilburg (concertzaal) 013-5432220 theaterstilburg.nl<br />

zaterdag 05-02-<strong>2022</strong> 20.30 Eindhoven Parktheater Eindhoven 040-2111122 parktheater.nl<br />

vrijdag 11-02-<strong>2022</strong> 20.00 Gouda De Goudse Schouwburg 0182-513750 goudseschouwburg.nl<br />

donderdag 10-03-<strong>2022</strong> 20.15 Winschoten Cultuurhuis De Klinker 0597-700270 indeklinker.nl<br />

woensdag 16-03-<strong>2022</strong> 20.15 Amersfoort Flint theater 033-4229229 flint.nl<br />

vrijdag 18-03-<strong>2022</strong> 20.00 Goor De Reggehof 0547-284880 reggehof.nl<br />

zaterdag 26-03-<strong>2022</strong> 20.15 Alphen aan de Rijn Theater Castellum 0172-429292 theatercastellum.nl<br />

vrijdag 01-04-<strong>2022</strong> 20.15 Lelystad Agora theater en congrescentrum 0320-239239 agora-lelystad.nl<br />

vrijdag 08-04-<strong>2022</strong> 20.15 Emmeloord Theater ‘t Voorhuys 0527-699907 theater-voorhuys.nl<br />

donderdag 14-04-<strong>2022</strong> 20.15 Veghel Theater De Blauwe Kei 0413-342555 blauwekei.nl<br />

vrijdag 29-04-<strong>2022</strong> 20.15 Venray Schouwburg Venray 0478-530999 schouwburgvenray.nl<br />

woensdag 11-05-<strong>2022</strong> 20.15 Schiedam Theater aan de Schie 010-2467467 theateraandeschie.nl<br />

donderdag 12-05-<strong>2022</strong> 20.00 Amstelveen Schouwburg Amstelveen 020-5475175 schouwburgamstelveen.nl<br />

dinsdag 17-05-<strong>2022</strong> 20.15 Zoetermeer Stadstheater 079-3427565 stadstheater.nl<br />

vrijdag 20-05-<strong>2022</strong> 20.00 Vlaardingen Stadsgehoorzaal Vlaardingen 010-4340500 stadsgehoorzaal.nl<br />

vrijdag 27-05-<strong>2022</strong> 20.30 Bloemendaal Caprera Openluchttheater 023-5250050 caprera.nu<br />

MAARTENVANROSSEMONLINE.NL<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 39

© COPYRIGHT CLEARED<br />

‘Totdat er<br />

gelijkheid is<br />

binnen alle<br />

relaties, is<br />

ons werk niet<br />

gedaan’<br />

40<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

GELIJKWAARDIGHEID<br />

De opbrengst van lef<br />

Whitney Wolfe Herd<br />

Ondernemer, oprichter en CEO van Bumble<br />

“Gezonde relaties zijn de basis van een gelukkig leven en essentieel als we ons volledige potentieel willen benutten.<br />

Met de door mij opgerichte dating app Bumble wil ik vrouwen helpen gezonde en rechtvaardige relaties op te<br />

bouwen of te verbeteren. Eigenlijk wil ik dat voor iedereen”, zegt oprichter en CEO Whitney Wolfe Herd in een open<br />

brief. “Ik heb uit eerste hand ervaren hoe ongelijke relaties een negatieve invloed kunnen hebben op alle aspecten<br />

van het leven. Ik wil daar wat aan doen door anderen te helpen die met hetzelfde probleem kampen.” Zelf heeft<br />

ze haar eerste stap jaren geleden al gezet en daar is het niet bij gebleven. Na haar vertrek bij Tinder in april 2014.<br />

vanwege groeiende spanningen met collega-leidinggevenden, richt Whitney Bumble op. Nu is ze op 32-jarige leeftijd<br />

de jongste vrouw die een groot bedrijf naar de beurs heeft gebracht.<br />

“<br />

Om een bedrijf op te bouwen dat over<br />

de hele linie gezonde relaties helpt<br />

creëren, zijn we begonnen waar we<br />

de grootste behoefte zagen: bij dating. Het<br />

probleem was dat archaïsche genderdynamieken<br />

en ouderwetse tradities de datingwereld<br />

regeerden. Bij heteroseksuele relaties<br />

moesten vrouwen wachten tot mannen hen<br />

zouden benaderen. Dit leidde tot allerlei ongezonde<br />

dynamieken die uiteindelijk vrouwen<br />

machteloos maakten en onnodige druk<br />

op mannen legden. Daar was niemand bij<br />

gebaat, maar de wereld bleef dit accepteren<br />

en liet alles bij het oude.” Volgens Whitney is<br />

ook online niets veranderd aan deze verouderde<br />

manier van relaties aangaan. “Er bestond<br />

nog steeds geen vangnet om vrouwen<br />

en leden van gemarginaliseerde gemeenschappen<br />

te beschermen. Deze ouderwetse,<br />

schadelijke dynamiek moest op zijn kop<br />

worden gezet. Ik was het zat te wachten op<br />

verandering of toestemming om wat dat betreft<br />

de eerste stap te zetten en besloot actie<br />

te ondernemen. Ik ging aan de slag om een<br />

manier voor vrouwen te realiseren, zodat ze<br />

zonder angst of vooroordelen die ‘first move’<br />

kunnen maken, en een technologieplatform<br />

te bouwen dat goed gedrag aanmoedigt, alle<br />

seksen gelijkwaardig behandelt en betere relaties<br />

voor iedereen kan creëren.”<br />

‘VERANDERING LAAT OP<br />

ZICH WACHTEN’<br />

Een drastische verandering in de manier<br />

waarop we met elkaar in contact komen, die<br />

te lang op zich heeft laten wachten, is de basis<br />

van de langetermijnmissie van Whitney en<br />

haar gepassioneerde team. Vanaf het begin<br />

is het voor haar duidelijk dat vrouwen niet<br />

langer moeten afwachten. "Ze moeten die<br />

eerste stap niet alleen zetten op het gebied<br />

van romantiek, dating en liefde. Het gaat om<br />

een krachtige, wereldwijde verschuiving die<br />

vrouwen zelfvertrouwen en controle geeft en<br />

bovendien zorgt voor gezondere verbindingen,<br />

die kunnen leiden tot relaties die geworteld<br />

zijn in vriendelijkheid, verantwoordelijkheid<br />

en gelijkheid. Daarnaast blijven we<br />

bouwen aan platonische, professionele en<br />

andere manieren van verbinding. Dat was,<br />

is en blijft de kern van onze missie.” Wanneer<br />

Whitney met Bumble begint werkt ze samen<br />

met Badoo, een van de pioniers op het gebied<br />

van web- en mobiele datingproducten.<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 41

GELIJKWAARDIGHEID<br />

Ze wil een zo groot mogelijk bereik met veel impact realiseren. “We<br />

konden daardoor op wereldwijde schaal opereren en gebruikmaken<br />

van hun langjarige ervaring en robuuste middelen. We zijn nu beide<br />

onderdeel van een overkoepelende organisatie en werken met een<br />

toegewijd internationaal team aan het realiseren van onze visie. Met<br />

Bumble Inc. maken we samen een inclusief platform voor iedereen,<br />

gericht op de diverse gemeenschappen die we wereldwijd bedienen.”<br />

Daar is door anderen wel even aan getwijfeld. Whitney: “Tijdens het<br />

opbouwen van Bumble is ons verteld dat het onmogelijk zou zijn een<br />

succesvol op vrouwen gericht merk en platform te creëren. Vrouwen<br />

zouden de eerste stap niet willen zetten of als eerste hun mond willen<br />

opendoen. Het zou nooit werken.”<br />

‘FIRST MOVERS’<br />

"Die negatieve gedachten hebben ons<br />

alleen maar gestimuleerd", zegt Whitney<br />

in haar brief. Zes jaar en talloze<br />

Bumble-huwelijken, baby's, vriendschappen,<br />

zakenpartners en betekenisvolle<br />

relaties verder, is haar diverse<br />

en snelgroeiende gemeenschap aanwezig<br />

op zes continenten. “We hebben al<br />

gevierd dat vrouwen 1,7 miljard eerste<br />

stappen hebben gezet. Deze 'first<br />

movers' komen uit alle lagen van de bevolking,<br />

zijn tussen 18 en 80 jaar oud<br />

en leven onder alle denkbare omstandigheden.<br />

Mensen die net de liefde hebben<br />

ervaren, alleenstaande ouders die<br />

een partner hebben gevonden, slachtoffers<br />

van ‘giftige’ relaties die moedig<br />

opnieuw zijn begonnen of na een scheiding<br />

hun weg weer proberen te vinden.<br />

Sommigen verhuizen, anderen zien<br />

hun vriendschappen groeien of beginnen vanuit het niets samen een<br />

bedrijf. Succes op Bumble ziet er niet voor iedereen hetzelfde uit; het<br />

komt in vele vormen en kan zo simpel zijn als een vertrouwenwekkende<br />

date of een levensbevestigend gesprek. Gemeenschappen het<br />

geluk laten vinden, dat drijft ons.”<br />

‘Vrouwen kunnen<br />

nu de eerste stap<br />

zetten zonder angst<br />

of vooroordelen’<br />

VROUWENMERK BIJ UITSTEK<br />

Whitney en haar team geloven dat Bumble Inc. in potentie bij uitstek<br />

een wereldwijd vrouwenmerk is, ‘dat onze gemeenschappen zal<br />

blijven ondersteunen bij hun zoektocht naar relaties op en buiten<br />

onze platforms’. “Wij excelleren in het helpen van mensen bij het ontdekken<br />

van nieuwe gezonde relaties op het gebied van liefde, vriendschap<br />

en carrière. Dat blijft dan ook onze primaire focus. Na verloop<br />

van tijd ondersteunen we onze gemeenschap niet alleen bij het opbouwen<br />

van relaties, maar ook bij het versterken en voeden ervan en<br />

bieden we steun bij scheidingen, verlovingen en huwelijken, vruchtbaarheid<br />

en ouderschap, eerste baan, carrièrepromoties en pensionering,<br />

menopauze, kinderloosheid, rouw en een nieuw begin. Voor de<br />

lange termijn willen we het platform zijn om nieuwe mensen te ontmoeten,<br />

ongeacht naar wie je op zoek bent, in welke levensfase of situatie<br />

je je bevindt. We doen dit met behulp van onze innovatieve technologie<br />

en door te pleiten voor gelijkheid, zowel via wetgeving als ons<br />

vertrouwde en krachtige merk. Onze relaties voeden veel verschillende<br />

aspecten van ons leven: gezondheid<br />

en welzijn, reizen en vrije tijd, consumenten-<br />

en financiële beslissingen. Wij<br />

geloven dat wij ons daarmee na verloop<br />

van tijd ook samen met onze gemeenschappen<br />

mogen bezighouden en gaan<br />

door met het creëren van inclusieve<br />

plekken waar zij lief en leed kunnen delen.<br />

We bedienen alle generaties. Dochters,<br />

hun moeders en hun oma’s zijn allemaal<br />

te vinden op Bumble. Door hen<br />

te ondersteunen en samen met hen te<br />

evolueren kunnen we blijven bouwen<br />

aan alle aspecten van hun relaties.”<br />

“Hoewel we veel mogelijkheden hebben,<br />

weten we dat we die elke dag met<br />

precisie moeten uitvoeren. We streven<br />

naar het stimuleren van groei voor onze<br />

gemeenschappen en het blijven leveren<br />

van toegevoegde waarde. Onze medewerkers<br />

en investeerders doen dat door<br />

ongelooflijk gefocust te zijn en de onmiddellijke<br />

behoeften van onze leden voorop te stellen, terwijl we tegelijkertijd<br />

bouwen aan onze langetermijnvisie. In de beginjaren van<br />

Bumble las ik bijna elke e-mail met terugkoppeling van klanten, App<br />

Store-recensies en andere interactieve communicatiestromen met de<br />

Bumble-gemeenschap. Vandaag de dag zijn we nog steeds even gepassioneerd<br />

en nog steeds luisteren we naar en leren we van onze<br />

klanten. Sommige van onze meest succesvolle productfuncties, zoals<br />

ons platform voor het ontdekken van vriendschappen Bumble<br />

BFF, zijn voortgekomen uit de feedback van onze achterban. Deze<br />

‘community-first’-aanpak is eveneens een drijvende kracht van ons<br />

team en zal ons tastbare inzichten geven in de brede waaier aan mo-<br />

42<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 43

44<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

GELIJKWAARDIGHEID<br />

‘Wij blinken uit in het helpen van mensen bij het<br />

ontdekken van nieuwe gezonde relaties’<br />

gelijkheden die voor ons liggen. We blijven<br />

bijvoorbeeld toegewijd aan het bevorderen<br />

van gendergelijkheid door het wereldwijd<br />

helpen bouwen aan betere relaties. Totdat er<br />

gelijkheid is binnen alle relaties, is ons werk<br />

niet gedaan.”<br />

‘BIJENKORF' VOL KLANTEN<br />

"We zouden niet zover zijn gekomen zonder<br />

het vertrouwen van onze diverse ‘bijenkorf<br />

’ vol klanten. Onze enorme gemeenschap<br />

van ‘first movers’ en eerlijke daters op<br />

Bumble en Badoo maakt dit allemaal mogelijk.<br />

Zij staan voor ons altijd op de eerste<br />

plaats en wij volgen hen. Onze internationale<br />

teamleden, ambassadeurs, supporters,<br />

zakenpartners en stakeholders hebben in<br />

grote mate bijgedragen aan ons succes.”<br />

Whitney Wolfe Herds eigen levensverhaal<br />

bewijst dat vrouwen die als eerste in actie komen<br />

en niet wachten op anderen een enorm<br />

voordeel hebben en in staat zijn maatschappelijke<br />

veranderingen af te dwingen. Opgegroeid<br />

in Salt Lake City, Utah, houdt ze als<br />

tiener sabbaticals in Parijs, volgt ze internationale<br />

studies aan de Southern Methodist<br />

University, en raakt ze op haar 22e betrokken<br />

bij het bedrijf Hatch Labs, waar ze twee<br />

mannen ontmoet met wie ze later het ontwikkelingsteam<br />

van Tinder vormt. Whitney<br />

verlaat Tinder in 2014 na het aanspannen<br />

van een rechtszaak over seksuele intimidatie<br />

tegen dat bedrijf. Zover komt het niet. Er<br />

wordt geschikt zonder dat het bedrijf wangedrag<br />

hoeft toe te geven.<br />

Nu, zeven jaar later, is ze miljardair geworden<br />

door de sociale datingapp Bumble<br />

eerder dit jaar naar de (Nasdaq) beurs te<br />

brengen. Op Instagram verklaart Bumble:<br />

‘Dit is alleen mogelijk dankzij de meer dan<br />

1,7 miljard ‘first moves’ van dappere vrouwen<br />

op onze app en de vrouwen die op een<br />

baanbrekende manier de weg voor ons hebben<br />

vrijgemaakt in de zakenwereld’.<br />

“Accepteer nooit nee als antwoord, geloof<br />

in jezelf en verander je pijn in zingeving”,<br />

is een van Whitney's mantra's. Zelf heeft<br />

ze ja gezegd na een huwelijksaanzoek van<br />

de Texaanse olie-erfgenaam en restauranthouder<br />

Michel Herd in 2017. Ze trouwen,<br />

en hun eerste kind, een jongen genaamd<br />

Bobby, komt in 2019 ter wereld. Vrijwel direct<br />

daarna maakt Whitney van Bumble<br />

een ‘lichtend voorbeeld’ voor andere bedrijven<br />

als het gaat om ouderschapsrechten,<br />

door bonussen, betaald verlof en flexibele<br />

starttijden voor nieuwe ouders af te<br />

kondigen. Werknemers krijgen al langere<br />

tijd vier maanden betaald verlof en $ 1.000<br />

aan bonussen om de kosten voor kinderopvang<br />

te compenseren tijdens werktijd.<br />

Geboren: juli 1989 in Salt Lake City, Utah<br />

Functie: Southern Methodist University, Texas<br />

Beroep: Ondernemer, ‘business executive’<br />

Bekend als: Oprichter en CEO van de sociale datingapp Bumble Inc. (meer dan 42 miljoen maandelijkse gebruikers)<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 45

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘Uittreders uit de zorg<br />

worden reservisten, die<br />

oproepbaar zijn bij een<br />

nieuwe pandemie’<br />

46<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

LEIDERSCHAP EN CRISISMANAGEMENT<br />

‘In de nieuwe werkelijkheid<br />

spreken leiders met één tong’<br />

Econoom drs. Peter Langenbach RC,<br />

voorzitter RvB Maasstad Ziekenhuis<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Walter Kallenbach<br />

‘Wat zijn de lessen van de coronacrisis op het gebied van leiderschap en crisismanagement’. Peter Langenbach, directeur en voorzitter<br />

van de Raad van Bestuur van het Rotterdamse Maasstad Ziekenhuis, schrijft mee aan een boek over dit thema dat binnenkort – “als<br />

de pandemie naar ik hoop voorbij is” – verschijnt. Hij levert ook een bijdrage aan een boek over leiderschap in de digitale wereld<br />

van de zorg en is coauteur van de eerder verschenen boeken ‘Value Based Healthcare/Waarde-gedreven zorg’ (een hoofdstuk) en<br />

‘Artsen met verstand’ (financiële paragraaf). Het mooie is dat hij zelf als bestuurder laat zien dat de combinatie besluitvaardigheid en<br />

inlevingsvermogen werkt in crisistijd. “De crisis was in april 2020 voor ons al voorbij. We zijn via de overgangsfase terechtgekomen in de<br />

nieuwe werkelijkheid.” Hoe dat zit vertelt hij in dit openhartige interview. Inmiddels zijn de meeste coronamaatregelen ingetrokken en<br />

heeft het Maasstad Ziekenhuis als een van de eerste ziekenhuizen de mondkapjesplicht grotendeels afgeschaft. Tot een zwart scenario<br />

is het net niet gekomen, maar Peter Langenbach en zijn team blijven alert.<br />

A<br />

Als ervaringsdeskundige weet ik hoe<br />

goed de zorg is in het Maasstad<br />

Ziekenhuis. Veel persoonlijke aandacht,<br />

gemotiveerd personeel en voor veel<br />

patiënten een eigen kamer. De bonenkoffie,<br />

die personeel en patiënten overal kunnen<br />

‘tappen’, is van uitzonderlijke kwaliteit.<br />

Corona heeft dat niet veranderd. “Dat is ook<br />

de bedoeling”, vertelt Peter Langenbach in<br />

de vergaderkamer op de derde verdieping.<br />

Hij glundert bijna van trots als hij zulke positieve<br />

berichten hoort, want zijn goede relatie<br />

– en die van mede-Raad van Bestuurslid<br />

Wietske Vrijland – met verpleegkundigen,<br />

artsen en ondersteunende medewerkers is<br />

een groot deel van de oplossing om crises als<br />

Covid-19 goed te kunnen managen.<br />

Peter is econoom met een militaire achtergrond,<br />

Wietske medicus en tot voor enkele<br />

jaren actief als chirurg. Als leden van<br />

de Raad van Bestuur (RvB) wisselen ze elkaar<br />

af. “Belangrijk is dat je aan de top van<br />

de organisatie samen alle competenties bezit<br />

en gebruikt, een goed team vormt, elkaar<br />

kritisch bevraagt en tegelijk een beetje verschillend<br />

bent. Doordat wij elkaar aanvullen<br />

kunnen wij in een crisis als corona goed<br />

acteren en komen we niet onder grote druk<br />

te staan. Van groot belang daarbij is besluitvaardigheid,<br />

zodat als een crisis zich aandient<br />

een snelle besluitvormingsstructuur<br />

ontstaat met het mandaat op de goede plek.<br />

Dat maakt duidelijk wie wat mag en kan besluiten.<br />

In plaats van wekelijks te overleggen<br />

zijn we vorig jaar in deze zelfde kamer elke<br />

morgen en namiddag bijeengekomen met<br />

het crisisteam en zijn door ons als RvB alle<br />

besluiten direct genomen. Dan gaat het over<br />

investeringen voor het laboratorium, opschalen<br />

van een afdeling voor Covid, aanschaffen<br />

van noodzakelijke materialen en<br />

bijvoorbeeld inzetten van personeel van het<br />

operatiecomplex op de intensive care.”<br />

Inmiddels is veel meer over de ziekte, besmettelijkheid<br />

en behandeling bekend. Toch<br />

gaat het soms fout. “In dit ziekenhuis hebben<br />

we veel crises meegemaakt de afgelopen<br />

tien jaar. Veel mensen zijn eraan gewend en<br />

goed in crisismanagement. Ik ben gewend<br />

met beperkte informatie toch snel een besluit<br />

te nemen. Dat is vaak belangrijker dan<br />

nog wachten op wat beter is. Misschien dat<br />

je met alle informatie net een ander besluit<br />

had genomen, maar dat snelle is toch beter.”<br />

ZICHTBAARHEID<br />

Zichtbaar zijn is iets wat iedere leider zou<br />

moeten omarmen, vindt Peter Langenbach.<br />

“Tijdens de eerste golf besloot ik een middag<br />

mee te lopen op een Covid-afdeling. Dat was<br />

echt spannend en voor mij een doorslaggevende<br />

ervaring. Ik kleedde me uit, trok speciale<br />

kleding aan en stapte vervolgens bewust<br />

die afgesloten Covid-wereld binnen. Daar<br />

was ik meteen super onder de indruk van<br />

de samenwerking tussen artsen, verpleegkundigen<br />

en ondersteunend personeel, onder<br />

wie schoonmakers, voedingsassistenten.<br />

De rust op die afdeling, de professionaliteit<br />

en het werken met innovaties, zoals slimme<br />

pleisters die op afstand bepaalde lichaamsfuncties<br />

meten zoals ademhalingsfrequen-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 47

LEIDERSCHAP EN CRISISMANAGEMENT<br />

tie, temperatuur en hartslag. Ik was gerustgesteld<br />

en wist dat het goed zou komen. Ik<br />

liep ook mee op de intensive care en met<br />

schoonmakers en logistieke medewerkers.<br />

Van al die ervaringen – inclusief een nachtdienst<br />

– maakte ik intranet- en LinkedIn-berichtjes<br />

of vertelde erover tijdens presentaties.<br />

Wietske deed hetzelfde en daardoor zijn<br />

we sindsdien nog zichtbaarder en begrijpt<br />

iedereen dat wij weten wat er speelt, goed<br />

en nodig is. Dat zorgt ervoor dat de medewerkers<br />

onze besluiten begrijpen, omdat het<br />

niet allemaal van bovenaf komt. Nog steeds<br />

loop ik een paar keer per dag rond en toon ik<br />

interesse in mensen en hun werk.”<br />

‘Een goede<br />

leider is<br />

zichtbaar’<br />

COMMUNICEREN EN FACILITEREN<br />

Goed communiceren is een cruciale eigenschap<br />

voor leiders, zeker in crisistijd. Via<br />

YouTube-videoboodschappen bereiken Peter<br />

en Wietske ook degenen die niet via de<br />

e-mail zijn te bereiken of naar een zaal kunnen<br />

komen. “Faciliteren, dat heb ik uit de<br />

militaire wereld meegekregen, is ook essentieel.<br />

Vandaag heeft iedereen in het ziekenhuis<br />

gratis fruit gekregen en eerder tijdens<br />

de pandemie, toen er gebrek was aan medische<br />

mondkapjes, kregen alle medewerkers<br />

een Maasstad-mondkapje. Dat schiep<br />

meteen verbroedering en die ben ik blijven<br />

zien.” Eigenlijk zijn deze twee aspecten belangrijke<br />

onderdelen van de zichtbaarheid,<br />

die Peter steeds benadrukt. “Eind februari<br />

was de actie ‘Ik stap voor de zorg’, waaraan<br />

veel medewerkers hebben meegedaan.<br />

Zelf heb ik op zondag 15 kilometer gerend<br />

en daarmee 1.500 euro verdiend. Het is zo<br />

belangrijk dat je als directeur meedoet en iedereen<br />

ziet dat de duizenden euro’s die we<br />

gezamenlijk hebben opgehaald bestemd zijn<br />

om iets extra’s voor onze hardwerkende medewerkers<br />

te doen. Door dit soort acties en<br />

ervoor te zorgen dat ze de juiste middelen<br />

krijgen houden ze het vol. Als een investering<br />

nodig is om de Covidzorg mogelijk te<br />

maken – voor mondmaskers, handschoenen,<br />

infuuspalen, bloeddrukmeters of batterijen<br />

voor beademingsapparatuur – doen we<br />

die onmiddellijk.” Inmiddels vergaderen Peter<br />

Langenbach, Wietske Vrijland en het crisisteam<br />

nog twee keer per week. “In de eerste<br />

golf kregen we alles over ons heen, nu ligt er<br />

een draaiboek klaar voor als een zwart scenario<br />

alsnog nodig zou zijn en zijn we beter<br />

voorbereid.”<br />

ZORGEN OVER VERSOEPELINGEN<br />

Eind februari maakt Peter zich nog wel<br />

zorgen over versoepelingen van de dan sinds<br />

medio december 2020 geldende lockdown<br />

en avondklok. “Het was een zware tijd. Dat<br />

geef ik niet gauw toe, maar ik heb ook een<br />

gezin en een privéleven en snakte naar leuke<br />

dingen doen met vrienden en familie. Zoals<br />

op een terras zitten, een weekendje weg<br />

of uit eten. Mijn ouders zag ik heel beperkt.<br />

Mijn dochter van 17 had er echt last van. Ik<br />

bedacht me echter meteen dat versoepelingen<br />

direct meer patiënten opleveren. Daarover<br />

maakte ik mij veel zorgen. Ik wilde niet<br />

de reguliere zorg opnieuw afschalen en was<br />

tegelijk boos dat ziekenhuismedewerkers<br />

pas in mei een vaccin zouden krijgen. Onder<br />

hen ook mensen die Covidzorg leveren!”<br />

Eigenlijk kampt hij met een dilemma,<br />

want Peter ziet begin maart ook wel dat in de<br />

maatschappij de rek er een beetje uit is en het<br />

draagvlak voor de maatregelen afbrokkelt.<br />

Hij ergert zich in oktober al aan de Nijmeegse<br />

burgemeester Hubert Bruls, de voorzitter<br />

van het Veiligheidsberaad, die – terwijl de<br />

besmettingscijfers niet gunstig zijn – roept<br />

dat er met oud en nieuw feestjes moeten komen<br />

voor jongeren. “Ik heb er wakker van<br />

gelegen.” In februari herhaalt zich zijn ergernis<br />

wanneer burgemeesters willen dat de terrassen<br />

opengaan. “De burgemeesters roepen<br />

A en het kabinet B. Het zijn allemaal gezagsdragers,<br />

maar wanneer zij verschillende dingen<br />

roepen in de media heeft dat direct effect<br />

op hoe de samenleving aankijkt tegen<br />

maatregelen en versoepelingen. De les van<br />

dit conflicterende leiderschap is dat dit niet<br />

effectief is bij de bestrijding van in dit geval<br />

een pandemie. Overheden en leiders binnen<br />

deze organisaties moeten met één tong<br />

spreken.”<br />

“Wat mijn rol zwaar maakte, is dat de<br />

maatschappij enerzijds piepte en kraakte –<br />

wat mij ook emotioneel raakte – en anderzijds<br />

de discussie ging over versoepelingen<br />

terwijl wij de hele dag bezig waren met het<br />

voorbereiden van code zwart. Een schizofrene<br />

situatie. In februari was de spoedeisende<br />

hulp vol en de verwachting was dat het half<br />

maart het ergste waar zou kunnen worden,<br />

mede door de opkomst van de Britse variant.<br />

Gelukkig is dat nooit gebeurd en hopelijk zal<br />

daar ook door de Delta- of Indiase variant<br />

geen sprake van zijn. Want in zo’n scenario,<br />

met een piek van duizenden extra patiënten<br />

en onvoldoende ziekenhuiscapaciteit,<br />

beslissen artsen aan de hand van een protocol<br />

daadwerkelijk over leven en dood, wie ze<br />

behandelen en wie ze moeten laten sterven.<br />

Verschrikkelijk.” Peter Langenbach benadrukt<br />

dat hij zich als ziekenhuisbestuurder<br />

nooit over afzonderlijke maatregelen uitlaat.<br />

Het is zijn rol trends in het aantal besmettingen<br />

en de eventuele gevolgen daarvan voor<br />

de ziekenhuizen te signaleren. “Dat kan ik<br />

overzien. Niet wat de consequenties zijn<br />

voor jongeren, de economie of de horeca.”<br />

POSITIEVE EFFECTEN CORONA<br />

Corona heeft ook positieve effecten, zoals<br />

versnelde sociale en digitale innovatie.<br />

Peter ziet meer samenwerking tussen ziekenhuizen<br />

en afdelingen en met bijvoorbeeld<br />

huisartsen en de ouderenzorg. Ook de<br />

waardering voor de zorg groeit. Hardwerkende<br />

artsen, verpleegkundigen en ondersteunende<br />

medewerkers hebben niet alleen<br />

applaus, maar ook vele attenties van bedrijven<br />

en andere instanties gekregen. Ook de<br />

48<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

LEIDERSCHAP EN CRISISMANAGEMENT<br />

digitalisering is in sneltreinvaart uitgerold.<br />

De bestuurder noemt makkelijker thuiswerken,<br />

consulten op afstand, slimme pleisters<br />

en de ontwikkeling van apps die het mogelijk<br />

maken dat patiënten die beademing nodig<br />

hebben eerder naar huis kunnen. “De<br />

crisis hebben we in fases ingedeeld. De crisisfase<br />

was in april 2020 afgerond, omdat we<br />

het in de hand hadden en wisten wanneer<br />

we op- en af- moesten schalen. Daarna volgde<br />

de overgangsfase, waarin alle innovaties,<br />

ook de sociale, zijn geborgd en vastgehouden.<br />

Met elke afdeling hebben we besproken<br />

hoe we onze vijf ambities door de crisis kunnen<br />

versterken.” Die ambities zijn: kwaliteit<br />

en veiligheid, aandacht voor aandacht, topklinisch<br />

en acuut (een deskundig hospitaal<br />

dat opleidt, onderzoekt en topklinische en<br />

acute zorg levert), netwerkzorg (verbinden<br />

met andere regionale ziekenhuizen en zorgorganisaties<br />

en de andere zes landelijke Santeon-ziekenhuizen)<br />

en financieel gezond en<br />

innovatief blijven. “In september 2020 zijn<br />

we overgegaan op de nieuwe maatschappelijke<br />

werkelijkheid, waarvan Covid-19 onderdeel<br />

is en waarschijnlijk blijft. Daarbij<br />

blijven we rekening houden met nieuwe varianten<br />

en vaccins. Epidemieën, pandemieën<br />

zijn er altijd geweest en blijven komen.<br />

Daarmee moeten we leven. Zeker in het ziekenhuis,<br />

want daar komen de patiënten uiteindelijk<br />

terecht. Terug naar vroeger is een<br />

utopie, maar dankzij vaccins, straks wellicht<br />

een medicijn en beter testen kunnen we de<br />

strijd winnen.”<br />

VERBINDEND BESLUITVAARDIG,<br />

RESULTAATGERICHT<br />

Kenmerkend voor de aanpak van Peter<br />

Langenbach is dat hij op alle niveaus verbindend,<br />

besluitvaardig en resultaatgericht wil<br />

zijn. Daarmee inspireert hij collega’s het elke<br />

dag beter te doen voor de patiënten. “Na mij<br />

acht jaar te hebben ingezet voor het Jeroen<br />

Bosch ziekenhuis in ’s-Hertogenbosch werk<br />

ik nu ruim vijf jaar bij het Maasstad Ziekenhuis.<br />

Een ziekenhuis met een aansprekend<br />

profiel en een toonaangevend brandwondencentrum<br />

in een mooie regio, waarin<br />

meerdere ziekenhuizen veel samenwerken.<br />

Mijn voorganger als voorzitter van de<br />

RvB, Anton Westerlaken, wilde dat ik hem<br />

zou opvolgen. De financiële situatie was destijds<br />

kritiek. Maasstad stond onder bijzonder<br />

beheer bij de bank en was aandeelhouder<br />

van een ziekenhuis in Spijkenisse dat voor de<br />

tweede keer failliet dreigde te gaan. Ik vond<br />

het als econoom mooi die veranderuitdaging<br />

aan te pakken.” Een medische achtergrond<br />

heeft Peter niet, hoewel beide ouders<br />

verpleegkundige waren. “Ik heb wel een militaire<br />

achtergrond. Ik heb de economische<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 49

LEIDERSCHAP EN CRISISMANAGEMENT<br />

richting gedaan op de Koninklijke Militaire<br />

Academie en aan de Universiteit Tilburg<br />

vervolgens de postdoctorale opleiding register<br />

controller gevolgd en mijn business-<br />

MBA gehaald op Harvard. Een echt financieel-economisch<br />

opleidingsniveau dus.”<br />

Peter Langenbach is zeer geïnteresseerd in<br />

de inhoud van het werk van een ander. Van<br />

een dokter, maar ook van een medewerker<br />

van de ICT-helpdesk. “Het is interessant met<br />

mensen over hun werk te praten. Iedereen<br />

komt zijn bed uit om iets goeds te doen voor<br />

de patiënten of collega’s.” Hij weet wat ieders<br />

werk in het ziekenhuis inhoudt en zegt iedereen<br />

gedag. Sommigen zien dat als bijzonder,<br />

waardoor hij is genomineerd voor de<br />

door Ali-B geïnstigeerde prijs voor de meest<br />

positieve (on)bekende Nederlander.<br />

EVEN TERUGKIJKEN<br />

Ten slotte kijken we nog even terug op<br />

2020 en begin <strong>2021</strong> om te zien waar het mis of<br />

juist goed is gegaan bij de bestrijding van het<br />

virus. “Na de eerste ‘intelligente’ lockdown<br />

hebben we het in de zomer van 2020 helemaal<br />

laten gaan. Alles kon weer, maar medio<br />

oktober stegen de cijfers weer en nam het kabinet<br />

een aantal keren geen maatregelen. Te<br />

lang is gewacht met fors ingrijpen. Dat had<br />

eind september/begin oktober al moeten gebeuren.<br />

Vergaand, maar misschien korter en<br />

heviger, zeg ik vanuit ziekenhuisperspectief.<br />

Ik sta voor het ziekenhuis, patiënten en collega’s<br />

die veilig moeten kunnen werken en<br />

voor de toegankelijkheid van die zorg. Het<br />

kabinet staat niet alleen voor de zorg, maar<br />

ook voor de mentale gesteldheid en de economie.<br />

Daar heb ik ook respect voor. Mark<br />

Rutte zei op 13 oktober dat we een grote hamer<br />

moesten pakken om het virus kapot te<br />

slaan, maar dat deed hij pas in januari echt<br />

met de avondklok. Ik vind als ziekenhuisbestuurder<br />

dus dat hij in oktober het virus<br />

plat had moeten slaan, zodat hij daarna had<br />

kunnen versoepelen.” Zijn er op een gegeven<br />

moment niet meer mensen die voor andere<br />

aandoeningen dan corona (intensieve)<br />

zorg nodig hebben? “De zorg voor coronapatiënten<br />

is intensiever en we moeten ic-capaciteit<br />

vrijhouden voor nieuwe Covidpatiënten,<br />

per saldo kun je dan minder andere<br />

patiënten behandelen en dat leidt soms tot<br />

moeilijke afwegeingen.”<br />

LEREN LEVEN MET CORONA<br />

Wat zegt dit over leiderschap en crisismanagement,<br />

het onderwerp van het boek<br />

waaraan hij meewerkt? “Het boek komt in<br />

het najaar uit en ik hoop dat de pandemie<br />

dan al even voorbij is. Er zijn altijd SARS-virussen<br />

geweest, corona gaat nooit weg. We<br />

moeten een manier vinden te leven met een<br />

normaal coronaniveau in onze maatschappij,<br />

inclusief toekomstige varianten. Handen<br />

schudden gaan we nooit meer doen, maar<br />

wassen des te meer. Omhelzen misschien<br />

wat minder. Wat meer afstand houden blijft<br />

op sommige momenten ook. In 2018 zorgde<br />

de griepepidemie er ook voor dat de ziekenhuizen<br />

vol lagen. Ambulances stonden in de<br />

rij om naar binnen te gaan. Ik heb dat wel<br />

eens een eerdere ‘wake-up call’ genoemd.<br />

Ook toen zagen we in ons zorgstelsel dat de<br />

omvang van onze ziekenhuizen en intensive<br />

cares en capaciteit van de spoedeisende hulp<br />

onvoldoende waren. Daar is niets mee gedaan.<br />

De budgetten zijn niet opgehoogd. In<br />

het bestaande hoofdlijnenakkoord staat dat<br />

de ziekenhuizen tussen 2019 en <strong>2022</strong> niet<br />

mogen groeien. Wij houden hetzelfde budget,<br />

dus dezelfde capaciteit. Je kunt er icbedden<br />

bijbouwen, maar dan moet je andere<br />

bedden sluiten, simpelweg doordat er<br />

onvoldoende personeel en geld is. Daarom<br />

moet de overheid investeren in het opleiden<br />

van jonge verpleegkundigen en artsen.<br />

Eerder heb ik gepleit voor een soort maatschappelijke<br />

dienstplichtachtige structuur<br />

voor mensen die de zorg verlaten. Veel artsen<br />

en verpleegkundigen gaan tussen 60 en<br />

65 met pensioen. Jonge mensen, vaak vrouwen,<br />

kiezen op een gegeven moment voor<br />

een gezin. Ze gaan de zorg uit en komen niet<br />

terug. Het verloop is daardoor twintig procent.<br />

In vijf jaar is het hele personeelsbestand<br />

vernieuwd. Een groot aantal blijft buiten<br />

die sector. Als je de afspraak maakt dat je<br />

een reservistensysteem hebt en je geeft hen<br />

een vergoeding, kunnen ze één dag per jaar<br />

worden bijgeschoold en worden opgeroepen<br />

wanneer een eventuele nieuwe pandemie<br />

opduikt.” Dat is het creatieve denken dat<br />

de crisis heeft opgeleverd en in de toekomst<br />

veel leed kan besparen.<br />

DRS. PETER LANGENBACH RC<br />

Functie: Voorzitter Raad van Bestuur/directeur Maasstad Ziekenhuis, sinds 2015<br />

Eerdere functies: 1993 Financiële functies bij Koninklijke Luchtmacht en ministerie van Defensie<br />

2004 Elizabeth Ziekenhuis Tilburg<br />

2008 Financieel directeur/lid RvB Jeroen Bosch Ziekenhuis ’s-Hertogenbosch<br />

2016-2019 Lid raad van bestuur/directeur Spijkenisse Medisch Centrum<br />

Andere functies: ‘Associate Professor’ Masteropleiding Financiën in de Gezondheidzorg (TIAS Business School);<br />

lid Raad van Toezicht Thebe VVT en Travers Maatschappelijke Opvang en<br />

voorzitter Raad van Commissarissen Medirisk<br />

Opleidingen: Koninklijke Militaire Academie (economische studie), Universiteit Tilburg (economie),<br />

Universiteit Rotterdam(register controller), Harvard Business School (executive MBA)<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

50<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Yessss, het is vrijdag!!!<br />

Thank God it’s Friday!<br />

TGIF!! Maar... hoe zit het<br />

met de rest van de dagen?<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Door Lexter Woodley<br />

Fotografie juanistylephotography.com<br />

B<br />

Begrijp me niet verkeerd, ik heb ook een speciale plek in mijn hart voor de vrijdag.<br />

Deze dag markeert het einde van de werkweek en het begin van het weekend. Velen<br />

kijken bijna elke week met smart uit naar deze dag, maar wat zegt dit smachten<br />

naar het weekend over ons werkgeluk?<br />

In de maand september, wanneer deze uitgave van <strong>ACADEMY</strong>® <strong>Magazine</strong> uitkomt, vindt<br />

de Week van het Werkgeluk plaats die in het teken staat van hoe wij ons werkleven beleven.<br />

“We zijn in Nederland namelijk behoorlijk gelukkig, maar ons werkgeluk blijft achter”, stellen<br />

de initiatiefnemers van deze week: Maartje Wolff en Fennande van der Meulen. Dit jaar<br />

wordt de vierde keer dat dit Nederlands initiatief wordt gevierd, niet alleen in ons land maar<br />

ditmaal ook in bijna 40 landen. The International Week of Happiness at Work heeft als doel<br />

bij te dragen aan een wereld waar gelukkig zijn op het werk de norm is, niet de uitzondering.<br />

Een mooi streven, lijkt mij.<br />

Door te lezen over dit initiatief dacht ik aan hoe we vaak zo sterk uitkijken naar het einde<br />

van de werkweek. In mijn werkverleden heb ik zelf ook regelmatig gedacht “yesss, het is eindelijk<br />

vrijdag” en “bijna weekend om weer leuke dingen te doen.” Daarmee viel ik niet buiten<br />

de boot. Sterker nog, het was bijna vreemd als je niet net als iedereen met meer enthousiasme<br />

sprak over het komend weekend dan over de werkweek. Nu beken ik dat ik me erg (werk)<br />

gelukkig prijs als het gaat om mijn weken en weekenden, dus het lijkt misschien wel makkelijk<br />

praten voor mij. Alleen zat ik niet altijd in deze positie. Juist door eerdere banen, waarvan<br />

ik in de weekenden echt moest bijkomen, verlangde ik sterk naar een werkleven dat minstens<br />

net zo goed voelt als een fijn privéleven. Het was een zoektocht, maar als ‘The Slash Lady’ vervul<br />

ik nu verschillende functies (onder andere presentatrice, spreker, dagvoorzitter, promovenda,<br />

model, actrice) waarvan ik zonder overdrijven kan zeggen dat mijn werkgeluk tot ongekende<br />

hoogte is gestegen.<br />

De zoektocht naar meer werkgeluk zou ik eenieder willen aanraden. Natuurlijk kan dit nog<br />

blijven bestaan naast het verlangen naar de weekenden. De FRIYAY en TGIF vind ik daarom<br />

prima om aan te houden, want het blijft voor heel wat personen een bijzondere dag in de week<br />

omdat je inderdaad vaak het vooruitzicht hebt om meer tijd met vrienden en familie te besteden<br />

of meer tijd voor jezelf te hebben. Wel vind ik het jammer als iemand hiermee zijn/haar<br />

werkleven bestempelt als het tegenovergestelde van genieten.<br />

Dus ja, ik ben blij als het weer vrijdag is. Dat is niet omdat ik dan de werkweek heb doorstaan,<br />

maar omdat ik dankbaar ben voor deze dag... zoals alle dagen.<br />

Naast een mooi weekend, wens ik je daarna dus ook het volgend toe: TGIM / MONYAY!<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 51

52<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

The Summer of ‘21<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Door Helga van Leur<br />

Fotografie Casper Rila<br />

Deze zomer voelde als een rollercoaster, als een kat-en-muis spelletje met corona, maar ook met het klimaat. Na<br />

drie hete zomers hadden we dit jaar een heel ouderwetse zomer, maar dat voelde toch wat koud en nat. Was dit<br />

nou normaal of niet? Of zijn we door voorgaande zomers gewoon op het verkeerde been gezet? De verwarring<br />

tussen weer en klimaat is snel gemaakt: korte termijn versus lange termijn, lokaal versus mondiaal. Het is als mens<br />

nu eenmaal lastig het grote plaatje te blijven overzien.<br />

V<br />

Vrijwel dagelijks werden de nieuwsbulletins<br />

gevuld met extreme<br />

droogte, hitterecords, grootschalige<br />

bosbranden, stortbuien. Je kunt wel stellen<br />

dat moeder Aarde zich deze zomer van<br />

haar uitbundige kant liet zien. Met de watersnood<br />

in het grensgebied van Limburg,<br />

Duitsland en België kregen we een inkijkje<br />

wat een snel veranderend klimaat voor ontwrichtende<br />

gevolgen kan hebben. Het nieuwe<br />

normaal kwam wel heel dichtbij.<br />

Het nieuwste IPCC-rapport over de wetenschappelijke<br />

stand van zaken half augustus<br />

liet er geen gras over groeien: de frequentie<br />

van dit soort weerextremen neemt<br />

toe, elke regio wereldwijd heeft er nu al<br />

mee te maken en dat komt onomstotelijk<br />

door de mens. We zullen moeten wennen<br />

aan dat nieuwe volatiele normaal. We zullen<br />

ons erop moeten instellen, maar tegelijkertijd<br />

ook de oorzaak aanpakken om nog<br />

erger te voorkomen. We moeten toch echt<br />

aan de bak!<br />

Van de 1,5 meter samenleving naar de 1,5<br />

graden samenleving: het biedt vele uitdagingen.<br />

Daarbij moeten we ons niet focussen<br />

op wat we (dreigen te) verliezen, maar<br />

op wat er valt te winnen. Het belooft een grote<br />

ontdekkingstocht te worden naar nieuwe<br />

‘Unless someone<br />

like you cares a<br />

whole awful lot,<br />

nothing is going to<br />

get better. It's not’<br />

Dr. Seuss<br />

technologieën, circulariteit in grondstoffen,<br />

sluiten van kringlopen, opwekken en opslag<br />

van duurzame energie, tegengaan van verspilling<br />

en afval, een voedselsysteem dat beter<br />

in balans is met de natuur, etc. De nieuwe<br />

vegetarische kantine van de TU Delft is<br />

geen straf voor vleeseters, maar een geweldige<br />

kans de alternatieven eens uit te proberen!<br />

Alles draait om ‘mindset’: het gaat niet<br />

om minder, maar om anders. De keuzevrijheid<br />

wordt per saldo groter!<br />

OERBREIN<br />

Toch valt mij op hoe snel we ons verzetten<br />

tegen veranderingen. We neigen vast te<br />

blijven zitten in onze vertrouwde bubbel. We<br />

redeneren vanuit wat we kennen, ons ego,<br />

ons belang, onze sociale omgeving en liefst<br />

de korte termijn. Dat zit nu eenmaal in ons<br />

oerbrein.<br />

Illustratief is het ‘bubbel voetbal’. Het is<br />

een hilarisch spel waarbij personen omgeven<br />

door een plastic opblaasbubbel een partijtje<br />

voetbal proberen te spelen. Hoe harder<br />

je erin gaat, hoe harder je ook tegen de ander<br />

aanbotst en geen van beiden de bal kan<br />

schieten, laat staan je doel bereikt. Heel herkenbaar<br />

in het echte leven.<br />

We neigen te vergeten dat een samenleving<br />

juist floreert door het samen te doen,<br />

belangen te verdelen, oog te houden voor elkaar<br />

en de langere termijn. Niet met bubbels<br />

te botsen, maar te respecteren en te verkennen.<br />

Diversiteit en flexibiliteit maken je<br />

weerbaar tegen onverwachte veranderingen.<br />

Of het nu om een samenleving gaat, een<br />

virus, een bedrijf of het klimaat. Wees niet<br />

bang te verliezen, want er valt nog veel<br />

te winnen!<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 53

© ROGIER BOS<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

HOE BEREIDEN<br />

WE ONS VOOR<br />

OP EEN LEVEN IN<br />

DE TOEKOMST?<br />

TRENDWATCHER EN FUTURIST RICHARD VAN<br />

HOOIJDONK NEEMT JE MEE OP EEN INSPIRERENDE<br />

REIS NAAR DE WERELD VAN MORGEN<br />

54<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

Voorspellingen met betrekking tot de toekomst zijn inspirerend maar ook uitdagend voor<br />

mensen en organisaties. We hebben te maken met razendsnelle veranderingen en toenemende<br />

verslimming – wat naast de beoogde voordelen ook kan leiden tot onzekerheid en bezorgdheid.<br />

Dit heeft grote gevolgen voor beroepsgroepen, sectoren, bedrijven, organisaties en overheden<br />

die zich schrap moeten zetten voor de versnellingvoor de grote veranderingen die onderweg zijn.<br />

Z<br />

Zo nemen robots onze herhalende en<br />

voorspellende taken over en zorgt<br />

kunstmatige intelligentie voor razendsnelle<br />

beslissingen. Dit leidt tot meer welvaart,<br />

een betere gezondheid, een hogere winstgevendheid,<br />

een efficiënter leven, een betere aarde<br />

en nog veel meer. Maar hoe gaan we dat allemaal<br />

organiseren en hoe bepalen we met elkaar<br />

waar we de grenzen trekken?<br />

We laten ons door deze uitdagingen inspireren<br />

en aanmoedigen om uit te kijken naar<br />

kansen en vernieuwing te ‘kickstarten’. Om dit<br />

soort veranderingen te kunnen omarmen is<br />

een ‘growth-mindset’ essentieel. Het is de allesbepalende<br />

factor die leidt tot succes en geluk.<br />

Tijdens zijn keynotes reis je met trendwatcher,<br />

futurist en ‘thought leader’ Richard van<br />

Hooijdonk mee door de toekomst van verschillende<br />

sectoren – met een flinke dosis inspiratie,<br />

een beetje humor en vooral heel veel<br />

aandacht voor technologie en innovatie. In alle<br />

keynotes komen de reeds genoemde zaken als<br />

ethiek, onderwijs, ‘mindset’, leiderschap en organisatie<br />

uitvoerig aan bod.<br />

Welke ontwikkelingen kunnen<br />

we verwachten?<br />

Nu de technologische ontwikkelingen sneller<br />

gaan dan ooit kunnen we ervan uitgaan<br />

dat straks nog meer herhalende en voorspelbare<br />

taken door machines overgenomen zullen<br />

worden. Denk aan sectoren als de logistiek,<br />

productie, mobiliteit, retail en de ‘supply<br />

chain’. Fabrieken worden slim, landbouwakkers<br />

maken plaats voor ‘smart greenhouses’ en<br />

pakketten worden door drones bezorgd. Met<br />

de enorme datastromen uit miljoenen sensoren<br />

in camera’s, voertuigen, gebouwen en allerlei<br />

machines kunnen slimme algoritmen razendsnel<br />

accurate beslissingen nemen. En zij<br />

kunnen dat beter dan mensen. Ook het menselijk<br />

lichaam krijgt steeds meer met technologie<br />

te maken. Denk bijvoorbeeld aan 3D-geprinte<br />

organen, nanorobots die ziekten opsporen<br />

of bionische ogen die blinden weer laten zien.<br />

Maar ook chipimplantaten in onze hersenen,<br />

waarmee we protheses kunnen aansturen of<br />

ons geheugen kunnen uitbreiden. Tegelijkertijd<br />

krijgen robots juist steeds meer menselijke<br />

eigenschappen, kunnen ze stukje bij beetje<br />

steeds meer autonoom functioneren en ontstaan<br />

nieuwe relatievormen tussen mens en<br />

machine. In de toekomst gaan we bovendien<br />

in toenemende mate gebruik maken van nieuwe,<br />

duurzame energiebronnen om onze impact<br />

op het milieu te verminderen, reizen we<br />

wellicht vliegend naar ons werk en ontdekken<br />

we nieuwe plekken om te wonen – wie weet<br />

zelfs in de ruimte!<br />

Hoe zit het met de ethische kant van<br />

technologische vooruitgang?<br />

Geavanceerde technologieën – zoals neurotechnologie,<br />

kunstmatige intelligentie en genetische<br />

manipulatie met CRISPR/cas9 – grijpen<br />

in de toekomst nóg sneller, nóg directer en<br />

nóg invasiever in op ons leven. Wat betekent<br />

dit straks allemaal voor ons als mensen, maar<br />

ook voor de maatschappij en de wereld? Technologie<br />

helpt ons met het bereiken van onze<br />

doelen – denk aan gezondheid, welvaart, comfort,<br />

gemak en geluk – maar het is ook van belang<br />

dat we afspraken met elkaar maken over<br />

regelgeving en grenzen. Wat doen we wel en<br />

wat doen we niet? Schuift technologische<br />

vooruitgang de menselijke waarden opzij? Wat<br />

is ethisch verantwoord? Worden wij er gelukkig<br />

van als robots over 30 jaar 80 procent van<br />

ons werk hebben overgenomen en wij een onvoorwaardelijk<br />

basisinkomen krijgen – maar<br />

geen baan meer hebben? Waar halen wij dan<br />

voldoening uit? Wat gebeurt er naarmate mens<br />

en technologie steeds meer met elkaar verweven<br />

raken? Hoe weten we hoe technologie uit-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 55

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

eindelijk (echt) wordt gebruikt en wat de mogelijk schadelijke effecten<br />

zijn? Gaat technologie onze definities van leven en dood en van<br />

bewustzijn uiteindelijk veranderen? Om antwoorden te vinden op de<br />

ethische vraagstukken rondom de huidige en toekomstige technologische<br />

ontwikkelingen is het belangrijk om ons ook in de psychologie,<br />

antropologie en sociologie te verdiepen. Omdat het onze kinderen<br />

zijn die in de toekomst belangrijke beslissingen gaan nemen, ligt<br />

hier een belangrijke taak voor de onderwijssector.<br />

Onderwijs als sleutel tot de toekomst<br />

Onze kinderen leren nu voor banen die straks niet meer bestaan.<br />

Honderden soorten banen – van boekhouder, metselaar en advocaat<br />

tot brandweerman, chirurg en notaris – gaan verdwijnen of volledig<br />

veranderen. Als je met technologie kunt voorspellen en voorkomen,<br />

hoe ziet in de toekomst de functie van een arts en een ziekenhuis er<br />

dan bijvoorbeeld uit? Doordat in de toekomst veel banen verdwijnen,<br />

maar ook nieuwe ontstaan, en doordat vakopleidingen en universitaire<br />

studies niet aansluiten op de toekomstige praktijk, is het aanpassen<br />

van het curriculum en programma’s niet alleen cruciaal, maar<br />

vooral ook zeer urgent. En dit vergt niet alleen investeringen door de<br />

overheid maar bovenal een heldere koers. Richting bepalen voor het<br />

onderwijs van de toekomst doen we namelijk voor de volgende generaties<br />

en de generaties na hen.<br />

‘Mindset’ als voorwaarde voor verandering<br />

Door de snelle ontwikkeling van technologie, veranderende markten<br />

en de gevolgen voor ons werk en de samenleving is het onvermijdelijk<br />

dat in de toekomst van ons gevraagd wordt met deze veranderingen<br />

mee te schakelen. Wat in tijden van crisis nodig is om te slagen<br />

zijn zeer gemotiveerde mensen en verantwoordelijke, gedreven oplossers<br />

– gepassioneerde, nieuwsgierige mensen die openstaan voor<br />

het onbekende en bereid zijn om daar meer over te weten te komen.<br />

Om veranderingen te omarmen is een ‘growth-mindset’ – meer dan<br />

ooit tevoren – van cruciaal belang. De ‘mindset’ is de sleutel tot het<br />

loslaten van het oude en het omarmen van het nieuwe, maar ook tot<br />

actie ondernemen, nieuwe prioriteiten stellen en verschillende belangrijke<br />

doelstellingen meer focus geven. De grote vraag is alleen:<br />

(hoe) kunnen we onze eigen ‘mindset’ (en die van anderen) veranderen?<br />

Mensen motiveren de juiste ‘mindset’ te omarmen begint onder<br />

andere bij toekomstgerichte leiders die hun medewerkers niet alleen<br />

het goede voorbeeld geven, maar hen ook ‘empoweren’ en betrekken.<br />

Leiderschap en de organisatie van de toekomst<br />

Omdat de wereld razendsnel verandert, evolueert ook de manier<br />

van leidinggeven. We vragen meer van onze medewerkers en teams<br />

en zij verwachten meer van hun leiders. Om voorbereid te zijn op<br />

de toekomst moeten we ecosystemen ontwikkelen en samenwerken<br />

© ROOS TROMMELEN<br />

56<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

met (inter)nationale talenten en specialisten.<br />

Onze manier van leidinggeven wordt<br />

ook beïnvloed door het feit dat we, vooral<br />

als gevolg van de pandemie, steeds vaker op<br />

verschillende plekken werken. In de wereld<br />

van morgen hebben we ‘servant leaders’ nodig.<br />

Dienende leiders die inspireren en de<br />

weg wijzen. Leiders die risico's nemen, anderen<br />

voor het gezamenlijke doel kunnen<br />

enthousiasmeren en dit doel met onwrikbaar<br />

doorzettingsvermogen weten te realiseren.<br />

Leiders die de creativiteit en motivatie<br />

van hun medewerkers kunnen stimuleren in<br />

een open wereld waar delen en samenwerking<br />

de basis vormen voor succes.<br />

Er zijn diverse andere leiderschapsvaardigheden<br />

die steeds belangrijker worden in<br />

de toekomst. Denk daarbij aan ‘voorspellend’<br />

vermogen – de vaardigheid om potentiële<br />

toekomstscenario’s te visualiseren<br />

en daarin mogelijkheden en kansen te ontdekken.<br />

Een kristalheldere visie voor de toekomst<br />

fungeert als drijfveer voor plannen en<br />

acties in het heden. Samenwerkend leiderschap<br />

is nog zo’n belangrijke vaardigheid en<br />

omvat het doorbreken van silo’s en het leiden<br />

van horizontale teams.<br />

Ook 'storytelling-skills' zijn onmisbaar<br />

voor de leider van de toekomst. Verhalen gebruik<br />

je om te inspireren, vertrouwen op te<br />

bouwen, conflicten op te lossen en een duidelijke<br />

richting te bepalen, wat vooral van<br />

belang is wanneer een organisatie worstelt<br />

met moeilijke tijden en verandering. De toekomst<br />

is inspirerend. En omdat we er allemaal<br />

mee te maken hebben ook voor iedereen<br />

relevant en voor organisaties van het<br />

allergrootste belang. Inspiratie zorgt voor<br />

een ‘mindset’ die nodig is om stappen te<br />

zetten in een onzekere toekomst waar tegelijkertijd<br />

veel kansen te vinden zijn. Zodat<br />

we met elkaar sneller kunnen bewegen<br />

naar de wereld van morgen, die dichterbij is<br />

dan je denkt.<br />

‘Onze<br />

kinderen<br />

leren nu<br />

voor banen<br />

die straks<br />

niet meer<br />

bestaan’<br />

EVEN VOORSTELLEN<br />

Richard van Hooijdonk is futurist, keynotespreker, ‘thought leader’, panellist en spreker voor het World Economic Forum en<br />

een autoriteit op het gebied van opkomende technologieën. Om de toekomst ook echt ‘aan den lijve’ te ondervinden, heeft hij<br />

verschillende RFID-chips in zijn lichaam laten implanteren. Met zijn inspiratiesessies biedt hij inzicht in de ontwikkelingen die<br />

de wereld volledig zullen transformeren en zorgt hij dat je je het onvoorstelbare kunt voorstellen en het onbegrijpelijke kunt<br />

begrijpen. Samen met zijn internationale researchteam onderzoekt hij trends op het gebied van robotica, drones, zelfrijdende<br />

systemen, 3D/4D printing, sensortech, kunstmatige intelligentie, VR & AR, blockchain, neurotech en biotech. Sinds 2014 spreekt<br />

Van Hooijdonk voor prestigieuze instellingen en organisaties als Google, Microsoft, Samsung, Interpol, de Europese Commissie,<br />

Deloitte, Booking.com, Unilever, NIKE en vele meer. Zijn inspiratiesessies zijn inmiddels door meer dan 550.000 mensen<br />

wereldwijd bijgewoond en daarnaast is hij regelmatig te gast in radio- en televisieprogramma’s. Van Hooijdonk is bovendien<br />

CEO van Future Intelligence Agency Trendforce.one. Via zijn online blog deelt hij wekelijks zijn bevindingen over de trends<br />

en ontwikkelingen van onze tijd. Tot op heden heeft Van Hooijdonk meer dan 1.500 artikelen en 60 whitepapers en e-books<br />

gepubliceerd. Zijn boek ‘De wereld van morgen’ werd een bestseller.<br />

KEYNOTES<br />

Van Hooijdonk verzorgt verschillende inspirerende keynotes, zoals het spraakmakende Trends 2030. Daarnaast zijn er ook<br />

sectorspecifieke keynotes beschikbaar, waarin aandacht wordt besteed de toekomst van elk van deze specifieke sectoren,<br />

waaronder de zorg, het onderwijs, retail, de agrisector, logistiek, ‘finance’, de bouw en de overheid. Alle keynotes kunnen live<br />

op locatie van de desbetreffende cliënt gehouden worden, maar ook in webinar-versie in onze eigen studio verzorgd worden.<br />

Andere beschikbare events zijn workshops en masterclasses. Elke sessie wordt gevolgd door interactieve Q&A-sessies die een<br />

waardevolle manier bieden om terug te blikken, na te praten en vragen te stellen.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 57

© LINELLE DEUNK && LUMEN PHOTO<br />

58<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

DIEREN ALS SPIEGEL<br />

‘Wij zijn dieren,<br />

kijk maar naar ons gedrag’<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Martine van Zijll Langhout, dierenarts | ‘wildlife’ expert<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Linelle Deunk en Brent Stirton<br />

‘Over leven in het wild’. Martine van Zijll Langhout, hoofd van de veterinaire afdeling van Artis en dierenarts bij Stichting<br />

AAP, heeft er niet alleen pas dit zeer boeiende boek over geschreven, maar het ook zelf ervaren. In de wildernis – ver van<br />

de bewoonde wereld – heeft ze ontdekt dat de gevaarlijke primaat mens veel kan leren van andere wilde dieren. “Die<br />

zijn van nature in verbinding met alle andere soorten, zodat het ecosysteem waarin zij leven intact blijft.” Dat besef moet<br />

doordringen tot ons, wat zeker ook voor ondernemers die meer en meer met duurzaamheid en milieu bezig (zouden<br />

moeten) zijn belangrijk is. Recent nog heeft ze dat in een lezing voor CEO’s van tuindersbedrijven benadrukt. “Mijn verhaal is<br />

echter op alle fronten inzetbaar, zodat het voor heel veel zakelijke en andere doelgroepen interessant is. Wilde dieren en de<br />

lessen uit de wildernis, ook ónze oorsprong, zijn immers altijd inspirerend."<br />

“<br />

Vraag je nu of wij op dieren lijken? We<br />

zijn dieren!”, zegt Martine van Zijll<br />

Langhout. “Mensen zijn lid van dezelfde<br />

Hominidae-familie als chimpansees,<br />

die het nauwst aan ons verwant zijn, bonobo’s,<br />

gorilla’s en orang-oetans. Het DNA-verschil<br />

tussen ons en chimpansees en bonobo's<br />

is slechts 1,3 procent.” Ik leg haar voor dat<br />

resusapen die in stedelijke gebieden in India<br />

leven onderhandelen door spullen van<br />

mensen af te pakken en terug te geven als ze<br />

bijvoorbeeld eten krijgen. “Ik werk dagelijks<br />

met apen en ben constant met ze aan het onderhandelen.<br />

Dat doen ze onderling ook, net<br />

als wij.” Van vee en andere gedomesticeerde<br />

dieren staan varkens het dichtst bij ons.<br />

Mensen kunnen hartkleppen van varkens<br />

krijgen. Ze zijn volgens Martine ook veel intelligenter<br />

dan honden. “Het is dan ook onze<br />

cultuur die bepaalt dat we varkens houden<br />

voor het vlees en honden gezelschapsdieren<br />

zijn. Ik opereer bij Artis en stichting AAP allerlei<br />

dieren, tot en met slangen en leguanen<br />

toe, maar ook veel apen. Ook zij zijn qua anatomie<br />

exact hetzelfde als wij. Dus zijn ook<br />

wij dieren. Dat is een gegeven. Mensen hebben<br />

precies hetzelfde hart als chimpansees<br />

of gorilla’s. Ik werk daarom veel met humane<br />

cardiologen, die alle apen die ik verdoof<br />

onderzoeken.” Dan zegt ze: “Weet je<br />

waarom ik dol ben op chimpansees? Ze laten<br />

precies zien hoe wij ons gedragen, maar<br />

dan ongefilterd. Daarom zijn apen zo leerzaam<br />

voor mensen. Een kantoor is net een<br />

apenrots. We kunnen bijvoorbeeld van apen<br />

meer leren over ons eigen gedrag, onze samenwerking<br />

met collega’s en onze manier<br />

van leiding geven. Om me heen zie ik overal<br />

apengedrag. Daarmee kun je vaak goed verklaren<br />

waarom mensen doen wat ze doen.<br />

We zouden anders naar dieren moeten kijken”,<br />

zegt Martine bevlogen. “Gorilla’s, leeuwen<br />

of neushoorns zijn ook soms bang.<br />

Vinden dingen spannend, leren door te oefenen<br />

en weten dat bluffen werkt. Wij vertonen<br />

datzelfde gedrag. Hoe kan het dan dat<br />

we ons buiten de natuur plaatsen en niet beter<br />

voor onze aarde zorgen? Gelukkig leren<br />

wij snel en zijn we ons steeds bewuster van<br />

het feit dat dieren intelligent zijn. Als we over<br />

honderd jaar terugkijken naar hoe we met<br />

de bio-industrie zijn omgegaan, zul je zien<br />

dat er dan veel veranderd is.” Mensen zijn<br />

bang voor de dood, ook als die biologisch<br />

gezien nog ver weg is. Hoe zit dat bij andere<br />

dieren? “Interessante vraag, maar doordat<br />

je het hen niet kunt vragen kun je het ook<br />

nooit weten. Door mijn leven in de wildernis<br />

weet ik wel dat het zo uitdagend is als je<br />

dagelijks wordt omringd door levensgevaarlijke<br />

dieren, dat je automatisch in het hier en<br />

nu bent. Een klein foutje kan je dood betekenen.<br />

Ik leefde als een wild dier en moest<br />

soms rennen voor mijn leven. Mijn zintuigen<br />

en lijf stonden altijd op scherp, zodat ik<br />

slangen op tijd zag, olifanten kon ruiken en<br />

kon rennen zonder te struikelen. Door dit<br />

te oefenen groeide mijn zelfvertrouwen, net<br />

als een wild dier." Stellig zegt ze: “We moeten<br />

niet kijken naar het vermenselijken van<br />

dieren, maar het verdierlijken van mensen.<br />

Dat opent alles, zeker als je beseft dat dieren<br />

hetzelfde kunnen voelen en ervaren als jij.<br />

Kou, warmte, maar ook honger en verdriet.<br />

Waarom zou een dier niet kunnen treuren<br />

of rouwen? Alles dat wij ervaren, ervaart een<br />

dier ook. Natuurlijk is het wel belangrijk je<br />

te realiseren dat primaten, zoals wij, ande-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 59

© BRENT STIRTON<br />

re behoeften kunnen hebben dan andere diersoorten. Daarom is het<br />

volgens Martine belangrijk zoveel mogelijk kennis over alle verschillende<br />

diersoorten te vergaren, zodat we steeds beter voor ze kunnen<br />

zorgen. Om wilde dieren en hun leefgebieden goed te kunnen beschermen<br />

is kennis eveneens cruciaal."<br />

DIEREN INSPIREREN<br />

Wilde dieren zijn kunnen heel inspirerend zijn voor mensen. “Een<br />

spin in huis is – net als een vleermuis, mus of egel – ook een wild dier,<br />

dat keuzes maakt over waar hij zijn web bouwt bijvoorbeeld. Deze<br />

dieren zijn onafhankelijk van de mensheid. Ze kiezen zelf een partner<br />

en de plek waar zij hun bed bouwen. Wij hebben echter het idee<br />

dat de meeste dieren afhankelijk zijn van ons, doordat wij alleen omringd<br />

zijn door huisdieren die iets van ons willen of nodig hebben.<br />

Daardoor denken wij automatisch dat wij centraal staan in de wereld.<br />

Wilde dieren laten zien dat er een hele wereld bestaat die niets<br />

met ons te maken heeft. Niets. Als wij morgen allemaal dood zijn is<br />

er niets aan de hand. Niets. Zij gaan gewoon door met hun leven en<br />

dat maakt die wilde dieren zo boeiend.”<br />

Martine noemt als voorbeeld ook de door haar zo geliefde neushoorn.<br />

“Die soort loopt al vijftig miljoen jaar rond op deze planeet.<br />

60<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

‘Het grootste verschil<br />

tussen mensen en<br />

andere dieren is<br />

spraakvermogen’<br />

Wij pas 300.000 jaar. Wij denken dat die dieren iets van ons nodig<br />

hebben, maar ze weten zelf exact hoe te overleven. Dat vind ik interessant,<br />

want er is veel intelligentie nodig om dat überhaupt te kunnen.”<br />

Als mensen iets slims doen, zoals overleven, noemen we dat intelligentie,<br />

wanneer dieren dat doen is het ineens instinct. Waarom? Omdat<br />

we dat met elkaar hebben afgesproken? Martine van Zijll Langhout<br />

vindt dat er geen verschil is. Ook dieren die ver van huis zijn,<br />

zoals de groene halsbandparkieten die inmiddels met tienduizenden<br />

in ons land rondvliegen, kunnen hier zelf hun eigen eten vinden onder<br />

heel andere omstandigheden dan ‘thuis’. Ook dat heeft volgens<br />

haar met intelligentie te maken.<br />

STEMBANDEN ONTBREKEN<br />

Hebben dieren een ander bewustzijnsniveau dan wij? Niemand die<br />

het precies weet. Martine: “Het grootste verschil tussen mensen en<br />

andere dieren is ons uitgebreide klankenrepetoire, waardoor we geavanceerd<br />

kunnen communiceren. Maar misschien kunnen sommige<br />

dieren dit ook, maar weten we dit alleen nog niet. Volgens mij komt<br />

dat door de manier waarop wij denken over intelligentie en instinct<br />

en doordat wij intelligentie beoordelen op spraakvermogen. Als iemand<br />

zeer verbaal begaafd is en mooi spreekt zien wij zo iemand<br />

als intelligent. Mensen met gehoorproblemen worden vaak automatisch<br />

als dom gezien, terwijl ze dat helemaal niet zijn. Doordat die-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 61

DIEREN ALS SPIEGEL<br />

‘We moeten niet kijken naar het vermenselijken van dieren,<br />

maar het verdierlijken van mensen’<br />

ren anders communiceren dan wij kunnen<br />

wij geen details aan hen vragen, waardoor<br />

we dat verschil maken tussen intelligentie<br />

en instinct. Ook het feit dat dieren geen geschreven<br />

taal hebben speelt mee. Wij zijn zo<br />

snel doordat wij als kind kennis van generaties<br />

voor ons kunnen lezen. Een wild dier<br />

moet telkens opnieuw beginnen.” Maar er<br />

zijn toch apen die meer dan duizend woorden<br />

kunnen onthouden of door het aanraken<br />

van symbolen op een scherm kunnen<br />

‘praten’? Klopt. Tik maar eens ‘Chimpanzee<br />

Memory Test’ in op YouTube en er verschijnt<br />

een filmpje waarin de chimpansee de<br />

cijfers 1 tot en met 9 enkele seconden op een<br />

scherm ziet en ze vanuit het niets in de juiste<br />

volgorde aantikt en weer laat verschijnen.<br />

De wetenschapper die hetzelfde ‘memory’-<br />

spel doet bakt er niets van. “Dat bewijst hoe<br />

slim mensapen zijn, ze hebben een veel beter<br />

kortetermijngeheugen. Dat komt doordat ze<br />

in de natuur moeten onthouden waar ze dingen<br />

verstoppen.”<br />

‘WIJ DOEN ER NIET TOE’<br />

"In Gabon, dat 6,5 keer zo groot is als Nederland<br />

en voor 85 procent is bedekt met<br />

bos, deed ik in 2006-2007 onderzoek naar<br />

parasieten bij wilde gorilla’s en was ik manager<br />

van een ecotoerismeproject. Er wonen<br />

daar slechts 2,2 miljoen mensen, van wie de<br />

meesten in de hoofdstad Libreville. Ik woonde<br />

daar alleen met mijn team en de oorspronkelijke<br />

regenwoudbewoners. Eigenlijk<br />

was het de mooiste tijd van mijn leven. Ik realiseerde<br />

mij hoe de wereld er uitzag voordat<br />

er mensen waren, maar ook dat wij er<br />

niet toe doen, een mini-schakeltje zijn in een<br />

groot ecosysteem en de mensenwereld niet<br />

centraal staat. Verder was ik bezig met 'One<br />

Health': de gezondheid van mensen, het milieu<br />

en de dieren. Ook qua ziekten zijn we<br />

met dieren verbonden. Dat is door corona<br />

eindelijk ook duidelijk geworden bij het<br />

grote publiek, maar dierenartsen weten dit<br />

al heel lang." Vrijwel alle 'wildlife'-dierenartsen<br />

kennen elkaar. "Ik voel me een rijk mens<br />

om met zoveel collega’s en natuurbeschermers<br />

in de hele wereld in verbinding te staan.<br />

Toen ik vijf jaar lang een drukke dierenartspraktijk<br />

voor wilde dieren runde in de regio<br />

rondom het Krugerpark in Zuid-Afrika<br />

verdoofde en behandelde ik alle wilde diersoorten,<br />

waaronder neushoorns, Afrikaanse<br />

buffels, antilopen, olifanten, leeuwen en giraffen.<br />

Dagelijks schoot ik verdovingspijlen<br />

af, te voet, te paard of vanuit een helikopter.<br />

Ook bestreed ik actief neushoornstroperij<br />

en verwijderde vele valstrikken. Fantastisch<br />

om nu mijn kennis te kunnen overdragen<br />

aan jongere collega’s en mensen te kunnen<br />

verbinden. Natuurbehoud is teamwerk."<br />

KEIZERSNEDE BIJ EEN KOE<br />

Als klein meisje heeft Martine van Zijll<br />

Langhout, die opgroeit in Gorinchem, één<br />

grote droom: veearts worden. “Op de boerderij<br />

van mijn oom en tante in Buren, de Betuwe,<br />

was ik intens gelukkig en helemaal in<br />

mijn element. Toen ik vijf was zag ik een keizersnede<br />

bij een koe. Ik weet nog dat ze gewoon<br />

stond te herkauwen alsof er niets aan<br />

de hand was, terwijl de veearts haar in de<br />

flank verdoofde, haar spieren insneed en<br />

met zijn arm naar binnen ging en uiteindelijk<br />

het kalf eruit kwam. Ik wist meteen dat<br />

ik veearts wilde worden. Dat werd ik ook. Op<br />

het Isle of Man, een autonoom stukje Groot-<br />

62<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

DIEREN ALS SPIEGEL<br />

Brittannië, ging ik als een soort James Herriott<br />

langs de boeren. Daar deed ik keizersneden<br />

bij koeien, wat eigenlijk de reden was<br />

om voor dit beroep te kiezen.” Als ze 18 jaar<br />

is gaat ze als vrijwilliger werken bij het Marine<br />

Mammal Center in San Francisco, een<br />

soort Pieterburen. “Daar werd ik echt geraakt<br />

door wilde dieren. Verzwakte en gewonde<br />

zeeleeuwen werden daar opgevangen,<br />

aangesterkt en weer uitgezet in zee.” Na<br />

haar studie diergeneeskunde gaat ze elk jaar<br />

naar het buitenland om stage te lopen en ervaring<br />

op te doen met wilde dieren. Als ze<br />

in het kader van haar Mastersstudie in Londen<br />

naar Gabon gaat om de wilde gorilla’s te<br />

onderzoeken – en later terugkeert om voor<br />

opdrachtgever London Zoo manager te<br />

worden – is ze al dierenarts. Haar ruime ervaring<br />

als veearts en gezelschapsdierenarts<br />

en het beheersen van alle grote operaties beschouwt<br />

Martine als belangrijke basis voor<br />

haar specialisatie tot 'wildlife'-dierenarts.<br />

"Mensen denken, zoals in Gabon, dat het<br />

normaal is als ze dichtbij een gorilla kunnen<br />

komen. Dat is het niet." Toch heeft ze zelf een<br />

sterke band gekregen met het neushoorntje<br />

Valentino dat ze heeft grootgebracht.<br />

“In ‘Over leven in het wild’ schrijf ik dat hij<br />

op mijn schoot springt en zijn kop op mijn<br />

schouder neerlegt. Een spontane uiting van<br />

affectie zoals dieren vaker laten zien. Ik heb<br />

genoten, maar zoiets blijft onnatuurlijk. Al<br />

dat contact dat wij met wilde dieren willen<br />

verstoort de natuur. Die moeten we juist met<br />

rust laten. Mensen willen interactie, maar eigenlijk<br />

moeten ze dat niet willen. Ik heb Valentino<br />

later nog gezien, het is nu een gezonde<br />

volwassen wilde stier.”<br />

LEZINGEN<br />

Martine maakt elk onderwerp op het gebied<br />

van haar werk met wilde dieren op<br />

sprankelende wijze aantrekkelijk voor een<br />

breed publiek. Haar verhalen en avonturen<br />

met wilde dieren inspireren mensen om hun<br />

hart te volgen en dingen te doen die spannend<br />

zijn. In verbinding met de natuur en<br />

zodoende ook onszelf, wordt het grote belang<br />

van natuurbehoud duidelijk. De levenslessen<br />

uit de wildernis openen veel mensen<br />

de ogen, zijn inspirerend en direct toepasbaar<br />

in het dagelijkse leven. “Ik vind zelf ook<br />

een onderwerp als persoonlijke ontwikkeling,<br />

dat ik ook in mijn boek bespreek, een<br />

mooi onderwerp. Het inzicht dat je zelf een<br />

dier bent kan helpen in je eigen persoonlijke<br />

ontwikkeling.<br />

Efficiëntie, omgaan met concurrenten,<br />

ontspanning (dieren zijn daar goed in), focus<br />

en geduld kun je allemaal leren van dieren.<br />

Een python bijvoorbeeld ligt gewoon<br />

drie weken te wachten tot hij een prooi heeft.<br />

Sociale interactie, maar ook kwetsbaarheid<br />

horen daar ook bij. Wij komen ook uit de<br />

wildernis en hebben daar, net als de primaten<br />

nu in het regenwoud, kwetsbaarheid ervaren.<br />

Kwetsbaarheid leidt automatisch tot<br />

verbinding, dat zie je ook bij apen, en het besef<br />

dat wij sociale wezens zijn. In Gabon hebben<br />

de mensen dat door. Alleen zijn ze niets,<br />

als gemeenschap kunnen zij in de wildernis<br />

overleven.<br />

Kwetsbaarheid is ook vergankelijkheid.<br />

Die beleef je in het oerwoud. Mijn eigen sterfelijkheid<br />

ben ik helemaal oké mee, doordat<br />

ik net als mijn vrienden in Zuid-Afrika<br />

vooral in het nu leef. Geniet van wat je hebt,<br />

dat is rijkdom.”<br />

MARTINE VAN ZIJLL LANGHOUT<br />

Geboren:<br />

1973, Gorinchem<br />

Beroep:<br />

Dieren- en ‘wildlife’-arts, sinds zes jaar terug in in Nederland<br />

Boek:<br />

‘Over leven in het wild’, uitgeverij Ambo | Anthos, prijs 20,99 euro (ook te bestellen via het Wereld Natuur Fonds).<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 63

© FERDY DAMMAN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘VERTROUWEN<br />

IS EEN SPIER<br />

DIE JE MOET<br />

TRAINEN’<br />

INSPIRATOR GLENN DE RANDAMIE,<br />

VOORAL BEKEND ALS RAPPER TYPHOON<br />

Door Jacques Geluk<br />

64<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MOTIVATIE<br />

Typhoon, Glenn de Randamie, is behalve rapper en zanger een bruggenbouwer, die zich<br />

liefdevol inzet voor de gelijkwaardigheid van alle mensen. Zijn recente album ‘Lichthuis’<br />

reflecteert hoe hij in het leven staat. “Mijn muziek gaat vooral over het zien en ten volle<br />

benutten van elkaars potentie vanuit heelheid in plaats van gebrokenheid. Deze opdracht<br />

vanuit liefde deel ik graag met mensen, maar niet zonder ook de randjes, de pijnlijke zaken te<br />

benoemen”, zegt de sympathieke inspirator, die al wandelend zijn bijzondere verhaal vertelt<br />

over belangrijke thema’s als diversiteit en inclusie, maar altijd in relatie tot muziek.<br />

R<br />

Rapper Typhoon noemt het winnen<br />

van de Willem Wilminkprijs voor<br />

het beste kinderlied van <strong>2021</strong> voor<br />

het door hem geschreven nummer ‘Stotteren’<br />

de kers op de taart. Volgens de jury is<br />

het liedje fijn om naar te luisteren en grappig<br />

en troostend tegelijk in het verwoorden van<br />

een angstig kinderprobleem. “Ik had er een<br />

heel album over kunnen schrijven. Het staat<br />

zo dichtbij. Als ik moe, emotioneel of nerveus<br />

ben stotter ik weer, maar als ik ‘aansta’<br />

tap ik uit een ander vat dan wanneer ik normaal<br />

praat. Als basis zorg ik er daarom voor<br />

dat ik een groot deel van de dag in die bepaalde<br />

flow blijf praten en zeker als ik zing of<br />

rap heb ik nergens last van. Ik ben mij er niet<br />

meer zo bewust van, maar weet nu dat stotteren<br />

ook voordelen heeft. Je wordt er creatiever<br />

van met woorden.” De omleidingen in<br />

taal die je maakt om bepaalde woorden die<br />

beginnen met voor stotteraars moeilijke letters<br />

als K en F te omzeilen, helpen Glenn de<br />

Randamie, zoals Typhoon echt heet. Vroeger<br />

al. Als hij mondeling tentamen Frans<br />

doet weet zijn docent niet wat hij met hem<br />

aan moet. Hij fietst dan al overal doorheen.<br />

“De leraar zei: ‘Ik weet dat je het niet hebt geleerd,<br />

maar ook dat je het in Frankrijk prima<br />

zal redden’ en gaf me vervolgens een 5. Daarmee<br />

was ik minder blij, maar het gaf me wel<br />

een flinke zet.” Glenn werkt samen met het<br />

NPO-kinderprogramma ‘Klokhuis’, waarvoor<br />

hij af en toe liedjes schrijft. “Als ik iets<br />

met het onderwerp voel ga ik ervoor. Ik bedenk<br />

altijd wat ik als kind had willen horen<br />

over dingen als ADHD en eerlijke handel en<br />

vervolgens hoe ik van hen kleine superhelden<br />

kan maken.”<br />

Maatschappelijke thema’s komen vaak<br />

voor in Glenns liedjes. “Ik wil graag brugfuncties<br />

vervullen. Die bedenk ik niet, zo<br />

ben ik als persoon.” Hij zoekt ook in ‘Lichthuis’<br />

naar overeenkomsten, zodat we minder<br />

polariseren en vindt dat we elkaars potentie<br />

moeten gebruiken. “Daar hoort het<br />

vanuit harmonie benoemen van pijnlijke zaken<br />

bij, anders komen allerlei dingen in een<br />

onderstroom terecht zonder een plek te krijgen.<br />

Dan gaat het broeien en krijg je wat er<br />

nu in de maatschappij aan de hand is. Diversiteit<br />

en inclusie zijn ineens zo’n groot onderwerp,<br />

omdat op dit gebied nog steeds<br />

veel verborgen is in die onderstroom.” Zou<br />

het niet beter zijn als het niet meer opvalt<br />

dat mensen verschillende kleuren hebben?<br />

“Dat is belangrijk, maar we noemen in één<br />

adem twee verschillende dingen die overigens<br />

wel in elkaars verlengde liggen en elkaar<br />

aanvullen. Diversiteit gaat erg over de<br />

kracht van verschil, inclusie over macht en<br />

tegenmacht.” De ene groep wil de andere wat<br />

opleggen (macht), wat al naar gelang de situatie<br />

kan leiden tot uitsluiting en discriminatie<br />

en daaropvolgende acties (tegenmacht).<br />

“Het is gek dat we nog steeds niet verder lijken<br />

te komen. Bepaalde veranderingen gaan<br />

traag vooruit doordat machthebbers daarbij<br />

gebaat zijn, terwijl het voor anderen niet snel<br />

genoeg kan gaan. Ik denk wel dat er vruchtbare<br />

grond en grote potentie is om het nog<br />

bestaande gebrek aan diversiteit en inclusie<br />

juist nu aan te pakken. We hebben het relatief<br />

goed met elkaar en kunnen ons hierop<br />

echt focussen.”<br />

DE KRACHT VAN HET WOORD<br />

Op de vraag wat hij als zanger/rapper kan<br />

doen, antwoordt Typhoon: “Muziek verbindt<br />

en begint waar woorden eindigen. Tijdens<br />

inspiratielezingen gaat het over inclusie<br />

en diversiteit, verbinden, samenwerken,<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 65

perspectief, persoonlijke groei en vooral de<br />

kracht van het verschil. Tegelijk spreek ik<br />

over de kracht van het woord, van taal. Mensen<br />

zijn zich daarvan nauwelijks bewust en<br />

zien taal niet als een mooi instrument voor<br />

het uiten van hun intenties. Ze gebruiken<br />

woorden vooral reactionair en via sociale<br />

media heel erg zonder na te denken.” Met<br />

alle gevolgen van dien. “Internet en sociale<br />

media hebben ons ook enorm vooruitgeholpen.<br />

Alleen worden dingen vaak onpersoonlijker<br />

en harder en zien we de mens niet<br />

meer, alleen zijn functie en rol. Veel mensen<br />

voelen aan dat het zo niet langer kan<br />

doorgaan en zoeken naar verzachting. Het<br />

is mooi dat er wat dat betreft veel initiatieven<br />

zijn, maar niet altijd makkelijk wanneer<br />

ze zich voortdurend moeten verhouden tot<br />

de extremiteiten die ze daarbij tegenkomen.”<br />

‘We zijn niet per se gelijk,<br />

wel gelijkwaardig’<br />

DE KRACHT VAN<br />

KWETSBAARHEID<br />

Glenn heeft enkele turbulente jaren achter<br />

de rug. Een burn-out en als het weer beter<br />

gaat en er grootste plannen zijn zorgt corona<br />

ervoor dat die niet doorgaan. Hij komt<br />

weer tot geloof, maar wordt niet altijd begrepen.<br />

Uiteindelijk komt het allemaal goed.<br />

Veel van wat hij heeft meegemaakt komt terug<br />

in zijn muziek, maar zonder het Nederlandse<br />

opgeheven vingertje. “Het gaat altijd<br />

over ons als mens en de zoektocht naar antwoorden<br />

op vragen als ‘Wie ben ik? Wie ben<br />

jij? Mag en kan ik mezelf zijn?’. Onderweg<br />

moeten we soms onze kwetsbaarheid tonen,<br />

maar de kracht die daarvan uitgaat is eerlijk<br />

en een enorm belangrijk instrument. Iedereen<br />

kent angst. Maak eerst een connectie<br />

met dat stukje. Fouten mogen maken,<br />

het recht hebben terug te komen op uitspraken<br />

waar je niet meer achter staat zijn belangrijke<br />

zaken die voor mij een vertrekpunt<br />

vormen. Mijn teksten komen uit mijn hart.<br />

Mensen reageren daarop, want die vibratie<br />

herkennen ze. Ik heb genoeg meegemaakt<br />

en daarom kan het nooit met een opgeheven<br />

vingertje zijn, want slechts wie zonder zonden<br />

is werpe de eerste steen.”<br />

66<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MOTIVATIE<br />

DE KRACHT VAN SAMEN<br />

EN VRIENDSCHAP<br />

“Als je middenin de ellende zit wil je eruit.<br />

Ik ben dankbaar dat het mij is gelukt dankzij<br />

de kracht van samen. In mijn eentje had<br />

ik het niet gered. Zonder andere mensen en<br />

ook niet zonder God, wiens liefde door mensen<br />

heen werkt, zou ik hier nu niet wandelen.<br />

Tijdens corona hebben we mensen verloren.<br />

Dat is verdrietig. Tegelijk valt op hoezeer we<br />

nu samen zijn door de kracht van vriendschap,<br />

familie en door terug te gaan naar de<br />

bron. In Suriname zeggen we dat al het lelijke<br />

ook weer goeds voortbrengt. Dat onderschrijf<br />

ik. Het is de kunst dat te kunnen<br />

blijven zien.” ‘Lichthuis’ is daarom meer dan<br />

muziek, een gedachtegoed en levensenergie.<br />

“Zelfs voor mij wordt ‘Lichthuis’ nu<br />

pas helderder. Dat heeft te maken met vertrouwen<br />

en de vertaling van taal en creativiteit<br />

in beelden. De teksten resoneerden met<br />

mijn hart en ik wist dat het klopte, maar ik<br />

begreep het nog niet helemaal. Nu begrijp<br />

ik wel wat de kracht van ‘Lichthuis’ is. Het<br />

straalt licht uit en helpt mensen met het binnenhalen<br />

van hun schepen in een veilige haven.<br />

Veiligheid is zo belangrijk als je het hebt<br />

over jezelf kunnen en mogen zijn. Volgens<br />

een vriend is het mooie dat een heel gebouw<br />

nodig is om een klein stukje lichthuis, het<br />

bovenste stuk van een vuurtoren, te kunnen<br />

dragen.” Dat is een mooie metafoor voor het<br />

feit dat we elkaar nodig hebben om ons licht<br />

vanop grote hoogte te kunnen laten schijnen<br />

en niet alleen beperkt op de grond. Glenn<br />

heeft de nummers geschreven voordat hij ze<br />

zelf helemaal begreep. “Ik haal vaak Quincy<br />

Jones aan die zei dat je de ruimte voor zeventig<br />

procent moet vullen en dertig procent<br />

moet overhouden voor inspiratie. Wanneer<br />

ik blijf proberen overal controle over te houden,<br />

voor mijn verstand ga en alles eerst wil<br />

begrijpen, ga ik zoveel vragen dat er niets<br />

gebeurt. Ik kan niet alles meteen met mijn<br />

hoofd bevatten, dus moet ik vertrouwen<br />

hebben.” Hoe dat werkt, blijkt uit dit waargebeurde<br />

voorbeeld: “Ik vroeg mijn vriendin<br />

ten huwelijk voordat ik überhaupt begreep<br />

wat ik deed. Mijn hart sprak.” Wanneer hij<br />

zou trouwen wist Glenn niet. Hij voelde het<br />

gewoon en zei tegen zijn vriendin: ‘Daarom<br />

vraag ik jou. Laten we samen ontdekken wat<br />

dat betekent’ . Dat is ‘Lichthuis’ voor hem<br />

ook en dat licht brandt nog steeds keihard.<br />

‘ALLES IS GEZEGEND’<br />

Aan het begin van de ‘intelligente lockdown’,<br />

april 2020, brengt Typhoon zijn inspirerende<br />

single ‘Alles is gezegend’ uit.<br />

“Volgens sommigen niet het goede moment,<br />

maar ik vroeg hen mij te vertrouwen.<br />

Ik had het gevoel dat het klopte en mensen<br />

dit moesten horen. Al zou ik maar vijf mensen<br />

inspireren en raken. Dat was reden genoeg<br />

dit uit te dragen. Uiteindelijk waren het<br />

een heleboel mensen en daarvoor ben ik nog<br />

steeds dankbaar. Dit nummer heeft velen<br />

gesterkt en is tegelijk een bevestiging dat je<br />

soms moet varen op intuïtie wanneer je iets<br />

niet helemaal vat en ervan uitgaan dat het<br />

klopt. Hoe ouder je wordt en hoe vaker je die<br />

bevestiging krijgt, des te sterker de spier die<br />

je traint. Vertrouwen is immers een spier die<br />

je moet trainen.” Glenn brengt ‘Lichthuis’<br />

eind oktober 2020, vlak voor de tweede lockdown,<br />

uit. Daarop ook ‘Alles is gezegend’. Op<br />

dit album kan hij niet om het actuele debat<br />

rond identiteit heen. Tijdens het interview,<br />

op de dag dat in het nieuws komt dat racisme<br />

in Nederland is toegenomen, zegt hij: “Op de<br />

track ‘Botoman’ ben ik explicieter dan ooit<br />

over mijn kleur en het racisme dat ik heb ervaren.<br />

Ik rap over het bestaan van een zwarte<br />

man in een witte wereld. Dat mag niet multi-interpretabel<br />

zijn”, zegt Glenn. Een witte<br />

man die gaat eten in een restaurantje op Bonaire,<br />

waar geen toerisme komen en urenlang<br />

praat met de eilandbewoners en zich<br />

onderdompelt in hun cultuur. Dat is een<br />

voorbeeld van hoe verschillende etniciteiten<br />

kunnen samensmelten, leren van elkaar<br />

en elkaars cultuur respecteren door bijvoorbeeld<br />

samen feest- en heilige dagen te vieren.<br />

In Suriname noemen ze dat de moksi cultuur.<br />

“Die brengt rijkdom”, zegt Glenn. “Ik<br />

ben bevooroordeeld, maar de Surinaamse<br />

keuken is de lekkerste ter wereld. Juist doordat<br />

er zo’n grote verscheidenheid is aan invloeden.<br />

Implementatie in het dagelijks leven<br />

gaat, ondanks het feit dat velen gelukkig<br />

zo denken, echter nog vaak over de hoofden<br />

van mensen heen. Dat is pijnlijk. Mark Rutte<br />

heeft dat systemisch racisme genoemd, wat<br />

betekent dat het tussen lagen inzit en onzichtbaar<br />

is. Dat maakt het gevaarlijk. Het is<br />

vaak niet vast te pakken.”<br />

DE KRACHT VAN CREATIVITEIT<br />

“Ik sta bekend als verbinder en bruggenbouwer,<br />

maar wil als mens die ook wordt bedreigd<br />

en pas nog Geert Wilders over zich<br />

heen heeft gekregen, eveneens dingen bij de<br />

naam noemen. Ook wil ik moedig zijn in<br />

mijn ongemak en niet bang zijn voor de reacties<br />

van mensen. De kracht van het tegelijk<br />

delen van pijn (niet van boosheid) en het<br />

tonen van kwetsbaarheid zorgt dat we ons<br />

kunnen blijven inleven in anderen. Soms<br />

moeten we dat wat explicieter zeggen, soms<br />

wat zachter. Creatief gezien is het prachtig<br />

dat via muziek te doen. We bouwen nu<br />

een platform dat Ons Lichthuis gaat heten<br />

en is gestoeld op visie, perspectief en verhalen<br />

achter de verhalen. Diversiteit en inclusie<br />

kunnen we niet afvinken. Om het integratieproces<br />

in goede banen te leiden moeten<br />

we (blijven) begrijpen waar dingen vandaan<br />

komen. Er zit veel reactionaire pijn in de samenleving,<br />

waaronder het verdriet van het<br />

loslaten van bepaalde dingen, verandering<br />

en misschien een vager wordende identiteit.<br />

Het komt altijd neer op eigenlijk hele basale<br />

dingen zoals verlies, pijn en verdriet. Niet<br />

iedereen heeft zin en tijd zich daarin te verdiepen,<br />

maar met dit platform willen we dat<br />

wel faciliteren. Een lichthuis is in dit kader<br />

een stip op de horizon. Mijn vormgever Jay<br />

Sunsmith heeft daarvan een prachtig kunstwerk<br />

gemaakt met in het midden de ondergaande<br />

zon. Ik heb overal gesurft en veel<br />

gereisd. In bijvoorbeeld Costa Rica doet ie-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 67

MOTIVATIE<br />

'Ik wil graag brugfuncties vervullen.<br />

Die bedenk ik niet, zo ben ik als persoon'<br />

dereen zijn eigen ding, maar als de zon ondergaat<br />

laat iedereen alles vallen en verbroedert.<br />

Naar dat punt ben ik op zoek. Kijken naar<br />

omstandigheden werkt beperkend. Het gaat<br />

ook niet over details en thema’s, maar over<br />

ons en onze liefdevolle, positieve stip aan de<br />

horizon, waar we inclusief zijn, mogen bestaan,<br />

worden gezien en gehoord en elkaar<br />

ons kunnen verenigen.”<br />

DE KRACHT VAN VERSCHILLEN<br />

Je zou zeggen dat afkomst en kleur niet<br />

moeten uitmaken, niet eens mogen opvallen.<br />

Daar is Glenn het niet helemaal mee eens.<br />

“We zijn niet per se gelijk, wel gelijkwaardig.<br />

Verschillen moeten er blijven, zonder daarover<br />

te oordelen. Vanuit een bepaalde neutraliteit<br />

kijken naar wat is en vandaar naar<br />

hoe zich dat vanuit verschillende kanten tot<br />

elkaar verhoudt. Daaruit volgt automatisch<br />

dat iedereen wel iets in de ander herkent. In<br />

de studio of tijdens het schrijven probeer ik<br />

oordelen zo lang mogelijk uit te stellen zonder<br />

mijn creativiteit te verstikken.” Typhoons<br />

album waarop al deze zaken voorkomen is<br />

goed ontvangen, genomineerd voor een Edison<br />

in <strong>2021</strong> en heeft mensen geraakt. “Voor<br />

een deel krijg ik het niet mee. Normaal sta je<br />

op festivals, spreek je mensen, zie je aan hun<br />

reacties tijdens het spelen wat het met hen<br />

doet. Nu is dat anders, maar wat ik hoor is<br />

mooi. Ik heb nog niet eens het begin gezien<br />

van wat ‘Lichthuis’ nog meer kan zijn. Het<br />

live-element is altijd belangrijk om de energie<br />

te delen. Hopelijk kan dat snel weer zonder<br />

allerlei restricties en maatregelen.”<br />

Geboren:<br />

Functie:<br />

Eerste bandje:<br />

Inspirerende lezing:<br />

Bijzonderheden:<br />

DE KRACHT VAN<br />

ONDERNEMERSCHAP<br />

De komende tijd is Glenn de Ramadie druk<br />

met het Ons Lichthuis-platform. Dat is hard<br />

nodig. Mede vanuit de Amerikaanse burgerrechtenbeweging<br />

weet hij dat er verschillende<br />

geluiden nodig zijn om sociale verandering<br />

tot stand te brengen. Vanuit liefde, maar<br />

ook wat activistischer. “Het een kan niet zonder<br />

het ander. Zonder voortrekkers als Sylvana<br />

Simons en Akwasi, die de knuppel in het<br />

hoenderhok hebben geworpen en de meeste<br />

ellende over zich heen hebben gekregen, lukt<br />

het niet. Zij scheppen mede de voorwaarden<br />

om het überhaupt over dingen te hebben. Het<br />

feit dat veel echt zwarte pieten anno <strong>2021</strong> niet<br />

meer zichtbaar zijn in Sinterklaasoptochten<br />

is het werk van een heleboel knuppelgooiers.<br />

Ik wil mijzelf daar niet buiten plaatsen. Ook<br />

niet als ondernemer. Met een aantal partners<br />

hebben we de Tuin van 2020 gedaan, het organiseren<br />

van coronabestendige concerten.<br />

Dat heeft mijn ondernemershart zodanig<br />

aangewakkerd dat ondernemen nu ook een<br />

passie voor mij is.”<br />

We praten nog even door over inclusie en<br />

diversiteit, naar aanleiding van de veroordeling<br />

van de Amerikaanse agent die George<br />

Floud heeft gedood. Een start op weg naar<br />

vrede en een gelijkwaardiger samenleving.<br />

Glenn vindt het ook belang te zeggen dat systemisch<br />

racisme niet alleen tussen zwart en<br />

wit bestaat, wijzend op de jodenvervolging.<br />

Hij pleit voor breed cultureel en wetenschappelijk<br />

onderzoek naar hoe we dingen kunnen<br />

uitwissen. “Doordat niet iedereen is geïnteresseerd<br />

in de droge feiten zijn creativiteit,<br />

muziek en andere kunstuitingen enorm<br />

belangrijk.<br />

Van oudsher vertolken kunstenaars bepaalde<br />

dingen die anders niet te vertolken,<br />

voelbaar en zichtbaar zouden zijn.”<br />

augustus 1984, opgegroeid in ’t Harde<br />

Rapper, zanger, inspirerend spreker en ondernemer<br />

Hiphopformatie RudeTeenz<br />

Andere bands/collectieven: Hiphopcrew Fakkelbrigade,<br />

Fakkelteitgroep<br />

Debuutalbum: ‘Tussen licht en lucht‘ (2007)<br />

Van stotteraar tot woordkunstenaar<br />

Glenn is sociaal en gedreven en heeft, te beginnen met de<br />

Grote Prijs van Nederland, vele prijzen gewonnen.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

68<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘Het beste college<br />

tot nu toe’<br />

‘Super praktisch en<br />

meteen toepasbaar!’<br />

‘Ademloos geluisterd<br />

in Zoom. Verveeld voor<br />

geen moment’<br />

‘Inspirerende en zeer<br />

interactieve workshop’<br />

© JELLE DRAPER<br />

Op zoek naar een inspirerende spreker die<br />

de zaal vult met een dosis positieve energie?<br />

Klaas Weima is dan de perfecte fit.<br />

Klaas is ondernemer, schrijver, spreker<br />

en podcastmaker. Hij schreef de boeken<br />

'Aandachtsmarketing' (#3 Managementboek),<br />

'Verdiende aandacht' (#5 Managementboek)<br />

en 'Webvertising'. De eerste twee<br />

Klaas Weima<br />

Energieke, gedreven presentator en host<br />

H H H H H<br />

boeken werden genomineerd voor de PIM<br />

Marketingliteratuurprijs.<br />

Klaas is oprichter van het merkactivatiebureau<br />

Energize en adviseerde meer dan 100<br />

merken op het gebied van marketingstrategie,<br />

branding, digitale marketing en merkactivatie.<br />

Hij is host van de veel bekroonde<br />

podcast CMOtalk (5* iTunes), waarin hij<br />

maandelijks Chief Marketing Officers aan<br />

de tand voelt over actuele marketingthema’s.<br />

Klaas is als vaste gastdocent verbonden<br />

aan NIMA en Nyenrode Business Universiteit.<br />

Hij studeerde Bedrijfskunde aan<br />

de Erasmus Universiteit en is NIMA Register<br />

Marketeer.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 69

‘Ik adem<br />

tegenwoordig wel<br />

twee keer voordat<br />

ik wat zeg’<br />

70<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING EN GEZONDHEID<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘ALS ALI HET KAN,<br />

KAN IK HET OOK’<br />

ALI B., RAPPER, ONDERNEMER EN SPREKER<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

Ali B(ouali) is zoveel meer dan rapper of jurylid/coach bij ‘The Voice’. Onderwerpen als persoonlijke ontwikkeling en mentale<br />

en fysieke gezondheid gaan hem aan het hart. Wat hij heeft geleerd van ‘ijsman’ Wim Hof (gezondheid) of de Amerikaanse<br />

auteur Stephen Covey (één-op-één persoonlijke ontwikkeling) past hij zelf toe. Als ervaringsdeskundige wil hij dat graag met<br />

iedereen die geïnteresseerd is delen. “Op een manier die zelfs jouw kind begrijpt.” Dat geldt ook voor de meditaties die hij<br />

heeft geleerd van Deepak Chopra en waaraan hij zijn persoonlijke groei mede heeft te danken. “Covey is er helaas niet meer,<br />

maar de gewoonten die hij beschrijft in zijn boek ‘Seven habits of highly effective people’ pas ik niet alleen toe in mijn carrière,<br />

maar ook als mens en ondernemer. Ik wil iedereen daarmee laten kennismaken.”<br />

IIn zijn theatershows probeert Ali B. altijd al<br />

zijn publiek te inspireren en te raken. Hij<br />

ontwikkelt nu een programma onder het<br />

motto ‘Als Ali het kan, kan ik het ook’. Daarin<br />

gaat hij in op de thema’s waarom het publiek<br />

het meest vraagt, zoals mentale en fysieke<br />

gezondheid (“voor mezelf én een ander”),<br />

persoonlijke ontwikkeling, de balans tussen<br />

privé en werk, stress gerelateerd aan werk<br />

en corona, maar ook persoonlijke stress.<br />

De thema’s horen bij hem en daardoor kost<br />

het Ali weinig moeite ze te delen en als ervaringsdeskundige<br />

oplossingen aan te dragen.<br />

“Met mijn mentale gezondheid ben ik al<br />

sinds 2004 bezig. De grootste aanleiding was<br />

dat ik gedachtes had die ik niet wilde hebben.<br />

Gedachtes die me stress en zorgen gaven<br />

en me bang maakten. Daar weigerde ik<br />

me bij neer te leggen. Ik ging wat ik had bestuderen,<br />

omdat ik wilde weten hoe die gedachtes<br />

werken, hoe stress überhaupt werkt.<br />

Gewoon, wat het is. Het geleerde ben ik gaan<br />

toepassen en ik wil absoluut anderen helpen<br />

van mijn ervaringen te leren. Dat doe ik altijd<br />

al. Ik heb veel gesproken bij een groot<br />

aantal bedrijven en organisaties om dat te<br />

delen. Het afgelopen jaar heb ik met name<br />

met mijn fysieke gezondheid grote stappen<br />

gezet”, vertelt Ali. Op dit moment werkt hij<br />

mee aan vijf televisieprogramma’s.<br />

“Ik zou het liefst de rest van mijn leven al<br />

mijn talenten inzetten voor de minderbedeelden<br />

in de wereld. Dat moet geen vijf jaar<br />

meer duren, ik word veertig, de tweede helft<br />

van mijn leven”, zegt hij. Hoewel hij daarna<br />

aangeeft dat hij vanwege zijn intuïtiviteit details<br />

mist in de realiteit, meent hij het echt.<br />

“Ik wil een show produceren die qua duur<br />

verschillende lengtes heeft en uit diverse elementen<br />

bestaat, waarin we moeten toewerken<br />

naar anekdotes uit mijn eigen leven die<br />

belangrijk kunnen zijn voor de mensen in de<br />

zaal. Hij noemt de naam van Dale Carnegie,<br />

een Amerikaanse schrijver, spreker en ontwikkelaar<br />

van cursussen in zelfverbetering,<br />

koopmanschap, zakelijke trainingen en intermenselijke<br />

vaardigheden. “Ik wil als ervaringsdeskundige<br />

laten zien waarin Carnegie<br />

en wat ik toepas samenkomen en hem niet<br />

alleen citeren.”<br />

MENTALE VITALITEIT<br />

Ali snijdt bijvoorbeeld problemen aan die<br />

de mentale vitaliteit van mensen kunnen<br />

beïnvloeden en zelfs aantasten. “Een van die<br />

problemen is de stress die je krijgt wanneer<br />

de hele tijd dingen niet gaan zoals gehoopt.<br />

Ik stress door wat er thuis en op het werk,<br />

of met collega’s aan de hand is en merk dat<br />

hoe meer ik stress, des te minder mentaal fit<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 71

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING EN GEZONDHEID<br />

ik ben. Ik voel waar het zit in mijn lichaam,<br />

ergens aan de bovenkant van mijn hoofd en<br />

stel mezelf dan de vraag of dit past binnen<br />

wat ik omschrijf als mijn cirkel van invloed.<br />

Is het iets dat ik nu gewoon kan veranderen?<br />

Tot hoever reikt mijn invloed?” Tegen zijn<br />

publiek vertelt Ali dat wanneer dingen hem<br />

in een dialoog of discussie ráken of kwetsen,<br />

of gewoon niet kloppen, hij in zijn reactie –<br />

wel een beetje op gevoel – grenzen opzoekt.<br />

“Ik adem tegenwoordig wel twee keer voordat<br />

ik wat zeg, kan mijn stem klein houden in<br />

plaats van te verheffen, vriendelijk blijven en<br />

beseffen dat het bijna nooit persoonlijk is. Er<br />

zijn mensen die echt geloven dat dit de beste<br />

manier is, terwijl anderen zich juist heel<br />

erg bedreigd voelen, doordat die houding<br />

nog niet helemaal van hen is. Dan kan ik<br />

veiligheid en vriendelijkheid in het gesprek<br />

brengen, door te laten zien wat het effect is<br />

van rustig blijven, het bij jezelf houden en je<br />

gevoel delen. Dat voorkomt dat stressvolle<br />

communicatie, die enkele keren per dag kan<br />

plaatsvinden, zo structureel is dat je naar een<br />

burn-out toeloopt.” Zelf merkt Ali dat die<br />

houding progressie brengt in de relationele<br />

sfeer, zeker omdat hij volgens eigen zeggen<br />

een reactief persoon is. Voorbeelden daarvan<br />

wil hij meegeven tijdens zijn programma<br />

en ‘keynotes’. Bijvoorbeeld over zijn eigen<br />

burn-out en hoe hij daaruit is gekomen.<br />

HET VERHAAL VAN HET NU<br />

“Op een gegeven moment, na al mijn successen,<br />

geld, auto’s, aandacht van vrouwen,<br />

was ik ongelukkig, ik voelde geen zingeving.<br />

Tot ik de kernwaarden inspiratie, humor en<br />

bruggen slaan op plekken die onoverbrugbaar<br />

lijken omarmde en besloot die die leidend<br />

zouden moeten zijn. Het is het verhaal<br />

van het nu. Alle stress vindt plaats in het verleden<br />

en de toekomst. Stressvrij in het nu leven<br />

kan alleen door alles los te laten. Dat is<br />

ook een kracht. Een soort training. Het is<br />

leuk het publiek te laten zien dat het niet alleen<br />

een filosofie is, maar dat die ook toepasbaar<br />

is. ‘Freestylen’, improviserend rappen,<br />

heb ik in feite geleerd door de boeken van<br />

Eckart Tolle te lezen. Dankzij hem besef ik<br />

dat alles waarover je stress hebt gewoon niet<br />

bestaat, hooguit heeft bestaan in het verleden.<br />

Maar nu dus niet… Bovendien is het<br />

eigenlijk hartstikke stil, alle lawaai zit in ons<br />

hoofd.” Een minuut stilte laten vallen, gepland<br />

of spontaan, zorgt ervoor dat er iets<br />

gebeurt in een zaal, waar hij wat mee kan.<br />

Dan weet hij weer waarom hij probeert de<br />

wereld te veranderen en het publiek ook.<br />

MOCRO-MEDITATIE<br />

Een mediterende Ali B. kunnen sommige<br />

mensen zich misschien niet voorstellen.<br />

Voor hen is het extra interessant te horen<br />

wat het voor hem betekent. Iedereen kan<br />

er wellicht zijn of haar voordeel mee doen.<br />

“Deepak Chopra, een in de Verenigde Staten<br />

wonende Indiase schrijver van boeken<br />

over spiritualiteit, alternatieve geneeskunde<br />

en ayurveda, heeft mij leren mediteren en de<br />

essentie ervan uitgelegd.” Lachend: “Ik mediteerde<br />

in een aparte kamer terwijl mijn<br />

vrienden bij mij thuis poker speelden.” Bijzonder<br />

en meteen een bewijs van het effect<br />

van meditatie, omdat Ali vroeger last had<br />

van een gokverslaving. “Ik verlies mijzelf in<br />

mijn gevoelens en gedachten. Tussen die gedachten<br />

zitten gaten. Dan denk ik niet ik ben<br />

Ali de rapper, maar alleen ik ben en de rest<br />

laat ik leeg. Ik word dan soort van identiteitsloos,<br />

kom los van mezelf. Dat ervaar ik als<br />

ik in een van die gaten val en een bepaalde<br />

stilte voel. Eigenlijk is dat heel grappig.” Het<br />

Higgs- of Godsdeeltje, de ontbrekende schakel<br />

uit de deeltjesnatuurkunde, komt ook ter<br />

sprake als het aan Ali ligt en dat is heel interessant.<br />

“Ik was eerst bang om niks te zijn,<br />

maar er is meer niks dan iets. Niks is enorm,<br />

een soort veld van puur potentieel. Normaal<br />

gesproken schrijf ik voor- en nadelen op<br />

voordat ik een keuze maak, maar wanneer<br />

ik tijdens het mediteren bij het niks ben, doe<br />

ik dat met een snelheid van x100.000, zonder<br />

notitieblok. Dan is het ineens duidelijk,<br />

gewoon. Dan kom ik terug en maak ik veel<br />

bewustere, fijnere keuzes die veel rustgevender<br />

zijn.”<br />

VALKUIL<br />

Nederlands populairste rapper vertelt verder<br />

dat hij extravert en intuïtief is en soms<br />

niet zo vriendelijk is waar anderen dat wel<br />

zijn. Hij denkt logisch en is een grote improvisator,<br />

die eigenlijk niet van kaders houdt.<br />

Ali houdt van interacteren met mensen,<br />

maar weet dat hij daarin soms kan doorslaan.<br />

Ook voor die valkuil waarschuwt hij<br />

in zijn lezingen. “Ik heb soms niet noodzakelijke<br />

acties, dus is het noodzakelijk die niet<br />

te hebben. Binnen vijf jaar wil ik mijn talenten<br />

wereldwijd inzetten voor minder bedeelden.<br />

Doordat ik intuïtief ben mis ik realisme<br />

en zie ik dingen niet zo duidelijk als andere<br />

mensen. Ik kom een ruimte binnen en<br />

zoek de sfeer op in een soort hogere energiefrequentie<br />

en niet in een letterlijke wat-<br />

72<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

PERSOONLIJKE ONTWIKKELING EN GEZONDHEID<br />

‘Ik was eerst bang om niks te zijn,<br />

maar er is meer niks dan iets’<br />

je-ziet-achtige wereld. Kun je het volgen?<br />

Veel non-verbale communicatie zie ik niet.<br />

Dat geldt ook voor veel details. In mijn intuïtie<br />

ziet alles er goed uit, maar in de realiteit<br />

mis ik veel details. Al mijn grote ideeën<br />

trek ik elke dag naar de realiteit toe, met hulp<br />

van wat ik noem realismetijgers. Bovendien<br />

ga ik vanuit mijn ratio naar mijn hart. Als<br />

ik überhaupt loslaat waarop ik toch geen invloed<br />

heb, brengt dat me al meer naar mijn<br />

hart dan naar mijn hoofd. Als ik reactief ben<br />

klopt er iets niet voor mijn gevoel.<br />

Mijn te-doen-lijst zorgt ervoor dat ik focus.”<br />

Ali werkt nog even door want hij wil dat<br />

iedereen begrijpt wat hij bedoelt, ongeacht<br />

opleidingsniveau. “Als je sommige onderdelen<br />

van wat ik zeg wetenschappelijk gaat onderbouwen<br />

is het voor mij nog duidelijker,<br />

maar dan klinkt het lang niet zo spannend.”<br />

Kortom, Ali is er klaar voor om – goed onderbouwd<br />

– te delen wat hij heeft geleerd en<br />

weet dat als geen ander over te brengen op<br />

een zeer breed publiek. Niet alleen tijdens<br />

‘keynotes’. “Ook op scholen moeten kinderen<br />

leren hoe ze mentale en fysieke problemen<br />

kunnen overwinnen.”<br />

ALI B<br />

Geboren als: Ali Bouali (Zaanstad, oktober 1981)<br />

Bekend als: rapper, cabaretier, tv-presentator en jurylid bij talentenjachten zoals ‘The Voice of Holland’, ‘X Factor’,<br />

‘Holland’s got talent’ en ‘We want more’. Hij is mede-eigenaar van artiestenbureau SPEC<br />

Hits:<br />

‘Rampeneren’, ‘Leipe mocro flavour’, ‘Ik ben je zat’ en zijn bijdrage aan ‘Wat zou je doen?’ van Marco Borsato<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 73

© ERIC FECKEN FOTOGRAFIE<br />

74<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘Buzzword’:<br />

circulaire economie<br />

Thomas Rau en Sabine Oberhuber<br />

De circulaire economie, tien jaar geleden bijna een onbekend begrip, is inmiddels uitgegroeid tot een ‘buzzword’. Bijna elk bedrijf doet<br />

tegenwoordig iets met circulaire economie, dat is mooi, maar toch is het belangrijk daar kritisch naar te kijken. Circulaire economie is<br />

geen trucje – en de verleiding bestaat om kleine stappen in richting hergebruik van materialen al van het label ‘circulair’ te voorzien en<br />

het daarbij te laten. Maar er moet veel meer gebeuren Een bedrijf dat ‘iets met gerecyclede content’ doet is niet hetzelfde als een bedrijf,<br />

dat zijn processen en producten daadwerkelijk fundamenteel verandert en tot echt circulaire bedrijfsvoering overgaat.<br />

D<br />

De vraag die we elkaar moeten blijven<br />

stellen is: wat zijn de gevolgen<br />

van het businessmodel van een bedrijf<br />

op de lange termijn? Is er een werkelijke<br />

circulaire flow van producten en materialen<br />

gewaarborgd? Is sprake van een model<br />

dat zichzelf op de lange termijn in stand kan<br />

houden en op den duur zelfs aan de economie<br />

en toekomstige generaties terug kan geven?<br />

Is dat niet het geval, dan is ook geen<br />

sprake van een werkelijk circulair model.<br />

Dan hebben we te maken met een bedrijf dat<br />

nog volgens de regels van de lineaire economie<br />

werkt, met slechts circulaire ‘elementen’.<br />

Dat kan een mooi begin zijn, maar het is belangrijk<br />

dat het niet daarbij blijft.<br />

‘Begin gewoon,<br />

er is altijd een<br />

mogelijkheid om<br />

stappen naar een<br />

circulaire toekomst<br />

te zetten’<br />

Waar het binnen de circulaire economie<br />

om gaat is het ontwikkelen van een toekomstbestendige<br />

economie waarin alle objecten<br />

die we maken, van de kleinste dingen<br />

tot hele gebouwen, worden begrepen als<br />

materiaaldepots waar een effectief en hoogwaardig<br />

hergebruik van alle materialen<br />

wordt gegarandeerd door ontwerp, documentatie<br />

en bedrijfsprocessen. Dit is alleen<br />

mogelijk als bedrijven de verantwoordelijkheid<br />

voor hun producten niet langer samen<br />

met het product doorverkopen maar verantwoordelijk<br />

blijven tot het einde van de<br />

productlevenscyclus. Belangrijk is dat producten<br />

veel langer meegaan dan nu, dat ze<br />

eenvoudig te repareren zijn, geüpgraded en<br />

uiteindelijk ook weer uit elkaar gehaald kunnen<br />

worden, zodat de materialen waar ze uit<br />

bestaan de grondstoffenvoorraad worden<br />

voor alle producten die we in de toekomst<br />

willen maken.<br />

Wat we daarvoor nodig hebben zijn zowel<br />

producten, die anders ontworpen en geproduceerd<br />

zijn, maar ook fundamenteel andere<br />

businessmodellen en bedrijfsprocessen<br />

die ervoor zorgen, dat het materiaal ook<br />

daadwerkelijk in een kringloop blijft. Een<br />

bedrijf, dat echt circulair wil werken moet<br />

op een andere manier erover na denken: hoe<br />

maak ik mijn producten, hoe verkoop ik ze,<br />

wat is de service die het product nodig heeft<br />

en wie verleent deze service, hoe komen producten<br />

terug en hoe worden onderdelen en<br />

materialen weer deel van het productieproces?<br />

Door de overstap te maken naar het product<br />

als service te verkopen in plaats van het<br />

product zelf komen al deze vragen aan de<br />

orde.<br />

MADASTER<br />

Een ander belangrijk onderdeel van die<br />

circulariteit bestaat uit het registreren en<br />

organiseren van data: willen we materialen<br />

kunnen hergebruiken in de toekomst dan<br />

moeten we in de eerste plaats weten wat we<br />

hebben en waar alles zich bevindt, hoe lang<br />

het gebruikt wordt en wanneer het weer terug<br />

komt, met een materialenpaspoort kan<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 75

© ELMAR GUBISCH<br />

COLUMN<br />

deze informatie worden vastgelegd. Voor gebouwen<br />

hebben we daarvoor het Madaster<br />

opgericht, het kadaster voor materiaal, een<br />

onlinedatabase die materialenpaspoorten<br />

voor gebouwen genereert en archiveert.<br />

Tegelijk gaat de circulaire economie niet<br />

alleen maar over technische vraagstukken<br />

zoals data, businessmodellen en bedrijfsprocessen.<br />

Het gaat evenzeer om een bepaalde<br />

‘mindset’. Een andere manier van denken.<br />

In ons werk met bedrijven beginnen we altijd<br />

met het scheppen van de juiste ‘mindset’<br />

door het creëren van een gezamenlijke<br />

toekomstvisie.<br />

Zonder een dergelijke visie en het onderkennen<br />

van de enorme kansen die de circulaire<br />

economie biedt, is het lastig een daadwerkelijk<br />

circulaire strategie en vervolgens<br />

bedrijfsvoering te ontwikkelen. Het gaat<br />

erom enthousiasme op te wekken voor deze<br />

verandering, tenslotte hebben we mensen<br />

nodig die deze transitie vormgeven. Daar is<br />

lef voor nodig, en een langetermijnvisie. Dat<br />

zijn de twee elementen die wij zien als de circulaire<br />

‘mindset’: de moed om dingen fundamenteel<br />

anders te doen, en het vermogen<br />

ver genoeg de toekomst in te kijken om in te<br />

zien waarom die dingen fundamenteel moeten<br />

veranderen.<br />

Soms is deze ‘mindset’ ook onbewust aanwezig.<br />

Toen het kantoor van ons architectenbureau<br />

RAU toe was aan een nieuwe inrichting,<br />

maakten wij voor de verlichting een<br />

afspraak met Philips. Zij zouden iemand<br />

langs ons kantoorgebouw op het KNSM-eiland<br />

in Amsterdam sturen en vervolgens een<br />

speciaal lichtplan voor ons opstellen. Maar<br />

op de dag zelf kreeg Thomas ineens een ingeving.<br />

Hij had een berg afgedankte cv-ketels<br />

op straat zien liggen en zich een beetje<br />

treurig afgevraagd of RAU op een dag óók<br />

zo’n berg afgedankte apparaten op het eiland<br />

achter zou gaan laten.<br />

76<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

“Eigenlijk wil ik geen lampen van jullie<br />

kopen”, zei hij tegen, de verkoopdirecteur<br />

van Philips, Eric Heutink, toen die nietsvermoedend<br />

bij ons kantoor aanbelde, “maar<br />

alleen licht.” Heutink keek hem verward<br />

aan. Thomas legde hem uit dat hij eens iets<br />

nieuws wilde proberen: de lampen die ze bij<br />

ons zouden komen installeren, zouden van<br />

Philips blijven en wij zouden alleen maar<br />

betalen voor het gebruik ervan. Met het eigenaarschap<br />

zou ook de verantwoordelijkheid<br />

voor het onderhoud en terugname van<br />

de verlichting bij het bedrijf blijven: stopte<br />

er een lampje ineens met werken, dan zou<br />

Philips dat moeten vervangen. Nog altijd in<br />

een lichte staat van verwarring stapte Heutink<br />

even later weer in zijn auto, terug naar<br />

het hoofdkantoor van Philips in Eindhoven.<br />

Maar ergens op de snelweg belde hij Thomas<br />

via de autotelefoon. “Meneer Rau”, zei hij, “Ik<br />

weet niet precies waar dit heengaat, maar ik<br />

ga ermee aan de slag. Ik voel dat uw vraag interessant<br />

is. Maar ik heb één voorwaarde: we<br />

vertellen het nog even niet aan mijn baas.”<br />

‘PRODUCT AS A SERVICE’<br />

Deze samenwerking met Philips zou uitgroeien<br />

tot een geheel nieuw businessmodel<br />

dat ondertussen wereldwijd door bedrijven<br />

geïmplementeerd wordt: ‘Product’<br />

as a Service. Het project was tevens ook<br />

© HOB LAND<br />

aanleiding om Turntoo op te richten ons<br />

adviesbedrijf, dat zich als eerste in Nederland<br />

richtte op de transitie naar een circulaire<br />

economie en bedrijven en overheden<br />

begeleidt bij de ontwikkeling van circulaire<br />

bedrijfsmodellen en strategieën. In ons<br />

werk zien we altijd dat er ook moed nodig is<br />

om dingen anders te durven doen. De moed<br />

om tegen een interne bedrijfscultuur in te<br />

gaan, maar ook de moed om als bedrijf tegen<br />

de stroom in te gaan. Dat is dus niet hetzelfde<br />

als het adopteren van ‘buzzwords’ en<br />

‘Het gaat erom<br />

enthousiasme op<br />

te wekken voor<br />

deze verandering,<br />

tenslotte hebben<br />

we mensen nodig<br />

die deze transitie<br />

vormgeven’<br />

circulaire ‘elementen'. Het voorbeeld van<br />

de verkoopdirecteur van Philips laat zien,<br />

dat je overal in een organisatie na verandering<br />

met stappen in de richting van een circulair<br />

model kunt beginnen. En ons appèl is<br />

dus ook aan iedereen, waar hij of zij ook in<br />

een organisatie zit: begin gewoon, er is altijd<br />

een mogelijkheid om stappen naar een<br />

circulaire toekomst te zetten.<br />

IR. THOMAS RAU<br />

Wie hij is:<br />

Wat hij doet:<br />

Architect, ondernemer en innovator Thomas Rau is een der meest gevraagde sprekers over<br />

circulaire economie en innovatie, nationaal en internationaal.<br />

Hij ontwerpt gebouwen die energie produceren in plaats van gebruiken en heeft getekend voor<br />

het eerste ‘circulaire’ gebouw van Europa.<br />

SABINE OBERHUBER<br />

Wie zij is:<br />

Bedrijfseconoom Sabine Oberhuber heeft in 2010 samen met Thomas Turntoo opgericht,<br />

een der eerste op circulariteit gerichte ondernemingen.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 77

© COTTONBRO<br />

78<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MUZIEK ALS METAFOOR<br />

‘Opera oubollig?<br />

Nee supergaaf ’<br />

Céline Janssen, ‘cross-over’ operazangeres en spreker<br />

Door Jacques Geluk<br />

‘Cross-over’-artiest, operazangeres, theatermaker, spreker en ondernemer Céline Janssen blaast in het eerste seizoen van het<br />

SBS 6-programma ‘We want more’ (2020) met haar operaversie van Queen’s rocknummer ‘Who wants to live forever’ de jury<br />

bijna compleet weg. Dat onderstreept het succes van haar missie opera toegankelijk te maken voor een breed publiek. “Opera is<br />

overal en hoeft geen vier aktes te duren. Door verschillende genres te mengen en als artiest mijn eigen creatieve stempel ergens<br />

op te drukken kan ik zelfs jongeren bereiken en ondernemers inspireren”, zegt de zelf nog jonge opera-innovator. Er is steeds<br />

meer vraag naar haar bijzondere webinars voor het bedrijfsleven. Nu gaat ze met haar voorstelling ‘Opera voor Dummies’, waarin<br />

ze ludiek en luchtig laat zien en horen hoe eigentijds opera kan zijn, op tournee door Nederland.<br />

“<br />

Als kind was ik totaal geen operaliefhebber.<br />

Ik vond het echt<br />

niks”, zegt Céline Janssen (27)<br />

in haar gezellige woning. “Mijn<br />

ouders hielden veel van theater en ik ging<br />

vaak mee, maar met opera kwam ik niet in<br />

aanraking. Ik was vooral helemaal fan van<br />

musicals, omdat daarin spel, bewegen, dans<br />

en natuurlijk zingen samenkomen.” Ze vindt<br />

het combineren van meerdere facetten van<br />

haar vak nog steeds gaaf. “De Matthäus Passion<br />

is prachtig, maar de artiesten staan wel<br />

met een boek in hun hand om die klassieke<br />

muziek mooi te kunnen overbrengen. Dat<br />

begrijp ik, want dat repertoire is heel moeilijk,<br />

maar daarin ligt niet mijn passie.” Bij het<br />

Fontys Conservartorium in Tilburg doet ze<br />

auditie voor klassiek muziektheater. “Eigenlijk<br />

wilde ik graag musical studeren. De jury<br />

zei direct dat ik een heel klassiek, hoog timbre<br />

had en na wat oefeningen om te bepalen<br />

hoever mijn bereik ging, bleek dat mijn stem<br />

niet per se op pop- of musical, maar gelijk<br />

op operaniveau zat. Daarvoor wilden ze mij<br />

© MARK LLOYD<br />

aannemen. Ik had echter geen idee wat opera<br />

inhield en begon als een dummy.” Op dat<br />

moment studeert Céline nog rechtsgeleerdheid.<br />

Ze is blij dat ze kan proeven wat normaal<br />

studeren in de collegebanken inhoudt,<br />

maar besluit toch met haar studie te stoppen.<br />

“Het was spannend, want het conservatorium<br />

had voor mijn richting slechts acht<br />

plaatsen beschikbaar. Toch vond ik dat ik<br />

geen optie B moest hebben, want als ik voor<br />

muziek ging moest ik dat voor 300 procent<br />

doen. Aan mijn studie rechten heb ik wel een<br />

mooie juridische basis overgehouden, wat<br />

handig is omdat mijn vriend advocaat is.”<br />

Ze bezoekt voorstellingen van de Nationale<br />

Opera, die ze als heftig en waanzinnig<br />

mooi ervaart en tegelijk lang vindt duren.<br />

“Vooral de emoties spraken me aan in verhalen<br />

die vaak totaal krankzinnig zijn en allemaal<br />

gaan over liefde en dood. De muziek<br />

deed heel veel met me. Meteen vanaf het moment<br />

dat ik was aangenomen schreef ik in<br />

een boekje alles op, om te leren wat opera<br />

is. Het werden uiteindelijk vier boekjes. Ik<br />

wilde ook van alles weten. Waarom Mozart<br />

een rare pruik droeg in de hofperiode, wie in<br />

welke periode bepaalde genres had bedacht<br />

en of je met je stem een glas kunt breken.<br />

Ik verzamelde zo veel dummyachtige feitjes,<br />

die ik tijdens mijn vierjarige opleiding aan<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 79

© BRENT STIRTON<br />

‘Ik vind het supergaaf<br />

innovatie in de muziek<br />

door te vertalen naar<br />

het bedrijfsleven’<br />

het conservatorium heb gebruikt voor het maken van mijn voorstelling<br />

‘Opera voor Dummies’.” Ze slaagt cum laude en heeft tegelijk veel<br />

profijt van het feit dat zijzelf zonder enige kennis is begonnen. “Ik kan<br />

er daardoor op toneel goed over vertellen.”<br />

'JE KUNT OPERA OOK IN POPMUZIEK GEBRUIKEN'<br />

Ze weerlegt bijvoorbeeld het vooroordeel dat opera oubollig is. “Je<br />

kunt opera ook in popmuziek gebruiken. Kijk naar Within Temptation<br />

en Floor Jansen.” Zij is bekend als frontzangeres van de symfonische<br />

metalband Nightwish en later van onder andere After Forever en heeft<br />

eveneens een groot stembereik. Floor bewijst dat enige tijd geleden tijdens<br />

haar deelname aan het programma ‘Beste zangers’, waarin artiesten<br />

nummers van collega’s op hun eigen manier vertolken. “Meedoen<br />

aan dat programma staat zeker op mijn verlanglijstje”, zegt Céline enthousiast.<br />

Zelf verrast ze de jury van ‘We want more’ en televisiekijkend<br />

Nederland in 2020 door Queen’s ‘Who wants to live forever’ als opera<br />

te zingen. “Freddie Mercury zei dat hij een opera wilde maken van een<br />

nummer op het album ‘Night of the Opera’. In ‘Bohemian Rhapsody’<br />

hoor en zie je dat terug. Nu kreeg ik zelf de kans iets te laten horen dat<br />

anders is dan normaal. Zo komen ook mensen die er gewoonlijk niet<br />

voor openstaan in contact met opera. Ik zat in het eerste seizoen. Het<br />

leuke was dat alle zangstijlen mochten.” Ze vindt het heerlijk en super-<br />

80<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

gaaf ook nummers van anderen te zingen met veel uitpakmomenten<br />

in operastijl. “Ik ben niet voor niets een sopraan die haar muziek graag<br />

combineert met andere stijlen, zoals pop en soms rock en jazz. Daarmee<br />

kan ik nieuw publiek trekken en misschien bestaande operafans<br />

prikkelen. Opera is eeuwenoud, maar ik wil laten zien en horen wat je<br />

daar nu mee kunt doen.” Het is Célines missie ook kinderen en jongeren<br />

te interesseren. “Zelf werd ik ook op jonge leeftijd enthousiast, zag<br />

experimentele dingen en besefte dat er veel meer kon. Net als veel kinderen,<br />

voor wie ik een kinderversie van ‘Opera voor Dummies’ heb gemaakt,<br />

schoot ik vroeger ook in de lach als iemand opera ging zingen.<br />

Tijdens de voorstellingen die ik gaf, voor corona, gingen de kinderen<br />

spontaan dirigeren, meedoen en probeerden ze zelfs mee te zingen.”<br />

Volgens Céline Janssen kun je kinderen en jongeren enthousiasmeren<br />

door hen te laten horen dat opera niet zo gek is. Ze zoekt en<br />

presenteert de middenweg tussen traditionele en supermoderne of<br />

experimentele uitvoeringen. Zo heeft ze rap toegevoegd aan Beethovens<br />

‘Für Elise’, waarvan ze zelf een stukje op de piano speelt. “Rap<br />

kennen ze en dan ontstaat het idee dat ze eigenlijk al veel van klassieke<br />

muziek afweten. Als een ringtone afgaat is dat vaak ook gebaseerd<br />

op een klassiek nummer. Door ze op een luchtige manier kennis<br />

bij te brengen over een toch niet gemakkelijk onderwerp onthouden<br />

ze veel meer dan wanneer ik ze in de collegebanken zou zetten.” >><br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 81

MUZIEK ALS METAFOOR<br />

THEATERTOUR<br />

Wat is belangrijk bij opera? “Ademhaling<br />

is het hele ding. Ik geloof dat ik de eerste twee<br />

jaar op het conservatorium alleen ademhalingstechniek<br />

kreeg. Je moet heel diep, heel<br />

laag kunnen ademhalen. Inademen zoals je<br />

doet wanneer je drinkt of erg schrikt”, zegt<br />

de sopraan ‘cross-over’, die vervolgens demonstreert<br />

hoe dat werkt. Dan vertelt ze dat<br />

ze het fantastisch vindt klassiek geschoold te<br />

zijn, maar zichzelf niet alleen ziet als klassiek<br />

zangeres. Ze herhaalt het leuk te vinden<br />

uitstapjes te maken en stijlen te combineren.<br />

Het mag best een beetje gek zijn. Publiek dat<br />

nieuwsgierig is moet<br />

nog een aantal maanden<br />

wachten vooraleer<br />

het met Céline en haar<br />

talenten kan kennismaken<br />

in het theater.<br />

“In de theatertour van<br />

‘Opera voor Dummies’<br />

ga ik alles van mezelf<br />

en van opera op mijn<br />

manier alles laten zien<br />

en horen. Misschien<br />

hipper en luchtiger ga<br />

ik met het publiek door<br />

de operageschiedenis<br />

heen. Bekende klassiekers<br />

en grote hits verweef<br />

ik met mijn verhaal<br />

en ideeën over<br />

hoe ik opera idealiter<br />

zou willen zien. Van aria's naar Hazes naar<br />

een opera in drie minuten. (Over 'Opera<br />

voor Dummies'). Met een band in plaats van<br />

een orkest of gekleed in een lederen broek in<br />

plaats van een hoepeljurk. In opera’s worden<br />

alle teksten gezongen, maar dat kun je ook<br />

doen in de ritmes van vandaag.” Dat maakt<br />

het ook interessant voor jonge mensen. Céline<br />

bereikt hen via sociale media. Filmpjes<br />

en operaweetjes op Instagram, via Spotify<br />

en haar YouTube-kanaal. “Veel jongeren van<br />

rond de 20 wisten niet dat het zo zat, maar raken<br />

ineens erg geïnteresseerd.”<br />

‘Je moet mee<br />

veranderen met<br />

de wereld en niet<br />

altijd vasthouden<br />

aan tradities’<br />

SPREKER VOOR BEDRIJVEN<br />

Tijdens corona treedt Céline Janssen veel<br />

op als opera-innovator en spreker voor bedrijven,<br />

waaronder veel grote namen. “Webinars<br />

en live streams komen vaak vanuit het<br />

bedrijf zelf, waarbij ik live in een studio sta.<br />

Ik vind het supergaaf innovatie in de muziek<br />

door te vertalen naar het bedrijfsleven en benadruk<br />

dat het belangrijk is op zoek te gaan<br />

naar iets waarop je je eigen creatieve stempel<br />

kunt drukken. In mijn geval is dat opera,<br />

want klassieke muziek is overal. Wat ik ermee<br />

doe is mijn innovatie, mijn toekomst.<br />

Dat maakt mij uniek. Wat maakt iemand anders<br />

uniek? Dat is heel<br />

erg vanuit hoe ik theater<br />

maak en opera zie.<br />

Dat geldt net zo in het<br />

bedrijfsleven. Bij veel<br />

bedrijven werken veel<br />

mensen thuis, maar<br />

een bedrijf kan alleen<br />

functioneren als een<br />

team.” De metafoor is<br />

een operakoor dat bestaat<br />

uit sopranen, alten,<br />

mezzosopranen<br />

en bij de mannen tenoren,<br />

bassen en baritons.<br />

Verschillende<br />

rollen die mensen<br />

thuis instuderen maar<br />

uiteindelijk in het koor<br />

moeten samenkomen.<br />

“Goed met je eigen stem zingen is onvoldoende,<br />

je moet het gezamenlijke geluid opzoeken.<br />

Met z’n allen hebben werknemers<br />

tijdens een sessie voor Deloitte met mij als<br />

koor een bekend drinklied meegezongen. Ik<br />

zong er de sopraansolo’s overheen en liet hen<br />

dirigeren. Fantastisch.” Zulke dingen doet ze<br />

altijd met een koppeling naar hun team of<br />

bedrijf. “Los daarvan hadden ze bij Deloitte<br />

even het gevoel weer wat samen te doen.<br />

Leuk, maar niet te jolig.” Andere bedrijven<br />

willen dat Céline wat over zichzelf vertelt en<br />

hoe ze met corona is omgegaan. “Ik heb een<br />

tuintour gedaan en mensen in tuinen en op<br />

pleinen bij ziekenhuizen en zorginstellingen<br />

opgevrolijkt, maar ook andere dingen mogen<br />

ontwikkelen. Presenteren in combinatie<br />

met spreken en zingen voor bedrijven bijvoorbeeld.<br />

Corona biedt gek genoeg ook andere<br />

kansen en zorgt ervoor dat je gaat nadenken<br />

over hoe je jouw artisticiteit anders<br />

kunt inzetten. Een nieuwe uitdaging.”<br />

OPERA IN LOFT OF FABRIEK<br />

Wat zijn de vernieuwingen die ze nog wil<br />

doorvoeren? “Heel breed getrokken vind ik<br />

niet dat opera’s nog vijf uur moeten duren.<br />

Dat slaat nergens op, maar het is nog steeds<br />

zo. Een uur, anderhalf uur is prima. Niet langer.<br />

Het is best al een heftig genre en er gebeurt<br />

zoveel, de muziek is al overweldigend,<br />

fantastisch, maar anderhalf uur is goed genoeg.<br />

Het hoeft ook niet meer altijd in grote<br />

operahuizen. Een enorme loft of een fabriek,<br />

dat is te gek als decor. Verhalen uit 1648 vertalen<br />

naar nu kan en moet absoluut.” Zelf<br />

heeft Céline wel eens in zo’n vijf uur durende<br />

voorstelling gezongen. “Tof om mee te maken.<br />

Ik ben ook afgestudeerd in een typische<br />

opera in België. De muziek was fantastisch<br />

en moet blijven, maar nieuwe vormen moeten<br />

echt naast de oude komen, zodanig dat<br />

het publiek een wauw-ervaring krijgt.<br />

Ook de programmaboekjes moeten gemoderniseerd<br />

worden. Als er staat dat het<br />

een vier uur durend kostuumgebeuren is,<br />

haken veel mensen af, maar wanneer ze lezen<br />

dat de artiesten rondrijden op grote motoren<br />

in strakke pakjes of er vuur op het podium<br />

is, trekt dat juist een nieuw publiek.<br />

Met zulke bewegingen redt opera het ook in<br />

Nederland. Wij zijn geen traditioneel operaland,<br />

zoals Oostenrijk of Italië. Een aria<br />

kan best in het Italiaans als mensen snappen<br />

waarover het gaat, maar de teksten moeten<br />

vooral in het Nederlands zijn”, zegt de artiest<br />

die zelf gek is op talen. “Bovendien moeten<br />

we niet altijd grote internationale sterren<br />

naar Nederland halen, er is genoeg talent in<br />

82<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MUZIEK ALS METAFOOR<br />

eigen land. De vraag in de theaters is er naar mijn programma, mensen<br />

willen meer weten over dit genre. Ik had nooit gedacht dat het zo<br />

goed zou lopen en dat motiveert mij nog meer om het publiek aan de<br />

hand te nemen.”<br />

Zou een operazangers als zij niet The Voice of Holland moeten<br />

winnen om het (vernieuwde) genre echt te laten doorbreken? Lachend:<br />

“Misschien zou ik toch moeten meedoen. Je moet mee veranderen<br />

met de wereld en niet altijd vasthouden aan tradities. Mijn eigen<br />

show, spreken voor bedrijven. Ik vind het te gek en waanzinnig<br />

als een orkest mij vraagt als solist bij een gaaf concert te zingen. Om<br />

meer media-aandacht te krijgen moet er nieuw leven ingeblazen worden<br />

in opera. Op mijn Spotify staat nu iets van Ed Sheeran, de helft in<br />

het Engels en de andere helft in het Italiaans.”<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

CÉLINE JANSSEN<br />

Geboren:<br />

Beroep:<br />

Opleiding:<br />

Missie:<br />

Aangesloten bij:<br />

mei 1994, in Apeldoorn<br />

Cross-over operazangeres en -innovator, theatermaker, spreker en ondernemer<br />

Universiteit Tilburg (Rechtsgeleerdheid, 1 jaar); Fontys Conservatorium Tilburg (Klassiek muziektheater,<br />

cum laude geslaagd).<br />

Opera dichter bij een nieuw publiek brengen en jongeren enthousiasmeren<br />

Het Agentschap, dat uitvoerende artiesten en creatieven helpt met het gestructureerd ontwikkelen en<br />

opbouwen van hun carrière. Hiermee wordt de basis gelegd voor een langetermijnstrategie.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 83

© MARC DEURLO<br />

Naakt voor de<br />

vicepremier<br />

Door Boris van der Ham<br />

Boris van der Ham is bestuurder in de zorg, de cultuur en het<br />

bedrijfsleven. Daarvoor was hij jarenlang Tweede Kamerlid.<br />

Maar oorspronkelijk is hij acteur. In dit stuk vertelt hij welke<br />

lessen uit het klassieke toneel te trekken zijn voor modern<br />

leiderschap.<br />

‘Mijn lichaam draaide ik<br />

naar het publiek en ik<br />

haalde diep adem. Maar<br />

net op het moment dat<br />

ik mijn eerste zin eruit<br />

wilde persen, keek ik<br />

recht in het gezicht van<br />

iemand die ik kende’<br />

“De politiek? Dat is een groot theater! En politici? Dat zijn<br />

acteurs! De vergelijking tussen theater en politiek wordt vaak<br />

gemaakt, maar zelden positief. Dat voelt voor mijzelf altijd<br />

wat ongemakkelijk. Want ik ben zowel acteur als politicus<br />

geweest. Maar ik ben er in de loop van de jaren achter gekomen<br />

dat leiders juist iets kunnen leren van acteurs, in positieve<br />

zin.<br />

De belangrijkste les leerde in 1997. Ik was toen vierentwintig<br />

jaar oud en zat in het laatste jaar van de acteursopleiding<br />

van de Toneelacademie Maastricht. Ik liep stage bij de toen<br />

zeer beroemde Toneelgroep De Appel in Den Haag. Daar zou<br />

ik een rol spelen in ‘Antigone’, een 2500 jaar oud stuk van de<br />

Grieks-Atheense schrijver Sophocles. Het was ook de tijd dat<br />

ik steeds actiever werd in de politiek. In datzelfde jaar zou ik<br />

zelfs een gooi doen naar een landelijk bestuursfunctie bij een<br />

politieke jongerenorganisatie.<br />

Voorafgaand aan de repetities voor ‘Antigone’ werd echter<br />

nog een nieuwe voorstelling ingelast. Een gerenommeerde<br />

acteur en actrice van het gezelschap hadden een nieuw stuk<br />

geschreven. De repetities vonden plaats buiten het theater, in<br />

een oude, donkere loods bij het strand van Scheveningen. Op<br />

de derde speelavond riep de regisseur een uur voor de voorstelling,<br />

een collega-actrice en mij bij zich. Hij wilde het hebben<br />

over de openingsscène, die ik samen met haar speelde.<br />

De scène was een soort scheppingsverhaal, maar hij was er<br />

ontevreden over. Hij keek peinzend voor zich uit: ‘We moe-

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

ten er iets anders mee doen’. 'Wat heb je in gedachten?’,<br />

vroegen we voorzichtig. Hij wreef<br />

langs zijn kin en dacht lang na. En toen zei hij<br />

uit het niets: ‘Jullie moeten het naakt doen?’<br />

Onze monden vielen open. ‘Naakt? Waarom?!’<br />

Hij zei: ‘Jullie spelen een soort Adam<br />

en Eva. Die waren naakt. Dus doen jullie het<br />

ook naakt’.<br />

Ik weet niet meer hoe hij ons heeft weten<br />

te overtuigen, maar uiteindelijk voerden<br />

we zijn opdracht uit. Net voor het publiek<br />

de loods in kwam, deden mijn collega en ik<br />

onze kleren uit en namen we onze plaats op<br />

het podium in. Het begin van het stuk moesten<br />

we slapend doorbrengen onder een dun<br />

lakentje. Toen het publiek zat, ging het licht<br />

aan en begon de voorstelling. De eerste teksten<br />

waren voor mij, dus ik moest als eerste<br />

onder het lakentje vandaan komen. Ik rees<br />

op van de grond en de tocht van de loods<br />

gleed langs mijn naakte lichaam. Ik zette<br />

mijn tanden op elkaar en probeerde me er<br />

niets van aan te trekken. Ik kon ze aan, dat<br />

publiek. Kom maar op! Om dat te bewijzen,<br />

en mijn schaamte te overwinnen, besloot ik<br />

mijn eerste teksten frontaal naar de zaal te<br />

zeggen. Mijn lichaam draaide ik naar het publiek<br />

en ik haalde diep adem. Maar net op<br />

het moment dat ik mijn eerste zin eruit wilde<br />

persen, keek ik recht in het gezicht van<br />

iemand die ik kende. Het was een politicus.<br />

Een heel hoge politicus. Het was Hans<br />

Dijkstal, op dat moment de vicepremier.<br />

Daar stond ik. Naakt, tegenover de vicepremier<br />

van het Koninkrijk der Nederlanden.<br />

KLASSIEKE LESSEN VOOR<br />

MODERN LEIDERSCHAP<br />

De volgende avond vertelde ik voorafgaand<br />

aan de voorstelling hoe gênant ik het<br />

had gevonden om naakt voor de vicepremier<br />

te hebben gestaan. De regisseur hoorde me<br />

rustig aan, haalde zijn schouders op en zei:<br />

‘Wat is er nou puurder dan je eigen naakte lichaam?’<br />

Terwijl hij zich naar de loods begaf<br />

voegde hij eraan toe: ‘En als je met de politiek<br />

doorgaat, is dit misschien wel een goede<br />

oefening’.<br />

De woorden van de regisseur zijn me altijd<br />

bijgebleven. Wat bedoelde hij nou precies<br />

met dat 'naakt zijn? Maar hoe langer ik<br />

in de politiek, en daarna in bestuurlijk Nederland,<br />

rondliep, hoe meer ik begreep wat<br />

hij had bedoeld. Ja, er zijn veel verschillen<br />

tussen een acteur en een politicus, maar op<br />

een belangrijk punt is er een grote overeenkomst:<br />

Beiden moeten ze werken in een gekunstelde<br />

omgeving en daarbinnen wordt er<br />

van ze verwacht om zo ‘echt’ mogelijk te zijn.<br />

Voor beiden geldt: Ook al zijn er honderden<br />

ogen op je gericht, klap niet dicht. Ook al sta<br />

je onder grote hoogspanning: blijf ademen<br />

en nadenken. Stel je open en heb niets te verbergen.<br />

Durf figuurlijk ‘naakt’ te zijn.<br />

Maar er is meer te leren van het theater. Ik<br />

heb de afgelopen jaren al veel lezingen gegeven<br />

over de vraag wat klassieke toneelschrijvers<br />

als Sophocles en Shakespeare blootlegden<br />

over macht en leiderschap. Ik schreef<br />

hier ook het boek ‘De Koning Kun Je Niet<br />

Spelen’ over. Eeuwenoude toneelwetten en<br />

toneelteksten blijken niet alleen nuttig voor<br />

het analyseren van politici, maar ook voor<br />

het bedrijfsleven, en iedereen die de macht<br />

wil doorgronden. Mijn stelling is daarom dat<br />

mensen die ‘modern leiderschap’ ambiëren<br />

zich beter op het wezen van een acteur kunnen<br />

richten, dan zich in hippe managementboeken<br />

verliezen.”<br />

BORIS VAN DER HAM<br />

‘LAPJESKAT’<br />

Boris van der Ham studeerde een paar jaar geschiedenis, maar doorliep daarna de Toneelacademie Maastricht. Naast acteren was<br />

hij al jong politiek actief en werd in 2002 gekozen als Tweede Kamerlid. Hij schreef veel initiatiefwetsvoorstellen en werd twee keer<br />

met voorkeurstemmen gekozen. In 2012 besloot hij tot een ‘frisse neus’ buiten de politiek. Hij is nu onder meer bestuursvoorzitter<br />

van de Gehandicaptenzorg Nederland, van de afvalbedrijven en van UNESCO Werelderfgoed Nederland. En hij acteert af en toe<br />

weer. Hij was te zien in de musical ‘Ciske de Rat’ (Stage Entertainment) en in de tv-series ‘Smeris’ en ‘Flikken Maastricht’.<br />

In 2020 kwam ook zijn debuutalbum uit, waarvan de clips al een miljoen keer zijn bekeken. Hij is met recht een ‘lapjeskat’, zoals hij<br />

zichzelf vaak beschrijft.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 85

‘Achter elk<br />

gedrag zit een<br />

belang’<br />

86<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COMMUNICATIE EN REIZEN<br />

Boven elk standpunt<br />

zweeft een thema<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Lauren Verster, programmamaakster,<br />

presentatrice én keynote spreker<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

Lauren Verster zit nog een beetje gaar met een glas muntthee bij de Wasserette (een horecazaak in De Pijp). Ze is net terug uit Granada,<br />

Spanje, waar ze bij 47°Celsius een reportage heeft gemaakt over de bewoners van de grotten in de heilige berg Sacromonte. “Ik heb er ook<br />

geslapen”, vertelt ze. “Met een gebarricadeerde deur vanwege mijn luidruchtige buren.” Ze vertelt over Roma die de grotten oorspronkelijk<br />

hebben gekraakt en duurzame hippies, arme straatmuzikanten, drugs- en alcoholverslaafden en illegalen die er nu wonen en geregeld<br />

ruziemaken. “Het is vaak heel moeilijk afspraken te maken met de mensen die we voor mijn NPO-reportageserie ‘Lauren!’ willen spreken<br />

en filmen. Communicatie is zo belangrijk en alles wat daarmee te maken heeft zit in zo’n reis.” Niet voor niets spreekt Lauren, die trouwens<br />

Communicatiewetenschappen heeft gestudeerd, tijdens haar presentaties voor Speakers Academy ® vaak over allerlei facetten van<br />

communicatie aan de hand van de reizen die zij al zestien jaar maakt voor televisie.<br />

L<br />

Lauren Verster en haar crew maken de<br />

komende tijd zes nieuwe afleveringen<br />

voor de serie ‘Lauren!’ die vanaf februari<br />

<strong>2022</strong> is te zien bij AVROTROS op NPO 3,<br />

later volgend jaar gevolgd door zes afleveringen<br />

uit de Verenigde Staten. Die wil ze vanaf<br />

januari opnemen samen met haar geliefde<br />

Jasper Diepeveen, die een ervaren cameraman<br />

is. “Ik kan mijn reisprogramma zelf samenstellen,<br />

samen met mijn vaste redactrice<br />

Angelique, die heel goed is in het naar boven<br />

krijgen van onderwerpen. We leggen<br />

onze lijstjes naast elkaar, zij kijkt wat mogelijk<br />

is en dan pitchen we samen bijvoorbeeld<br />

tien items, waar de NPO er vervolgens<br />

zes van uitkiest. Daar mag ik mee doen wat<br />

ik wil. Vervolgens ga ik op reis met een cameraman,<br />

geluidsman en regisseur. Amerika<br />

is een uitzondering, daar gaan we met<br />

z’n tweeën naartoe.” Volgens Lauren moet je<br />

als je een dergelijke serie maakt super flexibel<br />

zijn en de Sacromonte grotten zijn ook<br />

daar een mooi voorbeeld van. “Die mensen<br />

hebben vaak niet eens een klok, dus afspraken<br />

maken over een bepaalde tijd heeft niet<br />

zoveel zin. Alles loopt altijd volledig anders<br />

dan gepland. Voor mij is dat prima, maar<br />

de cameraman moet met soms 20 kilo op<br />

zijn schouder berg op en berg af. Juist als hij<br />

even wil gaan zitten en lunchen verschijnt<br />

dan meestal de persoon met wie we hebben<br />

afgesproken.”<br />

Communiceren betekent ook dingen voor<br />

lief nemen en beseffen dat je om sommige<br />

gebruiken niet heen kunt, omdat de lokale<br />

bevolking daaraan veel waarde hecht. Soms<br />

komt Laurens team daar pas op locatie achter,<br />

zoals eerder in Nigeria. “We hadden best<br />

haast, want we moesten verschillende facetten<br />

van een onderwerp behandelen. De afspraak<br />

was om half tien ’s ochtends en het<br />

was al kwart over tien, maar voor we konden<br />

draaien moest ik eerst zitten. Er kwam wodka<br />

op tafel. Ik wilde even overslaan en beginnen.<br />

Toen kreeg ik niks meer. De man die ik<br />

zou spreken zei: ‘Dat doen we niet, zo werken<br />

we niet. We leren elkaar eerst kennen,<br />

drinken samen , dan worden we vrienden en<br />

dan gaan we nog eens kijken of we dat item<br />

gaan maken’. Daarop ben je als een soort zakelijke<br />

Nederlander niet berekend.” Concluderend<br />

zegt Lauren: “Vaak trek je een dag of<br />

vijf met die mensen op, die vaak best ingewikkeld<br />

zijn en allemaal ook wensen hebben.<br />

Achter elk gedrag zit een belang. Jammer,<br />

maar zo zijn wij mensen nu eenmaal.<br />

Sommigen werken graag mee, anderen zijn<br />

bang verkeerd te worden neergezet, uit op<br />

geld of hebben een verborgen agenda. Het is<br />

altijd meebewegen, maar niet te veel”, weet<br />

Lauren inmiddels uit ervaring. Ze maakt immers<br />

al zestien jaar reisprogramma’s en heeft<br />

zo’n beetje de hele wereld over gereisd om reportages<br />

te maken over bijvoorbeeld bendeleden<br />

in El Salvador, de drugsoproerpolitie<br />

in Colombia, Rastafari in Zuid-Afrika, hip-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 87

COMMUNICATIE EN REIZEN<br />

pies in de Amerikaanse woestijn en bewoners<br />

van een naaktdorp in Engeland.<br />

MEE MET FOTOGRAFEN<br />

Lauren is al als middelbare scholiere actief<br />

voor een lokale televisiezender, presenteert<br />

later programma’s voor Nickelodeon<br />

en MTV en ‘De jakhalzen’ voor ‘De wereld<br />

draait door’ en vervolgens gaat ze naar Veronica.<br />

“Ze wilden een nieuwe koers varen,<br />

namen Lange Frans en Johnny de Mol aan<br />

en ook mij. Ik zag het niet zitten lachend op<br />

een motorkap terecht te komen in een autoprogramma<br />

en besloot zelf iets te verzinnen.<br />

Een vriend die bij een persbureau werkte<br />

vertelde over verhalen van wereldwijd werkende<br />

fotografen die hij aankocht. Ik wilde<br />

graag op televisie laten zien wat voor werk zij<br />

doen. Uiteindelijk heb ik aan zo'n honderd<br />

oorlogs- en reportagefotografen een mail<br />

gestuurd. Daarop kwamen heel veel leuke<br />

reacties en ik mocht mee om hun wereld te<br />

zien. Dat idee heb ik gepitcht bij Veronica,<br />

waar ik vijf seizoenen van ‘Lauren verslaat’<br />

mocht maken.” Mijn mazzel bij Veronica<br />

was dat die fotografen bijna altijd wel op<br />

spannende onderwerpen zaten. Dat kwam<br />

mooi uit want ze wilden geen NPO 2-programma<br />

uitzenden over ouderen in Andalusië,<br />

maar wel over een schietpartij in Colombia.<br />

Mijn geluk was dat die mannen al<br />

zoveel onderzoek hadden gedaan naar die<br />

gebieden, de taal spraken, vertrouwen hadden<br />

opgebouwd met die mensen, waardoor<br />

ik bijvoorbeeld ineens bij de PKK in de bergen<br />

van Irak terecht kon komen met de Nederlandse<br />

fotograaf Eddy van Wessel (winnaar<br />

van de Zilveren Camera 2019 met een<br />

fotoserie over IS-families op de vlucht in Syrië<br />

- red.) Een zeer betrouwbare man, die wel<br />

het gevaar opzocht, maar het eerlijk zei of<br />

iets risicovol was of niet en dan kon ik een<br />

goede afweging maken. Veel veiliger voor<br />

mij dan een redactie in Nederland met iemand<br />

die gaat googelen en een reis voor je<br />

plant. Dat is veel linker. Ik kon dus zelf keuzes<br />

maken. Dat was het begin van een soort<br />

avontuur en een hoek waar ik sindsdien niet<br />

meer uitgegaan ben.”<br />

‘Mensen plakken<br />

zichzelf al snel op<br />

een verhaal’<br />

ENG, RISICOVOL?<br />

“Achteraf bezien waren sommige reizen<br />

ondanks alle adviezen best eng en risicovol.<br />

Nu ben ik wat ouder, 41, en moeder van<br />

twee jonge kinderen. Dat verandert de boel<br />

een beetje. In het begin was ik echt een week<br />

weg, soms daarna drie of vier dagen thuis en<br />

dan ging ik weer. Dat werd gewoon te veel.<br />

Voor ‘Lauren!’, de serie die ik alweer geruime<br />

tijd maak voor de NPO, doseer ik het beter”,<br />

zegt ze terwijl ze op het moment dat we<br />

elkaar in de Wasserette treffen uitkijkt naar<br />

een reportagereis naar Turkije, waar ze mannen<br />

gaan spreken die als gigolo meestal westerse<br />

vrouwen ‘begeleiden’. “Ik ga zelfs een<br />

Duitse moeder en haar dochter volgen die<br />

daar elk jaar heengaan. Dus ik maak nog<br />

steeds reportages over de meest uiteenlopende<br />

types. Echt verhalen vertellen, langdurig<br />

met mensen op pad zijn, terwijl je hen<br />

tegelijk te vriend moet houden en ook niet<br />

wil schaden. Ik balanceer altijd tussen een<br />

item maken en de mens met wie ik werk en<br />

praat.” Dan komt het vaak toch weer aan op<br />

goed communiceren en op de juiste manier<br />

een gesprek voeren. Wat die manier is hangt<br />

af van de persoon met wie wordt gesproken<br />

en de omstandigheden. “Het zijn vaak heel<br />

88<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COMMUNICATIE EN REIZEN<br />

uiteenlopende types”, lacht ze. Voor de NPO heeft ze ook een aantal<br />

avonturenshows gepresenteerd, zoals ‘Expeditie Poolcirkel’, ‘Atlas’<br />

en ‘The Big Escape’. “Het type show paste wel bij wat ik het liefste doe<br />

en ik vond het in die periode leuk om te doen, maar qua verhaal was<br />

dat minder interessant. Bij het maken van de reportages gaan deuren<br />

open die anders gesloten blijven en dat is wat het voor mij zo boeiend<br />

maakt.”<br />

LEZINGEN<br />

In haar ‘key notes’ geeft Lauren Verster – ondersteund door speelse,<br />

humoristische tv- en filmfragmenten en anekdotes over haar tvavonturen<br />

– eenvoudig toepasbare tips en trucs om meer uit gesprekken<br />

te halen. Instrumenten die zowel zakelijk als privé inzetbaar zijn.<br />

Eén van de boeiende voorbeelden die zij tijdens haar lezingen geeft<br />

is haar reis naar Zuid-Afrika. “We gingen mee met een groep mannen<br />

uit de sloppenwijken waar veel criminaliteit is en dealers crystal<br />

meth verkopen aan kinderen. De mannen proberen in een groep, omdat<br />

de politie die wijken mijdt, de dealers te waarschuwen en schrik<br />

aan te jagen door hen te mishandelen, met als doel dat ze de kinderen<br />

met rust laten. Er ging deze keer van alles mis en het was spannend en<br />

eng, zeker toen we klem kwamen te zitten met de auto.” Lauren heeft<br />

meer van zulke spannende verhalen, die vooral ook leuk zijn om naar<br />

te luisteren. “Ik kies per lezing welk verhaal. Dat hangt mede af van<br />

het publiek dat in de zaal zit, wat de doelgroep is. De communicatieregels<br />

waarover ik vertel komen niet alleen uit boeken of mijn studie<br />

communicatiewetenschappen, maar juist uit mijn ervaringen tijdens<br />

mijn reizen, waarin ik heel veel verschillende culturen en (vaak<br />

kwetsbare) mensen ben tegengekomen en te maken had met heel diverse<br />

belangen. Het is altijd een mix. Dat heb ook ik geleerd door vallen<br />

en opstaan. Inmiddels weet ik wat werkt en niet werkt. Diezelfde<br />

regels gebruik ik daarom niet alleen op reis, maar ze zijn ook goed<br />

toepasbaar tijdens interviews, op de werkvloer, thuis met je partner,<br />

vrienden en kinderen.” Lauren houdt haar publiek voor dat communiceren<br />

uit een boekje niet werkt, net zoals een boek niet als leidraad<br />

voor de opvoeding van de kinderen is te gebruiken. “Het is altijd een<br />

bepaald gevoel waar je op zit. Door iets te verpakken in een verhaal<br />

kun je geïnspireerd worden. Als ik naar iemand luister die vertelt over<br />

iets waardoor hij of zij met schade en schande wijzer is geworden, kan<br />

er een luikje opengaan waardoor het besef komt dat ik ook anders<br />

naar zo’n situatie kan kijken en dat uitproberen.<br />

Je kunt erg blijven hangen in standpunten of meningen, maar als je<br />

weet dat boven elk standpunt een thema zweeft – bijvoorbeeld vrijheid,<br />

wanneer iemand het daar constant over heeft – kun je veel sneller<br />

daarnaar toegaan en de juiste vraag stellen. In dit geval: ‘Wat gebeurt<br />

er als je iemands vrijheid afpakt of wanneer de maatschappij<br />

dingen oplegt waar je het niet mee eens bent?’ Dan komt er heel snel<br />

een emotie bij en kom je sneller bij de kern. Dat soort trucs werkt ook<br />

op de werkvloer en thuis. Een probleem is dat mensen over het algemeen<br />

slecht luisteren. De aandacht is er wel, maar ze plakken zichzelf<br />

al snel op een verhaal. De vervolgvraag gaat dan veel meer over hen,<br />

dan over degene die het verhaal vertelt.”<br />

KEUZEKNOP IN JEZELF AANZETTEN<br />

Veel werkfeestjes zijn te saai voor woorden. Altijd dezelfde gesprekken<br />

waarin niemand tot de kern komt en iedereen na afloop ongeïnspireerd<br />

naar huis gaat, zonder nog te weten waarover het ging.<br />

Lauren drukt haar publiek niet alleen op het hart zichzelf met behulp<br />

van een aantal handvatten te trainen in het veel beter luisteren,<br />

maar ook om de nieuwsgierigheidsknop in te drukken. “Zet de keuzeknop<br />

in jezelf aan. Bedenk wat je wel interessant vindt, waarnaar je<br />

nieuwsgierig bent en probeer dat om te zetten in iets concreets. Opeens<br />

gaat een wereld voor je open en valt er van alles te leren. Het<br />

wordt allemaal leuker, er zijn minder conflicten met mensen doordat<br />

je hen beter leert kennen.” Ze deelt ook trucjes om goed te onderhandelen.<br />

“Dat doe ik niet over geld, wel over informatie: ‘Ik wil dit<br />

niet vertellen’. ‘Ik wil dat je het wel vertelt’. ‘Hoe komen we daar samen<br />

uit?’ Daar vertel ik dan, wederom verpakt in een avontuur, ook<br />

over.” Kortom, Lauren heeft geleerd dat het mogelijk is met iedereen,<br />

altijd, een goed gesprek te kunnen voeren, zolang je de juiste vragen<br />

stelt en oprecht nieuwsgierig bent naar de ander. Of dat nu gebeurt<br />

tijdens opnamen voor een uniek reisprogramma als ‘Lauren!’, op de<br />

werkvloer of thuis.<br />

LAUREN VERSTER<br />

Geboren: ’s-Hertogenbosch, april 1980<br />

Bekend van:<br />

Televisie. Eerst de lokale omroep, Nickelodeon en MTV, toen Veronica en nu alweer jarenlang<br />

NPO met het reisprogramma ‘Lauren!’<br />

Opleiding:<br />

Studie Communicatiewetenschappen, Universiteit van Amsterdam<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 89

© ANOUK VAN DEN BERK<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘Het is schieten<br />

met hagel als je<br />

niet weet hoe<br />

het brein werkt’<br />

Klaas Dijkhoff,<br />

beïnvloedingsstrateeg<br />

‘Voor je aan een<br />

oplossing kunt<br />

werken, moet je<br />

eerst aandacht<br />

besteden aan het<br />

probleem’<br />

“<br />

Uw klanten zijn organisaties, partijen, merken en<br />

Klaas Dijkhoff is vooral bekend van zijn loopbaan bij de VVD.<br />

Inmiddels heeft hij zich aangesloten bij het strategische<br />

bureau SUE & The Alchemists, dat is gespecialiseerd in<br />

beïnvloeding.<br />

De manier waarop mensen onbewust denken en beslissen<br />

staat centraal bij SUE & The Alchemists. In<br />

de politiek heb ik gemerkt dat deze kennis essentieel<br />

is om succes en draagvlak te verwerven en zo doelen te halen.<br />

Of het nu gaat om een verkiezingscampagne of het onderhandelen<br />

in een coalitie of met 26 andere landen in de EU:<br />

wie het best begrijpt hoe de ander tot z’n beslissingen komt,<br />

wint. Doordat we ervan overtuigd zijn dat deze kennis breed<br />

inzetbaar is en nog te weinig wordt benut hebben we SUE<br />

& The Alchemists opgericht om organisaties hiermee te helpen”,<br />

zegt Klaas Dijkhoff.<br />

artiesten die op zoek zijn naar het ultieme marketinginstrument.<br />

Klopt het dat u hen leert wat hun doelgroep<br />

beweegt of juist tegenhoudt?<br />

“Of het nu gaat om marketing, je productontwerp, je positionering<br />

of je communicatie: het is schieten met hagel als<br />

je niet heel goed weet hoe het brein van je publiek werkt. Wij<br />

baseren ons op de wetenschappelijke kennis daarover en passen<br />

die ook toe om effectieve beïnvloeding te bereiken. Om<br />

dat vooraf te meten hebben we onze eigen onderzoekstool die<br />

zich richt op de effecten in het onbewuste deel van het brein,<br />

waar we 98% van onze beslissingen nemen.”<br />

Bas Erlings, Astrid Groenewegen, Tom De Bruyne<br />

en u hebben de combinatie van gedragspsychologi-

GEDRAGSBEÏNVLOEDING ALS MARKETINGINSTRUMENT<br />

sche expertise en ervaring op dit gebied<br />

zelf moeten ontdekken, omdat<br />

die er nog niet was. Wat heeft alchemie<br />

(oorspronkelijk de kunst om goud<br />

te maken en de voorloper van chemie<br />

en scheikunde) te maken met de manier<br />

waarop u en uw team uw klanten<br />

wilt helpen?<br />

“Alchemisten waren de voorlopers van de<br />

wetenschap. Ze werden gedreven door de<br />

zoektocht zelf, raakten gefascineerd door<br />

een vraagstuk en probeerden de code te kraken<br />

om de oplossing te vinden. Voor ons<br />

voelt het ook zo.<br />

Voor je aan een oplossing kunt werken,<br />

moet je eerst heel veel aandacht besteden<br />

aan, eigenlijk zelfs verliefd worden op, het<br />

probleem. Wat is de trigger voor gedrag en<br />

meningen? Waar komen die vandaan? Hoe<br />

zijn die om te buigen? Hoe kraak je de code<br />

en kom je tot effectieve beïnvloeding?”<br />

Wat is het voordeel van deze unieke<br />

methodiek boven andere waarmee<br />

uw klanten de gedachtegang van hun<br />

doelgroepen kunnen beïnvloeden?<br />

“We hebben het zelf met succes in de praktijk<br />

gebracht, dus het is geen advies van de<br />

zijlijn. Een verkiezingscampagne geeft geen<br />

tweede kans. Er is één dag waarop miljoenen<br />

mensen hun stem uitbrengen, die dag<br />

moet het kloppen. Dan moet je dus alle jaren<br />

ervoor precies weten wat je doet en hoe<br />

je omgaat met incidenten die je niet in de<br />

hand hebt. Het tweede voordeel is dat je niet<br />

afhankelijk bent van ons brein. Natuurlijk<br />

denken we zelf ook al snel aan een bepaalde<br />

oplossing, meestal heb je zo vijf ideeën die<br />

zouden kunnen werken. Alleen onderwerpen<br />

wij ook onze eigen ideeën zonder genade<br />

aan het onderzoek. En als het niet blijkt te<br />

werken, dan gooien we het weg.”<br />

Waarom zouden ondernemers juist<br />

u inschakelen om de marketing beeldvorming<br />

van hun bedrijf een boost te<br />

geven?<br />

“Omdat ze niet alleen vertellen dat ze hun<br />

klanten centraal stellen, maar het ook menen.<br />

Wij verzorgen niet de marketing voor<br />

een klant, daar hebben bedrijven vaak al<br />

prima bureaus voor. Maar alles wat ervoor<br />

komt: de strategie, de ‘framing’, de precieze<br />

woorden, beelden en gedragsontwerpen:<br />

die bepalen in grote mate hoe succesvol een<br />

creatieve campagne überhaupt kan zijn. Effectieve<br />

beïnvloeding is grondige analyse,<br />

toepasbare strategie en effectieve campagnevoering:<br />

die drie moeten eerst kloppen en<br />

daar zorgen wij voor.”<br />

Voert u onderzoek uit om vast te stellen<br />

of gedragsbeïnvloeding bij de doelgroepen<br />

van uw klanten werkt?<br />

“Ja. Zeg nooit nee tegen een idee dat je<br />

nog niet gehoord hebt, maar zeg nooit ja tegen<br />

een idee dat je nog niet getest hebt. Maar<br />

dat testen moet wel gebeuren op het niveau<br />

waar wij mensen onze beslissingen nemen:<br />

in het onbewuste deel van het brein. Vraag<br />

dus niet wat mensen denken te vinden, maar<br />

kijk naar wat ze echt doen. Dat is waar onze<br />

onderzoekstool zich op richt.”<br />

Als het niet werkt, waar ligt dat dan<br />

aan? Een gebrek aan ‘Knalldrang’?<br />

Hebben uw klanten dan op de verkeerde<br />

knoppen bij hun doelgroepen gedrukt<br />

en hoe repareert u dat?<br />

“Het kan zelfs te veel ‘Knalldrang’ zijn,<br />

maar dan met de verkeerde munitie. Een<br />

hele slechte positie is bijvoorbeeld een grote<br />

naamsbekendheid gecombineerd met weinig<br />

sociale bevestiging.<br />

Oftewel: iedereen heeft ervan gehoord,<br />

maar niemand kent iemand die het gebruikt.<br />

Dat is ‘killing’. Wat we vaak zien is dat een<br />

klant rationeel volkomen gelijk heeft en vaak<br />

ook puur rationeel communiceert. Terwijl<br />

daar de beslissingen niet genomen worden.<br />

Hillary Clinton had echt betere plannen dan<br />

Donald Trump, maar ze raakte kiezers niet.<br />

Ze gaf hen niet het basale gevoel er voor hen<br />

te zullen zijn en hun problemen te snappen,<br />

laat staan op te lossen.<br />

Een andere vaak onderschatte factor is het<br />

comfort dat mensen hebben bij hun huidige<br />

gedrag en mening. Je kunt dan wel heel hard<br />

inzetten op de voordelen van je eigen product,<br />

dienst of overtuiging, maar als je doelgroep<br />

daar niet voor openstaat omdat het<br />

huidige gedrag wel prima voelt, dan moet je<br />

daar eerst een opening creëren.”<br />

Hoe kijkt u terug op uw politieke<br />

loopbaan?<br />

“Prima om die te benoemen. Ik heb met<br />

veel plezier, ziel en zaligheid mijn politieke<br />

werk gedaan en wat ons bedrijf nu doet past<br />

daar ook goed bij.”<br />

MR. DR. KLAAS DIJKHOFF<br />

‘Sue & The Alchemists’<br />

Geboren:<br />

Januari 1981 in Soltau, Duitsland<br />

Politieke carrière (VVD): 2010 gemeenteraadslid en fractievoorzitter Breda; 2015 staatssecretaris Veiligheid en Justitie; 2017 minister<br />

van Defensie en tot <strong>2021</strong> fractievoorzitter in de Tweede Kamer.<br />

Opleiding:<br />

Rechten (Universiteit Tilburg. Na deze studie afgerond te hebben in Internationaal en Europeesrechtelijke<br />

richting deed hij een onderzoeksmaster ‘Grondslagen van het recht’ (cum laude geslaagd). Daarop volgde<br />

een promotietraject. Hij promoveerde op zijn proefschrift 'War, law and technology'.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 91

92<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

RUIMTEVAART<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

RUIMTEVAART<br />

IS HÉT<br />

GEREEDSCHAP<br />

VAN DE<br />

TOEKOMST<br />

Dr. André Kuipers, arts en astronaut<br />

Foto's: ESA/NASA<br />

Ruimtevaart zal de komende jaren veelvuldig het nieuws bepalen. De maan wordt opnieuw bezocht,<br />

deze keer om er te blijven. Ruimtetoerisme voor de steenrijken krijgt een ‘boost’ en als het aan de<br />

filmindustrie ligt wordt het internationale ruimtestation ISS zelfs het decor voor speelfilms.<br />

Intussen ontstaat een nieuwe ruimterace tussen twee geopolitieke machtsblokken, nemen<br />

commerciële bedrijven traditionele taken over van de ruimtevaartagentschappen, brengen techreuzen<br />

als SpaceX en Amazon tienduizenden satellieten in een baan om de aarde. Ook worden voor het eerst<br />

in de geschiedenis monsters van Mars naar de aarde gevlogen en zoeken we naarstig naar oplossingen<br />

voor het steeds groter wordende probleem van ruimtepuin. Beter dan ooit zijn we in staat onze eigen<br />

planeet te monitoren. “Aardobservatie is onmisbaar om de juiste beslissingen te kunnen nemen voor de<br />

toekomst van onze planeet”, zegt André Kuipers in gesprek met Speakers Academy <strong>Magazine</strong>.<br />

>><br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 93

RUIMTEVAART<br />

Het lijkt alsof ruimtevaart de afgelopen tijd<br />

steeds vaker in het nieuws is.<br />

Klopt deze observatie?<br />

“De afgelopen jaren gebeurde er voor het oog misschien weinig opzienbarends.<br />

Sinds 2011 stond de Amerikaanse Space Shuttle aan de<br />

grond. Alle bemenste vluchten werden uitsluitend uitgevoerd met de<br />

Russische Sojoez. En hoewel spectaculair, baart een Sojoezlancering<br />

weinig opzien als je weet dat deze raketten als sinds eind jaren zestig<br />

worden gebruikt. Het gaat zelden mis. Gemiddeld lanceerden we<br />

jaarlijks een stuk of twaalf astronauten uit Amerika, Rusland, Europa<br />

en Japan en een paar kleinere landen. China voerde een eigen ruimtevaartprogramma<br />

uit. Dat zat de Amerikanen natuurlijk niet lekker.<br />

Zij hebben de afgelopen tien jaar keihard gewerkt om weer vanaf eigen<br />

bodem te kunnen lanceren.”<br />

‘De wereld van een afstand<br />

zien, geeft een goed<br />

perspectief op de uitdagingen<br />

waar we voor staan’<br />

Waarom ging de primeur met een lancering van<br />

Amerikaans grondgebied naar het commerciële<br />

bedrijf SpaceX?<br />

“NASA had twee bedrijven opdracht gegeven een nieuw lanceersysteem<br />

te ontwikkelen: Boeing en SpaceX. Lange tijd leek het erop<br />

dat Boeing met de Starliner als eerste zou gaan lanceren, maar een<br />

onbemande testvlucht faalde. Dan raak je als bedrijf algauw achterop,<br />

want eerst moet precies worden uitgeplozen wat er is misgegaan<br />

en waarom. Binnen de bemenste ruimtevaart zijn de veiligheidseisen<br />

nu eenmaal extreem hoog. Dat bood kansen voor SpaceX van Elon<br />

Musk, een bedrijf dat ontzettend bedreven is in marketing. Denk<br />

maar aan het lanceren van de Tesla, wie verzint zoiets? SpaceX heeft<br />

voor de lancering van zijn eerste bemenste testvlucht een gigantisch<br />

publiek weten te bereiken. Het was online de best bekeken lancering<br />

van NASA ooit. Ook ik zat aan het scherm gekluisterd.”<br />

Hoe keek je naar de lancering van dit nieuwe<br />

ruimteschip van SpaceX?<br />

“SpaceX is een bijzonder bedrijf. Ik had de eer in 2012 het eerste<br />

Dragon-vrachtschip te koppelen aan het ISS. Dat was een historisch<br />

moment, want de eerste keer dat een commercieel bedrijf een vehikel<br />

naar het ISS stuurde. Bij SpaceX in Californië waar ik trainde, zag<br />

ik dat jonge mensen heel veel verantwoordelijkheid krijgen. Dat is<br />

cruciaal. Jonge mensen denken niet in problemen, maar in mogelijkheden.<br />

Bovendien ontwikkelt SpaceX veel zelf in huis en gebruikt<br />

bestaande producten uit de markt. Het stelt het bedrijf in staat nieuwe<br />

technologie snel te implementeren en door te pakken, daarmee<br />

een voorsprong creërend op concurrenten die bijna niet meer is in<br />

te halen.”<br />

Ook Boeing staat te trappelen met zijn Starliner?<br />

“Ik kijk met interesse uit naar de lancering van de eerste bemenste<br />

Starliner, want mijn vriend en collega Mike Fincke is aan boord. Mike<br />

en ik vlogen onze eerste vlucht samen, in 2004. Hij heeft me uitgenodigd<br />

voor de lancering en ik hoop dat ik getuige kan zijn van deze<br />

volgende stap in de geschiedenis van bemenste ruimtevaart. Amerika<br />

heeft straks de beschikking over twee verschillende systemen. De<br />

Crew Dragon van SpaceX oogt met de touchscreens nogal minimalistisch,<br />

de Starliner is meer hybride en heeft een combinatie van touchscreen<br />

en knoppen. Ik geloof dat ik mij daar iets veiliger bij zou<br />

voelen. Misschien komt dat omdat ik ben opgeleid op de Sojoez, een<br />

systeem dat zeer gelaagd is: van volautomatisch tot volledig handgestuurd<br />

en analoog.”<br />

Waarom stuurt NASA haar astronauten mee met<br />

commerciële ruimtevaartuigen?<br />

“Boeing en SpaceX worden betaald voor de opdrachten die NASA<br />

hen geeft en bestaan dus bij de gratie van belastinggeld. Wat wij ‘LEO’<br />

noemen – ruimtevaart in een baan om de aarde, in ‘low earth orbit’ –<br />

hebben we inmiddels goed in de vingers. Daar hoeft weinig meer te<br />

worden ontdekt, maar er is nog veel efficiëntie te bereiken met nieuwe,<br />

slimmere technologie. In dit stadium zijn de commerciële partijen<br />

nu aan zet. Zij kunnen dat beter, voor minder geld. Je ziet overigens<br />

een groot verschil in aanpak tussen de verschillende bedrijven.<br />

SpaceX benut niet alleen overheidsgeld, maar betreedt ook de particuliere<br />

markt door stoelen te verkopen aan ruimtetoeristen. Vijftig<br />

miljoen dollar voor één stoel brengt niet alleen geld in het laatje, maar<br />

helpt het bedrijf óók enorm bij de marketing: het op de kaart zetten<br />

van SpaceX als een übercool bedrijf.”<br />

Wanneer vertrekken de eerste ruimtetoeristen<br />

naar het ISS?<br />

“Wat SpaceX doet, is niet nieuw. Tussen 2001 en 2009 vlogen zeven<br />

privé-astronauten naar het ISS. Dat waren zakenmannen en een zakenvrouw<br />

die hun eigen Sojoezvlucht bekostigden. Sinds het aan de<br />

grond houden van de Space Shuttle waren er geen vrije stoelen meer<br />

over en vlogen er geen toeristen. Nu er meer ruimte is met nieuwe<br />

ruimtevaartuigen, worden weer stoelen verkocht. Ook door de Russen.<br />

Naar verwachting vliegt eind dit jaar de Japanse miljardair Yusa-<br />

94<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

RUIMTEVAART<br />

ka Maezawa. Hij neemt een Japanse cameraman mee om zijn belevenissen<br />

te filmen, die te volgen zijn via YouTube. Dat is niet per se een<br />

noviteit, want je kunt sowieso via NASA live meekijken wat de astronauten<br />

– ook Japanse – doen, maar ik kan me goed voorstellen dat<br />

zijn landgenoten het fascinerend zullen vinden en dat kan gunstig<br />

zijn voor de publieke steun voor ruimtevaart in Japan.<br />

In het eerste kwartaal van <strong>2022</strong> lanceert SpaceX in samenwerking<br />

met het bedrijf Axiom de eerste drie privéruimtevaarders uit Amerika,<br />

Canada en Israël. Deze passagiers bereiden zich ongeveer vier<br />

maanden voor op hun vlucht om de basisvaardigheden aan te leren<br />

en geen gevaar op te leveren voor de professionele bemanning. Ze<br />

zien zichzelf liever niet als ‘toerist’ en zullen aan boord aandacht geven<br />

aan een aantal goede doelen. Eén van hen zal experimenten gaan<br />

uitvoeren.”<br />

We hebben gehoord dat Tom Cruise ook naar het<br />

internationale ruimtestation gaat?<br />

“Zowel in Amerika als in Rusland zijn er plannen om acteurs naar<br />

het ruimtestation te sturen. De vorige directeur van NASA was van<br />

mening dat dit positieve aandacht vestigt op de ruimtevaart en draagvlak<br />

kan creëren voor de activiteiten van het agentschap, dat afhankelijk<br />

is van overheidsgeld. Kennelijk is de gedachte erachter dat een<br />

acteur die spéélt dat hij het werk doet van een astronaut, interessanter<br />

is dan het echte werk van de professionals. Het heeft Rusland mogelijk<br />

op hetzelfde idee gebracht, want daar is een actrice geselecteerd<br />

in de rol van een chirurg die een astronaut in nood moet gaan redden.<br />

Deze actrice zou later dit jaar, vóór Cruise in ieder geval, moeten<br />

worden gelanceerd. Ik geloof dat er nogal wat kritiek is geweest<br />

op dit plan, ook uit Amerika, en dat het voorlopig niet doorgaat. Of<br />

van Russische zijde een akkoord komt op de komst van Cruise, is ook<br />

nog niet bekend. Maar als je het mij vraagt zal het ISS, vroeg of laat,<br />

als decor gaan dienen in films.”<br />

Wat gaat de komende vijf jaar echt opzien baren?<br />

“Dat is zonder twijfel onze terugkeer naar de maan. We zijn daar<br />

eerder geweest, inmiddels vijftig jaar geleden en dus zou je kunnen<br />

denken dat het zo ingewikkeld niet is. Maar dat is het wél. Er wordt<br />

een splinternieuwe raket ontwikkeld, de SLS. Deze megaraket is nog<br />

zwaarder dan de Saturn V uit het Apolloprogramma. We gaan terug<br />

om te blijven. Ook komt er een ruimtestation om de maan, Gateway.<br />

Dat betekent dat veel vracht naar boven moet worden gebracht.<br />

Dat vereist de meest krachtige raket die tot nu toe is gebouwd. Ook<br />

Kunstenaarsimpressie van een maanbasisconcept<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 95

wordt daarvoor een nieuw ruimteschip ontwikkeld,<br />

Orion. De ontwikkelingen gaan<br />

nu snel. Amerika werkt samen met Europa,<br />

maar ook China en Rusland delen deze ambitie.<br />

Prestige en nationale trots beginnen,<br />

net als in de jaren ’60 van de vorige eeuw,<br />

weer een rol te spelen. Ik hoop dat we, naast<br />

een nieuwe ruimterace, blijven samenwerken<br />

op het gebied van onderzoek en techniek.<br />

Er is nog steeds veel onbekend over de<br />

maan en ook moet worden gewerkt aan goede<br />

internationale wet- en regelgeving.”<br />

Wat is na de maan de volgende<br />

halte in de ruimte?<br />

“Dat is zonder twijfel de Rode Planeet.<br />

Het is al decennia de gedroomde bestemming,<br />

maar mensen op Mars, dat gaat<br />

echt nog even duren. Het is een ongelooflijk<br />

complexe missie. Naar de maan vliegen<br />

we in drie dagen, een retourtje Mars duurt<br />

tweeënhalf jaar. Gedurende deze hele missie<br />

moet de bemanning heel wat uitdagingen<br />

het hoofd bieden: langdurige gewichtsloosheid,<br />

er moet voldoende eten en water<br />

aan boord zijn en er is veel ruimtestraling.<br />

Om van de omstandigheden op Mars zelf<br />

nog niet te spreken. Je kunt er niet ademen,<br />

er is geen vloeibaar water, het is er bar koud<br />

(tot -140 graden Celsius), er is veel straling<br />

en er zijn flinke stofstormen. Dat er mensen<br />

op Mars zullen staan, staat voor mij vast. We<br />

kijken met smart uit naar de monsters die,<br />

als het goed is, in 2031 worden meegenomen<br />

van Mars naar de aarde. Het is de eerste keer<br />

dat we vers materiaal van Mars in handen<br />

zullen hebben en we hebben nog geen idee<br />

wat dat gaat opleveren. Wetenschap doet ons<br />

altijd verbazen.”<br />

Het wordt steeds drukker in de<br />

ruimte. Hoe zit het met het<br />

ruimtepuin?<br />

“Dat is in toenemende mate een probleem,<br />

niet in de laatste plaats voor astronauten<br />

voor wie een piepklein stukje ruimtepuin<br />

fatale gevolgen kan hebben. De snelheden<br />

waarmee een botsing kan plaatsvinden zijn<br />

enorm groot. We hebben gezien dat zelfs<br />

Artist impression: Het lossen van vracht<br />

vanuit de Europese 'Large Logistic Lander'<br />

96<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE

RUIMTEVAART<br />

een stukje verf een pit kan slaan in het raam<br />

van het ruimtestation. Puin ter grootte van<br />

een erwt kan het ISS doorboren. Ook dit is<br />

een probleem waarvoor oplossingen moeten<br />

worden gezocht, want het wordt in de ruimte<br />

om ons heen alleen maar drukker. Amazon<br />

en SpaceX willen beide de komende jaren<br />

tienduizenden satellieten de ruimte insturen<br />

om breedband internet te bieden aan de<br />

uithoeken op deze planeet. Een mooi streven,<br />

maar je kunt je voorstellen dat het daarboven<br />

ontzettend druk wordt. Regulering is<br />

belangrijker dan ooit om te voorkomen dat<br />

beide systemen letterlijk gaan botsen.”<br />

Permanent vindt monitoring<br />

plaats van de aarde vanuit de<br />

ruimte. Wat levert ons dat op?<br />

“Zonder het ons te realiseren, maken we<br />

continu gebruik van ruimtevaart. Satellieten<br />

in een baan om de aarde maken het mogelijk<br />

dat wij kunnen navigeren en communiceren,<br />

live-wedstrijden kunnen volgen<br />

op televisie, het weer kunnen voorspellen,<br />

luchtvervuiling kunnen meten, weten hoe<br />

dik het ijs is op de polen en criminele handelingen<br />

kunnen opsporen, zoals illegale<br />

boskap, lozingen en niet-vergunde visserij.<br />

En zo kan ik nog even doorgaan. Een<br />

instrument als Tropomi, Neerlands trots in<br />

de ruimte want van vaderlandse makelij, is<br />

goud waard. Zo ziet het instrument de belangrijkste<br />

bestanddelen van de dampkring,<br />

waaronder ozon, stikstofdioxide, zwaveldioxide,<br />

koolmonoxide, methaan, formaldehyde,<br />

aerosolen, et cetera. Alleen op deze<br />

manier kunnen wetenschappers veranderingen<br />

in het klimaat en in de luchtkwaliteit<br />

waarnemen. We moeten weten hoe het klimaat<br />

zich ontwikkelt, hoezeer bijvoorbeeld<br />

de zeespiegel stijgt en het land zakt, zeker in<br />

een laaggelegen land als het onze. Daarnaast<br />

brengt luchtvervuiling gezondheidsrisico’s<br />

met zich mee. Meten is weten. Wanneer we<br />

de oorsprong van deze vervuiling kennen,<br />

kunnen we maatregelen nemen.”<br />

Waar stevenen we de<br />

komende jaren op af?<br />

“De wereld van een afstand zien geeft een<br />

goed perspectief op de uitdagingen waar we<br />

voor staan. Dat geldt voor mensenogen én<br />

voor onze elektronische ogen die permanent<br />

de staat van onze planeet in kaart brengen.<br />

Aardobservatie – door mens en machine –<br />

is een onmisbaar instrument om de juiste<br />

beslissingen te kunnen nemen voor de toekomst<br />

van onze planeet. De machine meet<br />

en de mens voegt daar waarde aan toe.<br />

De mensheid is in staat innovaties als Tropomi<br />

voor ons te laten werken. Ik geloof dat<br />

we met onze technologie en wetenschap<br />

oorzaken en gevolgen van klimaatverandering<br />

en vervuiling in kaart kunnen brengen<br />

en tegengaan. Het Netherlands Space Office<br />

(NSO) stelt via zijn satellietdataportaal gratis<br />

satellietdata beschikbaar, voor wetenschappers,<br />

ondernemers, maar ook voor toepassingen<br />

door de overheid zelf. Hopelijk krijgen<br />

we zo, door de wereld van een afstand te<br />

bekijken, grip op de problematiek.”<br />

© NICO KROON<br />

Arts en astronaut André Kuipers<br />

presenteert wetenschappelijke,<br />

technische en medische<br />

aspecten en duurzaamheid aan<br />

een gemêleerd publiek van 8<br />

tot 88 jaar, van ‘ingenieurs tot<br />

alfa’s’. Hij heeft daar plezier in:<br />

“Het is uitdagend ingewikkelde<br />

onderwerpen op een begrijpelijke<br />

manier uit te leggen.” Tijdens<br />

lezingen en congressen gaat<br />

André meestal dieper in op<br />

specifieke thema’s, afhankelijk<br />

van het publiek. “Eerder ging het<br />

over hoe en waarom ik astronaut<br />

ben geworden en mijn ervaringen<br />

tijdens mijn ruimtereizen. Nu<br />

besteed ik graag aandacht aan<br />

de manier waarop ruimtevaart<br />

ons dagelijks leven beïnvloedt<br />

en wat er op ons afkomt, zoals<br />

het groeiend aantal commerciële<br />

initiatieven, de toekomst van onze<br />

planeet en andere ontwikkelingen<br />

die ons helpen speuren naar<br />

buitenaards leven.”<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 97

© MARC DEURLO<br />

De terreur van<br />

de politieke<br />

correctheid<br />

© JOOST GOVERS<br />

Door Annemarie van Gaal<br />

Herinnert u zich Amanda Gorman nog, die tijdens de inauguratie van Joe<br />

Biden het prachtige gedicht ‘The Hill We Climb’ voordroeg? In een knalgele<br />

jas en met een grote rode haarband in haar kunstig gevlochten haar, maakte<br />

deze 22-jarige een verpletterende indruk. Met zinnen die uit haar tenen<br />

leken te komen, verwoordde ze niet alleen de kwetsbaarheid van onze<br />

samenleving, maar ook de kracht ervan. Ze verwoordde hoe een betere<br />

wereld eruit zou zien, als we geen onderscheid meer zouden maken tussen<br />

cultuur, kleur, aard of omstandigheden van iemand. Telkens wanneer ik haar<br />

optreden terugkijk, krijg ik óf kippenvel, óf ontroert het me, afhankelijk van<br />

mijn eigen gemoedsrust op dat moment.<br />

N<br />

Nederlandse uitgeverijen stonden in de rij om haar gedichten te mogen<br />

vertalen en de uitgeverij die uiteindelijk de rechten bemachtigde,<br />

benaderde de 29-jarige schrijver en dichter Marieke Lucas Rijneveld<br />

om de vertalingen te maken. Ondanks haar jonge leeftijd is zij een van<br />

de meest getalenteerde en briljante schrijvers van ons land, die vorig jaar zelfs<br />

de prestigieuze Booker literatuurprijs won. Perfecte keuze dus, zou je zeggen.<br />

Maar meteen nadat de keuze voor Rijneveld bekend werd gemaakt, zwol de<br />

kritiek aan: Hoe haalde de uitgeverij het in haar hoofd om de gedichten van<br />

een zwarte vrouw te laten vertalen door een wit iemand? Hoe kon een wit iemand<br />

zich ooit verplaatsen in het gevoel en de wereld van een zwart iemand?<br />

Critici betichtten de uitgeverij ervan alles te willen ‘witwassen’.<br />

Een zwarte activiste verweet de uitgeverij dat ze hun “ego lieten prevaleren<br />

boven de kunst”, want de kunst was beter gediend met een zwarte vertaalster.<br />

De activiste somde in haar betoog een aantal namen van zwarte vrouwelijke<br />

dichters op, die volgens haar een betere keuze zouden zijn: Namen<br />

waar ik nog nooit van had gehoord. Bekrompenheid ten top, als je het mij<br />

vraagt. Ik weet niet of het typisch Nederlands is, maar ik vind het wel typisch<br />

voor de overtrokken manier waarop wij de laatste tijd met een begrip als diversiteit<br />

omgaan. Kijk, natuurlijk is Amanda Gorman zwart en Marieke Lucas<br />

wit: Dat ziet iedereen. Maar zoals Amanda Gorman bepleit dat het niet<br />

gaat om wat ons scheidt, maar om wat ons verbindt, zouden we ook kunnen<br />

98<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

kijken naar wat de overeenkomsten zijn tussen<br />

Amanda en Marieke Lucas en niet naar<br />

hun verschil in huidskleur. Amanda was een<br />

onzeker, kwetsbaar zwart meisje met een<br />

spraakgebrek. Marieke Lucas kent die onzekerheid<br />

en kwetsbaarheid als geen ander.<br />

Geboren als meisje, voelt ze zich noch meisje,<br />

noch jongen, meer een ‘tussenmens’ zoals<br />

ze zelf zegt.<br />

KEUZE<br />

Hoe Marieke Lucas de gedichten van<br />

Amanda Gorman zou hebben vertaald, zullen<br />

we helaas nooit weten want vanwege de<br />

haat op sociale media en de druk van een<br />

paar activisten, heeft zij zich teruggetrokken.<br />

De uitgeverij boog ook het hoofd en<br />

betuigde spijt dat ze ‘stom-stom’ hadden gekozen<br />

voor Marieke Lucas en níet voor een<br />

zwarte schrijfster om zodoende een ‘podium<br />

te bieden aan een jonge, zwarte vrouw’. Maar,<br />

waar gaat het over? Moeten we politiek correct<br />

zijn of de beste vertaler kiezen?<br />

Een kleine uitgeverij, genaamd ‘Wilde<br />

Haren’, die een jaar geleden, naar aanleiding<br />

van de Black Lives Matter-protesten, is opgericht<br />

en zich richt op ‘inclusiviteit, zichtbaarheid<br />

en diversiteit’, mocht een vertaler<br />

zoeken en heeft inmiddels de Nederlands-<br />

Surinaamse Zaïre Krieger gevraagd om de<br />

vertaling van de gedichten van Gorman te<br />

doen. Misschien is Krieger fantastisch, misschien<br />

ook niet, maar de manier van selecteren<br />

is mij een doorn in het oog. Ik zal me<br />

altijd blijven afvragen of de vertalingen van<br />

Marieke Lucas niet beter waren geweest.<br />

Huidskleur heeft namelijk niets te maken<br />

met talent, intelligentie, discipline, gedrevenheid<br />

of kwetsbaarheid. Net zomin als je<br />

inlevingsvermogen of je overlevingsdrift,<br />

iets met kleur te maken heeft.<br />

‘Kleur, voorkeuren,<br />

geslacht of zelfs een<br />

fysieke beperking<br />

zouden er niet toe<br />

moeten doen, als<br />

werkgevers gewoon<br />

de beste kiezen’<br />

Door de nadruk te leggen op ons verschil<br />

in huidskleur, maken we júist het onderscheid<br />

dat we niet willen. Talent en gedrevenheid<br />

zijn belangrijker dan afkomst of<br />

kleur. De wereld zou een mooiere plek zijn<br />

als kleur er niet meer toe deed. Als kleur onzichtbaar<br />

zou zijn. Als werkgevers hun sollicitatiegesprekken<br />

zouden vervangen door<br />

anonieme opdrachten waarmee je de kwaliteit<br />

van iemand kunt beoordelen, zonder<br />

aanzien des persoons. Als iedereen die de<br />

baan wil, de mogelijkheid krijgt om anoniem<br />

een opdracht te maken en degene die<br />

de beste opdracht maakt, de baan krijgt, ongeacht<br />

je kleur, afkomst, geloof of uiterlijk.<br />

We verkwanselen namelijk veel talent als we<br />

maar blijven selecteren op onze ouderwetse<br />

manier van cv’s en vooral uiterlijk.<br />

Dus nu de uitgeverij Zaïre Krieger op het<br />

oog heeft voor de vertaling, waarom zouden<br />

zij niet Zaïre én Marieke Lucas beiden vragen<br />

om anoniem hetzelfde gedicht te vertalen?<br />

Degene die vervolgens met de beste vertaling<br />

komt, wint de klus om álle gedichten<br />

van Amanda Gorman te vertalen. Ongeacht<br />

kleur. Het gaat toch om talent?<br />

Om die reden ben ik diep in mijn hart,<br />

ook tegen een quotum, voor welke groep<br />

dan ook. De Amsterdamse politie wordt nu<br />

bijvoorbeeld opgedragen dat zij niet etnisch<br />

mogen profileren als zij preventief fouilleren.<br />

Dus hoe gaan ze dan te werk? Tellen ze<br />

hoeveel blanke jongeren ze die avond al hebben<br />

gefouilleerd voordat ze de licht getinte<br />

relschopper aan kunnen houden? Dat zou<br />

toch onzinnig zijn?<br />

Waarom zou je bij sollicitaties eerst moeten<br />

kijken hoeveel mensen van welke culturele<br />

achtergrond je in dienst hebt, hoeveel<br />

vrouwen, hoeveel mensen met een andere<br />

seksuele geaardheid en aan de hand daarvan<br />

pas beslissen welke sollicitant je kunt aannemen?<br />

Kleur, voorkeuren, geslacht of zelfs een<br />

fysieke beperking zouden er niet toe moeten<br />

doen, als werkgevers gewoon de beste kiezen.<br />

Soms is iemand die een zogenaamde<br />

afstand tot de arbeidsmarkt heeft, de beste<br />

voor de positie, mits diegene alleen beoordeeld<br />

wordt op talent. Objectief, zonder discriminatie,<br />

maar mét open armen voor iedereen<br />

die getalenteerd en gedreven is.<br />

ANNEMARIE VAN GAAL<br />

Naast lezingen over succesvol ondernemerschap of over actuele onderwerpen, kan Annemarie van Gaal ook geboekt worden<br />

voor lezingen over hoe je je persoonlijke financiën op orde krijgt. Recent is haar boek ‘Gevonden Geld’ verschenen met daarin 143<br />

tips voor een financieel succesvol leven. Een lezing kan geboekt worden in combinatie met een afname van boeken zodat alle<br />

toehoorders een boek cadeau krijgen én er thuis meteen mee aan de slag kunnen gaan.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 99

100<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

JOURNALISTIEK<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Alles heeft met alles te maken<br />

Aldith Hunkar,<br />

global freestyle multimediajournalist en dagvoorzitter<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

Aldith Hunkar houdt van thema’s die over mensen gaan. Haar brede interesse, die mede komt doordat ze op vier<br />

continenten heeft gewoond, weerspiegelt zich in de onderwerpen van haar dagvoorzitterschappen. Ze kiest liever niet,<br />

maar zoekt altijd de verbinding. Aldith is een serieuze, ervaren journalist, die zich grondig voorbereidt en bittere ernst<br />

combineert met humor, waardoor elk evenement een feestje is. Dat bevalt zo goed, dat de meeste organisaties die haar<br />

via Speakers Academy ® boeken haar terugvragen. Vaak meer dan eens.<br />

“<br />

Ik wil het vooral hebben over de enorme variëteit<br />

aan dingen die ik doe. Als dagvoorzitter<br />

leid ik veel evenementen over cultuur,<br />

klimaat, onderwijs en mensenrechten.<br />

Onderwerpen over mensen en niet per se<br />

over systemen, economie en zeer complexe<br />

zaken. Daar kan ik mee uit de voeten. Ik wil<br />

bijvoorbeeld weten wat bepaald beleid voor<br />

effect heeft op mensen in de desbetreffende<br />

sector en eigenlijk op ons allemaal. Natuurlijk<br />

word ik veel gevraagd over thema’s als inclusie<br />

en diversiteit, maar die kunnen wat mij<br />

betreft ook onderdeel zijn van elk ander onderwerp.<br />

Het zijn thema’s die er automatisch<br />

bij zouden moeten horen, maar de laatste<br />

twee jaar enorm op de agenda zijn geplaatst.<br />

Ik ontkom er bijna niet meer aan. Hoe mooi<br />

zou het zijn als we snel stappen zetten, zodat<br />

we het er niet steeds over hoeven te hebben<br />

en diversiteit en inclusie gewoon onderdeel<br />

zijn van alles wat we doen”, zegt Aldith<br />

Hunkar, die zichzelf een voorbeeld noemt<br />

van hoe het kan zijn. “Voor de moord op de<br />

Afro-Amerikaan George Floyd in mei 2020<br />

door een witte politieman, vertelde ik over dit<br />

‘Als je me vraagt<br />

of ik cultuur of<br />

klimaat leuker<br />

vind kan ik geen<br />

keus maken, maar<br />

wel beide thema’s<br />

verbinden’<br />

soort onderwerpen en ging het er helemaal<br />

niet over dat ik divers of inclusief ben. Nu is<br />

het: ‘Aldith Hunkar, zij is ook nog iemand aan<br />

wie we het kunnen vragen, want ze is divers’.<br />

Hopelijk duurt die situatie niet te lang. Het<br />

moet gaan over personen en wat zij kunnen,<br />

ongeacht kleur en geslacht.”<br />

Toch is het volgens Aldith goed dat we het<br />

er nu over hebben. “Vroeger – en dat weet ik<br />

uit eigen ervaring – werd door bijvoorbeeld<br />

ondernemers gezegd: ‘We willen Ze wel in<br />

dienst nemen, maar we kunnen Ze niet vinden,<br />

terwijl Ze overal zitten’. Je moet iedereen<br />

natuurlijk wel de kans geven normaal werk<br />

te doen, zonder dat het steeds gaat over ‘die<br />

zwarte vrouw of man die het toch wel goed<br />

doet’. We zijn gewoon allemaal personen.”<br />

Ze noemt altijd Engeland als voorbeeld. In<br />

de media daar zie je allerlei mensen op alle<br />

posities. Van kleur, wit of gehandicapt, het<br />

maakt niet uit en het gaat er niet over. “Tijdens<br />

de Olympische Spelen in Tokio keek ik<br />

naar de BBC. Pas na dagen had ik in de gaten<br />

dat er iets aan de hand was met de hand van<br />

de presentator. In Nederland hebben we het<br />

daar dan meteen over, maar het zijn gewoon<br />

personen die er net wat anders uitzien dan<br />

gemiddeld, maar hetzelfde werk even goed<br />

doen.” Uiteindelijk zijn we allemaal afkomstig<br />

van hetzelfde continent? “Zo is dat, dat<br />

mogen we nooit vergeten.” >><br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 101

TAIWAN<br />

Aldith Hunkar spreekt naar eigen zeggen net zoveel talen<br />

als Frans Timmermans, de vicevoorzitter van de Europese<br />

Commissie. “Ik ben in zes talen opgegroeid en kan me daarin<br />

goed verstaanbaar maken: Nederlands, Engels, Frans, Portugees,<br />

beetje Spaans, beetje Italiaans en half Jamaicaans. Ik<br />

ben denk ik degene die, voor corona dan, het vaakst in het<br />

buitenland als dagvoorzitter is gaan optreden. Via Speakers<br />

Academy® heb ik in 2019 op Taiwan, samen met een lokale<br />

moderator, een internationale conferentie over vrouwenopvang<br />

geleid. Misschien wel het hoogtepunt van mijn bestaan”,<br />

lacht ze. “Die conferentie is eens in de vier jaar. In 2015 was<br />

ik dagvoorzitter in Den Haag en daar zat de hele goegemeente.<br />

Vanuit de organisatie zelf is toen voorgesteld mij naar Taiwan<br />

te halen.” Ook in Brussel heeft Aldith grote Europese<br />

bijeenkomsten geleid, mede dankzij haar uitstekende taalvaardigheid<br />

in het Engels. “Dat waren koninklijke dingen. Er<br />

zat altijd wel een prinses of een koningin in de zaal en allerlei<br />

hotemetoten uit de Europese cultuursector waren er ook.”<br />

De laatste tijd zijn het vooral webinars die Aldith in goede<br />

banen leidt, maar uiteraard geldt ook voor zaaloptredens dat<br />

ze in elk geval de hoofdlijnen van elk te behandelen onderwerp<br />

wil weten. “Ik ken natuurlijk niet al het werk van alle<br />

deelnemers uit mijn hoofd. Met name tijdens webinars moet<br />

ik de vragen stellen die de kijkers ook hebben en vervolgvragen<br />

aan de hand van de antwoorden van de deelnemers. Het<br />

leuke is dat ik als persoon én journalist ook kan vragen wat<br />

iets betekent of wat iemand bedoelt, waarop de andere deelnemers<br />

weer kunnen reageren. Doordat ze dat ook naar elkaar<br />

en niet alleen naar mij doen wordt zo’n webinar wat interactiever<br />

en speelser.”<br />

RAAKVLAKKEN<br />

“De onderwerpen die mij het meest aan het hart gaan? Ik<br />

ben heel breed geïnteresseerd, veelzijdig en kan daardoor<br />

niet kiezen. Elke keer dat ik op pad ga voor een Speakersklus<br />

is het is mijn feestje en mogen mensen meedoen. Zo voel ik<br />

het. Er zijn ook zo ontzettend veel raakvlakken tussen al die<br />

verschillende onderwerpen. Als je me vraagt of ik cultuur of<br />

klimaat leuker vind kan ik geen keus maken, maar wel beide<br />

thema’s verbinden. Alles heeft met alles te maken. De klant<br />

verwacht van mij dat we eerst afspreken of en hoe bijvoorbeeld<br />

inclusie en diversiteit onderdeel kunnen zijn van het<br />

thema. Vijf jaar geleden ging dat anders. Toen had de klant<br />

geen idee hoe hij of zij een thema moest invullen, nu zijn<br />

die personen wijzer en beseffen ze dat er verschillende perspectieven<br />

zijn. Samen komen we dan tot een bepaalde invulling<br />

van het event. Wanneer klimaat het thema is moeten<br />

we nooit onder stoelen of banken steken dat het Westen<br />

102<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

JOURNALISTIEK<br />

rijk en welvarend is, omdat wij in andere delen<br />

van de wereld aan het klimaat tornen. Op<br />

Nieuw Wij, een online-platform dat culturen,<br />

religies, levensbeschouwingen en de individuele<br />

burgers met elkaar verbindt, heb<br />

ik een artikel gelezen over twee economen<br />

die hebben uitgerekend dat wij hier per persoon<br />

vijf hectare grond nodig hebben voor<br />

ons bestaan, terwijl als je het goed wil verdelen<br />

je aan 1,3 hectare genoeg hebt. Doordat<br />

wij er vijf nodig hebben, hebben ze in andere<br />

landen veel minder. Wij halen hun grondstoffen<br />

en knappe koppen weg en dat heeft<br />

repercussies voor bijvoorbeeld de volksgezondheid<br />

in die landen, maar ook voor hun<br />

politieke situatie. Ik herhaal: alles heeft met<br />

alles te maken. Denk ook aan armoede en<br />

oorlog. Dat soort verbanden maak ik duidelijk.<br />

Ook al in het voortraject.”<br />

Aldith geeft een voorbeeld. “Een klant wil<br />

met alle goede bedoelingen ergens in Afrika<br />

een bedrijf opstarten. Hij denkt daar werkgelegenheid<br />

te scheppen, maar vraagt zich<br />

niet af wat de consequenties zijn. Ongetwijfeld<br />

doet hij het niet uit altruïsme, het<br />

gaat ook gewoon om geld verdienen. Dat<br />

soort inzichten deel ik dan als dagvoorzitter.<br />

Daarmee mag de klant doen wat hij wil.” Ze<br />

maakt tevoren duidelijk dat ze journalistieke<br />

vragen stelt vanuit haar perspectief als wereldburger.<br />

“Ik ben op vier continenten opgegroeid<br />

en kijk dus anders naar de dingen<br />

en de wereld. Niet puur vanuit een westers<br />

perspectief. Dat is wie ik ben. Als de klant<br />

geen kritische vragen wil vanuit die invalshoek,<br />

moet hij een andere dagvoorzitter zoeken.<br />

Ik wil wel mezelf kunnen zijn. Ik ben<br />

‘Het allerliefste<br />

wat ik wilde<br />

als acht- of<br />

negenjarige was<br />

een fotocamera’<br />

niet meer de spreekbuis van een organisatie,<br />

maar Aldith Hunkar, journalist met een<br />

brede kijk op het leven en veel ervaring en<br />

expertise. Ik hoor vaak na afloop van klanten<br />

dat ze op papier al dachten dat het een<br />

mooi event zou worden, ‘maar wat jij ermee<br />

doet…’. Ik combineer bittere ernst met humor<br />

en geef energie. Dat waarderen de organisatoren<br />

en het publiek, vandaar dat ze mij<br />

terugvragen. Tijdens het evenement krijg ik<br />

energie terug. Als ik thuiskom ben ik moe<br />

en leeg en ga ik cocoonen. Zeker als ik eerst<br />

nog allerlei huishoudelijke klusjes heb moeten<br />

doen.”<br />

‘HET ZAT ALS KIND AL IN MIJ’<br />

“De kans is groot dat ik binnenkort mijn<br />

eerste echte lezing houd en in 2020 heb ik een<br />

masterclass gegeven over ‘making news and<br />

faking news’, maar in principe ben ik dagvoorzitter,<br />

want dan kan ik de journalist zijn<br />

die ik ben. Wat ik jarenlang voor een camera<br />

heb gedaan als presentator van bijvoorbeeld<br />

het ‘Jeugdjournaal’ en het ‘NOS Journaal’ en<br />

nu de serie ‘Firma Erfgoed’ (NPO), kan ik<br />

ook in een zaal doen.” Aldith vertelt dat ze<br />

als kind al wilde doen wat ze nu doet. “Ik<br />

heb geen idee wat ik er zo aantrekkelijk aan<br />

vond, maar het zat in mij. Als mijn moeder<br />

mij meenam naar een museum wilde ik daar,<br />

waarschijnlijk aangewakkerd door haar, een<br />

stukje over schrijven en toen ik jonger was<br />

een tekening maken. Het allerliefste wat ik<br />

wilde als acht- of negenjarige was een fotocamera.<br />

Een bespottelijke wens in die tijd. Ik<br />

wilde altijd alles vastleggen, als de chroniqueur<br />

van het gezin. Waarmee maakte niet<br />

uit. Ik doe het nog steeds omdat het leuk is.”<br />

Ze verrast als ze zegt: “Ik wilde zelf helemaal<br />

niet voor de camera. Radiopresentator<br />

worden was mijn grote ambitie vanaf dat ik<br />

een jaar of 11 was. Daar heb ik alles voor gedaan<br />

en gelaten. Televisie kwam op mijn pad<br />

en ik bedankte zelfs nog voor de eer toen het<br />

‘Jeugdjournaal’ mij vroeg een screentest te<br />

komen doen. ‘Ontzettend leuk dat jullie aan<br />

me denken, maar ik ben van de radio’, zei ik.<br />

Gelukkig belden ze twee dagen later nog een<br />

keer: ‘Kom het toch maar doen, je hoeft nog<br />

geen ja te zeggen. Zie het als ervaring opdoen’.<br />

Ik deed het, want inmiddels leek televisie<br />

me toch een leuk medium.”<br />

ALDITH HUNKAR<br />

Wat zij doet: Aldith is een onafhankelijke, bevlogen en bereisde ‘global freestyle’ multimedia journalist en dagvoorzitter. Ze heeft<br />

een eigen bedrijf, Hunk-arT en een eigen internetzender PocaTV<br />

Wat zij biedt: Een grondige voorbereiding, een krachtige persoonlijkheid, een brede horizon en een gezonde dosis humor<br />

en improvisatietalent<br />

Bekend als: Presentator ‘Jeugdjournaal’, ‘NOS Journaal’, sociaal-culturele programma’s en recent ‘Firma Erfgoed’ (EO)<br />

Spreekt over: Thema’s die met mensen te maken hebben, zoals sociale cohesie, gezondheid, onderwijs, cultuur, milieu,<br />

communicatie, diversiteit en inclusie.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 103

COLUMN<br />

INNOVATIE<br />

KOMT<br />

SOWIESO,<br />

OOK<br />

ZONDER<br />

CORONA<br />

DOOR PIERRE WIND, KOK<br />

15-03-2020 - Restaurants moesten sluiten.<br />

Evenementen op losse schroeven. 24-<br />

03-2020 - was ik jarig. 31-03-2020 - Mijn<br />

volle agenda was plotseling voor komende<br />

maanden leeg. 11-04-2020 - mijn nieuwste<br />

boek met de revolutionaire nieuwe duurzame<br />

kookmethode kwam uit. Waaraan ik vijf<br />

jaar had gewerkt. Vreugdedans? ‘Not’. Boekwinkels<br />

dicht. 14-04-2020 - stelde ik mezelf<br />

voor een keuze. Ga ik studioapparatuur en<br />

nog meer camera’s kopen om me voor te bereiden<br />

op eventuele digitale culinaire sessies?<br />

Het is een investering zonder garantie<br />

op succes. Mijn positiviteit voerde de boventoon.<br />

31-09-2020 - nog geen enkele digitale<br />

kooksessie in de agenda. Grommm. Trouwens,<br />

nauwelijks iets in de agenda. Alleen<br />

de tandarts. 03-10-2020 - YESSS, de eerste<br />

digikooksessie. Vanaf dat moment liep<br />

het storm. Vele kikkûh digioptredens mogen<br />

verzorgen. Entertainment, kennisoverdracht,<br />

duurzaamheidscolleges en regelmatig<br />

met honderden achter het fornuis. Ik in<br />

mijn studiootje en de anderen aan de andere<br />

kant van de digitale kooklijn: in hun eigen<br />

keukentje. Prachtig. Zelfs vorige week nog.<br />

Wat ben ik een blij ei. Halleluja, ik kon weer<br />

creëren… en uitgeven. De digikook zal blijven<br />

in combinatie met live. Ook na corona.<br />

Daar ben ik van overtuigd.<br />

Je zal mij absoluut niet horen zeggen dat<br />

de coronaperikelen ook pluspunten hebben<br />

opgeleverd. Echt niet. Elke keer wanneer<br />

ik zo’n opmerking hoor van ‘lekkâh rustig’,<br />

thuiswerken, geen files, etc., wil ik spontaan<br />

aan mijn haren trekken, die ik niet heb. Doden,<br />

baanstops, educatiearmoe, feestleegte,<br />

angst aan de macht, etc. Liever had ik dit gedoe<br />

overgeslagen. Creativiteit en positiviteit<br />

maken ook van een hondenuitwerpsel een<br />

culinair hoogstandje. Ook in de coronatijd.<br />

Innovatie komt sowieso. Als het niet vandaag<br />

is, dan is het morgen. En, daar heb je<br />

corona niet voor nodig.<br />

104<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Je moet niet denken aan wat je had, maar<br />

aan wat je wilt dat er komen gaat. En daar<br />

moet je voor gaan. Het leven is herinneringen<br />

maken. En ik wil specialist zijn in het<br />

maken van culinaire positieve herinneringen.<br />

Voor velen. Elke dag weer. Praten met<br />

die tomaat of courgette. Daar zal mijn digitale<br />

ervaring alleen maar bijhelpen. Ik zie<br />

nu al dat ik de opdrachtgever en gasten veel<br />

meer te bieden heb. Sinds een paar maanden<br />

heb ik weer live optredens en lezingen mogen<br />

doen. Voor het zelfde reguliere tarief boden<br />

we bij het optreden extra digitale diensten<br />

aan. Zoals duurzame tips en inzichten<br />

op film, digipromo’s, ‘after movies’ (filmpje<br />

van de sessie), speelse infowebsites gerelateerd<br />

aan de opdracht. Kikkûh, en dat wordt<br />

gewaardeerd. Daar word ik blij van. Ik leef<br />

van applaus. Stil, digitaal of oorverdovend<br />

live. Wanneer het maar applaus is.<br />

Deze voorgaande woorden zijn niet bedoeld<br />

om mijzelf op de borst te kloppen of<br />

een veer in mijn achterste te planten. Neen,<br />

ik wil vanaf deze plek iedereen danken die<br />

geloof in mij heeft gehouden. Het blijkt maar<br />

eens: alleen kun je weinig. Met elkaar heel<br />

veel. Speakers Academy en opdrachtgevers,<br />

hierbij wil ik jullie bedanken. Jullie hebben<br />

mij er persoonlijk doorheen gesleept. Onzichtbare<br />

tranen van geluk druipen op dit<br />

papier. Echt, dank.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WALTER KALLENBACH<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 105

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

‘We kunnen de<br />

boel bijsturen met<br />

milieuheffingen, die<br />

we dan bijvoorbeeld<br />

aan het einde van<br />

het jaar verdelen en<br />

terugstorten’<br />

106<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ECONOMIE<br />

Economen redden het milieu<br />

Dr. Mathijs Bouman, econoom en spreker<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

Mathijs Bouman is van oorsprong milieueconoom en nu gebruikt hij die achtergrond om te kijken hoe economen het<br />

milieu kunnen redden. Kunnen we een duurzame economie bereiken zonder economische groei? Is het eerlijk dat<br />

juist de industrie – zoals het er nu uitziet de enige sector die het vrijwel zeker lukt in 2050 energie- en emissieneutraal<br />

te zijn – volgens velen geen subsidie moet krijgen? Moeten we stimuleren via belastingen of subsidies en zou het<br />

helpen als de overheid de opbrengst van milieuheffingen verdeelt onder mensen en bedrijven die niet vervuilen en<br />

letten op milieu en klimaat? Mathijs geeft antwoorden in dit interview en tijdens lezingen.<br />

H<br />

Het is een spannende tijd voor de economie,<br />

het milieu, het klimaat en de<br />

interactie daartussen. Van duurzaamheidsorganisatie<br />

Urgenda moet alles<br />

sneller gaan en moeten klimaatdoelen eerder<br />

worden gehaald. ’s Lands hoogste algemene<br />

bestuursrechter, de Raad van State,<br />

daarentegen heeft onlangs bepaald dat nieuwe<br />

milieueffectrapportages nodig zijn, waardoor<br />

fors uitstel dreigt voor de bouw van onder<br />

andere windmolenparken op land. “De<br />

belangenconflicten zijn enorm”, zegt econoom<br />

. Zowel op bedrijfsmatig als persoonlijk<br />

vlak. “Veel mensen willen bijvoorbeeld<br />

een duurzame economie, maar geen windmolens<br />

in de achtertuin.” Hij denkt dat economen<br />

kunnen bijdragen aan de oplossing<br />

van die tegenstellingen door de korte en lange<br />

termijn beter op elkaar te laten aansluiten<br />

door simpelweg prijzen aan te passen. “We<br />

moeten laten zien dat het voordeliger is het<br />

goede te doen dan het slechte. Daar krijg je<br />

gelukkigere mensen van”, zegt econoom Mathijs<br />

Bouman. Van de milieubeweging en<br />

sommige groene, linkse partijen moeten we<br />

het volgens hem niet altijd hebben, doordat<br />

zij milieubeleid gebruiken om een eerlijker<br />

inkomensverdeling te realiseren. “Dat heeft<br />

een negatieve invloed op noodzakelijke veranderingen<br />

in economie en technologie.”<br />

Mathijs Bouman constateert dat we het<br />

in Nederland vooral hebben over de prijs<br />

van gas en of maatregelen om minder gas<br />

te gebruiken rendabel zijn. Denk aan isolatie.<br />

“Dan ontstaat vervolgens een discussie<br />

over het feit of dit leidt tot energieongelijkheid<br />

en -armoede wanneer mensen dat niet<br />

kunnen betalen. Dat is niet nodig. Mensen<br />

die in niet geïsoleerde huizen wonen gebruiken<br />

meer gas, wat zeker bij hogere tarieven<br />

koopkrachtdaling tot gevolg heeft, maar dat<br />

is te repareren. Niet per se door iets met de<br />

gasprijs te doen, maar via uitkeringen of de<br />

inkomstenbelasting en eventueel – maar liever<br />

niet – via toeslagen of isolatiesubsidies.<br />

Het belangrijkste is dat wij een suboptimaal<br />

klimaatbeleid voeren en niet de illusie hebben<br />

dat we tegelijk andere maatschappelijke<br />

problemen moeten oplossen.” De gevolgen<br />

van maatregelen, bijvoorbeeld voor de<br />

koopkracht of de inkomensverdeling, repareren.<br />

Daarin zijn we goed in Nederland.<br />

“Economen kunnen bijdragen door er minder<br />

normatief over te praten en dat uit te leggen.<br />

De overheid kan een hard milieubeleid<br />

voeren en milieuverstorende activiteiten en<br />

producten zwaar belasten, vervolgens de inkomenseffecten<br />

berekenen en bepalen of die<br />

wenselijk zijn. De milieubeweging kan dan<br />

in een moeilijk parket komen doordat dit beleid,<br />

wat zij in principe voorstaan, de inkomensongelijkheid<br />

vergroot. De vakbond eist<br />

vervolgens herstel daarvan. Ze willen dus<br />

twee dingen tegelijk die elkaar tegenwerken,<br />

wat als resultaat kan hebben dat er niets gebeurt.<br />

Beter is het milieubeleid uit te voeren<br />

in het algemeen belang en repareren via andere<br />

wegen te regelen.”<br />

‘FEESTJE VOOR MENSEN’<br />

Mathijs noemt de door hem geschetste<br />

situatie ‘zo’n economenutopie’, doordat hij<br />

mensen in feite vertelt dat ze zich geen zorgen<br />

hoeven maken, “want we gaan alles repareren.”<br />

Meteen zegt hij wat het probleem<br />

is en er wel zou moeten gebeuren. “Constant<br />

horen ze dat de energietransitie eraan<br />

komt en – doordat die haalbaar en betaalbaar<br />

moet zijn – de effecten worden gerepareerd<br />

als het naar uitvalt. Ik denk dat we er bij<br />

voorbaat al meer een feestje voor de mensen<br />

van moeten maken, zodat ze wel geloven dat<br />

ze compensatie krijgen en de vakbeweging<br />

geen aanleiding heeft actie te voeren. We<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 107

ECONOMIE<br />

‘Ik ben bang dat verduurzamen<br />

van de economie nooit lukt zonder<br />

economische groei’<br />

REGELINGEN SOMS<br />

TÉ SUCCESVOL<br />

De overheid introduceert vaak subsidieregelingen<br />

om mensen en bedrijven te bewegen<br />

bijvoorbeeld elektrische auto’s aan te<br />

schaffen in plaats van vervuilende benzineof<br />

dieselwagens. Soms zijn die regelingen inhoudelijk<br />

zo’n succes dat het doel – bijvoorbeeld<br />

schonere lucht – wordt gehaald, maar<br />

moeten ze toch verdwijnen omdat ze te duur<br />

zijn. “De overheid moet immers ook zorgen<br />

voor een redelijk lopend kasboek. Een lage<br />

belasting op elektrische en een hoge op ‘fossiele’<br />

auto’s kan betekenen dat de overheid<br />

minder geld binnenkrijgt dan geprognosticeerd,<br />

maar eigenlijk is dat net doen alsof<br />

je een vast bedrag moet ophalen met autobelastingen<br />

en dat het uiteindelijk een probleem<br />

is als iedereen doet wat je wilt en er<br />

daardoor minder belastinginkomsten zijn.<br />

Dat is heel raar.” Volgens Mathijs Bouman<br />

zijn sommige belastingen bedoeld om inkomsten<br />

te generen en andere om gedrag te<br />

reguleren. “Die inkomsten moet je eigenlijk<br />

niet zo stevig inboeken en in mijn misschien<br />

overdreven voorstel van zojuist rond de kerst<br />

teruggeven. Dan zou de overheid feest moeten<br />

vieren, omdat niemand dan nog CO₂ uitstoot.<br />

Ook zegt niemand dan dat er een gat<br />

in de begroting zit, want je mocht het geld<br />

toch al niet houden. Doordat soms een negatieve<br />

sfeer rond belastingen heerst (wat de<br />

laatste tijd heel duidelijk is geworden), kiezen<br />

politici er vaak voor subsidies uit te delen,<br />

maar die werken vaak een stuk minder<br />

goed dan belastingen. Bovendien is iets van<br />

plan zijn alleen niet erg geloofwaardig. Het<br />

einddoel is natuurlijk het eerlijk beprijzen<br />

van bijvoorbeeld activiteiten die veel broeikasgassen<br />

uitstoten.”<br />

kunnen de boel bijsturen met milieuheffingen,<br />

waarvan de opbrengsten niet verdwijnen<br />

in de algemene middelen of naar het<br />

ministerie van Financiën, maar die we met<br />

z’n allen verdelen. Mensen krijgen dan bijvoorbeeld<br />

aan het einde van het jaar een bedrag<br />

teruggestort. Degenen die zich heel erg<br />

milieuonvriendelijk hebben gedragen krijgen<br />

daarentegen minder terug dan ze hebben<br />

betaald. Wie zijn best heeft gedaan, door<br />

te isoleren of minder auto te rijden, krijgt<br />

meer.” Een economische stimulans om de<br />

mileumaatregelen en de transitie te omarmen?<br />

“Dit is bijna niet-economisch. Als je<br />

het puur economisch bekijkt is het namelijk<br />

wel belangrijk de heffingsopbrengsten gewoon<br />

in de algemene middelen te stoppen.<br />

Dan kun je de loonbelasting verlagen. Maar<br />

veel mensen geloven dat niet en dan kun je ze<br />

ook niet over de streep trekken: ‘De overheid<br />

verhoogt wel de belastingen, maar verlaagt<br />

ze nooit. Dat soort idee-fixen, die overigens<br />

niet waar zijn, frustreren het wel een beetje<br />

en dan gaan mensen bij voorbaat niet op een<br />

partij stemmen die zo’n belofte doet. Dan<br />

maar alles in één pot en na afloop uitdelen.”<br />

Zou je plannen die een grote impact krijgen<br />

op iedereen, zoals de door Europees<br />

Commissaris Frans Timmermans onlangs<br />

gepresenteerde klimaatplannen die lang niet<br />

overal goed vallen, niet altijd op een positieve<br />

manier moeten uitleggen, zodat ze mensen<br />

niet afschrikken? “Helaas, dat is wel een<br />

late bekering voor mij. Het is zo’n urgent<br />

probleem dat je best vuile handen mag maken<br />

om het op te lossen. Ik houd er helemaal<br />

niet van mensen om te kopen en misschien<br />

zelfs wat kinderachtig te behandelen, maar<br />

als het daardoor werkt moet het maar. Timmermans<br />

moet niet zeggen dat Europa energie<br />

duurder wil maken, maar juist de verspillers<br />

wil belasten en zuinige mensen belonen.<br />

Dat klinkt al veel beter.”<br />

NOG MEER TEGENSTELLINGEN<br />

Mathijs vindt het heel goed dat mensen<br />

die zich druk maken om het milieu een voorhoede<br />

vormen die de maatschappij op problemen<br />

wijst die anders wellicht onzichtbaar<br />

zouden blijven. “Het zijn alleen vaak niet dezelfde<br />

mensen die veel sympathie hebben<br />

voor bijvoorbeeld markt- of prijsmechanisme.<br />

Zij zeggen dat het hele systeem moet<br />

veranderen of de industrie moet verdwijnen.<br />

Economen daarentegen redden eigenlijk het<br />

systeem, passen het aan en maken het eerlijker<br />

en netter. Daar zijn niet alle activisten en<br />

bijvoorbeeld Milieudefensie het mee eens.”<br />

Op de vraag wat een nieuw kabinet als eerste<br />

stap moeten zetten om economen de kans te<br />

geven het milieu en het klimaat inderdaad<br />

te redden, antwoordt Mathijs: “De industrie<br />

betaalt een soort CO₂-prijs via het Europese<br />

handelssysteem. Dat zou voor iedereen<br />

moeten gelden, bijvoorbeeld consumenten,<br />

kleinere bedrijven, luchtvaartmaatschappijen<br />

en boeren, maar – uitgaande van het principe<br />

dat iedereen op een of andere manier<br />

wordt geconfronteerd met dezelfde prijs<br />

voor het uitstoten van een ton CO₂ – je moet<br />

goed kijken bij wie je die prijs daadwerkelijk<br />

int.” Niet iedereen vervuilt evenveel. “Dat is<br />

nummer een. Dan wordt de boel krachtig in<br />

werking gezet. Nummer twee is dat Nederland<br />

internationaal voorloper moet zijn bij<br />

het overal invoeren van zulke systemen. Te<br />

beginnen in Europa waar nogal wordt tegengestribbeld.”<br />

Eén systeem voor de ganse<br />

Unie. Mathijs: “Dat geldt nu wel voor de<br />

grote industrieën en is eigenlijk een succes<br />

dat we nauwelijks vieren. De markt bepaalde<br />

prijs voor de CO₂-rechten via het Europese<br />

handelssysteem en dat blijkt heel effec-<br />

108<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ECONOMIE<br />

tief te zijn en begint pijn te doen. De vrees is<br />

wel dat ook Nederland de pijlen weer vooral<br />

richt op de industrie, eigenlijk de enige<br />

sector waarvan we weten dat die de doelen<br />

voor 2050 gaat halen. De hoeveelheid rechten<br />

gaat automatisch naar beneden. Ik denk<br />

veel meer dat de lessen die je daarvan leert,<br />

maar niet één op één, moet verplaatsen naar<br />

andere delen van de economie. Bij de industrie<br />

is de grap dat dit de enige sector is die je<br />

echt zou moeten helpen met subsidie, terwijl<br />

velen dat het liefst niet zouden willen. De industrie<br />

bestaat volgens hen immers vooral<br />

uit foute jongens.” Het is belangrijk te voorkomen<br />

dat nog tonnen CO₂ de lucht ingaan,<br />

of die er in elk geval weer uithalen, en als we<br />

daarvoor de Nederlandse industrie moeten<br />

omkopen zodat bedrijven maatregelen nemen,<br />

moet dat maar.”<br />

DE AARDGASTRANSITIE<br />

Onderdeel van het werken aan een beter<br />

milieu en het voorkomen van een te grote<br />

klimaatverandering, is de aardgastransitie.<br />

Wij moeten er vanaf, maar de Duitsers<br />

gaan juist van kolen naar aardgas en de Belgen<br />

zeggen vaarwel tegen stookolie ten gunste<br />

van gas. Veel mensen begrijpen daar niets<br />

van. Mathijs: “Die transitie is lastig, maar het<br />

einddoel blijft dat we in 2050 geen aardgas<br />

meer gebruiken. Ik kan simpel uitleggen<br />

waarom Nederland het aardgas in de ban<br />

doet en Duitsland niet. Wanneer de Duitsers<br />

inderdaad stookolie of bruinkool vervangen<br />

door gas reduceren ze CO₂ en komen<br />

ze dichter bij hun doel. Als wij gewoon<br />

gas blijven gebruiken reduceren we niets ten<br />

opzichte van nu. Dat is misschien een beetje<br />

boekhoudgepraat, maar je moet niet vergeten<br />

dat de Nederlandse economie een van<br />

de CO₂-intensiefste van Europa is. Wij stoten<br />

per verdiende euro relatief veel CO₂ uit.<br />

Afgesproken is dat elk EU-land een bepaald<br />

doel gaat halen. Eigenlijk een beetje suf, je<br />

moet dat internationaal doen.” Is het echt<br />

nodig, die transitie? De Amerikaanse president<br />

heeft toch zijn verzet tegen de aardgasleiding<br />

vanuit Rusland opgegeven? “Nou,<br />

het mag niet van Biden, maar de Amerikanen<br />

willen ons heel graag schaliegas verkopen,<br />

dat ze in vloeibare vorm hier naartoe<br />

willen brengen per boot. Daarom willen ze<br />

de relatie met Europa niet verstoren. Ik vind<br />

dat ook geen reden om een nieuwbouwhuis<br />

in een nieuwe wijk nog op gas aan te sluiten.<br />

Die woning moet gewoon klimaatneutraal<br />

zijn door het toepassen van zonnepanelen<br />

en de warmtepompen. Wel moet je rationeel<br />

nadenken of je oude stadswijken als eerste<br />

geforceerd van het gas wil afhalen, maar je<br />

moet niet te lang wachten met het aanpakken<br />

van wijken die in de jaren tachtig en negentig<br />

zijn gebouwd.” Ten slotte hebben we<br />

het nog over het effect van de transitie op de<br />

economie. “In eerste instantie is toepassing<br />

van duurzame energie duurder dan simpel<br />

een gaatje in de aarde prikken en wachten tot<br />

de olie opborrelt. Voor de huidige economie,<br />

die grotendeels draait op olie, gaat de transitie<br />

echt veel pijn doen. Ook zal de overgang<br />

geen geweldige banenmachine zijn (er zijn<br />

straks eerder te weinig mensen dan banen).<br />

Er komt fantastisch veel werkgelegenheid<br />

bij, maar er gaat ook veel verloren. Op langere<br />

termijn levert de transitie vooral energieautonomie<br />

op en meer macht voor Europa.<br />

Het is daarbij belangrijk dat wij ‘first<br />

movers’ zijn. De wereld moet als geheel om<br />

en als wij de eerste zijn, kunnen we heel wat<br />

diensten leveren.”<br />

Concluderend stelt Mathijs dat we toe<br />

moeten naar een nieuw paradigma, maar<br />

betekent dat ook afzien van economische<br />

groei zoals sommigen bepleiten? “Ik ben<br />

bang dat het verduurzamen van de economie<br />

nooit gaat lukken zonder economische<br />

groei, ook niet per ongeluk. Als bedrijven<br />

en mensen allerlei nieuwe dingen<br />

gaan doen krijg je een ramp als de eis is dat<br />

groei niet meer mag. Alleen al vanwege investeringen<br />

die worden gedaan zal dat zeker<br />

in eerste instantie wel degelijk leiden tot<br />

hogere economische groei en waarschijnlijk<br />

ook tot grote krapte op de arbeids- en<br />

grondstoffenmarkt.”<br />

Dr. Mathijs Bouman<br />

Functie<br />

Econoom, journalist, economisch<br />

commentator bij ‘Nieuwsuur’ (NTR/<br />

NOS), vier keer per week columnist<br />

bij het Financieele Dagblad en<br />

veelgevraagd spreker..<br />

Eerder<br />

Na zijn promotie in 1998<br />

onderzoeker en docent aan de<br />

Universiteit van Amsterdam, de<br />

Vrije Universiteit en de Universiteit<br />

Leiden. Vervolgens adjuncthoofdredacteur<br />

van FEM Business<br />

en tussen 2003 en 2005 werkte<br />

hij voor De Nederlandsche Bank<br />

en daarna een aantal jaren als<br />

beurscommentator bij RTL Z.<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 109

© ISAAC OWUSU<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

TIJDENS<br />

DE LOCK-<br />

DOWN<br />

ACHTER<br />

DE<br />

TRALIES<br />

DOOR MINCHENU MADURO<br />

110<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Het onmenselijke bestrijden met het menselijke. Dat is waar ik in geloof. Daarom werk ik al<br />

jaren met de gedetineerden van JC Zaanstad. Maar als het coronavirus om zich heen slaat,<br />

mogen zij geen bezoek meer krijgen. Om de gedetineerden toch te helpen met hun persoonlijke<br />

ontwikkeling, organiseren we zogenaamde peptalks. Samen met Peter Faber en Andrea Harrell<br />

verzorg ik die via Skype. Elke dag duiken we samen met de gedetineerden in hun levens aan de<br />

hand van ‘quotes’. Vandaag is dat ‘Try to be a rainbow in someone else’s cloud’ van Maya Angelou.<br />

BROEDERLIEFDE<br />

Tu tu tu teh tu tu: het is dinsdagmorgen en ik<br />

krijg een Skype-oproep binnen. Het is Mark*.<br />

“Goedemorgen hoe gaat het met jullie?”, vraagt<br />

hij enthousiast. Peter steekt van wal over zijn<br />

ochtendritueel. “Mark goed je te zien. Je ziet<br />

er fris uit. Iedere ochtend doe ik een bootcamp<br />

met mijn emoties. Contact maken met mijn<br />

woede, liefde, blijdschap, verdriet en angst.”<br />

Peter trekt hier gekke bekken bij en wappert<br />

heen en weer met z’n handen. Mark is zichtbaar<br />

geanimeerd.<br />

De ‘quote’ van deze week gaat over een regenboog<br />

zijn in iemand anders’ wolken, “voor<br />

wie ben jij dat?”, vraag ik. “Voor mijn gehandicapte<br />

broer”, zegt Mark meteen. “Hoe kan je dat<br />

zijn vanuit de gevangenis?”, vraag ik. “Sinds het<br />

overlijden van onze ouders ben ik de enige die<br />

hij nog heeft. Hij woont in een speciaal tehuis<br />

waar ik niet met de gevangenistelefoon naartoe<br />

kan bellen, maar er zijn hele aardige bewakers<br />

hier. Zij hebben geregeld dat ik op kantoor<br />

mag bellen.”<br />

“Wat fijn zeg, wanneer in jouw leven was iemand<br />

een regenboog in jouw wolk?”<br />

“Dat was vorig jaar toen ik down was en mijn<br />

vader tegen me zei: “Pas goed op jezelf. Je bent<br />

goed bezig en toen gaf hij me een kus.” “Wat<br />

deed dat met je?” “Het voelde wel raar, want<br />

hij had me nog nooit gekust sinds ik volwassen<br />

ben. Maar ook wel goed, want dit was de laatste<br />

keer dat ik hem gezien had. Twee dagen later<br />

is hij overleden.”<br />

Er valt een stilte. “Wat verschrikkelijk voor<br />

je”, stamel ik. “Wat heeft jouw vader je meegegeven<br />

voor het leven?” “Dat ik altijd mijn best<br />

moet doen. Als ik vrij kom, ga ik verder met<br />

mijn bedrijf en zal ik er alles aan doen om iets<br />

goeds te betekenen voor de jongens die het<br />

moeilijk hebben.”<br />

WIJ ZIJN ALLEMAAL MENSEN<br />

Dit gesprek bevestigt mijn geloof in menselijkheid.<br />

Je kan vreselijke dingen hebben<br />

gedaan, in relatie tot elkaar zijn we allemaal<br />

mens. Ieder mens kan van toegevoegde waarde<br />

zijn. Zelfs gedetineerden stelden voor om<br />

tijdens de coronacrisis kaartjes te sturen naar<br />

eenzame ouderen. Marks verhaal raakt me ook<br />

omdat het bewijst dat we niet moeten uitstellen<br />

om tegen dierbaren te zeggen dat we van hen<br />

houden. Heb jij dat appje al gestuurd? Ga even<br />

langs of stuur een kaartje, het zal jullie beiden<br />

een fijn gevoel geven.<br />

Als Mark een paar weken later weer vrij is,<br />

vraag ik hem naar zijn boodschap voor de wereld.<br />

Vastberaden antwoordt hij: “Wees lief<br />

voor elkaar en gun elkaar.” En daar kan ik het<br />

alleen maar mee eens zijn.<br />

*Naam gefingeerd<br />

Minchenu Maduro heeft communicatie, pedagogiek en drama gestudeerd en<br />

zich gespecialiseerd in ‘didactiek’. Ze is onder meer landelijk bekend door haar<br />

medewerking als pedagoog aan het NPO-programma ‘Het geheime leven van<br />

4-jarigen’. Minchenu heeft gewerkt met tegendraadse jongeren en door de wol<br />

geverfde professionals en geleerd hoe ze zelfs meest weerbarstige en kritische<br />

groepen in beweging kan krijgen. Dat doet ze onder meer door het vertellen van<br />

verhalen die mensen inspireren, in beweging zetten, energie geven en motiveren, al<br />

naar gelang het doel van de lezing, training of bijeenkomst die zij geeft. Minchenu is<br />

ook een veelgevraagd dagvoorzitter die elke situatie aankan.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 111

© COPYRIGHT CLEARED<br />

112<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MARKTECONOMIE NA CORONA<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Niemand mag achterblijven<br />

Prof. dr. Jan Peter Balkenende<br />

Door Jacques Geluk<br />

In november 2019 bezoekt Jan Peter Balkenende de Chinese steden Hong Kong, Shenzhen, Sjanghai én Wuhan, waar dan nog niets aan<br />

de hand is. Drie maanden later, het is dan februari 2020, is hij in Singapore en zijn er ineens overal temperatuurcontroles en moet hij<br />

soms formulieren invullen. Terug in Nederland begint het hele spel en zijn reizen naar Azië voorlopig niet meer aan de orde. Hoogleraar<br />

Balkenende geeft in coronatijd nog een aantal fysieke colleges voor studenten, maar meestal gaat het online. Een beetje behelpen,<br />

want het gaat om de interactie en dat is lastiger via een scherm. Na corona verandert dat zeker weer, maar ook de economie vraagt om<br />

aanpassingen. Bedrijven moeten meer verantwoordelijkheid nemen, vindt hij, en niet alleen focussen op (steeds meer) korte termijn winst<br />

maken. De Duurzame Ontwikkelingsdoelen, oftewel Sustainable Development Goals (SDG’s), spelen in zijn visie een grote rol.<br />

M<br />

Met de beurzen gaat het buiten verwachting goed. Dankzij<br />

corona-steunpakketten zijn er nauwelijks faillissementen<br />

(168 in het tweede kwartaal). Kunnen we wel terug naar<br />

het oude normaal of moeten we toe naar een welzijnseconomie? “De<br />

laatste tijd komt er inderdaad steeds meer aandacht voor de vraag wat<br />

voor economie we eigenlijk willen”, zegt prof. Balkenende. Hij haalt<br />

een door 181 CEO’s onderschreven Amerikaanse verklaring uit 2019<br />

aan van de Business Roundtable, ‘(A new) Statement on the Purpose<br />

of a Corporation’, waarin staat dat het tijd is recht te doen aan alle ‘stakeholders’.<br />

Niet alleen aandeelhouders, die wel gebaat zijn bij waardecreatie<br />

voor de lange termijn, maar ook klanten, medewerkers en de<br />

maatschappij als geheel. “Voor ons is dat geen nieuw verhaal. Het past<br />

bij de Corporate Governance Code en het Rijnlands denken” (grote<br />

publieke sector, relatief veel regulering), “maar in de Amerikaanse<br />

context is de verklaring interessant.” Het Angelsaksische model gaat<br />

immers uit van een krachtige vrije markt, met tot nu toe weinig oog<br />

voor álle belanghebbenden. Ook de term ‘Stakeholder Capitalism’ –<br />

genoemd tijdens het World Economic Forum – geeft aan dat er iets<br />

in de lucht zit en het niet meer ‘business as usual’ is.<br />

“Nog voor corona speelde de vraag al wat de rol van de onderneming<br />

is en in welk type economie. Frits Philips heb ik als premier nog<br />

bezocht ter gelegenheid van zijn honderdste verjaardag en hoopte dat<br />

hij nog enkele jaren zou krijgen om op de hoogte te blijven van nieuwe<br />

technologieën. Frits was samen met onder anderen Valéry Giscard<br />

d’Estaing een van de oprichters van de Caux Round Table for Moral<br />

Capitalism, welke organisatie al jarenlang pleit voor een goede balans<br />

tussen economische, sociale en ecologische aspecten. De Franse<br />

verzekeringsman en denker Michel Albert sprak begin jaren negentig<br />

in zijn boek ‘Capitalisme contre capitalisme’ al van het einde van<br />

de strijd tussen communisme en kapitalisme. Die strijd is inmiddels<br />

vervangen door een broederstrijd tussen twee eerder genoemde kapitalistische<br />

varianten, het Rijnlands en het Angelsaksisch kapitalisme.<br />

“De Rijnlandse economieën, ondernemingen en samenleving zijn eigenlijk<br />

superieur. Albert zei echter al in 1991 te verwachten dat de<br />

keuze zou vallen op de Angelsaksische variant, omdat kortetermijnwinst<br />

opwindender, sexyer is. In 2008, 2009 hebben we gezien wat gebeurt<br />

als doorgeslagen gelddenken om zich heen slaat.”<br />

BEWUST EN VERANTWOORDELIJK KAPITALISME<br />

Jan Peter Balkenende noemt de bewegingen ‘Conscious Capitalism’<br />

van (medeoprichter) Raj Sisodia (hoogleraar Global Business en<br />

Natuurlijke Voeding) en ‘Responsible Capitalism’. Deze bewegingen<br />

vinden, net als de Business Roundtable, dat het doel van bedrijven<br />

moet zijn het dienen van de maatschappij, klanten, werknemers en<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 113

MARKTECONOMIE NA CORONA<br />

‘We moeten toewerken naar<br />

een maatschappij waaraan<br />

iedereen kan deelnemen’<br />

investeerders. “Er is dus iets gaande, waarbij<br />

het morele denken wordt verbonden aan<br />

de visie op de markteconomie. Behalve de<br />

genoemde benaderingen is er ook nog ‘Progressive<br />

Capitalism’. Deze term wordt gebruikt<br />

door de Amerikaanse econoom Joseph<br />

Stiglitz, een Nobelprijswinaar die ik in<br />

2010 heb ontmoet. Hij zei toen al: ‘We meten<br />

ons nationaal inkomen niet goed en hebben<br />

veel te weinig oog voor de duurzaamheidsaspecten<br />

en de financiële kant ervan. Er zijn<br />

veel verschillende benaderingen, maar met<br />

gemeenschappelijke componenten. Langetermijndenken<br />

wordt belangrijker. Er wordt<br />

recht gedaan aan alle ‘stakeholders’ en niet<br />

alleen ‘shareholders’. En er wordt gestreefd<br />

naar samenhang tussen sociale, economische<br />

en ecologische aspecten. Dit zijn de<br />

centrale elementen’. Professor Govert Buijs<br />

en ik zijn betrokken bij een project over de<br />

toekomst van de markteconomie voor komende<br />

generaties in Europa. We zitten midden<br />

in dat proces. Het startdocument met<br />

daarin een aantal verkenningen is vorig jaar<br />

al uitgebracht. Er vonden 10 dialogen tussen<br />

economen plaats, jonge economen schreven<br />

enkele rapporten, er was een essay contest<br />

voor master studenten en jonge onderzoekers<br />

en wij spraken met de wetenschappelijke<br />

bureaus van politieke partijen. Wij hopen<br />

in het najaar ons rapport te publiceren.”<br />

‘MINDSET’ EN ‘MAINSTREAM’<br />

Steeds vaker zitten de verschillende economische<br />

spelers op één lijn. Balkenende:<br />

“Je hebt ‘mindset’ en ‘mainstream’. Dat<br />

laatste gaat over wat we lang gewend zijn<br />

geweest, bijvoorbeeld het afrekenen van<br />

bedrijven per kwartaal. Wat zijn de kwartaalresultaten,<br />

wat is de winstgevendheid,<br />

welke kostenbesparende maatregelen zijn<br />

er genomen en wat is de ‘return on equity’?<br />

Al die criteria bestaan nog steeds, maar actie<br />

en meetbaarheid zijn cruciaal als we echt<br />

haast willen maken met de mondiale agenda,<br />

die bestaat uit de Duurzame Ontwikkelingsdoelen,<br />

de klimaatafspraken van Parijs,<br />

de noodzaak voor een circulaire economie<br />

en het tegengaan van ongelijkheid in de wereld.<br />

Mondiaal zien we dat veel landen tekortschieten<br />

en dat bedrijven naar de voor<br />

hen beste regio’s gaan. Dat houdt duurzame<br />

ontwikkeling tegen.” Het besluit van de G20<br />

om wereldwijd gezamenlijk gelijke minimum<br />

belastingtarieven voor bedrijven in te<br />

voeren is heel goed volgens prof. Balkenende<br />

en een voorbeeld van actie. “Wie wil opereren<br />

in de Europese markt moet zich houden<br />

aan de spelregels. Bedrijven die in andere<br />

delen van de wereld tegen slechte condities<br />

produceren behoren geen voordelen te krijgen<br />

en dus niet de kans hier de buit binnen<br />

te halen. Systemen moeten recht doen aan<br />

duurzame ontwikkeling.” Niet alle landen<br />

zijn blij met de beslissing van de G20. “De<br />

Ieren zijn zenuwachtig en protesteren.” Zij<br />

willen geen minimumtarief van 15 procent.<br />

Ze zijn bang dat bedrijven zich niet meer in<br />

Ierland willen vestigen als de afwijkende,<br />

gunstige belastingtarieven voor buitenlandse<br />

ondernemingen verdwijnen. “Toch moeten<br />

we af van het bieden van de beste condities<br />

om anderen de loef af te steken. Het gaat<br />

erom wat elk land kan bijdragen aan het realiseren<br />

van die belangrijke mondiale doelen,<br />

met als oogmerk een betere planeet voor komende<br />

generaties. Wat ik in de laatste tijd<br />

heel interessant vind om te zien is dat mensen<br />

door gaan krijgen, dat er niet alleen een<br />

ethische, maar ook een zakelijke kant is.”<br />

De Japanners hebben volgens Balkenende<br />

– die onlangs heeft deelgenomen aan een<br />

online panel over de circulaire economie,<br />

met onder anderen de Japanse milieuminister<br />

Koizumi (“zoon van de vroegere premier,<br />

die ik zelf heb meegemaakt”) – eveneens begrepen<br />

dat een duurzame economie ook zakelijk<br />

interessant is en ze er beter op tijd bij<br />

kunnen zijn. “Zij willen van Nederland leren,<br />

omdat wij op het punt van de circulaire<br />

economie toch wel een voortrekker zijn.”<br />

VERBINDEN<br />

Duurzaamheid verbinden met economie.<br />

“Dat is wat je steeds meer gaat zien.<br />

Ondernemingen die nu verstaan wat er gebeurt<br />

in de maatschappij, zijn de winnaars<br />

van morgen. Hun intenties veranderen. Ook<br />

de klimaatverandering en bijbehorende onvoorspelbaarheden<br />

in de natuur beginnen<br />

wereldwijd een realiteit te worden. Er zijn<br />

in 2050 naar verwachting 10 miljard mensen<br />

op deze planeet. Kunnen we dat aan<br />

met onze huidige stijl van productie en consumptie?<br />

Ik denk het niet. Dus moeten we<br />

anders nadenken over hoe we omgaan met<br />

materialen. Een goede bekende van mij, architect<br />

Thomas Rau, heeft enkele jaren gelden<br />

de Universele Verklaring van de Rechten<br />

van Materialen geïntroduceerd. Aan die<br />

114<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MARKTECONOMIE NA CORONA<br />

algemene doelstellingen en zijn materialenboekhouding<br />

(‘Madaster’) moeten we recht<br />

doen. Het is een voorbeeld, maar opvallend<br />

is dat steeds vaker de vraag opdoemt hoe we<br />

op basis van mondiale gegevens de ‘mindset’<br />

en dus de ‘mainstream’ kunnen veranderen<br />

en welke de instrumenten zijn die dat ondersteunen.<br />

Ook willen mensen weten of de in<br />

Parijs gemaakte afspraken worden gehaald.<br />

De Duurzame Ontwikkelingsdoelen zijn samen<br />

een geweldige set van doelstellingen,<br />

die veel aanhang hebben, maar de vraag is of<br />

die in 2030 zijn gerealiseerd. De organisatie<br />

MAEX (Maatschappelijke AEX) komt met<br />

een methode die laat zien hoe overheden,<br />

bedrijven en organisaties de SDG’s kunnen<br />

omarmen en wat die betekenen voor hun inzet<br />

en activiteiten. Aan de Erasmus School<br />

of Economics, waar ik zelf hoogleraar ben,<br />

onderzoeken wetenschappers vooral praktische<br />

onderwerpen rondom de SDGs en alle<br />

HBO-instellingen hebben inmiddels afspraken<br />

gemaakt om die Duurzame Ontwikkelingsdoelen<br />

te integreren in hun curricula.<br />

Dat er nu beweging in zit, is winst.” Het is gedeeltelijk<br />

een kwestie van bewustzijn, maar<br />

er spelen ook juridische zaken. Denk aan de<br />

stikstofuitspraak vorig jaar van de Raad van<br />

State en het Urgenda-arrests van de Hoge<br />

Raad. De Haagse rechtbank heeft onlangs<br />

onder andere Milieudefensie in het gelijk<br />

gesteld en bepaald dat Shell wereldwijd de<br />

verantwoordelijkheid heeft de CO₂-uitstoot<br />

sneller terug te dringen en daarmee op korte<br />

termijn moet beginnen. “Ook in landen<br />

als België en Duitsland zie je dat de juridische<br />

procedures toenemen. Het geeft aan<br />

hoe ernstig de situatie is. Juridisering heeft<br />

echter ook schaduwzijden. De eigen overtuiging<br />

zou voorop moeten staan. Ik heb liever<br />

dat het van binnenuit komt. Bovendien<br />

moeten we letten op het gelijke speelveld.<br />

Als Nederlandse rechtspraak afwijkt van andere<br />

land, wat zijn de effecten daarvan? De<br />

goede context waarin het speelveld of ‘level<br />

playing field’ zich bevindt, moeten we in de<br />

gaten houden.”<br />

“Wat mij ook bezighoudt, is het doel van<br />

SDG 17: ‘Versterk de implementatiemiddelen<br />

en revitaliseer het wereldwijd partnerschap<br />

voor duurzame ontwikkeling’. Daar<br />

is samenwerking voor nodig en juridisering<br />

mag die grondgedachte niet in de weg staan.<br />

We moeten toewerken naar een maatschappij<br />

waaraan iedereen kan deelnemen, waarin<br />

honger en armoede worden tegengegaan<br />

en waarin goede gezondheid voor iedereen<br />

wordt nagestreefd. De SDG’s zeggen heel<br />

duidelijk dat we niemand achter mogen laten.<br />

De planeet is van ons allemaal.”<br />

ENERGIETRANSITIE<br />

Pratend over het draagvlak onder de bevolking,<br />

zegt Balkenende dat we vooral met<br />

werkbare oplossingen moeten komen. “Intenties<br />

zijn vaak goed, maar de praktijk kan<br />

lastig zijn. Dat geldt ook voor het energietransitieproces<br />

in Nederland. Dat we moeten<br />

verduurzamen staat niet ter discussie, de<br />

uitvoering daarvan wel.” Hij vertelt dat hij<br />

als kind heeft meegemaakt dat de kolenkachel<br />

eruit ging en plaatsmaakte voor de centrale<br />

verwarming. Die transities waren onderdeel<br />

van een coherent systeem. “Op dit<br />

moment zie je dat we, hoewel Nederland<br />

achterloopt in Europa, vooruitgang boeken<br />

op het gebied van zonne- en windenergie.<br />

Is dat voldoende om in onze toekomstige<br />

energiebehoefte te voorzien? Nee! Wat je<br />

nu krijgt, is dat wij in Nederland geen kolen,<br />

gas, kernenergie en biomassa willen,<br />

maar wel 100 procent leveringszekerheid.<br />

De prijs mag ook niet te hoog zijn.” Bovendien<br />

vragen veel mensen zich af waarom zij<br />

moeten stoppen met gas, terwijl de Duitsers<br />

en Belgen juist gas willen in plaats van respectievelijk<br />

kolen en stookolie. “Nederland<br />

moet niet alleen naar de eigen toko kijken.<br />

Bovendien, als wij te weinig hernieuwbare<br />

energie hebben, is altijd een back up nodig.<br />

Dan zijn we afhankelijk van ofwel Russisch<br />

gas, dat niet zo goed wordt geproduceerd als<br />

hier, ofwel van Franse kernenergie en Duitse<br />

energie waar nog kolencentrales achter.<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 115

MARKTECONOMIE NA CORONA<br />

De transitie inzetten moeten we doen, maar<br />

het moet wel een geloofwaardig verhaal zijn<br />

waarin de burger zich herkent. We zouden<br />

bijvoorbeeld de discussie over kernenergie<br />

anders kunnen voeren. Alles afwegend,<br />

denk ik, dat we beter af zijn met dan zonder<br />

kernenergie.”<br />

STREEP ONDER STABILITEIT<br />

Blijf ook in gesprek met China, dat zich<br />

heeft gecommitteerd aan het bereiken van<br />

zijn duurzaamheidsdoelen in 2060. Japan,<br />

Australië en Zuid-Korea in 2050. De bedoeling<br />

is dat landen elkaar scherp houden. Zorgen<br />

maakt Balkenende zich over Rusland en<br />

India, die nog achterblijven. “Ik zet een dikke<br />

streep onder het feit dat mondiale stabiliteit<br />

enorm belangrijk is voor het halen van<br />

die langetermijndoelstellingen. Het gaat om<br />

meer dan alleen de rol van centrale overheden<br />

en regeringsleiders. In Amerika was Donald<br />

Trump tegen ‘Parijs’, een aantal staten<br />

en ondernemingen juist voor. Net als Joe Biden<br />

nu. Daarom is ook belangrijk hoe gecommitteerd<br />

regionale overheden, steden,<br />

maatschappelijke organisaties, bedrijven,<br />

universiteiten en scholen zijn. Al deze actoren<br />

zijn nodig om de Ontwikkelingsdoelen<br />

te realiseren.”<br />

Prof. Balkenende vertelt over een gesprek<br />

dat hij laatst heeft gehad met Martijn Lampert,<br />

medeoprichter van en onderzoeksdirecteur<br />

bij Glocalities, auteur en spreker, en<br />

vroeger onderzoeksdirecteur bij Motivaction.<br />

“Hij doet onderzoek naar waardenbeleving<br />

wereldwijd en maakt zich zorgen over<br />

jonge mensen die een gevoel van vervreemding<br />

ervaren en denken dat ze er niet meer<br />

bijhoren en geen kansen hebben. Volgens<br />

Lampert moeten we daarom genoeg aandacht<br />

besteden aan de welzijnseconomie<br />

of ‘well-being economy’. Ik deel dat inzicht.<br />

Een van mijn favoriete boeken is ‘Why Nations<br />

Fail’ van Acemoglu en Robinson. De<br />

centrale vraag van hun onderzoek: wanneer<br />

zijn landen succesvol en wanneer niet? Zij<br />

noemen innovatie en de ‘rule of law’ als belangrijke<br />

factoren. Waarom zou jij je druk<br />

maken om goed te opereren, winst te maken,<br />

wanneer corruptie ervoor zorgt dat je<br />

het weer kwijtraakt of als het rechtssysteem<br />

niet deugt. Zij hameren ook op het belang<br />

van inclusieve instituties: alle mensen moeten<br />

de vruchten kunnen plukken van de economische<br />

ontwikkeling en niet alleen de elites.<br />

Dat raakt de welzijnseconomie, de brede<br />

welvaart met oog voor de natuurlijke omgeving,<br />

de belangen van komende generaties,<br />

zodat – ik herhaal dat – niemand achterblijft.”<br />

De hoogleraar constateert ook dat de<br />

ongelijkheid gigantisch is, maar soms wordt<br />

gecamoufleerd doordat veel mensen het beter<br />

krijgen. “In de Westerse wereld zie je nu<br />

een soort stilstand voor de middengroepen.<br />

Dat kan enorme gevolgen hebben en leiden<br />

tot populisme of nationalisme, mensen die<br />

zich van anderen afkeren. Daaraan zitten<br />

grote risico's vast. Als je een stabiele samenleving<br />

wilt hebben waarin mensen tot hun<br />

recht komen en waarbij ze zich betrokken<br />

voelen – wat cruciaal is – moet je wel zo'n<br />

type welzijnseconomie hebben.”<br />

We praten nog even door over met name<br />

grote internetbedrijven die niet verkochte<br />

nieuwe, goede producten weggooien of<br />

‘Ondernemingen die nu verstaan wat er gebeurt<br />

in de maatschappij, zijn de winnaars van morgen’<br />

116<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MARKTECONOMIE NA CORONA<br />

vernietigen, omdat dat de goedkoopste manier<br />

is er vanaf te komen. “Onbegrijpelijk, je<br />

mag van die giganten ook iets anders te verwachten.<br />

Dit is niet het goede voorbeeld geven.<br />

Wat je wilt, is een circulaire economie,<br />

waarin afval niet bestaat en alles wordt hergebruikt.<br />

Het is een kwestie van ethiek. Weggooien<br />

is een onhoudbaar bedrijfsmodel.”<br />

VERANTWOORDELIJKHEID<br />

“Ik doe een appèl op de bedrijven, maar eigenlijk<br />

zouden ze zelf moeten zeggen dat ze<br />

achter de Duurzame Ontwikkelingsdoelen<br />

staan en kiezen voor het concept circulaire<br />

economie. Ondernemingen hebben grote<br />

maatschappelijke verantwoordelijkheden<br />

en zij moeten niet alleen bezig zijn met winst<br />

maken, maar ook met ethische vraagstukken.<br />

Ze geven vaak heel veel geld aan goede<br />

doelen, maar als hun bedrijfsmodel niet<br />

duurzaam is en ze dingen onnodig weggooien,<br />

klopt er fundamenteel iets niet. De kern<br />

is dat het mooi is als geld wordt gegeven aan<br />

goede doelen en de maatschappij, maar de<br />

vraag is niet of je geld teruggeeft, maar hoe jij<br />

eraan bent gekomen. Kortom: Geld verdienen<br />

moet ook een kwestie zijn van ethisch<br />

handelen. De Dutch Sustainable Growth<br />

Coalition, waar ik voorzitter van ben, doet<br />

niet voor niets een appèl aan bedrijven en<br />

organisaties om na te denken over het thema<br />

plastics. Doe meer wetenschappelijk onderzoek,<br />

recycle waar mogelijk en voorkom<br />

dat plastic wordt weggegooid of verbrand.”<br />

Balkenende zelf blijft zijn verantwoordelijkheid<br />

nemen. “Ik probeer steeds verbindingen<br />

te leggen tussen de mondiale agenda<br />

(SDG's, klimaat, circulariteit, gelijkheid)<br />

en mijn visie op economie en samenleving.<br />

De aandacht ligt nu bij corona, dat moet ook,<br />

maar daarachter zitten andere golven die allemaal<br />

doorgaan en dus is alle aandacht<br />

nodig voor de betekenis van de mondiale<br />

agenda voor overheden, maatschappelijke<br />

organisaties, ondernemingen, kenniscentra<br />

en mensen zelf. Ik zeg dan vaak: ‘Inspire, Innovate,<br />

Implement’. Fascinerend te zien hoe<br />

vaak kinderen met deze zaken bezig zijn.”<br />

Dat biedt hoop voor de toekomst.<br />

PROF. DR. JAN PETER BALKENENDE<br />

Geboren:<br />

Mei 1956, Kapelle-Biezelinge, Zeeland<br />

Huidige functies:<br />

External Senior Advisor to EY Geassocieerd,<br />

Associate Partner Hague Corporate<br />

Affairs, hoogleraar ‘Governance,<br />

Institutions, and Internationalisation’<br />

aan de Erasmus Universiteit. Member<br />

Club de Madrid<br />

Meest in het oog springende functie:<br />

Minister-President (2002-2010)<br />

Enthousiast volger van:<br />

F1-coureur Max Verstappen<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 117

118<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

INCLUSIE, DIVERSITEIT EN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

De kracht van verschillen<br />

Drs. Rolf Schrama, voormalig paralympisch zeiler,<br />

spreker en diversity officer<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Casper Rila<br />

Rolf Schrama (45) vertelt een allesbehalve standaard succesverhaal over hoe hij zijn beperking eerst negeert, later accepteert<br />

en ten slotte omarmt en zijn strijd gebruikt als metafoor voor hoe het bedrijfsleven zou moeten omgaan met diversiteit en<br />

inclusie. “Mijn grote droom was gewoon zijn. De woorden handicap en beperking kon ik niet horen. Na de mavo vocht ik me<br />

op tot mijn doctoraal economie en kreeg ik een baan in een chic Amsterdams kantoorpand. Op een dag keek ik uit het raam<br />

en realiseerde me dat ik een gewoon leven leidde, maar de buitenwereld me nooit als gewoon zou beschouwen. Al mijn<br />

inspanningen hadden tot niets geleid. Ik was uitgestreden, zegde mijn baan op en ontdekte de zeilsport. Samen met mijn<br />

zeilmaatje Sandra Nap zeilde ik vier jaar lang de wereld over. Langzaam kreeg ik de regie over mijn leven terug”, aldus Rolf die<br />

behalve spreker ‘diversity officer’ is bij Van Lanschot Kempen. Deze bevlogen 1,25 meter grote man motiveert ondernemers en<br />

eigenlijk iedereen de kracht van het anders zijn te ontdekken in henzelf of hun onderneming.<br />

B<br />

Bij zijn geboorte blijkt dat Rolf<br />

Schrama een speciale vorm<br />

van dwerggroei heeft. Artsen<br />

denken dat hij nooit zal kunnen<br />

lopen. Als hij vier jaar is volgt<br />

hij speciaal onderwijs, tussen allemaal<br />

kinderen met een beperking.<br />

Hij wordt geconfronteerd met het<br />

feit dat hij anders is. “Sindsdien heb<br />

ik een groot deel van mijn leven geprobeerd<br />

mijn grootste droom, gewoon<br />

zijn, in vervulling te laten<br />

gaan.” Zijn ouders doen hem op een<br />

gewone school en Rolf gelooft al snel dat hij<br />

een gewoon jongetje is. Hij groeit op in De<br />

Rijp, waar iedereen hem kent en zijn handicap<br />

niet meer opvalt. “Een beperking zit<br />

vaak niet in het feit dat je dingen niet kan,<br />

maar in hoe de wereld tegen jou aankijkt.<br />

De gewone dingen in het leven, die voor anderen<br />

makkelijk zijn, kosten mij veel energie<br />

en doordat ik wil meedoen met de rest<br />

zelfs extra veel energie. Ik zet me voor 200<br />

‘Als je iemand met<br />

een beperking op de<br />

juiste plek zet, valt de<br />

beperking weg’<br />

procent in om die dingen voor elkaar te krijgen.<br />

Veters strikken met mijn vingers is bijna<br />

onmogelijk. Ik moest en zou het kunnen,<br />

al moest ik een uur eerder opstaan. Ik heb gevochten<br />

om op te kunnen staan en te lopen.<br />

Het is een wonder dat ik het kan, al zijn het<br />

kleine stukjes die ik als een ballerina op mijn<br />

tenen afleg. De rest doe ik op een fietsje.”<br />

In zijn nieuwe lezing ‘The power of differences’,<br />

‘De kracht van verschillen’, vertelt<br />

Rolf de zaal over het moment dat<br />

hij zijn vleugels spreidt en voor het<br />

eerst het dorp verlaat om de wereld<br />

te verkennen, wat een heel ander toneel<br />

blijkt te zijn. Daar zien mensen<br />

hem voor het eerst, of beter zijn beperking<br />

en daarop reageren ze. “Achter<br />

mijn rug zeiden ze ‘Wat zielig’<br />

of ‘Wat knap’. Tegen mij ‘Wat goed<br />

dat jij ook veel vrienden hebt’ en tegen<br />

mijn vrienden ‘Wat leuk dat jullie<br />

hem meenemen’. Dat klonk aardig,<br />

maar was het niet. In feite was<br />

het micro-agressie en daarover gaat mijn<br />

verhaal. Die opmerkingen waren goedbedoeld<br />

en niet discriminerend, maar gaven<br />

wel weer wat hun beeldvorming over mij<br />

was. Dat stak, ik wilde gewoon zijn en zag het<br />

als een directe aanval.” Als puber verergert<br />

dit gevoel. Zijn vrienden hebben hun eerste<br />

vriendinnetje, hij niet. De mavoleerling<br />

gaat overcompenseren en droomt net als de<br />

meeste pubers van rijkdom, een Porsche en<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 119

INCLUSIE, DIVERSITEIT EN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP<br />

een grachtenpand, waardoor mensen hem<br />

voor vol zouden aanzien. “Ik was zo vastberaden<br />

dat het me is gelukt economie te studeren<br />

aan de universiteit en een goede baan<br />

te krijgen bij een internationale organisatie,<br />

met een duur kantoor in de Jordaan. Op een<br />

gegeven moment besefte ik dat ik 20 kilometer<br />

verder was gekomen, maar in wezen<br />

geen meter. Dat was niet de wereld ontdekken.<br />

De buitenwereld vond het knap wat ik<br />

had bereikt, maar het had me geen vrijheid<br />

gebracht, ik voelde mij beperkt door mijn eigen<br />

idealen. Ik leefde andermans succes. Het<br />

had me veel moeite gekost zover te komen,<br />

maar nu deed ik dingen waaraan ik een hekel<br />

had en dat vijftig uur per week. Volgens<br />

anderen was ik niet meer de vrolijke jongen,<br />

die altijd dacht in kansen en dat raakte me<br />

enorm. Waarom wilde ik gewoon zijn?” De<br />

mensen tegen wie hij het meeste opkijkt zijn<br />

echt zichzelf en bewandelen hun eigen, liefst<br />

bijzondere pad.<br />

ONBEWUSTE VOOROORDELEN<br />

Rolf zegt zijn baan op en realiseert zich dat<br />

hij zichzelf nog nooit heeft geaccepteerd en<br />

altijd probeert iemand anders te zijn dan hij<br />

werkelijk is. Hij besluit zichzelf centraal te<br />

stellen en aanvaardt dat zijn beperking daarbij<br />

hoort en essentieel is. Hij weet nog niet wie<br />

hij zelf is en moet eerst zichzelf accepteren,<br />

voordat anderen hem kunnen nemen zoals<br />

hij is. Hij gaat naar een conventie voor kleine<br />

mensen in Amerika en ontdekt daar dat hijzelf<br />

ook onbewuste vooroordelen heeft, ook<br />

over kleine mensen als hij. Het toppunt van<br />

‘Unconscious bias’, noemt hij dat. “Dat te erkennen<br />

was confronterend en bevrijdend tegelijk.<br />

Ik zag daar voor het eerst andere kleine<br />

mensen en vroeg me meteen af of ze een<br />

baan hadden, konden meekomen. Ik voelde<br />

zelfs medelijden. Ik had ook vooroordelen<br />

over de corpsballen met wie ik op de universiteit<br />

zat. Dacht dat ze nooit tegenslagen<br />

hadden gehad, gepamperd waren en daardoor<br />

geen goede managers konden zijn. Later<br />

bleek dat sommigen de vreselijkste dingen<br />

hadden meegemaakt en net zo hadden<br />

moeten vechten als ik. Ik had me nooit opengesteld<br />

voor anderen, verbaal was ik scherp<br />

en soms compenseerde ik door iemand met<br />

de grond gelijk te maken, zonder dat diegene<br />

iets had gezegd. Elk groot mens was een potentiële<br />

vijand. Elke discussie moest ik winnen.<br />

Met het bezoeken van die conventie is<br />

mijn acceptatieproces begonnen. Daar ging<br />

ik andere kleine mensen waarderen en dus<br />

ook mezelf.”<br />

“Ik maakte van mezelf de BV Rolf en mijn<br />

nieuwe doel was er een gezonde onderneming<br />

van te maken. Daar maakte ik een<br />

plan voor. Doordat ik langzaam mijn beperking<br />

accepteerde, gingen nieuwe deuren<br />

open. Gehandicaptensport – ik durfde dat<br />

woord vroeger niet uit te spreken, want ik<br />

was gewoon – leek de oplossing voor alles.<br />

Veel sporten waren niet haalbaar, ik ben eigenlijk<br />

te gehandicapt voor gehandicaptensport.<br />

Toen kwam ik bij zeilen terecht. Daarin<br />

had ik me nooit verdiept. Het bleek een<br />

mooie sport voor mensen met een beperking<br />

te zijn. In de boot komen was een gedoe,<br />

maar eenmaal erin was ik gelijkwaardig aan<br />

mijn tegenstander in de competitie. Ik was<br />

voor het eerst gepassioneerd over iets en wilde<br />

niets anders meer.” Zijn enthousiasme is<br />

terug, zijn dag begint net zo verwachtingsvol<br />

als toen hij vier was. “Elke dag was ik bezig<br />

met groeien als persoon. Ik werd gezonder,<br />

mentaal sterker, er kwam weer een glimlach<br />

op mijn gezicht. Andere mensen met beperkingen<br />

waren voor mij voortaan helden, die<br />

alles uit het leven haalden en tegen wie ik<br />

opkeek. Accepteren werd omarmen en daardoor<br />

gebeurde er iets met mij. Ik werd nu<br />

echt zelfverzekerd. Een rol die ik altijd had<br />

gespeeld, terwijl ik het toen niet was. Nu was<br />

ik gewoon een man van 1,25 meter die goed<br />

in z’n vel zat en de wereld aankon. Einde-<br />

120<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

INCLUSIE, DIVERSITEIT EN PERSOONLIJK LEIDERSCHAP<br />

lijk durfde ik mijn droomvrouw te vragen.”<br />

De Skud18-zeilers Rolf Schrama en Sandra<br />

Nap worden samen zevende tijdens de Paralympische<br />

Spelen van 2016. Een revanche<br />

zit er niet in, want zeilen is geen Paralympische<br />

sport meer. “De beslissing is voor ons<br />

genomen.”<br />

‘Op een gegeven moment besefte<br />

ik dat ik 20 kilometer verder was<br />

gekomen, maar in wezen geen meter.<br />

Dat was niet de wereld ontdekken’<br />

BEDRIJFSLEVEN<br />

Bij terugkeer uit Rio beseft Rolf dat er<br />

nog veel moet veranderen in het bedrijfsleven.<br />

Hij wil daarin een rol spelen. Tijdens<br />

het borrelen met collega’s krijgt hij steevast<br />

te horen hoe knap het is dat hij ook werkt.<br />

Het geeft gaf hem het gevoel dat mensen zich<br />

boven hem plaatsen en weet dat veel mensen<br />

met een beperking daar tegenaan lopen.<br />

“Hoe mooi is het als ik die beeldvorming kan<br />

veranderen, door mijn werk als ‘diversity officer’,<br />

maar ook door op het podium te gaan<br />

staan. De mensen en zeker de ondernemers<br />

in de zaal hebben hun eerste indruk, maar<br />

na mijn verhaal is er iets met hen gebeurd.<br />

Ik vertel dat ik heilig geloof dat afwijkingen<br />

iets toevoegen. We zijn als mensen geneigd<br />

in groepen te denken, maar juist degenen<br />

die afwijken voegen iets toe, brengen<br />

wat extra’s mee. Managers zijn geneigd personen<br />

aan te nemen die op hen lijken. Dat<br />

is geen waarde toevoegen, maar capaciteit.<br />

Het is lastig mensen die anders zijn, doordat<br />

ze gehandicapt zijn of van kleur zijn bijvoorbeeld,<br />

aan te trekken. Dat vraagt om<br />

een andere, complexere manier van leidinggeven,<br />

maar de extra waarde die je creëert<br />

is goud waard. Het is ook nodig. Bedrijven<br />

worden steeds internationaler met een bredere<br />

klantenkring, die ook diverser en inclusiever<br />

wordt. Hen wil je ook begrijpen.<br />

In een echt efficiënte wereld maakt het niet<br />

uit wat of wie iemand is, maar zo gemakkelijk<br />

is het niet. Mensen met een beperking<br />

hebben vaak een ander en langer pad bewandeld<br />

vol obstakels, zijn veelal oplossingsgericht<br />

en kunnen beter omgaan met tegenslagen<br />

en veranderingen. Als je iemand met een<br />

beperking op de juiste plek zet, dan valt de<br />

beperking weg. Dat betekent dat we hen de<br />

kans moeten geven in plaats van alleen maar<br />

die rolstoel te zien. Ik help onbewuste vooroordelen<br />

te doorbreken en daarom zijn soms<br />

aparte programma’s nodig om mensen binnen<br />

te krijgen en kansen te geven zichzelf te<br />

bewijzen.” Dat er veel belangstelling is voor<br />

zijn lezingen en trainingen blijkt uit het feit<br />

dat de aanvragen sinds de versoepeling van<br />

de coronamaatregelen letterlijk binnenstromen.<br />

Rolf is er helemaal klaar voor.<br />

DRS. ROLF SCHRAMA<br />

Geboren:<br />

Studie:<br />

Wapenfeiten:<br />

45 jaar geleden in De Rijp<br />

Economie<br />

Europees Kampioen en zevende bij de Paralympische Spelen in 2016 als topzeiler; vader van twee<br />

prachtige kinderen; spreker/’diversity officer’ die uit eigen ervaring weet hoe belangrijk inclusie en<br />

diversiteit zijn in het bedrijfsleven en de maatschappij.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 121

‘EEN STEM VOOR<br />

DE MENSEN OM<br />

WIE HET ECHT<br />

GAAT’<br />

LAURENTIEN VAN ORANJE EN MANOU BERGWERF<br />

Door Jacques Geluk<br />

© STIJN GHIJSEN<br />

122<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

INCLUSIEVE EN RECHTVAARDIGE SAMENLEVING<br />

Constantijn en Laurentien van Oranje richten in 2017 de Number Five Foundation op, een onafhankelijke plek van dialoog die mensen<br />

dwars door hiërarchieën heen bijeenbrengt en begeleidt om samen vraagstukken te doorgronden, groter te denken en indien nodig<br />

kleine stappen te zetten. De stichting zet zich vooral in voor innovatie die bijdraagt aan een inclusieve, rechtvaardige en duurzame<br />

samenleving voor iedereen en in het bijzonder kinderen en jongeren. De aan Number Five gelieerde stichting Missing Chapter heeft<br />

als onafhankelijke organisatie van staatssecretaris Alexandra van Huffelen (Financiën) in 2020 het verzoek gekregen sámen met<br />

kinderen van gedupeerde ouders de regeling te ontwikkelen die hen gaat helpen hun leven weer op de rit te krijgen.<br />

“<br />

Dit is echt een huis waar iedereen<br />

gelijkwaardig is en bij elkaar<br />

komt. Niet om zomaar<br />

te kletsen, maar om samen vraagstukken<br />

te ontrafelen.” Het geluid<br />

van mensen om wie het gaat wordt<br />

nog zo vaak vergeten, terwijl zij gewoon<br />

vanuit hun dagelijkse praktijk<br />

kerninzichten geven die de essentie<br />

van een probleem blootleggen en dus<br />

tot oplossingen kunnen leiden. “Hen<br />

een stem bieden is een rode draad in<br />

mijn leven”, zegt prinses Laurentien<br />

in het prachtige pand van de Number<br />

Five Foundation in Den Haag. Zij gelooft<br />

in de dialoog met bijvoorbeeld jongeren,<br />

“bij wie ik vaak een oprechte zuiverheid<br />

herken”, en bewoners van achterstandswijken<br />

“die heel scherp onder woorden kunnen<br />

brengen waarom een interventie wel<br />

of niet werkt.” ‘Connecting for impact’, verbinden<br />

om samen maatschappelijke vraagstukken<br />

aan te pakken, is de lijfspreuk van<br />

de stichting. “Dit soort complexe vraagstukken<br />

is alleen systemisch op te lossen vanuit<br />

samenwerking. Door een probleem alleen te<br />

bekijken vanuit een ivoren toren loop je altijd<br />

achter de feiten aan en ontstaan denkfouten.<br />

Het zou standaard moeten zijn om<br />

aan de voorkant van een proces van beleidsontwikkeling<br />

naar de perspectieven luisteren<br />

van degenen om wie het gaat. Nu worden<br />

zij er niet, of soms pas op het laatst bij betrokken.<br />

Dat klopt niet want daardoor wordt<br />

ook de diepere bedoeling van een regeling<br />

niet doorgrond. Daarom faciliteren wij gelijkwaardige<br />

gesprekken.”<br />

‘Ik geloof in de kracht<br />

van het niet weten’<br />

De vraag rijst waarom overheidsdiensten<br />

bij een vermoeden van fraude niet eerst<br />

vriendelijk informeren hoe het echt zit,<br />

voordat ze mensen – naar later blijkt vaak<br />

onterecht – beschuldigen en op een zwarte<br />

lijst zetten met alle persoonlijke, maatschappelijke<br />

en sociale gevolgen van dien.<br />

Laurentien is gespecialiseerd in het inrichten<br />

van participatieve processen waarin de<br />

mensen om wie een vraagstuk gaat een gelijkwaardige<br />

rol hebben. “Participatie vraagt<br />

om een bepaalde ‘mindset’ om samen te willen<br />

kijken naar de probleemdefinitie en het<br />

oplossingsproces. Neem laaggeletterdheid.<br />

Voor iemand die kan lezen en schrijven is<br />

het kernprobleem de taalschaterstand. De<br />

interventie bestaat dan al snel uit het opzetten<br />

van taalcursursussen en een campagne<br />

om laaggeletterden aan te sporen iets aan<br />

hun taalachterstand te doen. Maar dat is te<br />

kort door de bocht. Door in gesprek te gaan<br />

met volwassenen die moeite hebben met lezen<br />

en schrijven leer je dat de echte<br />

kern gaat over schaamte en gebrek<br />

aan zelfvertrouwen. Vanuit die menselijke<br />

gevoelens en ervaringen heb<br />

ik leren begrijpen dat er diepere behoeften<br />

zijn. Van daaruit ontstaan<br />

dan ook andere oplossingen. Door<br />

met honderden verschillende mensen<br />

te spreken komen langzamerhand<br />

de puzzelstukjes op hun plek<br />

terecht. Ik spreek een soort tussentaal:<br />

horen wat er juist ook tússen de<br />

regels door wordt gezegd, luisteren<br />

zonder waardeoordeel, dwarsverbanden<br />

zien en dit te koppelen aan<br />

de dilemma’s en hulpvragen vanuit systemen<br />

en beleid. Het vraagt om oprechte nieuwsgierigheid,<br />

om de ander te zien als gelijke en<br />

naar de kern te willen gaan van een probleem<br />

of ambitie. Daarom kan ik die dialogen faciliteren.<br />

In toeslagenaffaire komen alle dimensies<br />

– het schrijnende, diep menselijke<br />

én systemische – bij elkaar.”<br />

KWETSBARE POSITIES<br />

“Ik kan me niet zo vinden in de term<br />

kwetsbare mensen. Het is veel beter te spreken<br />

over mensen in kwetsbare posities.<br />

Een fundamenteel verschil. Mijn startpunt<br />

is dat je altijd eerst naar mensen moet kijken<br />

en niet naar het etiket dat het systeem<br />

op hen geplakt heeft. Anders zie je mensen<br />

niet meer voor wie ze echt zijn en is het lastig<br />

om te horen waar hun echte behoeften<br />

liggen.” Wanneer het gaat over gedupeerden<br />

door de problemen met de kinderopvangtoeslag,<br />

zijn daarmee bijna altijd de ouders<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 123

INCLUSIEVE EN RECHTVAARDIGE SAMENLEVING<br />

bedoeld. Hun kinderen zijn echter ook met<br />

problemen, zoals in armoede, opgegroeid en<br />

ook zij hebben stress ervaren of zijn in enkele<br />

gevallen zelfs uit huis geplaatst. Daarom is<br />

Missing Chapter Foundation (een aan Number<br />

Five gelieerde stichting die ernaar streeft<br />

dat beslissers de mening van jongeren meenemen<br />

in hun besluitvorming) door de Belastingdienst<br />

als onafhankelijke organisatie<br />

gevraagd om samen met kinderen en jongeren<br />

een speciale, inmiddels unaniem door<br />

de Kamer aanvaarde kindregeling te ontwerpen.<br />

Onderdeel daarvan is een financiële<br />

vergoeding, maar de kinderen en jongeren<br />

geven aan dat meer nodig is dan een geldbedrag.<br />

Missing Chapter heeft sinds oktober<br />

2020 een onafhankelijk proces met deze<br />

jonge mensen doorlopen, waarin zij steeds<br />

volwaardige gesprekspartners zijn geweest.<br />

In een speciale video vertellen kinderen (9-<br />

11 jaar), jongeren (12-17 jaar) en jongvolwassenen<br />

(18+), geïnterviewd door prinses<br />

Laurentien, hun verhaal. “Ik zie hen niet als<br />

gedupeerden, maar als volwaardige mensen<br />

die ook door hun gezinssituaties zijn geraakt.<br />

Ieder van hen is anders en ik wil snappen<br />

wat er in hun verschillende levens speelt.<br />

Vanuit die basishouding ontstaat een hele<br />

andere verbinding en leggen ze hun echte<br />

behoeften bloot.” ‘Onze beleving is anders<br />

dan die van onze ouders, die als fraudeur<br />

zijn bestempeld’, zegt een van hen in de video.<br />

De jongeren willen vooral de regie terug<br />

over hun leven. Logisch, want dat is de<br />

essentie van het bestaan. Samen hebben we<br />

de kern van het probleem ontrafeld en waar<br />

de kern van de oplossingen ligt vanuit hun<br />

perspectieven. Dat werk is zo dankbaar. Ik<br />

gun besluitvormers en beleidsmakers ook<br />

deze tussentaal en niet vrijblijvende dialoog<br />

met mensen om wie het gaat. Misschien is<br />

nog wel de grootste uitdaging om te accepteren<br />

dat je tevoren niet weet wat de vragen en<br />

antwoorden zijn. Maar we worden allemaal<br />

getraind om te denken dat hoe hoger je in<br />

de boom zit, hoe meer je erop wordt afgerekend<br />

dat je de antwoorden al hebt. Ik geloof<br />

juist in de kracht van het níet weten om van<br />

daaruit andere waarheden bloot te leggen.”<br />

GELIJKWAARDIGHEID ALS BASIS<br />

De prinses is ontroerd door het vertrouwen<br />

dat ze krijgt juist vanuit de mensen die<br />

vaak geen stem krijgen. “Ik ben ervan onder<br />

de indruk hoe goed mensen hun gevoelens<br />

en gedachten onder woorden kunnen brengen<br />

en die durven delen. Juist bij bijvoorbeeld<br />

kinderen en jongeren wier vertrouwen<br />

in volwassenen al zo jong is beschadigd.<br />

Ik denk dat zij mijn bedoeling voelen en<br />

ervaren dat ik oprecht wil weten wat zij vinden<br />

en het niet al heb ingekleurd. Doordat<br />

ik steeds meer inzichten krijg is het belangrijk<br />

dat ik in de verwerving daarvan constant<br />

‘humble’ blijf. Ik geloof in principiële<br />

bescheidenheid. Je moet steeds willen blijven<br />

leren en luisteren. Dat is volgens mij ook<br />

de kern van leiderschap, met gelijkwaardigheid<br />

als grondhouding, dwars door conventies,<br />

hiërarchieën, posities, titels en functies<br />

heen. Dat zo bevrijdend. Maar traditionele<br />

besluitvormingsprocessen zijn daar niet op<br />

ingericht. Daarin ontbreekt de ruimte om<br />

te innoveren tijdens het proces en om opgedane<br />

inzichten van de deelnemers in het<br />

proces nieuwe keuzes te maken. Echt participatieve<br />

processen zijn anders. Je bouwt<br />

in iedere stap voort op de eerdere inzichten.<br />

En het vraagt om een grote transparantie<br />

en eerlijkheid over wederzijdse verwachtingen.<br />

Tijdens bestuurlijke processen voel<br />

ik me echter de vertaler van het ongehoorde<br />

perspectief, dat in die processen de juiste<br />

plek moet krijgen naast andere perspectieven.<br />

Hopelijk krijgen de mensen om wie het<br />

gaat het gevoel dat er weer een stapje is gezet.<br />

Dingen beloven doe ik nooit, want ook<br />

daarin moet je nooit op jezelf vooruitlopen.<br />

Ga nooit verder dan de inzichten die je op<br />

dat moment hebt gehoord en bij elkaar hebt<br />

gepuzzeld. Je kunt processen alleen goed inrichten<br />

als je aan de voorkant goed nadenkt<br />

over waarom je wilt luisteren naar de mensen<br />

om wie het gaat. Vanuit de verschillende<br />

inzichten ontstaat een ‘Big Hairy Audacious<br />

Goal’, een doel en ambitie die inspireren en<br />

aansluiten bij verschillende behoeften. Dat<br />

is ook weer zo’n rode draad in mijn werkzame<br />

leven.” Haar gedachtegoed en dialoogexpertise<br />

zijn ontstaan vanuit het faciliteren<br />

van ontelbare dialogen en innovatieprocessen.<br />

En door heel veel te lezen. Zo stuitte ze<br />

op natuurkundige David Bohm, de inmiddels<br />

overleden leiderschapsgoeroe die een<br />

denkkader schept voor het belang van dialoog.<br />

“Dialoog is geen belangenuitruil maar<br />

het bijeenbrengen van verschillende invalshoeken.<br />

Bohm onderbouwt dat het gaan van<br />

divergentie naar convergentie door het organiseren<br />

van verschillende perspectieven veel<br />

efficiënter is. Hij zegt ook: ‘You can never fix<br />

the problem downstream’.<br />

Voor mij was dat echt een ‘Aha-Erlebnis’.<br />

Dat is wat ik al jaren ervaar. Door aan het begin<br />

van processen de tijd te nemen voor de<br />

gezamenlijke probleemdefinitie en elkaar te<br />

begrijpen, kom je daarna sneller tot breedgedragen<br />

oplossingen. Het vraagt wel om<br />

transparantie, visievorming over het uiteindelijke<br />

doel en het lef om over je eigen schaduw<br />

heen te stappen. Dialoog is geen Poolse<br />

landdag en geen poldermodel, dat is gebaseerd<br />

op uitruil van belangen. Vanuit dieper<br />

denken en praten ontstaat beter doen.”<br />

Manou Bergwerf is een van<br />

de kinderen van door de<br />

toeslagenaffaire gedupeerde<br />

ouders. Ze vertelt daarover in<br />

een door prinses Laurentien<br />

gemaakte video en op de<br />

pagina hiernaast.<br />

124<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

INCLUSIEVE EN RECHTVAARDIGE SAMENLEVING<br />

‘Mensen helpen helpt mij’<br />

“Ik hoop dat deze video begrip teweegbrengt<br />

en mensen de ogen opent. Niet<br />

alleen mensen om ons heen die het niet<br />

begrijpen, maar ook de mensen in de<br />

hoge torens. Dat laatste nog het liefst”,<br />

zegt Manou Bergwerf (23), een van de<br />

vijf kinderen van door de toeslagenaffaire<br />

gedupeerde ouders, die in de door<br />

prinses Laurentien gemaakte video aan<br />

het woord komen. Net als Rafen (14), Matthijs<br />

(22), Sharissa (10) en Jessy (18). “Echt<br />

plezier in het jong zijn heb ik gemist”, zegt<br />

Manou treffend. Nu doet ze nogmaals haar<br />

verhaal, waarbij het vooral gaat over het<br />

Dordtse re-integratiebureau Team Perfect<br />

Care waarvan ze directeur is. “Ik weet beter<br />

hoe ik anderen moet helpen dan mezelf.”<br />

Prinses Laurentien heeft juist Manou uitgenodigd<br />

deel uit te maken van dit artikel,<br />

omdat zij het verhaal vanuit een heel ander<br />

perspectief vertelt, wat goed past bij Number<br />

Five. “Mijn moeder heeft zolang ik mij<br />

kan herinneren haar eigen re-integratiebureau<br />

gehad. Op een gegeven moment<br />

beseften we dat die mensen meer nodig<br />

hebben dan re-integratie en hebben we<br />

de dagbesteding weer opgestart. Die<br />

is echt voor mensen die langdurig niet<br />

kunnen werken.” Bijvoorbeeld jongeren<br />

die een achterstand tot de arbeidsmarkt<br />

of een Wajonguitkering hebben. “Zij kunnen<br />

speciale voorzieningen aanvragen en<br />

anders dagbesteding bij ons doen, zodat<br />

ze, zeker in coronatijd, niet vijf of zeven<br />

dagen in de week helemaal niks te doen<br />

hebben. We zijn een Post NL-pakketpunt,<br />

zodat deze mensen hier pakketjes kunnen<br />

sorteren en uitgeven. Of ze kunnen in een<br />

loodsje mascaraatjes bestickeren. We<br />

mogen ze geen opleiding geven, maar wel<br />

vaardigheden bijbrengen zoals een jongen<br />

met analfabetisme aan de hand van Donald<br />

Duckjes leren lezen en schrijven.”<br />

Op de vraag of haar passie anderen te<br />

helpen vergroot is door de toeslagenaffaire,<br />

antwoordt Manou: “Ik ben met die<br />

affaire opgegroeid, maar dat heeft op zich<br />

niets te maken met mijn passie, die is er<br />

altijd geweest. Wel is het zo dat mensen<br />

helpen mij erg helpt. Als je problemen van<br />

andere mensen voor je voeten geschoven<br />

krijgt, vallen jouw problemen altijd wel<br />

mee. Ik ben begin <strong>2021</strong> aangeschoven bij<br />

het kindpanel en merkte dat ik die affaire<br />

in een hokje had weggestopt. Waar ik<br />

normaal gesproken altijd goed weet hoe<br />

anderen te helpen – Ik ben mijn hele leven<br />

al oplossingsgericht bezig – weet ik dat<br />

niet zo goed als het om mezelf gaat. Daar<br />

is nu verandering in gekomen.” Prinses<br />

Laurentien merkt dat Manou de tussentaal<br />

goed beheerst. Ze snapt wat speelt,<br />

maar verstaat ook de gedupeerden. Dat<br />

komt mede doordat ze altijd met het UWV,<br />

de gemeente en overheidsinstanties te<br />

maken heeft gehad en juist daarvan heeft<br />

geleerd vanuit verschillende hoeken te<br />

kijken. Net als Number Five wil ze mensen<br />

een stem geven en dat is best een lastig<br />

traject. “Tien jaar geleden werd onwijs<br />

geïnvesteerd in re-integratie en inmiddels<br />

bijna niet meer, waardoor we echt<br />

heel hard moeten werken. Volgens mij is<br />

toentertijd veel gebruik en misbruik gemaakt<br />

van allerlei die regelingen voor reintegratie,<br />

waardoor die weer strenger zijn<br />

geworden. Maar ja, voor kleine re-integratiebureaus<br />

zoals het onze is overleven dan<br />

eigenlijk heel lastig.”<br />

Manou en haar moeder realiseren zich<br />

dat waar het fout gaat, niet de organisaties<br />

worden aangepakt, maar de vergeten<br />

gedupeerden de rekening betalen. "We<br />

zijn ook echt opnieuw aan dagbesteding<br />

gaan doen, omdat mijn moeder en ik<br />

graag andere mensen helpen, Daarbij zijn<br />

we onszelf vaak voorbijgelopen."<br />

We hebben cliënten die 12 jaar geleden<br />

binnenkwamen en nog over de vloer<br />

komen voor een bakje koffie. Op een gegeven<br />

moment zijn wij zelfs op de vingers<br />

getikt door het UWV. We mochten niet<br />

meer hulp geven dan op papier stond.”<br />

MENSELIJKE OVERHEID<br />

Samen met de Vereniging Nederlandse<br />

Gemeenten werken prinses Laurentien<br />

en haar toegewijde team aan het bredere<br />

thema van menselijke overheid. Daarbij<br />

wordt duidelijk dat steeds vaker de roep<br />

luider wordt om meer regelruimte.<br />

Hulpverleners zeggen hetzelfde, zien wat<br />

mensen daadwerkelijk nodig hebben en<br />

benadrukken dat je de regels goed moet<br />

kennen om die regelruimte te kunnen<br />

organiseren en daarvoor het mandaat<br />

te krijgen. De prinses: “Dan is het voor<br />

iedereen een win-win natuurlijk. Wat is de<br />

grootste uitdaging van Team Perfect Care<br />

om te kunnen rondkomen?” Manou: “Het is<br />

ons niet heel makkelijk gemaakt om echt<br />

goed te doen. We hebben in het begin ook<br />

mensen van de gemeente over de vloer<br />

gehad die ergens niet het fijne van wisten<br />

en dan eerst wilden langskomen voordat<br />

ze er dan ook maar een zorgbeschrijving<br />

doorheen wilden drukken. Ik snap dat wel,<br />

want er wordt heel veel gebruikgemaakt<br />

van dit soort regelingen. Het is belangrijk<br />

ook bij de gemeente de juiste mensen te<br />

kennen die niet alleen vanuit de ivoren<br />

toren reageren, maar willen meedenken<br />

met de mensen om wie het gaat.” Manou<br />

vormt samen met haar moeder de directie<br />

van Team Perfect Care in Dordrecht. “Ik<br />

doe het financiële plaatje. Sinds de toeslagenaffaire<br />

heb ik mij daarop gestort, want<br />

ik wilde dat als ik uit huis zou gaan, het<br />

nooit meer zo mis zou gaan. Mijn moeder<br />

doet vooral het commerciële gedeelte.”<br />

Over de affaire zelf: “Mijn moeder leefde op<br />

de automatische piloot en had helemaal<br />

niet door dat ze op een gegeven moment<br />

een advocaat kon krijgen. Vanaf het moment<br />

dat we juridische bijstand hadden<br />

ging alles zoveel makkelijker. Er viel een<br />

last van onze schouders.”<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 125

© SEIHON CHO<br />

'Is de wereld druk, of is<br />

het mijn geest?’<br />

Haemin Sunim, Zen-boeddhistische leraar,<br />

‘Twitter monnik’ en auteur<br />

Interview door Jacques Geluk<br />

“We zijn op aarde om te ontdekken wie we werkelijk zijn. Dat is naar mijn mening een<br />

van de belangrijkste doelen van ons bestaan. Wanneer we eindelijk beseffen dat we<br />

nooit zijn beperkt door ons eigen lichaam, gevoelens, gedachten of herinneringen<br />

uit het verleden, worden we eindelijk vrij en op natuurlijke wijze aangespoord andere<br />

levende wezens te helpen. We zien onszelf dan immers niet langer als onlosmakelijke<br />

aparte wezens. Om tot dit besef te komen, moeten we eerst langzamer aan doen<br />

en in contact komen met innerlijke stilte en ruimte”, zegt Haemin Sunim, een<br />

wereldberoemde Zen-boeddhistische leraar en auteur uit Zuid-Korea.<br />

Haemin Sunim, de auteur van ‘De<br />

dingen die je alleen ziet als je er de<br />

tijd voor neemt’ en ‘Houden van<br />

dingen die niet perfect zijn’, waarvan wereldwijd<br />

miljoenen exemplaren zijn verkocht,<br />

is geboren uit Koreaans-<br />

Amerikaanse ouders en<br />

opgeleid aan Harvard<br />

University,<br />

UC<br />

Berkeley, Harvard Divinity School en Princeton.<br />

Daarna heeft hij een formele kloosteropleiding<br />

gevolgd in Zuid-Korea en Zenboeddhisme<br />

gedoceerd aan het Hampshire<br />

College in de Amerikaanse staat Massachusetts.<br />

Haemin, die nu in Seoel woont, heeft<br />

meer dan een miljoen volgers op Twitter en<br />

Facebook en is daardoor wereldwijd bekend<br />

als de ‘Twitter Monk’.<br />

Hoe heeft u zich ontwikkeld van een introvert<br />

spiritueel kind, dat het iedereen<br />

behalve zichzelf naar de zin wilde maken,<br />

tot een internationaal bekende en invloedrijke<br />

Zen-boeddhistische leraar? Wilt u<br />

iets vertellen over uw jeugd en opvoeding<br />

en waarom u besloot Zenboeddhist te worden<br />

(in plaats van filmmaker) om mensen<br />

te helpen gelukkig te worden en te<br />

blijven met zichzelf én anderen?<br />

"Als kind had ik het gevoel dat ze mij<br />

in deze wereld hadden geworpen zonder<br />

enige instructie of handleiding.<br />

Hoewel mijn ouders heel liefdevol en<br />

aardig waren, had ik een diep verlan-<br />

126<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

BOEDDHISTISCHE WIJSHEID<br />

gen naar kennis. Ik wilde terugkeren naar<br />

wat of wie ik echt ben, voorbij mijn lichaam<br />

en geest. Daardoor kreeg ik het gevoel dat ik<br />

tijdelijk op aarde was geplaatst om een voor<br />

mij onbekend doel te bereiken. Op de middelbare<br />

school begon ik daarom verschillende<br />

boeken over filosofie, religie en metafysica<br />

te lezen. Ik zocht en ontmoette veel<br />

leraren die mij spirituele begeleiding konden<br />

geven. De boeddhistische leer sprak mij<br />

het meeste aan, omdat die mij niet vroeg die<br />

blindelings te geloven. Ik besloot toen in een<br />

plaatselijk Zen-centrum te gaan wonen tijdens<br />

mijn universitaire studie. Zo begon het<br />

allemaal.”<br />

COVID EN MINDFULNESS<br />

U hebt meer dan een miljoen volgers op<br />

Twitter en bent een internationale bestsellerauteur.<br />

Uw boek ‘De dingen die je alleen<br />

ziet als je er de tijd voor neemt’ (uitgebracht<br />

als 'The Things You Can See only<br />

When You Slow Down' in 2012 en internationaal<br />

in 2017) verscheen onlangs opnieuw<br />

in veel Europese bestsellerlijsten.<br />

Vijf jaar geleden leefden we in een drukke<br />

wereld vol angsten, nu zijn de meesten van<br />

ons gedwongen langzamer aan te doen. Op<br />

welke manier heeft COVID-19 het belang<br />

van uw op die tijd gebaseerde gids voor<br />

mindfulness veranderd?<br />

“Ik denk dat COVID-19 veel lastige emoties<br />

in ons heeft losgemaakt, zoals angst, bezorgdheid,<br />

frustratie en eenzaamheid. Wanneer<br />

we worden geconfronteerd met zulke<br />

emoties kunnen we ons daarin gedachteloos<br />

verliezen en vanuit onze eigen omstandigheden<br />

kiezen voor een slachtofferrol. We<br />

kunnen in plaats daarvan er ook voor kiezen<br />

bewust met die emoties om te gaan en<br />

te handelen op een manier die ons ten goede<br />

komt. Ik ben blij te kunnen zeggen dat mijn<br />

boek mensen heeft geholpen met die moeilijke<br />

situaties om te gaan.”<br />

‘Ik denk dat<br />

sociale media<br />

messcherp<br />

kunnen zijn’<br />

U staat bekend als ‘Twittermonnik’.<br />

Kunt een wijze ‘one-liner’ noemen die<br />

mensen kunnen inspireren om deze stressvolle<br />

tijd goed door te komen en weer geluk<br />

en rust te vinden?<br />

“Als je je overweldigd en druk voelt, haal<br />

dan diep adem en vraag jezelf af: ‘Is het de<br />

wereld die druk is of mijn geest?’”<br />

ONDERBEWUSTE VERLANGENS<br />

In 2016 kwam uw boek ‘Houden van<br />

dingen die niet perfect zijn’ uit waarin u<br />

een pad beschrijft dat moet leiden naar<br />

compassie voor en acceptatie van jezelf.<br />

Uw meester en mentor bleek minder perfect<br />

dan je van een Zen-leraar zou mogen<br />

verwachten. Doordat hij zijn eigen imperfectie<br />

accepteerde, was hij in staat die van<br />

anderen zonder te oordelen te begrijpen<br />

en vergeven. U bent met hem in contact gebleven,<br />

omdat hij u niet vroeg om onrealistische<br />

normen te volgen. Hoe belangrijk is<br />

dat voor u geweest en is hij de reden dat u<br />

uw boek heeft geschreven?<br />

“Ik heb mijn Zen-leraar om vele redenen<br />

altijd diep bewonderd. Eén ervan is dat<br />

hij heel eerlijk is over zichzelf en bereid is<br />

zijn onvolmaaktheden uit het verleden op te<br />

biechten wanneer een zijner leerlingen een<br />

gelijkaardige fout maakt. Hij is grootmoedig<br />

en vergevingsgezind terwijl hij een diep inzicht<br />

heeft in het menselijke hart. Ik voel me<br />

echt gezegend met een leraar als hij. Als we<br />

ons niet bewust zijn van onze eigen onderbewuste<br />

verlangens, wijzen we met de beschuldigende<br />

vinger naar anderen die zichtbaar<br />

uitvoering geven aan dezelfde verlangens.<br />

Hij zei vaak dat we voorzichtig moeten zijn<br />

met degenen die te zelfingenomen zijn.”<br />

SOCIALE MEDIA<br />

Is (een beetje) imperfect zijn niet een<br />

belangrijke stap op weg naar perfectie?<br />

Waarom heeft u zich dan teruggetrokken<br />

uit het openbare leven nadat u in een Koreaans<br />

‘reality’-televisieprogramma uw<br />

eigen onvolmaaktheid had laten zien? Op<br />

sociale media is kritiek geuit door mensen<br />

die vaak niet eerst nadenken voordat<br />

ze iets posten en daardoor anderen onnodig<br />

beschadigen? Hebben sociale media<br />

nog meer keerzijden, maken ze ons minder<br />

sociaal of wakkeren ze eenzaamheid<br />

aan? Hoe zijn ze te gebruiken in ons eigen<br />

voordeel en dat van anderen?<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 127

© DANIEL TOROBEKOV<br />

BOEDDHISTISCHE WIJSHEID<br />

“Ik denk dat sociale media messcherp<br />

kunnen zijn. Als we ze verstandig<br />

gebruiken, kunnen ze mensenlevens<br />

redden en veel nut hebben<br />

voor diverse doeleinden. Ze kunnen<br />

echter ook anderen veel schade<br />

berokkenen. We moeten zorgvuldig<br />

kiezen op welke manier<br />

we sociale media willen gebruiken,<br />

vooral wanneer we beslissen<br />

wie we willen volgen.”<br />

Helpen uw boeken en tweets mensen<br />

innerlijke vrede te vinden, door<br />

hen te leren hoe ze zichzelf en daardoor<br />

ook anderen kunnen accepteren? Kun je<br />

hen de juiste ‘mindset’ aanleren om te zien<br />

en begrijpen wat allang duidelijk is?<br />

“Ik herhaal de volgende zin bij het accepteren<br />

van anderen: ‘Precies zoals ik wil de<br />

persoon voor mij zich geaccepteerd, geliefd<br />

en gelukkig voelen! Net zoals ik wil deze persoon<br />

zich comfortabel, beschermd en verzorgd<br />

voelen!’”<br />

‘Ik schaam me<br />

te zeggen dat ik<br />

nog niet alles heb<br />

toegepast’<br />

GROOTSTE UITDAGING<br />

Wat is uw grootste uitdaging in het<br />

leven?<br />

“De grootste uitdaging in mijn leven is het<br />

daadwerkelijk uitvoeren van wat ik zelf in<br />

mijn boeken heb aanbevolen. Ik schaam me<br />

te zeggen dat ik nog niet alles zelf heb toegepast,<br />

maar<br />

denk dat<br />

dit geldt<br />

voor de meeste spirituele beoefenaars. Wijsheid<br />

is relatief gemakkelijk te bereiken, terwijl<br />

het ondernemen van compassievolle acties<br />

een levenslange inspanning kan vergen.”<br />

U bent geworden wat u als spiritueel<br />

persoon van jongs af aan echt wilde zijn.<br />

Of bent u door iets anders gedreven? Kortom,<br />

hoe is het om monnik te zijn?<br />

“Toen ik net monnik werd, was mijn drijfveer<br />

Zen Verlichting te bereiken. Ik stelde<br />

me voor dat dit een buitengewone ervaring<br />

zou zijn waardoor ik mij één met het universum<br />

zou kunnen voelen. Nu ik al meer dan<br />

20 jaar monnik ben, draait het bij mij vooral<br />

om aanvaarding en dankbaarheid.<br />

Wanneer we ons dankbaar en accepterend<br />

voelen, voelt ons hart vrede<br />

en tevredenheid. Dit is naar mijn<br />

mening de grootst denkbare spirituele<br />

praktijk.”<br />

Kunnen we binnenkort een<br />

nieuw boek verwachten, en zo<br />

ja, waar zal het over gaan?<br />

“Het volgende Engelstalige boek<br />

komt waarschijnlijk over een jaar uit,<br />

zo mogelijk eerder. Het zal deels gaan<br />

over hoe we klein geluk kunnen vinden<br />

in ons dagelijks leven en eenzaamheid kunnen<br />

overwinnen. Dank u voor uw belangstelling!<br />

Aan wie dit artikel tot hier leest: moge<br />

u gelukkig, gezond en altijd beschermd zijn,<br />

waarheen u ook gaat!”<br />

HAEMIN SUNIM<br />

Sunim, betekenis:<br />

Geboren:<br />

Beroep:<br />

Opleiding:<br />

Boeken:<br />

Sunim is de Koreaanse titel voor een boeddhistische monnik of non<br />

12 december 1973 in Daejeon, Zuid-Korea<br />

Seon (Zen) boeddhistische leraar, schrijver en de oprichter van de School of Broken Hearts in Seoel<br />

Harvard Universiteit, Universiteit van Californië, Princeton Universiteit, Harvard Divinity School<br />

‘De dingen die je alleen ziet als je er de tijd voor neemt’ en ‘Houden van dingen die niet<br />

perfect zijn’ (uitgeverij De Boekerij)<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

128<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Innovatielessen van de<br />

oudste organisatie ter wereld<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Door Ylva Poelman, alias ‘De Bionische Vrouw’<br />

Het sterftecijfer onder bedrijven neemt al tientallen jaren toe, ongeacht omvang, leeftijd of sector. De dood discrimineert niet,<br />

blijkt ook in de economie. Het is voor bedrijven niet makkelijk om te overleven door alle grote veranderingen die op ze afkomen,<br />

zoals digitalisering, de energietransitie en de circulaire economie. Daarnaast is het is niet de vraag óf, maar wanneer de volgende<br />

D<br />

Daardoor vragen veel bedrijven en<br />

organisaties zich af hoe ze het hoofd<br />

kunnen bieden aan alles wat op hen<br />

wordt afgevuurd. Voor antwoorden op deze<br />

vraag leggen ondernemers en topbestuurders<br />

hun oor meestal te luister bij organisatieadviseurs,<br />

managementgoeroes en collega’s.<br />

Maar ze zouden beter kunnen kijken<br />

naar de oudste organisatie ter wereld, die van<br />

‘overleven’ een kunst heeft gemaakt: de biologische<br />

natuur. De natuur functioneert namelijk<br />

net als een bedrijf dat ik, naar analogie<br />

van de BV Nederland, de BV Natuur<br />

noem.<br />

En wat produceert dat bedrijf? Dat produceert<br />

organismen (producten) in allerlei<br />

vormen en maten, en als die niet meer voldoen<br />

gaan ze uit het schap (sterven uit) en<br />

komen er nieuwe, innovatieve producten<br />

voor in de plaats. Bovendien verleent de BV<br />

Natuur allerhande diensten en kent diverse<br />

bedrijfsprocessen. En als iets haar toekomstbestendigheid<br />

illustreert, dan is dat wel haar<br />

lange bestaan. Ondanks de vele (catastrofale)<br />

veranderingen waarmee ze is geconfronteerd,<br />

is de BV Natuur al een slordige 4 miljard<br />

jaar non-stop in bedrijf. Individuele<br />

organismen, soorten<br />

en zelfs hele ecosystemen<br />

komen en gaan,<br />

maar de BV Natuur<br />

is, in wat voor vorm<br />

dan ook, altijd in bedrijf<br />

gebleven: een<br />

succesverhaal zonder<br />

weerga.<br />

crisis zich aandient. We weten alleen nog niet hoe die eruitziet: financieel, klimaat, technologisch, pandemie…<br />

© MARJORIE NOË<br />

SUCCESFACTOREN<br />

Aan het succes van de BV Natuur liggen<br />

verschillende succesfactoren ten grondslag.<br />

Een daarvan is dat de BV Natuur een continu<br />

innovatieproces bedrijft, in de vorm<br />

van evolutie door natuurlijke selectie. Daarbij<br />

rust ze nooit op haar lauweren, is ze niet<br />

bang haar eigen producten te kannibaliseren,<br />

denkt ze meer in kansen dan bedreigingen<br />

en is ze altijd op zoek naar nieuwe<br />

markten.<br />

Door haar innovatiedrift is de natuur een<br />

geweldige inspiratiebron voor sociaal-organisatorische<br />

en technische innovaties. Inspiratie<br />

halen uit de natuur voor innovaties<br />

staat bekend als bio-geïnspireerde innovatie,<br />

YLVA POELMAN<br />

‘biomimicry’ en bionica. Deze innovatiemethode<br />

heeft ook in de techniek al vele vruchten<br />

afgeworpen. Zo hebben alle vliegtuigpioniers<br />

uitgebreid vogels, vleermuizen en zelfs<br />

vliegende zaden bestudeerd. Ook nu nog<br />

wordt in de luchtvaartindustrie uitgebreid<br />

'gespiekt' in de natuur. Andere voorbeelden<br />

zijn een pijnloze injectienaald geïnspireerd<br />

door de mug, zelfreinigende verf gebaseerd<br />

op het lotuseffect en leverde de ijsvogel een<br />

betere neus voor een hogesnelheidstrein.<br />

Voor elke uitdaging is een analogie in<br />

de natuur te vinden. Energietransities, informatierevoluties,<br />

klimaatverandering,<br />

technologische revoluties, diversiteit, zelfsturing,<br />

leiderschap, nepnieuws, duurzaamheid,<br />

circulaire economie, de BV Natuur<br />

heeft het allemaal bij de hand gehad. De parallellen<br />

met de grote uitdagingen van onze<br />

tijd liggen dan ook voor het oprapen. Bovendien<br />

zal de BV Natuur – dankzij haar succesfactoren<br />

– nog miljoenen jaren succesvol<br />

blijven functioneren. Met of zonder ons. Dat<br />

maakt de BV Natuur de meest innovatieve<br />

en toekomstbestendige instantie die we kennen,<br />

met waardevolle lessen voor bedrijven<br />

en organisaties.<br />

Ylva Poelman, alias ‘De Bionische Vrouw’, is innovatie-expert, schrijver, spreker en<br />

pionier bio-geïnspireerde innovatie, zowel op het gebied van organisatorische als<br />

technische innovatie. Haar nieuwste boek is ‘De 9 succesfactoren van de BV Natuur<br />

– Survivalgids voor bedrijven’.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 129

‘De realiteit die wij buiten<br />

ons zien, bestaat alleen in<br />

ons brein’<br />

130<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

BEWUST EN ONBEWUST<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Om te veranderen moet je<br />

weten hoe je brein werkt<br />

Ayca Szapora, neurowetenschapper, bedrijfskundige<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Hans Tibben<br />

Ons bewustzijn laat ons een fractie van een seconde in het verleden leven. Dat komt doordat ons brein een soort<br />

voorspellingsmachine is die anticipeert op wat kort daarna gebeurt. Daardoor leven wij altijd in verwachting van iets. Raar eigenlijk,<br />

omdat we in feite altijd in het nu zijn, maar dat vaak niet beseffen. Het verleden is immers geweest en de toekomst nog niet gebeurd.<br />

“Fascinerend”, zegt neurowetenschapper Ayca Szapora. “Daarover vertel ik tijdens mijn lezingen met voorbeelden en humor.” Ze legt<br />

uit hoe het komt dat wij altijd willen verklaren wat we doen en waarom we stiekem lui zijn als het gaat om persoonlijke verandering<br />

of bedrijfsmatig verandermanagement. Over dat laatste heeft zij samen met Paul Smit, die is afgestudeerd in de evolutie van het<br />

menselijk bewustzijn, het boek ‘Veranderen voor luie mensen’ geschreven. Een aanrader voor iedereen.<br />

“Je oerbrein wil altijd de toekomst weten. Wanneer je de trap afgaat<br />

denk je dat je er bent, maar je kunt de laatste tree over het hoofd zien<br />

en het gevoel krijgen in een ravijn te vallen. Je hart klopt ineens harder<br />

en je wilt iets vastgrijpen. Die angst ontstaat een fractie van een<br />

seconde eerder, in het verleden, zodat je onbewust het verschil opmerkt<br />

en kunt anticiperen. Het brein ziet dus het aanstaande gevaar<br />

en creëert een simulatie van de wereld een seconde later.<br />

Jouw gedrag verandert op basis van wat het brein verwacht”,<br />

zegt Ayca Szapora. “Als ik nu denk aan een citroen en<br />

hoe sappig die is tijdens het kauwen, begint een proces<br />

in mijn brein en produceert mijn lichaam al<br />

meer speeksel en enzymen die zorgen voor<br />

de vertering, voordat ik überhaupt een<br />

stukje echt in mijn mond heb. Het lichaam<br />

reageert dus tevoren op de<br />

verwachting dat ik die citroen ga<br />

eten.” Onze hersenen bestaan uit<br />

het reptielenbrein, het zoogdierenbrein<br />

en de neocortex. Het reptielenbrein<br />

is verantwoordelijk voor onze<br />

instincten en patronen en zorgt ervoor<br />

dat we automatisch gedrag<br />

vertonen, wat handig is in situaties<br />

waarin we moeten vechten of vluchten om te overleven. Dit oerbrein<br />

gaat uit van drie vragen die we misschien wel miljoenen keren<br />

onbewust stellen bij bepaalde triggers en impulsen (kan het mij doden,<br />

kan ik het eten en kan ik er seks mee hebben?). Het zoogdierenbrein<br />

gaat over plezier en fysieke en mentale pijn, waarbij pijn gelijkstaat<br />

aan moeite. Volgens Ayca draait het bij adolescenten vooral om<br />

het reptielen- en zoogdierenbrein. “Zij zijn heel impulsief en op de<br />

korte termijn plezier verhogen en pijn vermijden weegt vaak zwaarder<br />

dan iets moeten doen op langere termijn. Wanneer ik mijn zoon<br />

van 17 vraag het vuilnis weg te zetten doet zijn brein echt zeer als hij<br />

moeite moet doen om naar buiten te lopen. Dat snap ik nu, maar vaak<br />

onderschat men dat. Dat komt doordat het plezier- en pijnsysteem<br />

altijd tegen elkaar vechten. Bij mensen die iets ouder zijn is de neocortex<br />

gerijpt, waardoor moeite doen minder pijnlijk is. Hoewel het<br />

altijd gaat om de balans tussen wat iets kost en brengt. Als je langer<br />

moet wachten dan gepland op iets of in de file staat triggert dat ook<br />

het pijnsysteem omdat het moeite kost.”<br />

BREIN VULT ZELF VEEL IN<br />

Ayca vertelt nog iets waarvan we ons niet bewust<br />

zijn: “De realiteit die we buiten onszelf<br />

zien bestaat alleen in ons brein. We<br />

nemen maar een stukje<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 131

BEWUST EN ONBEWUST<br />

van de wereld waar, ons brein vult de rest in.<br />

Daarom ziet niemand de wereld hetzelfde.<br />

Wat je onthoudt van een ruimte is wat jouw<br />

ogen hebben gezien. Het tabblad in je hoofd<br />

trekt jouw aandacht naar dingen die anderen<br />

niet opvallen. Als je zwanger bent zie je<br />

veel zwangere mensen. Door die selectieve<br />

aandacht is je focus kleiner. Wat in het onderbewuste<br />

leeft, bepaalt je aandacht. Weet<br />

je trouwens dat het brein al vanaf je zevende<br />

jaar kleiner wordt?” Eerst bouw je het brein<br />

op en daarna weer langzaam af, behalve één<br />

gebied: de prefrontale cortex of frontaalkwab<br />

die onderdeel uitmaakt van de neocortex<br />

en gaat over nadenken, remmen en organiseren.<br />

Dus rationeel nadenken, risico’s<br />

inschatten, echt doelgericht handelen, wat<br />

pubers of adolescenten niet kunnen, omdat<br />

dit hersenstukje kan doorgaan met rijpen<br />

tot het 23ste levensjaar. “Jongeren van<br />

16 kunnen doelgericht zijn, maar nog niet<br />

goed plannen voor de toekomst. Een 18-jarige<br />

volwassene met een rijbewijs kan tijdens<br />

het rijden lang niet altijd het bruggetje maken<br />

tussen hard rijden (plezier) en het ongeluk<br />

dat daarvan het gevolg zou kunnen zijn.”<br />

GEDRAGSVERANDERING<br />

Het eigen gedrag of dat van anderen veranderen<br />

is in de praktijk vaak lastig. We maken<br />

daarvoor, aangestuurd door de neocortex<br />

plannen en afspraken. Oudere en<br />

dominantere lagen van het brein trekken<br />

zich daarvan echter weinig aan. Juist uit die<br />

diepere delen komt ons gedrag voort. Met<br />

andere woorden: wij zijn ons bewust van wat<br />

we doen, maar het on(der)bewuste bepaalt.<br />

“De kern van mijn ‘keynotes’ en trainingen is<br />

de theorie over het brein en hoe verandering<br />

werkt. Iedereen is briljant. Het brein verwerkt<br />

informatie met een snelheid van 11,2<br />

miljoen bits per seconde. Daar kan geen supercomputer<br />

tegenop (die begrijpt namelijk<br />

vooralsnog niks). Die gigantische informatieverwerking<br />

vindt plaats op het onbewuste<br />

niveau, zodat je er geen weet van en controle<br />

over hebt. Slechts 0,000005 procent daarvan<br />

(wat gelijkstaat aan 60 bits per seconde)<br />

komt terecht in het bewustzijn. “We hebben<br />

dus geen idee waarmee we bezig zijn, maar<br />

denken toch dat we bewuste wezens zijn die<br />

alles in de gaten hebben. Dat is niet zo.” Dat<br />

is waarom juist mensen die nauwelijks kaas<br />

hebben gegeten van een onderwerp zeer<br />

overtuigd zijn van hun mening. “Natuurlijk<br />

krijgt het publiek in de zaal of via een webinar<br />

niet achter elkaar theorie te horen, ik laat<br />

altijd filmpjes zien of muziek horen, maak<br />

grapjes en laat ze vaak iets ervaren. Eerst allemaal<br />

dansen en vervolgens mediteren of<br />

samen naar een filmfragment kijken waarin<br />

iets heel spannends gebeurt. Op die manier<br />

houd ik hun aandacht constant vast.”<br />

Ayca Szapora heeft iets van een entertainer<br />

in zich. “Ik vind het vooral leuk als iemand<br />

mij tijdens een lezing een vraag stelt en ik onvoorbereid<br />

antwoord kan geven. Daar leef ik<br />

voor. Ik houd van Q&A’s. Als ik zelf eerst de<br />

vragen zou krijgen, zou ik te veel bezig zijn<br />

met hoe ik die zou moeten beantwoorden.”<br />

Mediteren tijdens een lezing? “Ja, maar soms<br />

mediteer je ongemerkt, bijvoorbeeld wanneer<br />

je met je aandacht speelt en kijkt waar<br />

je die op richt.”<br />

We zien de wereld niet zoals die is en iedereen<br />

ziet het anders. “Ik zit hier, zie jou<br />

en in de periferie bloemen. De vraag is hoe<br />

mijn hersenen al deze visuele impulsen verwerken,<br />

maar wat ik daarvan bewust meemaak<br />

is afhankelijk van hoe ik ben geprogrammeerd<br />

en wat ik ken. Wanneer ik nog<br />

nooit een bloem heb gezien, is die in mijn<br />

hoofd ook niet als zodanig gecodeerd. Wat<br />

je kent bepaalt wat je meemaakt en hebt geregistreerd<br />

tijdens eerdere ervaringen. Ik<br />

‘Je aandacht in het nu brengen,<br />

wanneer er niks aan de hand is,<br />

brengt rust’<br />

loop op straat en zie een ongeluk. Dan schiet<br />

ik misschien gelijk in paniek. Jij denkt misschien<br />

aan wat er met die auto’s is gebeurd<br />

en iemand anders besluit in exact dezelfde<br />

situatie 112 te bellen. Iedereen interpreteert<br />

eenzelfde gebeurtenis anders. Bewegingen,<br />

kleuren, zelfs de gebeurtenissen zelf neemt<br />

iedereen anders waar, mede afhankelijk van<br />

eerdere ervaringen.” Net zoals ze tijdens een<br />

lezing zou doen, laat ze een filmpje zien, het<br />

gezicht van Albert Einstein. Ik zie de buitenkant,<br />

maar dat is een illusie. Het is de binnenkant<br />

van een masker van Einsteins gezicht,<br />

maar dat herken ik niet. “Wanneer je<br />

zo’n masker aan de binnenkant ziet kun je<br />

dat niet eens waarnemen, omdat je brein<br />

zegt dat het niet bestaat. Het brein verandert<br />

dus wat je ziet. Dat heeft effect op de werkelijkheid,<br />

want in dit geval kun je de realiteit<br />

niet zien en moet je beseffen dat voor ie-<br />

132<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

BEWUST EN ONBEWUST<br />

dereen de realiteit en de algoritmes van zien<br />

anders zijn. Wie zich dat realiseert communiceert<br />

veel makkelijker, doordat er dan<br />

minder aannames zijn. We vragen ons altijd<br />

af waarom iemand iets niet ziet dat jij wel<br />

ziet of we vinden het evident dat iemand bepaalde<br />

dingen ziet. Niks is evident. Voor de<br />

een is iemand met een mondkapje een mak<br />

schaap, een volger, de ander ziet een integere<br />

persoon die respect heeft voor zijn medemens.<br />

De wereld waarin jij leeft is anders dan<br />

die waarin ik leef, ook als we in dezelfde wereld<br />

wonen.”<br />

VERANDERING IN EEN BEDRIJF<br />

Ook aan de hand van visuele of cognitieve<br />

illusies laat Ayca Szapora haar publiek zien<br />

dat hun brein hen in de maling neemt en alles<br />

bepaalt en dat zij dat vaak onderschatten.<br />

“Je kunt wel denken dat je dé realiteit objectief<br />

kan zien, maar dat is onmogelijk, want<br />

alles, zelfs een visuele verwerking, is subjectief.”<br />

Ze vertelt dat IT (software en systemen)<br />

verantwoordelijk voor de harde kant van een<br />

organisatieverandering kan zijn, maar menselijk<br />

gedrag – de zachte kant – net zo belangrijk<br />

en eigenlijk de bepalende factor is.<br />

Dat komt doordat we afhankelijk zijn van de<br />

werking van ons brein en volgens welke wetten,<br />

programmeringen en manieren dat de<br />

wereld waarneemt. “Dat maakt waarom je<br />

iets wel of niet doet.” Als mensen door een<br />

softwareverandering, die op zich geen probleem<br />

is, ineens anders moeten werken en<br />

zich aangepast moeten gedragen is het cruciaal<br />

dat zij weten hoe hun brein werkt. Het<br />

reptielenbrein kiest voor routine en wil vasthouden<br />

aan wat het gewend is. Het zoogdierenbrein<br />

vindt het moeilijk, maar als de verandering<br />

makkelijker is kiest het daarvoor.<br />

“De neocortex zegt ‘Waarom doe ik dit, is dit<br />

mijn visie en met welk doel?’. Met als waarschijnlijke<br />

uitkomst kiezen voor wat jou plezier<br />

geeft en bij jou past.” Dat kan in een bedrijf<br />

lastig zijn als de medewerkers dat ieder<br />

voor zich anders inkleuren.” Ayca: “Dan is<br />

duidelijkheid belangrijk over te verwachten<br />

weerstand tegen een verandering. Zoals<br />

gezegd gaat het reptielenbrein uit van<br />

drie sterke oerinstincten, waaronder overleven.<br />

Wanneer de prehistorische mens in de<br />

savanne een leeuw tegenkwam moest hij in<br />

een fractie van een seconde zonder te hoeven<br />

nadenken handelen en wegrennen om<br />

te kunnen overleven. We hebben nog steeds<br />

hetzelfde brein, alleen is de situatie anders.<br />

De doodsangst voor de leeuw is vervangen<br />

door een gevoel van onveiligheid: verlies<br />

ik mijn baan, ben ik straks nog succesvol,<br />

pas ik wel binnen deze organisatie. Het<br />

zijn angsten, onbewuste krachten die zorgen<br />

voor een unheimisch gevoel, een vorm van<br />

intuïtie die ontstaat als duidelijkheid ontbreekt.<br />

Het is het onderbuikgevoel dat opduikt<br />

als iets niet lijkt te kloppen. Wanneer<br />

een CEO een moeilijke transitie aankondigt<br />

en zegt dat het makkelijk zal gaan en er niets<br />

aan de hand is, denkt ons kompas dat wat<br />

we horen en zien niet klopt en zijn we niet<br />

geneigd mee te gaan. Een CEO die daarentegen<br />

erkent dat het moeilijk is, meedenkt<br />

en veranderingen samen wil doorvoeren,<br />

geeft zijn medewerkers eigenaarschap en<br />

een doel, wat zorgt voor een gevoel van veiligheid.<br />

Hij kan het niet alleen af met woorden,<br />

maar moet de betekenis daarvan ook<br />

uitstralen door z’n kwetsbaarheid te tonen.<br />

De CEO hoeft niet alles te zeggen, maar wat<br />

hij vertelt moet kloppen.”<br />

FOCUS EN CREATIVITEIT<br />

“Ons onbewuste neemt alles waar en registreert<br />

dat. Ik zie jou en ben me daar bewust<br />

van. Intussen zie ik ook andere dingen waarmee<br />

ik niet bewust bezig ben. Focus is aandachtgeven.<br />

Ik vergelijk dat met een schijnwerper<br />

die fel schijnt op een klein oppervlak.<br />

Door de schijnwerper te verplaatsen hoor je<br />

ineens vogels of het verkeer. Door een groter<br />

gebied te beschijnen wordt het licht diffuus<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 133

BEWUST EN ONBEWUST<br />

en minder fel. Daardoor zie je minder helder,<br />

maar wel veel meer. Bovendien is het belangrijk<br />

je mentaal en fysiek te ontspannen.<br />

Dat wakkert creativiteit aan is de reden dat je<br />

bijvoorbeeld onder de douche de briljantste<br />

ideeën krijgt en niet tijdens een brainstormsessie<br />

op het werk, waarbij je je bovendien<br />

wilt bewijzen. Daardoor ga je verbanden<br />

zien en beseffen dat creativiteit en probleemoplossend<br />

vermogen voortkomen uit ontspanning<br />

en niet uit inspanning. Je kunt dus<br />

bewust bezig zijn met één ding, maar het<br />

onbewuste neemt bij wijze van spreken de<br />

rest van de wereld op. Dat gaat om miljoenen<br />

impulsen, triggers en variabelen.” Bij het<br />

nemen van beslissingen denken we vaak dat<br />

we rationeel moeten nadenken en de plusjes<br />

en minnetjes tegen elkaar moeten afwegen.<br />

“Dat is echter gelimiteerd, doordat ons<br />

rationele denken, net als ons kortetermijngeheugen,<br />

een beperkte capaciteit heeft en<br />

we onze aandacht, onze focus, niet verleggen.<br />

Ik kan een telefoonnummer onthouden<br />

en meteen opnoemen, maar na tien seconden<br />

weet ik het niet meer, zo beperkt is<br />

mijn bewuste aandacht. Rationeel denken<br />

en gebaseerd daarop beslissingen nemen is<br />

dus foutgevoelig, doordat je niet alle variabelen<br />

in één keer bewust paraat hebt. Kleine<br />

beslissingen, bijvoorbeeld of je koffie of<br />

thee wilt of welke kleur jurk je wilt aantrekken,<br />

kan ons bewustzijn aan, grote beslissingen<br />

over zeg maar een huis kopen kunnen<br />

we met onze ratio niet op een gezonde manier<br />

nemen. Zet eerst je 60 procent bewuste<br />

brein aan het werk om alle relevante informatie<br />

op een rij te zetten en hanteer daarna<br />

de vuistregel je gevoel, je intuïtie te laten<br />

spreken. Van veel dingen zijn we ons niet bewust,<br />

maar onbewust weten we het wel.”<br />

‘Er is geen<br />

ik<br />

in je brein’<br />

‘VERANDEREN VOOR<br />

LUIE MENSEN’<br />

Paul Smit en Ayca hebben hun boek ‘Veranderen<br />

voor luie mensen’ genoemd. “Ons<br />

brein is lui, maar dat betekent niet dat we<br />

niks willen doen. Het wil alles automatiseren<br />

en efficiënter doen, zodat het minder<br />

hard hoeft te werken. Het grootste doel van<br />

het brein is jou in leven houden, vandaar dat<br />

we bepaalde intuïties en triggers hebben en<br />

bepaalde onbewuste sterke krachten die ons<br />

gedrag aansturen. Als je die niet herkent,<br />

word je geleefd en weet je niet waarom.” Het<br />

boek bestaat uit zeven hoofdstukken, waarvan<br />

communiceren de eerste is en functioneren<br />

voor luie mensen de tweede. “Het is<br />

voor iedereen interessant die bijvoorbeeld<br />

zijn gedrag of manier van leidinggeven wil<br />

veranderen. ‘Leven voor luie mensen’, het<br />

laatste stuk, gaat over het feit dat er geen ik<br />

is in je brein. Er is geen baas, niets dat jouw<br />

gedrag bepaalt. We denken dat we individuen<br />

zijn, afgescheiden van de rest van de<br />

mensen en de natuur en dat wij een vrije wil<br />

hebben en bewust handelen. Dat is helemaal<br />

niet zo. Wij zijn onderdeel van een systeem<br />

en de natuur en allemaal één. Eén universum,<br />

één energie in beweging. Dat beseffen<br />

en ons ik en onze gedachten minder serieus<br />

nemen geeft rust. We maken de 60.000 gedachten<br />

die we per dag hebben en waarvan<br />

we een fractie bewust ervaren, toch niet zelf<br />

en zijn er ook niet de baas over. We doen aan<br />

tijdreizen in onze gedachten, omdat we bang<br />

zijn voor wat in de toekomst kan gebeuren.<br />

We zijn immers nooit bezig met wat we nu<br />

doen. Neem een ‘mindful’ douche, denk alleen<br />

aan het water dat naar beneden klettert.<br />

Dat is een makkelijke oefening die meteen<br />

aangeeft hoe moeilijk het is in het nu te zijn,<br />

omdat de geest altijd bezig is met straks. Je<br />

aandacht in het nu brengen, wanneer er niks<br />

aan de hand is, brengt rust.”<br />

AYCA SZAPORA<br />

Functie:<br />

Boek:<br />

Neurowetenschapper, cognitief psycholoog, zelf-realisatiecoach en bedrijfskundige met een<br />

‘Black Belt in Lean & Six Sigma’<br />

‘Veranderen voor luie mensen’, geschreven samen met Paul Smit, gaat over hoe verandering<br />

écht werkt in ons brein en wat dat zakelijk en persoonlijk betekent.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

134<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

Mentale Veerkracht is dé<br />

‘gamechanger’ van deze tijd<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Sierd Nutma<br />

Als ex-commando bij de Special Forces, ondernemer van extreme expedities en trainer van ‘high performance’ teams weet hij wat<br />

het betekent succes te creëren in extreme omstandigheden. Zijn unieke werkervaring en sportieve uitspattingen in Siberië en op<br />

de Noordpool spreken boekdelen. Maar nog meer raakt het persoonlijke verhaal over zijn periode van dakloosheid en hoe hij is<br />

opgekrabbeld uit een donkere periode in zijn leven.<br />

Sierd Nutma is spreker op het gebied<br />

van Mentale Veerkracht. Hij laat je<br />

zien, voelen en ervaren hoe je veerkrachtig<br />

kunt worden en blijven. Zijn presentaties<br />

en workshops zijn bijzonder interactief<br />

en dynamisch. Vergeet Powerpoint,<br />

‘bullet points’ en de mooie plaatjes. Hij<br />

maakt onmiddellijk de vertaalslag naar jouw<br />

praktijk.<br />

“Wat maakt nu het verschil tussen succesvol<br />

uit een crisis komen of eraan onderdoor<br />

gaan?”<br />

“Hoe blijf je staan als alles om je heen lijkt<br />

weg te vallen?”<br />

“Wat gebeurt er als het spannend wordt?”<br />

“Wat doe je dan als team? Als professional?<br />

En vooral als mens?”<br />

Het blijkt dat Mentale Veerkracht de ‘gamechanger’<br />

van deze tijd is. Meer dan ooit<br />

staat het ontwikkelen van Mentale Veerkracht<br />

hoog op de agenda in leiderschapsprogramma’s<br />

en teamtrainingen.<br />

‘KAMPIOENEN’<br />

Sierd: “Als je denkt aan veerkrachtige<br />

mensen zijn dat vaak de ‘kampioenen’ in<br />

© PETER KASBERGEN<br />

het bedrijfsleven of in de topsport. Ze hebben<br />

tegenslagen overwonnen, hard gewerkt<br />

en kregen vervolgens een beker uitgereikt.<br />

Ik ben dankbaar dat ik veel met deze mensen<br />

mag werken. Tegelijkertijd ken ik ook de<br />

stille verschilmakers in deze samenleving,<br />

mensen die op de achtergrond en buiten de<br />

schijnwerpers een enorme veerkracht tentoonspreiden,<br />

het moeilijk hebben en toch<br />

doorzetten. Mensen met passie en een ongelooflijke<br />

‘drive’ om wat van het leven te maken.<br />

En het is bijzonder te zien dat al deze<br />

veerkrachtige mensen een aantal dingen gemeen<br />

hebben met elkaar. Deze inzichten<br />

deel ik graag met mijn toehoorders.”<br />

“Mentale Veerkracht kun je bovendien<br />

heel goed trainen. Daarbij kun je de vertaalslag<br />

maken naar presteren onder druk,<br />

omgaan met stress of met het verlagen van<br />

jouw werkdruk. Veerkracht gaat daarnaast<br />

ook over het creëren van succes. Hoe maak<br />

je van die 8 een 9? En hoe houd je de boel<br />

in balans?”<br />

In de presentaties<br />

en workshops<br />

kom je snel tot de<br />

kern. Er zit veel<br />

energie in. Op een<br />

liefdevolle confronterende<br />

wijze<br />

krijg je ‘tools’ mee<br />

naar huis die je direct<br />

kan toepassen<br />

in jouw praktijk.<br />

SIERD NUTMA<br />

Functie:<br />

Boeken:<br />

Expert op het gebied van mentale veerkracht<br />

Onder meer ‘Mentale Veerkracht voor Professionals’ en ‘Werkdruk bestaat niet’<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 135

‘BEPERKING KAN<br />

JUIST HELPEN IN<br />

JE KRACHT<br />

TE KOMEN’<br />

136<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MOTIVATIE<br />

Joost Rigter, ondernemer en spreker<br />

Tot zijn 26e kan Joost Rigter voor zijn gevoel normaal zien. Nu, twintig jaar later, is zijn gezichtsvermogen als gevolg<br />

van een zeldzame oogaandoening nog maar 0,8 procent. Een glimp in het voorbijgaan, meer ziet hij niet. Na een<br />

moeilijke periode van acceptatie en revalidatie is het leven, met al zijn uitdagingen, weer mooi, maar anders. Joost,<br />

pas vader, is een ondernemer en spreker, die een herkenbaar verhaal vertelt over verandering. Daarmee inspireert hij<br />

veel mensen en brengt hij vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven ertoe na te denken over hoe zij hun manier van<br />

leidinggeven en ondernemen ook vanuit een ander perspectief kunnen bezien.<br />

J<br />

Joost Rigter (46) woont in een prachtig<br />

gemoderniseerd oud huis met<br />

grote stadstuin in Amsterdam-Watergraafsmeer,<br />

samen met zijn vriendin en<br />

hun zoon van ruim een jaar. Hij vertelt ontspannen<br />

over wat hem is overkomen en<br />

waarom hij zijn verhaal wil delen. Blind zijn<br />

is een beperking, maar biedt ook mogelijkheden.<br />

De eloquente Joost kan nu, naast het<br />

leiden van zijn sociale onderneming The<br />

Chairmen at Work en restaurant-bistro Bar<br />

Wisse (‘de huiskamer van Oost’), als professioneel<br />

spreker zijn verhaal op het podium<br />

of via webinars kwijt aan wie het wil horen.<br />

Daar geniet hij van en beseft dat de kans dat<br />

hij als ziende lezingen zou hebben gehouden<br />

erg klein is. “Vóór de diagnose dacht ik redelijk<br />

goed te kunnen zien, ik kon me met mijn<br />

ogen goed bewegen. Eigenlijk wist ik wel dat<br />

er iets aan de hand was, maar niet wat en ook<br />

niet beter. In de periode dat ik rijlessen nam,<br />

ging ik wel eens met mijn vader ‘joyriden’<br />

in het donker, zodat ik kon leren rijden in<br />

het donker. Ik belandde ineens op fietspaden.<br />

Dat begrepen we niet en het maakte mij<br />

onzeker. De oogziekte die ik heb begint echter<br />

altijd met een soort nachtblindheid, maar<br />

dat bleek pas achteraf. Ik was als 12-jarige<br />

jongen ook clubkampioen tennis, tot ik later<br />

de bal en zelfs het servicevak niet meer<br />

kon zien. Op een gegeven moment kreeg ik<br />

commentaar van anderen op mijn gedrag. In<br />

mijn studententijd kreeg ik het advies mijn<br />

ogen te laten nakijken en een vriend ried mij<br />

aan mijn ogen te laten laseren, net zoals zijn<br />

ouders.” Joost heeft dan al wel een bril, maar<br />

zowel de opticien als de oogarts kunnen niet<br />

diep genoeg in zijn ogen kijken. Ze stellen<br />

hem enigszins gerust door te zeggen dat<br />

zijn ogen weliswaar niet perfect zijn, maar<br />

goed genoeg om in de maatschappij te kunnen<br />

functioneren. Dat denkt hij zelf ook. Als<br />

Joost in een vrij donkere kamer zit kan hij de<br />

geblokte letters op het contrastrijke beeldscherm<br />

aardig zien. Zonlicht van buitenaf<br />

en de afwisseling tussen licht en donker<br />

vertellen een heel ander verhaal. Als Joost 26<br />

is gaat hij naar het ziekenhuis, waar ze voor<br />

het eerst goed onderzoek doen. De diagnose:<br />

Retinitis Pigmentosa, een vaak progressieve<br />

oogziekte, met een grote kans dat het<br />

gezichtsvermogen steeds verder verslechtert<br />

en uiteindelijk blindheid volgt.<br />

ARTIEST ZONDER OGEN<br />

Je zou zeggen dat dan je wereld instort.<br />

“Dat viel mee. Ik voelde en kreeg eindelijk<br />

door dat niet alles dat fout was gegaan aan<br />

mij lag. Het leven was door mijn oogafwijking<br />

niet altijd even makkelijk en nu kon ik<br />

eindelijk een soort van aanwijzen waarom ik<br />

ben zoals ik ben. Dat klinkt interessant en<br />

heftig, maar ik ervoer op dat moment nog<br />

niet echt de consequenties. Mijn leven ging<br />

gewoon door, hoewel ik langzaamaan besefte<br />

dat ik op een gegeven moment mijn rijbewijs<br />

zou moeten inleveren en niet meer mijn<br />

favoriete sporten zou kunnen beoefenen”,<br />

zegt Joost terwijl hij mij recht in de ogen<br />

kijkt. Hij vindt het lastig dat niet te doen. “Ik<br />

probeer een clubkampioen communiceren<br />

als een ziende te zijn, zodat er toch een soort<br />

connectie is. Daarin ben ik als artiest zonder<br />

ogen inmiddels verdomd handig.” De<br />

weg van kijken naar een gezichtsvermogen<br />

van 0,8 procent is een moeilijke, maar niet<br />

onoverwinbaar. Acceptatie, doorzettingsvermogen.<br />

Daar draait het om. “Ik liep na<br />

de diagnose wat gespannen rond, terwijl ik<br />

steeds slechter zag. Wel kon ik nu ik wist wat<br />

ik had meer uitleggen en duidelijkheid geven<br />

aan mensen, assertiever zijn over mezelf.<br />

Dat was op zich goed, maar vermengde zich<br />

met ontkenning en frustratie. Ik bleef in de<br />

horeca werken, bediende gasten en probeerde<br />

dat zo goed mogelijk doen met de hotelschoolachtergrond<br />

die ik had. Helaas lukte<br />

het niet meer de snelheid en het overzicht te<br />

behouden die mijn collega’s wel hadden, wat<br />

lastig was voor iemand die zo ambitieus is als<br />

ik.” Als je niet weet waarom iets niet lukt, is<br />

dat vervelend. Wanneer je dat wel weet, acteer<br />

je er niet naar en ga je door met wat je<br />

doet, legt Joost uit.<br />

Tot zijn 28ste blijft hij vol in de horeca.<br />

“Op een gegeven moment werd echter voor<br />

mij beslist dat ik moest stoppen. Ik was heel<br />

goed met mensen, maar niet snel genoeg.<br />

Misschien dachten ze wel dat ik laks en niet<br />

scherp was, want volgens mij wisten ze heel<br />

weinig over mijn ogen. Uiteindelijk ging ik<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 137

MOTIVATIE<br />

op zoek naar coaching om uit te vinden wat<br />

ik wel zou kunnen doen met weinig zicht<br />

en werd ik vrijwilliger bij de Bart de Graaff<br />

Foundation om me zonder te veel druk weer<br />

te kunnen opwerken naar een nieuwe baan.<br />

Ik wilde het gevoel krijgen dat ik weer meedeed<br />

in de maatschappij. Dat lukte niet,<br />

doordat ik weer probeerde te doen wat van<br />

mij werd gevraagd zonder na te denken of<br />

ik dat wel kon en of het goed voor mij was.<br />

Doordat het verloop van mijn oogziekte onduidelijk<br />

was, wist ik niet goed hoe ik voor<br />

mezelf moest zorgen. Het had, ook al doordat<br />

het niet elke dag slechter ging, te maken<br />

met ontkenning. Wat moest ik met al die onduidelijkheid<br />

in mijn leven?” Het duurt even<br />

vooraleer Joost Rigter echt beseft dat er iets<br />

moet veranderen. Een psychologe bij Koninklijke<br />

Visio, het expertisecentrum voor<br />

slechtziende en blinde mensen, vertelt hem<br />

dat hij moet revalideren om te kunnen accepteren<br />

wat hij heeft, duidelijkheid te krijgen<br />

en te kijken naar de toekomst. Joost is<br />

dan 33. Hij is dan intern bij Visio Revalidatie<br />

& Advies Het Loo Erf in Apeldoorn en alleen<br />

in de weekeinden in zijn pas gekochte huis.<br />

“Ik kreeg weer rust. Ze haalden het tempo uit<br />

mij en hielpen mij dat vervolgens weer op te<br />

bouwen naar de Joost die ik nu ben.”<br />

VERANDEREN VAN ORGANISATIES<br />

Als hij als 34-jarige met dan nog twee<br />

procent zicht uit de revalidatie komt ervaart<br />

Joost dat als het moment waarin hij weer helemaal<br />

vol in de wereld staat en zich afvraagt<br />

wat hij verder kan gaan doen. “Ik had nu wat<br />

bagage, wist hoe ik e-mails moest openen en<br />

opslaan, blind kon typen en met mijn stem<br />

computers kon besturen. Elke keer als ik een<br />

woord typ en vervolgens een spatie hoor ik<br />

dat woord. Daardoor kan ik een mailtje niet<br />

alleen ‘lezen’, maar ook beantwoorden.” Het<br />

is typerend voor hoe je kunt omgaan met<br />

verandering. Waar kwam het idee vandaan<br />

daarover lezingen te houden? Joost: “Het bijzondere<br />

is dat iemand vrij snel na mijn revalidatie<br />

zei: ‘Joost, jij moet verhalen vertellen’.<br />

Dat klinkt mooi, maar ik vond dat ik niet<br />

zo’n goed verhaal had. Ik werd en was eigenlijk<br />

al blind. Hij zei: ‘Juist. Jouw energie, wie<br />

je bent en hoe je omgaat met jouw beperking<br />

vormen samen een mooi verhaal, dat je<br />

ook kunt leggen op de verandering van organisaties.<br />

Vertel die ondernemers maar hoe<br />

je kracht kunt putten uit verandering, hoop<br />

kunt houden en met een positieve blik kunt<br />

kijken naar mogelijkheden zonder mensen<br />

te vertellen wat ze moeten doen. Vanuit<br />

jouw perspectief!’. Achteraf was die periode<br />

een geweldige en tegelijk spannende<br />

en soms enge tijd. Ik was bang te falen en<br />

dat mensen mij zouden loslaten.” Dat duurt<br />

niet zo lang. “Je moet je erin verdiepen, maar<br />

als je dicht bij jezelf blijft en het een goed en<br />

authentiek verhaal is, weten veel mensen al<br />

snel een verbinding te maken tussen de verandering<br />

die ik doormaak en die van henzelf.<br />

De verhalen die ik het leukst vind zijn<br />

die welke niet alleen gaan over business,<br />

maar ook over mensen. Doordat ik het publiek<br />

letterlijk meeneem in het donker (ze<br />

krijgen een blinddoek voor om te ervaren<br />

wat ze nog wel kunnen met hun andere zintuigen),<br />

is het niet alleen een droog verhaal<br />

over verandering, maar vooral over wat het<br />

met je doet.” De eerste keer dat hij dit experiment<br />

uitvoert knipt Joost zelf blinddoeken<br />

van stof die hij op de Albert Cuyp heeft<br />

gekocht. “Vanuit mijn onzekerheid dacht ik<br />

dat niemand erop zat te wachten, maar het<br />

bleek al snel dat de combinatie van even net<br />

als ik in het donker zijn en mijn verhaal de<br />

zaal in zijn greep hield. Ik voelde de reactie<br />

op het moment dat interactie ontstond,<br />

bijvoorbeeld wanneer ik aan de zaal dingen<br />

vroeg. Mensen stelden zich ook kwetsbaar<br />

op. Doordat ze in het donker zaten durfden<br />

ze zich te openen.”<br />

Als Joost begint met verhalen vertellen<br />

draait hij proef voor zo’n veertig vrienden.<br />

Hij vindt het spannend en in het begin een<br />

beetje eng. Al vrij snel spreekt hij voor bedrijven<br />

en bijvoorbeeld driehonderd politiemensen.<br />

“Ik dacht dat ze me meteen zouden<br />

opvegen, maar toen ik de stilte ervoer nadat<br />

ik was begonnen met het vertellen van mijn<br />

verhaal, wist ik dat ik dit over de hele wereld<br />

zou kunnen blijven doen.” Eigenlijk komt er<br />

op dat moment een droom van Joost uit. Al<br />

zijn hele leven vindt hij vertellen en het delen<br />

van belevenissen leuk.<br />

ACCEPTATIE EN<br />

ONAFHANKELIJKHEID<br />

Alles is nu bij elkaar gekomen. Zijn vriendin<br />

en hij hebben een tof klein mannetje.<br />

Nadat hij zijn baan verliest zit Joost een tijdje<br />

in de WAO en leeft hij onder bijstandsniveau<br />

en moet hij zeer creatief zijn. Hij krijgt steun<br />

van zijn ouders, maar kan niet meekomen<br />

met zijn vrienden ‘die in een andere flow zitten’.<br />

“Ik leerde in die tijd opnieuw lezen en<br />

schrijven, terwijl zij bij wijze van spreken<br />

hun tweede nieuwe auto kochten of leaseden.”<br />

Een van de onderwerpen tijdens zijn<br />

lezingen en webinars is acceptatie. “Accepteren<br />

viel mij erg mee. Ik gunde iedereen alles.<br />

Ergens was ik onzeker, maar toch gelukkig<br />

met mezelf. Hoewel, soms was ik heel verdrietig,<br />

doordat ik niet altijd kon doen wat<br />

ik wilde. In de kroeg voelde ik me het beste.<br />

Daar kon ik mezelf zijn, mijn interesse tonen<br />

in andere mensen en hen op hun gemak stellen.<br />

Ook in mijn werk was ik goed op het moment<br />

dat het over mensen ging.” Nu is zijn leven<br />

niet minder, maar anders mooi. Hij staat<br />

in zijn kracht, spreekt en heeft drie bedrijven.<br />

“Toen ik uit mijn uitkering kwam en<br />

weer middelen had, begon mijn leven weer.<br />

Ik kon weer mensen mee uit eten nemen.”<br />

Joost wil doorgeven hoe belangrijk onafhankelijkheid<br />

is voor mensen en bedrijven. In<br />

2012 richt hij een sociale onderneming op,<br />

The Chairmen at Work (in dit geval te vertalen<br />

met De Stoelenmensen op het werk), die<br />

diensten aanbiedt op het gebied van vitaliteit.<br />

“Stoelmassages en sportmassages hebben<br />

we een tijdlang minder kunnen geven<br />

op de werkvloer, omdat fysiek weinig mensen<br />

in de bedrijven aanwezig zijn. Mindful-<br />

138<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MOTIVATIE<br />

ness, ‘office gym’ en voedingspsychologie<br />

bieden we online via webinars aan. Ons platform<br />

geeft deze visueel beperkte professionals<br />

de mogelijkheid deel te nemen aan het<br />

arbeidsproces, waardoor ze hun onafhankelijkheid<br />

kunnen vergroten. Wij doen de acquisitie<br />

voor hen en regelen alles dat door<br />

hun beperking lastiger is.” Joost heeft twee<br />

mensen in dienst die dat managen en ervoor<br />

zorgen dat deze gemeenschap, ook nu veel<br />

bedrijven langere tijd gesloten of gedeeltelijk<br />

open zijn, blijft bestaan.” Hij voelt zich verantwoordelijk<br />

voor zijn twintig masseurs,<br />

die lange tijd thuis hebben gezeten. “Tijdens<br />

corona zaten wij natuurlijk wel in de hoek<br />

waar de klappen vielen. Hetzelfde geldt voor<br />

mijn restaurant, Bar Wisse aan de Linnaeusstraat<br />

1a in Amsterdam.”<br />

VERHAAL RELEVANTER DAN OOIT<br />

“Ik heb het idee dat mijn verhaal nu relevanter<br />

is dan ooit. Het liefst spreek ik voor<br />

zalen, maar ook tijdens webinars wil ik optimisme<br />

uitstralen. Dat is belangrijk en omdat<br />

te kunnen zorg ik ervoor dat ik gezond leef,<br />

fit en sterk ben, waardoor er meer uit mijn<br />

handen komt. Ik geef ook door dat het altijd<br />

goed is te kijken naar mogelijkheden die er<br />

wél zijn. Door mijn toehoorders mee te nemen<br />

in mijn wereld door het zintuig zien bij<br />

hen weg te nemen kunnen ze ervaren wat het<br />

is even naar binnen in plaats van naar buiten,<br />

naar de oppervlakte, te kijken. Dan krijgen<br />

ze hoop ik op een rijtje hoe ze in hun<br />

vel zitten, of ze kwetsbaar zijn en dat mogen<br />

uiten, wat ze kunnen veranderen, wat hun<br />

‘Door het zintuig<br />

zien uit te<br />

schakelen gaan<br />

mensen naar<br />

binnen kijken’<br />

comfortzone is, waar ze uit willen stappen<br />

en hoe het zit met hun energie en positiviteit.<br />

Er gebeurt veel in zo’n uur. Als mensen<br />

het voor zichzelf op een rijtje hebben, geldt<br />

dat ook voor hun werk en kunnen ze beter<br />

bepalen of ze op de goede weg zijn en wat<br />

hun doelen zijn. Wie durft te kijken naar zijn<br />

of haar beperking, zal ervaren dat die vaak<br />

een hulpmiddel is om in je kracht te komen.<br />

Wanneer ikzelf was blijven zien, had ik een<br />

misschien ook een restaurant gehad, maar<br />

zou ik waarschijnlijk niet zoveel mensen<br />

hebben toegesproken en minder reizen hebben<br />

gemaakt. Nu vertel ik mijn verhaal over<br />

de hele wereld en heb ik in Canada, Amerika,<br />

Engeland, Italië, Duitsland, Zwitserland,<br />

Tsjechië, Bangkok, Spanje, Portugal en andere<br />

landen veel mooie ontmoetingen gehad.”<br />

Joosts schoenen staan ongetwijfeld alweer<br />

naar buiten gericht, want wie niet kan<br />

zien, kan wel voelen dat elk land een andere<br />

sfeer en schoonheid heeft.<br />

JOOST RIGTER<br />

Geboren: Laren (NH), 1974<br />

Bijzonder:<br />

Zijn beperking (blindheid) zet hem in zijn kracht<br />

Gezichtsvermogen:<br />

0,8 procent<br />

Beroep:<br />

Ondernemer (The Chairmen at Work, Bar Wisse) en professioneel spreker<br />

Thema's:<br />

Omgaan met verandering en tegenslag, acceptatie en doorzettingsvermogen<br />

Bestuursfunctie:<br />

Stichting Bestuur Onbeperkt Lezen<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 139

© B4LLS<br />

140<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ONDERNEMEN<br />

Chatbots en mensen plaveien<br />

samen de weg naar succes<br />

Alexander Wijninga,<br />

jonge ondernemer van het jaar 2016 blijft groeien<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Watermelon<br />

Alexander Wijninga (dan 21) en Charl Haas (dan 22) introduceren in 2015 Watermelon, een instrument dat bedrijven in<br />

staat stelt WhatsApp voor hun klantenservice te gebruiken. Een gat in de markt. Ze winnen de prijs voor de beste jonge<br />

ondernemers 2016. Niet lang daarna sommeert de Amerikaanse berichtendienst Watermelon per brief te stoppen met<br />

het product. De startup zou inbreuk maken op de gebruikersovereenkomst waarin staat dat het verboden is WhatsApp<br />

te gebruiken voor koude acquisitie. Dat leidt tot een faillissement. Alexander: “Je staat aan de top van je kunnen. En een<br />

maand later trek je de stekker eruit.” Door een andere onderneming te verkopen is het mogelijk Watermelon terug te kopen<br />

van de curator. Nu groeit het bedrijf als kool, neemt Alexander nieuwe mensen aan (onder wie iemand die de operationele<br />

leiding overneemt) en zijn het vooral chatbots waarmee zijn bedrijf het grote en kleine ondernemingen makkelijker maakt<br />

te communiceren met hun klanten. Hoe dat kan? Alexander spreekt er graag en goed over.<br />

D<br />

Dankzij de Watermelon-softwareoplossing<br />

hebben inmiddels ruim<br />

tweeduizend grote en middelgrote<br />

bedrijven in meer dan vijftien landen<br />

hun klantendienst uitgebreid met een digitale<br />

collega. De programmeerloze chatbot,<br />

een geautomatiseerde gesprekspartner,<br />

kan dankzij kunstmatige intelligentie leren<br />

op steeds meer klantvragen antwoord te geven.<br />

De mensen in het chatteam hebben dan<br />

meer tijd complexere vragen te beantwoorden.<br />

“Daar is ons product voor bedoeld. Zo’n<br />

75 procent van de vragen gaat via de chatbots.<br />

Uiteindelijk kunnen chatbots echt alle<br />

vragen behandelen. Er zijn geen beperkingen<br />

aan wat ze kunnen leren. De vraag is echter<br />

of de investering altijd opweegt tegen het<br />

resultaat. Leer je de chatbot antwoord geven<br />

op een probleem dat één keer per jaar<br />

voorkomt? Voor die speciale gevallen zijn<br />

mensen nodig. Hun baan wordt veel interessanter<br />

als ze de veelvoorkomende vragen<br />

© MARCEL KRIJGSMAN<br />

kunnen overlaten aan robots, want dat zijn<br />

chatbots ook. Hun opdrachtgevers besparen<br />

daarmee bovendien veel geld. De efficiëntie<br />

verbetert, zeker doordat Watermelon<br />

alle kanalen bundelt die bedrijven gebruiken”,<br />

zegt Alexander Wijninga.<br />

Het einde van deze ontwikkeling is nog<br />

niet in zicht. “In tegenstelling tot sommige<br />

andere bedrijven hebben wij een uitgebreide<br />

productvisie, die verdergaat dan waaraan<br />

mensen normaal denken. Het gebruik<br />

van websites en internet verandert, is steeds<br />

interactiever. Chatbot is daarvan de basis.<br />

Daarom zijn wij continu bezig met het verbeteren<br />

en optimaliseren van ons product.<br />

Er komen ‘features’ bij die de efficiëntie vergroten<br />

op basis van de behoeften van onze<br />

klantenkring. Dat maakt ons hele aanbod<br />

steeds interessanter. Dit jaar willen we uitbreiden<br />

naar het Verenigd Koninkrijk, volgend<br />

jaar naar een ander Europees land met<br />

een andere taal en in 2023 naar de Verenigde<br />

Staten. Op commercieel én productvlak<br />

zitten we vol ambities om ons bedrijf verder<br />

te laten groeien.”<br />

ONDERNEMERS INSPIREREN<br />

Heel lang wil Alexander net als zijn vader,<br />

opa en oom een militaire carrière opbou-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 141

ONDERNEMEN<br />

wen, maar op zijn zestiende gaat het ondernemerschap al borrelen<br />

en begint zijn nog steeds voortdurende reis. Hij verhuist naar Utrecht<br />

als hij 17 is en de havo heeft afgerond. “Ik haalde allerlei testen niet die<br />

bij een militaire loopbaan horen en besloot rechten te studeren. Tijdens<br />

de eerste dag van het introductiekamp was alles leuk. De tweede<br />

dag was studie-gerelateerd en besefte ik dat die materie ook niet iets<br />

was waar ik in wilde duiken.” Alexander is autodidactisch. Hij moet<br />

doen en daar leert hij juist van. “Veel mensen hebben niets aan opleidingen,<br />

omdat ze niet passen bij wat ze willen doen. Het personeel<br />

dat ik nu zoek voor Watermelon kan dat ook niet op school leren. Er<br />

werken bij ons ook uitstekende collega's zonder diploma. Ze hebben<br />

wel vaardigheden waarmee ze goud geld kunnen verdienen. Mijn ouders<br />

waren niet blij dat ik niet ging studeren, maar het was mijn leven<br />

‘Zo’n jong gezicht leverde wel eens verbaasde<br />

blikken aan de gesprekstafel. Ik bedacht me<br />

toen: om in deze wereld te winnen, heb je<br />

een flinke attitude nodig. Sindsdien heb ik<br />

daar geen last meer van gehad’ – Alexander<br />

Wijninga (MT/Sprout, 2016)<br />

en wilde niet voor hen een diploma halen.” Terug naar 2012. Alexander<br />

krijgt een baan als postsorteerder bij Staples, een bedrijf gespecialiseerd<br />

in kantoorartikelen. “Ik ontmoette daar ondernemers die<br />

’s morgens post kwamen ophalen. Mooi aan hen vond ik dat zij van<br />

de grond af iets voor zichzelf hadden opgebouwd, waarmee ze ook<br />

zelf aan de slag konden. Dat inspireerde mij enorm. Op een gegeven<br />

moment ben ik als verkoper de deuren langsgegaan en merkte ik dat<br />

ik goed kon verkopen. Daardoor en door gesprekken met die ondernemers<br />

is een momentum ontstaan en kreeg ik het idee sociale mediatrainingen<br />

te geven aan bedrijven, die vaak moeite hadden die op<br />

een goede manier in te zetten. Van daaruit ging het balletje rollen.”<br />

Alexander beseft al snel dat de trainingen van zijn marketingbedrijfje<br />

weinig opleveren. Bedrijven doen er nauwelijks iets mee en dat maakt<br />

hem niet echt gelukkig. “Met mijn bedrijf The Next Network, dat ik<br />

in 2013 als 17-jarige ben begonnen, gaven we daarom niet alleen presentaties<br />

over de inzet van die kanalen, maar namen we bedrijven<br />

ook het beheer ervan uit handen. Ik woonde al op mezelf in een kamer<br />

van 16 m², leefde van brood en goedkope pasta, maar zeker toen<br />

ik pas een eigen bedrijf had moest ik om vijf uur op om op tijd bij Staples<br />

te zijn en kon ik pas na half negen aan mijn eigen onderneming<br />

werken.” Door te ondernemen gaat echter een wereld voor hem open.<br />

Als hij 18 is mag hij alles en van zichzelf ook fouten maken. Zijn ogen<br />

lichten op als hij constateert dat je op elke leeftijd voor jezelf kunt beginnen.<br />

Of je nu 16 bent (met handlichting) of 65, het enige dat telt<br />

is de ambitie die je hebt. The Next Network is een succes en groeit<br />

ook internationaal, met zelfs klanten in Scandinavië. “Op een gegeven<br />

moment kwam de vraag of we<br />

iets met WhatsApp konden doen.<br />

Uiteindelijk was het niet schaalbaar<br />

app-accounts voor bedrijven<br />

op telefoons bij te houden,<br />

omdat daarvoor een telefoon per<br />

klant nodig was. We moesten iets<br />

slimmers verzinnen en zo is Watermelon<br />

ontstaan.”<br />

DASHBOARD<br />

Watermelon moet een dashboard<br />

zijn voor ondernemers die<br />

zelf ook WhatsAppjes bedrijfsmatig<br />

willen beheren om zo hun<br />

dienstverlening te kunnen uitbreiden.<br />

Een gat in de markt, niemand<br />

kan dat of biedt dat dan nog<br />

aan. “Met de applicatie zelf kon<br />

dat niet, er was geen technische<br />

koppeling voor. Die maakten wij<br />

en daar was WhatsApp niet blij<br />

mee. We hackten hun Androidapp, kaapten de berichten en lieten<br />

die terugkomen in de Watermelon-tool. Armin van Buuren, de Belastingdienst,<br />

de EO en honderden andere bedrijven sloten zich al<br />

snel bij ons aan. Het ging bizar hard, ook doordat we deze dienst<br />

goedkoop konden aanbieden. Facturatie was in het eerste jaar van<br />

ons bestaan niet ons sterkste punt. Zelf wist ik nog helemaal niets<br />

van tech. We vlogen daarvoor iemand in. Het was alsof we elke dag<br />

in een achtbaan stapten en een van de mooiste perioden in m’n leven:<br />

knallen, knallen, knallen. Ineens lag er een via een advocatenkantoor<br />

verstuurde ‘Cease and Desist’-brief van Facebook, eigenaar<br />

van WhatsApp, op de mat. We moesten stoppen en onze data geven,<br />

anders zouden ze ons wegvagen van alle sociale media in Nederland.<br />

Zelf een soort WhatsApp opzetten was lastig, maar misschien wil ik<br />

142<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ONDERNEMEN<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

dat ooit nog doen”, lacht Alexander, die inmiddels<br />

de technische kant van het verhaal<br />

helemaal kent. “We hebben destijds niets gedaan<br />

met die brief. Het risico was bekend en<br />

het mooie was dat WhatsApp wist dat wij er<br />

zijn. Dat kon ook in ons voordeel werken. We<br />

gingen even door, maar op een bepaald moment<br />

blokkeerde WhatsApp al onze klanten.<br />

Steeds wanneer wij een nieuw nummer aansloten,<br />

pats offline. Na twee weken liepen de<br />

inkomsten terug en toen er nog 40 k op de<br />

bedrijfsrekening stond, besefte ik dat het lastig<br />

zou worden de salarissen te betalen. Dus<br />

trokken we uiteindelijk, een maand nadat we<br />

de prijs voor beste jonge ondernemers hadden<br />

gekregen, zelf de stekker eruit en ineens<br />

was alles wat van mij was en wat we hadden<br />

opgezet van de curator.”<br />

‘FAILLISSEMENT IS TEKEN<br />

VAN INNOVATIE’<br />

Een ander zou even gaan genieten van<br />

zijn vrije tijd, want de bv en niet Alexander<br />

persoonlijk was aansprakelijk. Zijn vuur is<br />

eventjes niet meer dan een vlammetje en het<br />

faillissement voelt als een smet op zijn motivatie.<br />

Een telefoontje van zijn moeder geeft<br />

de dan 21-jarige ondernemer zoveel energie<br />

dat hij, door de verkoop van The Next Network<br />

precies op dat moment, zijn veerkracht<br />

hervindt en zich realiseert dat hij alles kan<br />

terugkopen van de curator. “Het enige dat<br />

ik wou was ondernemen.” De deal is binnen<br />

enkele dagen rond en de wedergeboorte van<br />

Watermelon een feit. “Het gekke is dat het<br />

vaker voorkomt dat jonge ondernemers die<br />

prijzen winnen vervolgens failliet gaan. Dat<br />

komt doordat zijn met iets zijn gekomen dat<br />

daarvoor niet bestond en dan is de kans groter<br />

dat de boel in elkaar klapt. Daar is in Nederland<br />

te weinig begrip voor, terwijl je in<br />

Amerika niet meetelt als je nooit bankroet<br />

bent gegaan. Een faillissement van een startup<br />

is niet slecht, het is een teken van innovatie.<br />

Nieuwe dingen gaan niet altijd in één<br />

keer goed.”<br />

SAMENWERKING MENS EN ROBOT<br />

Watermelon, waarvan Alexander samen<br />

met Kees de Wolff eigenaar is, is steeds<br />

meer de plek waar gesprekken plaatsvinden.<br />

Voor zijn klanten heeft het bedrijf de mogelijkheden<br />

van sociale media (Facebook, Telegram,<br />

LinkedIn, WeChat, nu ook legaal<br />

WhatsApp), e-mail en telefonie bijeengebracht.<br />

Alles komt als het ware in één inbox<br />

binnen. “Wat ons een unieke marktpositie<br />

geeft is de naadloze samenwerking tussen de<br />

mens en de robot. De robot reageert op tevoren<br />

geprogrammeerde vragen, maar kan<br />

steeds meer door de ingebouwde kunstmatige<br />

intelligentie. Waar de mens niet nodig is<br />

kan de chatbot het prima overnemen. Daarbij<br />

komt dat mensen én robots nooit stoppen<br />

met leren. Het vreemde is dat bedrijven er<br />

als het eenmaal werkt niet meer naar kijken.<br />

Dat is frustrerend, want dan blijft de dienstverlening<br />

naar hun klanten achter. Veel grote<br />

bedrijven hebben chatbots die niet kunnen<br />

waarvoor ze zijn bedoeld: antwoord geven<br />

op klantvragen. Ons systeem wijst die ondernemers<br />

er constant op dat het beter moet.<br />

Wat een chatbot moet kunnen om effectief te<br />

zijn verschilt per bedrijf. Als softwareleverancier<br />

bieden wij een tool waarmee bedrijven<br />

die bot zelfstandig en eenvoudig technisch<br />

kunnen inrichten, afgestemd op hun<br />

eigen behoeften. Kleine bedrijven kunnen<br />

geen tienduizenden euro’s in een chatbot<br />

pompen die misschien het beantwoorden<br />

van honderd vragen per maand kan automatiseren.<br />

Wij willen dat ook MKB-bedrijven<br />

er gebruik van kunnen maken en daarom<br />

hebben wij het systeem Watermelon<br />

zoals het nu bestaat gebouwd, zodat dat zij<br />

het kunnen programmeren zonder dat daarvoor<br />

technische kennis nodig is. Ik denk dat<br />

steeds meer bedrijven een systeem willen<br />

om hun geautomatiseerde klantendienst<br />

te beheren. Dat bieden wij en is de kracht<br />

die Watermelon naar voren heeft gestuwd.”<br />

Alexander herhaalt dat een chatbot niet is<br />

uit te besteden. “Wij zijn de CMS voor het<br />

brein voor de chatbot, toegespitst op wat de<br />

klant nodig heeft. Elk bedrijf heeft zijn eigen<br />

brein. Wij bedenken, ontwerpen, maken,<br />

verkopen en vermarkten de software, maar<br />

onze klanten weten wat hun klanten willen<br />

weten. Soms doen we het in samenwerking,<br />

dan bouwen wij de bot op basis van hun kennis.<br />

En natuurlijk moeten bedrijven meten<br />

hoe hun klanten de gesprekken ervaren om<br />

hun systeem op orde te houden en verbeteren.”<br />

Kortom: het centraliseren en automatiseren<br />

van het klantcontact is waarin Watermelon<br />

2.0 is gespecialiseerd.<br />

ONDERNEMEN DANKZIJ<br />

STUDIEFINANCIERING<br />

Nederland kent volgens Alexander een<br />

prima studiefinancieringssysteem dat jongeren<br />

kan helpen naast hun studie iets op te<br />

zetten. “Het is een zeer goedkope lening vergeleken<br />

met veel ander geld in de markt. Jongeren<br />

zouden een deel van dat geld kunnen<br />

investeren in zelfontwikkeling en het bouwen<br />

van een bedrijf. Het is een soort basisinkomen.<br />

Wie een studie volgt en interesse<br />

heeft in ondernemen, moet stappen zetten,<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 143

ONDERNEMEN<br />

fouten maken en aan de slag gaan. Niet twijfelen<br />

of aarzelen, maar snel een knoop doorhakken.<br />

Ik had geen financiële achtergrond<br />

met 17, maar dat is een van de dingen die<br />

mensen naast kennis over de belastingwetten<br />

en andere vaardigheden die in het leven<br />

van pas komen op school zouden moeten leren.”<br />

Vakken doen, die jouw doel dienen, dat<br />

is Alexanders advies. Zelf staat hij altijd open<br />

om te sparren met jongeren en jongvolwassenen<br />

die iets voor zichzelf willen gaan doen.<br />

Hoe de toekomst er uitziet? “Elk bedrijf is<br />

over 20 jaar een techbedrijf. Dan kun je maar<br />

beter weten hoe je moet programmeren.”<br />

EXITSTRATEGIE? NEE!<br />

Alexander Wijninga heeft geen exitstrategie.<br />

Verkopen van zijn bedrijf staat niet op<br />

de planning. Hij heeft al eens afscheid genomen<br />

van zijn kindje en wil dat niet nog eens.<br />

“Ik wil me honderd procent focussen en ben<br />

super toegewijd van dit bedrijf wereldwijd<br />

een succes te maken. Nu ben ik halverwege<br />

de twintig, heb nog vele jaren te gaan en wil<br />

dat met mijn team, dat eind dit jaar groeit<br />

van ruim twintig naar vijftig medewerkers,<br />

waarmaken. De gemiddelde leeftijd ligt<br />

rond de 30, maar er werken hier wel een paar<br />

30-plussers. Ervaring is ook nodig. Belangrijk<br />

is dat medewerkers, ongeacht hun leeftijd,<br />

binnen de bedrijfscultuur passen. Dat<br />

zie ik vaak al meteen tijdens het sollicitatiegesprek.”<br />

Over zichzelf zegt Alexander: “Je<br />

start met niks, bouwt op, investeert, maar op<br />

een gegeven moment moet je van bouwen<br />

naar managen gaan. Dat vind ik nog steeds<br />

moeilijk. Ik leer dat met vallen en opstaan in<br />

de praktijk. Leidinggeven vind ik lastig. Ik<br />

was eerst te relaxt, tikte nooit iemand op de<br />

vingers. Dat werkte niet en bij Watermelon<br />

2.0 kwam het militaire patroon in mij naar<br />

boven. Serieuze leiding bij een serieus bedrijf.<br />

Toen renden mensen weg en besefte ik<br />

dat ik een balans moest vinden. Ik besefte dat<br />

ik hier niet zit om met iedereen vrienden te<br />

zijn, maar de directeur ben die zowel vervelende<br />

als leuke keuzes moet maken en zowel<br />

goed als slecht nieuws kan brengen. Die twee<br />

kanten moeten in evenwicht zijn. Medewerkers<br />

moet ik eigenaarschap en vertrouwen<br />

kunnen geven. Ik heb nu voor het eerst iemand<br />

aangenomen om de operatie te dragen.<br />

Sinds 1 maart. Dat vind ik spannend.<br />

We zijn er nog niet, maar dat gaat goed.<br />

Ik moet veel loslaten en mijn eigen werk opnieuw<br />

uitvinden. Voorheen was het bouwen,<br />

toen managen en nu weer wat anders. Leren<br />

vanuit echt directieperspectief naar het<br />

bedrijf te kijken en grote accounts aansluiten.<br />

De vinger aan de pols houden wat er in<br />

de operatie gebeurt zonder continu over de<br />

werkvloer te lopen. Iedere ondernemer, hoe<br />

oud je ook bent, moet daar een keer doorheen.<br />

Zeker als je groeiende bent. Laat mij<br />

maar ondernemen, dat maakt me heel gelukkig.<br />

Ik hoop ooit met Watermelon naar<br />

de beurs te gaan en dat mijn bedrijf in aandelen<br />

dan een paar miljard waard is.<br />

De reis er naartoe is geweldig.”<br />

Geboren: Augustus 1994<br />

Beroep: Ondernemer<br />

Bedrijf: Watermelon BV<br />

Opleiding: Havo en de praktijk<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Vlooit u wel genoeg?<br />

Door Daniel Seesink<br />

We lachen een beetje ongemakkelijk naar elkaar. Dit zijn we toch niet van elkaar gewend? Hadden wij elkaar ooit<br />

WWeet u nog dat we te maken kregen<br />

met het begrip ‘social distancing’?<br />

Wat ik net beschreef is daar<br />

een voorbeeld van. Maar het afstand houden<br />

gaat verder dan elkaar niet meer fysiek begroeten.<br />

Het in de jaren ’00 en ’10 van deze<br />

eeuw met enige scepsis en weerstand ingevoerde<br />

‘nieuwe werken’ of ‘thuiswerken’ wordt<br />

nu langzaamaan omarmd. Wat tegenwoordig<br />

‘hybride werken’ wordt genoemd leidt tot vergroting<br />

van de fysieke afstand, vervreemding<br />

van de werkomgeving en van collega’s met<br />

wie je anders een kort gesprek bij de koffieautomaat<br />

had. We missen die korte ontmoetingen.<br />

Of meer in het bijzonder, onze hersenen<br />

missen die korte, fysieke ontmoetingen,<br />

vaak zonder dat we ons daarvan bewust zijn.<br />

Bij iedere ontmoeting maakt onze hypofyse<br />

het hormoon oxytocine aan. Dit hormoon zorgt er direct voor dat we<br />

binding voelen met de ander. En oxytocine zorgt bewezen voor nog<br />

iets anders – zo blijkt onder andere uit de studies van Paul J. Zak –<br />

namelijk voor meer onderling vertrouwen. En laten nu juist die binding<br />

en dat vertrouwen de basis vormen voor een goede werkrelatie.<br />

Een werkrelatie die medewerkers motiveert om meer uit zichzelf te<br />

halen en daarmee de prestaties van het bedrijf als geheel te vergroten.<br />

eerder een ellenboog gegeven? Hadden wij elkaar ooit eerder een vuist gegeven? Zegt u het maar. En gaven we<br />

elkaar ‘vroeger’ geen drie zoenen? Ongemakkelijk en onwennig voelt het nu. Ik kan mij bijna niet meer voorstellen dat<br />

we elkaar nog niet zo lang geleden een hand gaven tijdens onze ontmoetingen. Dat we elkaar drie zoenen gaven bij<br />

aankomst én bij vertrek. Dat we dicht tegen elkaar aan gingen zitten in de bus of metro.<br />

AFSTAND HOUDEN REMT AANMAAK OXYTOCINE<br />

‘Social distancing’ remt de aanmaak van oxytocine met als gevolg<br />

een directe ondermijning van het vertrouwen. Rijnlands georganiseerde<br />

bedrijven ervaren ‘social distancing’ waarschijnlijk als een<br />

grotere bedreiging dan de Anglo-Amerikaanse. Niettemin werken in<br />

beide typen bedrijven mensen met een van oudsher natuurlijke behoefte<br />

aan persoonlijk contact. Want het vertrouwen dat daardoor<br />

© JOHANNES VAN CAMP<br />

wordt opgebouwd, stelde ons miljoenen jaren<br />

geleden al in staat om als groep te overleven.<br />

Om die oerbasis van vertrouwen inzichtelijk<br />

te maken, neem ik u graag mee in de wereld<br />

van mensapen als chimpansee en gorilla.<br />

Apen die om te overleven in het oerwoud niet<br />

alleen afhankelijk zijn van de kwaliteiten van<br />

hun leider, maar meer nog van het vertrouwen<br />

in elkaar. Vertrouwen dat ook bij apen –<br />

veelal tijdens het vlooien – wordt geïnitieerd<br />

door oxytocine. Achter het uitpluizen van de<br />

vacht gaat namelijk een fascinerende wereld<br />

van sociale verwachtingen schuil. Een wereld<br />

die meer op die van ons lijkt, dan u wellicht<br />

kunt vermoeden. Ontdek deze wereld en heb<br />

vertrouwen in wat deze apen ons leren over<br />

het sociale succes van u als manager en van uw<br />

bedrijf als geheel. Ik heet u – al dan niet met<br />

een ellenboog of vriendelijke begroeting op sociale afstand – van harte<br />

welkom om hierover eens verbaal met mij te vlooien…<br />

DANIEL SEESINK<br />

Naast het verzorgen van lezingen, observeert Daniel Seesink het<br />

gedrag van mensen tijdens workshops. Hij is bovendien een dagvoorzitter<br />

met een voorkeur voor het thema ‘gedrag in veranderende organisaties’.<br />

Hij neemt sprekers en deelnemers op een toegankelijke<br />

manier mee door het programma van de dag en legt daarbij een herkenbare<br />

link naar het oergedrag dat mensapen ons laten zien. Zijn<br />

scherpe observaties zorgen niet zelden voor een lach op het gezicht<br />

van de aanwezigen.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 145

COLUMN<br />

‘Ik stel mij vaak voor dat de gasten<br />

bij mij thuis op bezoek komen’<br />

Door Caatje van Leeuwen<br />

Gastvrijheid doet iets met mensen. Ze voelen zich welkom, thuis en ontspannen. Van daaruit kunnen mooie en persoonlijke<br />

momenten ontstaan die de gasten en sprekers nog lang zullen heugen. Eén specifieke opdracht zal mij nog lang bijblijven. Een<br />

avond waarop alles anders liep dan gepland, maar die mede door die gastvrijheid een onvergetelijke ervaring werd.<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Koningin Máxima zou komen om de<br />

officiële opening te verrichten van de<br />

nieuwe scheepswerf van Feadship –<br />

een trots Nederlands bedrijf dat superjachten<br />

bouwt.<br />

U begrijpt, een grote eer dit evenement te<br />

mogen ‘hosten’. Alles werd tot in de puntjes<br />

voorbereid, de loopjes van de Koningin, het<br />

protocol, de lichtshow en het vuurwerk.<br />

Het podium was Songfestival-waardig,<br />

omringd door water en versierd met indrukwekkende<br />

kubussen en vuurwerkkanonnen<br />

die op het moment suprême van zich zouden<br />

laten horen. Een licht gespannen CEO<br />

werd tussen de repetities door gerustgesteld,<br />

want zelfs voor hem was dit geen dagelijkse<br />

kost. De laatste aanpassingen werden getoetst<br />

en na tien minuten zouden de deuren<br />

opengaan voor 2000 gasten, pers en de Koningin<br />

met haar hele delegatie.<br />

En toen was er paniek. Het prachtige podium<br />

werd, na een onverwachte controle<br />

van de gemeente, afgekeurd. Er kon namelijk<br />

niet aangetoond worden dat de boven<br />

het podium hangende kubussen veilig waren.<br />

En met de Koningin mag natuurlijk<br />

geen enkel risico genomen worden.<br />

De paniek ging snel over in stress die<br />

zich direct leek om te zetten in een hyper-<br />

146<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

‘Met een vleug<br />

charme, oprechte<br />

interesse en een<br />

gezonde dosis<br />

fantasie kun je een<br />

eind komen. Een<br />

goede voorbereiding<br />

is echter ‘key’ en<br />

kunnen schakelen<br />

en improviseren<br />

essentieel. Soms<br />

heb je het geluk dat<br />

je al die kwaliteiten<br />

tegelijkertijd mag<br />

inzetten en dat<br />

is magisch.’<br />

focus van het professionele ‘event team’. Een<br />

nieuw podium werd gefabriceerd op een<br />

deel van de plaats waar de gasten zouden<br />

staan. Eerlijk gezegd had het nieuwe podium<br />

meer weg van een grote zwarte zeepkist,<br />

maar er was echter geen ruimte, laat staan<br />

tijd om kritisch te zijn. De zeepkist werd omlijnd<br />

door een dik rood koord aan gouden<br />

paaltjes voor de koninklijke uitstraling. De<br />

'event manager' richtte zich tot mij. “Caatje<br />

alles wat we net hebben gerepeteerd vervalt.<br />

De gasten komen al binnen, de Koningin is<br />

onderweg. Dit is het podium. Gaat dat lukken?”<br />

De gefocuste dame keek me met grote<br />

hoopvolle ogen aan. Ik keek naar de zeepkist,<br />

de binnendruppelende mensen en lachte.<br />

“Natuurlijk, maak je geen zorgen. Komt allemaal<br />

goed.” En dankbaar knikkend was ze<br />

weer weg.<br />

EEN ZEEPKIST EN MIJZELF<br />

Ik keek door het gordijn van druk regelende<br />

mensen. Normaal gesproken zou ik<br />

nu in de coulissen staan om me rustig voorbereiden,<br />

maar nu was ik al begonnen. De<br />

zaal, inmiddels vol gasten, met vooraan de<br />

ruim aanwezige pers en daar links temidden<br />

van haar entourage, Hare Majesteit. Ze zag<br />

er prachtig uit. Ik voelde mijn hart sneller<br />

kloppen en was toch echt de eerste die op<br />

de zeepkist moest gaan staan, de gasten zou<br />

moeten toespreken, en de Koningin verwelkomen,<br />

terwijl ik de illusie wekte dat ik op<br />

een prachtig groot podium stond, een podium<br />

waar een Koningin op thuishoort.<br />

Maar ik had slechts een zeepkist en mijzelf.<br />

In de verte hoorde ik mijn naam. Een snelle<br />

jongen met portofoon wenkte en gebaarde<br />

mij aan te treden. Terwijl ik voelde dat ik in<br />

beweging kwam, mijn ogen gefixeerd op de<br />

zeepkist, begon ik me voor te stellen dat deze<br />

gigantische zaal mijn kasteel was. De gasten<br />

mijn visite, de Koningin mijn hoog bezoek<br />

en ikzelf de meest gastvrije gastvrouw, waarschijnlijk<br />

van adellijke komaf, die dit hele<br />

evenement had gerealiseerd met als enige<br />

doel dat iedereen een geweldige avond zou<br />

beleven op mijn landgoed.<br />

En daar stond ik. Op een zeepkist die geen<br />

zeepkist meer was maar een marmeren vide<br />

waarvan af ik mijn gasten toesprak, de sprekers<br />

uitnodigde en Koningin Máxima verwelkomde<br />

om de officiële opening te verrichten.<br />

Er was onzichtbaar en geruisloos<br />

vuurwerk gevolgd door een applaus, gedragen<br />

door de stralende lach van de Koningin.<br />

Tevreden keek ik rond en zag hoe iedereen<br />

genoot. Niemand hoorde je over een zeepkist<br />

of het gemis van een lichtshow. Kennelijk<br />

was dit genoeg om de genodigden een<br />

onvergetelijke avond te bezorgen. “Caatje de<br />

Koningin vertrekt zo. Zou je haar even kunnen<br />

afkondigen?” Ik knikte met een geruststellende<br />

lach. “Uiteraard. Wanneer?” De<br />

event manager keek op haar horloge. “Nu.”<br />

Nu!? In mijn gedachten bladerde ik door het<br />

protocol. Voordat ik besefte dat ik niets kon<br />

vinden over hoe je een Koningin afkondigt,<br />

stond ik alweer op mijn marmeren vide. En<br />

precies op dat moment schreed de Koningin<br />

onder mij voorbij. “Hare Majesteit, ik richt<br />

mij nog eenmaal tot u…”, hoorde ik mezelf<br />

zeggen. Ze bleef staan en keek me zacht met<br />

haar prachtig bruine ogen aan. Ik zei nog<br />

wat woorden die haar schenen te bevallen,<br />

want ze lachte, gevolgd door applaus en geroep<br />

van de mensen, wat ik als ‘cue’ nam om<br />

zelf van mijn marmeren vide af te schrijden<br />

zodat ik het hoog bezoek en haar delegatie<br />

persoonlijk kon uitzwaaien. En voor ik het<br />

wist stapte haar eerste luitenant op mij af,<br />

schudde mij de hand en dankte mij hartelijk<br />

voor de uitstekende verzorging. Waarna<br />

ook de rest van het koninklijk gezelschap<br />

mij de hand drukte en dankte voor het feestelijk<br />

samenzijn.<br />

Ik bleef nog even in de waan van mijn kasteel<br />

en genoot samen met de gasten na van<br />

een koud glas Moët afkomstig uit mijn eigen<br />

bar.<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 147

‘Een ondernemer die<br />

vanuit een eigen moraliteit<br />

handelt, omdat hij de<br />

wereld wil verbeteren, is in<br />

de ogen van Friedman niet<br />

betrouwbaar’<br />

148<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

De CEO moet<br />

wereldverbeteraar zijn<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door Jeroen Smit<br />

Fotografie Speakers Academy ® Walter Kallenbach<br />

We moeten naar ‘duurzaam’, ‘circulair’ en ‘inclusief’. Als CEO’s naar buiten treden klinken ze als leiders die de wereld<br />

beter willen maken. Maar als het erop aan komt gaan ze voor de winst en de beurskoers van vandaag. Ze kunnen niet<br />

anders, zeggen ze dan, zo is het systeem nou eenmaal. Hoogste tijd dat systeem te veranderen, een gelijk speelveld te<br />

creëren en ervoor te zorgen dat de CEO een wereldverbeteraar kan, nee, moet zijn.<br />

N<br />

Niemand kan succesvol zijn in een<br />

wereld die faalt. Als het virus ons<br />

ergens mee helpt is het dit besef, de<br />

wetenschap dat we maar één wereld hebben.<br />

Het lukt alleen niet die les om te zetten in<br />

daden. Tientallen landen hebben nog nauwelijks<br />

een vaccin gezien. António Guterres,<br />

secretaris-generaal van de Verenigde Naties<br />

was er dit voorjaar duidelijk over: “De verspreiding<br />

van vaccins is de grootste morele<br />

test voor ons allemaal, de wetenschap is<br />

succesvol maar de solidariteit schiet te kort.”<br />

COVID-19 is nog maar een vingeroefening.<br />

Als de wereld verder opwarmt, de biodiversiteit<br />

verder afneemt, het gat tussen rijk<br />

en arm toeneemt… we liggen op een koers<br />

die weinig goeds belooft. En al helemaal niet<br />

voor onze kinderen. Natuurlijk ligt hier een<br />

belangrijke opdracht voor overheden. Maar<br />

het is ook volstrekt helder dat bedrijven en<br />

zeker machtige grensoverschrijdende multinationals,<br />

hun enorme kapitaal aan mensen<br />

en geld nadrukkelijk zullen moeten inzetten<br />

voor het gezond houden van de gemeenschap<br />

waaraan ze hun bestaansrecht ontlenen.<br />

Dat is uiteindelijk ook in hun eigen<br />

belang.<br />

Hoe ziet die ‘morele test’ eruit? Hoe dragen<br />

de roergangers van bedrijven, de ‘Chief<br />

Executive Officers’, bij aan die zo broodnodige<br />

solidariteit? In de eerste plaats moeten ze<br />

plannen maken voor 2035-2040, zich daarbij<br />

over veel meer ontfermen dan geld verdienen<br />

en het welzijn van volgende generaties<br />

centraal stellen. Bedrijven zullen voor<br />

de verwezenlijking ervan de krachten moeten<br />

bundelen en hun kennis moeten delen<br />

met partijen die nu vaak nog als de vijand<br />

worden gezien, zoals overheden, goede doelen<br />

organisaties en concurrenten. Dat vraagt<br />

om wederzijds vertrouwen, dat alleen overeind<br />

blijft als alle partijen dezelfde doelen<br />

nastreven en transparant zijn over de behaalde<br />

resultaten. Het is de oproep van Guterres;<br />

overheden en bedrijven moeten nu<br />

niet bezig zijn met wie wat onder de streep<br />

overhoudt, maar samen alles op alles zetten<br />

om de hele wereldbevolking zo snel mogelijk<br />

te vaccineren. Van de beloning, een gezonde<br />

wereld, profiteert iedereen later.<br />

Dat later is voor CEO’s vaak te ver weg.<br />

Daarvoor moeten ze het aan het bedrijf<br />

toevertrouwde kapitaal inzetten voor investeringen<br />

die pas op de (zeer) lange termijn<br />

gaan renderen. Een energie-transitie,<br />

het circulair maken van onze economie, de<br />

verduurzaming van bijvoorbeeld zoiets als<br />

palmolieproductie en het overal kunnen betalen<br />

van leefbare inkomens; het zijn ingrijpende<br />

systeemveranderingen die veel geld<br />

en vooral tijd vergen.<br />

Die tijd is de CEO niet gegund. Alle mooie<br />

woorden ten spijt, op de financiële markten<br />

regeert het snelle rendement, de korte termijn.<br />

Dat is in april weer pijnlijk duidelijk<br />

geworden. Het beursgenoteerde Paccar, de<br />

Amerikaanse eigenaar van DAF, is niet van<br />

plan de ontvangen 49 miljoen euro NOWsteun<br />

terug te geven aan de Nederlandse belastingbetaler.<br />

Het hoeft niet en is makkelijk<br />

verdiend. Ze keren wel 576 miljoen euro dividend<br />

uit aan de aandeelhouders. Die aandeelhouders<br />

hebben vaak ook de mond vol<br />

over zorgplicht voor de gemeenschap, maar<br />

peinzen er niet over Paccar te wijzen op hun<br />

falende morele kompas. De Nederlandse<br />

pensioenfondsen ABP en PFZW trekken<br />

ook niet aan de bel, dat zou slecht kunnen<br />

zijn voor de waarde van hun Paccar-aandelen<br />

en dat is niet goed voor hun dekkingsgraad<br />

met alle mogelijke gevolgen voor een<br />

korting van pensioenen.<br />

WORSTELEN MET KOERS<br />

Onze CEO’s worstelen duidelijk met hun<br />

koers. Aan zes leiders (DSM, Boskalis, Unilever,<br />

Shell, ABNAmro, FrieslandCampina),<br />

is in het televisieprogramma ‘De Achterkant<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 149

COLUMN<br />

van het Gelijk’ dit voorjaar gevraagd wat ze<br />

zouden doen als hun bedrijf ‘plastic’ uitvindt<br />

dat helemaal oplost zodra het in het water<br />

komt. Wie zet er een patent omheen en richt<br />

zich eerst op geld verdienen en wie vindt dat<br />

die kennis onmiddellijk en gratis met de hele<br />

wereld moet worden gedeeld om het gigantische<br />

probleem van plasticvervuiling zo snel<br />

mogelijk aan te kunnen pakken?<br />

De kijkers hoorden hun hersenen kraken;<br />

ze vonden natuurlijk allemaal dat het<br />

oplossen van dit probleem belangrijker was<br />

dan de winstgevendheid van hun bedrijf,<br />

maar die kennis zomaar weggeven dat kon<br />

toch niet, want een investering moet renderen.<br />

Misschien een verstandige prijs in rekening<br />

brengen? Ze kwamen er niet uit. Hun<br />

denken zat muurvast in spreadsheets en<br />

beurskoersgrafieken gericht op het volgende<br />

kwartaal.<br />

De enkele moedige CEO die hier hard tegenin<br />

gaat, een ‘force for good’ probeert te<br />

zijn, legt het af. Emmanuel Faber, CEO van<br />

Danone, verkondigde vorig jaar trots dat het<br />

Franse bedrijf met een consequente focus<br />

op lange termijn duurzaamheid het standbeeld<br />

van Milton Friedman omver had getrokken.<br />

Een half jaar later werd hij de laan<br />

uitgestuurd omdat ontevreden aandeelhouders<br />

vonden dat het bedrijf sneller meer<br />

winst moest maken.<br />

CEO’s ontsnappen niet aan de realiteit die<br />

de beroemde econoom Friedman in 1970<br />

de wereld instuurde: als het legaal is en je<br />

er geld mee kan verdienen, dan moet je het<br />

doen, anders ben je een slechte ondernemer<br />

en doet de concurrent het. Een ondernemer<br />

die vanuit een eigen moraliteit handelt,<br />

omdat hij de wereld wil verbeteren, is<br />

in de ogen van Friedman niet betrouwbaar.<br />

Als een samenleving wil dat bedrijven zich<br />

anders gaan gedragen moeten overheden de<br />

wet veranderen, stelt de Nobelprijswinnaar.<br />

Wetten bieden bedrijven bescherming tegen<br />

‘fout’ gedrag van concurrenten.<br />

Als we de redenering van Friedman volgen<br />

verandert het speelveld op het moment<br />

dat bestuurders en toezichthouders wettelijk<br />

worden verplicht ervoor te zorgen dat hun<br />

bedrijven zich over de grote vraagstukken<br />

van deze tijd ontfermen. Zo weten CEO’s (en<br />

hun aandeelhouders!) dat de inzet voor circulair,<br />

duurzaam en inclusief geen concurrerend<br />

voor- of nadeel oplevert. Iedereen moet<br />

zich daarvoor inzetten. Het wordt de nieuwe<br />

standaard. Een voorstel voor zo’n wetswijziging,<br />

gemaakt door hoogleraar ‘corporate<br />

governance’ Jaap Winter en gedragen door<br />

25 hoogleraren Ondernemingsrecht, ligt al<br />

enige tijd klaar.<br />

De weerstand, eigenlijk angst, onder<br />

CEO’s en commissarissen voor in wetten<br />

vastgelegde spelregels is enorm. Worden we<br />

dan niet om de haverklap voor de rechter gedaagd?<br />

Dat is toch slecht voor onze concurrentiepositie!<br />

Amerikaanse aandeelhouders<br />

zullen zich afkeren, mij de wacht aan zeggen,<br />

zodat ik helemaal geen bijdrage meer<br />

kan leveren. Bovendien vinden deze ‘leiders’<br />

dat ze geen wetten nodig hebben om moreel<br />

het juiste te doen, ze kunnen heel goed zelf<br />

bedenken wat nodig is.<br />

Bedenken misschien wel, maar in de praktijk<br />

lopen ze nu vast. Zo’n wettelijke verankering<br />

van een brede verantwoordelijkheid<br />

legt als het ware een bodem onder een relatief<br />

veilige ontwikkeling van hun eigen morele<br />

kompas.<br />

OVER SCHADUW HEEN SPRINGEN<br />

Onze CEO’s moeten een handje worden<br />

geholpen om over hun schaduw heen te kunnen<br />

springen, moedig te zijn, deze draai te<br />

maken en aan de slag gaan. Onze buren zijn<br />

er gelukkig al mee bezig, Frankrijk heeft de<br />

Loi Pacte, Duitsland heeft een soortgelijke<br />

wet klaar liggen en het Europees Parlement<br />

wil dat de Europese Commissie met een wet<br />

komt die bedrijven verplicht verantwoording<br />

af te leggen over hun bijdrage aan mensenrechten<br />

en milieu.<br />

Zo wordt duurzaam, circulair en inclusief<br />

ondernemerschap de logische standaard.<br />

Dat is belangrijk omdat verreweg de meeste<br />

consumenten als ze de keuze hebben, nu niet<br />

extra willen betalen voor de duurzame variant.<br />

De meeste mensen zijn immers niet bezig<br />

met het einde van de wereld maar met het<br />

einde van de maand. Bovendien wantrouwen<br />

ze bedrijven die zich op de borst slaan<br />

als duurzaam, die willen toch ook vooral<br />

geld verdienen aan duurzaamheid? Waarom<br />

zou dat ten koste moeten gaan van hun<br />

portemonnee?<br />

Natuurlijk, die duurzaam-circulaire standaard<br />

zal betekenen dat veel producten en<br />

diensten voor alle afnemers duurder worden,<br />

simpelweg doordat de externe effecten,<br />

zoals schade aan milieu en klimaat, opeens<br />

worden meegenomen, er als het ware een<br />

echte prijs wordt gerekend. Omdat die prijs<br />

helpt de wereld als gemeenschap gezond te<br />

houden, profiteren we daar uiteindelijk allemaal<br />

van.<br />

Als het goed is lopen onze leiders hierin<br />

voorop. Ze zitten hoog, kijken verder,<br />

zien als het goed is wat de toekomst nodig<br />

heeft, voelen zich daar verantwoordelijk<br />

voor. Waarom zouden Nederlandse<br />

CEO’s, die naast koopman toch ook graag<br />

dominee willen zijn, deze draai nu niet maken?<br />

Zo kunnen ze laten zien dat ze niet<br />

langer leiden vanuit controle en wat ze kennen,<br />

maar onderzoekend en kwetsbaar sturen<br />

op wat de gemeenschap van hem (en gelukkig<br />

steeds meer haar) vraagt. Eigenlijk is<br />

een CEO die geen wereldverbeteraar is helemaal<br />

geen leider.<br />

Wij hebben hem als uiterst<br />

professioneel, flexibel en<br />

vriendelijk ervaren<br />

“Jeroen Smit was een ontzettend<br />

prettige toevoeging aan het<br />

evenement. Hij was persoonlijk,<br />

gevat en bracht een mooie<br />

verbinding tussen de verschillende<br />

boardmembers. Wij hebben hem<br />

als uiterst professioneel, flexibel en<br />

vriendelijk ervaren.”<br />

Aster van Lare van<br />

Marc van Laere Producties<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

150<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Wie kies je om te zijn<br />

Roek Lips<br />

Hoe vinden we onze weg in een wereld die in crisis en verwarring is? Wat vraagt dat<br />

van ons leiderschap? Roek Lips is in gesprek gegaan met inmiddels meer dan 100<br />

bestuurders, wetenschappers, kunstenaars en andere mensen met een bijzonder<br />

verhaal, op zoek naar inspiratie en houvast. Al deze gesprekken zijn met camera<br />

vastgelegd. Door gebruik te maken van stijlvol gefilmde fragmenten zet Roek in deze<br />

interactieve sessie aan tot reflectie en dialoog. Aan de hand van opgedane inzichten,<br />

persoonlijke ervaringen en inspirerende verhalen neemt Roek zijn publiek mee en daagt<br />

hen uit met prikkelende vragen.<br />

Een keynote, inspiratiesessie of masterclass die houvast biedt in een tijd waarin niets<br />

meer vanzelfsprekend is. Want ondanks alles wat er op je pad komt, is er altijd de vrijheid<br />

om te kiezen. Het dagblad Trouw publiceert met regelmaat artikelen met verhalen<br />

uit de serie, die stuk voor stuk ‘best gelezen’ zijn. Medio oktober verschijnt<br />

bij uitgever AmboAnthos het gelijknamige boek ‘Wie kies je om<br />

te zijn’. Kijk voor een impressie van een aantal fragmenten<br />

op nieuweleiders.nl.<br />

‘Wie kies je om te zijn’ met medewerking van onder<br />

anderen Ahmed Aboutaleb, Paul de Blot, Claudia de<br />

Breij, Louis van Gaal, Arnon Grunberg, Joke Hermsen,<br />

Reinbert de Leeuw, Irene van Lippe-Biesterfeld, Ivo<br />

Van Hove, Typhoon, Paul Verhaeghe en Jan Terlouw.<br />

© CORNÉ VAN DER STELT<br />

OVER ROEK LIPS<br />

Roek Lips (1961) is een talentvolle, bevlogen<br />

inspirator met een scherpe en realistische blik<br />

op heden, verleden en toekomst. Met zijn<br />

inzichten en vragen motiveert hij mensen. Hij<br />

laat hen zien dat echt en authentiek leven en<br />

persoonlijk leiderschap alleen te ontwikkelen<br />

zijn door fundamenteel te reflecteren op wat<br />

werkelijk van waarde is.<br />

Voor boekingen of meer informatie<br />

T 010 - 433 33 22<br />

speakersacademy.nl

‘Wacht je kans af. Kies<br />

het juiste moment, voor<br />

alles is een tijd. In het<br />

dagelijks leven en bij<br />

sportbeoefening’<br />

152<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Het China-gevoel van<br />

Pearl S. Buck<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Door Bettine Vriesekoop<br />

Fotografie Monique Kooijmans<br />

In 1980 was ik voor het eerst drie maanden in China. Ik was 18 jaar, Nederlands beste vrouw in mijn sport,<br />

tafeltennis. Om de beste van Europa te worden mocht ik in de legendarische tafeltennisschool van Peking gaan<br />

trainen met jonge Chinese speelsters, die de besten van de wereld moesten worden.<br />

D<br />

De cultuurschok met de grauwgele<br />

werkelijkheid van Mao’s Rode<br />

China kon niet groter zijn. Er was<br />

niets westers te bekennen, geen winkel, supermarkt<br />

of tv. Telefoneren met thuis kon<br />

niet, de boeken die ik in m’n koffer had gestopt,<br />

waren allang uit. Van brieven schrijven<br />

voelde ik me nog eenzamer. Er was niks<br />

anders te doen dan tafeltennissen, in een tropisch<br />

warme onverlichte zaal waar het stonk<br />

naar zweet, urine en bleekwater. Ik was beland<br />

in een barse onwerkelijk aandoende<br />

wereld waaruit drie maanden lang geen weg<br />

terug zou zijn. De kracht van de confrontatie<br />

stelde me voor de keus: bang en eenzaam<br />

blijven of zonder tolk, met handen en voeten,<br />

contact zoeken met de Chinezen om me<br />

heen, mijn trainster Liu en de meiden die in<br />

net zo’n cel bivakkeerden als ik. Wie zijn jullie?<br />

Waar komen jullie vandaan en waar gaan<br />

jullie heen? Wat zijn jullie dromen?<br />

Je angst overwinnen, tegen de klippen op,<br />

over muren heen, om jezelf en de ander te<br />

vinden, misschien herkende ik mezelf in de<br />

belevenissen van Pearl Buck, bestsellerauteur<br />

uit de vorige eeuw en hoofdpersoon van<br />

mijn nieuwste boek: ‘Het China-gevoel van<br />

Pearl S. Buck’.<br />

Buck, geboren in 1892 in West-Virginia,<br />

Amerika, woonde van kindsbeen af in China<br />

als dochter van Presbyteriaanse zendelingen.<br />

In de jaren dertig van de vorige eeuw begon<br />

ze onder de naam van haar echtgenoot<br />

te schrijven over het land waarin ze was opgegroeid.<br />

Bucks romans, ‘De Goede Aarde’<br />

voorop, bezorgden haar in 1938, als eerste<br />

Amerikaanse vrouw, de Nobelprijs voor<br />

de literatuur. Haar levensovertuiging, een<br />

amalgaam van Chinese en christelijke normen<br />

en waarden, zette zij in voor Chinezen<br />

en weeskinderen in Azië, voor de burgerrechtenbeweging<br />

en voor vrouwen. Pearl<br />

Buck was in haar dagen een vrouw van en<br />

voor de wereld, bekend en geliefd in Amerika<br />

en ver daarbuiten, ook in China en nog<br />

steeds, zij het met uitzondering van de CP.<br />

GELUIDEN UIT EEN<br />

DIEPE ECHOPUT<br />

Het succes van Pearl Buck als de eerste<br />

westerse auteur die de Chinezen humaniseerde<br />

en de betekenis van haar humanitaire<br />

werk zijn goeddeels vergeten. Mijn onlangs<br />

gepubliceerde boek over haar leven en<br />

werk laat zich lezen als geluiden uit een diepe<br />

echoput. Tegelijkertijd zijn de thema’s waarover<br />

Buck schreef nog steeds actueel voor<br />

wie China en zijn bewoners wil leren begrijpen.<br />

Met de exponentiële expansie van<br />

zijn economie is ook de angst voor China<br />

als nieuwe wereldleider sterk gegroeid. En<br />

de coronacrisis heeft in de westerse wereld<br />

regelrechte China-haat aangewakkerd. China<br />

en de Chinezen zijn het grote kwaad, het<br />

gele gevaar uit het oosten, net als in de tijd<br />

waarin Buck ‘De Goede Aarde’ schreef, en<br />

die van de Culturele Revolutie, veertig jaar<br />

later. In <strong>2021</strong> is China overal, dringt het land<br />

zich aan ons op, we kunnen niet meer om<br />

China heen. De macht van China is onmiskenbaar,<br />

maar nog steeds, de VPRO-documentaires<br />

van Ruben Terlou ten spijt, kennen<br />

en begrijpen wij in Nederland nog maar<br />

bar weinig van de 1,3 miljard Chinezen die<br />

deze macht dragen. Toch schrijven serieuze<br />

journalisten wel, dat de 21ste eeuw de eeuw<br />

van China is. Hoe moeten wij ons dan tot<br />

China verhouden? Kunnen wij iets van China<br />

leren of schieten we meteen in de verdediging?<br />

Verdiepen wij ons voldoende in China<br />

en zijn inwoners of oordelen we alleen maar?<br />

Als romancier identificeerde Pearl Buck<br />

zich met de plattelandsvrouwen uit haar<br />

jeugd, vrouwen die het zwaar hadden te verduren<br />

vanaf het moment dat ze hun geboor-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 153

COLUMN<br />

te hadden overleefd: keihard werken op vaak<br />

nog gebonden voeten, altijd honger, beducht<br />

voor natuurrampen en bang om te worden<br />

beroofd, geslagen, verkracht, onderweg of<br />

thuis.<br />

DILEMMA’S VAN VROUWEN<br />

De dilemma’s van vrouwen – en rassengelijkheid<br />

– zijn hoofdthema’s in het werk van<br />

Pearl Buck. Ze schreef over vrouwen niet in<br />

termen van goed of kwaad, zoals haar vader,<br />

predikant Sydenstricker, misschien predikte.<br />

Vrouwen in romans van zijn oudste dochter<br />

vermoorden pasgeboren baby’s, vergiftigen<br />

hun vijanden of mishandelen hun<br />

schoondochter. Uit lijfsbehoud. Pearl Buck<br />

oordeelt niet.<br />

Buck leerde als kind dat Laozi en Confucius<br />

het denken van de Chinees beheersen. De<br />

Chinees is op zoek naar harmonie, saamhorigheid,<br />

gemeenschapszin. Chinezen werken<br />

hard maar weten tegelijkertijd heel goed<br />

wanneer hun wereld aan vlijt ten onder gaat:<br />

de Chinese samenleving openbaart zich als<br />

een grote paradox, als een toverspiegel van<br />

de Tao, de grote onveranderlijke natuur. En<br />

geen mens die aan de Tao ontkomt. Ook ik<br />

niet, ontdekte ik tijdens mijn ontwikkeling<br />

als tafeltennisser. Heel paradoxaal als je westers<br />

prestatiegericht denkt. De taoïstische<br />

leefwijze is één grote oefening in onbelangrijk<br />

zijn, jezelf niet voorop stellen maar wegcijferen,<br />

de natuur volgen en erin opgaan.<br />

‘Wu Wei’ is het leidende principe: de<br />

kunst van het niet-doen. Ook nu ik coach<br />

ben, van toptalenten en senioren, pas ik dit<br />

principe toe.<br />

Wacht je kans af. Kies het juiste moment,<br />

voor alles is een tijd. In het dagelijks leven en<br />

bij sportbeoefening.<br />

Tafeltennis is, zoals alles in het leven misschien,<br />

een permanente dans van verandering.<br />

Niets kan ontstaan of voortbestaan<br />

zonder zijn tegendeel, zijn tegenhanger. Yin<br />

en yang. Actie en reactie. Oorzaak en gevolg.<br />

Zonder fysieke kracht geen mentale veerkracht.<br />

Uiterlijk tegenover innerlijk. Hardheid<br />

versus zachtheid. Het ritme van de dans<br />

volgen, harmonie scheppen, het tijdloze moment<br />

vinden in het eeuwige NU, dat ene moment<br />

waarin je kunt scoren, maar dat er altijd<br />

al was.<br />

De Tao kent geen dualisme. Wij in het<br />

westen denken en doen in wij en zij, in goed<br />

en fout, anders dan in China. Westerlingen<br />

zenden en reageren, denken in hokjes en<br />

plakken etiketten, reageren en oordelen, doden<br />

hun creativiteit, vergeten wat het is om<br />

te luisteren, hun natuur te volgen en in hun<br />

mentale centrum te blijven.<br />

In en na mijn tafeltenniscarrière heb ik<br />

gezocht naar wat ik van China kan leren. In<br />

1980 was ik achttien jaar, ik wist niets van<br />

China, had er ook nooit iets negatiefs over<br />

gehoord. Onbevooroordeeld, blanco met<br />

een open blik en met een neutrale houding.<br />

Geen goed of fout, maar ‘Hé, wie zijn jullie?’<br />

en ‘Wat kan ik van jullie leren?’ Heel taoïstisch<br />

dus, al had ik zelfs van dat woord nog<br />

nooit gehoord.<br />

Nu moet ik weer denken aan wat Pearl<br />

Buck zei toen Merv Griffin in 1968 in zijn<br />

NBC talkshow aan haar vroeg ‘wat we nu<br />

toch met China aanmoeten’. “Ze zullen onze<br />

vijand zijn of onze vriend”, antwoordde<br />

Buck. “Chinezen zijn geweldige vrienden of<br />

angstaanjagende vijanden. Het is wat wij er<br />

van maken.”<br />

BETTINE VRIESEKOOP<br />

Geboren: augustus 1961<br />

Sportieve prestaties: Europees kampioen tafeltennis in 1982 en 1992. Uitgeroepen tot Speelster van de eeuw in 1999.<br />

Sinds 2002 niet meer actief in de topsport<br />

China:<br />

Boeken: ‘Heimwee naar Peking’ (1994), ‘Duizend dagen in China (2011), ‘Het China-gevoel van<br />

Pearl S. Buck’ (<strong>2021</strong>).<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

154<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

© IMRE VAN EIJL<br />

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Maatschappelijk<br />

ondernemen als rode draad<br />

Mark Schalekamp<br />

M<br />

Mark Schalekamp (1968) is een man die zichzelf al vaker opnieuw heeft uitgevonden.<br />

Hij was bankier, werd tv-redacteur en advocaat om in 1999 Robin Good te<br />

beginnen, een bijzonder bedrijf met een drievoudige missie: geld verdienen, plezier<br />

hebben en de wereld mooier maken. Dat laatste deed hij door de maatschappelijke betrokkenheid<br />

van bedrijven te stimuleren, wat in feite hun mooie woorden omzette in daden.<br />

Hoe? Door het ontwikkelen van projecten waarbij medewerkers actief, tastbaar en<br />

vaak vrolijk goede doelen konden helpen. Dat dit nu bijna vanzelfsprekend is, mag voor<br />

een goed deel op het conto van pionier Robin Good geschreven worden.<br />

Schalekamps bedrijf kreeg van begin af aan veel publiciteit, werd genomineerd voor tal van<br />

ondernemingsprijzen en groeide uit tot een organisatie met 20 man personeel en een klinkende<br />

lijst klanten. In 2007 verkocht Mark Schalekamp Robin Good om zich twee jaar lang voltijds<br />

te wijden aan een nieuw project: het schrijven van een tweede boek. Zijn eerste boek, ‘De<br />

Rebellenclub’ (Thomas Rap, 2000), was een serie portretten van ‘enfants terribles’ in de Nederlandse<br />

sport, zijn tweede boek is een roman. 'De Parvenu' gaat over de opkomst en ondergang<br />

van een jonge Amsterdamse bankier, rap verteld, geestig, maar schrijnend - aldus de recensenten.<br />

Het boek verscheen in 2011 in tweede – verdere – druk bij De Arbeiderspers, nadat de<br />

eerste druk door hem in eigen beheer was uitgegeven. Inmiddels heeft Eyeworks de filmrechten<br />

verkocht en is het boek vertaald in het Engels (en straks het Chinees).<br />

Mark Schalekamp is nog steeds maatschappelijk betrokken en uit dit onder meer in zijn column<br />

in Esta, op zijn eigen goed gelezen blog of in opiniestukken in NRC, Volkskrant of Trouw,<br />

bijvoorbeeld over de onverbeterlijke mentaliteit van bankiers of het gebrek aan verantwoordelijkheid<br />

van de media. Maar ook blijkt het uit een actie die hij startte om het WK voetbal in<br />

<strong>2022</strong> niet in Qatar te laten houden, ‘FIFA Think Again’.<br />

SPREKEN<br />

Mark Schalekamp kan spreken over verschillende onderwerpen. Natuurlijk over maatschappelijk<br />

ondernemen, waarmee hij zich al mee bezighield toen bijna niemand dat nog<br />

deed. Of over het bijzondere succesverhaal van zijn roman – over zijn rol van schrijver/ondernemer.<br />

Ook kan Schalekamp uit eigen ervaring vertellen hoe het is om je dromen te realiseren,<br />

een onderwerp waarover hij nu een boekje schrijft. Schalekamp is een creatieve en<br />

tegendraadse denker en spreker, charmante ontregelaar of interviewer en ook inzetbaar als<br />

deelnemer aan een discussie of panellid.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 155

156<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Goed nieuws:<br />

het moet anders<br />

Door Jimmy Nelson, fotografisch kunstenaar/kunstenaar<br />

“Reizen zit in mijn DNA. Ik zou bijna zeggen dat reizen mijn eerste natuur is en thuis zijn mijn tweede. Tot vorig jaar voelde de verre<br />

wereld als mijn huis. De mensen en de natuur waarmee ik mij omringde maakten dat ik me daar thuis voelde. Bij het ontmoeten van<br />

inheemse culturen kwam ik meer vriendelijkheid, empathie en liefde tegen dan ik ooit in mijn eigen cultuur heb ervaren. Daarom wordt<br />

vaak aan mij gevraagd hoe ik me door afgelopen jaar heen heb ‘geslagen’. Gelukkig heb ik 52 jaar van mijn leven gereisd, dus ik heb een<br />

overvloed aan content en ontelbare herinneringen waarmee ik wel even vooruit kon.”<br />

I<br />

In alle eerlijkheid heb ik vóór vorig jaar zelden de tijd gehad los te<br />

komen van die context om deze rijkheid aan ervaringen echt te onderzoeken<br />

en doorleven. Het is een groot avontuur geweest om<br />

diep in mijn ziel te duiken de afgelopen periode en om in kaart te<br />

brengen wat ik in de toekomst hoop te doen. Dus ik heb niet geleden.<br />

Ik heb er echt van genoten en het had niet op een beter moment<br />

kunnen komen voor mij – hoewel het voor veel mensen natuurlijk<br />

een verschrikkelijk jaar is geweest. Veel mensen hebben pijn gehad.<br />

Maar verandering komt alleen wanneer pijn aan het licht komt en de<br />

duisternis wordt erkend. In dat opzicht voel ik dat het afgelopen jaar<br />

nodig was.<br />

VAN DONKER NAAR LICHT<br />

Ik voelde me vele jaren opgesloten, metaforisch in lockdown, en<br />

mijn ‘opleving’ – van het donker naar het licht – is het onderwerp<br />

van de thema’s die ik behandel. De boodschap die ik met mijn kunst<br />

uitdraag blijkt nog meer te worden aangegrepen. Mensen kijken verder<br />

dan de mooie beelden en voelen de ware essentie van mijn werk:<br />

verbinding maken met wat het betekent mens te zijn en in volledige<br />

connectie met elkaar, onszelf en de natuurlijke wereld te leven. De<br />

weinigen op deze planeet die nog steeds in verbinding zijn met deze<br />

kennis en leven naar haar waarden zijn inheemse volken. Zij zijn het<br />

levende voorbeeld van hoe te leven met betrekking tot onze natuurlijke<br />

omgeving; hoe te begrijpen dat we allemaal met elkaar verbonden<br />

zijn; hoe we ons leven ten volle kunnen leven. Zijn wij de rijken?<br />

Zijn wij de geavanceerden? Zijn wij de superieuren? Natuurlijk niet.<br />

Wij hebben alles in beton gegoten in de hoop meer ‘welvaart’ te creëren<br />

en hebben onszelf de gehele lockdown op 60 vierkante meter opgesloten.<br />

Als je kijkt naar de inheemse culturen zie je dat ze zo vrij zijn<br />

als vogels en alles hebben wat ze nodig hebben om gelukkig te zijn.<br />

Als gevolg van het afgelopen half jaar beginnen mensen zich veel beter<br />

te verbinden met mijn boodschap en voelen ze: dit moet anders.<br />

Dat is dan wel weer het goede nieuws.<br />

JIMMY NELSON<br />

Bekend door:<br />

Activiteiten:<br />

De in Amsterdam wonende Britse fotograaf is vooral bekend door zijn fotoproject ‘Before they pass<br />

away’ over stammen en inheemse volken. Daarvan is ook een fotoboek verschenen (ISBN 9783832797591).<br />

Nelson fotografeert, exposeert en geeft lezingen.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 157

© ELISABETH ISMAIL<br />

De stille saboteur<br />

van ons succes:<br />

uitstelgedrag<br />

Door Ben Tiggelaar, expert in<br />

leiderschap, gedrag en verandering<br />

Beginnen met gezonder leven. Een start maken met innovatie in je bedrijf.<br />

Stappen zetten in het aanpakken van de klimaatcrisis. Mooie plannen die<br />

allemaal te kampen hebben met hetzelfde probleem: uitstelgedrag. Wat is<br />

uitstelgedrag eigenlijk, waar komt het vandaan en vooral: wat doe je eraan?<br />

H<br />

Het lijkt een kleine complicatie in ons gedrag. Maar in werkelijkheid verpest<br />

het onze beste en mooiste plannen: uitstelgedrag. Volgens psychologen<br />

is uitstelgedrag een van de wijdst verspreide motivatieproblemen:<br />

ruim 95 procent van de mensen heeft er last van.<br />

Of het nu gaat om persoonlijke groei, veranderingen in je bedrijf of om mondiale<br />

uitdagingen: vaak weten we heel goed wat er moet gebeuren, maar schuiven we<br />

het werk voor ons uit. Uitstelgedrag ondermijnt ons succes. Soms decennialang.<br />

Wat is uitstelgedrag eigenlijk? Onderzoekers die zich specialiseren in het onderwerp,<br />

zoals Joseph Ferrari van de DePaul University in Chicago, zeggen: “Uitstelgedrag<br />

is het vrijwillig verschuiven van een belangrijke taak naar een later tijdstip,<br />

ondanks dat we weten dat dit problemen oplevert.”<br />

Onderzoek laat zien dat de grote meerderheid van de uitstellers lijdt onder het<br />

eigen gedrag. Uitstelgedrag zorgt voor schuldgevoel, schaamte, minder welbevinden<br />

en slechtere prestaties.<br />

DRIE VERKLARINGEN<br />

Als uitstellen zoveel nadelen heeft, waarom doen we het dan? De drie meest genoemde<br />

verklaringen van onderzoekers zijn: emotie, tijd en brein.<br />

Emotie. De taak waarmee we aan de slag moeten roept negatieve emoties op. We<br />

voelen ons bijvoorbeeld onzeker door de omvang van een klus. Of we zijn bang om<br />

fouten te maken. Zeker als er dan verleidingen onder handbereik zijn, zoals leukere<br />

klussen of afleidingen die meteen tot positieve emoties leiden, verruilen we<br />

de zure voor een zoete appel.<br />

Tijd. Gebeurtenissen die in de toekomst plaatsvinden raken ons minder dan ervaringen<br />

in het hier en nu. Iedereen weet dat een vervelende klus niet verdwijnt

COLUMN<br />

door hem uit te stellen. Sterker nog: uitstel<br />

leidt vaak op termijn tot problemen. Maar<br />

die toekomstige pijn raakt ons veel minder<br />

dan wat er in het hier en nu speelt. Wat dat<br />

betreft lijkt uitstellen op ander probleemgedrag,<br />

zoals roken of te veel eten.<br />

Brein. Volgens neurologen is er bij een<br />

deel van de mensen een verband tussen uitstelgedrag<br />

en minder goed functionerende<br />

frontale hersengebieden. Dit is de plek waar<br />

processen plaatsvinden als impulsbeheersing,<br />

plannen en het evalueren van je eigen<br />

gedrag.<br />

DE UITSTEL-FORMULE<br />

Een van de belangrijkste theorieën op het<br />

gebied van uitstelgedrag komt van de Canadese<br />

hoogleraar Piers Steel, verbonden<br />

aan de University of Calgary. Zijn ‘Temporal<br />

Motivation Theory’ (TMT) bestaat uit de<br />

volgende formule: Motivatie = Verwachting<br />

x Waarde / Impulsiviteit x Uitstel.<br />

In gewoon Nederlands: je motivatie om<br />

een taak uit te voeren wordt groter als de verwachting<br />

dat het je lukt én de waarde die je<br />

hecht aan het resultaat groter worden. En je<br />

motivatie voor die taak daalt juist wanneer je<br />

impulsiviteit (de neiging om voor een fijn gevoel<br />

hier en nu te gaan) én de termijn waarop<br />

het resultaat blijkt (uitstel) groter zijn.<br />

Laten we corona en klimaat als illustratie<br />

nemen. Bij de coronapandemie werd en<br />

wordt relatief snel gehandeld. De verwachting<br />

dat we het virus eronder krijgen is hoog<br />

en we hechten grote waarde aan dit resultaat.<br />

Onze impulsiviteit wordt beknot door allerlei<br />

regels en we ervaren snel het resultaat van<br />

ons gedrag. Ook van onze domme acties.<br />

De klimaatcrisis zit anders in elkaar. We<br />

snappen het belang ervan, maar weten eigenlijk<br />

niet zeker of en hoe we het probleem<br />

kunnen oplossen. Onze impulsiviteit krijgt<br />

nog steeds ruim baan – dit voorjaar werden<br />

vliegtickets met negatieve prijzen aangeboden<br />

– en de gevolgen van onze duurzaamheidsacties<br />

zullen pas blijken na vele jaren.<br />

REMEDIES TEGEN<br />

UITSTELGEDRAG<br />

Uitstelgedrag betekent dat we lastige taken<br />

verruilen voor iets dat ons ‘een lekker<br />

gevoel nu’ bezorgt. Ook al weten we dat dit<br />

uitmondt in ‘een slechter resultaat later’. Bij<br />

uitstelgedrag verliest onze wilskracht het<br />

van ons gevoel.<br />

Wat kunnen we hieraan doen? Allereerst<br />

moeten we afrekenen met de populaire mythe<br />

dat het altijd goed is om naar ons gevoel<br />

te luisteren. Gevoel is helaas vaak een waardeloze<br />

raadgever. Vooral bij complexe problemen<br />

en bij keuzes waarvan de gevolgen<br />

pas later zichtbaar worden.<br />

Daarnaast moeten we slimme strategieën<br />

leren om onze eigen wilskracht en die van<br />

anderen te ondersteunen. Zoals:<br />

• Zorg tijdens de uitvoering van een taak<br />

zo snel mogelijk voor het ervaren van<br />

successen. Bijvoorbeeld door de stappen<br />

binnen een klus te verkleinen en de progressie<br />

te laten zien.<br />

• Geef realistische voorbeelden van mensen<br />

of organisaties die succesvol een vergelijkbaar<br />

probleem aanpakten.<br />

• Herinner jezelf en anderen regelmatig<br />

aan het grotere doel dat je nastreeft.<br />

Kennis van uitstelgedrag helpt als je zit te<br />

zwoegen op een presentatie of eindelijk wilt<br />

werken aan die gezondere leefstijl. Maar het<br />

is ook essentieel voor de aanpak van problemen<br />

in organisaties en in onze maatschappij.<br />

We kunnen er niet omheen: we moeten<br />

leren hoe we uitstelgedrag aanpakken. Niet<br />

morgen, maar vandaag.<br />

DR. BEN TIGGELAAR<br />

Maar liefst acht van Bens boeken (o.a.<br />

‘Dromen, durven, doen’ en ‘De Ladder’) bereikten<br />

de nummer één positie in de Nederlandse<br />

management top 100.<br />

Daarnaast is hij bekend van zijn seminars<br />

(‘MBA in één dag’); zijn podcast en radioshow<br />

(elke week bij BNR); en zijn columns<br />

(elk weekend in NRC).<br />

Tevens doceert hij aan diverse universiteiten<br />

en business-schools, onder meer IE in<br />

Madrid, de Vrije Universiteit in Amsterdam<br />

en de Vlerick Business School in Gent.<br />

Onderdelen van dit artikel verschenen<br />

eerder in Bens wekelijkse column in NRC.<br />

7 tips tegen uitstellen<br />

1) Verdeel grote taken in (veel)<br />

kleinere taken die per stuk minder<br />

angstaanjagend zijn.<br />

2) Stel tussentijdse deadlines.<br />

Bijvoorbeeld door een timer te<br />

zetten. Of door een collega iets te<br />

beloven dat haalbaar is: ‘Vanmiddag<br />

stuur ik je een eerste, voorlopige<br />

versie’.<br />

3) Creëer een werkomgeving die je<br />

helpt. Houdt kortetermijnpleziertjes<br />

en andere vormen van afleiding<br />

– letterlijk – zo ver mogelijk uit de<br />

buurt.<br />

4) Maak taken aantrekkelijker door<br />

jezelf de vraag te stellen waarom jij<br />

iets belangrijk vindt: een persoonlijke<br />

‘why’ voor lastige ‘to do’s’.<br />

5) Voorkom dat uitstel wordt<br />

beloond. Hanteer dus strikte<br />

deadlines. Zorg juist voor een<br />

beloning als het werk af is vóór de<br />

afgesproken datum of tijd.<br />

6) Als je besluit om iets te doen dat<br />

belangrijk voor je is, tel dan hardop<br />

terug van vijf naar nul en begin:<br />

5-4-3-2-1-Go! Hiermee leid je jezelf af<br />

van ondermijnende gedachten en<br />

gevoelens.<br />

7) Misschien wel de belangrijkste tip:<br />

vergeef jezelf je uitstelgedrag van<br />

gisteren en probeer het vandaag<br />

gewoon weer opnieuw. Niet morgen<br />

dus, maar vandaag.<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 159

‘Ik heb<br />

angst, maar<br />

mijn moed<br />

is groter’<br />

160<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ZELFLEIDERSCHAP, INCLUSIE, DIVERSITEIT<br />

De onoverwinnelijke kracht<br />

van geest, hart en intuïtie<br />

Leila Prnjavorac, spreker, dagvoorzitter en ondernemer<br />

Door Jacques Geluk | Fotografie Walter Kallenbach<br />

Het leven van de in Bosnië geboren Leila Prnjavorac is vele malen binnen 24 uur compleet veranderd. De eerste keer als<br />

ze negen is in haar geboortestad Doboj, waar vrienden van haar ouders uren na een knipbeurt door haar moeder Faketa<br />

worden vermoord door Serviërs. “Mijn toekomst leek rooskleurig tot die oorlog in 1992 uitbrak en na anderhalf jaar onze<br />

stad werd gezuiverd. Wij moesten vluchten en kwamen uiteindelijk in Nederland terecht.” Daar maakt ze fijne dingen mee,<br />

bouwt ze een goed leven op, groeit ze uit tot succesvol ondernemer, maar in 2017 – als haar zoontje een half jaar is – krijgt ze<br />

kanker. “Ondanks en dankzij alles, is mijn leven een aaneenschakeling van liefdevolle verbindingen”, zegt Leila.<br />

T<br />

Tegenover mij aan haar keukentafel zit een krachtige, positieve<br />

vrouw, die zeker weet dat liefde, zelfleiderschap, gelijkwaardigheid,<br />

vrijheid, diversiteit en respect leiden tot verbinding.<br />

Ze spreekt erover voor volle zalen, gebaseerd op inzicht en eigen ervaringen.<br />

Leila Prnjavorac is het levende bewijs dat het mogelijk is<br />

negatieve gebeurtenissen om te vormen tot positieve kracht. “De uitdrukking<br />

‘What you see, is never what you get’ en Dinah Washingtons<br />

hit ‘What a diff ’rence a day makes, twenty-four little hours’ uit<br />

1934, vertellen samen mijn levensverhaal. Wat je ziet, is echt nooit<br />

wat je krijgt. Als je naar mijn uiterlijk kijkt en mij hoort verwachten<br />

mensen dat ik een gezonde Hollandse dame ben, die perfect past in<br />

het straatbeeld. Ik ben zeker een Hollandse dame, en ook weer gezond,<br />

maar met een andere achtergrond. Wanneer je de eerste indruk<br />

die je van iemand hebt snel kunt doorbreken en afgaat op je intuïtie,<br />

kun je snel met die persoon de diepte in en elkaar veel vragen stellen.<br />

Daardoor duik je vrijwel meteen onder het masker dat mensen aan de<br />

buitenkant hebben.” Heeft ze na een gelukkige kindertijd, anderhalf<br />

jaar oorlogsellende, vluchten, ziekte, maar ook vele mooie momenten<br />

terug wat ze toen is verloren? “Mijn leven is als het sprookje van<br />

de wolf en de drie biggetjes, dat mijn moeder vaak voorlas. De biggetjes<br />

zijn broers. De jongste is lui en bouwt een huis van stro, de tweede<br />

– iets minder lui – gebruikt hout en de oudste – die verstandig is –<br />

maakt een stenen huis. Dan komt de boze wolf. Die blaast het strooien<br />

en daarna het houten huis omver. Dat lukt niet met het stenen huis,<br />

waar de drie varkentjes schuilen. Uiteindelijk eindigt de wolf in een<br />

ketel met kokend water. Mijn huis in Bosnië voelde in eerste instantie<br />

als dat strooien huis. De oorlog kwam en het leven in dat huisje<br />

werd letterlijk uitgeblazen.”<br />

“We woonden op een vluchtadres, nadat Doboj was gezuiverd. Alle<br />

niet-Serviërs die bleven waren hun leven niet zeker. Op een gegeven<br />

moment verscheen Nadja, wier naam ik toen nog niet kende. Zij zag<br />

mijn vader op de bank zitten. Hij keek verslagen voor zich uit. Na een<br />

jaar onderduiken was ook nog eens een explosief afgegaan voor de<br />

voordeur. Mijn vader wilde niet, maar moest weg en wist tegelijk niet<br />

waarheen. Hij had geld om te kunnen vluchten, alleen was de wereld<br />

zo groot. Waar moest hij met zijn gezin naartoe? Nadja, die veel mensen<br />

daar hielp, herkende mijn vader van werk en zei dat Nederland,<br />

net als Zweden, een land was dat vluchtelingen humaan opving. Ze<br />

stuurde de benodigde papieren naar het onderduikadres in Belgrado.”<br />

Ze zucht: “Het is jammer dat die tolerantie in Nederland nu een<br />

beetje weg is, maar het leven heeft mij ook heeft geleerd dat alles een<br />

cirkel is en zichzelf altijd weer in balans brengt.” Positiviteit en negativiteit<br />

wisselen elkaar volgens Leila af, “maar je wilt wel dat je positiviteit<br />

achterlaat met jouw cirkel. Of dat voor jezelf is of voor jouw<br />

kinderen, dat komt altijd terug. Daarom is het erg belangrijk dat je je<br />

altijd blijft herinneren wat een ander voor jou heeft gedaan en je als<br />

je zelf goed hebt bereid bent te delen. Dat geldt ook voor de samenleving,<br />

zeker in coronatijd. Als wij niet landen of zelfs continenten<br />

gaan helpen die down zijn, wordt ons up ook een keer down. Medemenselijkheid<br />

en barmhartigheid, met elkaar verbonden zijn, is belangrijk<br />

voor iedereen.”<br />

LEVEN OPBOUWEN IN NEDERLAND<br />

Leila is alweer heel lang officieel Nederlandse, met andere woorden<br />

genaturaliseerd, maar pas na aankomst valt ze nog tussen wal en<br />

schip. Ze is dan 11, maar kan geen kind meer zijn doordat ze aller-<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 161

ZELFLEIDERSCHAP, INCLUSIE, DIVERSITEIT<br />

lei volwassen taken krijgt. “Mijn ouders waren beiden erg getraumatiseerd”,<br />

legt ze uit. “Mijn moeder was doordat ze leed aan het posttraumatisch<br />

stresssyndroom (PTSS) soms heel afwezig, waardoor ze<br />

niet mijn moeder kon zijn. Mijn vader was de taal niet machtig, vond<br />

de situatie te intens en zocht troost in een ongezonde gewoonte. Daardoor<br />

moest ik ook de administratie doen. Oprah Winfrey, naar wie ik<br />

als tiener elke dag na schooltijd keek, was mijn grote voorbeeld.” Leila<br />

leert binnen een jaar Nederlands. Dat komt mede doordat ze in Sassenheim,<br />

waar het gezin gaat wonen na het verblijf in het AZC Bloemendaal,<br />

is uitgelachen door kinderen omdat ze tijdens een potje<br />

voetbal ‘srieten’ roept, in plaats van schieten. “Dat vond ik zo vernederend<br />

dat ik me voornam de taal zo goed te gaan leren dat niemand<br />

zou horen dat ik niet-Nederlands was. Ik had al snel door dat je om<br />

dat te bereiken heel goed moet luisteren en de focus moet leggen op<br />

details, zoals articulatie. Doordat ik ernstig dyslectisch ben, zijn lezen<br />

en schrijven minder makkelijk voor mij. Audio is heel essentieel.”<br />

Voor haar werk als presentator, spreker en dagvoorzitter komt het<br />

goed uit dat ze accentloos Nederlands speekt. Doordat ze een oorlog<br />

heeft meegemaakt en daarna succesvol een nieuwe leven heeft opgebouwd<br />

kan ze bovendien spreken vanuit verschillende invalshoeken<br />

en haar ervaringen delen. “Mijn moeder zei altijd vrij zijn moet je, nadat<br />

het je was ontnomen, weer leren. Dat gaat niet zomaar, als je bent<br />

ontmenselijkt. Je moet je zelf echt hervinden en het eigenaarschap<br />

over jezelf herwinnen. Dat is belangrijk voor veel mensen, want ook<br />

zij voelen in bepaalde situaties onmacht en machteloosheid. Uit het<br />

pad dat ik bewandeld heb en nog steeds bewandel kunnen vele anderen<br />

veel kracht putten. Daarom wil ik dat graag delen.”<br />

‘Mijn leven is als het<br />

sprookje van de wolf en<br />

de drie biggetjes’<br />

HET BELANG VAN BEWUST ZIJN<br />

Wat ze ook vertelt is dat ze de oorlog in Bosnië-Herzegovina als<br />

jonge tiener zeer bewust heeft ervaren en dat dankzij haar intelligente<br />

en bezielde moeder, die haar bewust heeft opgevoed, angst haar<br />

nooit heeft verlamd. “Er was ruimte om echt te voelen, te ervaren en<br />

in contact te staan met je lichaam. De verbinding van geest, hart en intuïtie.<br />

Deze zeer belangrijke driehoek was een van de krachten waardoor<br />

wij die oorlog konden overleven en hier konden herrijzen om<br />

een mooi leven op te bouwen. Mijn moeder heeft mij bovendien altijd<br />

behandeld als een gelijkwaardige. Het is zo essentieel en van zo’n<br />

grote waarde een kind heel veel liefde te geven en ruimte te bieden<br />

om mee te denken en beslissen. Aan mijn eigen kinderen zie ik ook<br />

hoe ongelooflijk fijn ze het vinden te worden gezien, gehoord en erkend.<br />

Dat ze er mogen zijn. Natuurlijk is het niet alleen holladiejee,<br />

ik heb ook wel eens woorden met mijn kinderen, de oudste is nu een<br />

tiener. Dat hoort erbij. Een kind opvoeden in een omgeving waar alles<br />

altijd pais en vree is, is ook niet gezond. Dan leert het niet veerkrachtig<br />

of flexibel te zijn, zich aan te passen.” Ze legt ook de nadruk<br />

op het feit hoe belangrijk het is voor mensen om te reizen en de wereld<br />

te zien. “Dan ontmoet je anderen ook werkelijk en leer je ze kennen.<br />

Als de ander geen vreemde is, maakt onbekend ook niet onbemind.<br />

Ga niet voor een ‘all inclusive’, maar trek erop uit. Niets is mooier dan<br />

steden of landen leren kennen door de ogen en ervaring van iemand<br />

die daar woont. Ik geef vaak gastcolleges en dat is een van de tips die<br />

ik de leerlingen geef. We moeten beginnen met het oversteken van de<br />

grenzen van de wijk waarin we wonen en bereid zijn noodzakelijke<br />

dingen te doen.” Leila citeert Loesje: ‘Ik besloot dat ik alles kon’. Dat<br />

citaat gebruik ik vaak tijdens presentaties. Het heeft niets met arrogantie<br />

te maken. Je kunt gewoon alles leren en een leven leiden vanuit<br />

mogelijkheden.”<br />

GELIJKWAARDIGHEID<br />

Ze keert terug naar het begin van haar verhaal. Dat in 24 uur alles<br />

kan veranderen en de drie biggetjes daarin een hoofdrol spelen. Ze<br />

zegt dat het eerste huis van stro in elkaar dondert wanneer de Tweede<br />

Wereldoorlog voorbij komt en opa de helft van zijn vermogen gedwongen<br />

afstaat aan de communistische staat. Tijdens de oorlog van<br />

1992 wonen er ineens andere mensen in het huis dat hij samen met<br />

werklui met zijn blote handen heeft gebouwd. Vervolgens bouwt<br />

Leila in Nederland letterlijk en figuurlijk een huis, maar dat gaat niet<br />

zonder slag of stoot. Door hard werken, veel doorzettingsvermogen,<br />

engelengeduld en veel liefde bereikt ze gelijkwaardigheid en probeert<br />

ze, te beginnen op school in Sassenheim waar kinderen van allerlei<br />

pluimage les krijgen, een netwerk op te bouwen. Maar ouders<br />

met vrienden of kennissen die haar naar voren kunnen schuiven<br />

heeft ze niet. Leila doet alles zelf. Tot de vader van de beste vriend van<br />

haar 22 maanden jongere broertje, die directeur en voorzitter van de<br />

Raad van Bestuur is (“Ik wist niet eens wat dat was”), ervoor zorgt<br />

dat ze mag solliciteren naar een stageplaats. Dat zij later bij dat bedrijf<br />

een baan krijgt aangeboden heeft ze echter niet aan hem te denken.<br />

“Dat was door wat ik zelf had gedaan, maar ik was er nooit terechtgekomen<br />

als ik hem niet had gekend.” Op school wordt ze geïnterviewd<br />

en doet dat zo goed dat ze bij de zender FunX, die ze niet eens kan<br />

ontvangen, radio mag maken. Ze ontmoet daar een programmamanager<br />

van de NOS die haar vraagt of ze een carrière als dagvoorzitter<br />

ziet zitten. Meteen krijgt ze een klus: een gesprek over hiv leiden op<br />

het Black Magic Women Festival in Amsterdam. “Eng, maar als iemand<br />

een talent in mij ziet, zou het dom zijn daarop niet in te gaan.<br />

162<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

ZELFLEIDERSCHAP, INCLUSIE, DIVERSITEIT<br />

Ik durf mezelf kwetsbaar op te stellen.” Na afloop<br />

vergelijkt Spits! haar met Oprah Winfrey.<br />

Veel opdrachten volgen. Inmiddels is ze<br />

al ruim zestien jaar een veelgevraagd presentator,<br />

dagvoorzitter en spreker.<br />

KNOBBEL<br />

In 2017 verandert alles wederom in 24<br />

uur, maar ook dit verhaal kent mede een<br />

goede afloop dankzij Leila’s positieve instelling<br />

en hard werken. “Mijn zoontje was een<br />

half jaar toen ik een knobbel in mijn lichaam<br />

voelde en meteen wist ik dat het niet goed<br />

was. Daarvoor had ik al het gevoel dat er iets<br />

aan de hand was, maar de huisarts kon niets<br />

vinden. Hoe ging ik het mijn dochter vertellen<br />

dat ik kanker had, zou mijn jongste<br />

mij ooit leren kennen? Na vier weken bleek<br />

dat het ernstig was, maar zo ervoer ik het<br />

niet. Ik voelde dat ik er doorheen zou komen,<br />

maar zag mensen om mij heen instorten.<br />

Wel moest ik leren voor mezelf te zorgen<br />

en niet meer de pijn van anderen dragen, wat<br />

ik als sterke vrouw altijd met verve had gedaan.<br />

Ook het houten huis stortte in elkaar.<br />

De kanker was mijn wolf en ik ineens de patiënt.<br />

De arts zei: ‘Deze ziekte gaat je zacht leren<br />

zijn voor jezelf ’. Wauw, dat wou ik leren.<br />

Daar wilde ik goed in worden en vroeg haar<br />

om begeleiding. Overigens zocht ik al veel<br />

jonger begeleiding. Ik wilde het leven voor<br />

mezelf op een rijtje zetten en besefte dat praten<br />

daarvoor nodig is. Ik praatte echter niet<br />

tot aan het overlijden van mijn moeder toen<br />

ik 16 was. Daarna moest het, want ik werd de<br />

ouder en heb mezelf en mijn broertje opgevoed.<br />

Dankzij mijn moeder hadden we een<br />

sterke band opgebouwd, waardoor we op elkaar<br />

kunnen bouwen. Dat bleef zo. Hij was<br />

bij de geboorte van mijn dochter. Later nam<br />

hij ontslag, wilde reizen en beloofde terug te<br />

zijn voor de geboorte van mijn zoon, die hij<br />

graag wilde leren kennen. Wij zeiden tegen<br />

elkaar dat we later zouden snappen waarom<br />

hij er nu was en nog niet was teruggegaan<br />

naar Londen. ‘Connecting the dots’, zoals<br />

Steve Jobs zei. Een dag later ontdekte ik<br />

die knobbel. Dat was de reden waarom hij<br />

nog in Nederland moest zijn. Ik geloof niet<br />

in toeval. Mijn leven zit vol bijzondere ervaringen.”<br />

Diezelfde periode gaat haar relatie<br />

stuk, voelt ze dat haar ex probeert te bereiken<br />

dat zij haar intuïtie verloochent en wil<br />

ze ondanks haar ziekte (“Ik kon van elk virusje<br />

ziek worden”) blijven werken om het<br />

huis te kunnen overkopen. Nu is het een ook<br />

figuurlijk een solide stenen huis. “Het was<br />

een innerlijk weten dat het goed zou komen.<br />

Het leven fluisterde naar me en ik wist dat er<br />

dingen zouden veranderen. Wanneer je niet<br />

luistert, praat het leven wat harder. Dan gebeuren<br />

er dingen of ze gaan opvallen. Ten<br />

slotte schreeuwt het leven en moet je handelen,<br />

ander volgt de klap. Je moet dus wel luisteren<br />

naar het leven, net zoals je luistert naar<br />

je lichaam. Ook zelfleiderschap zorgt voor<br />

verandering. Als je op jezelf durft te vertrouwen,<br />

ook als je een bedrijf leidt, moet<br />

je vaak alleen grote keuzes maken en drukt<br />

dat op jouw schouders. Dan is het fijn als je<br />

de driehoek in jezelf redelijk in balans hebt.<br />

Je moet jezelf durven toestaan opnieuw te<br />

beginnen, ook als je bang bent alleen te komen<br />

te staan. Ik heb angst, maar mijn moed<br />

is groter. Na alle ellende zei mijn broer: ‘Jij<br />

hebt mij aan het mediteren gebracht, misschien<br />

moet je zelf even gaan zitten. Dat heb<br />

ik gedaan en er kwam zoveel rust over mij<br />

heen. Nu ben ik ruim drie jaar verder. Kankervrij,<br />

heb een goed lopend bedrijf, twee<br />

gezonde kinderen. Fijne vrienden vrienden<br />

om mij heen en weet ik dat het leven altijd<br />

weer mooi wordt.”<br />

LEILA PRNJAVORAC<br />

Geboren: Op de grens van 1982 en 1983 in Doboj, Bosnië-Herzegovina<br />

Getogen: In Den Haag<br />

Beroep: Ondernemer en al 17 jaar veelzijdig presentator, dagvoorzitter, spreker, projectcoördinator en trainer<br />

Studie: Communicatie (met lof geslaagd)<br />

Bijzonder: In 2017 is Leila benoemd tot Hagenaar van het jaar en in 2020 tot Haags Vrijheidsambassadeur in<br />

het kader van 75 jaar Vrijheid<br />

Thema's: Onder meer vrede en recht, gelijkwaardigheid, (mentale) gezondheid/weerbaarheid, grensoverschrijdend gedrag<br />

en sexting, gendergelijkheid, emancipatie, vluchtelingenkwesties, (jong) ondernemerschap, presenteren,<br />

(sociale) media, inclusie en diversiteit.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 163

(Post)traumatische groei:<br />

Anti-fragiliteit in<br />

een tijdperk van<br />

digitale revolutie<br />

Door prof. dr. Paul Iske<br />

Tijdens de COVID-19-pandemie is heel duidelijk geworden dat alles en<br />

iedereen kan worden getroffen en veel dingen die als vanzelfsprekend<br />

werden beschouwd, opnieuw moeten worden uitgevonden. Voorbeelden<br />

hiervan zijn de manier waarop we winkelen, onze vakanties doorbrengen,<br />

sociale contacten onderhouden, elkaar ontmoeten, samenwerken, van sport<br />

en cultuur genieten (of juist niet) en hoe we onderwijs en gezondheidszorg<br />

organiseren en ervaren. Denk bij het laatste bijvoorbeeld aan online<br />

consulten, zelfdiagnose (oogmeting) en online patiëntencommunities, zoals<br />

‘patients like me’.<br />

I<br />

In bijna alle aspecten van het leven hebben we de impact van innovatie ervaren<br />

en vanwege de urgentie hebben deze veranderingen zich in een ongekend<br />

tempo voltrokken. Als je naar het innovatieproces kijkt, zou je kunnen<br />

concluderen dat de tijd om de stap van 'proof-of-concept' naar 'proof-ofbusiness'<br />

te maken enorm is geslonken. Gewoonlijk vormt deze 'last mile' de<br />

grootste barrière om ideeën in waarde om te zetten. Maar nu hebben we aan<br />

onszelf laten zien dat het wel degelijk mogelijk is om verandering te bewerkstelligen<br />

zonder het slachtoffer te worden van barrières die we voor onszelf<br />

hebben gecreëerd en resulteren in 'Georganiseerde Domheid'.<br />

Hoe hebben we dat gedaan en wat kunnen we van deze periode leren als we<br />

naar innovatie kijken? Allereerst is het duidelijk dat veel veranderingen mogelijk<br />

zijn door de digitalisering. Online samenwerking, vergaderingen, doktersbezoeken,<br />

sociale contacten, lessen, enz. Nog maar een paar jaar geleden<br />

zouden al deze alternatieven niet mogelijk zijn geweest. Maar technologische<br />

innovatie is niet genoeg. Als we alleen aandacht hebben voor technologie en<br />

vergeten hoe belangrijk het is om de menselijke en organisatorische aspecten<br />

van innovatie aan te pakken, stuiten we opnieuw op de bekende formule:<br />

NT+OO=DOO, ofwel: Nieuwe Technologie toegepast in een Oude Organisatie,<br />

resulteert in een Dure Oude Organisatie! Maar door de druk hebben we<br />

164<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

moeten accepteren dat veel dingen, althans<br />

voorlopig, moesten veranderen in de manier<br />

waarop we werken en samenleven, wat resulteerde<br />

in een massaal 'field lab', waarbij<br />

we dingen ontdekten die werkten en natuurlijk<br />

ook dingen die niet werkten, of er alleen<br />

moesten zijn zolang de crisis actief is.<br />

LEREN VAN (BRILJANTE)<br />

MISLUKKINGEN<br />

Door deze snelkookpan is ons vermogen<br />

om te innoveren in hoog tempo gegroeid: we<br />

implementeren en schalen snel wat werkt en<br />

we leren van de (briljante) mislukkingen.<br />

Eigenlijk is dit een prachtig voorbeeld van<br />

'antifragiliteit', wat een eigenschap is van<br />

systemen waarbij ze toenemen in vermogen<br />

om te gedijen als gevolg van stressoren,<br />

schokken, volatiliteit, ruis, fouten, aanvallen<br />

of mislukkingen. Het concept is ontwikkeld<br />

door Nassim Nicholas Taleb, ook bekend<br />

van zijn beroemde boek ‘De Zwarte<br />

Zwaan’. En inderdaad, ook COVID-19 kan<br />

worden gezien als een zwarte zwaan: een ingrijpende<br />

gebeurtenis die plaatsvindt zonder<br />

dat we die kunnen voorspellen of beheersen,<br />

maar met een grote impact op ons<br />

leven. De term antifragiliteit komt aan het<br />

eind van de schaal van fragiel (breekt onder<br />

impact), veerkrachtig (keert na impact terug<br />

naar de oorspronkelijke staat), robuustheid<br />

(wordt helemaal niet geraakt) en antifragiel<br />

(groeit tijdens en na impact). Een goede metafoor<br />

voor antifragiliteit is de hydra, het<br />

Griekse mythologische schepsel. Wanneer<br />

een kop van de hydra wordt afgehakt, groeien<br />

er twee terug.<br />

ANTIFRAGIEL PROCES<br />

Een positief neveneffect van de huidige<br />

crisis is dus misschien dat we hebben ontdekt<br />

hoe we innovatie op twee manieren<br />

kunnen omvormen tot een antifragiel proces.<br />

Ten eerste heeft de druk ons gedwongen<br />

technologische, voornamelijk digitale innovatie<br />

te combineren met sociale innovatie.<br />

Die heeft oplossingen opgeleverd die ons<br />

niet alleen in staat stellen zo goed mogelijk<br />

om te gaan met de uitdagingen van de huidige<br />

situatie, maar ook in de toekomst van<br />

grote waarde zullen zijn. Sommige van deze<br />

uitkomsten waren al voorzien, maar de verandering<br />

is versneld vanwege de urgentie.<br />

Ten tweede is innovatie zelf antifragieler geworden.<br />

We hebben het al gehad over de ‘last<br />

mile’, die een snelle invoering van innovatie<br />

in de weg staat, als gevolg van verschillende<br />

barrières die we vooral zelf hebben opgeworpen,<br />

waaronder regels en voorschriften,<br />

richtlijnen, financieringsmodellen, persoonlijke<br />

weerstand tegen verandering, organisatorische<br />

barrières, die allemaal bijdragen<br />

aan ons collectieve immuunsysteem<br />

voor innovaties.<br />

Vergeet niet dat beste praktijken, die vaak<br />

resulteren in regels en richtlijnen, meestal<br />

gebaseerd zijn op in het verleden verkregen<br />

bewijsmateriaal. Maar wie zegt ons dat<br />

PAUL ISKE<br />

wat in het verleden werd geleerd, nog steeds<br />

kan worden gebruikt als beste praktijk in het<br />

heden van de toekomst? Bovendien moeten<br />

wij aanvaarden dat vallen en opstaan soms<br />

de meest doeltreffende manier is om nieuwe<br />

oplossingen te vinden en dat wij de lessen die<br />

wij uit mislukkingen trekken, zo snel mogelijk<br />

moeten toepassen. Dit sluit heel mooi<br />

aan bij de missie van het Instituut voor Briljante<br />

Mislukkingen, dat ernaar streeft een<br />

omgeving te creëren waarin mensen mislukkingen<br />

accepteren als een poort naar leren<br />

en later succes.<br />

Hopelijk zullen we in staat zijn de inzichten<br />

die we in de crisis hebben opgedaan te<br />

gebruiken om sterker uit deze moeilijke periode<br />

te komen, dankzij innovatie. Maar we<br />

hebben gezien dat het innovatieproces zelf<br />

ook antifragiel kan zijn, door mislukkingen<br />

te accepteren als integraal onderdeel<br />

van ontwikkeling en door de georganiseerde<br />

domheid, onze zelf toegebrachte pijn, te<br />

verminderen!<br />

Paul Iske is hoogleraar aan de School of Business and Economics, Universiteit<br />

Maastricht, met een focus op Open Innovatie en ‘Business Venturing’. Hij is<br />

gasthoogleraar aan de Universiteit van Stellenbosch, Zuid-Afrika, op het gebied<br />

van kennis-gedreven informatie. Paul is oprichter en CFO (‘Chief Failure Officer’)<br />

van het Instituut voor Briljante Mislukkingen (www.briljantemislukkingen.<br />

nl), met als missie het belang van experimenteren te benadrukken om<br />

paradigmaverschuivingen en doorbraakinnovatie te bereiken. Paul is voorzitter<br />

van de Stichting PHC (Personalised HealthCare) Catalyst, met als missie<br />

de transitie naar gepersonaliseerde data-gedreven gezondheidszorg te<br />

versnellen. Hij is een internationaal auteur, consultant en spreker over innovatie,<br />

ondernemerschap, kennismanagement en creativiteit. Hij werkte 18 jaar als ‘Chief<br />

Dialogues Officer’, hoofd Innovatie en Kennismanagement bij ABNAMRO Bank.<br />

Daarvoor rondde hij zijn PhD in Theoretische Natuurkunde af en vervulde hij een<br />

aantal functies binnen Strategie en R&D bij Shell.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 165

‘We voelen allemaal dat het tijd is<br />

voor een heel nieuw systeem. Maar<br />

we weten nog niet hoe. De grote<br />

vraag voor de komende jaren is<br />

dus de grote ‘hashtag hoe dan?!’<br />

166<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

De energietransitie<br />

verandert álles. Maar #hoedan?!<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door Arash Aazami, futurist en innovator<br />

Fotografie Speakers Academy® Walter Kallenbach<br />

Toen ik 15 jaar geleden de spannende, beweeglijke wereld van internetinnovatie verruilde voor het werken aan een beter energiesysteem<br />

werd ik gek aangekeken. Mensen vertelden mij “energie is een ‘low-interest’ product”. Het werd gezien als een niet spannende, platte<br />

handel in kilowattuurtjes en het beste wat je kon doen als energiebedrijf was de administratie een beetje op orde te houden.<br />

I<br />

Ik geloofde er niets van. Hoe kon zoiets<br />

fundamenteels een ‘low-interest’ product<br />

zijn? Toen ik opgroeide in West-Afrika<br />

viel dagelijks de stroom uit. En dat had impact.<br />

Wij voelden in het gemis aan betrouwbare<br />

energie heel goed hoe belangrijk de toegang<br />

ertoe is. Welk bedrijf, welk huishouden<br />

zou ooit kunnen functioneren zonder toegang<br />

tot elektriciteit, warmte en de mogelijkheid<br />

om dingen in beweging te zetten?<br />

En wat moesten we dan met het opraken<br />

van olie, kolen en gas? Was de noodzakelijke<br />

transitie naar nieuwe vormen van energie<br />

ook ‘low-interest’? Alhoewel toen bijna niemand<br />

bedacht dat je energie ook zelf kunt<br />

maken, schuilde er een grote belofte in hernieuwbare<br />

bronnen. Maar hoe zou dat ooit<br />

betaalbaar worden? Zonnepanelen waren<br />

stervensduur en je moest wel een behoorlijk<br />

door de wol geverfde hobbytechneut zijn om<br />

zelf thuis iets te doen met eigen opwek.<br />

Hoe anders is het vandaag: elke dag zijn<br />

energie en de transitie naar hernieuwbare<br />

vormen onderwerp van nieuws. Op meer<br />

dan 1 miljoen plekken in Nederland wordt<br />

energie opgewekt uit zon en wind, inmiddels<br />

tegen kosten die behoorlijk lager liggen<br />

dan elk ouderwets fossiel alternatief. Thuis<br />

en op het werk delen mensen hun ideeën en<br />

acties om te verduurzamen, en belangrijker<br />

nog: om onafhankelijker te worden. Oliebedrijven<br />

worden voor de rechter gedaagd<br />

door het volk. Energie is in een oogwenk een<br />

‘maximum interest-topic’ geworden.<br />

En nu beginnen de problemen pas écht.<br />

De energiewereld zelf is nog steeds traag.<br />

Heeft de grootste moeite zich aan te passen<br />

aan de nieuwe realiteit. Energiebedrijven<br />

hebben geen idee hoe ze kunnen overleven<br />

als energie democratisch wordt en iedereen<br />

energie kan produceren uit onuitputtelijke<br />

hernieuwbare bronnen. Netbeheerders<br />

hebben geen idee hoe ze om moeten gaan<br />

met miljoenen aanbieders van energie. Er<br />

ontstaat file op het net, file in onze energieeconomie<br />

en file in ons hoofd. We voelen allemaal<br />

dat het tijd is voor een heel nieuw systeem.<br />

Maar we weten nog niet hoe. De grote<br />

vraag voor de komende jaren is dus de grote<br />

‘hashtag hoe dan?!’.<br />

WAT DE KRANTEN ONS NOG<br />

NIET VERTELLEN<br />

De afgelopen jaren heb ik vanuit de rol van<br />

energieondernemer en innovator, als adviseur<br />

van Nederlandse en buitenlandse overheden<br />

en gewoon als simpele jongen die zich<br />

verbaast en verwondert – hoe meer je weet<br />

hoe meer je beseft dat je nog maar zo weinig<br />

weet – een paar dingen geleerd die de kranten<br />

ons nog niet vertellen:<br />

1. De energietransitie is veel groter en ingrijpender<br />

dan wij denken: wij verbranden nu<br />

1 miljoen keer meer fossiele energie dan<br />

de aarde kan bijproduceren door plantjes<br />

en ander organisch materiaal om te zetten<br />

in olie, kolen en gas. Het heeft dus geen zin<br />

fossiele technologie iets zuiniger te maken.<br />

Er komt namelijk geen dieselauto die<br />

1 liter op 15 miljoen kilometer gebruikt.<br />

Het heeft alleen zin te investeren in echte<br />

systeeminnovatie: nieuwe technologie,<br />

nieuwe modellen die de oude overbodig<br />

maken. We hebben maar één keus en die is<br />

zo snel mogelijk voor 100% onafhankelijk<br />

raken van fossiele energiedragers.<br />

2. De energietransitie is niet zozeer technologisch.<br />

Het zal niet gebeuren dat wij kolencentrales<br />

uitzetten en zonnepanelen<br />

aanzetten en dan tevreden terug kunnen<br />

kijken op een geslaagde klus. Omdat wij<br />

de opwek van energie decentraliseren en<br />

koppelen aan bronnen die niemand zich<br />

kan toe-eigenen behelst de energietransitie<br />

vier transities tegelijkertijd: technologisch,<br />

economisch, maatschappelijk en<br />

institutioneel. Energie krijgt, doordat die<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 167

COLUMN<br />

‘En laat de natuur -onze grootste leermeester- nou net overal zijn:<br />

in het bos, in de zee, en ook in onze achtertuinen’<br />

door iedereen geoogst kan worden uit onuitputtelijke<br />

gratis bronnen, een andere<br />

waarde. Je betaalt bijvoorbeeld ook niet<br />

meer per eenheid data die je op internet<br />

downloadt. Iedereen kan energie maken,<br />

verhandelen, opslaan en omzetten in verschillende<br />

vormen en dit delen met elkaar.<br />

Dit verandert de manier waarop wij met<br />

elkaar verbonden zijn. Zelfs de fundamenten<br />

van onze economie veranderen: van<br />

schaarste en centrale macht naar overvloed<br />

en gedeelde kracht. En voor zo’n<br />

nieuw energiesysteem zijn nieuwe wetten<br />

en regels nodig, een nieuw belastingstelsel,<br />

en ga zo nog maar even door.<br />

3. Onze energienetten, centrales en energiebedrijven<br />

zijn ontwikkeld in een tijd<br />

waarin we ervan uitgingen dat er een onderscheid<br />

bestaat tussen grote centrale<br />

energieproducenten enerzijds en vele<br />

kleine energiegebruikers anderzijds. Dit<br />

systeem kan er niet mee omgaan dat nu<br />

steeds meer energie wordt geproduceerd<br />

op kleine schaal. We gaan van eenrichtingsverkeer<br />

naar tweerichtingsverkeer.<br />

Energie zal steeds meer ‘peer-to-peer’ bewegen,<br />

net als data op het internet. Daarvoor<br />

is een compleet nieuw besturingssysteem<br />

nodig. Een waarbij we niet meer<br />

centraal plannen en controleren, maar<br />

waarbij iedere deelnemer continu ‘voelt’<br />

wat de situatie op het net is en hierop inspeelt.<br />

Dat vraagt om heel andere intelligentie:<br />

niet centraal, maar ‘in de zwerm’.<br />

En dan kun je je voorstellen dat het waardevol<br />

kan zijn om energie te produceren,<br />

maar wanneer het heel zonnig is wordt het<br />

juist waardevoller om veel energie te gebrúiken.<br />

Hiermee verdwijnt ook de macht<br />

van de energiesector. De energietransitie<br />

brengt letterlijk ‘power to the people’.<br />

We zijn dus op weg naar een heel andere<br />

samenleving. Een andere economie. En naar<br />

een energienetwerk dat bestaat uit miljoenen<br />

onderling verbonden netwerkjes. Een<br />

‘Internet of Energy’. Dat klinkt heel digitaal,<br />

maar is heel natuurlijk. Dankzij de opkomst<br />

van digitale technologieën als kunstmatige<br />

intelligentie, slimme algoritmiek, nauwkeurige<br />

sensoren, het Internet of Things,<br />

zijn wij in staat tot veel natuurlijkere patronen.<br />

Want net als in de natuur bestaat in dit<br />

nieuwe energiesysteem geen centrale macht,<br />

geen centrale intelligentie, geen centraal verdienvermogen,<br />

geen centrale aandeelhouders,<br />

geen centrale technologie. Dit systeem<br />

gaat niet langer over ‘planning and control’,<br />

maar over ‘sense and respond’. Het is vergelijkbaar<br />

met de overgang van een klassiek orkest<br />

met een dirigent en strak georganiseerde<br />

partituren naar een jazzcombo met goed<br />

op elkaar ingespeelde muzikanten die continu<br />

improviseren en zo samen komen tot een<br />

magisch geheel. We bewegen naar een systeem<br />

dat juist succesvol is vanwege de enorme<br />

diversiteit aan onderling verbonden gebruikers.<br />

Allemaal vrij om hun eigen keuzes<br />

te maken, maar wel in harmonie met elkaar,<br />

en zo continu samen op zoek naar de ultieme<br />

balans tussen behoefte en aanbod.<br />

DE ONLOGICA VAN HET<br />

HEDEN HERKENNEN<br />

Wij gaan de logische toekomst pas zien als<br />

we de onlogica van het heden herkennen, en<br />

onze gekke patronen die daarmee verbonden<br />

zijn loslaten. Ons geloof in oneindige<br />

economische groei bijvoorbeeld of onze<br />

verslaving aan fossiele energie, of het idee<br />

dat wij altijd afhankelijk zullen blijven van<br />

grote bedrijven die ons in onze basisbehoeften<br />

voorzien. Het is heel simpel: de natuur<br />

herbergt alle antwoorden. Alles dat werkelijk<br />

duurzaam is, is natuurlijk. Willen wij een<br />

houdbaar systeem zullen wij ons dus voegen<br />

naar de wetmatigheden van de natuur. Erkennen<br />

dat wij niet meer zijn dan een van<br />

de ontelbare onderdelen van een oneindig<br />

ecologisch systeem. En laat de natuur – onze<br />

grootste leermeester – nou net overal zijn:<br />

in het bos, in de zee, en ook in onze achtertuinen.<br />

#Hoedan? Door simpelweg te zien<br />

hoe in mijn kleine achtertuintje een diversiteit<br />

aan planten, diertjes, boven én onder de<br />

grond, verbonden is door een oneindig netwerk<br />

van schimmels, producenten, aanbieders<br />

en afnemers van nutriënten. Het hele<br />

tuintje is continu op zoek naar natuurlijke<br />

balans en verbonden met alle tuintjes in de<br />

buurt, met de zon, met de lucht, en met de<br />

aarde. Zo wordt het beeld steeds helderder<br />

van een nieuw en wérkelijk duurzaam energiesysteem.<br />

We hoeven eigenlijk alleen onze<br />

tuin na te bouwen. #zodan.<br />

Arash Aazami is behalve futurist<br />

en innovator ook musicus en<br />

ondernemer. Bovendien is hij een<br />

echte renaissance-man, die kunst<br />

en technologie, wetenschap en<br />

ondernemerschap op unieke<br />

wijze combineert.<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

168<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Drie redenen waarom<br />

Nederlandse directheid beter is<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door Greg Shapiro<br />

“Nederlanders staan bekend als ‘direct’ – wat een indirecte manier is om ‘onbeleefd’ te zeggen. Zo heb ik de Nederlandse<br />

directheid in ieder geval als Amerikaanse expat ervaren. Maar hoe langer ik hier woon, des te meer ik het waardeer dat<br />

Nederlanders het vertellen zoals het is. Hier zijn drie redenen waarom Nederlandse directheid beter is dan het alternatief.<br />

SOCIAAL<br />

Zoals dat met stereotypen gaat, als de<br />

Amerikanen de reputatie hebben om politiek<br />

correct te zijn, ofwel beleefd indirect,<br />

dan zijn de Britten volledig indirect. De Nederlander<br />

gaat er prat op 100% eerlijk te zijn<br />

– soms ten koste van beleefdheid of tact of<br />

respect voor de menselijke waardigheid.<br />

Als je op dieet gaat en een paar kilo’s verliest,<br />

zullen de meeste mensen vragen:<br />

‘Wauw, ben je afgevallen?’ Terwijl je Nederlandse<br />

collega zal zeggen: ‘Wauw, wat was je<br />

eigenlijk dik!’ Ja, Nederlanders hebben de<br />

reputatie tolerant te zijn. Maar ze nemen je<br />

ook – letterlijk – de maat.<br />

Toen ik mijn Amerikaanse moeder voor<br />

het eerst aan mijn Nederlandse schoonfamilie<br />

voorstelde, zei iemand tegen haar:<br />

‘Mooie outfit.’ Maar mijn schoonvader zei:<br />

‘Ik dacht het niet. Je hebt een goed figuur,<br />

maar in Amerika kun je geen kleding krijgen<br />

die goed past. Alle maten zijn te groot. Dat<br />

komt doordat de meeste Amerikanen zo dik<br />

zijn’. Nu praat mijn moeder niet meer met<br />

mijn schoonfamilie – wat mijn leven dus een<br />

stuk makkelijker maakt.<br />

© ADRIE MOUTHAAN<br />

POLITIEK<br />

Toen veel wereldleiders het Witte Huis<br />

van Trump bezochten en tegen hun wil in<br />

moesten armpje drukken, was het de Nederlander<br />

Mark Rutte die de pestkop van repliek<br />

diende. Tijdens een gezamenlijke persconferentie<br />

zei Donald Trump: ‘Wat de handel betreft,<br />

zullen we iets positiefs uitwerken. En<br />

zelfs als we er niet uitkomen, is het ook positief<br />

’. Maar Mark Rutte flapte er uit: ‘Nee!’ Hij<br />

lachte Trump uit: ‘Niet positief. We zullen<br />

iets moeten regelen’. En zonder Nederlandse<br />

diplomatie, had Rutte er vast aan toegevoegd:<br />

‘En je bent te dik. En je stropdas is te<br />

lang. En je ziet eruit als een boze pompoen’.<br />

SEKSUEEL<br />

De houding die Nederlanders ten opzichte<br />

van seks hebben is voor veel mensen<br />

een cultuurschok. Maar als je hier wat<br />

meer tijd doorbrengt, wordt het wat ik ‘Culture<br />

Shock Therapy’ noem. Ja, het is anders<br />

dan je gewend bent, totdat je beseft: ‘Deze<br />

manier is beter!’<br />

Veel culturen pleiten voor een kennismakingsfase<br />

voordat er seks plaatsvindt. Een<br />

Amerikaanse collega van mij legde aan haar<br />

Nederlandse vrienden uit: ‘Ik ben al een<br />

paar weken aan het daten met deze man.<br />

En ik denk dat dit het juiste moment is om<br />

met hem naar bed te gaan’. De Nederlandse<br />

vrouwen vonden dit idee belachelijk: ‘Waarom<br />

zou je drie weken aan een man verspillen<br />

als hij slecht in bed blijkt te zijn?’<br />

In Amerika is het: ‘Eerst uit eten, dan seks’.<br />

In Nederland is het: ‘Eerst seks, dan uit eten’ .<br />

(‘En ik betaal voor mijn eigen eten’.)<br />

Die Nederlandse directheid bevalt me eigenlijk<br />

wel. Het enige nadeel is tegenwoordig<br />

dat wanneer ik een Zoom-gesprek heb<br />

met mijn familie in de VS, ze schrikken als<br />

ik dingen zeg als ‘Your country is shit’.”<br />

GREG SHAPIRO<br />

Greg Shapiro (1968) is comedian,<br />

acteur, spreker en schrijver. Hij geeft<br />

masterclasses over de Nederlandse<br />

identiteit en culturele assimilatie<br />

op basis van zijn boeken zoals ‘The<br />

American Netherlander’. Shapiro<br />

wordt regelmatig als dagvoorzitter<br />

en ‘key note speaker’ geboekt voor<br />

internationale klanten zoals Philips,<br />

Shell en ING als kenner van zowel<br />

de Amerikaanse als Nederlandse<br />

cultuur en politiek. Website:<br />

gregshapiro.nl<br />

Voor boekingen of meer<br />

informatie | T 010 - 433 33 22 |<br />

speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 169

170<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Hoe leven en wonen<br />

we over 30 jaar?<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door prof. dr. Jan Latten<br />

Fotografie Truus van Gog<br />

We zijn op weg een land van eenlingen te worden. Wie om zich heen kijkt merkt dat heel wat mensen dagelijks<br />

druk zijn om een partner te vinden, of op zijn minst verliefd te worden. Toch neemt het aantal Nederlanders dat<br />

alleen achter een voordeur woont voortdurend toe. Het is een verrassende paradox. We willen het liefst met<br />

iemand samen zijn, maar tegelijkertijd wonen meer inwoners dan ooit alleen.<br />

R<br />

Rond 1950 woonden slechts 300.000<br />

van alle 7,5 miljoen volwassenen alleen.<br />

Inmiddels is de volwassen bevolking<br />

verdubbeld én het aantal alleenwonenden<br />

vertienvoudigd tot 3,1 miljoen,<br />

Volgens prognoses van het CBS komen er<br />

tot 2050 nog bijna 700.000 eenpersoonshuishoudens<br />

bij. Meer dan alle huidige<br />

huishoudens van de provincies Groningen<br />

en Friesland bij elkaar. Daarbij zijn alleenstaande<br />

ouders niet eens meegeteld. Zou je<br />

hen wel meetellen, dan komt het totaal rond<br />

2050 uit op 4,4 miljoen huishoudens. De<br />

helft van alle woningen wordt dan bewoond<br />

door iemand alleen of een alleenstaande ouder.<br />

Dat laat de samenleving komende jaren<br />

niet ongemoeid.<br />

Waarom wonen zoveel mensen alleen?<br />

Hoe komt het toch dat we steeds vaker alleen<br />

zullen wonen? Vergrijzing speelt een<br />

belangrijke rol, maar ook andere opvattingen<br />

over wat belangrijk is in het leven dragen<br />

bij. Wie nu volwassen is houdt er heel andere<br />

ideeën op na dan een volwassene destijds.<br />

Secularisering, emancipatie, individualisering<br />

hebben hun werk al gedaan. Om dat te<br />

zien is het nodig de lange lijnen van maatschappelijke<br />

ontwikkelingen te volgen. Wat<br />

is voor nieuwe generaties gewoon geworden<br />

vergeleken met die van pakweg 50 jaar geleden?<br />

In mijn boek ‘GEEN PANIEK! Liefde<br />

en geluk in de 21ste eeuw’ (Bertram + de<br />

Leeuw Uitgevers, najaar <strong>2021</strong>) geef ik speciale<br />

aandacht voor de generatie geboren in de<br />

periode 1980-2000, de ‘millennials’.<br />

Die generatie is opgegroeid in welvaart<br />

en een tijdgeest van onbegrensde mogelijkheden.<br />

Ze nemen die ervaring als vanzelfsprekendheid<br />

mee. Nu hebben ze als twintiger,<br />

dertiger en begin veertiger daardoor<br />

geheel andere verwachtingen van het leven<br />

dan hun ouders hadden. Dat beïnvloedt hun<br />

persoonlijke gedrag. Ze maken andere keuzes<br />

die ook de samenleving raken. Hoe meer<br />

mensen alleen wonen, hoe mee woningen<br />

nodig zijn.<br />

‘Millennials’ staan in de jaren twintig van<br />

deze eeuw midden in hun zoektocht naar<br />

een vaste baan, een partner, een woning.<br />

Voor sommigen is dat de afgelopen jaren<br />

niet meegevallen. Tijdelijke banen en woningschaarste<br />

bepaalden het beeld. Anderen<br />

hadden op persoonlijk vlak tegenwind en<br />

zijn na een scheiding weer alleen, al dan niet<br />

met kind. En toen kwam ook nog de pandemie.<br />

Hoe zal deze generatie de komende 30<br />

jaar het leven vorm geven?<br />

NIEUWE TIJDGEEST<br />

We hebben meer dan ooit alle vrijheid zelf<br />

te bepalen of en met wie we willen samenwonen.<br />

Dat geldt in alle levensfasen. Startende<br />

jongeren kunnen in alle vrijheid kiezen eerst<br />

alleen te wonen. Twintigers kunnen enthousiast<br />

proberen hoe het is samen te wonen.<br />

Blijkt het achteraf toch tegen te vallen, begin<br />

je gewoon opnieuw: als alleenstaande of zo<br />

nodig weer bij papa en/of mama.<br />

Dertigers die na vele jaren op elkaar zijn<br />

uitgekeken kiezen er – meer dan vroeger –<br />

voor alleen verder te gaan, ook als er jonge<br />

kinderen zijn. Een partner moet er zijn voor<br />

je geluk. Zodra het geluk niet meer maximaal<br />

is, vervalt de zin van samenwonen. De<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 171

COLUMN<br />

‘millennials’ blijven een belangrijke groep<br />

aanjagers van het groeiend leger alleenwoners.<br />

Want ook na hun persoonlijke midlifecrisis<br />

zullen zij de eenpersoonshuishoudens<br />

verder aanvullen. Ten slotte is er de groeiende<br />

groep senioren die vaker alleen blijven<br />

wonen en liever latten dan opnieuw gaan<br />

samenwonen.<br />

VOOR- EN NADELEN<br />

Vaker alleen achter een voordeur is de<br />

consequentie van onze vrije-keuze-samenleving.<br />

Die vrijheid heeft zeker voordelen.<br />

Samenwoners zijn meer dan ooit ideale<br />

liefdeskoppels, anders hadden ze hun<br />

relatie immers al verbroken. Anders geformuleerd,<br />

onze relaties worden minder vast,<br />

steeds flexibeler, maar ook gelukkiger. We<br />

wonen dan wel vaker alleen wonen, maar<br />

als beloning zijn we ook heel verliefd als we<br />

samenwonen.<br />

In een tweeverdienerssamenleving heb je<br />

niet alleen een liefdevolle levensgezel maar<br />

ook een tweede kostwinner die met jou alle<br />

kosten deelt. Misschien dat zo’n levensgezel<br />

daarom ook wel schat wordt genoemd.<br />

Daten is blijkbaar het moderne woord voor<br />

schatzoeken. Want als je zo’n schat hebt gevonden<br />

kun je je al snel meer veroorloven,<br />

zoals een mooier huis in een betere buurt.<br />

Dat zijn slechts de materiële aspecten. Je<br />

kunt ook denken aan stress van je baan. Als<br />

je alleen woont moet je met veel zaken, alleen<br />

zien te ‘dealen’. Als je met een partner<br />

samenwoont tref je thuis een luisterend oor.<br />

Je kunt zo eerder van werkstress afkomen.<br />

Je loopt minder risico je eenzaam te voelen,<br />

‘De helft van alle<br />

woningen wordt<br />

dan bewoond door<br />

iemand alleen of<br />

een alleenstaande<br />

ouder. Dat laat<br />

de samenleving<br />

komende jaren niet<br />

ongemoeid’<br />

hebt minder kans op een burn-out. Er is af<br />

en toe iemand die je met beide benen terug<br />

op de grond brengt en je verwent... Samenwonen<br />

is zo gek nog niet.<br />

ALLEEN WONEN STEEDS<br />

VAKER IN DE HERHALING<br />

Ondanks de voordelen van samenwonen<br />

zal het alleen wonen blijven toenemen.<br />

Als zoekende twintiger, als middelbare ex of<br />

als senior single na verlies van de partner.<br />

Al met al overkomt het iedereen, gewild of<br />

ongewild. We zullen het vaker in ons uppie<br />

moeten uitzoeken. De prijs van onze keuzevrijheid<br />

zal soms zijn dat we als ongelukkige<br />

single door het leven gaan. De trends en cijfers<br />

laten zien dat het vaak tijdelijk zal zijn.<br />

Het gaat veel meer om afwisselende fasen<br />

in het leven van alleen wonen en samenwonen.<br />

In wezen komen er steeds meer tijdelijke<br />

singles. De vraag is of we daar wel op zijn<br />

voorbereid. Denk aan de woningmarkt.<br />

PROF. DR. JAN LATTEN<br />

Functie:<br />

Bijzonder hoogleraar demografie aan de Universiteit van Amsterdam<br />

Eerder: Demograaf bij het Centraal Bureau voor de Statistiek (1981-2018)<br />

Focus:<br />

Jan Latten legt in zijn lezingen de focus op meerdere tendensen en perspectieven zoals<br />

bevolkingsgroei, levensfase, leeftijdsgroepen, partnerkeus, vergrijzing, wonen, woningvraag,<br />

urbanisatie en regionale ongelijkheid.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

172<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Maak cijfers van toetsen<br />

ONbelangrijk<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door Allard Lindhout<br />

“Cijfers? Zijn ze nou echt zo belangrijk? Mijn dochter (8 jaar) komt met een sip gezicht de school uit slenteren. “Wat is er?”, vraag ik. “Ik heb<br />

een 6,8 voor mijn toets aardrijkskunde, bijna het laagste van de klas.” Meteen schiet door mijn hoofd…’waarom wordt dit hardop in de klas<br />

medegedeeld en waarom wordt dit zo belangrijk gemaakt?’ Ik leg een arm op haar schouder en vraag: “Vind je zelf dat je goed je best hebt<br />

gedaan?” “Uh, ja” antwoordt ze weifelend. “Daar gaat het toch om. Als je er alles aan gedaan hebt, dan is het goed.”<br />

Eenmaal afgestudeerd aan de PABO<br />

had ik een andere visie op het onderwijs<br />

dan nu als vader van twee meiden,<br />

12 jaar onderwijservaring later en het<br />

zijn van scheidsrechter in de Eredivisie.<br />

Arbitrage en onderwijs kennen raakvlakken<br />

op allerlei gebieden; het omgaan met<br />

enorme verschillen in gedrag, het managen<br />

van je klas, het samenwerken in een team en<br />

het omgaan met – en verantwoording afleggen<br />

aan – ouders.<br />

ALLARD LINDHOUT<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

ZELFSPOT; WEDDEN DAT JE<br />

HET VER KUNT SCHOPPEN<br />

Humor is zowel voor de klas als in een kolkend<br />

stadion een enorm wapen. Juist als het<br />

spannend wordt, de temperatuur stijgt, alles<br />

en iedereen tegen je begint te schreeuwen,<br />

het onrustig wordt in de klas, is het heerlijk<br />

de emotie en het succes eruit te halen en te<br />

beseffen dat het lukt om daarin te slagen. En<br />

lukt het niet? Dan is het verfrissend om zo<br />

eerlijk mogelijk aan reflectie te doen of met<br />

het team kritisch te kijken naar het optreden.<br />

Neem jezelf daarbij niet te serieus en<br />

lach eens om jezelf. Dat relativeert en hiermee<br />

beïnvloed je de beeldvorming juist heel<br />

positief!<br />

LAZER DUS OP MET TOETSEN<br />

Ik heb het de leerkracht van mijn dochter<br />

gevraagd: “Waarom zegt u de toetsresultaten<br />

van de leerlingen hardop voor?”. Haar<br />

antwoord: “Omdat ik dit altijd al doe.” Ze<br />

voegde er gelijk aan toe: “Ik zal voortaan aan<br />

de leerlingen vragen wie zijn cijfer niet wil<br />

horen.” Het antwoord op de vraag ‘waarom’<br />

moet ik nog steeds krijgen.<br />

Ja, een scheidsrechter is onderdeel van<br />

een prestatiecultuur, ja wij krijgen iedere<br />

wedstrijd directe feedback, soms totaal niet<br />

onderbouwd, en een dag later een cijfer in<br />

de krant. Ook word ik beoordeeld door een<br />

waarnemer in het stadion en ontvang ik een<br />

paar dagen later een rapport met een eindcijfer<br />

van die wedstrijd. Mij is geleerd niet gelijk<br />

naar het cijfer te kijken, maar naar de competenties.<br />

Doordat cijfers belangrijk worden<br />

gemaakt deed ik dat automatisch toch. Maar<br />

ik kwam erachter dat het me frustreerde en<br />

dus stagneerde het mij in waar het echt om<br />

draait: ontwikkeling! Kortom; weg met die<br />

resultaten, maar kijk naar proces!<br />

EEN LEZING VAN MIJ?<br />

Boek mij via Speakers Academy® voor<br />

een zeer interactieve presentatie over<br />

omgaan met de diversiteit in gedrag,<br />

reflectie, klassenmanagement, teamwerk en<br />

oudergesprekken.”<br />

Allard Lindhout (1987) is naast scheidsrechter in de Eredivisie en internationale competities nog altijd actief in het onderwijs.<br />

Na jarenlang voor de klas te hebben gestaan als leraar basisonderwijs en later als docent op de Pedagogische Academie<br />

(PABO), is hij nu actief in het begeleiden van kinderen met een autistisch spectrum en ondersteunt hij leerlingen in het<br />

basis- en voortgezet onderwijs. Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

© WOUTER VAN VAERENBERGH<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 173

© COPYRIGHT CLEARED<br />

‘Rappers komen<br />

ook uit bepaalde<br />

(achterstands)<br />

wijken en hebben<br />

veel harder moeten<br />

werken. Dat<br />

herkende ik. Veel<br />

motivatie om<br />

vasthoudend te zijn,<br />

jezelf te bewijzen<br />

en onder druk te<br />

zetten, tot aan het<br />

ongezonde toe’<br />

© STIJN GHIJSEN<br />

174<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MEDIA<br />

We moeten ons bewust zijn<br />

van elkaars verschillen<br />

Charisa Chotoe, journalist en programmamaker met principes<br />

Door Jacques Geluk<br />

Pas heeft Charisa Chotoe (28) landelijk bekendheid gekregen als journalist en presentator van het KRO-NCRV-programma<br />

‘Propaganda’, waarin ze samen met Fleur Launspach, Thomas Rueb en Nick Felix op zoek gaat naar mis- en desinformatie,<br />

feiten, alternatieve feiten, bedrog en nepnieuws. In Amsterdam is ze al veel langer een bekend gezicht door de vele<br />

reportages die ze jarenlang voor stadszender AT5 heeft gemaakt. “Ik was, net als mijn vrienden, een tijd boos op de wereld<br />

om de manier waarop mensen van kleur werden behandeld en door onrecht in het algemeen. Naarmate ik ouder werd<br />

besefte ik dat boosheid mij ongelukkig maakte. Gelukkig vond ik de balans. Die raakte ik later weer even kwijt, maar nu is<br />

het evenwicht terug en dat blijft denk ik wel zo.”<br />

C<br />

Charisa Chotoe begint al vroeg met<br />

schrijven voor hiphopplatforms en<br />

‘3 voor 12’ van de VPRO, het multimediale<br />

publieke platform voor popmuziek.<br />

Ze loopt ook stage bij het projectmanagement<br />

van een platenlabel, maar dat vindt ze<br />

niks. Ze leert er niets en kan haar creativiteit<br />

niet kwijt in het schrijven van persberichten.<br />

“Ik wilde altijd al graag de journalistiek<br />

in en wilde het proberen door stage te lopen<br />

bij een nieuwsredactie. Een hele uitdaging,<br />

want in mijn onderbewustzijn dacht ik dat ik<br />

dat niet zou kunnen en daar niet thuishoorde.<br />

Toen ik in 2017 op stage ging bij de Amsterdamse<br />

stadszender AT5 was snel duidelijk<br />

dat ik het zelfs heel goed kon. Ik ging<br />

me pas echt journalist voelen toen ik ervoor<br />

werd betaald, zeker vanaf het moment dat ik<br />

mijn eigen reportages in beeld mocht maken.”<br />

Ze doet ook een screentest als nieuwslezer,<br />

maar “uiteindelijk leek nieuwslezen<br />

me helemaal niets, doordat je dan niet echt<br />

een eigen mening kunt hebben. Ik houd juist<br />

van journalisten die zeggen wat ze vinden,<br />

zelfs wanneer ze het journaal presenteren.<br />

De meningen zijn daarover verdeeld en dat<br />

snap ik ook wel.”<br />

Genietend van een jasmijntheetje op een<br />

terras op het Bijlmerplein in Amsterdam,<br />

het hart van het gezellige winkelcentrum<br />

Amsterdamse Poort, vertelt Charisa dat<br />

AT5 de allerbeste leerschool is voor een beginnend<br />

journalist. “Je maakt er met weinig<br />

middelen grote verhalen en leert de hele dag<br />

schakelen. Het lekkere van reportages maken<br />

is dat je daarin wel uiting kunt geven aan<br />

je eigen ideeën, zolang je daarin ook de andere<br />

kant kunt laten zien. Ik heb er veel gemaakt<br />

over sociaalmaatschappelijke en culturele<br />

onderwerpen, maar ook over een café<br />

dat honderd jaar bestond. Van die veelzijdigheid<br />

krijg ik zoveel adrenaline.” Ze vertelt<br />

over een van de eerste keren dat ze zich<br />

tussen voetbalsupporters heeft begeven.<br />

“Ajax speelde tegen de Britten. De cameraman<br />

vond het hartstikke eng, ik vond het<br />

fantastisch tot een beetje doorgesnoven jongen<br />

de camera omlaag trok. Gelukkig mochten<br />

we van een paar jongens vanuit hun bovenhuis<br />

aan de Zeedijk verder filmen. Dat<br />

is ook een groot voordeel van AT5, mensen<br />

laten je snel binnen.” Ook politieke onderwerpen<br />

schuwt Charisa niet. “Op een dag zei<br />

VVD-coryfee Frits Bolkestein iets over de<br />

toenmalige VVD-voorzitter in Amsterdam,<br />

Eric van der Burg. De andere dag sprak ik<br />

Eric in een VVD-standje op het Marie Heinekenplein.<br />

Vervolgens maakte ik een reportage<br />

in de Vijzelstraat over mensen die<br />

in de rij stonden om de nieuwste sneakers te<br />

bemachtigen. Ten slotte interviewde ik diezelfde<br />

dag Mark Rutte terwijl hij op weg was<br />

naar het Marie Heinekenplein. Zulke dagen<br />

ging het alle kanten op. Heerlijk.” Dat mist<br />

ze nu bij KRO-NCRV. “Zo’n dag bestaat daar<br />

niet. Het is geen nieuws- maar een themaredactie.<br />

In grote lijnen hadden we in de eerste<br />

serie – in najaar komen er nieuwe afleveringen<br />

– gedrieën grote vrijheid het programma<br />

in te vullen zoals wij dat wilden. Tuurlijk<br />

waren er ook gezamenlijke beslissingen<br />

die je samen neemt, waarmee ik het niet altijd<br />

eens was.” In het begin is het wat intimiderend.<br />

Charisa is de jongste en komt van<br />

een lokaal station. De anderen komen van de<br />

NOS, NRC Handelsblad en Al Jazeera. Toch<br />

redt ze het, omdat ze weet dat zij juist heel<br />

veel ervaring heeft met televisie maken, presenteren<br />

en scripts schrijven. “Qua onderzoeksjournalistiek<br />

wilde ik graag leren. Dat<br />

ging ik daar eigenlijk doen. Ik was onzeker<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 175

MEDIA<br />

tot de camera aanging, dan verdween het negatieve.<br />

Soms wilde ik een licht onderwerp<br />

draaien. Ik vond het geweldig een reportage<br />

te maken over een schildpad van mogelijk<br />

189 jaar oud.”<br />

‘HOE DAN?’<br />

Geboren in Den Haag, woont Charisa alweer<br />

bijna tien jaar in Amsterdam, een diverse<br />

stad waar de inwoners overal vandaan<br />

komen. “Fantastisch. Het maakt niet uit in<br />

welk stadsdeel ik ben, overal staat wel een<br />

deur open. Echt tof. We zitten nu in de Bijlmer<br />

en iedereen heeft er wel een beeld van<br />

Mensen denken vaak dat hier alleen maar<br />

die grote flats staan en het hier eng is. Dat is<br />

niet meer zo, maar dezelfde problemen als<br />

vroeger kom ik nog wel eens tegen. Het blijft<br />

wel gek wanneer je als journalist uit Zuidoost<br />

een onderwerp maakt in Zuid, waar<br />

de welvaart een stuk hoger ligt. Daar komt<br />

denk ik mijn gevoel van vrijheid en rechtvaardigheid<br />

vandaan. De Volkskrant bracht<br />

een bericht over een Bijlmermeisje dat rap<br />

en hiphop leuk vindt, maar harp spelen ook:<br />

‘Er zijn verrassend veel kinderen in de Bijlmer<br />

die harp willen spelen’. Verrassend veel?<br />

Waar heb je het over! Daar zit een oordeel in<br />

‘Mensen van kleur kunnen geen harp spelen’.<br />

Dát. Of ze denken dat iedereen hier alleen<br />

maar hiphop of rap luistert. Dat gebeurt vaker.<br />

Daar kan ik slecht tegen. Nu proberen ze<br />

het Zuidoost te noemen, maar het heet nog<br />

steeds de Bijlmer. Het is Bijlmer Arena en we<br />

zitten hier op het Bijlmerplein. Het is zo jammer<br />

dat je soms zoveel negatieve dingen over<br />

de Bijlmer meekrijgt. Ik en heel veel mensen<br />

met mij zijn heel gelukkig hier. Mensen<br />

hebben geen idee waarover ze het hebben.”<br />

Op de vraag of dat verkeerde beeld haar<br />

keuze journalist te worden heeft beïnvloed,<br />

antwoordt Charisa te zijn opgegroeid in de<br />

Haagse Schilderswijk, die ongeveer dezelfde<br />

reputatie heeft, misschien zelfs nog iets<br />

heftiger. “Daar kwamen wel eens journalisten<br />

langs. Die kwamen terug met verhalen<br />

waarvan je dacht ‘Hoe dan?’. Ik dacht dat ik<br />

het narratief zou kunnen veranderen. In die<br />

zin wou ik daar graag verhalen over maken,<br />

want hoe de media berichten over wijken als<br />

de Bijlmer en de Schilderswijk is niet eerlijk.<br />

Dat gebeurt er als een redactie helemaal wit<br />

is. Op beide plekken heb ik nooit negatieve<br />

ervaringen gehad.”<br />

‘Hoe de media<br />

berichten over<br />

wijken als de<br />

Bijlmer en de<br />

Schilderswijk is niet<br />

eerlijk. Dat gebeurt<br />

er als een redactie<br />

helemaal wit is’<br />

WIT PERSPECTIEF IS ANDERS<br />

Mensdenken – dus niet in kleuren en afkomst<br />

– is belangrijk, “alleen, het punt is dat<br />

het witte perspectief van de wereld anders is<br />

dan het mijne en van heel wat andere zwarte<br />

mensen en mensen van kleur. Als witte man<br />

heb jij toch wat meer privileges en ik vind het<br />

daarom af en toe wel belangrijk juist te benoemen<br />

dat wij een andere kleur hebben. Je<br />

zou er losjes mee kunnen omgaan, maar helaas<br />

maken mensen het vaak moeilijk, terwijl<br />

leven tussen verschillende bevolkingsgroepen<br />

een verrijking is. Als ik hier zit en<br />

zie dat al die mensen door elkaar lopen denk<br />

ik dat er eigenlijk niet veel aan de hand is.<br />

Helaas is er wel veel aan de hand. Denk aan<br />

leer-, onderwijs- en gezondheidsachterstanden<br />

die hier veel vaker voorkomen dan in<br />

rijkere wijken. Aan de andere kant word ik<br />

hier blijer, doordat de wederzijdse acceptatie<br />

groter is. Mediawijsheid op scholen is zo belangrijk.”<br />

Welke rol speelt muziek in het beter<br />

begrijpen van wat er speelt? “In mijn tienertijd<br />

ben ik verliefd geworden op hiphop.<br />

De teksten waren de enige verhalen waaraan<br />

ik mij kon relateren. Dat vond ik heel mooi.<br />

Ik zocht natuurlijk naar herkenning, weet ik<br />

nu. Het herkennen van dingen die je zelf ook<br />

opvielen in de wereld en hebt meegemaakt,<br />

heeft me veel gebracht. Rappers komen ook<br />

uit bepaalde (achterstands)wijken en hebben<br />

veel harder moeten werken. Dat herkende<br />

ik. Veel motivatie om vasthoudend te zijn,<br />

jezelf te bewijzen en onder druk te zetten, tot<br />

aan het ongezonde toe. Dus wilde ik graag<br />

met hen praten. Voor het platform Puna.nl<br />

schreef ik lange interviews in een toegankelijke<br />

stijl. Ik hoopte dat meisjes van 16, 17<br />

jaar zouden begrijpen wat ik bedoelde.”<br />

Corona gooit vorig jaar roet in het eten als<br />

Charisa voor het eerst in haar leven naar Suriname<br />

wil reizen. “Tijdens Ketikoti (Sranantongo<br />

voor gebroken ketenen), een jaarlijks<br />

terugkerende feestdag ter viering van de<br />

afschaffing van de slavernij, heb ik vorig jaar<br />

items voor AT5 gemaakt over de relatie tussen<br />

Suriname en Amsterdam.” Ze praat over<br />

het Huis met de Kolommen, sinds 1927 het<br />

ambtshuis van de burgemeesters van Amsterdam<br />

aan de Herengracht. “De directeur<br />

van de West-Indische Compagnie, en tegelijk<br />

ook de directeur van de Sociëteit van Suriname,<br />

woonde daar ooit ook. Ik maakte reportages<br />

over de gevels in grachtenpanden,<br />

waarin je heel veel terugziet over het slavernijverleden.<br />

Ze zijn prachtig, maar sommige<br />

uitingen kunnen eigenlijk beter verhuizen<br />

naar een museum, zodat mensen zoals<br />

mijn oma daarmee niet worden geconfronteerd.”<br />

Over oma gesproken. Zij is net met<br />

pensioen na veertig jaar te hebben gewerkt<br />

voor de rijksoverheid. “Als zij niet in 1980<br />

hierheen was gekomen, had ik niet de carrière<br />

die ik nu heb. Doordat ze ooit is begonnen<br />

in Suriname kampt ze met een soort AOWgat<br />

en dat gun ik haar niet. Zij heeft zo hard<br />

gewerkt voor de overheid en toch krijgt ze<br />

minder geld.” Onrechtvaardig, maar doordat<br />

Amsterdam nu excuses voor het slavernijverleden<br />

heeft aangeboden, heeft Charisa<br />

nu het gevoel dat ze de grachtengordel ook<br />

echt leuk mag vinden.<br />

176<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

MEDIA<br />

PRATEN OVER OPLOSSINGEN<br />

“We moeten niet meer praten over achterstanden<br />

en negatieve dingen, maar over oplossingen.<br />

Wees wie je bent. Racisme komt<br />

bijvoorbeeld vaak uit de witte meerderheid,<br />

maar mensen van kleur hebben het er altijd<br />

over. Ik denk dat witte mensen zich moeten<br />

afvragen wat ze kunnen doen om dit verbeteren,<br />

wat ook geldt voor mensen die bijvoorbeeld<br />

homofobisch zijn. Mensen die ergens<br />

een probleem mee hebben, leggen dat altijd<br />

op het bordje van mensen die er geen probleem<br />

mee hebben.” Zelf kijkt Charisa Chotoe<br />

open naar de wereld, zonder angst voor<br />

wat dan ook, behalve spinnen. “Ik pas ook<br />

niet in een hokje en dat zou voor iedereen<br />

moeten gelden. We moeten gewoon meer<br />

naar elkaar omkijken en ons bewust zijn van<br />

elkaars verschillen. Alle onderwerpen gaan<br />

uiteindelijk over dat we elkaar accepteren en<br />

hoe we zijn. Niet zo moeilijk doen. De verhalen<br />

die ik als journalist maak gaan dan ook<br />

letterlijk over van alles en iedereen.”<br />

Charisa heeft mede door een ongezonde<br />

druk vanuit de samenleving, maar vooral<br />

vanuit zichzelf, hard gewerkt en iets moois<br />

neergezet. Op haar 27ste heeft ze een contract<br />

getekend met KRO-NCRV. Niet veel<br />

vrouwen van haar leeftijd – van kleur of wit –<br />

kunnen dat zeggen. Het tweede seizoen van<br />

‘Propaganda’ is sinds 9 september te zien op<br />

NPO3. “Ik werk ook mee aan ‘Spot on’, journalistieke<br />

verhalen op YouTube over alles<br />

waar jonge vrouwen mee te maken krijgen.<br />

Daar heb ik veel zin in. Dat is ook een hokje,<br />

maar wel een waarvoor ik kies omdat ik<br />

er heel veel zin in heb. Een-op-een goede gesprekken<br />

die langer mogen duren en waarin<br />

we meerdere kanten kunnen opgaan. Verder<br />

ben ik nu eindredacteur van FunX Beseft,<br />

een online reportagereeks op YouTube over<br />

sociaal-maatschappelijke onderwerpen.”<br />

Een plan B heeft Charisa niet, daarin gelooft<br />

ze niet. “Ik geloof wel dat ik talentvol<br />

en creatief genoeg ben om mezelf te redden.<br />

Dat wil ik anderen graag meegeven. Vooral<br />

meiden. Geloof in jezelf en wat je kunt, je<br />

bent veel slimmer dan je denkt.”<br />

© STIJN GHIJSEN<br />

Charisa Chotoe heeft het afgelopen seizoen het succesvolle 'fact check'-programma 'Propaganda'<br />

van KRO-NCRV gepresenteerd. Dit najaar begint het tweede seizoen op NPO 3.<br />

CHARISA CHOTOE<br />

Geboren: Den Haag, 1993<br />

Woonplaats:<br />

Amsterdam<br />

Carrière:<br />

AT5 Amsterdam; KRO-NCRV (‘Propaganda’, ‘Spot on’)<br />

Waar ze niet tegen kan: Onrecht<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 177

178<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

Wetenschap als<br />

detectivewerk…<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

Door Pedro De Bruyckere<br />

Fotografie Walter Kallenbach<br />

M<br />

Maar… dit is niet het leukste deel<br />

van mijn werk. Waar ik de voorbije<br />

tien jaar het meest van genoten<br />

heb, is als ik als een heuse detective op<br />

zoek ging om te trachten de waarheid te achterhalen.<br />

Ik wil dit duidelijk maken aan de<br />

hand van enkele concrete voorbeelden.<br />

Een van de eerste onderwijsmythes die<br />

ik ooit onderzocht, was de leerpiramide die<br />

stelt dat als iemand je iets vertelt je vijf procent<br />

onthoudt, maar dat je 90% onthoudt als<br />

je het zelf aan iemand uitlegt. Geen goede<br />

reclame voor lezingen, bedenk ik nu. Hoe<br />

onderzoek je zo’n claim. Meestal is het begin<br />

vrij makkelijk. Als er bronnen vermeld<br />

worden, ga je die opzoeken en lezen. Probleem<br />

bij de leerpiramide was dat ontzettend<br />

veel verschillende auteurs als referentie<br />

gebruikt werden. Chi en collega’s, Glasser,<br />

Glaser, Dale, Bale,… Je bent al een tijdje zoet<br />

met dit allemaal op te zoeken en wat blijkt:<br />

enkel Dale is een beetje een correcte naam.<br />

Edgar Dale beschreef namelijk een dergelijke<br />

vorm in 1946 in zijn theorie over multimediaal<br />

leren, maar… de percentages ontbraken.<br />

Waarom? Het was een theorie, geen<br />

onderzoek. De zoektocht naar die percentages<br />

hadden andere mensen al gedaan,<br />

men kwam uit bij een HR-manager van een<br />

Texaanse oliemaatschappij. Maar waar haalde<br />

hij de cijfers? Na verschillende contacten<br />

in de VS die ook op zoek gingen, ontelbare<br />

bronnen en doodlopende straten…<br />

bleek de HR-manager de cijfers wellicht bij<br />

een luitenant van het Amerikaanse leger te<br />

hebben gevonden. Ondertussen weten we<br />

dat ze wellicht nog ouder zijn en compleet<br />

verzonnen.<br />

Ik vatte net vier weken van mijn leven samen…<br />

Een andere ‘fact-check’ die in ons<br />

tweede mytheboek opduikt heeft me behoorlijk<br />

wat geld gekost. Het gaat over de<br />

claim dat 65% van de jobs die onze kinderen<br />

gaan doen, nu nog niet bestaan. Dit cijfer<br />

is bekend geraakt door een rapport van<br />

het World Economic Forum. In dat rapport<br />

staat een bron van de Amerikaanse overheid,<br />

maar driemaal raden wat er niet in dat<br />

rapport staat? In dit geval hebben we opvallend<br />

veel dode sporen moeten checken. Dit<br />

waren dan vaak boeken of hoofdstukken in<br />

boeken die we via bibliotheken of tweedehandszaken<br />

moesten opsporen omdat ernaar<br />

verwezen werd als mogelijke bron. Om<br />

dan te ontdekken… dat het er niet in stond.<br />

Oh ja, de oudste effectieve bron die we vonden<br />

die iets in deze zin stelde, dateert uit<br />

1957. Dat geeft het voordeel dat we kunnen<br />

checken of die uitspraak toen bleek te kloppen.<br />

Nee. En wellicht nu nog steeds niet, al is<br />

het eigenlijke onderzoek behoorlijk schaars.<br />

MASLOWS BEHOEFTENPIRAMIDE<br />

Een van de moeilijkste zoektochten was<br />

de behoeftenpiramide van Maslow. Waarom?<br />

Wel, in het werk van Maslow komt deze<br />

bekende driehoek niet voor. Dit is makkelijk<br />

vast te stellen. Maar de Amerikaanse uitgever<br />

wou omwille van de rechten op de afbeelding<br />

dat we ook uitzochten wie de afbeelding<br />

dan wel bedacht had. We beten er zelf onze<br />

tanden op stuk, maar weten dankzij het werk<br />

van Todd Bridgeman en Stephen Cummings<br />

dat er eerst een ladder was die tot begin jaren<br />

tachtig populair was als beeld en vervolgens<br />

de piramidevorm populair werd, een vorm<br />

die wellicht in de jaren zestig is ontstaan. Oh<br />

ja, en die dus fout is.<br />

Na het detectivewerk voor onze twee mytheboeken<br />

waren we toe aan iets nieuws. We<br />

wilden weg van de ontmaskeringen die onze<br />

lezers of luisteraars achterlieten met het idee<br />

dat alles wat ze weten fout is. Daarom hebben<br />

Casper Hulshof en ikzelf, samen met<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 179

COLUMN<br />

‘Een van de eerste onderwijsmythes die ik ooit onderzocht,<br />

was de leerpiramide die stelt dat als iemand je iets vertelt je<br />

vijf procent onthoudt, maar dat je 90% onthoudt als je het<br />

zelf aan iemand uitlegt’<br />

Liese Missine de voorbije vier jaar proberen<br />

uit te zoeken wat wel klopt van wat er geclaimd<br />

wordt over psychologie en dat bruikbaar<br />

is voor iedereen die met kinderen en<br />

jongeren werkt.<br />

Het leuke is dat we van sommige zaken nu<br />

weten dat ze wel degelijk nog steeds ondersteund<br />

worden door onderzoek, denk bijvoorbeeld<br />

aan wat Erickson beschreef over<br />

de zoektocht naar identiteit tijdens de adolescentie.<br />

Ook al is er steeds wel nuancering<br />

en aanvulling op de klassieke theorieën die<br />

blijven staan. Tegelijk zijn er ook veel zaken<br />

die sneuvelen. Het is dus ‘bye’ Freud, ‘bye’<br />

Jung, ‘bye’ Piaget (op een detail van zijn theorie<br />

na). Zullen we ons hiermee populair<br />

maken? Ik vermoed van niet. Maar het was<br />

terug heerlijk én uitputtend detectivewerk.<br />

En nu, gooien we onze hoed op de kapstok?<br />

Gaan we met onze twee benen op ons<br />

bureau nadenken over hoe fijn de zoektocht<br />

was? Ik vrees het niet. Ondertussen zijn er<br />

lezingen gepland in Londen, de VS, Italië,…<br />

en ligt een stapel nieuwe dossiers voor ons<br />

om uit te pluizen. Binnen drie à vier jaar mag<br />

je iets nieuws verwachten…<br />

Op 7 september <strong>2021</strong> is zijn nieuwe boek<br />

verschenen: ‘Bijna alles wat je moet weten<br />

over psychologie’.<br />

PEDRO DE BRUYCKERE<br />

Geboren:<br />

Functie:<br />

Waardering:<br />

1974, Gent, België<br />

Onderzoeker en pedagoog aan de Arteveldehogeschool in Gent, die zich al jaren in de leefwereld<br />

van jongeren verdiept. Als spreker streeft hij ernaar moeilijke theorieën zo helder mogelijk te<br />

verklaren en te vertalen naar de praktijk aan de hand van ontelbare voorbeelden.<br />

In 2013 is hij door Vrij Nederland omgeschreven als een der beste Onderwijsvernieuwers.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

180<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

IN DE SCHIJNWERPERS<br />

Passie, humor en kennis<br />

als wapen tegen cybercrime<br />

DIRECT NAAR<br />

HAAR PROFIEL<br />

Maria Genova<br />

Schrijfster Maria Genova heeft een missie: zoveel mogelijk mensen en organisaties weerbaar maken tegen hackers en<br />

datalekken. Door haar enthousiasme, kennis en interactieve aanpak, groeide ze uit tot een van de meest gevraagde<br />

H<br />

Hoe maak je medewerkers duidelijk<br />

dat zelfs de beste IT-afdeling ter wereld<br />

hen niet kan beschermen als<br />

ze zwakke wachtwoorden gebruiken of op<br />

foute linkjes klikken? De schade van zo’n<br />

klik of wachtwoord kan tot miljoenen euro’s<br />

oplopen. Gemeente Hof van Twente<br />

werd bijvoorbeeld door het wachtwoord<br />

Welkom2020 gehackt en toen werkte niets<br />

meer. Herstellen van alle systemen gaat jaren<br />

duren en de kosten worden op drie tot<br />

vier miljoen euro geschat. Veel Nederlandse<br />

bedrijven betalen juist honderdduizenden<br />

euro’s tot miljoenen aan de hackers om niet<br />

failliet te gaan. Cybercrime groeit explosief<br />

en treft inmiddels alles sectoren: gemeenten,<br />

onderwijs, ziekenhuizen, MKB, etc. De<br />

medewerkers zijn de enigen die het kunnen<br />

voorkomen, maar vaak weten ze niet hoe.<br />

Ze hebben nooit praktische tips gekregen<br />

om tientallen sterke wachtwoorden te onthouden<br />

en de betere phishingmails herkennen<br />

ze ook niet.<br />

sprekers op het gebied van privacy en cybercrime. “De meeste hackers zijn helemaal niet zo slim”, zegt ze. “Het probleem is<br />

Met haar interactieve presentatie ‘Komt<br />

een vrouw bij de h@cker’ werd Maria Genova<br />

de meest gevraagde vrouwelijke spreker<br />

van Nederland. Omdat ze zelf geen IT-er<br />

MARIA GENOVA<br />

dat veel medewerkers niet weten hoe ze werken, waardoor ze een gemakkelijke prooi zijn.”<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

is, legt ze alles op een simpele en begrijpelijke<br />

manier uit. Door de humor die ze in haar<br />

lezingen gebruikt, blijft haar boodschap<br />

ook lang hangen. Na meer dan honderd webinars<br />

weet ze inmiddels ook hoe ze die zo<br />

interactief kan maken dat de deelnemers een<br />

bijna live gevoel hebben.<br />

“Ik vind het altijd superleuk om de reacties<br />

na afloop te horen”, vertelt Maria. “Vaak<br />

zeggen mensen dat ze best geschrokken<br />

zijn, maar dat ze ook ongelooflijk veel geleerd<br />

hebben in slechts een uur tijd. Online<br />

stroomt de chat ook helemaal vol met reacties,<br />

de meeste mensen schrijven dat ze het<br />

een ‘eye opener’ vonden, dat het verplicht<br />

moet worden voor alle collega’s die niet meegedaan<br />

hebben, dat ze de tips ook aan hun<br />

ouders of kinderen gaan vertellen. etc. Ik<br />

vind het echt een feestje om die lezingen te<br />

geven. Met een beetje meer kennis ben je onhackbaar,<br />

simpelweg omdat hackers net als<br />

de gewone dieven de makkelijkste manier<br />

zoeken om ergens binnen te komen. Maak<br />

het hen wat lastiger en dan gaan ze meteen<br />

door naar de volgende. Heel veel organisaties<br />

worden per toeval gehackt.’<br />

Om de paar maanden maakt Maria een<br />

cyberquiz op basis van nieuwe trends, hacks<br />

en datalekken. Iedereen die wil, kan de quizzen<br />

via haar website of sociale media aanvragen.<br />

“Het is best goed om je kennis te testen,<br />

want dit is een beetje het probleem met<br />

cybercrime: veel mensen overschatten hun<br />

kennis. Tijdens mijn interactieve lezingen<br />

en webinars is 70 procent van de antwoorden<br />

fout. En dat vind ik helemaal niet erg,<br />

als ze het aan het einde maar wel weten.”<br />

Maria Genova is onderzoeksjournaliste en schrijfster. In Plovdiv, Bulgarije, heeft zij haar gymnasiumdiploma gehaald. Op<br />

haar negentiende verhuisde ze voor haar vakantieliefde naar Nederland. Genova studeerde af in 1997 aan de Academie voor<br />

Journalistiek in Tilburg. Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

© WOUTER VAN VAERENBERGH<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 181

© MARC DEURLO<br />

COLUMN<br />

Leiderschap = meer verkennen,<br />

minder bedenken<br />

Door Tony Bosma, futurist<br />

De toekomst gaat niet over voorspellen, identificeren van hypes of opsommingen met snelle, schijnbaar succesvolle startups,<br />

maar over verkennen en anticiperen. De juiste vragen stellen in plaats van bevestiging zoeken van de dingen die je wilt vinden.<br />

Je niet afvragen waarom ontwikkelingen plaatsvinden maar je juist afvragen; waarom is dat nog niet gedaan? Zorgvuldige<br />

verkenningen van de toekomst maken dat organisaties mogelijke effecten van trends en onzekerheden in kaart brengen. Ze<br />

leren kritisch naar de hedendaagse wereld, en eigen organisatie, te kijken. Immers veel van de dingen die we als mens normaal<br />

vinden blijken abnormaal. De toekomst vraagt daarom van leiders niet om de uitzondering te zijn op de regel maar om de regels te<br />

veranderen. Niet om minder slecht te doen, maar om alleen maar goed te doen. Niet om de problemen op te lossen, maar om het<br />

systeem dat de problemen veroorzaakt aan te pakken. Dat wordt verwacht van organisaties van de toekomst.<br />

H<br />

Het identificeren en doorbreken van denkkaders wordt juist<br />

met toekomstverkenningen gefaciliteerd. Een repeterend<br />

proces door het continu beschikbaar komen van nieuwe kennis<br />

en inzichten. Iets dat verankerd moet zijn in iedere organisatie.<br />

De realiteit is echter dat toekomstverkenningen veelal worden gezien<br />

als een luxe. Een eenmalige sessie die het topmanagement voorziet<br />

van de broodnodige inspiratie. We zetten even de geest open voor<br />

vernieuwing om vervolgens weer opgeslokt te worden door de waan<br />

van de dag. Prachtig beschreven toekomstvisies en trendrapporten<br />

als vulling voor de bureaula of extra activiteit voor de eindejaarsbonus<br />

van de individuele manager. Toekomstbewustzijn, anders denken<br />

en innovatie als leuke gimmick voor organisatie events. Continue<br />

toekomstverkenning is niet de ‘icing on the cake’, maar de zuurstof<br />

voor succesvolle bedrijven.<br />

‘Laten we de leegte van een onzekere toekomst als uitnodiging zien<br />

om de vrije geest te stimuleren’<br />

TREK HET HEDEN IN TWIJFEL<br />

Miljarden worden geïnvesteerd om terug te gaan naar het ‘oude<br />

normaal’ of het ‘nieuwe oud’. Hoe we het ook noemen, we stellen<br />

ons onvoldoende de vraag of we wel terug willen naar dat oude normaal.<br />

De afgelopen periode heeft een minuscuul vetbolletje, in de<br />

vorm van een virus, ons duidelijk gemaakt wat wereldwijde denktanks<br />

en expertgroepen ons al jarenlang voorhouden. De verslaving<br />

aan een schijnbaar maakbare wereld waarin de mens zich boven de<br />

natuur stelt. De veelal totaal onzinnige hoeveelheid reisbewegingen,<br />

klimaatcrisis en de toenemende sociale tweedeling. Onze ziekmakende<br />

leefstijl. Om maar te zwijgen van hoe vrijheid van keuze en<br />

marketing onze gezondheid totaal hebben ondermijnd. Slechts een<br />

aantal voorbeelden dat recent nog duidelijker is geworden. We horen<br />

het wel, maar luisteren niet. Of missen we de dagelijkse druk die<br />

alleen door de toekomst ons maar in zeer gebrekkige hoeveelheden<br />

wordt geboden?<br />

Gelukkig hebben we altijd nog de technologie als hét wondermiddel.<br />

Het dedain van de technologiesector die organisaties doet geloven<br />

dat met technologie alles sneller, eenvoudiger en efficiënter<br />

wordt. Alsof alleen daar de oplossingen liggen voor de toekomst. Uiteraard<br />

mogen we ook deze noodzakelijk stappen niet onderschatten,<br />

maar de toekomst ligt vaak juist in het anders doen. Maar ‘anders’<br />

staat in het vocabulaire van de manager niet bovenaan. Daar staat<br />

vooral ‘efficiënter’. Helaas wordt de toekomst niet alleen gevormd<br />

door wat we toevoegen maar ook door wat we weigeren af te breken<br />

of in twijfel te trekken.<br />

De hedendaagse digitalisering biedt legio kansen maar nodigt<br />

vooral ook uit om de vraag te stellen: is wat we technologisch kunnen<br />

ook wat we willen? Met elke nieuwe investering en toevoeging vanuit<br />

nieuwe technologie stemmen organisaties voor de samenleving van<br />

de toekomst. Vraag is of diezelfde organisaties zich voldoende beseffen<br />

wat voor wereld we hiermee realiseren. Op welke manier draagt<br />

de organisatie met haar innovatie bij aan maatschappelijke ontwikkelingen?<br />

Alleen technologie is niet interessant. Pas in combinatie<br />

met maatschappelijke en economische trends wordt technologie ineens<br />

disruptief. Belangrijk bij toekomstige besluiten is dan ook dat<br />

we technologische mogelijkheid nooit verwarren met noodzakelijkheid.<br />

In de kolkende zee van de digitalisering zullen ethische organisaties<br />

onze nieuwe bakens van rust en vertrouwen zijn. Juist deze<br />

houding vanuit organisaties wordt door klanten op de lange termijn<br />

gewaardeerd.<br />

182<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

COLUMN<br />

DIRECT NAAR<br />

ZIJN PROFIEL<br />

ONZEKERHEID ALS DE<br />

STATUS QUO<br />

Er is een ding zeker als we naar de toekomst<br />

kijken; de wereld is complex en hangt<br />

samen van ondoorgrondelijke factoren die<br />

op elkaar inspelen. Onze wereld is niet te vatten<br />

in modellen. Organisaties die dat beweren,<br />

willen vooral hun eigen waarheden de<br />

wereld opleggen. Toch leven we meer dan<br />

ooit in een wereld waarin we onzekerheid<br />

moeilijk kunnen accepteren. Vanuit onze<br />

modellen en analyses werken we toe naar<br />

een schijnbare onzekerheidsreductie. De<br />

verslaving aan statistiek en kansberekening<br />

maakt dat we onze vrije geest belemmeren<br />

en zelfs onderschatten. Creativiteit die gestimuleerd<br />

wordt door juist het ‘niet-weten’<br />

is essentieel voor lange termijn denken. Een<br />

toenemend onzekere wereld vraagt van ons<br />

allemaal dat we ons openstellen voor de onzekere<br />

exercitie van verkennen in plaats van<br />

bedenken. En dat vinden wij allemaal moeilijk.<br />

Het gaat niet om grip of controle maar<br />

om een permanente staat van omgevingsbewustzijn<br />

en organisatorische paraatheid.<br />

HET REFLEXMATIGE HANDELEN<br />

VAN ORGANISATIES<br />

Het is tijd voor een realistische kijk op de<br />

wereld en de toekomst. Tijd voor een gezamenlijk<br />

bouwgesprek over hoe we als mens<br />

en organisatie onze toekomst willen vormgeven.<br />

Een gesprek zonder dat de taal ons<br />

belemmert in het creëren van toekomstbeelden.<br />

Immers, we beschikken niet over<br />

het juiste vocabulaire om de toekomst te<br />

duiden. Maar door actief bezig te zijn met<br />

de toekomst kunnen we die vormgeven. We<br />

kunnen gebeurtenissen duiden en ontlenen<br />

richting en bestaansrecht aan de onverwachte<br />

gebeurtenissen van de toekomst. De<br />

kracht van de organisatie ligt in de onzekerheid<br />

van haar omgeving. Daag uzelf uit de<br />

grenzen op te zoeken van uw vrije geest en<br />

vooral buiten uw eigen mentale beperkingen<br />

te gaan. Ga als organisatie meer verkennen<br />

en minder bedenken. Bedenken is dé valkuil<br />

voor menig organisatie en manager. Ga<br />

voorbij aan het geloof van de eendimensionale<br />

meetbaarheid van de hedendaagse wereld.<br />

Gebruik onderzoek en data, maar laat<br />

die niet uw zicht en visie vertroebelen. Het<br />

pad tot succes ligt in het openstaan voor het<br />

andere in plaats van dicht te slaan door het<br />

bestaande.<br />

Omarm de onzekerheid van de toekomst<br />

en het niet-weten om juist zo de onverwachte<br />

wendingen van de toekomst te kunnen<br />

aanvaarden. Denk en handel vanuit wat kan<br />

zijn in plaats van wat is!<br />

© JANNE VAN DE WEIJER<br />

TONY BOSMA<br />

Tony Bosma (1973) is internationaal topfuturist. Vanuit Extend Limits geeft hij<br />

veelvuldig lezingen en workshops en is hij adviseur voor veel verschillende<br />

organisaties en overheden. Zijn lezingen staan bekend om de prikkelende en<br />

maatwerk inhoud en maatwerk. Geen utopische vergezichten maar realistische<br />

toekomstbeelden waarbij realiteit en scepsis nooit uit het oog worden verloren.<br />

Na een sessie met Tony Bosma kijken u en uw organisatie nooit meer op dezelfde<br />

manier naar de hedendaagse en toekomstige wereld.<br />

Voor boekingen of meer informatie | T 010 - 433 33 22 | speakersacademy.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 183

© ESA/NASA - Met dank aan André Kuipers<br />

184<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

SPREKERSATLAS<br />

OP DE VOLGENDE PAGINA'S TREF JE<br />

EEN SELECTIE TOPSPREKERS<br />

VOOR UITGEBREIDE PROFIELEN VAN ALLE SPREKERS,<br />

BLOGS, VIDEO'S EN WEBINARS BEZOEK JE<br />

SPEAKERS<strong>ACADEMY</strong>.COM

© MARIEBROECKMAN<br />

Kevin de Randamie<br />

Creativiteit | Diversiteit & Inclusie | Leiderschap | Motivatie & Inspiratie<br />

Onderwijs | Sociaal | Ondernemen | Storytelling<br />

Kevin de Randamie is ervan overtuigd dat creativiteit in eenieder<br />

van ons een belangrijke drijfveer is en voortdurend impact heeft op de<br />

wereld zoals wij deze zelf vormgeven. Hij is niet alleen een voorbeeldstellende<br />

ondernemer en een creatief genie, bekend om het ontwerpen<br />

van een unieke 'business academy' en om zijn woordkunst; hij is<br />

ook een mens die ooit alles verloor, angst en onzekerheid recht in de<br />

ogen keek en vervolgens een diverse en succesvolle portfolio aan initiatieven<br />

opbouwde, allemaal met de kracht van creativiteit centraal<br />

gesteld. Kevin spreekt vanuit de ervaring van zelf vergaarde wijsheid<br />

wanneer hij zegt: “we zijn niet verdwaald als we een duidelijk doel<br />

voor ogen hebben en betekenis kunnen geven aan wat ons deed lijden.”<br />

De COVID-pandemie is een crisis die systemische impact heeft<br />

op alle sectoren en soorten bedrijven en maakt dat verandering onontkoombaar<br />

is.<br />

De afgelopen 20 jaar heeft Kevin de Randamie zijn carrières<br />

gebouwd in de muziek- en entertainmentindustrie, in onderwijs en<br />

in ondernemerschap die alle moesten vertrouwen op de kracht van<br />

creativiteit om te kunnen overleven. Sectoren (vakgebieden) waar<br />

innovatie, veerkracht en wendbaarheid een vereiste zijn. Onder zijn<br />

ondernemingen vallen #Creative Revolution, Braenworks Academy<br />

en platenlabel RAEN Music. Als artiest bekend onder de naam Blaxtar<br />

trad de Randamie op met medeartiesten als Jay Z, Lil Wayne, Typhoon<br />

en vele anderen.<br />

Ook is hij adviseur voor de hoogste lagen van de overheid waar hij<br />

wordt gevraagd om advies omtrent de economische veerkracht van de<br />

creatieve industrie, diversiteit en inclusie en innovatie op het gebied<br />

van onderwijs. Ook is De Randamie internationaal actief op het gebied<br />

van raciale rechtvaardigheid.<br />

Kevin de Randamie is lid van het Topteam Creatieve Industrie,<br />

een adviesorgaan voor het ministerie van Economische Zaken en het<br />

ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Zijn TED Talk<br />

'Calling for a Creative Revolution' is wereldwijd duizenden keren<br />

bekeken.<br />

Als corporate storyteller werkt Kevin de Randamie met grote internationals<br />

zoals Intel, Heineken, T-Mobile, Randstad en de Obama<br />

Foundation om hun waarden en identiteit op strategische wijze<br />

via gesproken woord te vertalen naar een impactvolle boodschap.<br />

186 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© ALEXANDRA PELOSI<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Michiel Vos<br />

Amerika | Cultuur | Geschiedenis | Ondernemerschap | Politiek<br />

Caatje van Leeuwen<br />

Creativiteit | Cultuur | Motivatie & Inspiratie | Ondernemerschap<br />

Persoonlijke Ontwikkeling | Storytelling<br />

© JOS HUMMELEN<br />

'Ik werk al sinds<br />

1999 met Speakers<br />

Academy ® '<br />

© PUUR PULLES<br />

Laila Frank<br />

Amerika | Journalistiek | Politiek<br />

“Ik werk als spreker al vanaf 1999 zeer<br />

regelmatig samen met Speakers Academy®.<br />

En dat is niet voor niets. Speakers<br />

Academy® bestaat uit echte professionals die<br />

je organisatie helpen om de beste spreker<br />

voor je bijeenkomst te vinden. Zodat de<br />

deelnemers met nieuwe kennis en inspiratie<br />

verder kunnen.”<br />

dr. Ben Tiggelaar<br />

Marilieke Engbers<br />

Bedrijfscultuur | Diversiteit & Inclusie | Ethiek<br />

Leiderschap | Onderzoek | Overheid | Politiek<br />

Strategie | Verandermanagement<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Wesley dos Santos<br />

Circulaire Economie | Duurzaam Ondernemen | Inspiratie<br />

Jong ondernemen | Motivatie & Inspiratie | Ondernemerschap<br />

Sterrin Smalbrugge<br />

Communicatie SPEAKERS | Cultuur <strong>ACADEMY</strong> | Dieren | ® Gedragsverandering<br />

MAGAZINE <strong>2022</strong> 187<br />

Klimaat | Natuur | Onderzoek

© NICO KROON<br />

dr. André Kuipers<br />

Astronaut & ambassadeur van de aarde<br />

André Kuipers is de eerste Nederlander<br />

met twee ruimtemissies op zijn naam.<br />

Zijn tweede missie brak het record van<br />

de langste Europese ruimtevlucht tot dan<br />

toe. In totaal bracht de ESA-astronaut 204<br />

dagen in de ruimte door: 11 dagen tijdens<br />

missie DELTA in 2004 en 193 dagen tijdens<br />

missie PromISSe. Na jaren van training in<br />

Houston, Moskou, Keulen, Montreal en<br />

Tokio werd André, samen met een Russische<br />

en Amerikaanse collega, op 21 december<br />

2011 voor de tweede keer gelanceerd met<br />

een Russische Soyoez-raket. Twee dagen<br />

later arriveerde hij in het internationale<br />

ruimtestation ISS om daar een half jaar te<br />

wonen en werken. Aan boord was hij niet<br />

alleen arts en wetenschapper, maar ook<br />

boordingenieur en onderhoudsmonteur.<br />

Op 1 juli 2012 keerde André terug en<br />

landde met zijn ruimtecapsule in de<br />

Kazachse steppe. André Kuipers spreekt<br />

voor een grote diversiteit aan toehoorders,<br />

van jong tot oud en met zeer uiteenlopende<br />

achtergronden. Vanuit zijn ervaring zoomt<br />

hij desgewenst in op verschillende aspecten<br />

die zijn verbonden met de wereld van de<br />

bemande ruimtevaart.<br />

188<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© DAVID CENZER<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© WAILLIAM RUTTEN<br />

© MERCE MOUTHUYSEN<br />

Humberto Tan<br />

Veelzijdig televisiepresentator | dagvoorzitter<br />

René Repko<br />

De Toekomst van Retail | New Retail<br />

'Bringing knowledge<br />

to the world'<br />

“Bringing knowledge to the world. Dit<br />

motto van Speakers Academy® verwoordt<br />

óók mijn missie als astronaut. Het is<br />

verrijkend én inspirerend om opgedane<br />

kennis te delen met anderen. Ik leer veel van<br />

de organisaties waar ik word uitgenodigd<br />

om te spreken en hoop dat mijn publiek<br />

wijzer weggaat dan het is gekomen.<br />

Speakers Academy® speelt een belangrijke<br />

rol bij de uitwisseling van kennis tussen<br />

veelal heel verschillende werelden.”<br />

© NICK VAN ORMONDT<br />

Gerrit Hiemstra<br />

Weerpresentator | Meteoroloog<br />

André Kuipers<br />

Astrid Joosten<br />

Televisiepresentatrice | Vinoloog<br />

Arjen Lubach<br />

Schrijver | Radio-, tv- en theatermaker<br />

Martijn Aslander<br />

Stand-up filosoof | Ideeën bedenker<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 189<br />

Boardroom sparring partner

© MARIJN VAN RIJ<br />

Annemarie van Gaal<br />

Beleggen | Duurzaam ondernemen | Inclusieve organisatiecultuur | Innovatie | Ondernemerschap<br />

Annemarie van Gaal is ondernemer en investeerder.<br />

Haar ondernemerscarrière begon<br />

in de negentiger jaren in Rusland, waar<br />

ze de grootste onafhankelijke uitgeverij van<br />

Rusland opzette. In 2000 verkocht ze haar<br />

bedrijf en verhuisde ze terug naar Nederland<br />

waar ze sindsdien een aantal andere<br />

bedrijven heeft opgezet en geleid. Bij het<br />

grote publiek is ze vooral bekend van televisieprogrammas<br />

als 'Dragon's Den' (KRO),<br />

'Ten Einde Raad' (NCRV), 'Een Dubbeltje<br />

Op Zijn Kant' (RTL4) en 'Divorce Hotel'<br />

(RTL4).<br />

Daarnaast schrijft Annemarie wekelijks<br />

een opiniecolumn in De Telegraaf en columns<br />

voor de Margriet. Verder heeft ze<br />

verschillende boeken geschreven waaronder:<br />

'Succes' (2009), 'Ambitie' (Ondernemersboek<br />

van het jaar 2010), 'Exit' (2011),<br />

'Financiële workout' (2013), 'Een dubbeltje<br />

op zijn kant' (2013) en 'Winst' (2014).<br />

Annemarie van Gaal is een bevlogen spreker<br />

en weet als geen ander haar publiek te<br />

boeien. Een lezing van Annemarie is toegankelijk,<br />

leerzaam, onderhoudend en inspirerend.<br />

Zij praat gepassioneerd over alle<br />

aspecten van het ondernemerschap waarbij<br />

lef en innovatie altijd een grote rol spelen.<br />

Annemarie van Gaal is te boeken als<br />

spreker en dagvoorzitter.<br />

190 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© BAS LOSEKOOT<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Kees Verhoeven<br />

Tweemaal IT-politicus van het jaar | Big Data | Data Science<br />

Digitalisering | Duurzaam Ondernemen | Innovatie<br />

Arash Aazami<br />

Kunstmatige Intelligentie | Digitalisering | Duurzaamheid | Ethiek<br />

Innovatie | Ondernemerschap | Singulariteit | Trends<br />

Soufiane Touzani<br />

© OTTO VAN DEN TOORN<br />

'Kennis opdoen van de<br />

beste sprekers op een<br />

intieme manier'<br />

“De Speakers Academy® heeft een unieke<br />

setting gecreëerd. Een mix van Nederlands<br />

beste sprekers in een intieme omgeving. Voor<br />

de sprekers is het een feest om met de mensen<br />

van de Speakers Academy® te werken en het<br />

publiek krijgt de kans om in contact te komen<br />

met de sprekers. En het is niet alleen kennis<br />

opdoen, het is de combinatie van interessante<br />

topics, de gezellige sfeer en de mogelijkheid<br />

voor netwerken. Een geslaagd concept met<br />

als enige investering tijd.”<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

prof. dr. Jan Latten<br />

Motivatie & Inspiratie<br />

Persoonlijke Ontwikkeling<br />

Jan Reinder<br />

Digitalisering | Demografie | Millennials<br />

Wetenschap | Wonen<br />

Daniel Seesink<br />

Apen | Biologie | Gedrag<br />

Leiderschap | Persoonlijke Ontwikkeling<br />

Jan Reinder<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 191<br />

Spreker | Trainer | Illusionist | Creatief denker

© NICO ALSEMGEEST<br />

Edith Bosch<br />

Olympisch atleet | Motivatie & Inspiratie | Persoonlijke Ontwikkeling<br />

Edith is een van de beste vrouwelijke judoka’s<br />

die Nederland heeft gekend. Met 3 Olympische<br />

medailles, een Wereldtitel en 4 Europese<br />

titels. Na de Olympische Spelen van<br />

Londen 2012 besloot zij te stoppen met topsport.<br />

In 2013 deed Edith mee aan en won zij<br />

'Expeditie Robinson'. In 2016 schreef ze samen<br />

met Jasper Boks een boek waarin zij de<br />

lezer meeneemt achter de mens Edith en het<br />

gevecht met zichzelf. In 2017 kreeg Edith de<br />

eer om een TedX Talk te verzorgen en mensen<br />

te inspireren.<br />

Sinds 2013 is Edith ondernemer - coach en<br />

opleider. Zij houdt zich dagelijks bezig met<br />

(team) coaching, het verzorgen van opleidingen<br />

en verandertrajecten. Dit doet zij<br />

met veel passie. Sinds kort heeft Edith samen<br />

met Martijn Smit een nieuw bedrijf<br />

opgericht waarin alle coachingsactiviteiten<br />

samenkomen. Haar stijl? Die is helder,<br />

eerlijk, doortastend en doeltreffend. Het is<br />

Ediths missie om mensen te laten ervaren<br />

en beleven dat ze veel meer kunnen en groter<br />

zijn dan ze zelf denken. Door dit te doen<br />

draagt zij bij aan een wereld die werkt voor<br />

iedereen.<br />

Tijdens de Olympische Spelen van Tokio<br />

heeft Edith het team van het Team NL Tokyo<br />

Centre geïnspireerd en begeleid in samenwerking<br />

en ontwikkeling. Vanuit haar ervaring<br />

als coach weet Edith hoe belangrijk het<br />

is om als team tot een topprestatie te komen<br />

en hoe je van een team een topteam maakt.<br />

Ediths aanpak is gebaseerd op een heldere<br />

en soms ook uitdagende visie. Een paar uitgangspunten<br />

zijn;<br />

1. De oorzaken van je persoonlijke worstelingen<br />

en problemen liggen nooit in de<br />

context. De oplossingen dus ook niet. Ze<br />

liggen beide altijd in jezelf.<br />

2. We zijn 100% de creator van onze gedachten,<br />

gevoel en de keuzes die we daaruit<br />

voort laten komen.<br />

3. De sleutel zit nooit in anders doen, maar<br />

altijd in anders zijn.<br />

Naast haar topsportcarrière werkt Edith<br />

Bosch bij de Nederlandse Spoorwegen.<br />

Daardoor is zij in staat om vergelijkingen en<br />

parallellen te trekken met het bedrijfsleven.<br />

Zij is breed inzetbaar en spreekt regelmatig<br />

over onderwerpen als doorzettingsvermogen,<br />

teambuilding, winnen, privé/werk balans<br />

en zelfontwikkeling.<br />

Edith Bosch is de geschikte persoon om<br />

mensen te motiveren en inspireren.<br />

192 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© AAD VAN VLIET<br />

© GOVERT DE ROOS<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ®<br />

© MARLEEN SERNE PHOTOGRAPHY<br />

Brenno de Winter<br />

Cybersecurity | Privacy | Veiligheid | Spionage<br />

Cécile Cremer<br />

Innovatie | Ondernemerschap | Trends<br />

Caroline Glasbergen<br />

Diversiteit & Inclusie | Finance | Leiderschap<br />

Marketing | Sociaal Ondernemen<br />

© CLOVEUR<br />

'Speakers Academy ®<br />

heeft een bijzondere<br />

antenne voor de<br />

beste match'<br />

"Speakers Academy is voor mij een<br />

geweldige partner om met interessante<br />

organisaties en op podia mijn boodschap<br />

over klantgerichtheid te kunnen delen.<br />

De mensen van Speakers Academy®<br />

bieden altijd boeiende en uitdagende<br />

projecten aan. Het streven naar de hoogste<br />

kwaliteit daagt altijd uit tot het neerzetten<br />

van de beste prestatie. Een eer om mee<br />

samen te werken."<br />

Egbert Jan van Bel<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Franceso Wessels<br />

Leiderschap | Persoonlijk Leiderschap<br />

Persoonlijke Ontwikkeling | Strategie | Teamwork<br />

Michael Kortekaas<br />

Inspiratie | Crime Expert | Energiemanagement<br />

Lucien Engelen<br />

SPEAKERS<br />

Digitalisering<br />

<strong>ACADEMY</strong><br />

| Gezondheidszorg<br />

® MAGAZINE <strong>2022</strong> 193<br />

Influencers | Innovatie | Overheid | Trends

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Mary-Jo de Leeuw<br />

Overheid & Politiek | Mens & Maatschappij | Duurzaamheid | Klimaat & Milieu<br />

Gezondheidszorg | Recht & Maatschappij | Diversiteit & Inclusie | Onderwijs<br />

Mary-Jo de Leeuw was als techexpert en<br />

sidekick o.a. verbonden aan SBS6 (5 Uur<br />

Show) en is bijna wekelijks te horen op diverse<br />

nationale radiozenders. De Leeuw werd<br />

eind 2020 voor de derde keer op rij door Opzij<br />

uitgeroepen tot een van de 100 meest invloedrijke<br />

vrouwen in Nederland in de categorie<br />

Tech Top 100. En dat is niet voor niets<br />

want zij probeert van jongs af aan, de wereld<br />

digitaal veiliger te krijgen.<br />

En voor al dat werk heeft zij inmiddels<br />

meer dan 20 internationale vermeldingen en<br />

prijzen op haar naam staan. In 2018 stond<br />

zij bijvoorbeeld in de IFSEC Security & Fire<br />

top 10 van 'global influencers' in de categorie<br />

Cybersecurity. Zij werd ook door de Verenigde<br />

Staten uitgenodigd voor het prestigieuze<br />

International Visitors Leaderschip<br />

Program.<br />

In 2013 richtte Mary-Jo de Leeuw het Internet<br />

of Toys op, een platform, bestaande<br />

uit volksvertegenwoordigers, wetenschappers<br />

en vertegenwoordigers van fabrikanten,<br />

ten behoeve van cyberveiligheid en privacyaspecten<br />

van elektronisch speelgoed.<br />

Binnen de hackerscommunity staat ze bekend<br />

als de vrouw die keihard streed voor<br />

een verbod op een speelgoedpop, welke door<br />

een beetje hacker afgeluisterd kon worden.<br />

Ze is medeoprichter en vicepresident van<br />

de internationale organisatie Women in Cyber<br />

Security Foundation en medeoprichter<br />

van Cyberwerkplaats Rotterdam, een plek<br />

waar digitale hangjongeren opgeleid worden<br />

tot cybersecurityspecialisten. Mary-Jo<br />

is daarnaast initiatiefnemer van het Holland<br />

Innovation House en was associate partner<br />

bij Revnext, een strategisch adviesbureau<br />

voor high tech vraagstukken. Ze heeft<br />

meer dan 25 jaar ervaring als cyber security<br />

expert. De Leeuw heeft voorafgaand aan de<br />

verspreiding van het coronavirus, in 3 jaar<br />

tijd als veelgevraagd spreker 45 landen bezocht<br />

om zo haar kennis te delen en te bouwen<br />

aan haar internationale netwerk en anderen<br />

te inspireren waar nodig en te helpen<br />

waar kan.<br />

194 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© JACQUES GELUK<br />

© SUSHILLA KOUWEN<br />

© MARJOLEIN ANNEGARN<br />

© MARCEL BAKKER<br />

prof. dr. Victor Lamme<br />

Gedrag | Het Brein | Neuroscience<br />

Jan Kees de Jager<br />

Finance | AI | Robotics | Mobile<br />

© KEEANDKEE<br />

'Speakers Academy ®<br />

bedrijft een<br />

aangenaam stille<br />

diplomatie'<br />

© ESTHER VAN DAM<br />

Renske de Bruine<br />

Creativiteit | Gezondheidszorg | Innovatie<br />

Motivatie & Inspiratie | Startups | Trends<br />

"De Speakers Academy® bedrijft een<br />

aangenaam stille diplomatie, waarvan<br />

ik alleen het eindresultaat hoef mee te<br />

maken: een vrijwel altijd aantrekkelijk<br />

contact met een gretig publiek, waarbij<br />

beide partijen goed weten wat ze aan<br />

elkaar kunnen hebben."<br />

Herman Pleij<br />

prof. dr. Herman Pleij<br />

Cultuurhistoricus<br />

Ilja Gort<br />

Wijnboer | Schrijver | Televisiemaker<br />

Guido Weijers<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 195<br />

Cabaretier | Motivatie & Inspiratie | Persoonlijke Ontwikkeling

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Minchenu Maduro<br />

Je moet eerst jezelf ontwapenen voordat je de ander kan ontwapenen<br />

Minchenu Maduro ontwapent waar de hakken<br />

in het zand staan en doet stof opwaaien<br />

waar stilstand heerst. Als trainer, pedagoog<br />

en presentator weet ze mensen te inspireren<br />

om in beweging te komen en hun grenzen<br />

te verleggen.<br />

En dat geldt voor iedereen: van door de wol<br />

geverfde professionals (trainingen/presentaties<br />

voor politie, onderwijs, justitie, tv en<br />

media) tot tegendraadse jongeren (in haar<br />

werk in jeugdinrichtingen en onderwijsinstellingen).<br />

Thema’s als verbinding, verandering<br />

en leerprocessen zijn haar op het lijf<br />

geschreven. "Hoe krijg je mensen aan het leren?"<br />

Die vraag is een rode draad in de loopbaan<br />

van Minchenu. Haar overtuiging: je<br />

krijgt mensen pas in beweging als ze zich gerespecteerd<br />

weten. Als ze voelen dat hun bijdrage<br />

er werkelijk toe doet. Die overtuiging<br />

is de basis van al haar werk: als pedagoog, als<br />

trainer en als spreker/presentator. Op hogescholen<br />

en in gevangenissen, op conferenties<br />

en in ministeries.<br />

Zo werkte ze recent voor bijvoorbeeld de<br />

politie (training constructieve gespreksvoering),<br />

het ministerie van BuZa (dagvoorzitter<br />

conferentie), de gemeente Amsterdam<br />

(dagvoorzitter conferentie) en NPO (presentatie<br />

tv-programma ‘Het geheime leven<br />

van vierjarigen’ en verschillende keren te<br />

gast bij ‘RTL Live’). Zo mocht ze ook als expert<br />

aanschuiven bij ‘RTL-late night’, ‘Beau’<br />

en bij ‘WNL op zondag’.<br />

Minchenu studeerde af als Pedagoog en vervolgens<br />

heeft ze aan de kleinkunstacademie<br />

gestudeerd zodat ze ook als dramadocent aan<br />

het werk kon. Ze geeft nu ruim twintig jaar<br />

les op verschillende niveaus (van het speciaal<br />

onderwijs tot colleges op hogescholen.<br />

196 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© KIM KRIJNEN<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Femke Merel van Kooten<br />

Overheid & Politiek | Mens & Maatschappij<br />

Duurzaamheid | Klimaat & Milieu | Gezondheidszorg<br />

Manuel Adamini MSc.<br />

Klimaatverandering: de grootste investeringskans ooit<br />

© SJORS MASSAR<br />

'Ik zou Speakers<br />

Academy ® voor geen<br />

goud willen missen'<br />

© TON VAN TIL<br />

Judith Eyck<br />

Ondernemer | Zoover & Vakanties.nl<br />

“Bij Speakers Academy® hebben ze tijd en<br />

moeite gestoken in het uitzoeken wie ik ben<br />

en waar mijn talenten en voorkeuren liggen.<br />

In de 11 jaar dat wij samenwerken is er niet<br />

een keer een totale mismatch geweest. Dit<br />

warme bad maakt dat ik al mijn energie kan<br />

stoppen in het werk. Speakers Academy®<br />

biedt mij veel zekerheid en een hoop plezier.<br />

Ik zou ze voor geen goud willen missen!”<br />

Aldith Hunkar<br />

Jan van Setten MBA<br />

Klantgerichtheid | Leiderschap | Management<br />

Motivatie & Inspiratie | Verandermanagement<br />

Wouter de Jong<br />

Energiemanagement | Mentale fitheid | Mindfulness<br />

Motivatie & Inspiratie | Persoonlijk Leiderschap | Teamwork<br />

Brian Farley<br />

SPEAKERS Diversiteit <strong>ACADEMY</strong> | Leiderschap<br />

® MAGAZINE <strong>2022</strong> 197<br />

Motivatie & Inspiratie | Teamwork

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Gerd-Jan Poortman<br />

Oceaanzeiler | Volvo Ocean Race<br />

Sinds 1999 is Gerd-jan Poortman professioneel<br />

zeiler en heeft hij in die sport veel weten<br />

te bereiken. Zo won hij drie wereldkampioenschappen<br />

en zeilde drie keer de wereld<br />

rond tijdens de Volvo Ocean Race. Die laatste<br />

race staat bekend als hét grootste zeilevenement<br />

ter wereld. Zeven boten zeilen acht<br />

maanden lang de wereld over en leggen in totaal<br />

zo’n 75.000 kilometer af. Met de voorbereiding<br />

erbij ben je als zeiler ongeveer anderhalf<br />

jaar van huis.<br />

Het is een prestigieus evenement waarvan<br />

vrijwel iedere zeiler droomt en aan wil meedoen.<br />

De eerste keer dat de Volvo Ocean<br />

Race plaatsvond was in 1973. Inmiddels zijn<br />

er dertien edities geweest waarvan de laatste,<br />

in 2018, finishte in Scheveningen. Gerd-Jan<br />

mocht daarbij aanwezig zijn als ambassadeur.<br />

Als zeiler had hij de eer om drie keer deel uit<br />

te maken van een deelnemend team. De eerste<br />

keer dat hij meevoer was in 2005-2006<br />

voor het team ABN Amro van zeilers onder<br />

de dertig jaar. In 2008-2009 mocht hij opnieuw<br />

meedoen, nu voor team Delta Lloyd.<br />

De voorlopig laatste keer dat hij aan de Volvo<br />

Ocean Race meedeed was in 2014-2015 namens<br />

team Brunel. Het was voor hem elke<br />

keer weer een grote eer deel uit te mogen maken<br />

van een team, dat bestaat uit negen bemanningsleden<br />

van een hoog niveau die afkomstig<br />

zijn uit alle hoeken van de wereld.<br />

Al jaren geeft Gerd-Jan keynotes en 'high performance'-trainingen<br />

waarin hij zijn boodschap<br />

probeert over te brengen op het bedrijfsleven.<br />

Daarbij maakt hij gebruik van<br />

zijn eigen concept, 'we by me'. Een concept<br />

dat hij tijdens zijn jaren als professioneel zeiler<br />

heeft ontwikkeld. Het bestaat uit vier concrete<br />

stappen die samen de basis vormen om<br />

succesvol als team te kunnen presteren, stappen<br />

die leiden naar uitstekende prestaties.<br />

Een belangrijke rol daarin speelt teamwork.<br />

Zonder met anderen samen te werken, kun<br />

je als zeiler niet de wereld rondvaren. Ben<br />

je geen goed team, dan raak je stuurloos en<br />

verlies je de juiste koers of erger. Het is van<br />

groot belang om je teamgenoten te kennen,<br />

zodat je weet wat elkaars sterke en minder<br />

sterke punten zijn en je daar op kunt inspelen.<br />

Alleen als er als team wordt geopereerd,<br />

kunnen er successen worden behaald. Dat is<br />

niet alleen zo op het water, maar ook in het<br />

bedrijfsleven.<br />

198 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© ESTER OVERMARS<br />

© PETRINA DERKSEN<br />

© KAREN SCHEFFERS<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Diederik Jekel<br />

Wetenschapsjournalist | Spreker<br />

prof. dr. ir. Ionica Smeets<br />

Hoogleraar Wetenschapscommunicatie<br />

© CHARLOTTE APITULEY<br />

'Speakers Academy ®<br />

kent haar sprekers<br />

zeer goed'<br />

“Het team van Speakers Academy® is<br />

enorm goed op de hoogte van wat elke<br />

spreker te bieden heeft, hierdoor kan de<br />

klant goed ingelicht worden en dus is het<br />

heerlijk presenteren voor mij want de klant<br />

krijgt precies waar hij om gevraagd heeft!”<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Rajae El Mouhandiz<br />

Creativiteit | Cultuur | Diversiteit & Inclusie<br />

Fashion | Kunst & Cultuur | Mens en Maatschappij<br />

Gerd-Jan Poortman<br />

prof. dr. ir. Jan Rotmans<br />

Hoogleraar | 'Scientivist'<br />

Wetenschapper | Transities | Duurzaamheid<br />

Peter Ros<br />

Kunstmatige Intelligentie | Big Data | Digitalisering<br />

Gezondheidszorg | Innovatie | Internet of Things<br />

Onderwijs | Overheid | Robotica | Trends<br />

Hélène Oosterhuis<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 199<br />

Gedrag | Motivatie & Inspiratie | Persoonlijke Ontwikkeling

© FOTOGRAFIE ERIK KOTTIER<br />

prof. dr. Erik Scherder<br />

Hoogleraar Klinische Neuropsychologie<br />

Erik Scherder is hoogleraar Klinische Neuropsychologie<br />

en hoofd van de gelijknamige<br />

afdeling bij de Vrije Universiteit in Amsterdam.<br />

Ook is hij hoogleraar Bewegingswetenschappen<br />

aan de Rijksuniversiteit te Groningen.<br />

Beide universiteiten kenden hem de<br />

onderwijsprijs toe, mede bepaald door studenten.<br />

Hij wordt beschreven als een bevlogen<br />

spreker, zijn onderzoek focust zich met<br />

name op de positieve effecten van beweging<br />

op het functioneren van ons brein.<br />

Erik Scherder verzorgde in april 2015 ook<br />

een reeks van drie colleges tijdens DWDD<br />

University over het brein. Hij won meerdere<br />

keren de VU Onderwijsprijs. De jury<br />

schreef onder meer: 'Erik is een van de weinige<br />

docenten bij wie studenten zo goed als<br />

alle colleges hebben gevolgd. Hoe leuk de<br />

vorige avond ook was, hoe laat het ook is geworden,<br />

de colleges van Scherder sla je niet<br />

over'.<br />

Hij doorliep eind jaren zeventig de opleiding<br />

tot fysiotherapeut en was vervolgens werkzaam<br />

in de Valeriuskliniek in Amsterdam.<br />

Daarna volgde hij aan de Vrije Universiteit<br />

van Amsterdam de studie psychologie, met<br />

een specialisatie in neuropsychologie, waarin<br />

hij in 1995 promoveerde. In 2002 werd hij<br />

benoemd tot bijzonder hoogleraar aan diezelfde<br />

universiteit.<br />

Daarna volgde een benoeming tot hoogleraar<br />

Bewegingswetenschappen aan de<br />

Rijksuniversiteit in Groningen (RuG). Enkele<br />

jaren later keerde hij terug naar de VU<br />

in Amsterdam, waar hij sindsdien als hoogleraar<br />

leiding geeft aan de afdeling klinische<br />

neuropsychologie.<br />

200 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© P&&I<br />

© SIMON FOSTER<br />

Tom Staal<br />

Journalist | Parlementair Verslaggever<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />

'Speakers Academy ®<br />

is voor mij een<br />

belangrijke partner'<br />

“De leads die zij genereren voor mijn<br />

optredens (lezingen, voorzitterschap,<br />

workshops) zijn altijd van goede kwaliteit:<br />

een goede match tussen mijn onderwerpen<br />

en het publiek. Daarnaast zijn de<br />

medewerkers van de Speakers Academy®<br />

vriendelijk en deskundig en helpen ze bij<br />

het maken van de zakelijke afspraken, zodat<br />

ik mij op de inhoud kan concentreren. De<br />

afwikkeling van de contracten verloopt<br />

buitengewoon soepel. Kortom, ik ben blij met<br />

de Speakers Academy®.”<br />

Paul Iske<br />

© IRENE SITSKOORN<br />

prof. dr. Margriet Sitskoorn<br />

Gedrag | Het Brein<br />

Neuroscience | Wetenschap<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />

Willem Reimers<br />

Mijn tent is top | Herrie in het hotel | Knallen in de Horeca<br />

Manon Ossevoort<br />

Afrika | Cultuur | Duurzaamheid | Motivatie & Inspiratie<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

drs. Jos Burgers<br />

Marketingdeskundige<br />

prof. dr. Bas Jacobs<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 201<br />

Hoogleraar economie en overheidsfinanciën

© JUANISTYLE PHOTOGRAPHY<br />

Lexter Woodley LLM<br />

Transform Health | Toekomst Gezondheidszorg<br />

Lexter Woodley is van huis uit jurist en<br />

journalist. Haar academische achtergrond<br />

bestaat uit twee Bachelor’s graden, één in<br />

Sociaal Juridische Dienstverlening en één in<br />

Journalistiek en een Master’s graad in Rechten.<br />

Ze is momenteel een promovenda (PhD<br />

in Gender Studies) aan Birkbeck, University<br />

of London. Lexter startte haar promotieonderzoek<br />

toen ze twee jaar in Londen<br />

woonde.<br />

In het kader van haar promotieonderzoek,<br />

dat zich richt op 'carrièrevrouwen', is<br />

Lexter als spreker inzetbaar om tijdens beurzen<br />

en evenementen haar (voorlopige) wetenschappelijke<br />

inzichten te delen. Vooral<br />

in aanloop van de jaarlijkse Internationale<br />

Vrouwendag geeft Lexter interviews en lezingen<br />

en geeft ze lezingen over hoe vrouwelijke<br />

hoofdverdieners 'onderhandelen' met<br />

hun partners over het gezamenlijk huishouden<br />

en/of de gezinssituatie.<br />

Naast haar academische activiteiten houdt<br />

Lexter zich ook bezig met Dutch Einsteins,<br />

haar eigen headhuntersbureau voor professionals<br />

met een hoog werk- en denkniveau.<br />

Via dit bureau geeft ze regelmatig loopbaangerelateerde<br />

workshops en trainingen op diverse<br />

carrière-evenementen.<br />

Ook is ze bij carrièrebeurzen op het hoofdpodium<br />

te zien als dagvoorzitter/gastvrouw<br />

bij o.a. FRED Expo carrièrebeurs in WTC<br />

Rotterdam en De Nederlandse Carrièredagen<br />

te Utrecht: de grootste carrièrebeurs in<br />

het najaar (ruim 9.500 bezoekers).<br />

202 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© KENNETH TAN FOTOGRAFIE<br />

© NATASJA NOORDERVLIET<br />

Menno Lanting<br />

Kunstmatige Intelligentie | Digitalisering<br />

Innovatie | Leiderschap | Trends<br />

Marius Smit<br />

Circulaire Economie | Creativiteit | Duurzaam Ondernemen | Innovatie<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

'Altijd betrokken bij<br />

mijn onderneming en<br />

mijzelf als ondernemer'<br />

© MARC DRIESSEN<br />

Maarten van der Weijden<br />

Olympisch kampioen | Zwemmer | Spreker<br />

"De samenwerking met Speakers Academy®<br />

is van grote waarde voor mijn sociale<br />

onderneming Plastic Whale. Dankzij hen<br />

kan ik mijn verhaal bij zeer uiteenlopende<br />

en interessante organisaties presenteren.<br />

Bovenal verloopt de samenwerking uitermate<br />

soepel door de professionele aanpak van<br />

het vriendelijke team. Zij zijn daadwerkelijk<br />

betrokken bij mijn onderneming en mijzelf als<br />

ondernemer."<br />

Marius Smit<br />

prof. dr. Bob de Wit<br />

Digitalisering | Innovatie<br />

Leiderschap | Management | Strategie | Trends<br />

© KEKE KEUKELAAR<br />

dr. ir. Koert van Mensvoort<br />

Next Nature Filosoof | Artiest | Wetenschapper<br />

Marcia Luyten<br />

Afrika<br />

SPEAKERS<br />

| Communicatie<br />

<strong>ACADEMY</strong><br />

| Cultuur ® MAGAZINE<br />

| Europa<br />

<strong>2022</strong> 203<br />

Journalistiek | Kunst & Cultuur | Overheid | Politiek

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Robert Doornbos<br />

Voormalig F1 coureur | Motivatie & Inspiratie | Persoonlijke Ontwikkeling | Teambuilding | Teamwork<br />

Robert Doornbos is een top sporter/ondernemer<br />

en heeft in zijn sport de absolute top<br />

bereikt met de Formule 1 en Indy Car. Hij<br />

heeft verschillende internationale overwinningen<br />

op zijn naam staan en heel de wereld<br />

rond gereisd voor zijn sport! Dit levert hem<br />

een schat aan levenservaringen op en een<br />

ongekend groot netwerk.<br />

Robert weet als geen ander wat het is om met<br />

een groot team te werken aangezien een hedendaags<br />

Formule 1 team bestaat uit +/- 400<br />

man! En uiteindelijk draait alles om 1 coureur<br />

die in de auto zit, en hoe dat voelt weet<br />

Robert als geen ander. Robert deelt ook op<br />

aanstekelijke en inspirerende wijze zijn visie<br />

over sponsoren, social media, ondernemen<br />

in het algemeen, ambassadeur zijn voor een<br />

merk etc. Of Robert nu met 360kph gemiddeld<br />

langs betonnen muren racet op de ovals<br />

in Amerika of hij pakt zijn rol als ambassadeur<br />

voor een sponsor/merk, hij beschouwt<br />

beide als presteren op top niveau! Maar ook<br />

over topsport, hoe kom je aan de top en hoe<br />

blijf je daar, hoe belangrijk is winnen en hoe<br />

bouw je een succesvol team? Kortom: deze<br />

man is van vele markten thuis. Onderwerpen<br />

kunnen zijn: inspiratie, hoe bereik je<br />

de top op ondernemersgebied en/of sportief<br />

vlak? Wat is de overeenkomst tussen ondernemer<br />

zijn en het racen binnen een raceteam?<br />

Welke risico’s’ neem je en hoe schat<br />

je ze in op het circuit en op de zaak? Hoe<br />

ga je om met onverwachte situaties op het<br />

circuit en daarbuiten, en hoe anticipeer je<br />

hierop? Hoe belangrijk is de taakverdeling<br />

binnen een team en een bedrijf? Kun je als<br />

solist toch opereren binnen een team en samen<br />

succesvol zijn?<br />

204 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© PATRICIA NAUTA<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© BEN KLEYN<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© ARNO STEVENS<br />

Sander Duivestijn<br />

Trendwatcher | Auteur<br />

Shula Tas<br />

Diversiteit & Inclusie | Emancipatie | Kunst & Cultuur | Leiderschap<br />

Mens en Maatschappij, Politiek, Wetenschap<br />

'Speakers<br />

Academy ® denkt<br />

goed met mij mee'<br />

“Ik werk al vele jaren samen met<br />

Speakers Academy®. Ze denken<br />

goed mee met zowel de spreker als<br />

de opdrachtgever. Daardoor weet ik<br />

altijd dat het goed is geregeld en kan<br />

ik al mijn energie en aandacht richten<br />

op een spetterende en geheel op de<br />

klant toegespitste bijdrage.”<br />

© MARIEKE ZELISSE<br />

prof. dr. ir. Mathieu Weggeman<br />

Hoogleraar Organisatiekunde<br />

Helga van Leur<br />

An Gaiser<br />

Communicatie | Gedrag | Wetenschap<br />

Pieter de Rijk<br />

Cabaret | Comedy | Fakespeech<br />

Frénk van der Linden<br />

Circulaire SPEAKERS Economie <strong>ACADEMY</strong> | Communicatie ® MAGAZINE | Duurzaamheid <strong>2022</strong> 205<br />

Journalistiek | Mens en Maatschappij | Overheid | Politiek

© ANOUK VAN DEN BERK<br />

Klaas Dijkhoff<br />

Communicatie | Gedragswetenschap | Mens en Maatschappij<br />

Ondernemerschap | Overheid | Politiek<br />

Klaas Dijkhoff is mede eigenaar van SUE &<br />

The Alchemists, een bedrijf dat zich bezighoudt<br />

met het toepassen van gedragswetenschap<br />

om de keuzes van mensen voor een<br />

product, dienst of partij te begrijpen en te<br />

beïnvloeden.<br />

Klaas was ruim tien jaar politiek actief voor<br />

de VVD, onder meer als lid van de Tweede<br />

Kamer, fractievoorzitter, staatssecretaris en<br />

kortstondig minister. Klaas is jurist, gespecialiseerd<br />

in oorlogsrecht. Naast zijn onderneming<br />

is hij actief als lid van de Raad van<br />

Commissarissen van PSV en Senior Research<br />

Fellow aan de NSOB (Nederlandse School<br />

voor Openbaar Bestuur).<br />

Hij is auteur van ‘War, Law and Technology’<br />

en ‘Alles Komt Goed’. Het brede publiek kent<br />

hem ook als winnaar van 'De Slimste Mens',<br />

Politicus van het jaar (2015 en 2018) en Best<br />

Geklede Man 2017.<br />

Klaas heeft een brede kijk op de samenleving<br />

en het bedrijfsleven. Er is bijna geen onderwerp<br />

dat ons - persoonlijk of professioneel -<br />

bezighoudt, waar hij zich de afgelopen jaren<br />

geen mening over heeft gevormd. Hij snapt<br />

hoe onze samenleving in elkaar zit en wat de<br />

problemen en uitdagingen van onze tijd zijn.<br />

Maar hij ziet ook waar bedrijven tegenaan lopen.<br />

Zeker in deze tijd, waarin het ons niet<br />

automatisch voor de wind gaat. Maar Klaas is<br />

een optimist, dus hij denkt in kansen. Zijn ervaring<br />

als campagneleider in de politiek, heeft<br />

hij meegenomen in zijn bedrijf. Want of het<br />

nu gaat om het binnenhalen of binden van<br />

stemmers, fans of klanten, de manier om hen<br />

te overtuigen verschilt niet veel. Klaas snapt<br />

dat iets weliswaar logisch kan zijn, maar toch<br />

niet goed kan voelen. Of andersom.<br />

Of het nu gaat om een kijk op de politiek, een<br />

blik op de samenleving, of een tip van de sluier<br />

hoe je tegen je bedrijf of dienst aan kunt kijken<br />

en anderen kunt overtuigen om voor jou<br />

te kiezen, Klaas kan er inspirerend over vertellen.<br />

Met zijn welbekende Brabantse humor<br />

en tongval! Een vlotte spreker met een brede<br />

scope!<br />

206 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© JELMER DE HAAS<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© LOEK VAN DER KLIS<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Theo Jansen<br />

Uitvinder van 'strandbeesten' | Kunstenaar<br />

Pierre Wind<br />

Kok | Food Stylist | Schrijver | Presentator<br />

© HANS-PETER VAN VELTHOVEN<br />

'Ben blij met een<br />

betrouwbare partner'<br />

"Alles wordt altijd soepeltjes geregeld<br />

door de dames en heren van de Speakers<br />

Academy®. Al jaren! Ben blij met een<br />

betrouwbare partner."<br />

© SEYE CADMUS<br />

Theo Jansen<br />

Vattenfall Solar Team<br />

Negenvoudig wereldkampioen zonneracen<br />

Eefke van der Wouw<br />

Duurzaamheid | Jongeren | Klimaat<br />

Mensenrechten | Milieu | Motivatie & Inspiratie<br />

drs. Patrick van Veen<br />

Gedragsbioloog | Apen | Sociaal oergedrag<br />

Jasmijn Rijcken<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 207<br />

Creativiteit | Innovatie | Ondernemerschap | Startups & Scale-ups

© STEFAN SCHIPPER<br />

Henk-Jan Koershuis<br />

Energiemanagement | Food | Gedragsverandering | Gezondheid<br />

Motivatie & Inspiratie | Persoonlijke Ontwikkeling | Vitaliteit<br />

Voedingsdeskundige, inspirator en bestseller<br />

auteur Henk-Jan Koershuis is misschien<br />

wel een van de meest energieke sprekers op<br />

het gebied van voeding en beweging. Hij is<br />

een ware professional en draait al bijna 20<br />

jaar mee in de wereld van voeding. Zijn gouden<br />

boodschap die aankomt, deelt hij op zijn<br />

eigen unieke en positieve wijze. Deze nuchtere<br />

en enthousiaste Tukker is één van Nederlands<br />

meest gevraagde sprekers over dit<br />

onderwerp en werkt daarnaast met de beste<br />

atleten ter wereld.<br />

Henk-Jan Koershuis is zelf fanatiek sportman.<br />

Hij liep niet alleen de marathon onder<br />

de 3 uur, ook schreef hij het boek 'Een Gouden<br />

Boodschap', dat in 2019 een bestseller<br />

werd met ruim 40.000 verkochte exemplaren.<br />

Het boek is zeker in deze tijd met stijgende<br />

aandacht voor voeding, gezondheid<br />

en vitaliteit populairder dan ooit.<br />

Henk-Jan vindt dat wat wij zien als een normaal<br />

voedingspatroon nog verre van gezond<br />

is. Hij deelt zijn visie én geeft les op<br />

scholen over de epidemie van overgewicht<br />

en hoge bloedsuikerspiegels. Na het volgen<br />

van zijn energieke Masterclass ga je vol inspiratie<br />

naar huis. Hij pleit voor radicaal anders<br />

boodschappen doen. Gouden Boodschappen.<br />

Zijn ontwikkelde programma 'De<br />

Proef ' is zijn ultieme programma, waarin hij<br />

spreekt over de 4 pijlers Voeding, Beweging,<br />

Positieve Mindset en Gedragsverandering.<br />

Een 90-dagen programma gericht op meer<br />

vitaliteit binnen bedrijven. Het programma<br />

waarin zijn drive om een bijdrage te leveren<br />

aan een gezonder Nederland en België helemaal<br />

tot uiting komt.<br />

Henk-Jans talent is, de mensen ráken. Hij is<br />

in recordtijd in staat om het roer om te gooien<br />

binnen je organisatie of team.<br />

Op inspirerende manier neemt Henk-Jan<br />

je mee om zijn Gouden Boodschap te delen<br />

met je. Maar let op: je gaat na de Masterclass<br />

ook naar huis met een boodschap die aankomt.<br />

Na deze Masterclass is jouw kijk op<br />

voeding en gezondheid anders. Je bent dus<br />

gewaarschuwd! De swing gaat er 100% in.<br />

208 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© JACQUELINE DE HAAS<br />

©COPYRIGHT CLEARED<br />

Roebyem Anders<br />

Duurzaamheid | Innovatie | Klimaat<br />

Ondernemerschap | Startups & Scale-ups<br />

Jelle Kuiper<br />

Theatermaker | Cabaretier<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® WALTER KALLENBACH<br />

© MARCO DE SWART<br />

Michiel Muller<br />

Creativiteit | Innovatie | Ondernemerschap<br />

Retail | Startups | Technologie<br />

Farid Tabarki<br />

Artificial Intelligence | Big Data | Blockchain | Digitalisering | Food<br />

Gezondheidszorg | Innovatie | Mobiliteit | Nieuwe Werken | Onderwijs<br />

Overheid | Recht & Maatschappij | Trends<br />

'Ik vertrouw op<br />

Speakers Academy ® '<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

"Al vele jaren spreek ik via Speakers<br />

Academy® op diverse plekken in binnenen<br />

buitenland. De gelegenheden zijn<br />

altijd met zorg uitgekozen en opdrachten<br />

worden zorgvuldig afgehandeld. Ik kan<br />

daar elke keer op vertrouwen. Door deze<br />

professionele samenwerking kan ik me<br />

concentreren op mijn verhaal en mijn<br />

publiek.”<br />

Farid Tabarki<br />

Jarno Duursma<br />

Kunstmatige Intelligentie | Bitcoin | Blockchain | Digitalisering<br />

Ethiek | Innovatie | Motivatie & Inspiratie | Trends<br />

Persoonlijke Ontwikkeling | Privacy | Robotica | Singularity<br />

Marianne Zwagerman<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 209<br />

Innovatie | Ondernemen | Communicatie

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Estée Strooker<br />

Creativiteit | Duurzaamheid | Emancipatie | Food | Geschiedenis<br />

Gezondheid | Jongeren | Motivatie & Inspiratie, Ondernemerschap | Vitaliteit<br />

Terwijl leeftijdgenoten studeerden was Estée<br />

Strooker zoekende. Zij wilde graag iets<br />

creatiefs doen, begon aan een studie rechten<br />

en journalistiek, maar na een verkorte<br />

koksopleiding in Parijs wist zij dat ze de culinaire<br />

wereld in wilde. Estée liep stage bij diverse<br />

toprestaurants, maar wist dat ze liever<br />

voor zichzelf wilde beginnen. Toen het programma<br />

Masterchef in Nederland op televisie<br />

kwam zag Estée haar kans en… won!<br />

Met het prijzengeld opende zij toen ze twintig<br />

was haar eerste restaurant. Dat is ondertussen<br />

ruim 10 jaar geleden. Momenteel<br />

runt Estée naast ‘t Amusement ook nog<br />

een tweede zaak: Eetwinkel STROOM. Verder<br />

staan er drie kookboeken op haar naam,<br />

presenteerde Estée programma’s bij 24Kitchen<br />

en ontwikkelt ze regelmatig creatieve<br />

culinaire concepten.<br />

Zoals je wel vaker bij ondernemers ziet gaat<br />

het ondernemerschap hand in hand met een<br />

persoonlijke zoektocht. Bij Estée is dat enerzijds<br />

in de keuken het geval geweest. Want;<br />

hoe houd je je als ‘meisje’ staande in deze<br />

wereld waarin vooral mannen domineren?<br />

Ook ben je als chefkok verplicht kritisch te<br />

kijken naar ons voedselsysteem. Estée werkt<br />

zoveel mogelijk circulair, lokaal en seizoensgebonden.<br />

Daarnaast is zij voorvechter van<br />

Dutch Cuisine en onze Nederlandse voedselcultuur<br />

(iets om trots op te zijn!) en zet zij<br />

zich in tegen voedselverspilling.<br />

Corona heeft een switch in haar visie op ondernemerschap<br />

met zich meegebracht. Ze<br />

heeft meer rust, meer tijd voor beweging en<br />

gezonde voeding. Er is meer balans. Dat is<br />

soms in een restaurantkeuken ver te zoeken<br />

kan zij jou vertellen.<br />

Met betrekking tot deze onderwerpen inspireert<br />

zij anderen graag. Dat kan als presentatie,<br />

maar natuurlijk ook in combinatie met<br />

een kookdemonstratie of proeverij.<br />

Estée komt ook graag samen met haar collega<br />

Rianne die sportlessen verzorgd. Samen<br />

vertellen ze over het belang van beweging,<br />

gezonde voeding en balans. In een korte<br />

workoutsessie neemt Rianne jullie vervolgens<br />

mee in een aantal oefeningen om vervolgens<br />

thuis te kunnen toepassen. Een lekker<br />

pittige full body workout, of een yoga les<br />

om te ontstressen.<br />

210 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© ERIC FECKEN<br />

prof. dr. ir. Hennes de Ridder<br />

Circulaire Economie | Duurzaam Bouwen<br />

Innovatie | Smart Cities | Trends<br />

prof. dr. ir. Kitty Koelemeijer<br />

Marketing & Retail<br />

Roland Kahn<br />

Digitalisering | Leiderschap | Management<br />

Ondernemerschap | Retail | Startups | Strategie<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

'Speakers Academy ® ’s<br />

kennis van de markt is<br />

onmisbaar voor mij'<br />

“Een econoom zou zijn zaakjes natuurlijk<br />

prima zelf moeten kunnen regelen. Maar<br />

niets is minder waar. Zonder het advies, het<br />

netwerk en de professionele dienstverlening<br />

van Speakers Academy® had ik lang niet<br />

aan zoveel interessante en inspirerende<br />

evenementen mijn bijdrage kunnen leveren.<br />

Hun voorwaarden zijn uiterst helder en hun<br />

kennis van de markt is voor mij onmisbaar.”<br />

dr. Mathijs Bouman<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Patrick van Gils<br />

Communicatie | Klantgerichtheid | Leiderschap<br />

Motivatie & Inspiratie | Ondernemerschap<br />

Persoonlijke Ontwikkeling | Storytelling<br />

© HANSTIBBEN<br />

Ayca Szapora<br />

Creativiteit | Gedragsverandering | Gedragswetenschap<br />

Neuroscience | Persoonlijke Ontwikkeling | Werkgeluk<br />

Ramon Beuk<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 211<br />

Creativiteit | Food | Innovatie

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® WALTER KALLENBACH<br />

drs. Jeroen Smit<br />

Onderzoeksjournalist | Auteur<br />

Jeroen Smit is onderzoeksjournalist en auteur<br />

van diverse bestsellers waaronder 'De<br />

prooi' over ABNAmro. Hij studeerde Bedrijfskunde<br />

in Groningen en begon zijn carrière<br />

in de consultancy. Sinds 1990 schrijft<br />

hij over leiderschap in het bedrijfsleven. Als<br />

redacteur bij het Financieele Dagblad leerde<br />

hij dat wat je opschrijft moet kloppen en<br />

als chef economie bij het Algemeen Dagblad<br />

dat journalistiek werk door zoveel mogelijk<br />

mensen gelezen moet worden. Smit zoekt<br />

daarom steeds het optimum tussen betrouwbaar<br />

en toegankelijk. In 1998 werd hij hoofdredacteur<br />

en uitgever van FEM/De Week.<br />

Hij gaf jarenlang colleges aan de Postdoctorale<br />

Opleiding Journalistiek aan de Erasmus<br />

Universiteit en was van 2011 tot 2015<br />

hoogleraar Journalistieke Vaardigheden aan<br />

de Rijksuniversiteit Groningen. Sinds 2005<br />

geeft hij op Nyenrode colleges aan commissarissen<br />

in spé, onder de titel ‘board room<br />

dynamics’. Smit gaf en geeft regelmatig commentaar<br />

in 'M', 'Jinek', 'DWDD', 'Pauw',<br />

'Nieuwsuur' en 'Buitenhof '.<br />

Hij was presentator van onder meer 'NOVA'<br />

en 'Buitenhof ' en presenteerde de zevendelige<br />

documentaire serie 'Leiders Gezocht'.<br />

Samen met Laurentien van Oranje schreef<br />

hij in 2016 het kinderboek voor volwassenen:<br />

'Nog lang en gelukkig' en met cabaretier<br />

Hans Sibbel maakte hij in 2017 het theatercollege<br />

'Bruto Nationaal Geluk'.<br />

In oktober 2019 verscheen 'Het Grote Gevecht,<br />

en het eenzame gelijk van Paul Polman'.<br />

Hierin staat de worsteling van Unilever<br />

met duurzame ambities centraal. Het<br />

boek stond op de shortlist voor beste management<br />

boek en beste journalistieke boek<br />

van het afgelopen jaar. Eerder schreef Smit<br />

de meermaals bekroonde en tot toneelstukken<br />

en televisieserie bewerkte bestsellers<br />

'Het Drama Ahold' en 'De Prooi, blinde trots<br />

breekt ABNAmro'. Sinds de crisis van 2008<br />

worstelen banken en het grote bedrijfsleven<br />

met een gebrek aan vertrouwen. Wat is hun<br />

bijdrage aan onze wereld? En wat maakt iemand<br />

tot een goede leider?<br />

212 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© INEKE OOSTVEEN<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© JEROENPOORTVLIET.COM<br />

Karin Lammers<br />

Gedragsverandering | Motivatie & Inspiratie Persoonlijke<br />

Ontwikkeling | Stressmanagement<br />

Petra Stienen<br />

Amerika | Diversiteit & Inclusie | Emancipatie | Geopolitiek | Inclusieve<br />

Organisatiecultuur | Mensenrechten | Midden-Oosten | Politiek<br />

Steven Kazan<br />

Humor<br />

© OLGA FOLKERTS-TOKAREVA<br />

© OLGA FOLKERTS-TOKAREVA<br />

“Ik wil golven maken, mensen met mijn<br />

inzichten raken, aan het denken zetten. De<br />

betrouwbare professionele benadering van<br />

Speakers Academy® is daarbij al tien jaar<br />

onmisbaar. Ze begrijpen welke aanpak en<br />

boodschap het beste bij een publiek past.”<br />

drs. Jeroen Smit<br />

Arno Folkerts<br />

Communicatie | Gedrag | Het Brein<br />

Neuroscience | Verandermanagement<br />

Rahma el Mouden<br />

Diversiteit | Jongeren | Motivatie & Inspiratie | Ondernemerschap<br />

Paul Smit<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 213<br />

Filosofie | Het Brein | Neurowetenschap | Verandermanagement

© COPYRIGHT CLEARED<br />

Tim Hofman<br />

Diversiteit & Inclusie | Influencers | Politiek | Reizen | Vloggers<br />

Tim startte zijn carrière bij BNN University<br />

en 101.tv met zijn programma 'Tim TV'. Na<br />

dit succes wordt hij gevraagd voor '24/7' van<br />

BNNVARA. Voor dit programma maakt hij<br />

reportages, schrijft hij voice-overs en is hij<br />

live in de studio de internet-specialist. Na<br />

24/7 maakt Tim het programma 'FC Gay',<br />

over homoseksualiteit in de voetbalwereld.<br />

Vervolgens presenteert hij 'Spuiten en Slikken',<br />

wat zijn doorbraak betekent.<br />

Programma's als 'Je Zal Het Maar Hebben',<br />

'De Social Club' en 'Mijn 500 Vrienden' volgen.<br />

Met dit laatste programma wint Tim de<br />

TV Lab Award. In 2015 zit Tim in de jury<br />

van Xite zoekt VJ en maakt hij samen met<br />

Arie Boomsma 'De Week Tegen Pesten: Op<br />

School'. Jaarlijks werkt hij mee aan Serious<br />

Request van 3FM. In 2016 is hij kandidaat in<br />

'Wie Is De Mol?' en start hij zijn eigen webserie<br />

#BOOS.Begin 2017 brengt Tim de bestseller<br />

dichtbundel 'Gedichten van de broer<br />

van Roos' uit. Kort hierna begint hij het<br />

initiatief De Stembus om jongeren aan het<br />

stemmen te krijgen.<br />

214 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® | WALTER KALLENBACH<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® | WALTER KALLENBACH<br />

© NENA STOKS<br />

Hans Borstlap<br />

Arbeidsmarkt | Gezondheidszorg | Overheid | Politiek<br />

Jasper Gabriëlse<br />

Circulaire Economie | Creativiteit | Duurzaamheid | Innovatie<br />

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen | Milieu<br />

© THIBAULT GREGOIRE<br />

'Met veel<br />

enthousiasme levert<br />

het team maatwerk'<br />

© MARCEL KRIJGER<br />

“Speakers Academy® is DE remedie<br />

tegen ‘nepnieuws’. Zij brengen met veel<br />

enthousiasme de bron bij het publiek.<br />

Met veel enthousiasme levert het team<br />

maatwerk waardoor zij zowel bij sprekers als<br />

consumenten hoog scoren.”<br />

Ruben Mersch<br />

Communicatie | Motivatie & Inspiratie | Gedrag<br />

Creativiteit | Persoonlijke Ontwikkeling<br />

Pieter Cobelens<br />

dr. ir. Julia Cramer<br />

Motivatie & Inspiratie | Wetenschap<br />

Wetenschapscommunicatie<br />

Kay Formanek<br />

Communicatie | Creativiteit | Leiderschap | Theater<br />

Generaal-Majoor b.d. drs. Pieter Cobelens<br />

Communicatie SPEAKERS | Crisis- en <strong>ACADEMY</strong> risicocommunicatie ® MAGAZINE | Cyber <strong>2022</strong> Security 215<br />

Leiderschap | Overheid | Privacy | Strategie | Veiligheid & Terrorisme

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

prof. dr. Jan Peter Balkenende<br />

Creativiteit, Duurzaam Ondernemen, Innovatie<br />

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, Politiek<br />

Prof. dr. Jan Peter Balkenende was in de periode<br />

van 2011 tot 1 juli 2016 partner bij EY<br />

(Ernst & Young). Hij richtte zich op Corporate<br />

Responsibility, internationale zaken en<br />

onderwerpen die zich bevinden op het snijvlak<br />

van de publieke sector en de private sector.<br />

Sinds 1 juli 2016 is hij extern senior adviseur<br />

voor EY.<br />

Daarnaast is hij voorzitter van de Dutch Sustainable<br />

Growth Coalition (DSGC), een samenwerkingverband<br />

van acht Nederlandse<br />

multinationals die kennis ontwikkelen<br />

en delen over de integratie van duurzaam<br />

en verantwoord ondernemen in de strategie<br />

en het bedrijfsmodel van ondernemingen.<br />

DSGC bestaat uit Unilever, DSM,<br />

AKZO-NOBEL, Friesland Campina, Philips,<br />

Shell, KLM en Heineken, wordt ondersteund<br />

door VNO-NCW en gefaciliteerd<br />

door Accenture. Sinds 2010 is Balkenende<br />

hoogleraar Governance, Institutions and Internationalisation<br />

aan de Erasmus Universiteit<br />

Rotterdam. Ook is hij voorzitter van<br />

de Maatschappelijke Alliantie en de Noaber<br />

Foundation. Per 1 september 2017 is hij toegetreden<br />

tot de Raad van Commissarissen<br />

van ING. Balkenende studeerde economische<br />

en sociale geschiedenis en Nederlands<br />

recht en promoveerde op het proefschrift<br />

‘Overheidsregelgeving en maatschappelijke<br />

organisaties’ aan de Vrije Universiteit Amsterdam<br />

en was werkzaam bij de Academische<br />

Raad, het Wetenschappelijk Instituut<br />

voor het CDA en als bijzonder hoogleraar<br />

aan de Vrije Universiteit. Hij was gemeenteraadslid<br />

van Amstelveen en lid van de Tweede<br />

Kamer.<br />

Van 2002 tot 2010 was Balkenende ministerpresident<br />

en minister van Algemene Zaken<br />

en in die hoedanigheid tevens voorzitter van<br />

het Innovatieplatform.<br />

216 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© ALEKSANDRA STRIAPUNINA PHOTOGRAPHY<br />

© EDO LANDWEHR<br />

© FRANK VERSTEEGH<br />

drs. Juriaan Galavazi<br />

Gezondheid | Gezondheidszorg | Persoonlijk Leiderschap<br />

Stressmanagement | Vitaliteit | Work-life balance<br />

Maria Genova<br />

Big Data | Cyber Security | Cybercrime | Fraude | Hacken<br />

Internet of Things | Journalistiek | Privacy | Trends<br />

Juri Hoedemakers<br />

Energiemanagement | Gedragsverandering<br />

Motivatie & Inspiratie | Werkgeluk | Wetenschap<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

'Speakers Academy ®<br />

biedt een mooi<br />

platform'<br />

"Elke keer als ik voor Speakers Academy®<br />

optreed tref ik een aandachtig en intelligent<br />

publiek. Dat maakt het voor mij als spreker<br />

zoveel leuker en uitdagender. Stel je voor<br />

dat je voor een zaal staat die alles voor<br />

zoete koek slikt of vervalt in oppervlakkige<br />

kritiek. Ik houd van een scherp debat. Daar<br />

leren spreker en toehoorders van. Dank aan<br />

Speakers Academy® die daarvoor een mooi<br />

platform biedt."<br />

Charles Groenhuijsen<br />

© IRWAN DROOG<br />

Mounir Samuel<br />

Diversiteit & Inclusie | Emancipatie | Geopolitiek<br />

Inclusieve Organisatiecultuur | Jongeren<br />

Tom Sligting<br />

Comedy | Creativiteit<br />

Charles Groenhuijsen<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 217<br />

Amerika | Journalistiek | Politiek | Robotica | Trends

© JOHN GEVEN<br />

Anne-Marie Fokkens<br />

Communicatie | Duurzaamheid | Innovatie | Mens en Maatschappij | Onderwijs | Overheid | Technologie<br />

Anne-Marie is al ruim 22 jaar presentator.<br />

Ze heeft duizenden tv-uitzendingen bij onder<br />

andere Omroep Brabant, ZiggoSport,<br />

RTL en het AD op haar naam staan. Van live<br />

uitzendingen tot talkshows, nieuws en entertainment;<br />

alle onderwerpen komen voorbij.<br />

Met haar eigen productiemaatschappij<br />

produceert ze ook geregeld tv-programma’s<br />

en bedrijfsdocumentaires.<br />

Daarnaast wordt ze veelvuldig gevraagd als<br />

dagvoorzitter of moderator van evenementen<br />

die vaak in talkshowvorm worden gehost.<br />

Haar kracht zit in het overbrengen van<br />

een goed verhaal door een gedegen voorbereiding.<br />

Niets wordt overgelaten aan toeval<br />

en door de strakke planning is er juist ruimte<br />

voor improvisatie wat het event luchtig<br />

maakt. Het verhaal moet kloppen, ingewikkelde<br />

materie moet simpel kunnen worden<br />

uitgelegd en de kijker beloond met waar het<br />

echt om gaat.<br />

Anne-Marie zorgt ervoor dat jouw communicatie-uiting<br />

echt naar een hoger niveau<br />

gaat en wordt daarom ook al vaak ingezet bij<br />

de opbouw ervan. Het uiteindelijke doel is<br />

het publiek, ongeacht de boodschap, met een<br />

glimlach naar huis laten gaan.<br />

Door al haar ervaring wordt ze geregeld gevraagd<br />

om mensen te trainen in hun presentatievaardigheden.<br />

Vele presentatoren, burgemeesters<br />

en managers heeft ze geholpen<br />

hun vaardigheden te verbeteren. Ze maakt<br />

gebruik van een mix tussen online- en offlinelessen<br />

zodat er precies op maat gewerkt<br />

kan worden.<br />

Qua onderwerpen is Anne-Marie vanwege haar<br />

actualiteitenprogramma’s breed onderlegd.<br />

218 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© PETER VAN ENK<br />

© MERLIJN DOOMERNIK<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

© FRITS VAN ELDIK<br />

Pedro De Bruyckere<br />

Diversiteit & Inclusie | Generaties | Jongeren | Millennials<br />

Onderwijs | Pedagogie | Trends | Wetenschap<br />

Tom Coronel<br />

Autocoureur | Ondernemer<br />

© BART MAAT<br />

'Ik werk graag met<br />

Speakers Academy ® '<br />

“Ik werk graag met Speakers Academy®.<br />

Een grote naam in de business,<br />

misschien wel de grootste. Professionals,<br />

komen niet met onzin; weten welke klus<br />

voor welke spreker geschikt is en welke<br />

niet. En het zijn fijne mensen!”<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Roelof Hemmen<br />

Marguerite Soeteman-Reijnen<br />

Diversiteit & Inclusie | Leiderschap<br />

Politiek | Strategie<br />

Roelof Hemmen<br />

BNR Radio | Interviewer | Dagvoorzitter<br />

jhr. dr. Walther Ploos van Amstel<br />

Organisatieadviseur | Adviseur supply chain management<br />

Katinka Simonse 'Tinkebell' MFA<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 219<br />

Storytelling | Controversieel kunstenaar en opiniemaker

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

prof. dr. Bas Haring<br />

Communicatie | Creativitei | Cultuur | Duurzaamheid | Filosofie | Innovatie<br />

Natuurwetenschap | Wetenschapscommunicatie<br />

Bas Haring denkt en vraagt, schrijft en<br />

spreekt. Op een heldere en prikkelende manier<br />

probeert hij wetenschap en filosofie betekenis<br />

te geven voor UW leven. Dat doet hij<br />

door het schrijven van boeken, columns en<br />

het maken van tv-programma's. Bas Haring<br />

is hoogleraar aan Universiteit Leiden waar<br />

hij de leerstoel 'publiek begrip van wetenschap'<br />

bekleedt en is oprichter van het masterprogramma<br />

Media Technologie voor creatieve<br />

wetenschap. In 2016 won Bas Haring<br />

de Duidelijketaalprijs, voor het openbaar<br />

helder uiteenzetten van wetenschappelijke<br />

onderwerpen aan een algemeen publiek.<br />

Bas Haring publiceert zijn eerste (kinder)<br />

boek 'Kaas en de evolutietheorie' in 2001<br />

waarvoor hij een Gouden Uil ontvangt.<br />

Daarna volgen onder andere 'De ijzeren<br />

wil' (2003), 'Voor een echt succesvol leven'<br />

(2007) en 'Plastic panda's' (2011). Op tv was<br />

Bas Haring te zien in de programma's 'Stof<br />

en Haring' en hij zit in het panel van 'Proefkonijnen'.<br />

Naar aanleiding van dit programma<br />

heeft hij begin 2014 het boek 'Doe dit<br />

vooral thuis' uitgebracht. Aan de hand van<br />

dit boek wil hij dat de lezer zichzelf vragen<br />

stelt over de wetenschap en zélf op onderzoek<br />

uitgaat. Zijn meest recente boek is<br />

'Waarom cola duurder is dan melk.' In dit<br />

boek deelt hij zijn verrassende ontdekkingen<br />

en geeft hij antwoord op vragen als:<br />

waar komt geld vandaan? Zijn wij rijk dankzij<br />

de armoe van anderen? En waarom is cola<br />

duurder dan melk?<br />

Bas Haring is als wetenschapper een uitzondering,<br />

omdat hij met zijn werk een breed<br />

publiek weet aan te spreken. De gewone man<br />

kan veel inspiratie putten uit zijn werk en<br />

ook wetenschappers vinden zijn werk fris<br />

en vernieuwend. Zijn voornaamste doel is<br />

mensen helpen om de wereld om hen heen<br />

beter te begrijpen. Theorie wordt afgewisseld<br />

met praktische alledaagse voorbeelden<br />

die de lezer moeten helpen voor zichzelf een<br />

duidelijk beeld te creëren. Bas ontdoet de<br />

wetenschap van haar sluier van vaagheden<br />

en raakt de essentie ervan. Dit maakt zijn<br />

manier van denken ontzettend inspirerend<br />

en leerzaam. Als spreker weet hij altijd een<br />

verrassende draai te geven aan zijn verhaal.<br />

Hierdoor weet hij zijn toehoorders telkens<br />

weer te boeien en hen aan te zetten tot het<br />

overdenken van zijn visie.<br />

220 SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong>® ® MAGAZINE <strong>2021</strong> <strong>2022</strong>

© MIRJAM VAN DER LINDEN<br />

© PAUL KAMPMAN<br />

© STUDIO OOSTRUM<br />

© METTINA JAGER<br />

drs. Dirk-Jan de Bruijn MMC<br />

Innovatie | Overheid | Verandermanagement<br />

drs. Jitske Kramer<br />

Diversiteit | Inclusieve Organisatiecultuur | Motivatie & Inspiratie<br />

Persoonlijke Ontwikkeling | Teamwork | Verandermanagement<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

'Ze komen<br />

afspraken altijd na'<br />

© NICO KROON<br />

“Ik houd van helderheid. Dat is<br />

vast eigen aan filosofen en Speakers<br />

Academy® is helder. Je weet waar je aan<br />

toe bent, ze komen afspraken altijd na en<br />

communiceren super duidelijk. Heerlijk<br />

vind ik dat. En dáárom werk ik zo graag<br />

met Speakers Academy®.”<br />

Jan Lammers<br />

Innovatie | Motivatie & Inspiratie<br />

Ondernemerschap | Persoonlijk Leiderschap<br />

Bas Haring<br />

Marcel van de Ven<br />

Crisis Management | Leiderschap<br />

Management | Veiligheid & Terrorisme<br />

Danielle Braun<br />

Cultuur | Diversiteit & Inclusie | Leiderschap<br />

Motivatie & Inspiratie | Ondernemerschap | Reizen<br />

Saskia Nijs<br />

Digitalisering SPEAKERS | Gedragsverandering <strong>ACADEMY</strong> ® | MAGAZINE Gedragswetenschap <strong>2022</strong> 221<br />

Innovatie | Onderwijs | Onderzoek | Verandermanagement

© SANDER KONING<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

© SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® | WALTER KALLENBACH<br />

Marc Lammers<br />

Coachen | Innovatie | Leiderschap<br />

Marieke van der Weiden<br />

Next Economy Trendwatch | Uitvaart van de Toekomst<br />

Vivianne Bendermacher<br />

Innovatie | Internet of Things | Robotica | Trends<br />

© IRIS@DUTCHANDFAMOUS<br />

'Speakers Academy ®<br />

gaat altijd voor goud'<br />

“Speakers Academy® gaat altijd voor goud.<br />

De beste willen zijn, 100% kwaliteit leveren<br />

en onderscheidende factoren leveren zit<br />

in het DNA van de organisatie. Ik werk nu<br />

al 10 jaar erg prettig samen met Speakers<br />

Academy® en ik kan me geen situatie<br />

herinneren dat iets niet goed geregeld was.<br />

Als coach zeg ik vaak: “Je krijgt wat je geeft”.<br />

Dus als Speakers Academy® voor kwaliteit<br />

gaat, krijg je dat ook vaak terug van je<br />

spreker waar de klant weer van profiteert.”<br />

Robin van Galen<br />

© JOHANNES DALHUIJSEN<br />

drs. Martin Visser<br />

Arbeidsmarkt | Circulaire Economie | Europa<br />

Fraude | Journalistiek | Mens en Maatschappij<br />

Pensioenen | Politiek | Werken<br />

© COPYRIGHT CLEARED<br />

222<br />

Robin van Galen<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong><br />

Olympisch gouden waterpolo-bondscoach<br />

Steven Van Belleghem<br />

Artificial Intelligence | Big Data | Communicatie | Digitalisering<br />

Innovatie | Internet of Things | Klantgerichtheid | Marketing | Trends

From<br />

another<br />

point of<br />

view.<br />

Expert in executive search voor<br />

commissarissen en toezichthouders<br />

boardrefreshment.nl<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong> 223

224<br />

SPEAKERS <strong>ACADEMY</strong> ® MAGAZINE <strong>2022</strong>

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!