KIJK editie 2 - 2023 - Inkijkexemplaar

Het eerste verschil vind je in de schedel.
Op de plek waar het ruggenmerg
de schedel verlaat, zit een gat. Dit
zogenoemde foramen magnum zit bij
viervoeters aan de achterkant van het
hoofd (het wordt niet voor niets ook
wel het achterhoofdsgat genoemd).
“Door die positie staat het hoofd van
de aap in één lijn met de ruggengraat
wanneer hij op vier poten loopt”,
legt Jeremy DeSilva uit. Hij is paleoantropoloog
aan Dartmouth College
en schreef het boek Eerste stappen.
Hoe rechtop lopen ons mens maakte.
“Bij ons zit die opening aan de
onderkant van de schedel. Daardoor
Van een gebogen
houding
naar een kaarsrechte
pose.
Wetenschappers
houden zich al
lange tijd bezig
met een verklaring
voor deze
verandering.
kunnen we ons hoofd tijdens het
lopen boven een verticaal gehouden
wervelkolom dragen.”
De vorm van die wervelkolom is een
ander kenmerk dat ons zo goed maakt
in rechtop lopen. Onze wervelkolom
heeft een flauwe S-vorm, die onder
meer helpt bij het ‘veren’ en het
opvangen van schokken tijdens het
lopen. Bij andere zoogdieren lijkt de
ruggengraat meer op een ‘C’ die een
kwartslag naar rechts is gedraaid.
Verder verschillen de bekkens van
aap en mens. De mensaap heeft een
lang en plat bekken, dat heel geschikt
is om in bomen te klimmen, maar
juist onhandig bij het rechtop lopen.
“Ons bekken is juist kort en met dikker
bot, wat de stabiliteit ten goede
komt”, zegt DeSilva.
Maar het beste bewijs dat wij mensen
uitblinken in bipedie, zijn ons been
en onze knie. “Bij baby’s is het langste
bot van het lichaam, het dijbeen,
nog recht”, vertelt DeSilva. “Maar
zodra kinderen gaan lopen, zorgt de
neerwaartse kracht van het lichaam
op de benen ervoor dat het groeiende
dijbeen gekromd komt te staan.” Bij
mensapen blijft het bot recht, wat het
op twee poten lopen niet ten
goede komt.
2/2023 37